‫گنجینه سواالت ایین دادرسی کیفری‬

‫مصاحبه علمی قضاوت‬

‫مولف استاد کوهستانی‬

‫تکثیر بدون اجازه شرعا حرام است‬

 ‫‪1‬‬

‫ت‬

‫‪-۱‬شاکی جبران چه نوع ضررو زیانی را از جرم می تواند طلب کند؟‬

‫شاکی می تواند جبران تمام ضررو زیانهای مادی ومعنوی و منافع ممکن‬
‫الحصول ناشی از جرم را مطالبه کند‪.‬‬
‫‪ -۲‬منافع ممکن الحصول در چه موردی استفاده می شود ؟‬
‫تنها به مواردی اختصاص دارد که صدق اتالف نماید ‪.‬‬
‫‪ -۳‬مطالبه ضررو زیان ناشی از جرم در دادگاه کیفری امکان پذیر است ؟ یا‬
‫شرایط درخواست ضررو زیان در دادگاه کیفری چیست ؟‬
‫‪-۱‬ابتدا تعقیب در دادگاه کیفری شروع شده باشد‪.‬‬
‫‪-۲‬دادخواست تقدیم شده وهزینه دادرسی پرداخت گردد‪.‬‬
‫‪ -۴‬آیا اگر دعوا ابتدا در دادگاه حقوقی مطرح شود دیگر امکان طرح دعوی‬
‫ضررو زیان در دادگاه کیفری است ؟‬
‫خیر نیست مگراینکه مدعی نمی دانسته دعوا دارای جنبه کیفری بوده که در‬
‫این صورت امکان استرداد دارد‪.‬‬
‫‪ -۵‬مقررات مرتبط به منافع ممکن الحصول ونیز پرداخت خسارت معنوی‬
‫شامل چه چیزی نمی شود؟‬
‫شامل جرایم موجب تعزیرات منصوص شرعی ودیه نمی شود‪.‬‬
‫منافع ممکن الحصول مانند تاکسی فردی سرقت شود امکان به وجود آمدن‬
‫منافع وجودداشته باشد محتمل الحصول نیست ‪.‬‬
‫‪ -۶‬زیان معنوی به چه معناست ؟‬
‫عبارت از صدمات روحی یا هتک حیثیت واعتبار شخصی ‪ ،‬خانوادگی یا‬
‫اجتماعی است ‪.‬‬
‫‪ -۷‬چند مورد از مصادیق جرم مشهود را بیان کنید ؟‬

‫‪|Page1‬‬
 ‫‪2‬‬

‫‪-۱‬در مرئی ومنظر ضابطان دادگستری واقع شود یا ماموران یاد شده بالفاصله‬
‫در محل وقوع جرم حضور یابند ویا آثار جرم را بالفاصله پس از وقوع‬
‫مشاهده کنند‪.‬‬
‫‪-۲‬بزه دیده یا دونفر یا بیشتر که ناظر وقوع جرم بوده اند‪.‬حین وقوع جرم یا‬
‫بالفاصله پس از آن ‪ ،‬شخص معینی را به عنوان مرتکب معرفی کنند‪.‬‬
‫‪ -۳‬بالفاصله پس از وقوع جرم ‪ ،‬عالئم وآثار واضح یا اسباب وادله جرم در‬
‫تصرف متهم یافت شود ویا تعلیق اسباب وادله یادشده به متهم محرز گردد‪.‬‬
‫‪ -۴‬متهم بالفاصله پس از وقوع جرم ‪ ،‬قصد فرارداشته یا درحال فرارباشد یا‬
‫بالفاصله پس از وقوع جرم دستگیرشود ‪.‬‬
‫‪ -۵‬جرم در منزل یا محل سکنای افراد‪ ،‬اتفاق افتاده یا درحال وقوع باشد‬
‫وشخص ساکن ‪ ،‬درهمان حال یا بالفاصله پس از وقوع جرم ‪ ،‬ورود ماموران‬
‫رابه منزل یا محل سکنای خوددرخواست کند‪.‬‬
‫‪ -۶‬متهم بالفاصله پس از وقوع جرم ‪ ،‬خودرا معرفی کند ووقوع آن را‬
‫خبردهد‪.‬‬
‫‪ -۷‬متهم ولگرد باشد ودرآن محل نیز سو شهرت داشته باشد‪.‬‬
‫‪ -۸‬بازداشت غیر قانونی چیست ؟‬
‫ضابطان نمی توانند حتی به دستور مقام قضایی متهم را بدون اینکه تفهیم اتهام‬
‫کنند و تحقیقات مقدماتی را شروع کنند بیش تر از ‪ ۲۴‬ساعت نگهدارند چون‬
‫مرتکب جرم بازداشت غیر قانونی می شوند‪.‬‬
‫‪ -۹‬جهات قانونی شروع به تعقیب را بیان کنید؟‬
‫‪-۱‬شکایت شاکی یا مدعی خصوصی ‪-۲‬اعالم واخبار ضابطان دادگستری ‪،‬‬
‫مقامات رسمی یا اشخاص موثق ومطمئن ‪ -۳‬وقوع جرم مشهود ‪ ،‬دربرابر‬
‫دادستان یا بازپرس ‪-۴‬اظهار واقرار متهم‪ -۵‬اطالع دادستان از وقوع جرم به‬
‫طرق قانونی دیگر‪.‬‬
‫‪ -۱۰‬اگر دعوا ابتدا در دادگاه کیفری مطرح گردد امکان مطالبه ضررو زیان‬
‫بعد از رای در دادگاه حقوقی امکان پذیر است ؟‬
‫امکان پذیر است ونیاز به پرداخت هزینه دادرسی مجدد نیست ‪.‬‬
‫‪|Page2‬‬
 ‫‪3‬‬

‫‪ -۱۱‬تعریف ولگرد طبق قانون آیین دادرسی کیفری چیست ؟‬

‫کسی است که مسکن وماوای مشخص ووسیله معاش معلوم وشغل یا حرفه‬
‫معینی ندارد‪.‬‬
‫‪ -۱۲‬شرایط اعتبار گزارش ضابط را بگوئید؟‬
‫‪-۱‬مطابق با شرایط قانونی‬
‫‪-۲‬برخالف اوضاع واحوال وقرائن مسلم قضیه نباشد‪.‬‬
‫‪ -۱۳‬سقوط دعوای کیفری باعث سقوط دعوای خصوصی می شود ؟‬
‫خیر ‪ ،‬نمی شود‪.‬‬
‫‪ -۱۴‬شرایط اعتبار امر مختومه چیست ؟‬
‫( نسبت به آن قرار موقوفی صادر می شود)‬
‫‪-۱‬وحدت اصحاب دعوی‪-۲‬وحدت موضوع ‪-۳‬وحدت مسبب که مشتمل بر‬
‫مجازات واقدامات تامینی است ‪.‬‬
‫موانع تعقیب ‪ ،‬موقتی هستند‪.‬بعداز رفع مانع ادامه تعقیب را خواهند داشت ‪.‬‬
‫‪ -۱۵‬احاله چیست؟‬
‫یعنی ارجاع پرونده تماما به یک مرجع دیگر با رعایت صالحیت ذاتی ارجاع‬
‫شود‪.‬‬
‫‪-۱۶‬بازپرس می تواند بدون آن که ایتدا احضاریه فرستاده باشد ‪ ،‬دستور جلب‬
‫متهم را صادر کند؟‬
‫بله در موارد زیر امکان پذیر است ؛‬
‫‪-۱‬درمورد جرایمی که مجازات قانونی آنها سلب حیات ‪ ،‬قطع عضو ویاحبس‬
‫ابداست‪.‬‬
‫‪ -۲‬هرگاه محل اقامت‪ ،‬محل کسب ویا شغل متهم معین نباشد واقدامات بازپرس‬
‫برای شناسایی نشانی وی به نتیجه نرسد‪.‬‬
‫‪-۳‬در مورد جرایم تعزیری درجه پنج وباالتر درصورتی که از اوضاع‬
‫واحوال وقرائن موجود‪ ،‬بیم تبانی یا فراریا مخفی شدن متهم برود‪.‬‬
‫‪|Page3‬‬
 ‫‪4‬‬

‫‪ -۴‬مورد اشخاصی که به جرایم سازمان یافته وجرایم علیه امنیت داخلی و‬

‫خارجی متهم باشند‪.‬‬
‫‪-۱۷‬قرار منع تعقیب چیست ؟‬
‫اگردالیل کافی برای وقوع جرم وجود ندارد دراین صورت قرارمنع تعقیب‬
‫صادر می شود‪.‬‬
‫جرم قابل انتساب به متهم نیست ولی دالیل کافی موجود هست دراین صورت‬
‫اخذ آخرین دفاع می شود‪.‬‬
‫‪ -۱۸‬احاله درچه موارد صورت می گیرد؟‬
‫‪-۱‬متهم یا بیشتر متهمان درحوزه دادگاه دیگری اقامت داشته باشند‪.‬‬
‫‪ -۲‬محل وقوع جرم از دادگاه صالح دورباشد به نحوی که دادگاه دیگر به علت‬
‫نزدیک بودن به محل وقوع آن ‪ ،‬آسانتر بتواند به موضوع رسیدگی کند‪.‬‬
‫احاله پرونده نباید به کیفیتی باشد که موجب عسرو حرج شاکی ویا مدعی‬
‫خصوصی شود‪.‬‬
‫‪ -۱۹‬توبه ( احراز وابراز ندامت ) در چه جرایمی اثردارد؟‬
‫‪-۱‬در جرائم مستوجب قصاص ‪ ،‬دیات وقذف توبه تاثیری ندارد‪ ،‬اما در جرائم‬
‫موجب حد به استثنا قذف وتعزیری تاثیر دارد‪.‬‬
‫‪-۲‬جرایم حدی ماده ‪ -۱۱۴‬توبه قبل از اثبات جرم موجب سقوط حد می شود به‬
‫جز قذف ومحاربه ‪.‬‬
‫‪ -۳‬جرایم تعزیری ماده ‪ -۱۱۵‬در جرایم تعزیری درجه شش تا هشت موجب‬
‫سقوط مجازات می شود‪.‬‬
‫‪ -۲۰‬قلمروی مرور زمان چه جرایمی است ؟‬
‫جرایم تعزیری ( به جز ماده ‪ ۱۰۹‬وجرایم تعزیری منصوص شرعی )‪.‬‬
‫‪ -۲۱‬وظایف ضابطان دادگستری را بیان کنید؟‬
‫‪-۱‬درارتباط با جرم – کشف جرم ‪ ،‬حفظ آالت وادوات جرم ‪ ،‬جمع آوری دالیل‬
‫جدید‪.‬‬

‫‪|Page4‬‬
 ‫‪5‬‬

‫‪-۲‬درارتباط با متهم‪ -‬دستگیری وحفظ وجلوگیری از فرارمتهم‪ ،‬یافتن وشناسایی‬

‫متهم ‪.‬‬
‫‪-۳‬سایروظایف – ابالغ اوراق قضایی واجرای دستورات مقامات قضایی ‪.‬‬
‫‪-۲۲‬وظایف ضابط در جرایم مشهود وغیر مشهود را بیان کنید؟‬
‫در جرم مشهود – ضابط به حکم قانون عمل می کند ‪.‬ماده ‪ ۴۴‬ق ادک ؛ حفظ‬
‫آثار وجلوگیری از فرار متهم وتحقیقات الزم ‪.‬‬
‫در جرم غیر مشهود – ضابط طبق دستور مقام قضایی عمل می کند وتنها‬
‫مکلف به اعالم وقوع جرم به دادستان وکسب تکلیف از وی می باشد‪.‬‬
‫‪ -۲۳‬قرارهای نهایی را تعریف کنید ومصادیق آن را نام ببرید؟‬
‫قرارنهایی بدین معناست که تحقیقات به پایان رسیده ونتیجه مشخص شده است‬
‫‪ .‬بطور مثال مجرم پرونده پیدا شده ‪ ،‬نتیجه تحقیقات مشخص شده یا به هر دلیل‬
‫دیگری تحقیقات ادامه نخواهد یافت ‪ -۱.‬قرارجلب به دادرسی ‪ -۲‬قرارمنع‬
‫تعقیب ‪ -۳‬قراربایگانی پرونده ‪ -۴‬قرارموقوفی تعقیب‪ -۵‬قرارتوقف تحقیقات ‪-۶‬‬
‫قرارترک تعقیب‪.‬‬
‫‪ -۲۴‬چه دادگاه هایی صالحیت رسیدگی به جرایم اطفال را ندارند؟‬
‫‪-۱‬دادگاه کیفری یک ویژه به جرایم نوجوانان ‪.‬‬
‫‪-۲‬موارد رسیدگی دادگاه انقالب با تعدد قاضی ‪،‬دادگاه انقالب هیچ گاه‬
‫صالحیت رسیدگی به جرایم اطفال را ندارد‪.‬‬
‫‪ -۲۵‬هرگاه نوجوان یا طفل در ارتکاب جرم با اشخاص بزرگسال معاونت‬
‫نمایند کدام دادگاه صالح است ؟‬
‫فقط به جرایم اطفال ونوجوانان در دادگاه اطفال ونوجوانان رسیدگی می شود‪.‬‬
‫‪ -۲۶‬در اختالف صالحیت دادگاه کیفری یک ودو اگر دریک استان باشند حل‬
‫اختالف با چه مرجعی است ؟‬
‫دادگاه تجدید نظر‬
‫‪ -۲۷‬در اختالف صالحیت دادگاه کیفری یک ودو اگر در دواستان باشد حل‬
‫اختالف با کدام مرجع است ؟‬
‫‪|Page5‬‬
 ‫‪6‬‬

‫دیوان عالی کشور‬

‫‪ -۲۸‬در چه جرائمی وبا چه شرایطی دادگاه بدون حضور متهم می تواند رای‬
‫برائت دهد؟‬
‫در جرایمی که فقط جنبه حق اللهی دارند ‪.‬‬
‫هرگاه محتویات پرونده ‪ ،‬مجرمیت متهم را اثبات نکند‪.‬‬
‫وتحقیق از متهم ضروری نباشد ‪ ،‬دادگاه می تواندبدون حضور متهم ‪ ،‬رای‬
‫بربرائت او صادر کند‪.‬‬
‫‪ -۲۹‬آرا قابل تجدید نظر چه مواردی می تواند باشد ؟‪-۱‬محکومیت ‪-۲‬برائت‬
‫‪ -۳‬قرارهای منع وموقوفی تعقیب ‪-۴‬اناطه ‪ -۵‬تعویق صدور حکم‪.‬‬
‫‪ -۳۰‬در مجازاتهای جایگزین حبس ‪ ،‬معیار قابلیت تجدید نظر چیست ؟‬
‫همان مجازات قانونی اولیه است ‪.‬‬
‫‪ -۳۱‬جرایم اطفال ونوجوانان قطعی است ؟‬
‫خیر در تمام جرایم ارتکابی غیر قطعی است ‪.‬‬
‫‪ -۳۲‬مبنای تجدید نظر خواهی چیست ؟‬
‫مجازات قانونی است ‪.‬‬
‫‪ -۳۳‬رای وحدت رویه چیست ؟‬
‫هرگاه از شعب مختلف دیوان عالی کشور یا دادگاه ها نسبت به مواردمشابه ‪،‬‬
‫اعم از حقوقی ‪ ،‬کیفری وامور حسبی ‪ ،‬با استنباط متفاوت ازقوانین ‪ ،‬آرا‬
‫مختلفی صادر شود ‪ ،‬رئیس دیوان عالی کشور یا دادستان کل کشور ‪ ،‬به هر‬
‫طریق که آگاه شوند‪ ،‬مکلفند نظر هیات عمومی دیوان عالی کشور را به‬
‫منظور ایجاد وحدت رویه درخواست کنند‪ .‬تصمیمی که هیئت عمومی می گیرد‬
‫رای وحدت رویه است ‪.‬‬
‫‪ -۳۴‬آرا وحدت رویه هیات عمومی دیوان عالی کشور در چه صورتی نقض‬
‫می شود ؟‬

‫‪|Page6‬‬
 ‫‪7‬‬

‫فقط به موجب قانون یا رای وحدت رویه موخری که صادرمی شود ‪ ،‬قابل‬
‫تغییر است ‪.‬‬
‫‪ -۳۵‬کدام اشخاص حق درخواست اعاده دادرسی دارند؟‬
‫‪-۱‬محکوم علیه یا وکیل یا نماینده قانونی او ودر صورت فوت یا غیبت محکوم‬
‫علیه ‪ ،‬همسر ووراث قانونی ووصی او ‪-۲‬دادستان کل کشور‪-۳‬دادستان مجری‬
‫حکم‪.‬‬
‫‪ -۳۶‬تفاوت قرار موقوفی تعقیب ومنع تعقیب چیست ؟‬
‫قرار موقوفی تعقیب درصورت فوت متهم ‪ ،‬مشموالن عفو‪ ،‬گذشت شاکی یا‬
‫مدعی خصوصی در جرائم قابل گذشت ‪ ،‬نسخ مجازات ‪ ،‬اعتبار امر مختومه ‪،‬‬
‫مرور زمان در مجازاتهای بازدارنده دراین صور قابل اعمال است یعنی‬
‫مجازات مرتفع می گردد‪.‬‬
‫ولی قرار منع تعقیب درصورتی صادر می شود که عمل ارتکابی متضمن‬
‫وقوع جرم نباشد یا اصال جرمی واقع نشده باشد یا دالیل وادله کافی برای‬
‫انتساب وارتکاب بزه وجود نداشته باشد که دراین حالت قرارمنع تعقیب یا‬
‫پیگرد توسط بازپرس صادر می گردد‪.‬‬
‫‪ -۳۷‬هرگاه شخصی که به موجب حکم دادگاه مسئول پرداخت هزینه دادرسی‬
‫است فوت کند این هزینه قابل وصول است ؟‬
‫هزینه مذکور از ماترک وی وصول می شود‪.‬‬
‫‪ -۳۸‬قرارهای تامین کیفری قابل اعتراض اند؟‬
‫از قرارهای تامین کیفری قرار بازداشت موقت با رعایت شرایط قانونی‬
‫وکفالت یا وثیقه درصورتی که منتهی به بازداشت شود قابل اعتراض اند وباقی‬
‫قابل اعتراض نیستند‪.‬‬
‫ماده ‪ -۲۲۶‬متهمی که در مورد او قرارکفالت یا وثیقه صادر می شود تا معرفی‬
‫کفیل یا سپردن وثیقه به بازداشتگاه معرفی می گردد ‪.‬اما درصورت بازداشت‬
‫متهم می تواند تا مدت ده روز از تاریخ ابالغ قراربازپرس‪ ،‬نسبت به اصل‬
‫قرارمنتهی به بازداشت یاعدم پذیرش کفیل یا وثیقه اعتراض کند‪.‬‬

‫‪|Page7‬‬
 ‫‪8‬‬

‫‪ -۳۹‬فرماندار مرکز استان البرز با یکی از مدیران دولتی همان استان در جرم‬
‫درجه ‪ ۴‬مشارکت کند دادگاه صالح کدام است ؟‬
‫هردو در دادگاه کیفری درجه دو تهران رسیدگی می شود ‪.‬‬
‫‪ -۴۰‬در صورت اختالف در صالحیت بین دادگاه نظامی درجه یک و دادگاه‬
‫نظامی زمان جنگ درجه دو تکلیف چیست ؟‬
‫درصورت اختالف در صالحیت بین دادگاه نظامی زمان جنگ با سایر مراجع‬
‫قضائی نظامی دریک حوزه قضائی ‪ ،‬نظر دادگاه نظامی زمان جنگ متبع است‬
‫‪.‬‬
‫‪ -۴۱‬دستور اخذ وجه التزام ‪ ،‬وجه الکفاله ‪ ،‬ضبط وثیقه قابل اعتراض اند؟‬
‫ظرف ده روز با شرایطی در دادگاه کیفری درجه دو قابل اعتراض است ‪.‬‬
‫جهت اطالع بیشتر ‪،‬قرارهای تامین کیفری‬
‫ماده ‪ -۲۳۵‬متهم ‪ ،‬کفیل ووثیقه گذار می توانند در موارد زیر ظرف ده روز از‬
‫تاریخ ابالغ دستور دادستان ‪ ،‬درباره اخذ وجه التزام ‪ ،‬وجه الکفاله ویا ضبط‬
‫وثیقه اعتراض کنند‪ .‬مرجع رسیدگی به این اعتراض ‪ ،‬دادگاه کیفری دو است ‪.‬‬
‫الف – هرگاه مدعی شوند در اخذ وجه التزام ووجه الکفاله ویا ضبط وثیقه‬
‫مقررات مربوط رعایت نشده است ‪.‬‬
‫ب‪ -‬هرگاه مدعی شوند متهم در موعد مقررحاضر شده یا اورا حاضر کرده اند‬
‫یا شخص ثالثی متهم را حاضر کرده است ‪.‬‬
‫پ‪ -‬هرگاه مدعی شوندبه جهات مذکور درماده ‪ ۱۸۷‬این قانون ‪ ،‬متهم نتوانسته‬
‫حاضر شود یا کفیل ووثیقه گذار به یکی از آن جهات نتوانسته اند متهم را‬
‫حاضر کنند‪.‬‬
‫ت – هرگاه مدعی شوند پس از صدور قرارقبولی کفالت یا التزام معسر شده‬
‫اند‪.‬‬
‫ث‪ -‬هرگاه کفیل یا وثیقه گذار مدعی شوند تسلیم متهم ‪ ،‬به علت فوت او‬
‫درمهلت مقرر ممکن نبوده است ‪.‬‬

‫‪|Page8‬‬
 ‫‪9‬‬

‫تبصره ‪-۱‬دادگاه در تمام موارد فوق ‪ ،‬خارج از نوبت وبدون رعایت تشریفات‬
‫دادرسی به شکایت رسیدگی می کند رای دادگاه قطعی است ‪.‬‬
‫تبصره ‪ -۲‬مرجع رسیدگی به اعتراض نسبت به دستوررئیس یا دادرس دادگاه‬
‫عمومی بخش ‪ ،‬دادگاه کیفری دو نزدیکترین شهرستان آن استان است ‪.‬‬
‫تبصره ‪ -۳‬در خصوص بند ت ‪ ،‬دادگاه به ادعای اعسار متهم یا کفیل رسیدگی‬
‫ودر صورت احراز اعسار آنان ‪ ،‬به معافیت آنان از پرداخت وجه التزام یا‬
‫وجه الکفاله حکم می کند‪.‬‬
‫‪ -۴۲‬دادگاه کیفری یک پس از شروع به رسیدگی می تواند قرار عدم صالحیت‬
‫صادر کند؟‬
‫دادگاه کیفری یک با رعایت صالحیت ذاتی ‪ ،‬پس از شروع به رسیدگی نمی‬
‫تواند قرار عدم صالحیت صادر کند وبه هر حال باید رای مقتضی را صادر‬
‫نماید‪.‬‬
‫‪ -۴۳‬نسبت به حکمی که پس از اعاده دادرسی صادر می شود ‪ ،‬اعاده دادرسی‬
‫از همان جهت پذیرفته می شود؟‬
‫خیر‪ ،‬مگر این که اعاده دادرسی از مصادیق اعاده دادرسی خاص باشد‬
‫ومغایرت رای صادره با مسلمات فقهی به جهات دیگری غیراز جهت قبلی‬
‫باشد ویا رای جدید مجددا همانند رای قبلی مغایر با مسلمات فقهی صادرشده‬
‫باشد‪.‬‬
‫‪ -۴۴‬تحقیقات مقدماتی در جرم قتل عمد در حوزه بخش چگونه است ؟‬
‫این تحقیقات توسط رئیس دادگاه بخش انجام می شود وصدور کیفرخواست‬
‫برعهده دادستان شهرستان مربوطه است ‪.‬‬
‫ماده ‪ -۳۳۶‬در دادگاه بخش ‪ ،‬رئیس یا دادرس علی البدل در جرائم موضوع‬
‫صالحیت این دادگاه راسا رسیدگی ورای صادر می کند‪.‬در این دادگاه وظیفه‬
‫دادستان از حیث تجدید نظر خواهی از آرا برعهده رئیس دادگاه است ودر‬
‫مورد آرائی که توسط وی صادر می شود برعهده دادرس علی البدل است ‪.‬‬
‫ماده ‪ -۳۳۷‬در جرائم موضوع ماده ‪ ۳۰۲‬این قانون ‪ ،‬رئیس دادگاه بخش به‬
‫جانشینی از بازپرس وتحت نظارت وتعلیمات دادستان شهرستان مربوط ‪ ،‬انجام‬

‫‪|Page9‬‬
 ‫‪10‬‬

‫وظیفه می نماید درصورت تعددشعب با ارجاع رئیس حوزه قضایی ‪ ،‬روسای‬

‫شعب عهده دار این وظیفه هستند‪.‬هرگاه دادگاه بخش فاقد رئیس باشد دادرس‬
‫علی البدل به عنوان جانشین بازپرس اقدام می کند ودرهرحال ‪ ،‬صدور کیفر‬
‫خواست برعهده دادستان است ‪.‬‬
‫‪ -۴۵‬برای رسیدگی به جرم شرب خمر در دادگاه بخش دردادگاه بخش کیفر‬
‫خواست صادر می شود ؟‬
‫رسیدگی بدون کیفر خواست است ازطریق رئیس دادگاه انجام می گیرد ( نه با‬
‫قرار جلب به دادرسی) ‪.‬‬
‫در جرایم واقع شده در حوزه قضایی بخش که در صالحیت دادگاه کیفری یک‬
‫نیست رئیس یا دادرس علی البدل راسا رسیدگی وحکم صادر می کنند کیفر‬
‫خواست مطلقا به موجب رای وحدت رویه نیاز نیست تا صادر شود نظارت‬
‫دادستان وصدور کیفر خواست فقط در موارد ماده ‪ ۳۰۲‬الزم است ‪.‬‬
‫‪ -۴۶‬وظایف وتکالیف ضابطان درورود به منازل ‪ ،‬اماکن بسته وتعطیل به چه‬
‫نحو است ؟‬
‫‪-۱‬بااجازه موردی مقام قضایی باشد ‪ (.‬هرچنددستور به طورکلی باشد) در‬
‫جرائم غیر مشهود وبازرسی افراد واشیا نیز باید با اجازه موردی باشد‪.‬‬
‫نظریه مشورتی اداره قوه قضائیه ‪ :‬عبارت غیر مشهود فقط به بازرسی افراد‬
‫واشیا برمی گردد‪.‬‬
‫نتیجه نظریه مشورتی ‪ :‬بازرسی افراد واشیا در جرائم غیر مشهود نیاز به‬
‫اجازه موردی دارد ولی در جرائم مشهود نیاز به اجازه موردی ندارد‪.‬‬
‫اما ورود به منازل واماکن تعطیل وبسته در جرائم مشهود وغیرمشهود نیاز به‬
‫اخذ اجازه موردی دارد‪.‬‬
‫‪-۲‬اوراق هویت ضابط بودن خودواصل دستور را به متصرف محل ارائه دهد‪.‬‬
‫تعقیب متهم ؛ مقام تعقیب ‪ :‬دادستان ‪.‬‬
‫نکته – بازپرس هیچ وقت مقام تعقیب نمی تواند باشد ‪.‬‬
‫‪ -۴۷‬جهات قانونی شروع به تعقیب را بیان کنید ؟‬

‫‪| P a g e 10‬‬
 ‫‪11‬‬

‫‪-۱‬شکایت شاکی یا مدعی خصوصی ‪ -۲‬اعالم واخبار ضابطان دادگستری ‪،‬‬

‫مقامات رسمی یا اشخاص موثق ومطمئن ‪ -۳‬وقوع جرم مشهود ‪ ،‬در برابر‬
‫دادستان یا بازپرس ‪ -۴‬اظهار واقرار متهم ‪ -۵‬اطالع دادستان از وقوع جرم به‬
‫طرق قانونی دیگر‪.‬‬
‫‪ -۴۸‬انواع مرور زمان را بیان کنید ؟‬
‫شکایت – از تاریخ اطالع بزه دیده ‪.‬‬
‫تعقیب‪ -‬از تاریخ وقوع جرم ‪.‬‬
‫صدور حکم – از تاریخ آخرین اقدامات تعقیبی ‪.‬‬
‫اجرای مجازات – از تاریخ صدور حکم قطعی‪.‬‬
‫‪ -۴۹‬مدت مرور زمان شکایت را بیان کنید ؟‬
‫در جرایم قابل گذشت ؛ یکسال از تاریخ آگاهی یا رفع مانع ‪ ،‬شش ماه از تاریخ‬
‫فوت باید شکایت شود‪.‬‬
‫مگر در مورد سلطه و کال هم نباید مرور زمان بگذرد‪.‬‬
‫‪ -۵۰‬قطع مرور زمان به چه معنا ست ؟‬
‫اقدام قضایی است که مرور زمان را قطع می کند‪.‬‬
‫مثال‪ ،‬تعقیب در مرور زمان تعقیب ‪ ،‬صدور حکم در مرور زمان صدورحکم‬
‫ودر مرورزمان اجرا ‪ ،‬مجازات اجرا شود‪.‬‬
‫مثال ؛ جرم درجه چهار مرتکب شده که ده سال مرور زمان صدور حکم دارد‬
‫‪.‬نه سال می گذرد قرارارجاع به کارشناسی صادر می شود از اول مرور‬
‫زمان شروع می شود نه سال گذشته می پرد‪.‬‬
‫‪ -۵۱‬در چه مواردی کنترل ارتباطات مخابراتی افراد مجاز است ؟‬
‫در مواردی که به امنیت داخلی وخارجی کشور مربوط باشد‪.‬‬
‫یا برای کشف جرایم موضوع بندهای الف ب پ ت ماده ‪ ۳۰۲‬این قانون الزم‬
‫تشخیص داده شود‪.‬‬

‫‪| P a g e 11‬‬
 ‫‪12‬‬

‫دراین صورت با موافقت رییس کل دادگستری استان وبا تعیین مدت ودفعات‬
‫کنترل ‪ ،‬اقدام می شود‪.‬‬
‫کنترل مکالمات تلفنی اشخاص ومقامات موضوع ماده ‪ ۳۰۷‬این قانون منوط به‬
‫تایید رییس قوه قضاییه است واین اختیار قابل تفویض به سایرین نمی باشد‪.‬‬
‫‪ -۵۲‬متهمی که بدون عذر موجه حضور نیابد یا عذر موجه خودرا اعالم نکند‬
‫بازپرس چه می کند؟‬
‫به دستور بازپرس جلب می شود‪.‬‬
‫‪ -۵۳‬در صورتی که احضاریه ‪ ،‬ابالغ قانونی شده باشد تکلیف چیست ؟‬
‫اگر بازپرس احتمال دهد که متهم از احضاریه مطلع نشده است ‪ ،‬وی را فقط‬
‫برای یکبار دیگر احضار می نماید‪.‬‬
‫‪ -۵۴‬وظایف بازپرس را نام ببرید ؟‬
‫‪-۱‬اخذ آخرین دفاع ‪ -۲‬ختم تحقیقات ‪ -۳‬صدور قرارنهایی‪ -۴‬پس از ختم‬
‫تحقیقات اقدام به صدور قرارمنع یا موقوفی تعقیب می کند‪.‬‬
‫‪ -۵۵‬اخذ آخرین دفاع نسبت به بازپرس ومتهم چگونه است ؟‬
‫الف – از سوی بازپرس تکلیف است ‪.‬‬
‫ب‪ -‬از سوی متهم یا وکیل حق است پس امکان جلب آن دراین مورد نیست‬
‫چون حق است ‪.‬‬
‫‪ -۵۶‬متهم در کدام دادگاه ( از لحاظ صالحیت محلی) محاکمه می شود؟‬
‫در دادگاهی که جرم در حوزه آن واقع شود‪.‬‬
‫‪ -۵۷‬اگر شخصی مرتکب چند جرم در حوزه های قضایی مختلف گردد در‬
‫صالحیت کدام دادگاه است ؟‬
‫رسیدگی در دادگاهی صورت می گیرد که مهمترین جرم در حوزه آن واقع‬
‫شده باشد‪.‬‬
‫‪ -۵۸‬تحقیقات مقدماتی جرایم افراد پانزده تا هجده سال در کجا انجام می شود؟‬

‫‪| P a g e 12‬‬
 ‫‪13‬‬

‫به جز جرایم موضوع مواد ‪ ۳۰۶‬و‪۳۴۰‬قانون ادک که به طور مستقیم از سوی‬

‫دادگاه صورت می گیرد ‪ ،‬در این دادسرا به عمل می آید‪.‬‬
‫‪ -۵۹‬تحقیقات مقدماتی افراد زیر ‪۱۵‬سال کجا انجام می شود؟‬
‫تمامی جرایم افراد زیر پانزده سال به طور مستقیم در دادگاه اطفال و نوجوانان‬
‫به عمل می آید و دادگاه مذکور کلیه وظایفی را که طبق قانون برعهده ضابطان‬
‫دادگستری ودادسرا است انجام می دهد‪.‬‬
‫‪ -۶۰‬درباره اخالل در نظم دادگاه در آیین دادرسی کیفری چه می دانید؟ یا فرق‬
‫بین اخالل در نظم جلسه در امور کیفری وحقوقی چیست ؟‬
‫از طرف متهم یا سایر اشخاص‪ ،‬موجب غیر علنی شدن محاکمه نمی شود‬
‫باید به گونه مقتضی نظم برقرار شود‪.‬‬
‫رییس دادگاه می تواند دستور اخراج کسانی را که باعث اخالل در نظم دادگاه‬
‫می شوند‪ ،‬صادر کند ‪ ،‬مگر اینکه اخالل کننده از ؛‬
‫اصحاب دعوی باشد که دراین صورت رییس دادگاه دستور حبس اورا ازیک‬
‫تا پنج روز صادر می کند‪.‬‬
‫این دستور پس از جلسه رسیدگی ‪ ،‬فوری اجرا می شود ‪.‬‬
‫اگر اخالل کننده از وکالی اصحاب دعوی باشد ‪ ،‬دادگاه به وی در خصوص‬
‫رعایت نظم دادگاه تذکر می دهد‪.‬‬
‫ودرصورت عدم تاثیر ‪ ،‬وی را اخراج وبه دادسرای انتظامی وکال معرفی می‬
‫کند‪.‬‬
‫چنانچه اعمال ارتکابی ‪ ،‬واجد وصف کیفری باشد ‪ ،‬اجرای مفاد این ماده ‪،‬‬
‫مانع از اعمال مجازات قانونی نیست ‪.‬‬
‫دادگاه پیش از شروع به رسیدگی ‪ ،‬مفاد این ماده را به اشخاصی که در جلسه‬
‫دادگاه حضور دارند‪ ،‬تذکر می دهد‪.‬‬
‫‪ -۶۱‬پس از ختم دادرسی رای چه موقعی صادر می شود؟‬
‫درهمان جلسه ودرصورت عدم امکان حداکثر تا یک هفته انشا رای می شود‪.‬‬

‫‪| P a g e 13‬‬
 ‫‪14‬‬

‫در محاکم نظامی زمان جنگ مهلت ‪ ۷۲‬ساعت است ‪.‬‬

‫‪ -۶۲‬رای غیابی چیست ؟‬
‫در تمام جرایم ‪ ،‬به استثنای جرایمی که فقط جنبه حق اللهی دارند‪ ،‬هرگاه متهم‬
‫یا وکیل او ؛‬
‫در هیچ یک از جلسات دادگاه حاضر نشود‪.‬‬
‫یا الیحه دفاعیه نفرستاده باشد ‪ ،‬دادگاه پس از رسیدگی ‪ ،‬رای غیابی صادر می‬
‫کند‪.‬‬
‫( دراین صورت ‪ ،‬چنانچه رای دادگاه مبنی بر محکومیت متهم باشد‪ ،‬ظرف‬
‫بیست روز از تاریخ ابالغ واقعی ‪ ،‬قابل واخواهی در همان دادگاه است وپس‬
‫از انقضای مهلت واخواهی برابر مقررات حسب مورد قابل تجدید نظر یا‬
‫فرجام است ‪.‬مهلت واخواهی برای اشخاص مقیم خارج از کشور‪ ،‬دوماه است )‬
‫‪.‬‬
‫‪ -۶۳‬آرای قطعی دادگاههای کیفری را بیان کنید؟‬
‫الف – جرایم تعزیری درجه هشت باشد‪.‬‬
‫ب‪ -‬جرایم مستلزم پرداخت دیه یا ارش ‪ ،‬درصورتی که میزان یا جمع آن ها‬
‫کمتر از یک دهم دیه کامل باشد‪.‬‬
‫‪ -۶۴‬آرای قابل فرجام خواهی را بیان کنید؟‬
‫جرائمی که مجازات قانونی آنها ‪ -۱‬سلب حیات ‪ -۲‬قطع عضو‪ -۳‬حبس ابد‪-۴‬‬
‫تعزیر درجه سه وباالتر است ‪ -۵‬وجنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی که‬
‫میزان دیه آنها نصف دیه کامل یا بیش از آن است ‪.‬‬
‫‪ -۶۵‬تصمیم در خصوص تعیین وتکلیف اموال مکشوفه قابل اعتراض است‬
‫؟بله‬
‫‪ -۶۶‬جرایم موجب مجازات جزای نقدی درجه هشت رسیدگی به آنها به عهده‬
‫کدام دادگاه است ومرجع تجدید نظرش کجاست ؟‬
‫برعهده شورای حل اختالف وقابل تجدید نظر دردادگاه کیفری دو است ‪.‬‬
‫‪ -۶۷‬کدام اشخاص حق درخواست اعاده دادرسی دارند؟‬
‫‪| P a g e 14‬‬
 ‫‪15‬‬

‫الف‪ -‬محکوم علیه یا وکیل یا نماینده قانونی او ودرصورت فوت یا غیبت‬

‫محکوم علیه ‪ ،‬همسر ووراث قانونی ووصی او‪.‬‬
‫ب‪ -‬دادستان کل کشور‪.‬‬
‫پ‪ -‬دادستان مجری حکم ‪.‬‬
‫‪ -۶۸‬چند مورد از وظایف قاضی اجرای احکام کیفری را نام ببرید ؟‬
‫صدور دستور اجرای احکام الزم االجرا کیفری ونظارت برشیوه اجرای آنها‪.‬‬
‫نظارت برزندانها در امور راجع به زندانیان ‪.‬‬
‫اعالم نظر درباره زندانیان واجد شرایط عفو وآزادی مشروط مطابق قوانین‬
‫ومقررات ‪.‬‬
‫اعطای مرخصی به محکومان براساس قوانین ومقررات ‪.‬‬
‫اتخاذ تصمیم درباره محکومان سالمند‪ ،‬مبتالیان به بیماری های روانی وبیماری‬
‫های جسمی صعب العالج وسایر افرادمحکوم نیازمند به مراقبت وتوجه ویژه ‪،‬‬
‫ازقبیل صدور اجازه بستری برای آنها در مراکز درمانی براساس ضوابط‬
‫ومقررات ‪.‬‬
‫اجرای سایر وظایفی که به موجب قوانین ومقررات برای اجرای مجازاتها‬
‫وضع شده یا برعهده قاضی اجرای احکام کیفری یا ناظر زندان قرار گرفته‬
‫است ‪.‬‬
‫‪ -۶۹‬دادخواست تقسیط جزای نقدی از تاجر پذیرفته می شود؟‬
‫خیر ‪ ،‬همچون ارائه دادخواست اعسار ‪ ،‬پذیرفته نمی شود تاجری که متقاضی‬
‫تقسیط یا اعسار محکوم به است باید مطابق مقررات قانون تجارت ‪،‬‬
‫دادخواست ورشکستگی دهد‪.‬‬
‫کسبه جز هرچند تاجر است مشمول این ماده نیستند و می تواند دادخواست‬
‫تقسیط یا اعسار کند‪.‬‬
‫‪ -۷۰‬قرار جلب به دادرسی را تعریف کنید ؟‬
‫قرار جلب به دادرسی به عنوان یک قرار نهایی در دادسرا به این معنی است‬
‫که بازپرس پرونده به این نتیجه رسیده است که متهمی که تحت تعقیبش بوده‬
‫‪| P a g e 15‬‬
 ‫‪16‬‬

‫است وبه او به عنوان مجرم مظنون بوده است مجرم است وباید به دادگاه‬
‫فرستاده شود تا محاکمه شود‪.‬‬
‫قرارجلب دادرسی تنها قراری است که با صدور آن پرونده درحال انتقال‬
‫ازیک مرحله به مرحله بعد است ‪ ،‬در سایر قرارهای نهایی ‪ ،‬ادامه تحقیقات به‬
‫دلیلی متوقف خواهد شد‪.‬‬
‫‪ -۷۱‬قراربایگانی پرونده چیست ؟‬
‫در جرایم تعزیری درجه هفت وهشت چنانچه شاکی وجود نداشته باشد یا‬
‫گذشت کرده باشد ‪ ،‬درصورت فقدان سابقه محکومیت موثر کیفری ‪ ،‬مقام‬
‫قضایی می تواند پس از تفهیم اتهام با مالحظه وضع اجتماعی وسوابق متهم‬
‫واوضاع واحوالی که موجب وقوع جرم شده ودرصورت ضرورت با اخذ‬
‫التزام کتبی از متهم برای رعایت مقررات قانونی ‪ ،‬فقط یک بار از تعقیب متهم‬
‫خودداری کند وقراربایگانی پرونده را صادر کند‪.‬‬
‫( قرار بایگانی پرونده ظرف ده روز از تاریخ ابالغ‪ ،‬قابل اعتراض است‬
‫مرجع تجدید نظر این قراروسایر قرارهای قابل اعتراض مربوط به تحقیقات‬
‫مقدماتی ( مانند موقوفی یا منع تعقیب و‪. )...‬‬
‫جرایمی که به طور مستقیم دردادگاه رسیدگی می شوند ‪ ،‬دادگاه تجدید نظر‬
‫است )‪.‬‬
‫‪ -۷۲‬ورود وجلب ثالث در دعاوی کیفری داریم ؟‬
‫اگرچه قلمرو اصلی اشخاص ثالث ظاهرا دعاوی مدنی است که به لحاظ‬
‫طبیعت ویژه خود می تواند عالوه برطرفین اصلی به حقوق ومنافع اشخاص‬
‫ثالث مرتبط باشد‪.‬‬
‫در امور کیفری نیز گرچه ظاهرا سخنی از دخالت ثالث به میان نیامده است‬
‫ولی واضح است آنچه در آئین دادرسی مدنی آمده است الزم الرعایه است‬
‫وآئین دادرسی کیفری موارد خاص کیفری رابیان کرده است وعمومات نیز به‬
‫جای خود محفوظ است ‪.‬‬
‫لذا بدیهی است که در دعاوی کیفری که شاکی ومشتکی عنه از افراداصلی آن‬
‫محسوب می گردند ‪ ،‬چه بسا درخصوص اصل موضوع دعوای آنان اشخاص‬
‫دیگری نیز دخیل بوده لذا برای روشن شدن موضوع وقصور یا تقصیر یا‬
‫‪| P a g e 16‬‬
 ‫‪17‬‬

‫احراز برائت او اقتضا دارد که از آنان نیز تحقیق بعمل آید وگاهی مقصر‬
‫اصلی از اشخاص ثالث است که چنانچه احراز شود ‪ ،‬حکم برائت مشتکی عنه‬
‫صادر می گردد‪.‬‬
‫‪ -۷۳‬طرح دعوای کیفری چگونه است ؟‬
‫دعاوی کیفری بایک جرم مرتبط هستند‪ .‬خیانت در امانت ‪ ،‬کالهبرداری ‪ ،‬جعل‬
‫‪ ،‬قتل ‪ ،‬ضرب وشتم وتخریب اموال از جمله دعاوی کیفری هستند‪.‬‬
‫گاهی بعضی از خواسته ها ماهیتی دوگانه دارند بدین صورت که هم می توانند‬
‫موضوع دعوی کیفری قرار بگیرندوهم حقوقی ‪.‬‬
‫ترک انفاق ( عدم پرداخت نفقه توسط زوج ) وچک بی محل از جمله مهم ترین‬
‫این موارد هستند‪.‬‬
‫دادگاه های کیفری ‪ ،‬مرجع صالح برای رسیدگی به دعاوی کیفری هستند‪.‬‬
‫دردعاوی کیفری ‪ ،‬اصوال دادسرای محلی که جرم درآن به وقوع پیوسته ‪،‬‬
‫صالح برای ارائه شکوائیه است‪.‬‬
‫دادخواست یا شکواییه ی خودرا تنظیم وتقدیم کنید دردعاوی کیفری غیراز‬
‫دعوی صدورچک بی محل باید درخواست ( شکوائیه ) خودرا برروی برگه‬
‫ای بنویسید وبه همراه مدارک به دفتر ثبت دادخواست دادسرای محل وقوع‬
‫جرم تقدیم کنید‪.‬‬
‫درخصوص دعاوی حقوقی در صالحیت دادگاه ( ونه شورای حل اختالف )‬
‫وهمچنین دعوی کیفری چک بی محل ‪ ،‬دادخواست به همراه مدارک باید به‬
‫دفاتر خدمات قضایی الکترونیک تقدیم شود‪.‬‬
‫‪ -۷۴‬جلب سیار چیست ؟‬
‫قرار جلب سیار زمانی صادر می شود که شخص به عنوان شاکی از محل‬
‫زندگی فرد موردنظر اطالع نداشته باشد ویا اینکه اطالع داشته باشد ولی فرد‬
‫ازآن محل فرارکرده باشد در چنین حالتی قاضی قرارجلب رابه صورت سیار‬
‫صادر خواهدنمود که این قرار به همه کالنتری های حوزه قضایی قاضی ابالغ‬
‫می گردد وبراساس آن در هرنقطه ای که فرد موردنظر را یافتید می توانید به‬
‫وسیله مامورین انتظامی اورا جلب کنید‪.‬‬

‫‪| P a g e 17‬‬
 ‫‪18‬‬

‫نکته الزم به ذکر این است که هرقاضی فقط می تواند نسبت به حوزه قضایی‬
‫خود قرار جلب صادر نماید بنابراین اگر متهم یا محکومی خارج از حوزه‬
‫قضایی قاضی باشد ‪ ،‬قاضی نمی تواند علیه وی قرارجلب صادر کند بلکه‬
‫دراین حالت باید صدور قرارجلب رابه حوزه قضایی که متهم درآن حوزه است‬
‫نیابت دهد‪.‬‬
‫ماده ‪ ۱۸۴‬قانون آیین دادرسی کیفری‬
‫درصورتی که متواری بودن متهم به نظر بازپرس محرز باشد ‪ ،‬برگه جلب با‬
‫تعیین مدت اعتبار در اختیار ضابطان دادگستری قرار می گیرد تاهرجا متهم‬
‫را یافتند ‪ ،‬جلب ونزد بازپرس حاضر کنند‪.‬‬
‫‪ -۷۵‬اگر شهردار شهرستان ساوجبالغ درالبرز مرتکب جرمی با مجازات ده‬
‫سال حبس شود کدام دادگاه صالح است ؟‬
‫دادگاه کیفری درجه دو مرکز استان صالح است ‪.‬‬
‫‪ -۷۶‬قرار تامین کیفری علیه شخص حقوقی قابل صدور است ؟‬
‫درصورت وجود دلیل کافی دایر برتوجه اتهام به شخص حقوقی ودر صورت‬
‫اقتضا منحصرا صدور قرارهای تامینی زیر امکان پذیر است ‪.‬‬
‫این قرارها ظرف ده روز پس از ابالغ ‪ ،‬قابل اعتراض دردادگاه صالح است ‪.‬‬
‫الف – قرار ممنوعیت انجام بعضی از فعالیت های شغلی که زمینه ارتکاب‬
‫مجددجرم را فراهم می کند‪.‬‬
‫ب‪ -‬قرار منع تعقیب ارادی در وضعیت شخص حقوقی از قبیل انحالل ‪ ،‬ادغام‬
‫وتبدیل که باعث دگرگونی یا از دست دادن شخصیت حقوقی آن شود‪.‬‬
‫تخلف ازاین ممنوعیت موجب یک یا دونوع از مجازات های تعزیری درجه‬
‫هفت یا هشت برای مرتکب است ‪.‬‬
‫‪ -۷۷‬هرگاه محکوم به پرداخت دیه فوت کند دیه قابل وصول است ؟‬
‫قاضی اجرای احکام درصورت تقاضای محکوم له مطابق مقررات مربوط ‪،‬‬
‫دیه را از ماترک محکوم علیه استیفا می کند ‪.‬‬
‫‪ -۷۸‬ضابط دادگستری عام کیست ؟‬

‫‪| P a g e 18‬‬
 ‫‪19‬‬

‫ضابط عام شامل موارد زیر است ؛‬

‫فرماندهان ‪ ،‬افسران ‪ ،‬درجه داران نیروی انتظامی جمهوری اسالمی ایران که‬
‫آموزش مربوط را دیده باشند‪.‬‬
‫ضابطان دادگستری برای انجام فعالیت باید دارای کارت ویژه باشند‪.‬‬
‫‪ -۷۹‬ضابط دادگستری خاص کیست ؟‬
‫دربند سوم ماده ‪ ۲۹‬ضابط خاص مشخص شده است ‪.‬ضابط دادگستری خاص‬
‫طبق این ماده شامل ‪ ،‬مقامات و مامورانی که به موجب قانون خاص در حدود‬
‫وظایف محول شده ضابط دادگستری محسوب می شوند ‪.‬این مقامات از قبیل ؛‬
‫روسا ‪ ،‬معاونان وماموران زندان نسبت به امور زندانیان ‪.‬‬
‫ماموران وزارت اطالعات ‪ ،‬ماموران سازمان اطالعات سپاه ‪ ،‬ماموران‬
‫نیروی مقاومت بسیج سپاه پاسداران انقالب اسالمی ‪ ،‬سایر نیروهای مسلح در‬
‫مواردی که به موجب قانون تمام یا برخی از وظایف ضابطان به آنان محول‬
‫شود‪.‬‬
‫‪ -۸۰‬تحقیقات مقدماتی چیست ؟‬
‫تحقیقات مقدماتی ‪ ،‬مجموعه اقدامات قانونی است که از سوی بازپرس یا دیگر‬
‫مقامات قضایی ‪ ،‬برای حفظ آثار وعالئم و جمع آوری ادله وقوع جرم ‪،‬‬
‫شناسایی ‪ ،‬یافتن و جلوگیری از فرار یا مخفی شدن متهم انجام می شود‪.‬‬
‫‪ -۸۱‬قرار توقف تحقیقات را تعریف کنید؟‬
‫بازپرس با موافقت دادستان در برخی از پرونده ها قرارتوقف تحقیقات را‬
‫صادر می کند و پرونده به طور موقت بایگانی وبه شاکی ابالغ می شود‪.‬‬
‫‪ -۸۲‬شرایط صدور قرار توقف تحقیقات برطبق قانون چیست ؟‬
‫قانون گذار در ماده ‪ ۱۰۴‬قانون آیین دادرسی کیفری شرایط صدور قرار توقف‬
‫تحقیقات رابه این صورت بیان کرده است که‬
‫‪-۱‬قرار توقف تحقیقات در جرایم تعزیری درجه ‪ ۴٫۵٫۶٫۷٫۸‬صادر می گردد‪.‬‬
‫‪ -۲‬هرگاه با انجام تحقیقات الزم ‪ ،‬مرتکب جرم معلوم نشود امکان صدور قرار‬
‫توقف تحقیقات وجوددارد‪.‬‬

‫‪| P a g e 19‬‬
 ‫‪20‬‬

‫‪ -۳‬دوسال تمام از تاریخ وقوع جرم گذشته باشد‪.‬‬

‫‪ -۴‬صدور قرارتوقف تحقیقات منوط به موافقت دادستان است ‪.‬‬
‫( الزم به ذکر است که شاکی می تواند ظرف ده روز به این قرار اعتراض‬
‫کند‪ .‬درصورتی که مشمول مرور زمان نشود هرگاه شاکی ‪ ،‬هویت مرتکب را‬
‫به دادستان اعالم کند یا مرتکب به صورت دیگری شناخته شود‪ ،‬با دستور‬
‫دادستان موضوع مجددا تعقیب می شود)‪.‬‬
‫‪ -۸۳‬قرار موقوفی تعقیب را تعریف کنید ؟‬
‫یک نوع دیگر قرار نهایی در دادسرا ‪ ،‬قرار موقوفی تعقیب است که توسط‬
‫بازپرس صادر می شود‪ .‬این قرار به این معنی است که به یک دلیل نامرتبط با‬
‫جرم ‪ ،‬دیگر ادامه رسیدگی وتحقیقات مقدماتی ممکن نیست ‪ .‬مثال در صورتی‬
‫که متهم پرونده فوت کند دیگر امکان ادامه تحقیق وجود ندارد وقرار موقوفی‬
‫تعقیب صادر می شود‪.‬‬
‫‪ -۸۴‬موارد صدور قرار موقوفی تعقیب چیست ؟‬
‫ماده ‪ ۱۳‬قانون آیین دادرسی کیفری موارد صدور قرار موقوفی تعقیب را این‬
‫گونه بیان می کندکه ‪ « :‬تعقیب امر کیفری که طبق قانون شروع شده است و‬
‫همچنین اجرای مجازات موقوف نمی شود ‪ ،‬مگر در موارد زیر‪:‬‬
‫‪-۱‬فوت متهم یا محکوم علیه ‪-۲‬گذشت شاکی یا مدعی خصوصی در جرایم قابل‬
‫گذشت ‪ -۳‬شمول عفو ‪ -۴‬نسخ مجازات قانونی ‪ -۵‬شمول مرور زمان در‬
‫موارد پیش بینی شده در قانون ‪ -۶‬توبه متهم در موارد پیش بینی شده در قانون‬
‫‪ -۷‬اعتبار امر مختوم ‪.‬‬
‫‪ -۸۵‬جرایم در صالحیت دادگاه انقالب چیست ؟‬
‫جرایم علیه امنیت داخلی وخارجی اند که شامل ؛ محاربه و افساد فی االرض ‪،‬‬
‫بغی ‪ ،‬تبانی و اجتماع علیه حکومت اسالمی ‪ ،‬احراق و تخریب اموال و اقدام‬
‫مسلحانه به قصد مقابله با نظام جمهوری اسالمی است ‪.‬دادگاه انقالب حافظ‬
‫حاکمیت نظام جمهوری اسالمی است وهر عملی در جهت تضعیف امنیت‬
‫جامعه وقدرت حکومت اسالمی به صورت ویژه در این دادگاه رسیدگی خواهد‬
‫شد‪.‬‬

‫‪| P a g e 20‬‬
 ‫‪21‬‬

‫مورد دیگری که در صالحیت این دادگاه است توهین به مقام معظم رهبری‬
‫وهمچنین بنیان گذار انقالب اسالمی امام خمینی است ‪.‬‬
‫با توجه به حساسیت مواد مخدر وروان گردان ‪ ،‬کلیه ی جرایم مربوط به آنها‬
‫که شامل حمل ‪ ،‬نگهداری ‪ ،‬ساخت و قاچاق آن ها می شود مشمول صالحیت‬
‫خاص این دادگاه است ‪.‬عالوه برآن با توجه به اثرات مخربی که قاچاق اسلحه‬
‫ومهمات و موادی چون اسپری اشک آور و شوکرهای برقی دارند قاچاق این‬
‫نوع از اقالم نیز تحت عنوان اقالم و مواد تحت کنترل در صالحیت این دادگاه‬
‫است ‪.‬این درحالی است که جرم قاچاق انسان مشمول این صالحیت ویژه نیست‬
‫‪.‬‬
‫‪ -۸۶‬درخواست تخفیف مجازات چگونه انجام می شود؟‬
‫در تمام محکومیت های تعزیری‬
‫در صورتی که دادستان از حکم صادره در خواست تجدید نظر نکرده باشد‪.‬‬
‫محکوم علیه می تواند پیش از پایان مهلت تجدید نظر خواهی با رجوع به‬
‫دادگاه صادر کننده حکم ‪ ،‬حق تجدید نظر خواهی خودرا اسقاط یا درخواست‬
‫تجدید نظر را مسترد نماید و تقاضای تخفیف مجازات کند‪.‬‬
‫دراین صورت ‪ ،‬دادگاه در وقت فوق العاده با حضور دادستان به موضوع‬
‫رسیدگی و تا یک چهارم مجازات تعیین شده را کسر می کند این حکم دادگاه‬
‫قطعی است ‪.‬‬
‫‪-۸۷‬هرگاه رای مخالف قانون ‪ ،‬یا بدون توجه به ادله ومدافعات طرفین صادر‬
‫شده باشد یا رعایت تشریفات قانونی نشده وآن تشریفات به درجه ای از اهمیت‬
‫باشد که موجب بی اعتباری رای شود شعبه دیوان چه تصمیمی می گیرد؟‬
‫شعبه دیوان عالی کشور ‪ ،‬رای را نقض وبه شرح زیر اقدام می کند؛‬
‫‪-۱‬اگر عملی که محکوم علیه به اتهام ارتکاب آن محکوم شده به فرض ثبوت ‪،‬‬
‫جرم نبوده یا به لحاظ شمول عفو عمومی ویا سایر جهات قانونی متهم قابل‬
‫تعقیب نباشد ‪ ،‬رای صادره نقض بال ارجاع می شود‪.‬‬

‫‪| P a g e 21‬‬
 ‫‪22‬‬

‫‪-۲‬اگر رای صادره از نوع قرارویاحکمی باشدکه به علت ناقص بودن تحقیقات‬
‫نقض شده است ‪ ،‬برای رسیدگی مجددبه دادگاه صادر کننده رای ارجاع می‬
‫شود‪.‬‬
‫‪ -۳‬اگر رای به علت عدم صالحیت ذاتی دادگاه نقض شود ‪ ،‬پرونده به مرجعی‬
‫که دیوان عالی کشور ‪ ،‬صالح تشخیص می دهد ‪ ،‬ارسال می شود ومرجع‬
‫مذکور مکلف به رسیدگی است ‪.‬‬
‫‪-۸۸‬جهات شروع به رسیدگی در دادگاه های کیفری را بیان کنید؟‬
‫‪-۱‬کیفرخواست دادستان ‪-۲‬قرارجلب به دادرسی توسط دادگاه ‪-۳‬ادعای شفاهی‬
‫دادستان حتما باید متهم حاضرشود‪-۴‬دستوردادستان‪ -۵‬راسا دردادگاه مطرح‬
‫شود مثال ‪ ،‬جرایم هفت وهشت وجرایم منافی عفت وجرایم افرادزیرپانزده سال‬
‫وجرایم ارتکابی رییس جمهور وجرایم ارتکابی در حوزه قضایی بخش‪.‬‬
‫‪ -۸۹‬قراراناطه کیفری را تعریف کنید؟‬
‫ممکن است وقتی که دادسرا یا دادگاه کیفری درحال رسیدگی به یک دعوا است‬
‫‪ ،‬درحین رسیدگی با موضوعی حقوقی وغیر کیفری برخورد کندکه رسیدگی به‬
‫آن درصالحیتش نباشد‪ ،‬دراین حالت مقام رسیدگی کننده قراراناطه کیفری‬
‫صادر می کند ودر ضمن این قراراعالم می کند که باید ظرف مدت یک ماه‬
‫موضوع حقوقی در دادگاه حقوقی صالحیت دار مطرح شود ونتیجه آن به‬
‫دادگاه کیفری اعالم شود‪.‬‬
‫برای مثال وقتی دادگاه یا داد سرا کیفری درحال رسیدگی به دعوای رابطه‬
‫نامشروع است ودرضمن رسیدگی ‪ ،‬یک طرف دعوی ادعا می کند که رابطه ‪،‬‬
‫نامشروع نبوده است زیرا متهمین با یکدیگر زن و شوهر بوده اند دراین حالت‬
‫از آنجایی که دادگاه کیفری صالحیت رسیدگی به اثبات رابطه زوجیت را‬
‫ندارد‪ ،‬بنابراین قرار اناطه ای صادر می کند تا طرفین موضوع رابطه زوجیت‬
‫را در دادگاه حقوقی صالحیت دار مطرح کنند‪.‬‬
‫قرار اناطه را بازپرس صادر می کند وباید به تایید دادستان برسد‪.‬‬
‫قرار اناطه ای که دادگاه صادر می کند نیاز به تایید دادستان ندارد‪.‬‬
‫اموال منقول هم از شمول اناطه خارج هستند‪.‬‬

‫‪| P a g e 22‬‬
 ‫‪23‬‬

‫‪ -۹۰‬شرایط شکوائیه را بیان کنیدیا در شکوائیه چه مواردی باید قید شود؟‬

‫الف – نام ونام خانوادگی ‪ ،‬نام پدر‪ ،‬سن ‪ ،‬شغل ‪ ،‬میزان تحصیالت ‪ ،‬وضعیت‬
‫تاهل ‪ ،‬تابعیت ‪ ،‬مذهب ‪ ،‬شماره شناسنامه ‪ ،‬شماره ملی ‪ ،‬نشانی دقیق‬
‫ودرصورت امکان نشانی پیام نگار ( ایمیل) ‪ ،‬شماره تلفن ثابت وهمراه‬
‫وکدپستی شاکی ‪.‬‬
‫ب‪ -‬موضوع شکایت ‪،‬تاریخ ومحل وقوع جرم ‪.‬‬
‫پ‪ -‬ضرروزیان وارده به مدعی ومورد مطالبه وی‪.‬‬
‫ت‪ -‬ادله وقوع جرم ‪ ،‬اسامی ‪،‬مشخصات ونشانی شهود ومطلعان درصورت‬
‫امکان‪.‬‬
‫ث‪ -‬مشخصات ونشانی مشتکی عنه یا مظنون در صورت امکان ‪.‬‬
‫‪ -۹۱‬نوجوانی ‪ ۱۷‬ساله به اتهام قتل عمدی فردی ‪ ،‬تحت تعقیب است ‪ .‬کدام‬
‫مرجع ‪ ،‬تحقیقات مقدماتی راجع به اتهام اورا انجام می دهد؟‬
‫دادسرای ویژه نوجوانان محل وقوع جرم‬
‫در خصوص دادسرای صالح به انجام تحقیقات مقدماتی‬
‫ماده ‪ -۲۸۵‬در معیت دادگاه اطفال و نوجوانان ودر محل آن ‪ ،‬شعبه ای از‬
‫دادسرای عمومی وانقالب باعنوان دادسرای ویژه نوجوانان به عنوان شعبه‬
‫تخصصی دادسرای عمومی و انقالب به سرپرستی یکی از معاونان دادستان‬
‫وباحضور یک یا چند بازپرس ‪ ،‬تشکیل می شود ‪.‬ناگفته پیداست که صالحیت‬
‫این نوع دادسرا ‪ ،‬صالحیت اختصاصی نیست بلکه تخصصی می باشد یعنی‬
‫در کنار سایر پرونده ها ‪ ،‬به موضوع پرونده های مربوط به افراد بالغ کمتر‬
‫از هجده سال تمام شمسی نیز رسیدگی می نماید ‪.‬به عبارتی دراین شعبه ‪،‬‬
‫تحقیقات مقدماتی جرائم افرادی که حین ارتکاب جرم ( نه حین رسیدگی ) سن‬
‫آن ها پانزده تا هجده سال تمام شمسی می باشد ( اعم از دختر وپسر) به جز‬
‫جرائم موضوع مواد‪ ۳۰۶‬یعنی جرائم منافی عفت و ‪ ۳۴۰‬این قانون یعنی‬
‫جرایم موجب مجازات تعزیری درجه هفت وهشت که به طور مستقیم از سوی‬
‫دادگاه صورت می گیرد ‪ ،‬دراین دادسرای تخصصی به عمل می آید ‪ .‬عنوان‬
‫این دادسرا ‪ ،‬دادسرای ویژه نوجوانان است نه دادسرای ویژه اطفال ونوجوانان‬
‫‪.‬چرا که طبق ؛ تبصره ‪ -۱‬تحقیقات مقدماتی تمامی جرائم افراد زیر پانزده سال‬
‫‪| P a g e 23‬‬
 ‫‪24‬‬

‫تمام شمسی اعم از دختر وپسر بطور مستقیم در دادگاه اطفال و نوجوانان یا‬
‫دادگاه کیفری یک ویژه رسیدگی به جرایم نوجوانان به عمل می آید ودادگاه‬
‫های مذکور کلیه وظایفی را که طبق قانون برعهده ضابطان دادگستری و‬
‫دادسرا است خود انجام می دهند ( رک ‪ :‬مواد ‪۳۱‬و ‪ ۴۲‬که در ظاهر متعارض‬
‫با این تبصره هستند) ‪ -۲‬در جرائم مشهود هرگاه مرتکب ‪ ،‬طفل یعنی فرد زیر‬
‫پانزده سال یا نوجوان یعنی فرد بین پانزده تا هجده سال باشد‪.‬‬
‫ضابطان دادگستری مکلفند نسبت به حفظ آالت ‪ ،‬ادوات ‪ ،‬آثار ‪ ،‬عالئم و دالیل‬
‫جرم اقدام نمایند ‪ ،‬لکن اجازه تحقیقات مقدماتی از طفل یا نوجوان را ندارند‬
‫ودرصورت دستگیری وی ‪ ،‬موظفند متهم را حسب مورد‪ ،‬چنانچه فرد نوجوان‬
‫پانزده تا هجده ساله باشد فوری به دادسرا یا چنانچه فرد طفل زیر پانزده سال‬
‫باشد یا مورد از موارد مقرر در مواد ‪ ۳۰۶‬و‪ ۳۴۰‬باشد ‪ ،‬به دادگاه اطفال و‬
‫نوجوانان یا دادگاه کیفری یک ویژه رسیدگی به جرایم نوجوانان تحویل دهند ‪،‬‬
‫انقضا وقت اداری و نیز ایام تعطیل مانع از رجوع به دادسرا یا دادگاه اطفال و‬
‫نوجوانان نیست ‪.‬‬
‫‪ -۹۲‬تشخیص سیاسی بودن اتهام با کدام مرجع است ؟دادسرا یا دادگاهی که‬
‫پرونده در آن مطرح است ‪.‬‬
‫ماده ‪ ۵‬قانون مذکور ‪ ،‬تشخیص سیاسی بودن اتهام با دادسرا یا دادگاهی است‬
‫که پرونده درآن مطرح است ‪ .‬متهم می تواند درهر مرحله از رسیدگی در‬
‫دادسرا وتا پایان جلسه اول دادرسی در دادگاه نسبت به غیر سیاسی بودن اتهام‬
‫خود ایراد کند‪ .‬مرجع رسیدگی کننده طی قراری دراین مورد اظهار نظر می‬
‫نماید ‪.‬شیوه صدور واعتراض به این قرار تابع مقررات آیین دادرسی کیفری‬
‫است ‪.‬‬
‫‪ -۹۳‬احاله پرونده های کیفری درچه مورد صحیح است ؟‬
‫احاله پرونده دردادسرا ودادگاه نظامی ‪.‬‬
‫حسب مورد ‪ ،‬به درخواست دادستان نظامی یا رئیس قضایی استان و موافقت‬
‫رئیس سازمان قضایی نیروهای مسلح است ‪.‬‬
‫ماده ‪ -۴۱۸‬به موجب ماده ‪ «۳۳۹‬پس از ارجاع پرونده نمی توان آن را‬
‫ازشعبه مرجوع الیه ‪ ،‬اخذ وبه شعبه دیگر مگر به تجویز قانون ارجاع داد»‪.‬‬

‫‪| P a g e 24‬‬
 ‫‪25‬‬

‫گاهی برای رعایت بعضی مصالح اجتماعی واقتصادی وسیاسی ویا جهات‬
‫عملی ‪ ،‬رسیدگی به امری جزایی از مرجعی که طبق قانون برای رسیدگی به‬
‫آن دارای صالحیت محلی است به یک مرجع دیگر که هم عرض آن است‬
‫ارجاع می شود ‪ ،‬این امر را احاله دعوای جزایی می گویند ‪.‬احاله دعوای‬
‫جزایی ‪ ،‬از حوزه ای به حوزه دیگر‪ ،‬ممکن است در هر مرحله ای از‬
‫تحقیقات مقدماتی ویا دادرسی صورت گیرد‪.‬به استناد احاله نمی توان صالحیت‬
‫ذاتی مراجع کیفری را تغییر دادوبه عبارتی ‪ ،‬احاله صرفا در صالحیت محلی‬
‫ایجاد تغییر می نماید‪.‬درهرمرحله از رسیدگی کیفری اعم از مرحله تحقیقات‬
‫مقدماتی یا مرحله محاکمه ورسیدگی ‪ ،‬با رعایت صالحیت ذاتی مراجع قضائی‬
‫‪ ،‬احاله پرونده ازیک حوزه قضائی به حوزه قضائی دیگر یک استان ‪ ،‬حسب‬
‫مورد‪ ،‬به درخواست دادستان در مورد پرونده های دادسرا یا به درخواست‬
‫رئیس حوزه قضائی مبدا در مورد پرونده های دادگاه وپرونده های حوزه‬
‫قضائی بخش وموافقت شعبه اول دادگاه تجدید نظر استان واحاله پرونده از‬
‫حوزه قضائی یک استان به استان دیگر به تقاضای همان اشخاص یعنی حسب‬
‫مورد ‪ ،‬دادستان یا رئیس حوزه قضائی مبدا وموافقت شعبه ای ازشعب دیوان‬
‫عالی کشور صورت می گیرد‪ .‬تبصره – در مورد جرائم درصالحیت سازمان‬
‫قضائی نیروهای مسلح ‪ ،‬احاله حسب مورد به درخواست دادستان نظامی یا‬
‫رئیس سازمان قضائی استان با موافقت رئیس سازمان قضائی نیروهای مسلح‬
‫انجام می شود‪ (.‬ماده ‪.)۶۳۸‬‬
‫الزم است بین دومقام ( رئیس سازمان قضائی استان ) و( رئیس سازمان‬
‫قضائی نیروهای مسلح ) تفکیک قائل شد‪.‬‬
‫ماده ‪ -۴۱۹‬احاله صرفا وبه طور حصری در موارد زیر وهمچنین مورد مقرر‬
‫در ماده ‪ ۴۲۰‬صورت می گیرد‪.‬‬
‫الف – متهم ( در صورت وجود فقط یک متهم در پرونده ) یا بیشتر متهمان در‬
‫صورت وجود متهمین متعدددر پرونده ) در حوزه دادگاه دیگری از یک یا دو‬
‫استان که واجد صالحیت ذاتی است ‪ ،‬اقامت داشته باشند‪.‬‬
‫ب‪ -‬با رعایت صالحیت ذاتی ‪ ،‬محل وقوع جرم از دادگاه صالح دورباشد ‪ ،‬به‬
‫نحوی که دادگاه دیگر به علت نزدیک بودن به محل وقوع آن وامکان انجام‬
‫تحقیقات مناسب ‪ ،‬آسان تر بتواند به موضوع رسیدگی کند‪.‬‬

‫‪| P a g e 25‬‬
 ‫‪26‬‬

‫تبصره – احاله پرونده نباید به کیفیتی باشد که موجب عسر وحرج شاکی ویا‬
‫مدعی خصوصی شود‪.‬‬
‫ماده ‪ -۴۲۰‬عالوه بر موارد مذکور در ماده قبل ‪ ،‬به منظور حفظ نظم وامنیت‬
‫عمومی ‪ ،‬بنابه پیشنهاد رئیس قوه قضائیه یا دادستان کل کشور وتجویز یکی از‬
‫شعب دیوان عالی کشور ‪ ،‬رسیدگی با رعایت صالحیت ذاتی مرجع قضائی ‪،‬‬
‫به حوزه قضائی دیگر احاله می شود‪.‬‬
‫تبصره – در جرائم در صالحیت سازمان قضائی نیروهای مسلح ‪ ،‬رئیس این‬
‫سازمان می تواند به منظور حفظ نظم وامنیت عمومی ورعایت مصالح‬
‫نیروهای مسلح ‪ ،‬پرونده را بدون نیاز به موافقت مقامی دیگر‪ ،‬به حوزه قضائی‬
‫دیگر احاله کند‪.‬‬
‫‪ -۹۴‬نوجوان ‪ ۱۶‬ساله ای ‪ ،‬مرتکب حمل مواد مخدر مستوجب اعدام می شود‬
‫‪ .‬رسیدگی به جرم اودر صالحیت کدام دادگاه است ؟‬
‫دادگاه کیفری یک ویژه رسیدگی به جرائم نوجوانان ‪.‬‬
‫‪ -۹۵‬هرگاه بازپرس ‪ ،‬به علت عدم دسترسی به متهم در مرحله تحقیقات‬
‫مقدماتی ‪ ،‬دستور منع خروج از کشور صادر نماید ‪ ،‬مدت زمان اعتبار این‬
‫دستور ‪،‬چ مقدار است ؟‬
‫شش ماه وقابل تمدید‪.‬‬
‫ماده ‪ -۱۸۸‬به منظور حفظ متهم در داخل کشور و سهولت دسترسی به وی ‪ ،‬تا‬
‫هنگامی که به متهم دسترسی حاصل نشده ‪ ،‬بازپرس می تواند با توجه به‬
‫اهمیت وادله وقوع جرم ‪ ،‬دستور منع خروج اورا از کشور که در قالب «‬
‫دستور» صادر شده وقابل اعتراض نیست صادر کند برعکس این مورد بند ث‬
‫ماده ‪ ۲۴۷‬که در قالب « قرار» صادر می شود ‪ ،‬قابل اعتراض است ‪ ،‬لذا باید‬
‫بین دستور منع خروج از کشور با قرارمنع خروج از کشور تفکیک قائل شد‬
‫‪.‬مدت اعتبار این دستور ‪ ،‬شش ماه وقابل تمدید است درصورت حضور متهم‬
‫در بازپرسی ویا صدور یکی از قرارهای نهایی موقوفی ‪ ،‬ترک ویا منع تعقیب‬
‫‪ ،‬دستور ممنوعیت خروج منتفی ومراتب بالفاصله به مراجع مربوط اطالع‬
‫داده می شود درصورتی که مدت مندرج دردستور منع خروج منتفی شود این‬
‫دستور خودبه خود منتفی است و مراجع مربوط نمی توانند مانع از خروج‬

‫‪| P a g e 26‬‬
 ‫‪27‬‬

‫شوند ‪ ،‬مگر اینکه مجددا این مدت توسط مقام قضائی تمدید شود ( رک ‪:‬‬
‫مواد‪.)۵۰۹ ،۲۹۲‬‬
‫‪ -۹۶‬دستور شنود مکالمات تلفنی نمایندگان مجلس جزو حدود اختیارات کیست‬
‫؟‬
‫رئیس قوه قضائیه ‪.‬‬
‫ماده ‪ -۱۵۰‬با استناد به اصل ‪ ۲۵‬قانون اساسی ‪ ،‬اصل براین است که کنترل‬
‫ارتباطات مخابراتی افراد ممنوع است مگر در دوحالت ‪.‬‬
‫اول – در مواردی که به امنیت داخلی وخارجی کشور مربوط شود ‪.‬‬
‫دوم – برای کشف جرائم موضوع بندهای الف ب پ وت ماده ‪ ۳۰۲‬این قانون‬
‫توسط بازپرس ‪ ،‬الزم تشخیص داده شود‪.‬‬
‫در غیر از این دو مورد ‪ ،‬کنترل ارتباطات مخابراتی افرادممنوع است ‪ .‬اگر‬
‫کنترل ارتباطات مخابراتی توسط بازپرس الزم تشخیص داده شود ‪ ،‬در این‬
‫صورت با موافقت رئیس کل دادگستری استان وبا تعیین مدت ودفعات کنترل ‪،‬‬
‫اقدام می شود ‪ .‬کنترل مکالمات تلفنی اشخاص و مقامات موضوع ماده ‪۳۰۷‬‬
‫این قانون که خود رئیس قوه قضائیه نیز در شمار آن هاست ‪.‬منوط به تایید‬
‫رئیس قوه قضائیه است واین اختیار قابل تفویض به سایرین حتی معاون وی‬
‫نمی باشد ( رک ؛ ماده ‪ ۱۳۸‬این قانون وماده ‪ ۵۸۲‬ق م ات )‪.‬‬
‫تبصره ‪ -۱‬شرایط وکیفیات کنترل ارتباطات مخابراتی به موجب مصوبه‬
‫شورای عالی امنیت ملی تعیین می شود نه به موجب آیین نامه ای که قرارباشد‬
‫از طرف قوه قضائیه یا هر ارگان دیگری تهیه شود‪.‬‬
‫تبصره ‪ -۲‬عالوه برحکم مقرردر ماده ‪ ۱۵۰‬که راجع به متهمان است ‪ ،‬کنترل‬
‫ارتباطات مخابراتی محکومان جز به تشخیص دادگاه نخستین که رای‬
‫زیرنظرآن اجرا می شود اعم ازاینکه دادگاه صادرکننده حکم قطعی باشد یا‬
‫غیر قطعی یا قاضی اجرای احکام ‪ ،‬ممنوع است‪.‬‬
‫نکته سوال‬
‫‪-۱‬کنترل ارتباط مخابراتی افراد عادی وافراد مقرردر ماده ‪ =۳۰۸‬دستور‬
‫بازپرس ‪ +‬تایید رییس کل دادگستری ‪.‬‬

‫‪| P a g e 27‬‬
 ‫‪28‬‬

‫‪-۲‬کنترل ارتباطات مخابراتی افراد مقرردر ماده ‪ =۳۰۷‬دستور بازپرس ‪+‬‬

‫تایید رییس قوه قضائیه ‪.‬‬
‫‪-۳‬کنترل ارتباطات مخابراتی « محکومان » = تشخیص دادگاه نخستین یا‬
‫قاضی اجرای احکام ‪.‬‬
‫‪-۴‬کنترل حسابهای بانکی = دستور بازپرس‪ +‬تایید رییس حوزه قضایی‪.‬‬
‫‪ -۹۷‬رای از دادگاه فاقد صالحیت محلی صادرشده است ‪.‬این امر مورد‬
‫اعتراض هیچ یک از طرفین پرونده قرارنگرفته است دادگاه تجدید نظر چه‬
‫تصمیمی اتخاذ می نماید؟‬
‫رای را نقض وپرونده را به مرجع صالح ارسال ومراتب رابه دادگاه صادر‬
‫کننده رای اعالم می دارد ( بند پ ماده ‪.)۴۵۰‬‬
‫‪ -۹۸‬فرماندار اردبیل که مقیم گرگان است ‪.‬در شهرستان کرج مرتکب‬
‫تصادف منجر به فوت می شود رسیدگی به جرم وی در صالحیت کدام‬
‫دادگاه کیفری است ؟‬
‫همین که مرتکب جرم ‪ ،‬از افراد مقرردرماده ‪ ۳۰۷‬باشد ‪ ،‬دادگاه های کیفری‬
‫تهران صالح به رسیدگی است ودراین خصوص محل ارتکاب جرم ( کرج)‬
‫فاقد اهمیت است‪.‬‬
‫‪ -۹۹‬در صورت اختالف بازپرس ودادستان در نوع قتل ‪ ،‬حل اختالف با کدام‬
‫مرجع است ؟‬
‫ماده ‪ -۲۷۲‬باتوجه به این موضوع مهم که درصورت اختالف دادستان‬
‫وبازپرس در‪ -۱‬صالحیت دادگاه ‪ -۲‬نوع جرم یاهمان عنوان مجرمانه یا ‪-۳‬‬
‫مصادیق قانونی آن ‪ ،‬هنوز مرجع صالح به رسیدگی ‪ ،‬اختالف بین دادستان‬
‫وبازپرس در خصوص موارد فوق الذکر ‪ ،‬حل اختالف با دادگاه کیفری دویی‬
‫است که دادسرا در معیت آن انجام وظیفه می کند ودراین موارد امکان استناد‬
‫به مفاد ماده ‪ ۲۷۱‬جهت حل اختالف وجود ندارد‪.‬‬
‫‪ -۱۰۰‬احاله پرونده ازیک حوزه قضایی به حوزه قضایی دیگر یک استان به‬
‫منظور حفظ نظم وامنیت ‪ ،‬منوط به اجازه کدام مرجع است ؟‬
‫دیوان عالی کشور( ماده ‪.)۴۲۰‬‬

‫‪| P a g e 28‬‬
 ‫‪29‬‬

‫‪ -۱۰۱‬شخصی به اتهام سرقت تعزیری ونگهداری مواد مخدر تحت تعقیب‬

‫قرار می گیرد درصورت وجود شرایط قانونی ‪ ،‬چند قرار تامین در خصوص‬
‫وی صادر خواهد شد؟‬
‫دو قرار تامین ‪.‬‬
‫ماده ‪ -۲۱۸‬برای اتهامات متعددمتهم ‪ ،‬قرارتامین واحد صادر می شود‪ ،‬مگر‬
‫آن که رسیدگی به جرائم ارتکابی در صالحیت ذاتی دادگاه های مختلف از آن‬
‫حوزه قضائی باشد که دراین صورت برای اتهامات موضوع صالحیت‬
‫هردادگاه ‪ ،‬قرار تامین متناسب ومستقل صادر می شود‪.‬‬
‫با توجه به اینکه رسیدگی به اتهام سرقت در صالحیت ذاتی دادگاه کیفری دو‬
‫ورسیدگی به اتهام موادمخدر در صالحیت ذاتی دادگاه انقالب است ‪ .‬بنابراین‬
‫برای اتهامات موضوع صالحیت هر دادگاه ‪ ،‬قرارتامین متناسب و مستقل‬
‫صادر می شود‪.‬‬
‫‪ -۱۰۲‬درصورت فوت کفیل ‪ ،‬وضعیت قرار قبولی کفالت چگونه می شود؟‬
‫منتفی است ‪.‬‬
‫ماده ‪ -۲۳۴‬درصورت فوت کفیل یا وثیقه گذار‪ ،‬قرارقبولی کفالت یا وثیقه نیز‬
‫منتفی است ومتهم حسب مورد ‪ ،‬باید نسبت به معرفی کفیل یا ایداع وثیقه جدید‬
‫اقدام کند ‪ ،‬مگر آن که پس از گذشت مهلت یک ماهه از ابالغ واقعی اخطاریه‬
‫و تخلف از تعهد ‪ ،‬دستور اخذ وجه الکفاله یا ضبط وثیقه از طرف دادستان‬
‫صادرشده باشد که دراین صورت مفاد ماده ‪ ۲۳۰‬قانون حاضر اجرا می شود‪.‬‬
‫‪ -۱۰۳‬آقای الف مرتکب جرم رابطه نامشروع مادون زنا شده است که شاکی‬
‫ندارد وبدوا قصد اقرار نزد مقام قضایی دارد‪.‬وظیفه قاضی دراین مورد‬
‫چیست؟‬
‫ماده ‪ -۱۰۲‬انجام هرگونه تعقیب وتحقیق در جرائم منافی عفت که منظور از آن‬
‫جرائم جنسی حدی و همچنین جرائم رابطه نامشروع تعزیری مانند تقبیل‬
‫ومضاجعه می باشد ‪ ،‬ممنوع است وپرسش از هیچ فردی اعم از متهم و افراد‬
‫غیر مرتبط در موضوع دراین خصوص مجاز نیست ‪ ،‬پس اصوال هم تعقیب‬
‫وهم تحقیق در خصوص این جرائم ممنوع است ‪ ،‬مگر استثنائا در مواردی که‬
‫جرم در مرئی ومنظر عام واقع شده ویا دارای شاکی بوده یا به عنف یا‬
‫‪| P a g e 29‬‬
 ‫‪30‬‬

‫سازمان یافته باشد که دراین صورت هم تعقیب وهم تحقیق آزاد نبوده وفقط در‬
‫محدوده شکایت ویا اوضاع واحوال مشهود‪ ،‬نه بیشتر توسط مقام قضائی انجام‬
‫می شود به جرائم منافی عفت بطور مستقیم ‪ ،‬در دادگاه صالح رسیدگی می‬
‫شود ‪.‬دادگاه صالح براساس مجازات جرم ارتکابی قابل تشخیص است ‪.‬تخلف‬
‫از این ماده موجب محکومیت انتظامی تا درجه چهار است ‪.‬‬
‫تبصره ‪ ( -۱‬اصالحی ‪ )۱۳۹۴/۳/۲۴‬در جرائم منافی عفت هرگاه شاکی وجود‬
‫نداشته باشد ومتهم بدوا قصد اقرار داشته باشد ‪ ،‬قاضی وی را توصیه به‬
‫پوشاندن جرم وعدم اقرار می کند ‪ ،‬تخلف از این تبصره موجب محکومیت‬
‫انتظامی تا درجه چهار است ‪.‬‬
‫تبصره ‪ -۲‬قاضی مکلف است عواقب شهادت فاقد شرایط قانونی را به شاهدان‬
‫تذکر دهد‪ (.‬رک ؛ ماده ‪۲۰۰‬ق م ا)‪.‬‬
‫‪ -۱۰۴‬در جرم صدور چک بال محل ‪ ،‬چنانچه متهم الشه چک مورد شکایت‬
‫را به بازپرس تسلیم نماید‪ ،‬بازپرس چه قراری صادر می کند؟‬
‫موقوفی تعقیب ( ماده ‪ ۱۲‬قانون صدور چک)‪.‬‬
‫‪ -۱۰۵‬صدور کدام قرار باعث لغو قرار تامین نمی شود؟‬
‫جلب به دادرسی ( ماده ‪.)۲۵۱‬‬
‫‪ -۱۰۶‬مقصود از قاعده ی الزامی بودن تعقیب چیست ؟ چه قاعده ای آن را‬
‫محدود کرده ‪ ،‬دادستان را مجاز به صرف نظر کردن از تعقیب دعوای عمومی‬
‫می نماید؟‬
‫الف – مقصود از الزامی بودن تعقیب دعوای عمومی ‪ ،‬این است که دادستان‬
‫به نمایندگی از جامعه باید دعوای عمومی را بدون هیچ سازشی با متهم تا‬
‫تعیین مجازات قطعی یا تبرئه ی متهم از سوی دادگاه ‪ ،‬پیگیری نماید ‪.‬‬
‫ب‪ -‬قاعده ی مفید یا مقتضی بودن دعوای عمومی ‪ ،‬محدود کننده ی قاعده ی‬
‫الزامی بودن دعوای عمومی است ‪.‬‬
‫‪ -۱۰۷‬شخص الف به اتهام سرقت یک دستگاه تلویزیون ‪ ،‬از تعمیر گاه متعلق‬
‫به شخص ب ‪ ،‬تحت تعقیب کیفری قرار گرفته است وی مدعی است که‬
‫تلویزیون مزبور متعلق به خود او است و آن را همسرش جهت تعمیر به‬

‫‪| P a g e 30‬‬
 ‫‪31‬‬

‫شخص ب سپرده است ‪ .‬آیا دادگاه می تواند ‪ ،‬جهت رسیدگی به ادعای مالکیت‬
‫شخص الف قراراناطه صادر نماید ؟ چرا ؟ مستند قانونی شما کدام است ؟‬
‫الف – خیر‪ ،‬زیرا صدور قراراناطه صرفا در مورد ادعای حق مالکیت در‬
‫اموال غیر منقول صادق است‪.‬‬
‫ب‪ -‬زیرا این امر برخالف مصلحت وموجب کندی روند رسیدگی به بخش‬
‫بزرگی از دعاوی جزایی خواهد شد‪.‬‬
‫ج‪ -‬مستند این امر رای وحدت رویه ی دیوان عالی کشور است ‪.‬‬
‫‪ -۱۰۸‬یک نظامی در خارج از قلمرو حاکمیت جمهوری اسالمی ایران ‪،‬‬
‫مرتکب جرم خاص نظامی شده است کدام دادگاه ‪ ،‬صالحیت رسیدگی به این‬
‫جرم را دارد؟‬
‫دادگاه نظامی تهران‪.‬‬
‫ماده ‪ -۵۹۸‬به اتهامات نظامیانی که در خارج از قلمرو حاکمیت جمهوری‬
‫اسالمی ایران مرتکب جرم شوند ومطابق قانون ‪ ،‬دادگاه های ایران صالحیت‬
‫رسیدگی به آن ها را داشته باشند ‪ ،‬چنانچه از جرائمی باشد که در صالحیت‬
‫سازمان قضائی است ‪ ،‬در دادسرا ودادگاه نظامی تهران رسیدگی می شود‪.‬‬
‫‪ -۱۰۹‬در مواردی که دیه باید از بیت المال پرداخت شود‪ ،‬پرونده پس از اتخاذ‬
‫تصمیم قانونی راجع به سایر جهات ‪ ،‬به کدام مرجع ارسال می شود؟‬
‫دادگاه به دستور دادستان ‪ ،‬برای صدور حکم مقتضی ( ماده ‪ ۸۵‬ق م ا)‪.‬‬
‫‪ -۱۱۰‬شاکی تا چه زمانی می تواند دادخواست ضرروزیان خودرا به دادگاه‬
‫کیفری تقدیم نماید ؟‬
‫قبل از اعالم ختم دادرسی ( ماده ‪۱۵‬ق م ا)‪.‬‬
‫‪ -۱۱۱‬انجام تحقیقات مقدماتی ورسیدگی به جرم تصرف عدوانی در امالک و‬
‫اراضی متعلق به اشخاص حقوق خصوصی ‪ ،‬در صالحیت کدام مرجع قضائی‬
‫است ؟‬
‫هردو دادگاه کیفری دو‪.‬‬

‫‪| P a g e 31‬‬
 ‫‪32‬‬

‫‪ -۱۱۲‬استفاده از دادرسی الکترونیکی جهت طرح دعوا ‪ ،‬چه مزیت قانونی از‬
‫نظر هزینه دادرسی دارد؟‬
‫از موجبات تخفیف در پرداخت هزینه دادرسی مرحله بدوی است ‪.‬‬
‫‪ -۱۱۳‬تفتیش وبازرسی محل کار ومنزل رئیس دانشکده حقوق یکی از دانشکده‬
‫های کشور به دستور چه کسی و چگونه انجام می شود؟‬
‫به دستوربازپرس وباقید جهت ظن قوی انجام می شود‪.‬‬
‫‪ -۱۱۴‬اگر فردی به اتهام سرقت خودرو علیه همکار خود با استناد به یک فقره‬
‫سند اعالم شکایت کند و همکار وی نیز با استناد به یک سند دیگر ‪ ،‬نسبت به‬
‫خودروی مورد نظر شاکی ادعای مالکیت نماید ‪ ،‬بازپرس پرونده چه تصمیمی‬
‫باید اتخاذ نماید؟‬
‫مکلف به رسیدگی و اتخاذ تصمیم نهایی است ‪.‬‬
‫‪ -۱۱۵‬اگر کسی به یک فرد سفیه توهین کند آیا آن فرد سفیه شخصا می تواند‬
‫اعالم شکایت نماید؟‬
‫شخصا می تواند طرح شکایت نماید‪.‬‬
‫‪ -۱۱۶‬رسیدگی به جنایت قطع عضو عمدی چهار انگشت یک دست ‪ ،‬در‬
‫صالحیت کدام مرجع قضائی است ؟‬
‫دادگاه کیفری دو‪.‬‬
‫‪ -۱۱۷‬چنانچه رای دادگاه کیفری با توجه به درجه مجازات قانونی جرم در‬
‫زمان صدور آن ‪ ،‬قابل فرجام در دیوان عالی کشور باشد‪ ،‬کاهش مجازات به‬
‫موجب قانون جدید ‪ ،‬چه تاثیری در قابلیت فرجام رای دارد؟‬
‫تاثیری ندارد‪.‬‬
‫‪ -۱۱۸‬صدور قرار بازداشت موقت در خصوص یک فرد نظامی متهم به ایراد‬
‫ضرب وجرح عمدی در حال انجام وظیفه در کدام صورت الزامی است ؟‬
‫با سالح و نسبت به مافوق ودر زمان جنگ باشد‪.‬‬
‫‪ -۱۱۹‬رسیدگی به جرائم رایانه ای متضمن سو استفاده از اشخاص کمتر از‬
‫هجده سال ‪ ،‬در چه صورتی در صالحیت دادگاه های ایران است ؟‬
‫‪| P a g e 32‬‬
 ‫‪33‬‬

‫بزه دیده یا مرتکب ایرانی یا غیر ایرانی باشد و مرتکب ‪ ،‬در ایران یافت شود‪.‬‬
‫‪ -۱۲۰‬عابر پیاده دراثر برخورد خودرو با وی فوت می کند در جریان تعقیب‬
‫راننده متخلف نیز فوت می کند ادامه دادرسی چگونه انجام می شود؟‬
‫قرار موقوفی تعقیب صادر وپرونده به دستور دادستان جهت صدور حکم‬
‫مقتضی در مورد دیه متوفی به دادگاه ارسال می شود‪.‬‬
‫‪ -۱۲۱‬در چه صورت محاکمات دادگاه غیر علنی خواهد بود؟‬
‫در جرایم قابل گذشت ودر صورت درخواست شاکی‪.‬‬
‫‪ -۱۲۲‬اثر پذیرش اعاده دادرسی پس از شروع به محاکمه جدید‪ ،‬بر آثار و‬
‫تبعات حکم مورد اعاده دادرس چیست ؟‬
‫درصورتی که دالیل اقامه شده قوی باشد با صدور قرار ‪ ،‬آثار وتبعات حکم‬
‫اولی متوقف می شود‪.‬‬
‫‪ -۱۲۳‬اگر طرفین دعوا با توافق کتبی حق تجدید نظر یا فرجام خواهی خودرا‬
‫اسقاط کنند اثر حقوقی آن چیست؟‬
‫تجدید نظر یا فرجام خواهی آنان جز در خصوص صالحیت دادگاه یا قاضی‬
‫صادر کننده رای مسموع نیست ‪.‬‬
‫‪ -۱۲۴‬محاکمات دادگاه کیفری یک ‪ ،‬در چه صورت ‪ ،‬ضبط صوتی‬
‫وتصویری می شود؟‬
‫ضبط صوتی الزاما وضبط تصویری درصورت تشخیص دادگاه ‪.‬‬
‫‪ -۱۲۵‬فرماندار یکی از شهرستان های غیر مرکز استان ‪ ،‬مرتکب بزه تصرف‬
‫غیر قانونی در اموال دولتی می شود رسیدگی به جرم وی در صالحیت کدام‬
‫مرجع قضایی است ؟‬
‫دادگاه کیفری دو مرکز همان استان‪.‬‬
‫‪ -۱۲۶‬در چه موردی بازپرس مکلف به تبعیت از دادستان است ؟‬
‫عدم احراز مالئت کفیل توسط بازپرس‪.‬‬

‫‪| P a g e 33‬‬
 ‫‪34‬‬

‫‪ -۱۲۷‬چنان چه پس از قطعیت دستور ضبط وثیقه حکم محکومیت کیفری اجرا‬

‫شود‪ ،‬تکلیف دستور ضبط وثیقه چیست ؟‬
‫اجرا می شود به استناد ماده ‪ ۲۳۶‬ق ادک ‪.‬‬
‫‪ -۱۲۸‬دادگاه کیفری متعاقب واخواهی ‪ ،‬مکلف به رعایت چه می باشد؟‬
‫دعوت طرفین با تعیین وقت رسیدگی ‪ ،‬بررسی ادله و دفاعیات واخواه وایجاد‬
‫تصمیم مقتضی ‪.‬‬
‫‪ -۱۲۹‬اقای الف ساکن شیراز به وسیله تلفن آقای ب را که ساکن اصفهان است‬
‫ترغیب می کند اقای ج را که در تهران سکونت دارد درآن شهر به قتل‬
‫برساند‪ .‬آقای ب موفق به این امر در تهران می شود از حیث صالحیت به اتهام‬
‫آنان در کدام دادگاه رسیدگی می شود؟‬
‫به اتهام هردونفر در دادگاه عمومی تهران ‪.‬‬
‫به استناد مواد‪۳۱۰‬و‪ ۳۱۱‬ق آدک مصوب ‪ ۱۳۹۲‬باید توجه داشت که در سوال‬
‫مالک صالحیت محلی است ونه ذاتی ‪ .‬چرا که به لحاظ ذاتی رسیدگی به اتهام‬
‫قتل با توجه به ق آدک مصوب ‪ ۱۳۹۲‬در صالحیت دادگاه کیفری یک است ‪.‬‬
‫ماده ‪ ۳۱۰‬در خصوص دادگاه صالح به لحاظ محلی چنین مقررمی دارد‪ :‬متهم‬
‫در دادگاهی محاکمه می شود که جرم در حوزه آن واقع شود‪.‬‬
‫ماده ‪۳۱۱‬نیز که از مصادیق صالحیت اضافی است چنین مقرر می دارد ‪:‬‬
‫شرکا ومعاونان جرم دردادگاهی محاکمه می شوند که صالحیت رسیدگی به‬
‫اتهام متهم اصلی را دارد مگر اینکه در قوانین خاص ترتیب دیگری مقررشده‬
‫باشد‪.‬بایستی توجه داشت که مورد سوال با ماده ‪۳۱۰‬و ‪ ۳۱۱‬هردو مطابقت‬
‫دارد ورسیدگی به اتهام شخص الف در دادگاه کیفری یک تهران بر مبنای‬
‫صالحیت اضافی است که از استثنائات صالحیت محلی می باشد‪.‬‬
‫‪ -۱۳۰‬در صورت بروز اختالف نظر بین دادستان و بازپرس ‪ ،‬در مصادیق‬
‫قانونی جرم ‪ ،‬تصمیم کدام مرجع با مقام قضایی مالک عمل است ؟‬
‫دادگاه کیفری دویی که دادسرا در معیت آن انجام وظیفه می کند ( ماده ‪ ۲۷۲‬ق‬
‫آدک مصوب ‪.)۹۲‬‬

‫‪| P a g e 34‬‬
 ‫‪35‬‬

‫‪ -۱۳۱‬در جرایمی که مستوجب مجازات جزای نقدی نسبی است کدام مرجع‬
‫صالحیت رسیدگی دارد؟‬
‫دادگاه کیفری دو‪.‬‬
‫زیرا رای وحدت رویه مورخ ‪ ۱۳۹۶/۴ /۲۰‬می گوید‪ « :‬مجازات جزای نقدی‬
‫که درجات آن در ماده ‪ ۱۹‬قانون مجازات اسالمی مصوب سال ‪ ۹۲‬مشخص‬
‫شده ‪ ،‬با توجه به تعیین حداقل و حداکثر آن در قانون ‪ ،‬ناظر به جزای نقدی‬
‫ثابت است واز جزای نقدی نسبی که میزان آن براساس واحد با مبنای خاص‬
‫قانونی احتساب می گردد واز این حیث در جرایم با عناوین مشابه یکسان نیست‬
‫‪.‬انصراف دارد‪ ،‬بنابراین مجازات جرائمی که طبق قانون جزای نقدی نسبی‬
‫است با توجه به حکم مقرر درتبصره ‪ ۳‬ماده ی مورد اشاره ‪ ،‬تعزیر درجه‬
‫هفت محسوب می شود و رسیدگی به آن به موجب ماده ‪ ۳۴۰‬قانون آیین‬
‫دادرسی کیفری مصوب ‪ ۱۳۹۲‬در صالحیت دادگاه کیفری دو می باشد ورای‬
‫این دادگاه قابل تجدید نظر در دادگاه تجدید نظر استان است ‪ ،‬طبق ماده ‪۳۰۱‬‬
‫ق آدک ‪ ۹۲‬جرایم عمومی تعزیری درجه چهار تا هشت که مشمول ماده ‪۳۰۲‬‬
‫ق آدک ‪ ۹۲‬نمی شوند‪ ،‬در صالحیت دادگاه کیفری دو هستند‪.‬‬
‫‪ -۱۳۲‬در صورتی که در حوزه قضائی بخش ‪ ،‬قتل عمدی صورت گیرد‬
‫تکلیف رئیس دادگاه بخش چیست ؟‬
‫انجام تحقیقات مقدماتی به جانشینی بازپرس وصدور قرارنهایی ‪.‬‬
‫زیرا ماده ‪ ۳۳۷‬ق آدک ‪ ۹۲‬می گوید ‪ «:‬در جرایم موضوع ماده ‪ ۳۰۲‬این‬
‫قانون ‪ ،‬رئیس دادگاه بخش به جانشینی از بازپرس وتحت نظارت وتعلیمات‬
‫دادستان شهرستان مربوط ‪ ،‬انجام وظیفه می نماید »‪.‬‬
‫‪ -۱۳۳‬در چه مواردی ‪ ،‬تمام شهروندان می توانند اقدامات الزم را برای‬
‫جلوگیری از فرار مرتکب و حفظ صحنه جرم به عمل آورند؟‬
‫فقط در جرایم مشهود موضوع بندهای الف ‪ ،‬ب ‪ ،‬پ‪ ،‬وت ماده ‪ ۳۰۲‬ق آدک‬
‫در صورت عدم حضور ضابطان دادگستری ‪.‬‬
‫‪ -۱۳۴‬چنانچه بازپرس ‪ ،‬درخواست شاکی خصوصی مبنی بر مطالعه پرونده یا‬
‫دسترسی به آن را منافی با ضرورت کشف حقیقت بداند‪ ،‬چه تصمیمی می گیرد‬
‫ووضعیت آن از لحاظ قابلیت اعتراض چگونه است ؟‬
‫‪| P a g e 35‬‬
 ‫‪36‬‬

‫قراررد درخواست – قابل اعتراض‪.‬‬

‫زیرا تبصره ‪۱‬ماده ‪۱۰۰‬ق آدک ‪ ۹۲‬می گوید‪ «:‬در صورت درخواست شاکی ‪،‬‬
‫چنانچه بازپرس مطالعه یا دسترسی به تمام یا برخی از اوراق پرونده را منافی‬
‫با ضرورت کشف حقیقت بداند با ذکر دلیل ‪ ،‬قراررد درخواست را صادر می‬
‫کند این قرار‪ ،‬حضوری به شاکی ابالغ می شود وظرف سه روز قابل‬
‫اعتراض در دادگاه صالح است»‪.‬‬
‫‪ -۱۳۵‬معاینه و تحقیقات محلی در مرحله تحقیقات مقدماتی دادسرا ‪ ،‬توسط کدام‬
‫مقام انجام می شود؟‬
‫بازپرس راسا یا حسب مورد به دستور وی ‪ ،‬توسط ضابطان دادگستری و یا با‬
‫همکاری آنان ( ماده ‪ ۹۸‬ق آدک اصالحی ‪.)۱۳۹۴/۳/۲۴‬‬
‫‪ -۱۳۶‬چنانچه شاهد یا مطلع پس از تحقیق از او‪ ،‬در مظان اتهام قرارگیرد ‪،‬‬
‫تکلیف مقام قضایی چیست ؟باید وی را طبق مقررات وبه عنوان متهم برای‬
‫وقت دیگر احضار کند‪.‬‬
‫زیرا ماده ‪ ۲۱۳‬ق آدک ‪ ۹۲‬می گوید‪ « :‬تفهیم اتهام به کسی که به عنوان متهم‬
‫احضار نشده از قبیل شاهد یا مطلع ممنوع است وچنانچه این شخص پس از‬
‫تحقیق در مظان اتهام قرار گیرد‪.‬باید طبق مقررات وبه عنوان متهم برای وقت‬
‫دیگر احضار شود»‪.‬‬
‫‪ -۱۳۷‬در خصوص بزه دیدگان ناتوان از اقامه دعوی به عللی از قبیل معلولیت‬
‫جسمی با کهولت سن ‪ ،‬دادستان تحت چه شرایطی جرایم قابل گذشت را تعقیب‬
‫می کند؟‬
‫درصورت جلب موافقت بزه دیدگان ( ماده ‪ ۷۱‬ق آدک ‪. )۹۲‬‬
‫‪ -۱۳۸‬کنترل حساب های بانکی اشخاص توسط بازپرس ‪ ،‬چگونه انجام می‬
‫شود؟‬
‫با تایید رئیس حوزه قضایی‪.‬‬
‫زیرا ماده ‪ ۱۵۱‬ق آدک ‪۹۲‬می گوید‪ «:‬بازپرس می تواند در موارد ضروری ‪،‬‬
‫برای کشف جرم ویا دستیابی به ادله وقوع جرم ‪ ،‬حسابهای بانکی اشخاص را‬
‫با تایید رئیس حوزه قضایی کنترل کند‪».‬‬

‫‪| P a g e 36‬‬
 ‫‪37‬‬

‫‪ -۱۳۹‬در مواردی که دادگاه کیفری حکم به پرداخت قیمت مالی تلف شده‬
‫صادر می نماید ‪ ،‬مالک پرداخت قیمت ‪ ،‬کدام زمان است ؟‬
‫اجرای حکم‪.‬‬
‫زیرا تبصره ماده ‪ ۱۹‬ق آدک ‪ ۹۲‬می گوید ‪ « :‬در صورتی که حکم به‬
‫پرداخت قیمت مال صادر شود‪ ،‬قیمت زمان اجرای حکم ‪ ،‬مالک است »‪.‬‬
‫‪ -۱۴۰‬در پرونده اول ‪ ،‬متهم در دفاع از خویش به موضوعی استناد کرد که‬
‫رسیدگی به آن در صالحیت هیئت حل اختالف کارگر وکارفرما است ودر‬
‫پرونده دیگری در مورد اتهام ترک انفاق ‪ ،‬زوج مدعی عدم تحقق ازدواج شده‬
‫وزوجه وقوع عقد را مسلم دانسته ‪ .‬دراین موارد بازپرس چه تصمیمی می‬
‫گیرد؟‬
‫در هر دو مورد صدور قرار اناطه ‪.‬‬
‫ماده ‪ ۲۱‬ق آدک در خصوص صدور قراراناطه است واین سوال مربوط به‬
‫شرایط صدور قراراناطه ‪ ،‬مذکور دربند اول ماده ‪۲۱‬می باشد‪.‬‬
‫بدین شرح که در دو پرونده مذکور درصورت سوال مسائلی مطرح هست که‬
‫احراز مجرمیت متهم منوط به اثبات وتعیین تکلیف آنان است ودرعین حال‬
‫رسیدگی به این مسائل هم در صالحیت مرجع کیفری نیست ‪.‬‬
‫همین کافی است برای صدور قراراناطه‪ ،‬زیرا برای صدور قرار اناطه نیازی‬
‫نیست موضوع حتما در صالحیت دادگاه حقوقی باشد و می تواند در صالحیت‬
‫مراجع غیر دادگستری نظیر هیئت اختالف کارگر وکارفرما باشد یا دادگاه‬
‫خانواده باشد یعنی برای صدور قرار اناطه ( صالحیت دادگاه حقوقی)‬
‫موضوعیت ندارد بلکه آنچه برای صدور قرار اناطه اهمیت دارد‪ ،‬عدم‬
‫صالحیت مرجع کیفری برای رسیدگی به آن موضوع است ‪.‬پس اگر رسیدگی‬
‫به موضوع مذکور به موجب قانون در صالحیت مرجع غیر قضایی نظیر‬
‫شورای حل اختالف یا کمیسیون های ویژه هم باشد‪ ،‬باز مورد از موارد صدور‬
‫قراراناطه خواهد بود‪.‬‬
‫‪ -۱۴۱‬بازپرس در تصمیم درباره شخصی که با اسلحه غیر مجاز خودکشی‬
‫کرده وورثه وی نیز از کسی شکایت ندارند‪ ،‬چه تصمیمی باید نسبت به جرم‬
‫نگهداری اسلحه غیر مجاز اتخاذکند؟‬
‫‪| P a g e 37‬‬
 ‫‪38‬‬

‫قرارموقوفی تعقیب صادر وپرونده را جهت تعیین تکلیف ضبط اسلحه به دادگاه‬
‫ارسال کند‪ (.‬استناد به مواد ‪۱۴۸‬و ‪۲۶۵‬ق آدک )‪.‬‬
‫‪ -۱۴۲‬پسر ‪ ۱۷‬ساله ای با معاونت فردی ‪۲۵‬ساله ‪ ،‬مرتکب قتل عمدی می‬
‫شود‪.‬رسیدگی به اتهام آن ها ‪ ،‬در صالحیت چه دادگاه هایی است ؟‬
‫هردو در صالحیت دادگاه کیفری یک ویژه رسیدگی به جرائم نوجوانان ( به‬
‫استناد مواد‪ ۳۰۲،۳۱۱،۳۱۵‬ق آدک )‪.‬‬
‫مباشر جرم قتل عمد ‪ ،‬پسری ‪ ۱۷‬ساله می باشد و معاون جرم ‪ ،‬فردی ‪۲۵‬‬
‫ساله بالغ می باشد‪.‬‬
‫‪ -۱۴۳‬الف متهم به ایراد صدمه بدنی عمدی مستوجب دیه است برای وی قرار‬
‫وثیقه صادر می گردد‪.‬ولی پیش از سررسید زمان پرداخت دیه حکم صادر می‬
‫گرددوثیقه صادره چه وضعیتی می یابد؟‬
‫با توجه به اینکه صدور قرار وثیقه به نوعی تضمین پرداخت دیه بوده ‪ ،‬متهم‬
‫پس از پرداخت دیه می تواند آزادی وثیقه خودرا درخواست نماید به عبارت‬
‫دیگر پیش از سررسید زمان پرداخت دیه وتعیین تکلیف آن ‪ ،‬قرار وثیقه به‬
‫اعتبار خود باقی است ‪.‬‬
‫‪ -۱۴۴‬دستور منع خروج از کشور صادره توسط دادگاه بخش برای متهمی که‬
‫به او دسترسی حاصل نشده ظرف چه مهلت ودر کدام مرجع قابل اعتراض‬
‫است ؟‬
‫این دستور قابل اعتراض نیست ‪ (.‬به استناد مواد ‪۱۸۸‬و ‪ ۲۴۷‬ق آدک )‪.‬‬
‫‪ -۱۴۵‬بازپرس با صدور قرارجلب به دادرسی به اتهام کالهبرداری ‪ ،‬پرونده‬
‫را نزد دادستان ارسال نموده است ‪.‬دادستان با این استدالل که اتهام خیانت در‬
‫امانت است ‪ ،‬با قراربازپرس مخالفت می کند حکم قضیه چیست ؟‬
‫اختالف بین دادستان و بازپرس محقق بوده وحل آن با دادگاه کیفری دو است (‬
‫ماده ‪.)۲۷۲‬‬
‫‪ -۱۴۶‬اگر در مورد اتهام واحد فردی ‪ ،‬احکام متفاوت ومغایر صادر شده باشد‬
‫واعاده دادرسی پذیرفته شود‪ ،‬مرجع رسیدگی پس از ارجاع پرونده از دیوان‬
‫عالی کشور‪ ،‬چه اقدامی می کند؟‬

‫‪| P a g e 38‬‬
 ‫‪39‬‬

‫می تواند هرکدام را تایید ودیگری را نقض کند ویا هردو را نقض ومجددا‬
‫رسیدگی کند‪.‬‬
‫مصداق بند ت ماده ‪ ۴۷۴‬ق آدک یعنی جهات اعاده دادرسی است ( بندت –‬
‫درباره شخصی به اتهام واحده احکام متفاوتی صادر شود) که پس از‬
‫درخواست اعاده دادرسی از دیوان عالی کشور وپذیرش آن با تجویز اعاده‬
‫دادرسی وارجاع امر برای رسیدگی مجددبه دادگاه هم عرض صادر کننده حکم‬
‫قطعی ( ماده ‪۴۷۶‬ق آدک ) ارجاع می شود‪ ،‬در خصوص سوال مذکور مطابق‬
‫ماده ‪ ۴۸۱‬ق آدک عمل می شود وهردو حکم توسط دادگاه هم عرض صادر‬
‫کننده ی حکم قطعی بررسی می شود وحسب مورد دادگاه هریک را که صحیح‬
‫تشخیص دهد‪ ،‬تایید ورای دیگررا نقض می کند‪.‬وچنانچه هردو رای را غیر‬
‫صحیح تشخیص دهد پس از نقض هردوی آن ها ‪ ،‬وفق مقررات رسیدگی می‬
‫کند‪.‬‬
‫ماده ‪ -۴۸۱‬اگر جهت اعاده دادرسی ‪ ،‬مغایرت دوحکم باشد – دادگاه پس از‬
‫قبول اعاده دادرسی ‪ ،‬هریک را که صحیح تشخیص دهد‪ ،‬تایید ورای دیگررا‬
‫نقض می کند وچنانچه هردو رای را غیر صحیح تشخیص دهد پس از نقض آن‬
‫ها وفق مقررات رسیدگی می کند‪.‬‬
‫‪ -۱۴۷‬فردی که مرتکب جرم حق الناسی شده است ‪ ،‬در اثنای تعقیب مبتال به‬
‫جنون می شود چنانچه شرایط اثبات جرم به نحوی باشد که وی در فرض افاقه‬
‫هم نتواند از خود رفع اتهام کند‪ .‬در مورد وی چگونه اقدام می شود؟‬
‫در صورت عدم معرفی وکیل از سوی ولی ‪ ،‬قیم یا سرپرست قانونی او ‪،‬‬
‫برای وی وکیل تسخیری تعیین می شود‪ ( .‬استناد به تبصره ‪ ۲‬ماده ‪ ۱۳‬ق آدک‬
‫)‬
‫تبصره ‪ -۲‬هرگاه مرتکب جرم پیش از صدور حکم قطعی مبتال به جنون شود‪،‬‬
‫تا زمان افاقه ‪ ،‬تعقیب ودادرسی متوقف می شود‪ .‬مگر آن که ادله اثبات جرم به‬
‫نحوی باشد که فرددر حالت افاقه نیز نمی توانست از خود رفع اتهام کند‪«.‬‬
‫دراین صورت به ولی یا قیم وی ابالغ می شود که ظرف مهلت پنج روز نسبت‬
‫به معرفی وکیل اقدام نماید‪ .‬درصورت عدم معرفی ‪ ،‬صرف نظر از نوع جرم‬
‫ارتکابی ومیزان مجازات آن وفق مقررات برای وی وکیل تسخیری تعیین می‬
‫شود و تعقیب ودادرسی ادامه می یابد‪».‬‬

‫‪| P a g e 39‬‬
 ‫‪40‬‬

‫‪ -۱۴۸‬صدور قراربایگانی شدن پرونده در کدام یک از جرائم تعزیری درجه‬

‫هفت وهشت ممکن نیست ؟‬
‫جرایم قابل گذشت ‪.‬‬
‫ماده ‪ ۸۰‬قانون اشعار می دارد ‪ « :‬در جرائم تعزیری درجه هفت وهشت ‪،‬‬
‫چنانچه شاکی وجود نداشته یا گذشت کرده باشد‪ ،‬درصورت فقدان سابقه‬
‫محکومیت موثر کیفری ‪،‬مقام قضایی می تواند پس از تفهیم اتهام با مالحظه‬
‫وضع اجتماعی و سوابق متهم واوضاع واحوالی که موجب وقوع جرم شده‬
‫است ودرصورت ضرورت با اخذ التزام کتبی از متهم برای رعایت مقررات‬
‫قانونی ‪ ،‬فقط یک بار از تعقیب متهم خودداری نماید وقرار بایگانی پرونده را‬
‫صادر کند‪ .‬این قرارظرف ده روز از تاریخ ابالغ ‪ ،‬قابل اعتراض در دادگاه‬
‫کیفری مربوط است » ‪.‬‬
‫‪ -۱۴۹‬الف در ضمن نزاع ‪ ،‬یک چشم آقای ب را به عمد کور می کند ‪.‬با‬
‫رسیدگی در دادسرا به لحاظ فقدان دلیل اثباتی قرارمنع تعقیب صادر می گردد‬
‫‪.‬رسیدگی به اعتراض به این قراردر صالحیت کدام مرجع است و تصمیم آن‬
‫مرجع چه وضعیتی از حیث قطعیت دارد؟‬
‫دادگاه کیفری یک – رای صادره قابل اعتراض در دیوان عالی کشور است ‪(.‬‬
‫به استناد ماده ‪ ۲۷۳‬ق آدک )‬
‫‪ -۱۵۰‬هرگاه نماینده قانونی یا وکیل شخص حقوقی ‪ ،‬به موجب قانون ‪ ،‬برای‬
‫دفاع از اتهام انتسابی به شخص حقوقی ‪ ،‬احضار شوندوحضور نیابند ‪ ،‬ادامه‬
‫رسیدگی چه وضعیتی می یابد؟‬
‫رسیدگی بدون حضور آن ها ادامه می یابد ‪ (.‬به استناد ماده ‪ ۶۸۸‬ق آدک )‪.‬‬

‫‪| P a g e 40‬‬
 41

| P a g e 41
 42

| P a g e 42