‫اشتراک کنندگان گرامی‬

‫به جلسه آموزشی‬

‫تحریک دعوای جزایی‬

‫خوش آمدید!‬ ‫مدت ‪:‬‬

‫تسهیل کننده‪ :‬محمد شفیق عظیمی‬
 ‫معرفی اشتراک کننده گان محترم‬

‫• جهت معرفی نمودن سواالت ذیل را به همکاری یکدیگر پاسخ دهد‪.‬‬

‫سوال ‪ - 1‬شما کی هستید و چه وظیفه دارید؟‬

‫سوال ‪ -2‬در مورد تحصیالت و تجربه کاری تان بگوید؟‬

‫سوال ‪ -3‬نسبت به ورکشاپ چه توقع دارید؟‬

‫سوال ‪ -4‬در رابطه به خود یک موضوع غیر معمول را بگوئید؟‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪2‬‬

 ‫تحریک دعوای جزایی‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪3‬‬

 ‫اهداف جلسه درسی‬

‫• در پایان این جلسۀ آموزشی اشتراک کنندگان‪ ،‬قادر خواهند شد تا‪:‬‬

‫• مفهوم تحریک دعوای جزایی را بیان نمایند‪،‬‬

‫• اهمیت تحریک دعوای جزایی را بیان نمایند‪،‬‬

‫• اسباب تحریک دعوای جزایی را بیان نمایند‪،‬‬

‫• حاالت را که تحریک دعوای جزایی منوط به شکایت مجنی علیه میباشد مشخص نمایند‪.‬‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪4‬‬

 ‫عناوین جلسه آموزشی‬

‫مفهوم تحریک دعوای‬

‫جزایی‪.‬‬

‫اهمیت تحریک دعوای‬

‫جزایی‪.‬‬

‫اسباب تحریک دعوای‬

‫جزیی‪.‬‬

‫حاالت و موارد تحریک دعوای جزایی‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪5‬‬

 ‫ستراتیژی آموزشی‬

‫مباح ث دوره آموزش ی در برگیرنده بخ ش تیوری ی ‪ ،‬س واالت مباحثوی‪،‬کار گروپی و‬

‫قضایا فرضی میباشد‪.‬‬

‫‪10/28/21 04:52:54 AM‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪6‬‬

 ‫قواعد محیط آموزش‬

‫‪10/28/21 04:52:54 AM‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪7‬‬

‫‪10/28/21 04:52:54 AM‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪8‬‬
‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪9‬‬
‫‪10/28/21 04:52:54 AM‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪10‬‬
‫‪10/28/21 04:52:54 AM‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪11‬‬
‫‪10/28/21 04:52:54 AM‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪12‬‬
‫‪10/28/21 04:52:54 AM‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪13‬‬
 ‫جدول زمانی‬
‫ر‬‫و‬ ‫درص‬
‫ت‬
‫ور‬ ‫ضر‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫ن‬‫ی‬‫م‬‫غیر‬
‫اید‬‫م‬
‫‪۸:۳۰‬‬ ‫شروع برنامه آموزشی ‪:‬‬

‫‪ ۱۰:۰۰‬الی ‪۱۰:۱۵‬‬ ‫‪:‬‬ ‫چای قبل از ظهر‬

‫‪ ۱۲:۰۰‬الی ‪۱:۳۰‬‬ ‫‪:‬‬ ‫طعام چاشت ‪ +‬نماز‬

‫‪ ۲:۳۰‬الی ‪۲:۴۵‬‬ ‫‪:‬‬ ‫چای بعد از ظهر‬

‫‪۳:۳۰‬‬ ‫‪:‬‬ ‫ختم برنامه آموزشی‬

‫‪10/28/21 04:52:54 AM‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪14‬‬
 ‫سواالت مباحثوی‬

‫‪ ‬به نظر شما مفهوم تحریک دعوی جزایی چیست ؟‬

‫‪ ‬دعوای جزای چی وقت تحریک میګردد؟‬

‫‪ ‬به نظر شما وظایف اصلی څارنوال کدام اند؟‬

‫‪ ‬تحقیقات ابتدایی څارنوال به منظور کدام اهداف صورت میګیرد؟‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪15‬‬
 ‫مفهوم لغوی تحریک دعوای جزایی‬

‫‪ ‬تحریک دعوای جزائی از سه کلمه "تحریک " ‪"،‬دعوا"و ‪٬٬‬جزایی ‪ ٬٬‬ترکیب شده است‪.‬‬

‫‪ ‬تحریک در لغت به معنی برانگیختن‪ ،‬حرکت دادن و به حرکت درآوردن است‪.‬‬

‫‪ ‬دعوا از لحاظ لغوی به معنی خواستن‪ ،‬دادخواهی وکسی را خواندن است‪.‬‬

‫‪ ‬اصطالح دعوا‪ :‬عملی است که برای اجرای حقی که مورد تجاوز یا انکار واقع شده است‪ ،‬انجام میگیرد‪.‬‬

‫‪ ‬حق و دعوا مترادف یکدیگر اند و حق ممکن دو حالت داشته باشد‪ -1(:‬حالت سکون ‪ -2‬حالت متحرک)‬

‫‪ ‬دعوای جزایی مطالبه مجازات است از طرف څارنوال مطابق احکام قانون به پیشگاه محکمه‪ (.‬فقره ‪3‬‬
‫ماده ‪ 4‬ق‪.‬ا‪.‬ج)‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪16‬‬

 ‫مفهوم اصطالحی تحریک دعوای جزایی‬

‫• در (ق‪.‬ا‪.‬ج) تحریک دعوای جزایی تعریف نشده‪ ،‬اما اسباب آن در مادۀ ‪ ۵۶‬قانون مذکور ذکر شده‬
‫است‪.‬‬

‫• (تحری ک دعوای جزایی اقدامی است که څارنوال جه ت پیگیری‪ ،‬تعقیب واقامه دعوای جزایی علیه‬
‫شخص مرتکب جرم انجام میدهد‪).‬با این اقدام عملیه تحقیق و روند جمع اوری شواهد و مدارک آغاز‪.‬‬

‫• به اساس تحریک دعوای جزایی دعوا جزایی غرض طی مراحل بعدی به حرکت میآید‪.‬‬

‫• تحریک دعوای جزایی بالوسیله اسباب آن تحریک میشود‪،‬‬

‫• اسباب تحریک دعوای جزایی ‪ :‬حاالتی است که به اثر آن‪ ،‬دعوای جزایی تحریک می گردد‪ /.‬در‬
‫صورت بروز این اسباب دعوا جزایی عرض اندام نموده و تحت بررسی قرار داده میشود‪.‬‬
‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪17‬‬
 ‫اهمیت تحریک دعوای جزایی‬

‫• آغاز رسمی و اساسی حقوقی دعوای جزایی توسط څارنوال میباشد‪.‬‬

‫• به اساس تحریک دعوای جزایی طرفین دعوای حایز تمام حقوق و مکلفیت های مندرج قانون شمرده‬
‫میشود‪.‬‬

‫• اجراات بعدی پیرامون دعوای‪ ،‬مشروعیت قانونی خویش را کسب مینماید‪.‬‬

‫• در صورت عدم تحریک دعوای جزایی مشروعیت تحقیق و محصول تحقیق زیر سوال میرود و اعتبار‬
‫ندارد‪.‬‬

‫• ابالغ قرار تحریک ددعوای جزایی به مظنون درحقیقت به معنای دادن معلومات ازجرمی است که به او‬
‫نسبت داه شده‪،‬تا مظنون قضیه نیز در مقابل زمینه دفاع از خود مدارک را تهیه نماید‪.‬‬
‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪18‬‬
 ‫سوال م‪T‬باحثوی‪:‬‬

‫مطابق قانون اجراات جزایی اسباب تحریک دعوای جزایی کدام ها اند؟‬ ‫•‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪19‬‬

 ‫اسباب تحریک دعوای جزایی(‪ ۵۶‬ق‪.‬ا‪.‬ج )‬
‫‪ )1‬مشاهده جرم درهنگام ارتکاب وسایراحوال جرم مشهود‪.‬‬

‫‪ )2‬استغاثه وطلب نجات‬

‫‪ )3‬اطالع از وقوع جرم یا مشاهده آثار وعالیم آن توسط اشخاص به یکی ازمراجع کشفی‬
‫وتحقیق یا درخواست جبران خساره ناشی ازجرم از طرف مدعی حق العبد‪.‬‬

‫‪ )4‬شکایت مراجع یا اشخاص درمواردی که مطابق احکام قانون تحریک دعوای جزایی‬
‫موکول به شکایت باشد‪.‬‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪20‬‬

 ‫‪ ...‬ادام‪T‬ه‬

‫‪ )5‬درخواست مراجع رسمی درمواردیکه تحریک دعوای جزای ی موکول به درخواست‬

‫رسمی باشد‪.‬‬

‫‪ )6‬اطالع ادارات‪ ،‬موسسات وسایر اشخاص حکمی مبنی بر ارتکاب جرم درساحه مربوط‪.‬‬

‫‪ )7‬مشاهده عالیم وآثارجرم توسط څارنوالی‪.‬‬

‫‪ )8‬نشر وپخش موضوعات مبنی برارتکاب جرم ازطریق رسانه های همگانی‪.‬‬

‫‪ )9‬اظهارات شخص علیه خودش‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪21‬‬

 ‫مشاهده جرم درهنگام ارتکاب‬ ‫‪)1‬‬
‫وسایر احوال جرم مشهود‪:‬‬

‫• حاالت جرم مشهود درضمن ماده (‪ )۸۲‬قانون اجراات جزایی تصریح گردیده است که عبارت اند از‪:‬‬

‫‪ .1‬مرتکب حین ارتکاب جرم یا اندکی بعد از ارتکاب‪ ،‬مشاهده یا بالفاصله از طرف مردم گرفتار شود‪.‬‬

‫‪ .2‬مرتکب بعد از ارتکاب جرم‪ ،‬فرار وبالفاصله از طرف مجنی علیه‪ ،‬یا مردم شناسایی یا بالفعل تعقیب‬
‫شود‪.‬‬

‫‪ .3‬درصورت که شخص درمحل واقعه با سالح یا اشیایی گرفتار شود که وضع موجود برفاعل بودن‬
‫شخص واستعمال اشیای مذکور در جرم ارتکاب شده داللت نماید‪.‬‬

‫دعوای جزایی در صورت موجودیت یکی از موارد فوق الذکر تحریک میگردد‪ ،‬هر گاه مامور ضبط‬
‫قضایی یا از طرف سایر اشخاص مشاهده گردد و مرتکب بالفاصله گرفتار گردد‪.‬‬
‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪22‬‬
 ‫قضیه فرضی‬

‫• بتاریخ ‪ ۲/۳/۱۳۹۹‬شخص ‪ A‬در ناحیه ششم شهر کابل ذریعه ضرب چاقو به قتل رسیده است‪ ،‬مامورین ضبط‬
‫قضایی اندک بعد به محل حادثه رسیده و به کشف جرم و گرفتاری فاعل قضیه اقدام میکند‪ ،‬پولیس به تالشی‬
‫اشخاص حاضر در محل اقدام مینماید که شخص ‪ B‬در محل با یک قبضه چاقو قصابی دستگیر میشود‪.‬‬

‫• سوال‪:‬‬

‫• آیا بدست آمدن چاقو قصابی از نزد شخص‪ B‬در قضیه فوق سبب تحریک دعوای جزایی علیه وی شده میتواند؟‬

‫• ایا این حالت یکی از موارد جرم مشهود به شمار میرود یا خیر؟ با در نظر داشت فقره ‪ ۳‬ماده ‪ ۸۲‬قانون اجراات‬
‫جزایی جواب اراییه نمایید‪.‬‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪23‬‬

 ‫سوال مباحثوی‬

‫• به نظر شما هر گاه مامور ضبط قضایی یا موظف خدمات عامه که به کشف جرم و‬
‫گرفتاری مجرم مکلف است‪ ،‬مکلفیت قانونی خویش را انجام ندهد تحت مویده جزایی قرار‬
‫خواهد گرفت؟ در صورت بلی و نخیر دلیل آنرا بیان دارید‪.‬‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪24‬‬

 ‫ماده (‪ )480‬کود جزا‬

‫‪ .1‬شخص ی ک ه قانون ا ب ه اطالع ی ک ام ر ب ه یک ی از مؤظفی ن خدمات عام ه مکل ف باشد‬

‫وازاطالع آن به کیفیت مطلوب و در وقت معین قانونی عمدٔا امتناع ورزد‪ ،‬به حبس متوسط‬
‫دوسال یا جزای نقدی از شصت هزار تا یکصدو بیست هزار افغانی‪ ،‬محکوم می گردد‪.‬‬

‫‪ .2‬هرگاه مٔوظف خدمات عامه که به کشف جرایم وگرفتاری مجرم توظیف گردیده ودر اطالع‬
‫جرایم مذکور بعد از علم اهمال ورزد‪ ،‬به جزای مندرج فقره (‪ )۱‬این ماده محکوم میگردد‪.‬‬
‫مشروط براینکه درجرم مذکور تقدیم دعوی متعلق به شکایت نباشد یا مجرم زوج یا یکی‬
‫از اصول یا فروع یا برادر یا خواهر یا از محارم مصاهرت مٔوظف خدمات عامه باشد‪.‬‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪25‬‬

 ‫‪ )2‬استغاثه و طلب نجات‪:‬‬

‫حال‪T‬ت اول‪ -:‬موارد اس ت ک ه شخ ص از اث ر ارتکاب جرم مورد تجاوز قرار میگیرد یا از جرم‬
‫متضرر گردیده است ویا هم باآثار وعالیم جرمی مواجه گردیده است‪ ،‬ودرین حالت استغاثه یا طلب‬
‫کمک مینماید‪.‬‬

‫حال‪T‬ت دوم‪ :‬درصورت است که مٔوظف خدمات عامه درهنگام وقوع حریق یا حادثه بزرگ دیگری‬
‫از شخص طلب کمک ومعاونیت مینماید ولی شخص مذکور بدون عذر موجه ومعقول از معاونت‬
‫امتناع ورزد درینصورت نیز به علت امتناع ازمعاونیت‪ ،‬علیه شخص مذکور دعوای جزایی مطابق‬
‫ماده ‪ ۶۳۲‬کود جزا تحریک میشود‪( .‬حبس قصیر یا جزای نقدی از ‪ 60000 – 30000‬افغانی)‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪26‬‬

 ‫اطالع از وقوع جرم یا مشاهده آثار وعالیم آن توسط اشخاص به یکی ازمراجع کشفی‬ ‫‪)3‬‬
‫وتحقیق یا درخواس‪T‬ت جبران خساره ناشی ازجرم از طرف مدعی حق العبد‪:‬‬

‫حال‪T‬ت اول‪ :‬اطالع ی ا مشاهده آثار وعالی م جرم توس ط اشخاص ب ه یک ی از مراج ع کشفی‬
‫وتحقیقی‪.‬‬

‫حالت دوم‪ :‬درخواست جبران خساره ناشی از جرم توسط مدعی حق العبد‪.‬‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪27‬‬

 ‫ماده(‪ 57‬ق‪.‬ا‪.‬ج) مکلفیت اتباع از اطالع دادن وقوع جرم‬

‫‪ .1‬اتباع کشور با رعایت سایر احکام قوانین درصورت آگاه شده از وقوع جرم یا مشاهده‬
‫آن مکلف اند موضوع را طور کتبی یا شفاهی ویا با استفاده از وسایل الکترونیکی به‬
‫پولیس یا سایرمأمورین ضبط قضایی ویا څارنوال اطالع دهند‪.‬‬

‫‪ .2‬اطالع کتبی حاوی هویت‪ ،‬امضاء‪ ،‬تاریخ ویا نشان انگشت اطالع دهنده میباشد‪ .‬اطالع‬
‫شفاهی درج محض ر گردیده‪ ،‬اطالع دهنده درصورت حضور وموظفی که اطالع را‬
‫دریافت نموده‪ ،‬درآن امضاء مینماید‪.‬‬

‫‪ .3‬عواقب جزایی اطالع دروغ به اطالع دهنده تفهیم ودر محضر درج میگردد‪.‬‬
‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪28‬‬
 ‫عواقب جزایی اطالع کذب‬

‫• کود جزای درمورد عواقب جزایی اطالع کذب درماده (‪ )476‬تصریح مینماید‪:‬‬

‫‪ .1‬در صورت که موضوع اطالع دروغ‪ ،‬جنحه باشد‪ ،‬مرتکب به جزای نقدی از سی هزار‬
‫تا شصت هزار افغانی محکوم می گردد‪.‬‬

‫‪ .2‬درصورت که موضوع اطالع دروغ‪ ،‬جنایت باشد‪ ،‬مرتکب به جزای حد اکثر حبس‬
‫قصیر یا جزای نقدی از سی هزار تا شصت هزار افغانی محکوم میگردد)‪.‬‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪29‬‬

 ‫سوال مباحثوی‬

‫• درص‪T‬ورت ک‪T‬ه شخ‪T‬ص از جرم اطالع ده‪T‬د‪ ،‬وموظ‪T‬ف مربوط موص‪T‬وف را از عواقب اطالع دروغ‬
‫مطلع سازد و شخص اطالع دهنده کذب از اطالع خود منصرف شود‪ ،‬آیا مسوولیت جزایی خواهد‬
‫داشت یا خیر؟‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪30‬‬

 ‫شکایت مراجع یا اشخاص در مواردی که مطابق احکام‬ ‫‪)4‬‬
‫قانون تحریک دعوی جزایی موکول به شکایت باشد‪:‬‬

‫‪ -۱‬تحریک دعوای جزایی به شکایت مراجع ( شخصیت های حکمی)‪:‬‬

‫‪ : -۲‬تحریک دعوی جزایی موکول به شکایت اشخاص حقیقی‪:‬‬

‫تحریک دعوای جزایی که موکول به شکایت اشخاص حقیقی است از دو دیدگاه در قوانین بحث‬
‫شده‪.‬‬

‫• ‪ -۱‬جرایم که در بین اقارب ارتکاب میگردد‪ ۵۴(.‬ق اساسی‪ ،‬دولت را مکلف ساخته برای بهبود‬
‫نظام خانواده تدبیر را اتخاذ نماید)‬

‫• ‪ -۲‬جرایم که در آن مصلحت فردی نهفته است‪.‬‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪31‬‬
 ‫‪ ...‬ادامه‬

‫• جرایم که تحریک آن به شکایت مجنی علیه موکول است بطور عموم چی در بین اقارب باشد‬

‫یا مصلحت فردی ایجاب نماید عبارت اند از(ماده ‪ ۶۳‬ق ‪.‬ا‪.‬ج ‪:‬‬

‫• ضرب وجرح‪ ،‬هتک حرمت مسکن‪ ،‬تهدید‪ ،‬قذف‪ ،‬دشنام‪ ،‬افشای اسرار غیر‪ ،‬تجاوز به حقوق‬

‫ملکیت فکری‪ ،‬جرایم تخریب و اتالف وانتقال حدود‪ ،‬جرایم قتل حیوانات وضرر رساندن به‬

‫آنها‪.‬‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪32‬‬

 ‫سوال مباحثوی‬

‫• یکی از احزاب سیاسی توسط شخصی از طریق یکی از رسانه های جمعی مورد توهین‬

‫قرار گرفته است‪ ،‬شخصی ‪ A‬که عضویت آن حزب سیاسی را دارد بدون موافقه اعضای‬

‫آن حزب به څارنوالی عارض و خواهان بررسی قضیه میګردد‪.‬‬

‫• شما منحیث څارنوال به تحریک دعوای جزایی علیه شخص مذکور اقدام مینمایید یا خیر؟‬

‫با در نظرداشت مواد قانون اجراات جزایی جواب اراییه نمایید‪.‬‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪33‬‬
 ‫درخواست مراجع رسمی درمواردیکه تحریک‬ ‫‪)5‬‬
‫دعوای جزایی موکول به درخواست رسمی باشد‪:‬‬

‫• ‪ -۱‬شکایت ادارات ملی‪ ۶۱( :‬ق‪.‬ا‪.‬ج)‬

‫• تحریک دعوای جزایی واتخاذ هرگونه تصمیم درمورد جرایم توهین ریاست جمهوری‪ ،‬شورای ملی‪ ،‬قوه‬
‫قضایه‪ ،‬وزارت ها وسایر ادارات دولتی بدون تقاضای کتبی مقام ذیصالح مراجع مربوط جواز ندارد‪.‬‬

‫• ‪ -۲‬شکای‪T‬ت ادارات بی‪T‬ن الملل‪T‬ی‪ :‬سفارتخانه ها ادارات مربوط ملل متحد وسایر ادارات بین المللی که از‬
‫نظر قواعد بین المللی آن ادارات بین المللی محسوب می گردند ‪ ،‬آنها نیز میتوانند همانند ادارات دولتی‬
‫تقاضای تحریک دعوای جزایی را نمایند‪.‬‬

‫• در صورت که اشخاص یا مقامات مندرج فقره ‪ ۱‬این ماده مورد تعرض قرار گیرند تحریک دعوی جزایی‬
‫علیه مرتکب موکول به درخواست مقام موصوف می باشد‪.‬‬
‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪34‬‬
 ‫تفکر انتقادی‬
‫• در ماده ‪ 61‬قانون اجراات جزایی درمورد جرایم توهین برخی از ادارات دولتی که تحریک دعوای جزایی منوط‬

‫به تقاضای کتبی مقامات ذیصالح مراجع مربوط می باشد‪ ،‬که در میان این ادارات لوی څارنوالی نیز شامل بود‬

‫ولی در قسمت اخیر قانون اجراات جزایی بعدا برخی از مواد قانون مذکور تصحیح ګردیده که یکی از مواد ماده‬

‫‪ ۶۱‬قانون مذکور است طوریکه در آن تصریح شده است‪:‬‬

‫• کلمه لوی څارنوالی درماده شصت و یکم زاید است‪.‬‬

‫• به نظر شما چرا قانون گذار در ابتدا توهین لوی څارنوالی را در ماده ‪ ۶۱‬درج و بعدا آنرا زاید دانسته است؟‬

‫• اشتراک کننده ګان در مورد بحث نمایند‪.‬‬

‫• آیا توهین لوی څارنوالی منوط به شکایت رسمی نیست ؟‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪35‬‬
 ‫‪ )6‬اطالع ادارات‪ ،‬مؤسسات وسایر اشخاص حکمی‬
‫مبنی بر ارتکاب جرم در ساحه مربوط‪:‬‬
‫• در این سبب تحریک دعوای جزایی جرم علیه ادارات‪ ،‬مؤسسات و سایر ادارات اشخاص حکمی‬
‫ارتکاب نگردیده بلکه ادارات و شخصیت های حکمی از جرم در ساحه مربوط واقف میگردند و‬
‫زمانیکه به مامورین ضبط قضایی یا څارنوال اطالع بدهند باالثر اطالع این نوع ادارات و شخصیت‬
‫های حکمی دعوای جزایی تحریک میګردد‪.‬‬

‫• در این سبب تحریک دعوای جزایی به تکلیف و عدم تکلیف ادارات وشخصیت های حکمی در مورد‬
‫اطالع دهی تصریح نداشته است در حالیکه اتباع افغانستان را منحیث اشخاص حقیقی قانون اجراات‬
‫جزایی مکلف به اطالع دهی هرنوع جرایم نموده است‪.‬‬

‫• این سبب تحریک دعوای جزایی بیشتر به جرایم فساد اداری و اذیت و ازار زنان مربوط می گردد‪.‬‬
‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪36‬‬
 ‫مشاهده عالیم وآثار جرم توسط څارنوال‪:‬‬ ‫‪)7‬‬

‫• ‪ -۷‬څارنوال در جریان بررسی و تحقیق قضیه هرگاه به آثار وعالیم جرمی برخورد که‬
‫بالوسیله آن جرمی دیگری کشف می ګردد‪ ،‬څارنوال باالثر مشاهده عالیم و آثار جرمی‬
‫دعوای جزایی را در قضیه جدید کشف شده باید تحریک نماید‪.‬‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪37‬‬

 ‫نشر و پخش موضوعات مبنی بر ارتکاب جرم‬ ‫‪)8‬‬
‫از طریق رسانه های همگانی‪:‬‬

‫اوال‪ :‬مطبوعات توس‪T‬ط مقال‪T‬ه وی‪T‬ا نام‪T‬ه جرم را افشاء م‪T‬ی نماید‪(.‬عالیم یک واقعه جرمی قتل‬
‫توسط یک رسانه ثبت و نشر میگردد)‪.‬‬

‫ثانی‪T‬ا‪ :‬شخ‪T‬ص خودش از طری‪T‬ق رس‪T‬انه ه‪T‬ا مرتک‪T‬ب جرم م‪T‬ی گردد‪(.‬نشر موضوعات تعصب‬
‫آمیز در فضای سایبر از مثال های بارز آن است‪).‬‬

‫• هرگاه موضوع وقوع جرم از سوی مرتکب توسط رسم‪ ،‬تصویر‪ ،‬فلم‪ ،‬نوشته و وسایل‬
‫تمثیلی منتشر شود‪ ،‬در آن صورت دعوای جزایی به سبب نشر رسانه ی از سوی څارنوال‬
‫تحریک می گردد‪.‬‬
‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪38‬‬
 ‫‪ )9‬اظهارات شخص علیه‪ T‬خودش‪:‬‬

‫اوال‪ :‬شخص زمانیکه تحت تاثیر هیجانات نفسانی خویش قرار گیرد و اعتراف به ارتکاب‬
‫جرم علیه خویش می نماید که عمل خالف قانون را انجام داده است‪.‬‬

‫ثانیٔا‪ :‬شخص از سوی پولیس تحت بازجویی قرار میگیرد‪ ،‬شخص بدون جبر و اکراه در‬
‫حالت صحت عقل و تآمین ضمانت قانونی حق سکوت به ارتکاب جرم اعتراف می نماید‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪39‬‬

 ‫فصل دوم‬

‫ترتیب اتهام‪T‬نامه و صورت دعوی‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪40‬‬

 ‫اهداف درسی فصل دوم‬

‫• در پایان این جلسه درسی اشتراک کننده گان قادر به امور ذیل خواهند بود‪:‬‬

‫• مفهوم اتهامنامه وصورت دعوا جزایی را بیان نمایند‪،‬‬

‫• اجزا و بخش های اتهامنامه را بصورت دقیق تشحیص دهند‪،‬‬

‫• اجزای اتهامنامه را در وقت ترتیب اتهامنامه در نظر بگیرند‪،‬‬

‫• بخشهای صورت دعوا جزایی را مطابق قانون اجراات جزایی درست بدانند و‬

‫• ترتیب بخشهای صورت دعوای جزایی را در زمان ترتیب آن بصورت دقیق رعایت‬
‫کنند‪.‬‬
‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪41‬‬
 ‫عناوین برنامه آموزشی فصل دوم‬

‫• مفاهیم و کلیات‬

‫• تعریف اتهامنامه‬

‫• اجزای اتهامنامه‬

‫• تعریف صورت دعوای جزایی‬

‫• اجزای صورت دعوی جزایی‪.‬‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪42‬‬

 ‫اتهامنامه‬

‫• څارنوال تحقیق در اخیر مرحله تحقیق محضر ختم تحقیق را قبل از ترتیب اتهامنامه ترتیب و به طرفین دعوی‬
‫ابالغ مینماید‪ ،‬و محضر ختم تحقیق مطابق ماده ‪ ۱۶۴‬قانون اجراات جزایی حاوی مطالب ذیل میباشد‪:‬‬

‫• خالصه محتویات دوسیه‪.‬‬

‫• ذکر ابالغ ختم تحقیق و توضیح حقوق شاملین قضیه‪.‬‬

‫• ذکر تعداد اوراق ارایه شده دوسیه به شاملین قضیه‪.‬‬

‫• مدت‪ ،‬محل وتاریخ آشنایی شاملین قضیه به محتویات دوسیه‪.‬‬

‫• خالصه درخواستی ها وعرایض ارایه شده از طرف شاملین قضیه‪.‬‬

‫• ذکر موضوع حضور وعدم حضور اشخاص برای آشنایی با محتویات دوسیه‪.‬‬
‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪43‬‬
 ‫مفهوم لغوی و اصطالحی اتهام‪T‬نامه‬

‫• در لغت از دوکلمه (اتهام و نامه) ترکیب گردیده است‪ ،‬اتهام در لغت به معنای به کسی گناهی را‬
‫نسبت دادن است‪.‬‬

‫• و نامه به معنی سند کتبی میباشد‪ ،‬و نسبت اتهام به نامه از این جهت شده است که اتهامنامه در‬
‫مراحل تعقیب عدلی بشکل تحریری در نامه از جانب څارنوال ترتیب وبه متهم نسبت اتهام میشود‬
‫‪.‬‬

‫• در اصطالح‪ :‬مطابق فقره (‪ )14‬ماده (‪ )4‬قانون اجراات جزایی‪ ،‬اتهامنامه سند کتبی است که‬
‫درنتیجه تحقیق ازطرف څارنوال مربوط با ذکر دالیل اثبات جرم مندرج اوراق وذکر مواد قانون‬
‫‪44‬که جرم وجزاء راتعیین نموده است‪ ،‬ترتیب ودرضمن آن محاکمه مظنون تقاضا می گردد‪.‬‬
‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬
 ‫بخش ها و مطالب مندرج اتهامنامه‬
‫• اتهامنامه به اساس دالیل مستند به اوراق دوسیه ترتیب ومتشکل از بخش های تشریحی ونتیجه می باشد‪:‬‬

‫‪ )1‬بخش تشریحی اتهامنامه حاوی مطالب ذیل میباشد‪:‬‬

‫شهرت څارنوال ‪ ،‬متهم و مجنی علیه ‪.‬‬ ‫‪.1‬‬

‫جرم مورد تعقیب‪ ،‬محل و تاریخ ارتکاب آن ‪.‬‬ ‫‪.2‬‬

‫‪ .3‬مطالبات مدعی حق العبد‪.‬‬

‫چگونگی ارتکاب جرم ومسئولیت هر یک از شرکا ومعاونین در احداث نتیجه جرمی ‪.‬‬ ‫‪.4‬‬

‫‪ .5‬اسباب و عوامل مخففه ومشدده و انگیزۀ ارتکاب جرم ‪.‬‬

‫‪ .6‬دالیل اثبات جرم ‪.‬‬

‫معلومات در بارۀ شخصیت ذاتی (سوابق اجتماعی‪ ،‬اقتصادی‪،‬تعلیمی ویاتحصیلی) متهم‪.‬‬ ‫‪.7‬‬
‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪45‬‬
 ‫توضیح بخش تشریحی اتهامنامه‪:‬‬

‫• شهرت څانوال‪ ،‬متهم و مجنی علیه‬

‫• در قسمت تشریحی اتهامنامه شهرت اطراف اصلی قضیه که ارکان اصلی دعوای جزایی‬
‫نیز محسوب می گردند تحریر میگردد‪ ،‬شهرت در برگیرنده اسم‪ ،‬ولد‪ ،‬سکونت اصلی و‬
‫فعلی متهم و مجنی علیه میباشد‪.‬‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪46‬‬

 ‫ادام‪T‬ه‬

‫• جرم مورد تعقیب‪ ،‬محل و تاریخ ارتکاب آن‬

‫• بخ ش دیگری از بخ ش های تشریح ی اتهامنام ه در مورد نوعیت ارتکاب جرم مورد‬

‫تعقیب‪ ،‬محل ارتکاب آن و همچنان تاریخ ارتکاب جرم است که به تفصیل در این بخش‬
‫تحریر میگردد‪ ،‬اهمیت ذکر جرم مورد تعقیب جهت مشخص بودن صالحیت موضوعی و‬
‫ذکر محل ارتکاب جرم به منظور تشخیص صالحیت حوزوی امر حتمی می باشد‪.‬‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪47‬‬

 ‫ادام‪T‬ه‬

‫• مطالبات مدعی حق العبد‬

‫• مدع‪T‬ی ح‪T‬ق العب‪T‬د‪ :‬شخصی است که به اثرارتکاب جرم یا فعل غیرمتضرر گردیده و بر‬
‫مرتکب یا مسئول حق العبد حق دعوی جبران خساره را داشته باشد‪.‬‬

‫• مدعی در دعوای حق العبدی در خصوص ضرر وارده که از جانب متهم برایش وارد شده‬
‫باشد‪ ،‬این مطالبات خود را در جریان تحقیق بیان داشته ودر صورتی که څارنوال تحقیق او‬
‫را منحیث مدعی حق العبد درجریان تحقیق قبول نموده باشد‪ ،‬مطالبات او را باید در این‬
‫بخش اتهامنامه درج نماید‪.‬‬
‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪48‬‬
 ‫ادام‪T‬ه‬

‫• چگونگی ارتکاب جرم و مسؤولیت هریک از شرکاء و معاونین در احداث نتیجه جرمی‬

‫• در این بخش تشریحی اتهامنامه نخوه ارتکاب جرم و چگونگی آن به تفصیل ذکر می گردد که‬
‫چگونه متهم جرم انجام داده است خصوصا در مواردی که مرتکب به مهارت خاصی جرم را انجام‬
‫داده باشد و به بسیار مشکل در جریان تحقیق ثابت گردیده باشد که جرم را همین متهم انجام داده‬
‫است‪.‬‬

‫• در صورتی که تعدد متهمین وجود داشته باشد باید مسؤولیت هر یک در خصوص قضیه جرمی‬
‫ثابت گردد‪.‬‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪49‬‬

 ‫ادام‪T‬ه‬

‫• ‪ :‬اسباب و عوامل مخففه و مشدده و انگیزه ارتکاب جرم‬

‫• در بخش تشریحی اتهامنامه باید څارنوال حاالت مشدده مندرج ماده ‪ ۲۱۸‬و احوال مخففه مندرج‬
‫ماده ‪ ۲۱۳‬کود جزا را که در البالی تحقیق دریافت نموده است بیان وتوضیح دارد و همچنان ذکر‬
‫انگیزه جرمی نیز در این بخش از ضروریات محسوب میشود زیرا انګیزه ازتکاب جرم از جانب‬
‫مرتکب ممکن دنی وزشت باشد یا شریفانه در ضمن احوال مخففه و رافت قضایی باشد هرکدام از‬
‫موارد ذکر شده در اثر تصمیم څارنوال در ضمن اتهامنامه باید مستدل ذکر ګردد تا قاعده حقوقی‬
‫تناسب جرم وجزا‪ ،‬غرض تطبیق عدالت به طریقه درست تامین گردد‪.‬‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪50‬‬

 ‫قضیه فرضی‬

‫• در یکی از روزهای زمستان خالد و بشیر بعد از نماز شام‪ ،‬در شهر قدم میزنند و یک مرد پیر را که‬
‫معیوب است منتظر گرفتن پول از ماشین ای تی ام می باشد می بینند‪ .‬خالد و بشیر تصمیم می گیرند تا بعد‬
‫از اینکه مرد پیر پول خود را از ماشین ای تی ام گرفت‪ ،‬پول او را بگیرند‪ .‬زمانیکه مرد پیر پول خود را‬
‫گرفته و میخواهد از ماشین ای تی ام دور شود‪ ،‬خالد وبشیر به طرف مرد دویدند بعدا خالد به طور مکرر‬
‫به صورت مرد با لگد می کوبد و بشیر به جبر پول های پیر مرد را از جیب اش میگرد‪ .‬مردم که متوجه‬
‫این صحنه می شوند مداخله نموده و پولیس خالد و بشیر را گرفتار می کند‪ .‬در نتیجه حمله خالد‪ ،‬مرد پیر‬
‫یک چشمش را از دست می دهد‪ .‬شما منحی ث څارنوال تحقی ق بعد از اکمال تحقیقات در مورد اشخاص‬
‫مظنون قضیه طی اتهامنامه تصمیم می گیرید‪ ،‬با در نظرداشت اجزای اتهامنامه اسباب وعوامل مخففه و‬
‫مشدده را در قضیه در یافت نموده و وصف جرمی اشخاص فوق الذکر را مشخص نمایید‪.‬؟‬
‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪51‬‬
 ‫ادامه‬

‫• دالیل اثبات‬

‫• در این بخش از اتهامنامه دالیل اثبات جرم که علیه متهم طبق احکام قانون جمع آوری شده و‬
‫هرکدام از این دالیل اعم از اعتراف‪ ،‬شهادت شهود‪ ،‬اسناد‪ ،‬قراین که متشکل از آثار مادی جرم‬
‫است و توسط اهل خبره تحلیل و بررسی گردیده و بعدا منحیث مدرک اثباتیه جرم قرار گرفته‬
‫است با تفصیل در این بخش اتهامنامه تحریر میگردد وتوسط آن نسبت اتهام و مسؤولیت جزایی‬
‫طبق احکام قانون برای متهم توجیه می گردد‪.‬‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪52‬‬

 ‫ادامه‬

‫• معلومات در باره شخصیت ذاتی متهم‬

‫• مرحله تحقیق تنها منحصر به جمع آوری دالیل الزام علیه متهم نمی باشد در مرحله تحقیق څارنوال تحقیق‬
‫مکلف است از شخصیت متهم در مورد سوابق‪:‬‬

‫• اجتماعی متهم‪(:‬برخورد متهم در محل بود باش‪ ،‬وظیفه و محیط اجتماعی وی چگونه بوده ‪).‬‬

‫• اقتصاد متهم‪( :‬در بسا جرایم اقتصاد تاثیر احوال مخففه و مشدده را تعیین میکند‪) .‬‬

‫• تحصیل و تعلیم متهم‪:‬‬

‫• معلومات اخذ نموه و درج اتهامنامه نماید‪ ،‬موضوع متذکره نیز در مطالبه مجازات یا توجیه مسؤولیت‬
‫جرمی در احوال مشدده ومخففه و انگیزه ارتکاب جرم تاثیر دارد ‪.‬‬
‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪53‬‬
 ‫بخش ها و مطالب مندرج اتهامنامه‬

‫بخش نتیجه اتهامنامه‪:‬‬ ‫‪)2‬‬

‫• مطابق فقره ‪ 3‬ماده ‪ 165‬قانون اجراات جزایی این بخش حاوی مطالب ذیل میباشد‪.‬‬

‫‪ )1‬انواع اتهام منسوب به هریک از متهمین به اساس مسؤولیت آنها در ارتکاب جرم‪ (.‬مسولیت فاعل‪،‬شریک و معاون متفاوت)‬

‫‪ )2‬حکم ماده قانونی که ارتکاب فعل را جرم شمرده است‪ (.‬اصل قانونیت جرم و جزا است) اهمیت این اصل حقوق و آزادی‬
‫های افراد را ضمانت مینماید‪ /.‬و مسولیت جزایی متهم را در قبال عمل جرمی تعین میکند‪.‬‬

‫‪ )3‬مطالبات مدعی حق العبد‪ (.‬اگر موجود باشد)‬

‫‪ )4‬اسناد مصدقه مدارک جرم‪(.‬اسنادی که از جانب اهل خبره و ارگانهای کشف جرم به څارنوال تقدیم ګردیده است‪) .‬‬

‫‪ )5‬ذکر مدت نظارت و توقیف‪(.‬تا درصورت محکومیت به مدت حبس وی محاسبه گردد‪).‬‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪54‬‬

 ‫کار گروپی‬
‫• احمد با شخص بنام شیرین آغا باالی یک قطعه زمین دعوا دارند‪ ،‬احمد بعد از یک مشاجره‬
‫لفظی با شرین آغا تصمیم میگیرد که شیرین آغا را مورد لت و کوب قرار دهد به این منظور با‬
‫نور احمد که دوست وی میباشد مشوره میکند نوراحمد به احمد میگوید که یک قبضه چاقو به‬
‫وی داده تا ذریعه آن شیرین آغا را مجروح نماید‪ ،‬احمد چاقو را گرفته با برادر اش نصیر احمد‬
‫بطرف محل کار شیرین آغا میروند و منتظر میباشند تا موصوف از محل کار خود خارج شده و‬
‫مورد حمله قرار دهند‪ ،‬همین که شیرین آغا به طرف منزل خود در حرکت می باشد از طرف‬
‫هردو برادر مورد حمله قرار گرفته و شدیدا مجروح میشود‪ .‬پولیس احمد ونصیر احمد را گرفتار‬
‫مینماید‪.‬‬

‫‪ •55‬شم ا منحی ث څارنوال تحقی ق ضم ن ترتی ب اتهامنام ه درمورد ه ر ی ک از مظنونی ن قضی ه با‬
 ‫صالحیت های څارنوال تعقیب‬

‫• بر مبنی (‪ )۱۶۸‬اجراآت جزایی څارنوال تعقیب دارای صالحیت های مختلف میباشد‪:‬‬

‫• اقدامات شکلی و مقدماتی‪(:‬تا اسناد و مدارک و اشیای مربوط به جرم را مطالبه نماید )‬

‫• اقدام تاییدی‪ ( :‬اتهامنامه با رعایت مندرجات اتهامنامه ترتیب شده باشد)‬

‫• مسترد نمودن قضیه‪ ( :‬جهت اکمال تحقیقات یا رفع هر گونه نواقص قرار مبنی بر مسترد شدن)‬

‫• لغو اتهامنامه ‪ ( :‬اتهامنامه مطابق به موارد مندرجه ماده ‪ 171‬قانون اجراات جزایی نباشد)‬

‫• حف‪T‬ظ دوس‪T‬یه ‪( :‬در صورتیکه دالیل بر الزامیت مظنون در قضیه تحت بررسی موجود نباشد‪.‬‬
‫ماده ‪ ۱۳‬قانونی تشکیل و صالحیت څارنوالی)‬
‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪56‬‬
 ‫قضیه فرضی‬

‫• شخص ‪ A‬به اتهام سرقت یک دکان واقع کارته نو کابل ګرفتار میګردد‪ ،‬موصوف در‬
‫جریان تحقیق اظهار میدارد که دکان مذکور را با استفاده از کلید های ساختگی که توسط‬
‫نور آغا ساخته شده بود به سرقت برده است و همچنان اموال دکان متذکره را به کمک‬
‫شکیب احمد انتقال داده است ‪ .‬څارنوال تحقیق ضمن اتهامنامه صرفا برای شخص ‪A‬‬
‫مجازات سرقت مطابق ماده ‪ ۴۰۲‬را مطالبه نموده است واوراق به څارنوال تعقیبی ارسال‬
‫نموده است شما منحیث څارنوال تعقیبی با در نظر داشت صالحیت های خویش در مورد‬
‫قضیه چی تصمیم میګیرید؟‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪57‬‬

 ‫آثار حفظ دوسیه‬

‫مطابق قانون اجراآت جزائی ‪ ،‬مظنون باید رها گردد درصورتیکه در قضیۀ دیگری تحت‬
‫توقیف نباشد و قرار مبنی بر عدم لزوم اقامۀ دعوی صادر گردد‪ ،‬ذکر اسباب ودالیل آن‬
‫حتمی می باشد‪ .‬این موضوع به مجنی علیه‪ ،‬مدعی حق العبد و مسئول حق العبد ونمایندگان‬
‫قانونی آنها ابالغ و در صورتیکه یکی از آنها وفات نموده باشد‪ ،‬موضوع طور کتبی به ورثه‬
‫اش ابالغ میشود‪.‬‬

‫اموال ضبط شده طبق حکم این قانون به مالک مسترد میگردد‪ ،‬مگر اینکه اموال مذکور‬
‫اموال قابل مصادره بوده یا راجع برملکیت آن نزاع وجود داشته باشد‪(.‬ماده ‪ 173‬ق‪.‬ا‪.‬ج)‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪58‬‬

 ‫صورت دعوی‬

‫• زمانیکه دوسیه به څارنوال ابتداییه محول گردید‪ ،‬څارنوال ابتداییه درصورت تایید اتهامنامه به‬
‫ترتیب صورت دعوای جزایی اقدام مینماید‪.‬‬

‫• مفهوم صورت دعوی‬

‫• دعوای جزای ی عبارت از مطالب ه مجازات اس ت از طرف څارنوال مطاب ق احکام قانون به‬
‫پیشگاه محکمه‪.‬‬

‫سند کتبی است که ضمن آن څارنوال مجازات متهم را با ذکر نوع جرم ارتکاب یافته‪،‬‬ ‫•‬
‫اهلیت وخصوصیات و مسوولیت جزایی متهم دالیل اثبات و مواد قانون که جرم و جزاء را‬
‫تعیین نموده از محکمه ذیصالح تقاضا می نماید‪(.‬فقره ‪ 15‬ماده ‪ 4‬ق‪.‬ا‪.‬ج)‬
‫‪59‬‬
 ‫مطالب صورت دعوای جزایی‬

‫‪ )1‬شهرت واهلیت طرفین دعوی وضمایم آن‬

‫• در ابتدای صورت دعوی شرط است تا اهلیت طرفین دعوی به معرفی گرفته شود زیرا که‬
‫این جرء از صورت دعوی از جمله شرایط دعوی محسوب میشود ‪.‬‬

‫• شهرت مدعی العموم( څارنوال)‬

‫• اسم څارنوال‬

‫• تخلص څارنوال‬

‫‪60‬‬
‫‪ ...‬ادام‪T‬ه‬
‫• شهرت متهمین قضیه‬
‫‪‬اسم متهم یا متهمین‬
‫‪‬ولد متهمین یا متهم‬
‫‪‬پیشه یا وظیفه متهم یا متهمین‬
‫‪‬سن فعلی متهم یا متهمین‬
‫• معلومات درمورد واقعه یا قضیه‬
‫• نوع واقعه‬
‫• محل واقعه‬
‫• تاریخ واقعه‬
‫•‪ 61‬سرنوشت متهم یا متهمین‪.‬‬
 ‫مطالب صورت دعوای جزایی‬

‫‪ )2‬مقدمه صورت دعوی‬

‫• قسمت مقدمه صورت دعوی در برگیرنده نمبر مواصلت دوسیه از مرجع مربوطه‪ ،‬نمبر قید وارده‬
‫دوسیه‪ ،‬تقدیم به قضات و همچنان از اقامه دعوی علیه متهم یا متهمین میباشد‪.‬‬

‫‪ )3‬خلص جریان قضیه‬

‫• در ای ن جزء از صورت دعوی جزای ی څارنوال کوش ش مینماید ت ا جریان قضی ه را بطور خلص‪،‬‬
‫ومستدل با در نظرداشت اوراق دوسیه ترتیب و از طوالت بیشتر جریان قضیه باید امتناع صورت‬
‫گیرد و کوشش گردد نکات کلید ی قضیه تحریر گردد که در جزء بعدی ( دالیل الزام ) از آن استفاده‬
‫صورت گیرد‪.‬‬
‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪62‬‬
 ‫ادامه‬

‫‪ )4‬دالیل الزام و مدارک اثباتیه جمع آوری شده علیه متهم یا متهمین‬

‫• این جزء از صورت دعوی جزایی از جمله مهمترین جزء محسوب می گردد زیرا څارنوال در‬
‫این جزء به وسایل اثبات و دالیل الزام قانونی متوسل میشود تا جرم را علیه متهم ثابت سازد‪.‬‬

‫• دالیل الزام قانونی څارنوال هر آن وسیله مندرج ماده ‪ ۱۹‬قانون اجراات جزایی را که در جریان‬
‫تحقیق از جانب هییت تحقیق جمع آوری شده و منحیث دلیل الزام علیه متهم به حساب میاید درج‬
‫میمناید تا بالوسیله آن بتواند جرم را علیه متهم در پیشگاه محکمه ثابت سازد‪.‬‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪63‬‬

 ‫مطالب صورت دعوای جزایی‬

‫‪ )5‬تقاضای مجازات از محکمه‬

‫• در این بخش از صورت دعوی څارنوال‪ ،‬جزاء معیینه ای که قانون برای عمل ارتکابی‬
‫متهم تعیین نموده است از محکمه مطالبه نماید و حتی څارنوال در این بخش از دعوی‬
‫خوی ش مکل ف میباش د جزاء را ب ا حال ت مشدده ی ا مخفف ه‪ ،‬حب س ی ا جزای نقدی با در‬
‫نظرداشت حاالت قضیه به محکمه پیشنهاد نماید‪.‬‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪64‬‬

 ‫فصل سوم‬

‫اعتراض بر حکم و تجدید نظرخواهی‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪65‬‬

 ‫اهداف درسی ‪:‬‬

‫• پس از پایان این درس شرکت کنندگان قادر خواهند بودتا‪:‬‬

‫• شرائط استيناف خواهی را تشخيص وهنگام استيناف خواهی آنرا رعايت نمايند؛‬

‫• درخواست استيناف را بشکل درست تحرير دارند؛‬

‫• حاالتی را که قابل استيناف خواهی نمی باشد تشخيص ودر مورد آن اسيناف طلب نشوند؛‬

‫• حاالتی را که درخواست استيناف از سوی محکمۀ استيناف رد می گردد مشخص نموده وبه آن‬
‫پابند باشند؛‬

‫• بین حکم ابتدائيه وحکم استيناف مقايسه نموده شرائط خاص حکم استيناف را بیان دارند؛‬
‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪66‬‬
 ‫اهداف درسی‬

‫• انواع تصامیمی را که محکمه استيناف می تواند اتخاذ نمايد شرح دهند‪.‬‬

‫• شرایط تمیز خواهی را تشخیص و هنگام فرجام خواهی رعایت نمایند‪،‬‬

‫• در خواست تمیز خواهی را به گونه درست تحریر دارند‪،‬‬

‫• حاالت رد تمیز خواهی را بدانند‪،‬‬

‫• با انواع تصامیم ستره محکمه آشنایی کامل حاصل نمایند‪.‬‬

‫• حاالت تجدید نظر خواهی را درست تشخیص دهند‪.‬‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪67‬‬

 ‫عناوین برنامه آموزشی‬

‫• استیناف خواهی وشرایط آن‬

‫• طرزالعمل درخواست استیناف خواهی‬

‫• نتیجه استیناف‬

‫• محدوده استیناف‬

‫• فیصله صادر شده توسط محکمه استیناف‬

‫• شرایط تمیز خواهی‬

‫• حاالت رد تمیز خواهی‬

‫• انواع تصامیم ستره محکمه‬

‫• تجدید نظرخواهی‬
‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪68‬‬
 ‫استیناف خواهی‬

‫• هریک از طرفین دعوا میتوانند بر فیصله محکمه ابتداییه مطابق به احکام قانون اعتراض یا استیناف خواهی نمایند‪ ،‬استیناف‬
‫دارای یک سلسله شرایط است که در صورت موجودیت آن طرفین دعوا میتوانند اعتراض نمایند‪.‬‬

‫• شرایط استیناف خواهی‬

‫• توسل به استیناف خواهی ضرورت به وجود چندین شرط دارد‪ .‬مطابق قانون اجراآت جزایی ‪ ،‬استیناف خواهی در برابر‬
‫فیصله محکمه ابتدائیه باید نسبت به بخش های خاصی فیصله صادره و در پیشگاه محاکم استینافی مطابق به احکام قانون‬
‫صورت گیرد‪.‬‬

‫• طرف های استیناف خواهی‬

‫• مطابق مواد ‪ 246‬و ‪ ،253‬قانون اجراات جزایی اعتراض بر حکم از طرف متهم‪ ،‬مدعی حق العبد‪ ،‬مسئول حق العبد یا‬
‫نمایندگان قانونی آنها و څارنوال به دفتر تحریرات محکمۀ استیناف‪ ،‬صورت میگیرد ‪.‬‬
‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪69‬‬
 ‫مدت تقدیم اعتراض‬

‫• اعتراض بر حکم به دفتر تحریرات محکمۀ استیناف‪ ،‬در خالل مدت (‪ )20‬روز از تاریخ ابالغ حکم صورت میگیرد و‬
‫از طرف تحریرات محکمۀ استیناف رسید حاوی تصدیق وصول‪ ،‬اعطاء می شود‪.‬‬

‫• در قضایای تخفات اطفال مطابق فقره ‪ ۳‬ماده (‪ )۴۲‬قانون رسیدگی به تخلفات اطفال معیاد استیناف خواهی ‪ ۲۱‬روز‬
‫تعیین گردیده است‪.‬‬

‫• احکامیکه در جنحه یا جنایت علیه متهم بر اساس حضور حکمی صادر شده باشد‪،‬موعد استیناف خواهی آن از تاریخی‬
‫حساب می شود که حکم به وی رسما ً مطابق احکام این قانون ابالغ شده باشد‪.‬هرگاه یکی از طرفین دعوی درساعت‬
‫اخیر روز رسمی ختم میعاد معینه مندرج فقره های (‪ ٢‬و‪ )3‬مادۀ دوصدوپنجاه وسوم این قانون بر حکم اعترا ض‬
‫نماید‪ ،‬موعد اعتراض طرف مقابل به منظور تقدیم دالیل و رد آن‪ ،‬برای مدت (‪ )5‬روز از تاریخ انتهای مدت اولی‪،‬‬
‫تمدید میگردد‪.‬‬
‫‪10/28/21‬‬ ‫‪70‬‬
 ‫استیناف خواهی‬

‫• محل تسلیمی‬

‫• درخواست استیناف می تواند به محکمه ای که حکم آن مورد استیناف قرار می گیرد یا یک‬
‫محکمه استیناف با صالحیت ‪ ،‬تسلیم شود‪.‬‬

‫• مطابق ماده ‪ 246‬قانون اجراآت جزایی هر یک از طرفین دعوی میتوانند اعتراض خویش را بر‬
‫حکم محکمه ابتداییه مستقیما ً یا از طریق محکمۀ حاکمه به محکمۀ استیناف مربوط تقدیم نمایند‪.‬‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫‪71‬‬
 ‫محدوده استیناف خواهی‬

‫• استیناف خواهی می تواند علیه همه فیصله ها و قرار های محاک م ابتدائیه در قضایای‬
‫جنایت‪ ،‬جنحه یا قباحت صورت گیرد‪ ،‬این کار همچنان می تواند دعوای حق العبد را نیز‬
‫شامل گرد‪.‬‬

‫• اعتراض می تواند توسط څارنوال درصورتی درج گردد که درقباحت حکم به برائت‬
‫متهم صادر گردیده باشد و در جرم جنحه زمانی میتواند بر حکم اعتراض نماید که در‬
‫قانون برای مرتکب جرم‪ ،‬جزای حبس یا جزای نقدی ویا هردو پیش بینی گردیده ومحکمه‬
‫تنها به جزای نقدی ویا به کمتر از نصف حد اکثر مجازات پیش بینی شده حکم نموده باشد‪.‬‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬

‫‪ ۲۴۶( 72‬ق‪.‬ا‪.‬ج)‬
 ‫تفکر انتقادی‬

‫• ماده ‪ ۲۴۶‬قانون اجراات جزایی صراحت دارد‪ :‬څارنوال در جرم جنحه زمانی میتواند بر حکم‬
‫اعتراض نماید که در قانون برای مرتکب جرم‪ ،‬جزای حبس یا جزای نقدی ویا هردو پیش بینی‬
‫گردیده ومحکمه تنها به جزای نقدی ویا به کمتر از نصف حد اکثر مجازات پیش بینی شده حکم‬
‫نموده باشد‪ .‬در حالیکه مطابق ماده ‪ ۲۲‬قانون تشکیل و صالحیت څارنوالی‪ ،‬څارنوالی در جرم‬
‫جنحه که حکم محکمه ابتداییه الی یک سال یا جزای نقدی الی پنجاه هزار افغانی حکم نموده باشد‬
‫نمیتواند استیناف خواهی کند‪.‬‬

‫• طوریک ه مالحظ ه میشود میان ماده ‪ ۲۴ ۶‬قانون اجراات جزای ی و ماده (‪ )۲ ۲‬قانون تشکیل و‬
‫صالحیت حارنوالی تعارض موجود میباشد‪.‬‬
‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪73‬‬
 ‫تاثیر استیناف طلبی بر فیصله محکمه ابتداییه‬

‫‪ .1‬درص ورتیکه درخواس ت اعتراض ازجان ب څارنوال ی ا څارنوال ومته م هردو تقدی م شده باش د محکمه‬
‫میتواند در این صورت حکم خویش را به تایید‪ ،‬نقض‪ ،‬الغاء‪ ،‬تعدیل مبنی بر تخفیف یا تشدید مجازات‬
‫فیصله محکمه تحتانی صادر نماید‪.‬‬

‫‪ .2‬درصورتیکه درخواست اعتراض صرف از جانب متهم صورت گرفته باشد محکمه میتواند حکم خویش‬
‫را مبنی بر تایید‪ ،‬تخفیف یا ترایت صادر نموده ونمیتواند به اضافه از جزای محکمه تحتانی مبنی بر‬
‫تشدید مجازات حکم صادر نماید‪.‬‬

‫‪ .3‬درصورت که الغای حکم محکمه تحتانی ازحانب محکمه فوقانی مبنی بر برایت متهم شرط است تا‬
‫درمورد اتفاق آراء هییت قضایی وجود داشته باشد یعنی این چنین تصمیم به اکثریت آراء اتخاذ نمی گردد‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫‪74‬‬
 ‫حاالت رد استیناف خواهی‬

‫• مواردی که اعتراض در آن قانونا قابل رسیدگی محاکم استینافی نمی باشد عبارت اند از‪:‬‬

‫• درحالت قناعت طرفین باالی حکم صادره محکمه ابتداییه‪.‬‬

‫• در حال ت انقضای میعاد اس تیناف خواه ی مدت ی ‪ ۲ ۰‬روز از تاری خ ابالغ حک م محکمه‬
‫ابتداییه‪.‬‬

‫• در صورتی که ماهیت جرمی قضیه قباحت های باشد که در ان صرف مجازات نقدی حکم‬
‫شده باشد در محاکم ابتداییه‪.‬‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪75‬‬

 ‫انصراف از استیناف خواهی‬

‫• انصراف از استیناف خواهی عبارت از رفع اعتراض معترض برضا خویش الی ختم جلسه قضایی از‬
‫محکمه میباشد‪.‬‬

‫• در این حالت معترض برضا ورغبت خویش در مرحله محکمه فوقانی که قبال اعتراض نموده بود از‬
‫اعتراض خویش منصرف گردد‪.‬‬

‫• در مورد ماده ‪ ۲۵۸‬قانون اجراات جزایی تصریح میدارد‪ ،‬معترض حق دارد الی ختم جلسه قضایی از‬
‫درخواست اعتراض خویش علیه فیصله محکمه تحتانی به نزد محکمه فوقانی منصرف گردد‪.‬‬

‫• انص راف از اعتراض ص رف ح ق شخ ص محکوم علی ه میباشد‪ .‬ب ا ای ن توضی ح ک ه نماینده قانونی‬
‫معترض نمی تواند بدون موافقه محکوم علیه اصیل از اعتراض انصراف نماید‪.‬‬
‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪76‬‬
 ‫سوال مباحثوی‬

‫• مطاب ق ماده ‪ ۲۵ ۸‬قانون اجراات جزای ی‪ ،‬معترض ح ق دارد ال ی خت م جلس ه قضایی از‬
‫درخواست اعتراض خویش علیه فیصله محکمه تحتانی به نزد محکمه فوقانی منصرف‬
‫گردد‪.‬‬

‫• هرگاه څارنوال در یک قضیه باالی حکم محکمه ابتداییه در جرم خیانت به وطن اعتراض‬
‫نموده باشد آیا حق دارد بدون موافقه لوی څارنوال یا یکی از معاونین وی از اعتراض‬
‫خوی ش منص رف گردد‪ .‬ب ا درنظرداش ت مواد قانون تشکی ل وص الحیت څارنوالی جواب‬
‫خویش را مستدل اراییه نمایید‪.‬‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪77‬‬

 ‫موارد اعتراض‬

‫• درمجموع موارد اعتراض باالی فیصله های محاکم تحتانی به نزد محاکم فوقانی عبارت اند از‪:‬‬

‫‪ )1‬مخالف‪T‬ت ب‪T‬ا قانون‪ :‬هرگاه محکمه فیصله خویش را مدلل به استناد دالیل قانونی صادر ننموده باشد‪ ،‬از طرف محکمه‬
‫فوقانی قابل نقض یا بطالن میباشد‪ .‬چنانچه در فقره ‪ ۲۳‬ماده ‪ ۴‬قانون تشکیل و صالحیت قوه قضاییه نقض حکم را‬
‫چنین تعریف نموده است‪:‬‬

‫• نقض حکم‪ :‬عبارت از شکستن حکمی است در مخالفت با قانون یا خطاء در تطبیق یا تاویل آن صادر شده وشامل موارد‬
‫ذیل می باشد‪.‬‬

‫• مدلل نبودن فیصله یا قرار‬

‫• عدم مطابقت دالیل مندرج فیصله با حاالت قضیه‬

‫• عدم رعایت احکام قانون‪.‬‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫‪78‬‬
 ‫موارد اعتراض‬

‫‪ )2‬خطاء در تطبی‪T‬ق قانون‪ :‬عبارت است ازاشتباه که محکمه تحتانی در فیصله خویش در‬
‫تعیین جزا و قانون مورد استناد نموده باشد مانند اینکه یک قضیه سرقت را فرض نمایم‬
‫عمل ارتکابی سرقت طبق ماده ‪ ۷۰۴‬کود جزا که حالت مشدده است باید مرتکب طبق‬
‫ماده متذکره به حبس طویل بیش از هفت سال محکوم گردد اما محکمه مرتکب را طبق‬
‫ماده ‪ ۷۰۹‬کود جزا به حبس قصیر یا جزای نقدی محکوم به جزا منماید که در این‬
‫ص ورت فیص له محکم ه خطاء در تطبی ق قانون میباش د و فیص له محکمه از طرف‬
‫څارنوال قابل اعتراض بوده و از طرف محکمه فوقانی قابل نقض دانسته میشود‪.‬‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫‪79‬‬
 ‫موارد اعتراض‬

‫‪ )3‬خطاء در تآوی‪T‬ل قانون‪ :‬طبق فقره ‪ 4‬ماده ‪ 4‬قانون تشکیل وصالحیت قوه قضاییه‪ :‬تاویل عبارت‬
‫از تعبییر حکم ماده مشخص قانون مبنی بر اخذ معنی احمالی آن میباشد‪.‬‬

‫• و خطاء در تاویل قانون عبارت از برداشت نادرست است که قاضی محکمه تحتانی در اصدار‬
‫فیصله خویش در وصف جرمی خطاء مینماید به گونه مثال عمل ارتکابی متهم سرقت است وباید‬
‫طبق وصف جرمی سرقت مطابق کود جزا حکم نماید ولی قاضی از وصف جرمی و ماده مورد‬
‫استناد برداشت نادرست نموده وصف جرمی را غصب اموال منقول توصیف نموده وحکم خویش‬
‫را صادر می نماید‪ .‬درین قضیه فیصله محکمه تحتانی نسبت خطاء در تاویل قانون قابل اعتراض‬
‫بوده و محکمه به نقض فیصله حکم صادر مینماید‪.‬‬
‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪80‬‬
 ‫مطالب اعتراض‬

‫• فورم اعتراض چی از طرف څارنوال باشد یا از طرف محکوم یا مدعی حق العبد حاوی یک‬
‫سلسله محتویات است که در ضمن اعتراض آن مفصال به محکمه باید تحریر و تقدیم گردد‪.‬‬

‫طبق تصریح ماده ‪ ۲۵۳‬قانون اجراات جزایی مطالب اعتراض عبارت اند از‪:‬‬ ‫•‬

‫‪ )1‬نام محکمه ای که حکم آن مورد استیناف قرار گرفته است‪.‬‬

‫‪ )2‬شهرت مکمل تقدیم کننده اعتراض‪.‬‬

‫‪ )3‬شماره فیصله یا ورقه ابالغ حکم‪.‬‬

‫‪ )4‬دالیل اعتراض به صورت واضح وروشن مطابق احکام قانون‪.‬‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪81‬‬
 ‫تصامیم محکمه استیناف‬

‫• بعد از آنکه قضیه باالثر اعتراض یکی از طرفین ( متهم یا څارنوال) غرض استیناف‬
‫خواهی به محکمه استیناف محول می گردد‪ ،‬محکمه استیناف بعد از دریافت دوسیه و قبل‬
‫از رسیدگی به اصل موضوع یک سلسله اجراات مقدماتی را انجام میدهد‪.‬‬

‫• آماده سازی فیصله‬

‫• صدور فیصله‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫‪82‬‬
 ‫آماده سازی فیصله‬
‫• ماده ‪ 264‬قانون اجراآت جزایی‪ ،‬مراحل رسیدگی به قضیه در محکمه استیناف را چنین بیان می کند‪:‬‬

‫• ‪ - 1‬استماع گزارش مقدماتی که توسط عضو قضائی دیوان مربوط ترتیب گردیده است‪.‬‬

‫• ‪ -٢‬استماع اظهارات ودالیل مستانف‪.‬‬

‫• ‪ - 3‬اظهارات څارنوال در رابطه به اصل اتهام ودالیل اعتراض در صورتیکه معترض محکوم علیه باشد‪.‬‬

‫• ‪ -4‬استماع اظهارات متهم وسایر شاملین قضیه‪.‬‬

‫• ‪ - 5‬استماع شهادت شهود و اظهارات شاملین قضیه پیرامون آن وپرسش های الزم‪.‬‬

‫• ‪ -6‬استماع بیانات متهم به عنوان آخرین گوینده‪.‬‬

‫• ‪ -7‬رسیدگی قضیه از طرف محکمه واصدار حکم‪.‬‬

‫• ‪ -8‬استماع اظهارات اهل خبره‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫‪83‬‬
 ‫صدور فیصله‬

‫• محکمه استیناف می تواند چهارنوع فیصله را صادر نماید‬

‫• ‪ - 1‬ص‪T‬دور حک‪T‬م مبن‪T‬ی بر تائی‪T‬د فیص‪T‬لۀ محکم‪T‬ۀ ابتدائی‪T‬ه‪( :‬این تایید می تواند حتی درصورتی انجام شود که خطأ در اجراآت صورت گرفته باشد‬
‫‪،‬مشروط بر اینکه خطاء باعث بطالن اجراآت نگردیده و در حکم مؤثر نباشد )‬

‫• ‪ -2‬نق‪T‬ض فیص‪T‬لۀ محکم‪T‬ۀ ابتدائی‪T‬ه وص‪T‬دور حک‪T‬م جدی‪T‬د‪(:‬در حکم خطاء صورت گرفته ‪،‬فیصله را نقض وبه اصل دعوی رسیدگی و حکم صادر می‬
‫نماید‪).‬‬

‫• ‪ -3‬تعدیل فیصلۀ محکمۀ ابتدائیه‪:‬‬

‫• ‪ -4‬تصحیح فیصلۀ محکمۀ ابتدائیه‪( :‬در صورتیکه غلطی در امالء یا اعداد وارقام فیصله بوده ودر حکم ونتیجه واسباب مؤجبۀ حکم مؤثر نباشد‪).‬‬

‫• و همچنان میتواند دو نوع قرار نیز صادر نماید‪:‬‬

‫• بطالن فیصله محکمۀ ابتدائیه وارجاع آن به محکمۀ حاکمه یا محکمۀ ذیصالح غرض صدور حکم جدید با اشاره به موارد بطالن‪.‬‬

‫• ­ صدور قرار مبنی بر تحقیقات مزید در حالیکه در تحقیق واسناد‪ ،‬نواقص وخالهای باشد که بر حکم اثر بگذارد‪.‬‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪84‬‬

 ‫تمیز خواهی‬

‫• در صورت عدم قناعت طرفین بر فیصله های محکمه استیناف و یا ظهور دالیل جدید‪،‬‬
‫قضیه به ستره محکمه جهت تمیز خواهی راجع شده می تواند‪ .‬ارجاع قضیه به ستره‬
‫محکمه به دومنظور انجام می شود؛ یا به صورت اعتراض به فیصله محکمه استیناف یا از‬
‫باب تجدید نظر خواهی ازستره محکمه ‪.‬‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪85‬‬

 ‫رسیدگی در مرحله فرجام خواهی‬

‫• شرایط فرجام خواهی‬

‫• ستره محکمه احکام صادرۀ محاکم استیناف را در قضایای جنایت یا جنحه به اساس فرجام خواهی څارنوال‪ ،‬محکوم علیه‪،‬مدعی‬
‫حق العبد یامسئول حق العبد در احوال آتی تحت غور قرار می دهد‪.‬‬

‫• ‪ -١‬در حالیکه حکم مورد فرجام خواهی در مخالفت با قانون یا خطا در تطبیق یا تأویل آن بنا یافته باشد‪.‬‬

‫• ‪ -2‬در حالیکه درحکم بطالن رخ داده باشد‪.‬‬

‫• ‪ -3‬در حالیکه در اجراآت چنان بطالن به عمل آمده باشد که بر حکم مؤثر باشد‪.‬‬

‫• ‪ -4‬درحالیکه حکم به مرگ شخص صادر شده باشد‪ ،‬څارنوال درین حالت به حکم قانون موضوع را به ستره محکمه تقدیم می دارد‪.‬‬

‫• مدعی حق العبد ومسئول حق العبد‪ ،‬می توانند‪ ،‬صرف در موضوعات حق العبدی مربوط به خود در قضیۀ جزائی به پیشگاه ستره‬
‫محکمه اعتراض نمایند‪.‬‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪86‬‬

 ‫صورت تقدیم فرجام خواهی‬

‫• فرجام خواهی باید مبتنی بر دالیل بوده و در وقت و زمان معینه آن توسط فرجام خواه به ستره محکمه تقدیم گردد‪.‬‬

‫• «(‪ )١‬درخواست فرجام خواهی بر حکم یا قرار محکمۀ استیناف که به دفتر تحریرات محکمۀ صادر کنندۀ حکم یا‬
‫مستقیما ً به ستره محکمه تقدیم میگردد‪ ،‬باید از طرف درخواست کننده امضاء و نشان انگشت گذاشته شده باشد‪.‬‬

‫• (‪ )٢‬درخواست فرجام خواهی در خالل مدت (‪ )30‬روز از تاریخ ابالغ حکم حضوری به محکوم علیه یا از تاریخ‬
‫ابالغ حکم غیابی به محکوم علیه صورت میگیرد‪.‬‬

‫• (‪)٣‬دالیلی که بر اساس آن فرجام خواهی صورت می گیرد نیز باید در داخل میعاد مذکورتقدیم گردد‪».‬‬

‫• «هرگاه فرجام خواهی توسط څارنوال استیناف که در جلسه قضائی اشتراک داشته‪ ،‬به عمل آمده باشد‪ ،‬دراین‬
‫صورت باید درخواست مذکور ودالیل آن مورد تائید څارنوال ستره محکمه واقع گردیده باشد ‪.‬‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪87‬‬

 ‫انواع تصامیم ستره محکمه در‪ T‬ار‪T‬تباط به فرجام خواهی‬

‫نق‪T‬ض حک‪T‬م‪(:‬هرگاه ستره محکمه دالی ل فرجام خواه ی را مؤج ه تشخی ص داده و حکم را نقض نماید ‪.‬‬ ‫‪)1‬‬
‫موضوع را با ذکر دالیل غرض صدور حکم مجدد به محکمۀ حاکمه راجع می سازد‪).‬‬

‫‪ )2‬نق‪T‬ض فیص‪T‬له و ارجاع آ‪T‬ن جه‪T‬ت فیص‪T‬له مجدد ب‪T‬ه محکم‪T‬ه تحتان‪T‬ی‪(:‬در صورتیکه ستره محکمه‬
‫تشخیص دهد که محکمه استیناف حکم خود را در مخالفت با قانون صادر کرده یا در تطبیق و‬
‫تأویل قانون دچار خطا شده باشد و یا موضوع فیصله شده خارج از حدود صالحیت محکمه‬
‫استیناف باشد‪ ،‬ستره محکمه فیصله را نقض و آن را جهت فیصله مجدد به محکمه تحتانی‬
‫ارجاع می دارد‪) .‬‬

‫‪ )3‬رد فرجام خواهی و تایید فیصله محکمه استیناف‪:‬‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪88‬‬
 ‫موارد رد فرجام خواهی‬

‫• ستره محکمه در حاالت ذیل درخواست فرجام خواهی را رد می نماید‪:‬‬

‫• ‪- ١‬درصورتیکه به حکم قانون فیصلۀ محکمه استیناف قطعی یا فرجام خواهی در آن جواز نداشته باشد‪.‬‬

‫• ‪- ٢‬درصورتیکه درخواست فرجام خواهی یا دالیل مربوط بعد ازموعد معینۀ قانونی تقدیم شده باشد‪.‬‬

‫• ‪ -3‬در صورتیکه حکم تنفیذی مبنی بر مجازات حبس صادر گردیده ومحکوم علیه به منظور تنفیذ حکم به‬
‫مراجع مربوط حاضر نگردیده باشد‪ ،‬مگراینکه محکوم علیه به قید ضمانت رها گردیده باشد‪.‬‬

‫• هرگاه اعتراض از نگاه موضوع از طرف ستره محکمه رد گردد یا فیصلۀ محکمۀ استیناف مورد تائید‬
‫ستره محکمه قرار گیرد‪ ،‬بار دیگر اعتراض برعین حکم بنا به هر دلیلی که باشد‪ ،‬پذیرفته نمی شود‪.‬‬
‫حاالت تجدید نظر ازاین حکم مستثنی می باشد‬
‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪89‬‬
 ‫قضیه فرضی‬

‫• دوسیه نسبتی قتل به اتهام اسامی شیر احمد بعد از صدور فیصله محکمه استیناف والیت لوگر مبنی بر‬
‫بیست و پنج سال حبس تنفیذی از طرف طرفین( څارنوال و محکوم علیه) مورد اعتراض قرار‪ ،‬دیوان‬
‫جزای عمومی ستره محکمه فیصله محکمه استیناف را مبنی بر خطا در تطبیق قانون نقض و دوباره‬
‫غرض ص دور فیص له مجدد ب ه محکم ه اس تیناف ط ی قرار رهنممودی ارجاع میدارد‪ .‬محکم ه استیناف‬
‫باساس فیصله مجدد خویش بار دیگر شیراحمد را به مدت بیست و پنج سال حبس تنفیذی محکوم به جزا‬
‫نموده حکم خویش را صادر مینماید‪ .‬فیصله محکمه استیناف باز هم از طرف محکوم علیه مورد اعتراض‬
‫قرار گرفته محول ستره محکمه میگردد‪ ،‬ستره محکمه برای بار دوم به نقض فیصله مجدد محکمه استیناف‬
‫تصمیم اتخاذ و طبق ماده ‪ ۴۸‬قانون تشکیل و صالحیت قوه قضاییه دیوان جزای محکمه استیناف والیت‬
‫کابل را منحیث محکمه مماثل تعیین مینماید‪.‬‬
‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪90‬‬
 ‫‪ ...‬ادام‪T‬ه‬

‫• دیوان محکمه استیناف والیت کابل شیر احمد مذکور را در قضیه مطروحه به مدت شانزده سال‬
‫حبس تنفیذی محکوم به مجازات می نماید‪ .‬وکیل مدافع شیراحمد طی قطعه عریضه اعتراض خویش‬
‫را علیه فیصله محکمه استیناف والیت کابل به شما تقدیم مینماید‪.‬‬

‫• س‪T‬وال ‪ :۱‬شما منحیث څارنوال قضیه در قبال اعتراض وکیل مدافع چی اجراات می نماید؟ جواب‬
‫خویش را با در نظرداشت مواد ‪ ۴۸ ۴۷‬قانون تشکیل و صالحیت قوه قضاییه مستدل و دقیق اراییه‬
‫دارید‪.‬‬

‫• س‪T‬وال ‪ :۲‬هرگاه دیوان جزای محکمه استیناف والیت کابل حکم به برایت شیراحمد صادر می نمود‬
‫تصمیم شما در قبال فیصله چی می بود؟‬
‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪91‬‬
 ‫رسیدگی در مرحله تجدید نظر‬

‫• تجدید نظر بر تصامیم قطعی‪ ،‬عبارت از یک وضعیت خاص برای نقض قطعیت حکم‬
‫محکمه باالی محکوم علیه بوده و باعث بررسی مجدد دوسیه درحاالت مشخص می گردد‪.‬‬

‫• شرایط تجدید نظر‬

‫• مطابق ماده ‪ 282‬قانون اجراآت جزایی‪ ،‬تجدید نظر تنها درصورتیکه چند شرط وجود‬
‫داشته باشد‪ ،‬مجاز می باشد‪.‬‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫‪92‬‬
 ‫شرایط تجدید نظر خواهی‬

‫• شرایط تجدید نظر خواهی‪:‬‬

‫• نخستین شرط این است که یک فیصله نهایی صادرشود‪.‬‬

‫• تجدید نظرباید به نفع محکوم علیه باشد ‪،‬‬

‫• هرگاه درخواست تجدید نظر به نفع محکوم علیه صورت گرفته باشد‪ ،‬وی به جزای شدید‬
‫تر از جزائی که به آن محکوم گردیده‪ ،‬محکوم شده نمیتواند‪.‬‬

‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪93‬‬

 ‫موارد تجدید نظرخواهی‬

‫• ماده ‪ 282‬قانون اجراآت جزایی هفت مورد را برای قابل قبول بودن تجدید نظر بیان می کند‪.‬‬

‫• «درخواست تجدید نظر برفیصله های قطعی محاکم در قضایای جنحه وجنایت دراحوال ذیل صورت گرفته‬
‫میتواند‪:‬‬

‫• ‪ -١‬درصورتیکه متهم در جرم قتل‪ ،‬محکوم علیه قرار گرفته وبعداً شخصی که قتل او ادعا شده‪ ،‬زنده پیدا‬
‫شود ‪.‬‬

‫• ‪ -٢‬در صورتیکه به اتهام ارتکاب یک جرم یک شخص محکوم گردیده وبعد ازآن شخص دیگر به اتهام‬
‫ارتکاب عین جرم محکوم گردد و در بین هر دو حکم چنان تناقض موجود باشد که از آن برائت یکی از دو‬
‫محکوم علیه ثابت گردد‪.‬‬
‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪94‬‬
 ‫موارد تجدید نظر خواهی‬

‫• ‪ -٣‬درصورتیکه شهود یا اهل خبره به اتهام شهادت یا گزارش زور(دروغ) مطابق احکام قانون به جزا محکوم‬
‫گردد ویا به تزویر سندیکه حین رسیدگی به دعوی تقدیم شده‪،‬فیصله صادر شده باشد و یا در جرایم حدود شاهد‬
‫بارضایت کامل ازشهادت خویش عدول نماید‪،‬مشروط بر اینکه شهادت یا گزارش مذکوردر صدور حکم مؤثر باشد‪.‬‬

‫• ‪ -٤‬درصورتیکه فیصله محکمۀ جزائی به فیصله صادره محکمه مدنی بنا یافته و فیصله محکمه مدنی باطل گردیده‬
‫باشد‪.‬‬

‫• ‪ -٥‬در صورتیکه بعد از فیصله قطعی وقایعی حادث یا ظاهر شود یا دالیلی تقدیم گردد که در وقت محاکمه معلوم‬
‫نبوده ویا به محکمه ارائه نشده باشد واین وقایع و دالیل به برائت محکوم علیه منجرشده بتواند‪.‬‬

‫• ‪ - 6‬در حالیکه در ختم جلسۀ قضائی حکم صادره مطابق احکام این قانون به محکوم علیه ابالغ نه گردیده باشد‪.‬‬

‫• ‪ - 7‬در صورتیکه در جریان محاکمه به محکوم علیه حق حضور به محکمه وحق دفاع داده نه شده باشد‪.‬‬
 ‫طرزالعمل تجدید نظر‬

‫• محکوم علیه یا وکیل مدافع ‪ ،‬اقارب محکوم علیه یا وارث او‪ ،‬می تواند صورت بگیرد‪ .‬درخواست‬
‫دهنده باید درخواست تجدید نظر را معه اسناد مربوطه آن به لوی څارنوالی تقدیم کند‪ .‬لوی څارنوال‬
‫مالحظات خود و دالیل تجدید نظر را همرای درخواست تجدید نظر شخصا یا به وسیله شخص دیگر‬
‫درخالل مدت( ‪ ) 30‬روز از تاریخ دریافت آن به ستره محکمه تقدیم می کند‪.‬‬

‫• در صورتیکه درخواست تجدید نظر پذیرفته شود‪ ،‬ستره محکمه تاریخ رسیدگی قضیه را تعیین و حد اقل‬
‫(‪ ) 10‬روز قبل از شروع جلسه‪ ،‬آنرابه محکوم علیه یا نمایندۀ قانون وی و ادارۀ څارنوالی ابالغ مینماید‪.‬‬

‫• لوی څارنوال و محکوم علیه یا نمایندۀ قانونی وی حق دارند در جلسۀ رسیدگی تجدید نظر حضور یافته و‬
‫نظریات شانرا ابراز نمایند‪.‬‬
‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪96‬‬
 ‫اجراآت ستره محکمه در مورد تجدید نظر خواهی‬

‫• زمانیکه دوسیه بعد از طی مراحل تجدید نظر خواهی به ستره محکمه محول میگردد شورای عالی ستره محکمه در‬
‫مورد قضیه که مورد تجدید نظرخواهی قرارگرفته تصمیم اتخاذ مینماید‬

‫• تصمیم بر تائید یا رد درخواست‬

‫• ستره محکمه می تواند یکی ازدو نوع تصمیم را در رابطه با تجدید نظر اتخاذ نماید‪:‬‬

‫• هرگاه ستره محکمه درخواست را موجه نداند‪ ،‬آن را رد می کند ‪ .‬دراین صورت تجدید نظر نمی تواند به همین‬
‫دالیل صورت گیرد‪.‬‬

‫• اگر ستره محکمه اعتراض را تایید کند دالیل آن را موجه بداند‪ ،‬تصامیم قبلی را باطل می کند و فیصله جدید را‬
‫صادر می نماید‪ .‬درصورتی که ستره محکمه دستور تحقیقات بیشتر را صادر نکند‪ ،‬قضیه را همرای هدایات الزم‬

‫‪10/28/21‬‬
‫‪ 97‬به محکمه با صالحیت تحتانی ارجاع می کند‪.‬‬
 ‫تاثیر تایید اعتراض‬

‫• نخستین نتیجه این است که هرگاه محکوم علیه پس از تجدید نظر برائت داده شود‪ ،‬حکم پرداخت خسارت یا‬
‫مبلغی که محکوم مجبور به پرداخت آن است‪ ،‬نیز صادر می گردد‪ .‬این خسارت ومبالغ درصورت وفات محکوم‬
‫علیه به وارث او داده می شود‪.‬‬

‫• دومین نتیجه این است که اگر درخواست تجدید نظر‪ ،‬درصورت وفات محکوم علیه‪ ،‬به وسیله اقارب وی درج‬
‫گردد‪ ،‬ستره محکمه به قضیه رسیدگی می کند ؛ درصورتی که بی گناهی ثابت شود‪ ،‬ستره محکمه حکمی را‬
‫برای اعاده حیثیت فرد متوفی‪ ،‬صادر می کند‪.‬‬

‫• آخرین مورد این است که درصورتیکه محکومیت شخص متهم قبالً در رسانه های جمعی به نشر رسیده باشد‪ ،‬و‬
‫در نتیجه تجدید نظر برائت حاصل نماید‪ ،‬څارنوالی مکلف است که به مصرف حکومت حکم برائت وی را‬
‫درعین رسانه‪ ،‬به نشر برساند‪.‬‬
‫‪10/28/21‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪98‬‬
 ‫هوا چگونه است؟‬

‫‪10/28/21 04:53:06 AM‬‬ ‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪99‬‬

‫از توجه و اشتراک فعال تان یک جهان سپاس‬

‫ریاست آموزشهای مسلکی لوی څارنوالی‬ ‫‪100‬‬