You are on page 1of 48

รายงานประจำ�ปี 2565/66

สถานการณ์สิทธิมนุษยชนทั่วโลก
รายงานประจำำ�ปีี 2565/66
แอมเนสตี้้� อิินเตอร์์เนชั่่�นแนล
สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก

รายงานฉบัับนี้้�ครอบคลุุมระยะเวลาตั้้�งแต่่ แอมเนสตี้้� อิินเตอร์์เนชั่่�นแนล ประเทศไทย สงวนลิิขสิิทธิ์์�


เดืือนมกราคม-ธัันวาคม พ.ศ. 2565 139/21 ซอยลาดพร้้าว 5 ถ.ลาดพร้้าว ห้้ า มลอกเลีียนแบบส่่ ว นหนึ่่� ง ส่่ ว นใดของ
แขวงจอมพล เขตจตุุจัักร กรุุงเทพฯ 10900 สิ่่�งพิิมพ์์ฉบัับนี้้� รวมทั้้�งการจััดเก็็บ ถ่่ายทอด
พิิมพ์์ครั้้�งแรก พ.ศ. 2566 โดย โทรศััพท์์ 0 2513 8745, 0 2513 8754 ไม่่ว่า่ รููปแบบหรืือวิิธีีการใดๆ ด้้วยกระบวนการ
แอมเนสตี้้� อิินเตอร์์เนชั่่�นแนล โทรสาร 0 2938 6896 ทางอิิเล็็กทรอนิิกส์์ การถ่่ายภาพ การบัันทึึก
ปีีเตอร์์ เบเนนสััน เฮาส์์ อีีเมล media@amnesty.or.th หรืือวิิธีีการอื่่�นใดโดยไม่่ได้้รัับอนุุญาตจาก
เลขที่่� 1 ถนนอีีสตััน ผู้้�พิิมพ์์
กรุุงลอนดอน WC1X 0DW ขอข้้อมููลบรรณานุุกรมสำำ�หรัับหนัังสืือเล่่มนี้้�
สหราชอาณาจัักร ได้้จากหอสมุุดแห่่งชาติิ สหราชอาณาจัักร www.amnesty.or.th
ภาษาต้้นฉบัับ: ภาษาอัังกฤษ
© สงวนลิิขสิิทธิ์์� ผู้้�แปลฉบัับภาษาไทย: แอมเนสตี้้�
แอมเนสตี้้� อิินเตอร์์เนชั่่�นแนล 2566 อิินเตอร์์เนชั่่�นแนล ประเทศไทย
บรรณาธิิการฉบัับแปลภาษาไทย:
ปิิยนุุช โคตรสาร
รายงานประจำ�ปี 2565/66

สถานการณ์สิทธิมนุษยชนทั่วโลก
แอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนล
แอมเนสตี้้� อิินเตอร์์เนชั่่�นแนล เป็็นขบวนการระดัับโลกที่่�มีีผู้้�สนัับสนุุน
สมาชิิก และนัักกิิจกรรมรวมกว่่า 10 ล้้านคน ใน 150 ประเทศและ
ดิินแดน มีีการรณรงค์์ระดัับสากลเพื่่�อเรีียกร้้องให้้มีีการเคารพ
และคุ้้�มครองสิิทธิิมนุุษยชน โดยหน่่วยงานมีีวิิสััยทััศน์์ที่่�มุ่่�งให้้บุุคคล
ทุุกคนได้้รัับสิิทธิิมนุุษยชนทุุกประการตามที่่�ประกาศไว้้ในปฏิิญญา
สากลว่่ า ด้้ ว ยสิิ ทธิิ ม นุุ ษ ยชนและมาตรฐานสิิ ทธิิ ม นุุ ษ ยชนระหว่่ า ง
ประเทศอื่่�นๆ

แอมเนสตี้้� อิินเตอร์์เนชั่่�นแนล มีีพัันธกิิจ ที่่�จะทำำ�งานวิิจััย และปฏิิบััติิ


การเพื่่�อป้้องกัันและยุุติิการละเมิิดสิิทธิิมนุุษยชนที่่�ร้้ายแรงทั้้�งปวง
(สิิทธิิทางพลเมืืองและการเมืือง เศรษฐกิิจ สัังคม และวััฒนธรรม)
ไม่่ ว่่ า จะเป็็ น สิิ ทธิิ ที่่� จ ะมีีเสรีีภาพในการแสดงออกและการรวมตัั ว
ไปจนถึึงความสมบููรณ์์ทางกายและใจ การคุ้้�มครองให้้ปลอดพ้้นจาก
การเลืือกปฏิิบััติิไปจนถึึงสิิทธิิด้้านที่่�อยู่่�อาศััย โดยสิิทธิิเหล่่านี้้�ไม่่อาจ
แบ่่งแยกได้้

แอมเนสตี้้� อิินเตอร์์เนชั่่�นแนล ได้้รัับทุุนสนัับสนุุนส่่วนใหญ่่จาก


ค่่าสมาชิิกและการบริิจาคของสาธารณะ เราไม่่แสวงหาเงิินทุุนและ
ไม่่ยอมรัับทุุนจากรััฐบาลเพื่่�อสอบสวนและรณรงค์์ต่่อต้้านการละเมิิด
สิิทธิิมนุุษยชน

แอมเนสตี้้� อิินเตอร์์เนชั่่�นแนล เป็็นอิิสระจากรััฐบาล อุุดมการณ์์


ทางการเมืือง ผลประโยชน์์ด้้านเศรษฐกิิจหรืือศาสนา

แอมเนสตี้้� อิินเตอร์์เนชั่่�นแนล เป็็นขบวนการประชาธิิปไตย ผู้้�กุุม


อำำ� นาจตัั ดสิิ น ใจด้้ า นนโยบายเป็็ น ตัั ว แทนที่่� ม าจากหน่่ ว ยงานใน
ระดัับชาติิ ซึ่่�งรวมตััวกัันประชุุมในที่่�ประชุุมสภาสากล (International
Council meetings) ซึ่่�งจััดขึ้้�นทุุกสองปีี

II รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
สารบัญ

สารจากเลขาธิการ 1
บทวิเคราะห์ทั่วโลก 5
ส่วนที่ 1: ภาพรวมภูมิภาคเอเชีย-แปซิฟิก 13
ส่วนที่ 2: ข้อมูลประเทศเมียนมา 22
ส่วนที่ 2: ข้อมูลสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว 27
ส่วนที่ 3: ข้อมูลประเทศไทย 30
ส่วนที่ 4: ข้อเรียกร้องแอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนลต่อรัฐบาลไทย 34
สนธิสัญญาหลักด้านสิทธิมนุษยชน 38

รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL III


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
สารจากเลขาธิการ

เป็็ น เวลาหลายทศวรรษที่่� อ งค์์ ก รสิิ ทธิิ ม นุุ ษ ยชนได้้ ตลอดปีี 2565 นานาชาติิต่า่ งเรีียกร้้องความยุุติธ
ิ รรม
ยํ้้�าเตืือนว่่า การเคารพสิิทธิม ิ นุุษยชนและหลัักนิิติธ
ิ รรม และการสนัั บ สนุุ น การสอบสวนคดีีอาชญากรรม
ถดถอยลง แล้้วช่่วงไหนในปีี 2565 ที่่�ปรากฏแนวโน้้ม สงคราม นำำ�มาซึ่่�งกระแสในที่่�ประชุุมสมััชชาใหญ่่แห่่ง
ที่่�ถดถอยเช่่นนี้้�? โดยจะนัับว่่าเป็็นปีีแห่่งหายนะอีีกครั้้�ง สหประชาชาติิ รััฐภาคีีสหประชาชาติิได้้รัับรองมติิเพื่่�อ
สำำ� หรัั บสิิ ทธิิ ม นุุ ษ ยชนหรืื อ ไม่่ ? การพัั ง ทลายของ ต่่อต้้านการใช้้อำำ�นาจวีีโต้้ของคณะมนตรีีความมั่่�นคง
บรรทััดฐานระหว่่างประเทศจะตกต่ำำ��ลงไปยิ่่�งกว่่านี้้� แห่่งสหประชาชาติิ ซึ่่�งเป็็นต้้นตอสำำ�คััญของความ
หรืื อ ไม่่ ? หากเป็็ น เช่่ น นั้้� น ประชาคมโลกต้้ อ งทำำ� อ่่อนแอเชิิงระบบ
อย่่างไร?
การรุุกรานของรััสเซีียต่่อยููเครนจะกลายเป็็นสััญญาณ
ในเดืือนกุุมภาพัันธ์์ 2565 รััสเซีียได้้รุุกรานยููเครน เตืื อ นถึึงอัั น ตรายในวงกว้้ า งหรืื อ ไม่่ ? ประเด็็ น นี้้� จ ะ
ใช้้กำำ�ลัังทางทหารเพื่่�อทำำ�ลายประชาชนและประเทศที่่� กระตุ้้�นให้้เกิิดเอกภาพในโลกเกี่่�ยวกัับประเด็็นสิิทธิิ
อยู่่�ในความสงบ ในเวลาไม่่กี่่�เดืือน โครงสร้้างพื้้�นฐาน มนุุษยชน และคุุณค่่าอัันเป็็นสากลหรืือไม่่?
ของพลเรืื อ นถูู ก ทำำ�ล าย ประชาชนหลายพัั น คน
เสีียชีีวิิ ต และบาดเจ็็ บอีี กจำำ� นวนมาก ปฏิิ บัั ติิ ก าร
ของรััสเซีียเร่่งให้้เกิิดวิิกฤตพลัังงานระดัับโลก และ ความขััดแย้้งเพิ่่�มขึ้้�น
บ่่อนทำำ�ลายการผลิิตอาหารและระบบการกระจาย การสููญเสีียเลืือดเนื้้�อเพิ่่�มขึ้้�น
สิินค้้า นำำ�ไปสู่่�วิิกฤตด้้านอาหารระดัับโลก ซึ่่�งยัังคงส่่ง
สงครามในเอธิิ โ อเปีี ย ยัั ง ลุุ ก ลามต่่ อ ไปในปีี 2565
ผลกระทบต่่อประเทศยากจนและคนกลุ่่�มน้้อยทาง
คาดการณ์์ว่่าทำำ�ให้้มีีผู้้�เสีียชีีวิิตหลายแสนคน ถืือเป็็น
เชื้้�อชาติิอย่่างไม่่ได้้สััดส่่วน
หนึ่่�งในความขััดแย้้งที่่�รุุนแรงที่่�สุุดในช่่วงความทรงจำำ�
ในเวลาไม่่ถึึงสััปดาห์์หลัังการรุุกราน หััวหน้้าอััยการ ที่่� ผ่่ า นมา แต่่ ค วามทารุุ ณ เหล่่ า นี้้� ก ลัั บถูู ก บดบัั ง
ของศาลอาญาระหว่่างประเทศประกาศการสอบสวน ท่่ามกลางการรณรงค์์เพื่่�อล้้างเผ่่าพัันธุ์์�ต่่อชาวทีีเกรย์์
อาชญากรรมสงครามที่่� เ กิิ ดขึ้้� น ในยูู เ ครน ในวัั น ที่่� ในพื้้� น ที่่� ทีี เกรย์์ ต ะวัั น ตก ซึ่่� ง เป็็ น สงครามที่่� เ รามอง
2 มีีนาคม ประเทศส่่วนใหญ่่ในโลกได้้ออกเสีียงใน ไม่่เห็็น
ที่่�ประชุุมสมััชชาใหญ่่แห่่งสหประชาชาติิ เพื่่�อประณาม
ปีี 2565 เป็็นปีีที่่�ชาวปาเลสไตน์์ในเขตเวสต์์แบงก์์ถููก
การรุุ ก รานยูู เ ครนของรัั ส เซีียว่่ า เป็็ น การกระทำำ�
คร่่าชีีวิิตมากที่่�สุุดในรอบทศวรรษ โดยมีีประชาชน
ในลัักษณะรุุกราน ในเวลาเดีียวกััน ประเทศในยุุโรป
อย่่างน้้อย 153 คน ซึ่่�งในนั้้�นมีีเด็็กรวมอยู่่�ด้้วยหลาย
ซึ่่ง� ปฏิิเสธการรัับผู้้�ลี้้�ภัย
ั มาก่่อน ก็็ได้้เปิิดพรมแดนเพื่่�อ
สิิบคนที่่�ถููกกองทััพอิิสราเอลสัังหาร โดยส่่วนใหญ่่
รองรัับชาวยููเครนที่่�แสวงหาความปลอดภััย
เกิิ ดขึ้้� น ระหว่่ า งการบุุ ก โจมตีีของกองทัั พ และการ
จัับกุุมในช่่วงที่่�ผ่่านมา กองทััพเมีียนมาได้้ลงโทษต่่อ
พลเรืื อ นชาวกะเหรี่่� ย งและคะเรนนีีอย่่ า งเป็็ น ระบบ

1 รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
ส่่งผลให้้มีีผู้้�เสีียชีีวิิตหลายร้้อยคน และมีีผู้้�พลััดถิ่่�น ในเวลาเดีียวกััน บริิษัทน้ำ
ั ำ��มัน ั จากชาติิตะวัันตกใหญ่่สุด ุ
อย่่ า งน้้ อ ย 150,000 คน ประชาชนในเฮติิ มาลีี หกแห่่ง สามารถทำำ�กำำ�ไรก่่อนภาษีีได้้มากเป็็นประวััติิ-
เวเนซุุ เ อลา เยเมน และอีีกหลายพื้้� น ที่่� ต่่ า งได้้ รัั บ ศาสตร์์ รวมกัันกว่่า 200,000 ล้้านดอลลาร์์สหรััฐฯ
ผลกระทบจากการขัั ด แย้้ ง กัั น ด้้ ว ยอาวุุ ธ หรืื อ ในปีี 2565 การสะสมความมั่่� ง คั่่� ง ที่่� ไ ม่่ ป กติิ เ ช่่ น นี้้�
ความรุุนแรงเชิิงระบบ รวมทั้้�งการละเมิิดสิทธิิ ม ิ นุุษยชน ไม่่เพีียงเป็็นผลลััพธ์์จากการรุุกรานยููเครนของรััสเซีีย
ที่่�เป็็นผลสืืบเนื่่�อง ซึ่่ง� ทำำ�ให้้ราคาพลัังงานเพิ่่�มสููงขึ้้�นเท่่านั้้�น หากยัังสะท้้อน
ถึึงความเพิิกเฉยของอุุตสาหกรรมเชื้้�อเพลิิงฟอสซิิล
ที่มีีต่
่� อ่ ความเสีียหายในสภาพภููมิอ ิ ากาศและสิ่่�งแวดล้้อม
หายนะทางสภาพภููมิิอากาศเพิ่่�มขึ้้�น ของโลกจากธุุรกิิจของตน และแนวทางที่ข ่� าดเอกภาพ
การใช้้น้ำำ��มัันเพิ่่�มขึ้้�น การเยีียวยาน้้อยลง ในการชดเชยและเยีียวยาความเสีียหายเหล่่านี้้�

ต้้นทุุนร้้ายแรงของวิิกฤตสภาพภููมิอ ิ ากาศที่่ป
� ราศจาก
การควบคุุม เป็็นสิ่่�งที่่�เกิิดขึ้้�นอย่่างชััดเจนมากในปีี ภาวะสองมาตรฐาน
2565 น้ำำ��ท่่วม ภััยแล้้ง คลื่่�นความร้้อน และไฟไหม้้
ได้้คร่่าชีีวิิตคนจำำ�นวนมาก ทำำ�ให้้เกิิดความสููญเสีียต่่อ การแพร่่ระบาดของโรคโควิิด-19 และสงครามยููเครน
ที่่�อยู่่�อาศััยและวิิถีีการดำำ�รงชีีพ ทำำ�ให้้ความไม่่มั่่�นคง ในปััจจุบั
ุ นั ทำำ�ให้้ภาวะสองมาตรฐานรุุนแรงขึ้้�น ประเทศ
ด้้านอาหารเพิ่่�มขึ้้�น ร่ำำ��รวยกัักตุุนวััคซีีนโควิิด-19 และทำำ�ให้้ระบบกระจาย
ผลิิตภััณฑ์์แบบพหุุภาคีีอ่่อนแอลง ซึ่่�งยิ่่�งทำำ�ให้้ความ
แต่่ท่่ามกลางหายนะเหล่่านี้้� ขณะที่่�ผู้้�นำำ�ประเทศในโลก ไม่่ เ ท่่ า เทีียมเพิ่่� ม ขึ้้� น ในปีี 2565 มีีหลัั ก ฐานเพีียง
ประชุุมด้้านสภาพภููมิอ ิ ากาศ COP27 ที่่อีียิ� ป ิ ต์์ พวกเขา เล็็กน้้อยถึึงการแก้้ไขปััญหาเหล่่านี้้� ประเทศร่ำำ��รวย
กลัับล้ม ้ เหลวที่่จ� ะดำำ�เนิินมาตรการที่่จำ� ำ�เป็็น เพื่่�อควบคุุม ล้้มเหลวในการดำำ�เนิินการเพื่่�อบรรเทาภาระหนี้้�สิิน
อุุณหภููมิิโลกให้้อยู่่�ต่ำำ��กว่่าระดัับ 1.5 องศาเซลเซีียส ที่่�ท่่วมท้้นของประเทศกำำ�ลัังพััฒนา
รััฐต่่างๆ ยัังคงปฏิิเสธที่่�จะจััดการกัับปััจจััยสำำ�คััญที่่�
ทำำ�ให้้เกิิดภาวะโลกร้้อน นั่่�นคืือการผลิิตและใช้้เชื้้�อเพลิิง การรุุกรานยููเครนของรััสเซีีย ยัังเป็็นการทำำ�สงคราม
ฟอสซิิล ต่่อคุุณค่่าอัันเป็็นสากล และระบบพหุุภาคีีที่่�ออกแบบ
มาเพื่่�อรัักษาคุุณค่่าเหล่่านั้้�น ในการเอาชนะสงครามนี้้�
ความร่่วมมืือระดัับโลกเพื่่�อสกััดกั้้�นการเพิ่่�มขึ้้�นของ โลกตะวัันตกต้้องไม่่ยอมให้้เกิิดการรุุกรานแบบนี้้�ใน
อุุณหภููมิโิ ลกไม่่มีีประสิิทธิภ ิ าพ ขณะเดีียวกัันการเจรจา ประเทศอื่่�นๆ ด้้วย แม้้จะกระทบกัับผลประโยชน์์ของตน
เพื่่�อให้้เกิิดการแสดงพัันธกิิจที่่�สำำ�คััญในการยกเลิิก ก็็ตาม อัันที่่�จริิงแล้้ว ภาวะสองมาตรฐานของประเทศ
การใช้้เชื้้�อเพลิิงฟอสซิิลก็ล้ ็ ม
้ เหลว แต่่มีีความก้้าวหน้้า ตะวัันตกเป็็นสิ่่�งที่่�เห็็นได้้ชััดเจนจากความเงีียบงัันของ
ในการระดมทุุนสำำ�หรัับประเทศที่่ไ� ด้้รับผล ั กระทบรุุนแรง พวกเขาต่่อการละเมิิดสิทธิ ิ ม ิ นุุษยชนในซาอุุดีีอาระเบีีย
ที่่�สุุดจากหายนะทางสภาพภููมิิอากาศ ซึ่่�งก็็คืือการ และอีียิิปต์์ และความลัักลั่่�นของท่่าทีีของพวกเขาต่่อ
จัั ด ตั้้� ง กองทุุ น ความสูู ญ เสีียและความเสีียหาย ซึ่่� ง ผลกระทบร้้ายแรงด้้านสิิทธิิมนุุษยชน อัันเนื่่�องมาจาก
นัับเป็็นแสงแห่่งความหวััง สำำ�หรัับประชาชนที่่�กำำ�ลััง ความขััดแย้้งอื่่�นๆ ซึ่่�งความขััดแย้้งบางส่่วนรุุนแรง
เผชิิ ญ หน้้ า กัั บวิิ ก ฤตสภาพภูู มิิ อ ากาศ อย่่ า งไรก็็ ดีี ถึึงขั้้�นเป็็นอาชญากรรมต่่อมนุุษยชาติิ และท่่าทีีต่่อการ
กองทุุนนี้้�ยัังห่่างไกลจากการดำำ�เนิินงาน และที่่�ผ่่านมา คุ้้�มครองผู้้�ลี้้�ภััยที่่�หลบหนีีจากความขััดแย้้งเหล่่านั้้�น
ยัั ง ไม่่ มีี การให้้ เ งิิ น ทุุ น รายปีี ที่่� เ กี่่� ย วข้้ อ งกัั บ สภาพ
ภูู มิิ อ ากาศจำำ� นวน 100,000 ล้้ า นดอลลาร์์ ส หรัั ฐ ฯ
ซึ่่�งประเทศร่ำำ��รวยได้้ให้้คำำ�มั่่�นสััญญาว่่า จะมอบเงิิน
จำำ�นวนนี้้�ให้้กัับประเทศกำำ�ลัังพััฒนาตั้้�งแต่่ปีี 2542

รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL 2


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
อิิสราเอล/ดิินแดนของปาเลสไตน์์ อัันเป็็นสากล และตั้้�งอยู่่�บนหลัักนิิติิธรรม ถููกท้้าทาย
ที่่�ถููกยึึดครอง ด้้ ว ยความถดถอยอย่่ า งชัั ด เจนของการคุ้้�มครอง
สิิทธิิมนุุษยชนในประเทศของตนเอง
ในปีี 2565 เป็็นปีีแห่่งการแบ่่งแยกเชื้้�อชาติิที่ชั ่� ด
ั เจนขึ้้�น
รััฐบาลอิิสราเอลชุุดต่่างๆ ประกาศใช้้มาตรการเพื่่�อ สิิทธิิของชนเผ่่าพื้้�นเมืืองในบราซิิล แคนาดา สวีีเดน
บัั ง คัั บขัั บ ไล่่ ช าวปาเลสไตน์์ อ อกจากบ้้ า นเรืื อ นของ แทนซาเนีีย เวีียดนาม และที่่�อื่่�นๆ ถููกละเมิิด เมื่่�อรััฐ
ตนเองมากขึ้้�น มีีการขยายการตั้ง้� ถิ่่�นฐานที่ผิ ่� ด
ิ กฎหมาย ไม่่ ส ามารถคุ้้�มครองพวกเขาจากการบัั ง คัั บขัั บ ไล่่
และการรัับรองสถานะตามกฎหมายของการตั้้ง� ถิ่่�นฐาน ออกจากที่่�ดิินของตนเองโดยรััฐและเอกชน
และฐานทััพตลอดทั่่�วเขตยึึดครองในเวสต์์แบงก์์ แทนที่่�
จะเรีียกร้้ อ งให้้ ยุุ ติิ ร ะบบการกดขี่่� เ ช่่ น นี้้� รัั ฐ บาลใน ศาลสููงสุุดแห่่งสหรััฐอเมริิกา ได้้กลัับคำำ�พิพ ิ ากษาที่ใ่� ห้้
ตะวัันตกหลายแห่่งกลัับเลืือกที่่�จะโจมตีีผู้้�ที่่�ออกมา ความคุ้้�มครองการเข้้าถึึงการทำำ�แท้้งตามรััฐธรรมนููญ
ประณามระบบการแบ่่งแยกเชื้้�อชาติิของอิิสราเอล มาอย่่างยาวนาน ส่่งผลให้้เกิิดการคุุกคามต่่อการใช้้
สหภาพยุุ โ รปที่่� เ ปิิ ดป ระตูู รัั บ ผู้้�ลี้้� ภัั ย จากยูู เ ครนที่่� สิิทธิิที่่�สำำ�คััญ ซึ่่�งรวมถึึงสิิทธิิที่่�จะมีีชีีวิิตรอด มีีความ
หลบหนีีการรุุ ก รานของรัั ส เซีีย แต่่ ยัั ง คงปิิ ดป ระตูู มั่่�นคง และการไม่่เลืือกปฏิิบัติ ั สำ
ิ �ำ หรัับผู้ห ้� ญิิง เด็็กผู้ห
้� ญิิง
ไม่่ รัั บ ผู้้� ที่่� ห ลบหนีีสงครามและการปราบปรามใน และบุุคคลอื่่�นๆ อีีกหลายล้้านคน ในอััฟกานิิสถาน
อััฟกานิิสถานและซีีเรีีย ระหว่่างเดืือนกัันยายน 2564 กลุ่่�มตาลีีบัันประกาศใช้้คำำ�สั่่�งที่่�มีีโทษรุุนแรง ปฏิิเสธ
และพฤษภาคม 2565 สหรััฐอเมริิกาเนรเทศชาวเฮติิ ไม่่ให้้ผู้ห้� ญิิงและเด็็กผู้ห
้� ญิิงมีีสิิทธิไิ ด้้รับ
ั การศึึกษา สิิทธิิ
กว่่า 25,000 คน รวมถึึงควบคุุมตััว และทำำ�การทรมาน ในการทำำ�งาน และการตััดสิินใจด้้วยตนเอง ทั้้�งยััง
และปฏิิบััติิอย่่างโหดร้้ายต่่อคนอีีกจำำ�นวนมาก โดย ประกาศต่่อสาธารณะว่่า ผู้้�หญิิงมีีสถานะด้้อยกว่่า
มีีรากเหง้้ า มาจากการเหยีียดเชื้้� อ ชาติิ ต่่ อ คนผิิ ว สีี ผู้้�ชาย ในอิิหร่่าน “ตำำ�รวจศีีลธรรม” สัังหารมาห์์ซา
โดยเฉพาะคนผิิวดำำ� อามีีนีี เนื่่�องจากการสวมผ้้าคลุุมศีีรษะผิิดวิิธีี ส่่งผล
ให้้ เ กิิ ด การประท้้ ว งทั่่� ว ประเทศ ทำำ� ให้้ ผู้้� ห ญิิ ง และ
ตัั ว อย่่ า งเหล่่ า นี้้� ยืื น ยัั น กัั บป ระเทศที่่� เ หลืื อ ในโลกว่่ า เด็็กผู้้�หญิิงอีีกจำำ�นวนมากได้้รับบ ั าดเจ็็บ ถููกควบคุุมตััว
การสนัั บ สนุุ น ด้้ า นสิิ ทธิิ ม นุุ ษ ยชนของโลกตะวัั น ตก หรืือถููกสัังหาร
เป็็นการเลืือกปฏิิบัติ ั แิ ละมุ่่�งสนองประโยชน์์ของตน และ
ยัังบ่่อนทำำ�ลายการสนัับสนุุนของทั่่�วโลกที่่�มีีต่่อยููเครน การถดถอยของเสรีีภาพในการชุุมนุุมประท้้วงและ
ภาวะสองมาตรฐานเช่่นนี้้�ไม่่ได้้ให้้ประโยชน์์เพีียงแค่่ การแสดงออก ปรากฏอย่่างชััดเจนมากในปีี 2565
ประเทศมหาอำำ�นาจตะวัันตกเท่่านั้้�น ในขณะที่่จีี � นยัังคง มีีการสั่่�งฟ้้องคดีีต่่อสื่่�อมวลชนของรััสเซีีย และมีีการสั่่�ง
หลบเลี่่�ยงการประณามจากนานาชาติิผ่่านที่่�ประชุุม ปิิดสื่่�อเพีียงเพราะการรายงานข่่าวสงครามในยููเครน
สมัั ชช าใหญ่่ แ ห่่ ง สหประชาชาติิ และคณะมนตรีี � ข่่าวในอััฟกานิิสถาน เอธิิโอเปีีย เมีียนมา รััสเซีีย
ผู้้�สื่่อ
ความมั่่�นคงแห่่งสหประชาชาติิ แม้้ว่่าจะมีีการละเมิิด และในอีีกหลายสิิบประเทศทั่่�วโลกถููกคุุมขััง มีีการใช้้
สิิ ทธิิ ม นุุ ษ ยชนอย่่ า งร้้ า ยแรงต่่ อ ชาวอุุ ย กูู ร์์ แ ละ เทคโนโลยีีเป็็นอาวุุธเพื่่�อปิิดปาก ขััดขวางการชุุมนุุม
ชนกลุ่่�มน้้อยชาวมุุสลิิมอื่่�นๆ จนอาจเป็็นอาชญากรรม หรืื อ แพร่่ ข้้ อ มูู ล เท็็ จ ผู้้�ชุุ ม นุุ ม ประท้้ ว งโดยสงบต้้ อ ง
ต่่อมนุุษยชาติิ เผชิิ ญ กัั บ อาวุุ ธ ที่่� เ พิ่่� ม ขึ้้� น อย่่ า งมาก ตั้้� ง แต่่ ก ารใช้้
ไม้้กระบอง แก๊๊สน้ำำ��ตา และกระสุุนยาง รวมถึึงกระสุุน
จริิ ง ดัั ง ที่่� เ ราได้้ เ ห็็ น ในอิิ ห ร่่ า น เปรูู และศรีีลัังกา
การคุ้้�มครองสิิทธิิในระดัับประเทศ กฎหมายที่่�มุ่่�งทำำ�ลายล้้างในสหราชอาณาจัักรเพิ่่�ม
อำำ�นาจของตำำ�รวจ แต่่กลัับลดทอนสิิทธิิในการชุุมนุุม
ความเห็็นที่่�ว่่าการรัับมืือของโลกต่่อการรุุกรานของ ประท้้วงโดยสงบ
รััสเซีีย เป็็นเส้้นขอบของยุุคใหม่่ที่ตั้
่� ง้� อยู่่�บนระบบคุุณค่่า

3 รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
เราได้้เป็็นประจัักษ์์พยานต่่อการต่่อสู้้�อัันอาจหาญ ไม่่ว่า่ ได้้เบี่่�ยงเบนทรััพยากรและความสนใจจากปััญหาวิิกฤต
จะเป็็นผู้้�หญิิงอััฟกัันที่่�เดิินขบวนประท้้วงการปกครอง สภาพภููมิิอากาศ ความขััดแย้้งที่่�มีีมายาวนาน และ
ของตาลีีบัั น และผู้้� ห ญิิ ง อิิ ห ร่่ า นที่่� โ พสต์์ วิิ ดีี โอของ ความทุุกข์์ยากของมนุุษย์์ทั่่�วโลก
ตนเองขณะที่่�ตััดผม เพื่่�อประท้้วงกฎหมายบัังคัับคลุุม
ศีีรษะที่่�ละเมิิดสิิทธิิ เราอาจจะสบายใจมากขึ้้�นเมื่่�อรู้้�ว่่า ท่่ า ทีีของโลกตะวัั น ตกต่่ อ การรุุ ก รานยูู เ ครนของ
ท่่ามกลางการปราบปรามเหล่่านี้้� ประชาชนหลาย รััสเซีีย ยัังเน้้นให้้เห็็นภาวะสองมาตรฐานของตนเอง
พัันคนยัังคงรวมตััวกัันเพื่่�อเขีียนจดหมาย ลงชื่่�อในการ และการไม่่แสดงท่่าทีีต่่อการละเมิิดอื่่�นๆ อีีกมากมาย
รณรงค์์ และออกมาชุุ ม นุุ ม ประท้้ ว ง ซึ่่� ง ควรจะเป็็ น ต่่อกฎบััตรสหประชาชาติิ ปรากฏการณ์์เช่่นนี้้จ � ะยิ่่�งเร่่ง
เครื่่� อ งเตืื อ นใจผู้้� ที่่� มีีอำำ� นาจว่่ า พวกเขาไม่่ ส ามารถ ให้้เกิิดความไร้้เสถีียรภาพและการลอยนวลพ้้นผิิด
พรากสิิทธิข ิ องพวกเราที่่จ � ะเรีียกร้้องการเปลี่่�ยนแปลง มากขึ้้�น
และการรวมตััวอย่่างเสรีีได้้
ถ้้าสงครามการรุุกรานของรััสเซีียจะสะท้้อนถึึงอนาคต
ของโลกในเรื่่�องใดเรื่่�องหนึ่่�ง ก็็ควรจะเป็็นความสำำ�คััญ
บทสรุุป ของระเบีียบระว่่างประเทศ ที่่�ตั้้�งอยู่่�บนกฎเกณฑ์์และ
ถููกนำำ�มาใช้้อย่่างมีีประสิิทธิิภาพและสม่ำำ��เสมอ บรรดา
ปีี 2565 อาจเป็็นจุุดเปลี่่�ยนของระเบีียบระว่่างประเทศ ประเทศแกนนำำ�พัน ั ธมิิตรที่่ส
� นัับสนุุนยููเครน จะต้้องเพิ่่�ม
มีีการฟื้้� น ฟูู พัั น ธมิิ ต รฝั่่� ง มหาสมุุ ท รแอตแลนติิ ก ความพยายาม และร่่วมมืือกัับประเทศอื่่�นๆ มากขึ้้�น
ครั้้�งใหม่่ โดยมีีระดัับความร่่วมมืือระหว่่างสหรััฐอเมริิกา เพื่่�อแสดงพัันธกิิจครั้้�งใหม่่ที่่�มีีต่่อระบบสากล อัันเป็็น
กัับมหาอำำ�นาจตะวัันตกอื่่�นๆ อย่่างที่่�ไม่่อาจคาดคิิด ประโยชน์์ต่่อประชากรส่่วนใหญ่่ในโลก
มาก่่อนในปีี 2564 ซึ่่ง� เต็็มไปด้้วยความวุ่่�นวายและมีีการ
ถอนกำำ�ลัังออกจากอััฟกานิิสถาน ปีี 2566 เป็็นปีีที่่�ครบรอบ 75 ปีีของปฏิิญญาสากล
ว่่ า ด้้ ว ยสิิ ทธิิ ม นุุ ษ ยชน ซึ่่� ง เกิิ ด มาจากเถ้้ า ถ่่ า นของ
อย่่างไรก็็ตาม ยัังไม่่มีีจุด
ุ เปลี่่�ยนด้้านสิิทธิม
ิ นุุษยชน แต่่ สงครามโลก อย่่ารอให้้โลกมอดไหม้้อีีกครั้้�ง จึึงจะ
ความถดถอยยัังคงเกิิดขึ้้�นโดยไม่่สามารถควบคุุมได้้ ยึึดมั่่�นอย่่างแท้้จริิงในเสรีีภาพและหลัักการที่่�แลกมา
การรุุ ก รานของรัั ส เซีียยิ่่� ง บ่่ อ นทำำ�ล ายเสถีียรภาพ ด้้วยการสููญเสีียของผู้้�คนหลายล้้านชีีวิิต ปีี 2566
ของระบบพหุุภาคีีระหว่่างประเทศที่่�อ่่อนแออยู่่�แล้้ว จะต้้องเป็็นจุุดเปลี่่�ยนเพื่่�อการคุ้้�มครองสิิทธิิมนุุษยชน
เนื่่�องจากรััฐมหาอำำ�นาจได้้ละเมิิดกฎหมายระหว่่าง หากผู้้�นำำ�โลกไม่่ทำำ�ตามนี้้�ย่่อมถืือเป็็นการทรยศ และ
ประเทศโดยไม่่ต้้องรัับผิิดมาหลายทศวรรษ สงคราม จะทำำ�ให้้โลกจมอยู่่�ในความมืืดมนต่่อไป
แอกเนส คาลามาร์์ด
เลขาธิิการ แอมเนสตี้้� อิินเตอร์์เนชั่่�นแนล

รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL 4


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
บทวิเคราะห์ท่ัวโลก

ในปีี 2565 มีีทั้้�งความขััดแย้้งครั้้�งใหม่่ ความขััดแย้้งที่่�เกิิดขึ้้�นอีีกครั้้�ง และความขััดแย้้งที่่�ยืืดเยื้้�อยัังคงอยู่่�


การละเมิิดกฎหมายมนุุษยธรรมระหว่่างประเทศนำำ�ไปสู่่�โศกนาฏกรรมที่่�เลวร้้ายของมนุุษย์์ ความลัักลั่่�นของท่่าทีี
ของนานาชาติิต่่อผลกระทบร้้ายแรงด้้านสิิทธิิมนุุษยชน อัันเนื่่�องมาจากความขััดแย้้งต่่างๆ และการปกป้้องผู้้�คน
ที่่�หลบหนีี ตลอดจนการละเมิิดที่่�เลวร้้ายในรููปแบบอื่่�นๆ ซึ่่�งความขััดแย้้งบางส่่วนรุุนแรงถึึงขั้้�นเป็็นอาชญากรรม
ต่่อมนุุษยชาติิ ซึ่่�งรวมถึึงการปราบปรามอย่่างหนัักต่่อสิิทธิิในเสรีีภาพการแสดงออก การสมาคม และการชุุมนุุม
ประท้้วงโดยสงบ โดยการปราบปรามดัังกล่่าวมัักจะเกิิดขึ้้�นกัับผู้้�ที่่�ปกป้้องสิิทธิิมนุุษยชน

ในขณะเดีียวกััน ความรุุนแรงทางเพศต่่อผู้้�หญิิง เด็็กผู้้�หญิิง และผู้้�ที่่�มีีความหลากหลายทางเพศยัังคงเป็็น


ปััญหาระดัับโลก แม้้ว่่าจะมีีการดำำ�เนิินการเพื่่�อปรัับปรุุงการคุ้้�มครองทางกฎหมายก็็ตาม และมีีการถดถอยและ
ความคืืบหน้้าที่่�เห็็นได้้ชััดในสิิทธิิการทำำ�แท้้ง แม้้ว่่าหลายประเทศจะเริ่่�มหลุุดพ้้นจากเงามืืดของโควิิด-19 แต่่
ประเทศอื่่�นๆ ยัังคงเผชิิญกัับผลกระทบ วิิกฤตการณ์์ทางเศรษฐกิิจที่่�เกี่่�ยวข้้องกัับผลกระทบของโรคระบาดนี้้�
รวมทั้้�งยัังจััดการหนี้้�สิินที่่�เกิิดขึ้้�นไม่่ได้้ ความขััดแย้้งและการเปลี่่�ยนแปลงสภาพภููมิิอากาศ ทำำ�ให้้ค่่าครองชีีพและ
ความไม่่มั่่�นคงทางอาหารเพิ่่�มขึ้้�นอย่่างรวดเร็็ว ความท้้าทายดัังกล่่าวส่่งผลกระทบอย่่างมากต่่อกลุ่่�มชายขอบและ
ก่่อให้้เกิิดความไม่่เท่่าเทีียมกัันที่่�เพิ่่�มขึ้้�น

ประเด็็นเหล่่านี้้�ปรากฏขึ้้�นอย่่างชััดเจนในการวิิจััยของแอมเนสตี้้� อิินเตอร์์เนชั่่�นแนลใน 156 ประเทศในปีี 2565


และเชื่่�อมโยงกัันอย่่างลึึกซึ้้�ง การปราบปรามผู้้�เห็็นต่่างสร้้างเส้้นทางสู่่�ความขััดแย้้ง การขััดแย้้งกัันด้้วยอาวุุุ�ธและ
การรััฐประหารในปีี 2564 ปููทางไปสู่่�การปราบปรามภาคประชาสัังคม ความรุุนแรงทางเพศต่่อผู้้�หญิิงและเด็็กหญิิง
เป็็นลัักษณะที่่�โหดร้้ายของการขััดแย้้งกัันด้้วยอาวุุุ�ธ สงคราม วิิกฤตการณ์์ทางการเมืือง ค่่าครองชีีพที่่�สููงขึ้้�น
การจำำ�กััดสิิทธิิการทำำ�แท้้ง ความรุุนแรงและการเลืือกปฏิิบััติิต่่อผู้้�หญิิงเป็็นสาเหตุุสำำ�คััญของการชุุมนุุมประท้้วง
จากบางส่่วนของรููปแบบการละเมิิดเหล่่านี้้� งานวิิจััยของแอมเนสตี้้� อิินเตอร์์เนชั่่�นแนลได้้เปิิดเผยหลัักฐานของ
ความเสีียหายเรื่่�อยๆ ซึ่่�งเกิิดขึ้้�นจากโมเดลธุุรกิิจของบริิษััทเทคโนโลยีีขนาดใหญ่่ และเน้้นย้ำำ��ถึึงความจำำ�เป็็น
เร่่งด่่วนในการดำำ�เนิินการให้้ชััดเจนยิ่่�งขึ้้�นเพื่่�อรัับมืือกัับวิิกฤตสภาพภููมิิอากาศและความเสื่่�อมโทรมด้้านสิ่่�งแวดล้้อม

การละเมิิดกฎหมายมนุุษยธรรม การละเมิิ ด กฎหมายมนุุ ษ ยธรรมระหว่่ า งประเทศ


ระหว่่างประเทศและสิิทธิิของผู้้�พลััดถิ่่�น และการละเมิิดสิิทธิิมนุุษยชน ในบางกรณีีถึึงขั้้�นเป็็น
อาชญากรรมสงครามและอาชญากรรมต่่อมนุุษยชาติิ
ทั่่� ว โลกมีีทั้้� ง ความขัั ด แย้้ ง ครั้้� ง ใหม่่ ความขัั ด แย้้ ง ที่่� ในยุุโรป กองกำำ�ลัังรััสเซีียโจมตีียููเครนในระหว่่างการ
เกิิดขึ้้�นอีีกครั้้�ง และความขััดแย้้งที่่�ยืืดเยื้้�อยัังคงอยู่่�ต่่อ รุุกราน และในระหว่่างการโจมตีีประชาชนพลเรืือน

5 รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
ได้้กระทำำ�การสัังหารนอกกระบวนการกฎหมายและ เมษายนซึ่่� ง กำำ� หนดให้้ ส มัั ชช าใหญ่่ ต้้ อ งประชุุ ม โดย
การโจมตีีอย่่ า งไม่่ เ ลืื อ กเป้้ า หมาย และมุ่่�งเป้้ า ไปที่่� อัั ต โนมัั ติิ ทุุ ก ครั้้� ง ที่่� มีี การใช้้ สิิ ทธิิ วีี โต้้ ในคณะมนตรีี
โครงสร้้างพื้้�นฐานด้้านพลัังงานของประเทศในช่่วง สมััชชาใหญ่่ได้้มีีการประชุุมภายหลัังรััสเซีียใช้้อำำ�นาจ
ฤดูู ห นาว ในแอฟริิ ก า กองกำำ�ลัั ง ของรัั ฐ บาลและ วีีโต้้ ใ นทางที่่� ผิิ ด เพื่่� อ ขัั ด ขวางมติิ ข องคณะมนตรีี
กลุ่่�มติิ ด อาวุุ ธ ที่่� สู้้� รบในเอธิิ โ อเปีี ย สาธารณรััฐ ความมั่่� น คงที่่� เ รีียกร้้ อ งให้้ มีี การกลัั บคำำ�ตัั ดสิิ น ใน
ประชาธิิปไตยคองโก และภููมิภ ิ าคซาเฮล รวมถึึงที่่อื่่
� น
� ๆ เดืือนกัันยายนที่่�จะผนวก 4 ดิินแดนของยููเครนที่่�ถููก
ทำำ�ให้้พลเรืือนเสีียชีีวิิตหลายพัันคน ซึ่่�งบางส่่วนเป็็น ยึึดครองบางส่่วน สมััชชาใหญ่่ประณามการดำำ�เนิิน
การสัังหารหมู่่� ในตะวัันออกกลางและแอฟริิกาเหนืือ การดัังกล่่าวและเห็็นว่่าไม่่ถููกต้้องและผิิดกฎหมาย
ความขััดแย้้งที่่�ยาวนานในลิิเบีีย ซีีเรีีย และเยเมน อย่่ า งไรก็็ ต าม การกระทำำ� แบบเข้้ า ข้้ า งตนเองของ
ตลอดจนการปะทุุของการสู้้�รบระหว่่างอิิสราเอลและ รััสเซีียไม่่ได้้เป็็นเพีียงแนวทางเดีียวสำำ�หรัับการละเมิิด
กลุ่่�มติิ ด อาวุุ ธป าเลสไตน์์ ใ นเดืื อ นสิิ ง หาคมที่่� มีี การ ในสถานการณ์์ความขััดแย้้ง
โจมตีีทางอากาศอย่่ า งไม่่ เ ลืื อ กเป้้ า หมายซึ่่� ง ทำำ� ให้้
พลเรืือนเสีียชีีวิิตและบาดเจ็็บ หรืือการโจมตีีที่่�ไม่่ชอบ ประเทศตะวัั น ตกสนัั บ สนุุ น ความพยายามของ
ด้้วยกฎหมายอื่่�นๆ อาชญากรรมสงครามยัังเกิิดขึ้้�น ศาลอาญาระหว่่างประเทศ (ICC) ในการสอบสวน
ในอััฟกานิิสถาน ที่่�กลุ่่�มตาลีีบัันยัังคงทำำ�การสัังหาร ข้้ อ กล่่ า วหาอาชญากรรมสงครามในยููเครน ซึ่่� ง
เพื่่�อตอบโต้้ต่่อสมาชิิกของอดีีตรััฐบาลและกองกำำ�ลััง บางประเทศไม่่ เ คยทำำ� เช่่ น นั้้� น ในสถานการณ์์ อื่่� น ๆ
ความมั่่�นคง สหราชอาณาจัักรได้้จััดสรรความช่่วยเหลืือเพิ่่�มเติิม
ให้้กัับ ICC ขณะที่่�สหรััฐอเมริิกาให้้การสนัับสนุุนทาง
มีีการใช้้ ค วามรุุ น แรงทางเพศในความขัั ด แย้้ ง ใน การเมืืองแม้้ว่่าจะไม่่ให้้สััตยาบัันต่่อธรรมนููญกรุุงโรม
ภููมิิภาคต่่างๆ รวมถึึงใช้้เป็็นอาวุุธสงครามด้้วย ทั้้�งใน และคัั ดค้้ า นการสอบสวนที่่� เ กี่่� ย วข้้ อ งกัั บพัั น ธมิิ ต ร
สาธารณรััฐแอฟริิกากลางและซููดานใต้้ มีีรายงานว่่า ทางการเมืืองของตน เช่่น อิิสราเอลหรืือผู้้�มีีสััญชาติิ
ผู้้�หญิิงและเด็็กผู้้�หญิิงหลายสิิบคนถููกข่่มขืืนในบริิบท สหรััฐ ในอััฟกานิิสถานและอิิรััก ในขณะที่่�ครบรอบ
ของการปะทะกัันระหว่่างกองกำำ�ลังั ของรััฐบาลและกลุ่่�ม 20 ปีี การดำำ�เนิินการของ ICC ทำำ�ให้้เกิิดคำำ�ถามว่่า
ติิดอาวุุธหรืือการโจมตีีโดยกลุ่่�มติิดอาวุุธ ในเอธิิโอเปีีย หลัักการของ ICC ถููกนำำ�ไปใช้้กัับเหยื่่�ออาชญากรรม
กองกำำ�ลัั ง ชาวทีีเกรย์์ ก่่ อ เหตุุ ข่่ ม ขืื น ที่่� เ กี่่� ย วข้้ อ งกัั บ ภายใต้้กฎหมายระหว่่างประเทศในทุุกสถานการณ์์หรืือ
ความขััดแย้้งและความรุุนแรงทางเพศอื่่�นๆ หลายครั้้�ง ทุุกภููมิิภาคอย่่างเท่่าเทีียมกัันหรืือไม่่ แม้้ว่่าทาง ICC
ในยููเครน นอกจากรายงานเรื่่�องความรุุนแรงทางเพศ จะให้้การสนัับสนุุนอย่่างเป็็นทางการในการสอบสวน
โดยกองกำำ�ลัั ง รัั ส เซีียแล้้ ว ผู้้� ห ญิิ ง ยัั ง เผชิิ ญ กัั บภัั ย เป็็นวงกว้้างซึ่่�งจำำ�เป็็นอย่่างยิ่่�งสำำ�หรัับสถานการณ์์ใน
คุุกคามเฉพาะอื่่�นๆ เนื่่�องจากการโจมตีีสถานพยาบาล ยููเครน แต่่กลัับให้้ทรััพยากรน้้อยกว่่าการสอบสวน
ทำำ�ให้้บริิการด้้านอนามััยเจริิญพัันธุ์์�ลดน้้อยลงไปมาก อื่่� น ๆ อย่่ า งมาก เช่่ น สถานการณ์์ ใ นไนจีีเรีียและ
ปาเลสไตน์์ ในอีีกตััวอย่่างหนึ่่ง� ของความไม่่สอดคล้้อง
ใ น แ ง่่ บ ว ก รัั ฐ ส่่ ว น ใ ห ญ่่ ใ น ส มัั ชช า ใ ห ญ่่ แ ห่่ ง กัันคืือ คณะมนตรีีสิิทธิิมนุุษยชนแห่่งสหประชาชาติิ
สหประชาชาติิประณามการรุุกรานยููเครนของรััสเซีีย แม้้ ว่่ า จะประณามการละเมิิ ด ในยูู เ ครนอย่่ า งตรงไป
และคณะมนตรีีสิิ ทธิิ ม นุุ ษ ยชนแห่่ ง สหประชาชาติิ ตรงมา แต่่ ก ลัั บล้้ ม เหลวในการจัั ด การอย่่ า งมีี
ดำำ�เนิินการอย่่างรวดเร็็วเพื่่�อจััดตั้้�งคณะกรรมการ นััยสำำ�คััญกัับความขััดแย้้งในเยเมน
สอบสวนหลัั ง จากการรุุ ก รานดัั ง กล่่ า ว เมื่่� อ เผชิิ ญ
กัั บ ความล้้ ม เหลวของคณะมนตรีีความมั่่� น คงแห่่ ง ยัังมีีบางภาคธุุรกิิจเอื้้�อให้้เกิิดการละเมิิดในสถานการณ์์
สหประชาชาติิ ใ นการดำำ� เนิิ น การกัั บ ความขัั ด แย้้ ง ความขัั ด แย้้ ง แม้้ ว่่ า นัั ก ปกป้้ อ งสิิ ทธิิ ม นุุ ษ ยชนและ
จำำ�นวนมาก สมััชชาใหญ่่แห่่งสหประชาชาติิได้้เพิ่่�ม องค์์กรต่่างๆ รวมทั้้�งรััฐบาลบางประเทศได้้ดำำ�เนิินการ
ต้้นทุุนทางการเมืืองของสมาชิิกถาวรของคณะมนตรีี เพื่่�อต่่อต้้านการกระทำำ�นั้้น
� แอมเนสตี้้� อิินเตอร์์เนชั่น ่� แนล
ความมั่่�นคงที่่จ
� ะใช้้สิทธิ
ิ วีีิ โต้้ โดยการรัับรองมติิในเดืือน บัันทึึกข้้อมููลบทบาทของธุุรกิิจต่า่ งๆ ในการนำำ�เข้้าและ

รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL 6


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
จััดจำำ�หน่่ายเชื้้�อเพลิิงอากาศยานซึ่่ง� อาจถููกนำำ�มาใช้้ใน ทุุ ก ฝ่่ า ยในการขัั ด แย้้ ง กัั น ด้้ ว ยอาวุุุ�ธต้้ อ งเคารพ
การโจมตีีทางอากาศของกองทััพเมีียนมาต่่อพลเรืือน กฎหมายมนุุ ษ ยธรรมระหว่่ า งประเทศ ต้้ อ งมีีการ
หลัั ง จากนั้้� น บริิ ษัั ท ที่่� เ กี่่� ย วข้้ อ งบางแห่่ ง ประกาศว่่ า สอบสวนข้้อกล่่าวหาเรื่่�องการละเมิิด และดำำ�เนิินคดีี
พวกเขากำำ�ลัังยกเลิิกหรืือระงัับการดำำ�เนิินธุุรกิิจใน กัับผู้้�ต้้องสงสััยว่่าเป็็นผู้้�กระทำำ�ผิิด รััฐบาลทุุกประเทศ
เมีียนมา แอมเนสตี้้� อิิ น เตอร์์ เ นชั่่� น แนลยัั ง พบว่่ า ควรกดดัันอย่่างต่่อเนื่่�องให้้มีีการดำำ�เนิินการดัังกล่่าว
อััลกอริิทึึมและการดำำ�เนิินธุุรกิิจของเมตา (Meta) และส่่ ง เสริิ ม การดำำ� เนิิ น การตามมติิ ค ณะมนตรีี
(เจ้้าของเฟซบุ๊๊�กและอิินสตาแกรม) มีีส่่วนอย่่างมาก ความมั่่�นคงแห่่งสหประชาชาติิที่่� 1325 ซึ่่�งเรีียกร้้อง
ในการละเมิิดสิิทธิิมนุุษยชนอย่่างร้้ายแรงในระหว่่าง ให้้ มีี มาตรการพิิ เ ศษในการปกป้้ อ งผู้้� ห ญิิ ง และ
ปีี 2560 โดยการขยายเนื้้�อหาต่่อต้้านชาวโรฮิิงญาและ เด็็กผู้้�หญิิงจากความรุุนแรงทางเพศที่่�เกี่่�ยวข้้องกัับ
ช่่วยให้้กองทััพเมีียนมาปฏิิบัติ ั ก ิ ารต่่อต้้านชาวโรฮิิงญา ความขััดแย้้ง ตลอดจนการยืืนยัันถึึงความสำำ�คัญ ั ของ
การมีีส่่วนร่่วมอย่่างเต็็มที่่�และเท่่าเทีียมของผู้้�หญิิง
การขััดแย้้งกัันด้้วยอาวุุุ�ธทำำ�ให้้เกิิดการเคลื่่�อนย้้ายของ ในการแก้้ ไ ขปัั ญ หาความขัั ด แย้้ ง และการสร้้ า ง
ผู้้�ลี้้�ภััยและการพลััดถิ่่�นภายในประเทศเป็็นจำำ�นวนมาก สัันติิภาพ โดย ICC ต้้องรัับประกัันว่่ามีีการจััดสรร
นโยบายของสหภาพยุุโรปที่่�เปิิดประตููรัับผู้้�ลี้้�ภััยชาว เงิิ น ทุุ น สำำ� หรัั บ การสอบสวนโดยไม่่ เ ลืื อ กปฏิิ บัั ติิ
ยููเครนที่่�หลบหนีีจากการรุุกรานของรััสเซีีย แสดงให้้ รััฐบาลทุุกประเทศต้้องรัับประกัันว่่าผู้้�ที่่�หลบหนีีการ
เห็็นว่่า ในฐานะหนึ่่ง� ในกลุ่่�มประเทศที่ร่ำ่� ำ��รวยที่สุ
่� ด
ุ ในโลก ประหััตประหารทุุกคนสามารถเข้้าถึึงความปลอดภััย
สหภาพยุุโรปมีีความสามารถในการรัับผู้้�คนจำำ�นวน และความคุ้้�มครองระหว่่ า งประเทศ และยุุ ติิ ก ารใช้้
มากที่่�แสวงหาความคุ้้�มครองและประกัันการเข้้าถึึง สองมาตรฐานในการปฏิิบััติิต่่อผู้้�คนที่่�แสวงหาความ
บริิ ก ารที่่� สำำ�คัั ญ เช่่ น สาธารณสุุ ข การศึึกษาและ คุ้้�มครอง
ที่่�อยู่่�อาศััย อย่่างไรก็็ตาม แนวทางดัังกล่่าวแตกต่่าง
อย่่ า งชัั ด เจนจากแนวทางที่่� ใ ช้้ กัั บ ผู้้� ที่่� แ สวงหา
ความคุ้้�มครองจากภายนอกภููมิิภาค ซึ่่�งชี้้�ให้้เห็็นถึึง สิิทธิิในเสรีีภาพการแสดงออก
การเหยีียดเชื้้�อชาติิและการเลืือกปฏิิบััติิที่่�ฝัังรากลึึก การสมาคม และการชุุมนุุมประท้้วง
โดยตามแนวชายแดนทั้้�งทางบกและทางทะเล มีีผู้้�ลี้้ภั � ย

และผู้้�อพยพถููกบัังคัับส่ง่ กลัับโดยทัันทีี และบางครั้้�งก็็มีี การปราบปรามผู้้�เห็็นต่่างและภาคประชาสัังคมยัังคง
การใช้้ความรุุนแรง บางคนถููกทรมานและมีีการละเมิิด เป็็นหนึ่่�งในแนวโน้้มด้้านสิิทธิิมนุุษยชนที่่�สำำ�คััญทั่่�วโลก
อื่่�นๆ ในประเทศทางผ่่าน เช่่น ลิิเบีีย และมีีอีีกหลายคน
การปราบปรามเสรีีภาพการแสดงออกและการ
ที่่�ถููกทิ้้�งให้้เสีียชีีวิิต
สมาคมบางครั้้�งเกี่่�ยวข้้องกัับการขััดแย้้งกัันด้้วยอาวุุุ�ธ
ในตะวัันออกกลางและแอฟริิกาเหนืือ การคุ้้�มครอง ในรััสเซีีย มีีกฎหมายใหมที่่�ห้้ามการกล่่าวถึึงสงคราม
ผู้้�ลี้้�ภััยได้้รัับผลกระทบ ทางการเลบานอนเพิ่่�มการ ในยููเครนเชิิงวิิพากษ์์วิิจารณ์์ ทำำ�ให้้เกิิดการดำำ�เนิินคดีี
ดำำ�เนิินการที่เ่� รีียกว่่า การส่่งชาวซีีเรีียกลัับโดยสมััครใจ ทางปกครองและทางอาญาหลายพัั น คดีี และ
ในทวีีปอเมริิกา การขาดระบบความคุ้้�มครองระหว่่าง สำำ�นัั ก ข่่ า วอิิ ส ระหลายสิิ บ แห่่ ง ถูู ก ปิิ ด ในเอธิิ โ อเปีี ย
ประเทศที่่�เข้้มแข็็งในหลายประเทศยัังคงทำำ�ให้้ไม่่มีีการ ทางการจัั บกุุ ม คนทำำ� งานด้้ า นสื่่� อ โดยพลการและ
คุ้้�มครองสำำ�หรัับประชาชนที่่�หลบหนีีจากสถานการณ์์ ขััดขวางความพยายามขององค์์กรภาคประชาสัังคม
การขััดแย้้งกัันด้้วยอาวุุธและวิิกฤตการณ์์อื่่�นๆ ที่่�มีี ในการเรีียกร้้องสัันติิภาพ
จำำ�นวนเพิ่่�มขึ้้�นอย่่างรวดเร็็ว ระหว่่างเดืือนกัันยายน
มีีการปราบปรามอื่่� น ๆ เกิิ ดขึ้้� น หลัั ง จากการใช้้
ปีี 2564 ถึึงเดืือนพฤษภาคมปีี 2565 สหรััฐอเมริิกา
กองกำำ�ลัั ง ติิ ด อาวุุ ธ เข้้ า ยึึดอำำ� นาจจากรััฐบาล ใน
เนรเทศชาวเฮติิกว่่า 25,000 คน ซึ่่ง� จำำ�นวนมากตกเป็็น
อััฟกานิิสถาน กลุ่่�มตาลีีบัันคุุมขัังนัักข่่าวโดยพลการ
เหยื่่�อของการทรมานและการปฏิิบััติิที่่�โหดร้้ายอื่่�นๆ
รวมทั้้�งมีีการทรมานและการปฏิิบัติ ั ที่
ิ โ่� หดร้้าย เนื่่�องจาก
ซึ่่�งมีีรากฐานมาจากการเหยีียดสีีผิิว

7 รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
การรายงานข่่ า วที่่� วิิ พ ากษ์์ วิิ จ ารณ์์ ก ลุ่่�มตาลีีบัั น การจัั บกุุ ม ผู้้� ค นหลายร้้ อ ยคนที่่� เ ชื่่� อ มโยงกัั บ การ
หลัั ง การเข้้ า ยึึดอำำ� นาจในประเทศในปีี 2564 ใน เรีียกร้้องให้้ชุุมนุุมประท้้วงในช่่วงการประชุุม COP27
เมีียนมา กองทััพที่่�เข้้ายึึดอำำ�นาจหลัังการรััฐประหาร
ในปีี 2564 มีีการจัับกุุมคนทำำ�งานด้้านสื่่�อหลายสิิบคน เหตุุ ก ารณ์์ ใ นอีียิิ ป ต์์ เ ป็็ น ตัั ว อย่่ า งหนึ่่� ง ของจุุ ด เชื่่� อ ม
ยัังคงมีีการสั่่�งปิิดสำำ�นักั ข่่าวอิิสระ และจำำ�กัด ั การทำำ�งาน ระหว่่างเสรีีภาพการแสดงออกกัับความเป็็นธรรมทาง
ที่่�ถููกต้้องตามกฎหมายขององค์์กรภาคประชาสัังคม สภาพภููมิอ ิ ากาศและความเสื่่�อมโทรมด้้านสิ่่�งแวดล้้อม
โดยหากไม่่ ป ฏิิ บัั ติิ ต ามอาจมีีโทษถึึงจำำ�คุุ ก ในมาลีี ในที่อื่่
่� น � ๆ นัักกิิจกรรมที่ร่� ณรงค์์ปกป้้องสิ่่�งแวดล้้อมถููก
ซึ่่�งเกิิดรััฐประหารในปีี 2563 และ 2564 ทางการสั่่�ง สัังหารหรืือถููกคุุกคาม ไม่่มีีที่ใ่� ดที่มีี ่� หลัักฐานมากไปกว่่า
ระงัับกิิจการกระจายเสีียงและโทรทััศน์์ในประเทศและ ในลาติินอเมริิกา ในรายงานปีี 2565 Global Witness
ต่่างประเทศ และจัับกุม ุ หรืือข่่มขู่่�นัักข่่าวและบุุคคลอื่่�นๆ ระบุุว่่าสามในสี่่�ของการสัังหารนัักปกป้้องสิิทธิิในที่่�ดิิน
ที่่�วิิพากษ์์วิิจารณ์์รััฐบาลหรืือกองทััพ และสิ่่�งแวดล้้อมในปีี 2564 เกิิดขึ้้�นในภููมิิภาคดัังกล่่าว

ในที่อื่่
่� น
� ๆ รััฐที่มีีอิ
่� ทธิิ พ
ิ ลได้้ปราบปรามภาคประชาสัังคม ผู้้� ค นทั่่� ว โลกรวมตัั ว กัั น เพื่่� อ ประท้้ ว งความล้้ ม เหลว
เพื่่�อพยายามขััดขวางการพููดคุุยเกี่่�ยวกัับการบัันทึึก ในการรัับมืือกัับการเปลี่่�ยนแปลงสภาพภููมิิอากาศ
สถานการณ์์ด้้านสิิทธิิมนุุษยชนทั้้�งในต่่างประเทศและ รวมถึึงข้้อกัังวลอื่่�นๆ เช่่น สงคราม วิิกฤตการณ์์ทาง
ในประเทศ รััฐบาลจีีนตำำ�หนิิรายงานของสำำ�นัักงาน การเมืือง ค่่าครองชีีพที่่�สููงขึ้้�น การจำำ�กััดสิิทธิิในการ
ข้้าหลวงใหญ่่เพื่่�อสิิทธิิมนุุษยชนแห่่งสหประชาชาติิ ทำำ�แท้้ง ความรุุนแรงต่่อผู้้�หญิิง และการเลืือกปฏิิบััติิ
(OHCHR) ซึ่่ง� บัันทึึกข้้อมููลอาชญากรรมต่่อมนุุษยชาติิ รััฐมัักใช้้กำำ�ลัังอย่่างไม่่ชอบด้้วยกฎหมาย บางครั้้�ง
ที่่� อ าจเกิิ ดขึ้้� น กัั บช าวอุุ ย กูู ร์์ แ ละชนกลุ่่�มน้้ อ ยทาง การใช้้กำำ�ลัังถึึงชีีวิิตในระหว่่างการปราบปรามการ
ชาติิพัันธุ์์�ที่่�เป็็นมุุสลิิมอื่่�นๆ ในซิินเจีียงอย่่างชััดเจน ชุุมนุุมประท้้วง ความโหดเหี้้ย � ให้้เห็็นในอิิหร่่าน
� มเช่่นนี้้มีี
และยาวนาน ซึ่่ง� เชื่่�อว่่ามีีผู้้�ชายและผู้ห ้� ญิิงหลายพัันคน ตั้้�งแต่่เดืือนกัันยายน ทางการตอบโต้้การจลาจลที่่�
ถูู ก คุุ ม ขัั ง โดยพลการ ในขณะที่่� มีี การบัั ง คัั บ ใช้้ ก าร ไม่่ เ คยปรากฏมาก่่ อ นในรอบหลายทศวรรษเพื่่� อ
เซ็็ น เซอร์์ ที่่� ก ว้้ า งขวางและซัั บซ้้ อ นมากขึ้้� น ภายใน ต่่ อ ต้้ า นการเลืื อ กปฏิิ บัั ติิ เ นื่่� อ งจากเพศสภาพ การ
ประเทศ รััฐบาลอิินเดีียสั่่�งห้้ามนัักปกป้้องสิิทธิม ิ นุุษยชน ปราบปรามอย่่างรุุนแรงและในวงกว้้างขึ้้�น สาธารณรััฐ
ไม่่ให้้เดิินทางไปต่่างประเทศ อิิสลามใช้้กระสุุนจริิง กระสุุนลููกปราย และการทุุบตีี
สัังหารผู้้�คนหลายร้้อยคน รวมถึึงเด็็กหลายสิิบคน
ในตุุรเคีีย รััฐสภาผ่่านกฎหมายการเผยแพร่่ข้้อมููล ในขณะเดีียวกัั น ในเปรูู มีีผู้้� เ สีียชีีวิิ ต กว่่ า 20 คน
ข่่าวสารอัันเป็็นเท็็จฉบัับใหม่่ที่่�เพิ่่�มอำำ�นาจของรััฐบาล หลัังจากกองกำำ�ลัังความมั่่�นคงใช้้กำำ�ลัังอย่่างไม่่ชอบ
เหนืือสื่่�อสัังคมออนไลน์์ ในขณะที่่ท � างการยัังคงควบคุุม ด้้วยกฎหมายตอบโต้้การชุุมนุุมประท้้วงในช่่วงวิิกฤต-
ตััวและดำำ�เนิินคดีีนัักข่่าว นัักปกป้้องสิิทธิม ิ นุุษยชน และ การณ์์ทางการเมืืองหลัังการโค่่นล้้มประธานาธิิบดีี
นัักการเมืืองฝ่่ายค้้านหลายสิิบคนในข้้อหาที่่เ� กี่่�ยวข้้อง ในเดืือนธัันวาคม 
กัับการก่่อการร้้ายที่่�ปราศจากข้้อเท็็จจริิง ในอีียิิปต์์
รัั ฐ บาลพยายามปรัั บปรุุ ง ภาพลัั ก ษณ์์ ข องตนก่่ อ น กองกำำ�ลังั รัักษาความมั่่�นคงในประเทศต่่างๆ ทั่่�วโลกใช้้
การเป็็นเจ้้าภาพการประชุุมรััฐภาคีีกรอบอนุุสััญญา อาวุุธปืืนและอาวุุธที่่�มีีความร้้ายแรงต่ำำ�� เช่่น กระบอง
สหประชาชาติิว่า่ ด้้วยการเปลี่่�ยนแปลงสภาพภููมิอ ิ ากาศ แก๊๊สน้ำำ��ตา และกระสุุนยาง เพื่่�อควบคุุมการชุุมนุุม
ครั้้�งที่่� 27 (COP27) ในเดืือนพฤศจิิกายน โดยการ ประท้้วง กองกำำ�ลัังความมั่่�นคงบางส่่วนควบคุุมตััว
ปล่่อยตััวผู้้�ที่ถู
่� ก
ู จัับกุม
ุ ด้้วยเหตุุผลทางการเมืืองหลาย ผู้้�ประท้้วงโดยพลการและมีีการทรมานหรืือการปฏิิบัติ ั ิ
ร้้อยคน อย่่างไรก็็ตาม มีีการควบคุุมตััวผู้้�เห็็นต่่าง ที่่�โหดร้้ายอื่่�นๆ โดยบางครั้้�งใช้้อุุปกรณ์์ที่่�มีีลัักษณะ
และผู้้�ที่่�ถููกมองว่่าเห็็นต่่างโดยพลการมากกว่่าจำำ�นวน ละเมิิด เช่่น โซ่่ถ่่วงน้ำำ��หนัักที่่�ขา การแพร่่หลายและ
ดัังกล่่าวประมาณสามเท่่าในช่่วงเวลาเดีียวกััน รวมทั้้�ง การใช้้อุุปกรณ์์บัังคัับใช้้กฎหมายโดยมิิชอบในบริิบท
ของการควบคุุมการชุุมนุุมประท้้วงโดยทั่่�วไปเกิิดจาก

รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL 8


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
การขาดการควบคุุมด้้านสิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลกในการ แอมเนสตี้้� อิินเตอร์์เนชั่่�นแนล แม้้ว่่าการวิิเคราะห์์นี้้�
นำำ�เข้้าและส่่งออก อย่่างไรก็็ตาม ในเดืือนพฤษภาคม จะได้้รับ ั การรัับรองจากผู้เ้� ชี่่�ยวชาญของสหประชาชาติิ
ตามคำำ�ร้้ อ งขอของสมัั ชช าใหญ่่ แ ห่่ ง สหประชาชาติิ ก็็ตาม ในขณะเดีียวกััน ระบบสิิทธิิมนุุษยชนระหว่่าง
กลุ่่�มผู้้�เชี่่�ยวชาญของรััฐบาลได้้ออกรายงานที่่นำ � ำ�เสนอ ประเทศ ซึ่่� ง เป็็ น หนึ่่� ง ในสาม “เสาหลััก” ของ
ทางเลืือกของตราสารที่่�มีีผลผููกพัันทางกฎหมายเพื่่�อ สหประชาชาติิ ยัังคงได้้รัับการสนัับสนุุนงบประมาณ
ควบคุุมการค้้าดัังกล่่าว อาร์์เจนติินา สหภาพยุุโรป ที่่� ต่ำำ�� กว่่ า ที่่� ค วรจะเป็็ น มาโดยตลอด โดยมีีบางรัั ฐ ที่่�
และมองโกเลีียเป็็นผู้้�นำำ�พัน ั ธมิิตรระดัับโลกกว่่า 60 รััฐ พยายามใช้้กระบวนการงบประมาณเป็็นอาวุุธเพื่่�อ
ที่่�ส่่งเสริิมสนธิิสััญญาที่่�อาจเกิิดขึ้้�น โดยองค์์ประกอบ เอาชนะการปฏิิบััติิการของกลไกที่่�จำำ�เป็็น
สำำ�คััญในสนธิิสััญญาดัังกล่่าวจะมาจากข้้อเสนอของ
องค์์กรสิิทธิิมนุุษยชน รััฐบาลต้้องหยุุดใช้้ข้้ออ้้างเพื่่�อปราบปรามผู้้�เห็็นต่่าง
และขัั ด ขวางการพูู ดคุุ ย เกี่่� ย วกัั บ รายงานด้้ า นสิิ ทธิิ
รััฐปราบปรามการชุุมนุุมประท้้วงด้้วยวิิธีีอื่่�น ทางการ มนุุษยชน รััฐบาลต้้องสอบสวนการสัังหาร การข่่มขู่่�
ในประเทศต่่างๆ เช่่น ออสเตรเลีีย อิินเดีีย อิินโดนีีเซีีย และการคุุกคามนัักปกป้้องสิิทธิม ิ นุุษยชน สั่่�งกองกำำ�ลังั
และสหราชอาณาจัักร ผ่่ า นกฎหมายใหม่่ ที่่� จำำ�กัั ด ความมั่่�นคงให้้หยุุดใช้้กำำ�ลัังโดยไม่่จำำ�เป็็นหรืือเกิินกว่่า
การชุุ ม นุุ ม ประท้้ ว ง รัั ฐ บาลหลายประเทศรวมทั้้� ง เหตุุในระหว่่างการชุุมนุุมประท้้วง และยกเลิิกหรืือแก้้ไข
ศรีีลัังกาใช้้สถานการณ์์ฉุุกเฉิิน หรืือในจีีนใช้้ข้้ออ้้าง กฎหมายที่่�ละเมิิดสิิทธิิในการชุุมนุุมประท้้วงโดยสงบ
เรื่่�องโรคโควิิด-19 หรืือในกิินีีที่่�เกิิดรััฐประหารในปีี ในระดัับพหุุภาคีี รััฐบาลควรสนัับสนุุนการเจรจาเพื่่�อ
2564 ใช้้การรัักษาความปลอดภััยในช่่วงการเลืือกตั้้�ง ตกลงสนธิิสัญ ั ญาฉบัับใหม่่เพื่่�อควบคุุมการค้้าอุุปกรณ์์
เพื่่� อ ป้้ อ งกัั น ไม่่ ใ ห้้ ผู้้�ชุุ ม นุุ ม ประท้้ ว งท้้ า ทายนโยบาย บัังคัับใช้้กฎหมาย นอกจากนี้้�ยัังควรกำำ�หนดกลไก
ของรัั ฐ รัั ฐ บาลต่่ า งๆ ยัั ง ปราบปรามพื้้� น ที่่� ภ าค ความรัับผิิดชอบที่่�สอดคล้้องกัันสำำ�หรัับการละเมิิด
ประชาชนเพื่่� อ พยายามขัั ด ขวางผู้้�ชุุ ม นุุ ม ประท้้ ว ง สิิทธิิมนุุษยชนอย่่างร้้ายแรงทุุกรููปแบบ
อิิหร่่านและเมีียนมาอยู่่�ในกลุ่่�มที่่ปิ � ด ิ หรืือหยุุดให้้บริก
ิ าร
อิินเทอร์์เน็็ตและโทรคมนาคม
ความรุุนแรงด้้วยเหตุุแห่่งเพศและสิิทธิิ
ความลัั ก ลั่่� น ของท่่ า ทีีของนานาชาติิ ต่่ อ การละเมิิ ด ทางเพศและสิิทธิิอนามััยเจริิญพัันธุ์์�
สิิทธิม ิ นุุษยชนอย่่างร้้ายแรงและอื่่�นๆ ที่่ล � ะเมิิดเสรีีภาพ
การแสดงออก การสมาคม และการชุุมนุุมประท้้วง ความรุุนแรงต่่อผู้้�หญิิง เด็็กผู้้�หญิิง และผู้้�ที่่�มีีความ
โดยสงบ เช่่นเดีียวกัับการตอบสนองของสหประชาชาติิ หลากหลายทางเพศยัังคงเป็็นปััญหาสิิทธิิมนุุษยชน
และ ICC ต่่อสถานการณ์์การขััดแย้้งกัันด้้วยอาวุุุ�ธ ใน ทั่่�วโลก ความรุุนแรงบางส่่วนเกิิดขึ้้�นจากการขััดแย้้ง
ด้้านหนึ่่ง� คณะมนตรีีสิิทธิม ิ นุุษยชนแห่่งสหประชาชาติิ กัั น ด้้ ว ยอาวุุุ�ธดัั ง ที่่� ไ ด้้ ก ล่่ า วไปแล้้ ว อย่่ า งไรก็็ ต าม
ได้้ จัั ด ตั้้� ง ผู้้� ร ายงานพิิ เ ศษสำำ� หรัั บ สถานการณ์์ สิิ ทธิิ ส่่ ว นใหญ่่ เ กิิ ดขึ้้� น ในช่่ ว งเวลาสงบสุุ ข และภายใน
มนุุ ษ ยชนในรัั ส เซีียและกลไกสอบสวนในอิิ ห ร่่ า น ครอบครััว
หลัั ง จากการปราบปรามการชุุ ม นุุ ม ประท้้ ว งอย่่ า ง
ในทวีีปอเมริิกา มีีการบัั น ทึึกข้้ อ มูู ล การฆาตกรรม
รุุนแรง ในอีีกด้้านหนึ่่�ง มีีการลงมติิที่่�จะไม่่สอบสวน
ผู้้� ห ญิิ ง (การฆ่่ า ผู้้� ห ญิิ ง บนฐานเพศสภาวะที่่� มีี การ
เ พิ่่� ม เ ติิ ม ห รืื อ แ ม้้ แ ต่่ พูู ดคุุ ย ถึึ ง ห ลัั ก ฐ า น ข อ ง
ยกเว้้นโทษ) หลายร้้อยครั้้�งในเม็็กซิิโกเพีียงแห่่งเดีียว
สหประชาชาติิเกี่่�ยวกัับอาชญากรรมต่่อมนุุษยชาติิ
ผู้้�ลี้้�ภััยที่่�เป็็นผู้้�หญิิงชาวเวเนซุุเอลาตกเป็็นเหยื่่�อของ
ที่่� อ าจเกิิ ดขึ้้� น ในซิิ น เจีียงของจีีน และยุุ ติิ ก ารลงมติิ
ความรุุนแรงด้้วยเหตุุแห่่งเพศและการเลืือกปฏิิบััติิ
เกี่่�ยวกัับฟิิลิิปปิินส์์ ในทำำ�นองเดีียวกััน พัันธมิิตรของ
ในโคลอมเบีีย เอกวาดอร์์ เปรูู และตริินิิแดดและ
อิิสราเอลปฏิิเสธอย่่างหนัักแน่่นต่่อข้้อสรุุปว่่ามีีการ
โตเบโก มีีรายงานว่่าผู้้�หญิิงชนเผ่่าพื้้�นเมืืองในแคนาดา
จัั ด ตั้้� ง ระบบการแบ่่ ง แยกเชื้้� อ ชาติิ จ ากกลุ่่�มองค์์ ก ร
ถููกบัังคัับให้้ทำำ�หมัันในช่่วงหลายปีีก่อ ่ นหน้้านี้้� และยัังคง
สิิทธิม ิ นุุษยชนต่่างๆ ที่่เ� ป็็นไปในทางเดีียวกััน ซึ่่ง� รวมถึึง

9 รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
เผชิิญกัับการข่่มขืืนและความรุุนแรงทางเพศในระดัับ มัั ธ ยมและมหาวิิ ท ยาลัั ย และห้้ า มไม่่ ใ ห้้ ทำำ� งานกัั บ
สููงมากในสหรััฐอเมริิกา ความรุุนแรงในระดัับสูงู ยัังคง องค์์กรภาคประชาสัังคมหรืือองค์์กรไม่่แสวงหากำำ�ไร
เกิิดขึ้้น
� ในที่่อื่่
� น � ๆ ทั้้�งออฟไลน์์และออนไลน์์ ในปากีีสถาน
มีีรายงานการฆาตกรรมผู้้�หญิิงที่่�มีีชื่่�อเสีียงหลายคน ในขณะเดีียวกััน ปีีนี้มีีทั้้ ้� ง� การถดถอยและความคืืบหน้้า
โดยสมาชิิ ก ในครอบครัั ว แต่่ รัั ฐ สภากลัั บล้้ ม เหลว ในสิิทธิยุ ิ ติุ ก
ิ ารตั้้ง� ครรภ์์ หลัังจากการยุุติก ิ ารคุ้้�มครอง
ในการนำำ�กฎหมายเกี่่�ยวกัับความรุุนแรงในครอบครััว สิิทธิยุ ิ ติ
ุ ก ิ ารตั้้ง� ครรภ์์โดยรััฐบาลกลางในสหรััฐอเมริิกา
มาใช้้ ซึ่่ง� ค้้างอยู่่�ตั้้ง� แต่่ปีี 2564 ในอิินเดีีย ความรุุนแรง เมื่่� อ เดืื อ นมิิ ถุุ น ายน หลายรัั ฐ ของสหรัั ฐ ฯ ได้้ ผ่่ า น
ต่่อผู้้�หญิิงชาวดาลิิตหรืือจััณฑาลและอาทิิวาสีี รวมถึึง กฎหมายเพื่่�อห้้ามหรืือจำำ�กััดการเข้้าถึึงการยุุติิการ
อาชญากรรมากความเกลีียดชัังบนรากฐานวรรณะ ตั้ง้� ครรภ์์ ขณะที่รั่� ฐ ั อื่่�นๆ ลงมติิอย่่างท่่วมท้้นให้้ปกป้้อง
อื่่�นๆ ได้้รัับการยกเว้้นโทษ การยุุติก ิ ารตั้้ง� ครรภ์์ ในที่่อื่่ � ๆ ในทวีีปอเมริิกา การยุุติิ
� น
การตั้้ง� ครรภ์์ยังั คงเป็็นอาชญากรรมใน 5 ประเทศ แต่่
รััฐบาลบางประเทศดำำ�เนิินการปรัับปรุุงการคุ้้�มครอง คำำ�ตััดสิินของศาลรััฐธรรมนููญในโคลอมเบีียยกเลิิก
ทางกฎหมายเพื่่� อ ตอบสนองต่่ อ แรงกดดัั น จาก ความผิิดสำำ�หรัับการยุุติิการตั้้�งครรภ์์จนถึึงสััปดาห์์ที่่�
นัั ก ปกป้้ อ งสิิ ทธิิ ม นุุ ษ ยชนหญิิ ง ในยุุโรป กฎหมาย 24 ของการตั้้�งครรภ์์ และกฎหมายใหม่่ในเอกวาดอร์์
การข่่มขืืนฉบัับใหม่่ที่่�ให้้ความสำำ�คััญกัับการยิินยอม ยกเลิิกความผิิดสำำ�หรัับการยุุติิการตั้้�งครรภ์์ในกรณีี
มีีผลบัั ง คัั บ ใช้้ ใ นเบลเยีียม ฟิิ น แลนด์์ และสเปน ของการข่่มขืืน 
ในแอฟริิ ก าและเอเชีีย กฎหมายใหม่่ ที่่� มีี เป้้ า หมาย
เพื่่� อ เพิ่่� ม ความเข้้ ม แข็็ ง ในการปกป้้ อ งผู้้� ห ญิิ ง และ มีีการสัังเกตเห็็นแนวโน้้มที่่ค
� ล้้ายกัันทั่่�วยุุโรป ในฮัังการีี
เด็็กผู้้�หญิิงจากความรุุนแรงทางเพศและความรุุนแรง อิิตาลีี โปแลนด์์ และสโลวาเกีีย มีีการใช้้มาตรการใหม่่
ด้้วยเหตุุแห่่งเพศถููกนำำ�มาใช้้ในประเทศต่่างๆ เช่่น จีีน เพื่่�อจำำ�กััดการเข้้าถึึงการยุุติิการตั้้�งครรภ์์ ในขณะที่่�
คองโก อิินโดนีีเซีีย ปาปััวนิิวกิินีี และซิิมบัับเว อย่่างไร อีีกหลายประเทศ รวมทั้้�งเยอรมนีีและเนเธอร์์แลนด์์
ก็็ ต าม ในประเทศเหล่่ า นี้้� แ ละประเทศอื่่� น ๆ ทั่่� ว โลก ได้้ยกเลิิกข้้อจำำ�กััดบางประการในการเข้้าถึึงการยุุติิ
บ่่อยครั้้�งที่ท ่� างการล้้มเหลวในทางปฏิิบัติ
ั ใิ นการปกป้้อง การตั้ง้� ครรภ์์ ในขณะเดีียวกััน นัักปกป้้องสิิทธิม ิ นุุษยชน
ผู้้�หญิิงและเด็็กผู้้�หญิิงจากความรุุนแรงด้้วยเหตุุแห่่ง หญิิงต้้องเผชิิญกัับการประหััตประหารในประเทศต่่างๆ
เพศที่่�หยั่่�งรากลึึกหรืือจััดการกัับการลอยนวลพ้้นผิิด รวมถึึงอัันดอร์์ราและโปแลนด์์ เนื่่�องจากสนัับสนุุนสิิทธิิ
สำำ�หรัับอาชญากรรมที่่�เกี่่�ยวข้้อง ในตะวัันออกกลาง ในการยุุติิการตั้้�งครรภ์์
และแอฟริิกาเหนืือ ทางการในอีียิิปต์์ อิิรััก อิิหร่่าน
เยเมน และซาอุุดีีอาระเบีีย ดำำ�เนิินคดีีกัับนัักปกป้้อง รััฐบาลต้้องดำำ�เนิินการอย่่างครอบคลุุมเพื่่�อป้้องกััน
สิิ ทธิิ ม นุุ ษ ยชนและนัั ก กิิ จ กรรมหญิิ ง และคุุ ก คามใน ความรุุ น แรงด้้ ว ยเหตุุ แ ห่่ ง เพศที่่� ห ยั่่� ง รากลึึกต่่ อ ผู้้�
รููปแบบอื่่�นๆ เนื่่�องจากการพููดต่่อต้้านความรุุนแรง หญิิง เด็็กผู้้�หญิิง และผู้้�ที่่�มีีความหลากหลายทางเพศ
ทางเพศ ปกป้้องและสนัับสนุุนผู้้�เสีียหาย และจััดการกัับการ
ลอยนวลพ้้ น ผิิ ดสำำ� หรัั บ อาชญากรรมที่่� เ กี่่� ย วข้้ อ ง
ดัังที่่�เป็็นมาเสมอ ฉากหลัังของความรุุนแรงนี้้�คืือการ ทุุกรััฐที่ยั
่� งั คงเอาผิิดกับ
ั การยุุติก ิ ารตั้ง้� ครรภ์์ต้อ
้ งปฏิิรูป

เลืือกปฏิิบััติิอย่่างกว้้างขวางต่่อผู้้�หญิิง เด็็กผู้้�หญิิง กฎหมายการยุุติิการตั้้�งครรภ์์เพื่่�อประกัันว่่าทุุกคน
และผู้้�ที่มีี่� ความหลากหลายทางเพศทั้้�งในด้้านกฎหมาย สามารถเข้้าถึึงข้้อมููลและบริิการที่เ่� กี่่�ยวข้้องกัับการยุุติิ
และการปฏิิบััติิ เน้้นย้ำำ��ด้้วยทััศนคติิและบรรทััดฐาน การตั้้ง� ครรภ์์ รวมถึึงการดููแลหลัังการยุุติก ิ ารตั้้ง� ครรภ์์
ทางสัั ง คมที่่� เ ลืื อ กปฏิิ บัั ติิ อััฟกานิิ ส ถานประสบกัั บ โดยปราศจากการเลืือกปฏิิบััติิหรืือการบีีบบัังคัับ และ
การถดถอยลงอย่่างมากในด้้านสิิทธิิของผู้้�หญิิงและ ด้้วยความเคารพต่่อความมีีอิิสระด้้านการเจริิญพัันธุ์์�
เด็็ ก ผู้้� ห ญิิ ง คำำ�สั่่� ง ใหม่่ ที่่� อ อกโดยกลุ่่�มตาลีีบัั น ห้้ า ม และสิิทธิิมนุุษยชนอื่่�นๆ
ผู้้�หญิิงและเด็็กผู้้�หญิิงเดิินทางโดยไม่่มีีผู้้�ติิดตามที่่�เป็็น
ผู้้�ชาย ห้้ามไปสวนสาธารณะ ห้้ามเข้้าเรีียนในโรงเรีียน

รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL 10


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
สิิทธิิทางเศรษฐกิิจและสัังคม คนตกอยู่่�ในฐานะยากจนในยููเครน ในที่่อื่่ � น
� ๆ ของยุุโรป
ราคาพลัังงานพุ่่�งสููงขึ้้�นอย่่างมาก ส่่วนหนึ่่�งเป็็นผล
ในทุุ ก ภูู มิิ ภ าค วิิ ก ฤตทางเศรษฐกิิ จ ที่่� เ กี่่� ย วข้้ อ งกัั บ มาจากสงคราม ทำำ�ให้้เกิิดวิก ิ ฤตเงิินเฟ้้อและค่่าครองชีีพ
ผลกระทบของการระบาดใหญ่่ ข องโรคโควิิ ด -19 สููงเป็็นประวััติิการณ์์ ซึ่่�งส่่งผลกระทบอย่่างมากต่่อ
รวมทั้้�งหนี้้�ที่่�ไม่่สามารถจััดการได้้ ความขััดแย้้งและ กลุ่่�มชายขอบ
การเปลี่่�ยนแปลงสภาพภููมิิอากาศ ทำำ�ให้้ค่่าครองชีีพ
และความไม่่ มั่่� น คงทางอาหารเพิ่่� ม ขึ้้� น อย่่ า งมาก การเปลี่่� ย นแปลงสภาพภูู มิิ อ ากาศมีีส่่ ว นทำำ� ให้้ เ กิิ ด
กองทุุนการเงิินระหว่่างประเทศเน้้นย้ำำ��ในเดืือนตุุลาคม ความยากจน ภาวะทุุพโภชนาการ และการพลััดถิ่่�น
ว่่ากว่่า 60% ของประเทศที่่�มีีรายได้้ต่ำำ��และกว่่า 25% ระดัับน้ำำ��ทะเลที่่สู
� งู ขึ้้�นและน้ำำ��ท่ว่ มส่่งผลกระทบต่่อชุุมชน
ของประเทศตลาดเกิิดใหม่่ไม่่น่่าจะสามารถชำำ�ระหนี้้� ชายฝั่่�งที่่�ยากจนในประเทศต่่างๆ เช่่น บัังกลาเทศ
ของตนได้้ การรุุ ก รานยูู เ ครนของรัั ส เซีียไม่่ เ พีียง ฮอนดููรััส และเซเนกััล ในขณะที่่� อุุ ณ หภูู มิิ ที่่� สูู ง ขึ้้� น
ขััดขวางการจััดหาข้้าวสาลีีที่่�หลายประเทศต้้องพึ่่�งพา ประกอบกัับโครงการโครงสร้้างพื้้�นฐานด้้านพลัังงาน
แต่่ยังั ส่่งผลให้้ต้น ้ ทุุนเชื้้�อเพลิิงเพิ่่�มขึ้้�นอย่่างมาก ความ ส่่งผลกระทบต่่อชนพื้้�นเมืืองในแคนาดาและรััสเซีีย
ท้้าทายยิ่่�งเพิ่่�มขึ้้�นจากความล้้มเหลวของรััฐบาลหลาย ในอิินเดีียและปากีีสถาน รวมถึึงประเทศอื่่�นๆ ความ
ประเทศในการแก้้ไขปััญหาอุุปสรรคเชิิงโครงสร้้างและ ร้้อนที่่เ� ป็็นประวััติกิ ารณ์์ประกอบกัับมลพิิษทางอากาศ
สาเหตุุเบื้้�องหลัังของการไม่่สามารถปฏิิบััติิตามสิิทธิิ ส่่งผลกระทบอย่่างรุุนแรงต่่อผู้้�ที่่�ต้้องออกไปทำำ�งาน
ในอาหาร สุุขภาพ ประกัันสัังคม ที่่�อยู่่�อาศััย และน้ำำ�� กลางแจ้้ง เช่่น เกษตรกร หาบเร่่แผงลอย และคนที่่�
เช่่น ความไม่่เท่่าเทีียมด้้านเศรษฐกิิจและสัังคม และ หาเช้้ากิินค่ำำ�� ฝนและน้ำำ��ท่่วมในปากีีสถาน ซึ่่�งรุุนแรง
ค่่าใช้้จ่่ายสาธารณะเกี่่�ยวกัับสุุขภาพและการคุ้้�มครอง ขึ้้� น จากการเปลี่่� ย นแปลงสภาพภูู มิิ อ ากาศ ยัั ง ส่่ ง
ด้้านสัังคมที่่�ต่ำำ�� ความท้้าทายดัังกล่่าวส่่งผลกระทบ ผลกระทบร้้ายแรงต่่อชีีวิิตและการดำำ�รงชีีวิิตของผู้ค ้� น
อย่่างมากต่่อกลุ่่�มชายขอบในทุุกภููมิิภาค อีีกด้้วย แม้้จะมีีเหตุุการณ์์ทั้้�งหมดนี้้�และสมััชชาใหญ่่
แห่่งสหประชาชาติิรับ ั รองมติิที่น่่� า่ ยิินดีีซึ่่ง� รัับรองสิิทธิที่
ิ ่�
สหภาพแอฟริิกาได้้ประกาศให้้ปีี 2565 เป็็นปีีแห่่ง จะมีีชีีวิิตในสภาพแวดล้้อมที่ส ่� ะอาด สมบููรณ์์ และยั่่�งยืืน
โภชนาการ แต่่สภาพอากาศที่่�รุุนแรงทำำ�ให้้เกิิดภาวะ ในเดืือนกรกฎาคม การดำำ�เนิินการรัับมืือกัับสภาพ
ทุุ พ โภชนาการในหลายประเทศในภูู มิิ ภ าคนี้้� ใน ภูู มิิ อ ากาศของรัั ฐ บาลก็็ ยัั ง คงไม่่ เ พีียงพออย่่ า งยิ่่� ง
โซมาเลีีย ภััยแล้้งรุุนแรงนำำ�ไปสู่่�ภาวะทุุพโภชนาการ แม้้ว่่าประชุุม COP27 จะมีีมติิเห็็นชอบให้้ใช้้กองทุุน
ที่่�เพิ่่�มขึ้้�น ในขณะที่่�ในไนจีีเรีีย น้ำำ��ท่่วมทำำ�ให้้เกิิดการ ชดเชยการสููญเสีียและความเสีียหายสำำ�หรัับผู้้�ที่่�ได้้รัับ
ระบาดของโรคที่่�มากัับน้ำำ�� คร่่าชีีวิิตผู้้�คนไปหลายร้้อย อัันตรายจากการเปลี่่�ยนแปลงสภาพภููมิิอากาศ แต่่ก็็
คน วิิกฤตทางเศรษฐกิิจทำำ�ให้้ประชากรอััฟกานิิสถาน ไม่่สามารถทำำ�ข้้อตกลงในการเลิิกใช้้เชื้้�อเพลิิงฟอสซิิล
97% อยู่่�ในภาวะยากจน เพิ่่�มขึ้้�นจาก 47% ในปีี 2563 ทั้้�งหมดได้้ ในขณะเดีียวกััน พัันธสััญญาการลดการ
และประชาชนในศรีีลัังกาประสบปัั ญ หาขาดแคลน ปล่่อยมลพิิษในปััจจุุบัันของรััฐบาลจะทำำ�ให้้มนุุษยชาติิ
อาหาร เชื้้�อเพลิิง ยารัักษาโรค และสิ่่�งของจำำ�เป็็นอื่่�นๆ ได้้รัับผลกระทบร้้ายแรงจากภาวะโลกร้้อนที่่�อุุณหภููมิิ
อย่่างรุุนแรง ในตะวัันออกกลางและแอฟริิกาเหนืือ เพิ่่�มขึ้้�น 2.5˚C
วิิกฤตทางเศรษฐกิิจยังั ทำำ�ให้้ความไม่่มั่่น � คงทางอาหาร
สููงขึ้้�น ในกรณีีของซีีเรีียและเยเมน ความขััดแย้้งเป็็น ในทั่่�วโลก สิิทธิิในที่่�อยู่่�อาศััยได้้รัับผลกระทบจากการ
ปััจจััยสำำ�คััญ ในทวีีปอเมริิกา วิิกฤตด้้านมนุุษยธรรม ไล่่รื้้�อ ซึ่่�งมัักส่่งผลกระทบต่่อผู้้�ที่่�ถููกเลืือกปฏิิบััติิ ใน
ทำำ�ให้้ประชากรมากกว่่า 40% ในเฮติิเผชิิญกัับภาวะ ทวีีปแอฟริิกา ทวีีปอเมริิกา และทวีีปเอเชีีย รััฐบาล
อดอยากระดัั บฉุุ ก เฉิิ น และประชากรส่่ ว นใหญ่่ ใ น ต่่ า งๆ ดำำ� เนิิ น โครงการสกัั ดทรัั พ ยากรธรรมชาติิ
เวเนซุุเอลาประสบปััญหาความไม่่มั่่�นคงทางอาหาร เกษตรกรรม หรืือโครงสร้้างพื้้�นฐานโดยไม่่ได้้รับ ั ความ
เนื่่�องจากสงครามกัับรััสเซีีย เด็็กอย่่างน้้อยครึ่่�งล้้าน ยิินยอมที่ไ่� ด้้รับ ั การบอกแจ้้ง รัับรู้้�ล่ว่ งหน้้าและเป็็นอิิสระ
จากชนพื้้�นเมืืองที่่�ได้้รัับผลกระทบ ซึ่่�งบางครั้้�งนำำ�ไปสู่่�

11 รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
การไล่่รื้้อ
� จากที่่ดิ
� นิ ตััวเอง ในแทนซาเนีีย ทางการไล่่รื้้อ
� รวมถึึงในบริิบทของวิิกฤตสภาพภููมิิอากาศ นอกจาก
สมาชิิ ก ชุุ ม ชนชนพื้้� น เมืื อ งชาวมาไซออกจากที่่� ดิิ น นั้้�นประเทศที่่�มีีรายได้้ต่ำำ��ควรได้้รัับประโยชน์์จากความ
บรรพบุุรุุษเพื่่�อเปิิดทางให้้กัับการท่่องเที่่�ยว เป็็นธรรมและการมีีส่่วนร่่วมมากขึ้้�นผ่่านการปฏิิรููป
ภาษีีระดัับโลกที่่�สนัับสนุุนโดยสหประชาชาติิ ซึ่่�งจะ
ยัั ง คงมีีงานที่่� ต้้ อ งทำำ�ต่่ อ ไปสำำ� หรัั บ การพัั ฒ นา ส่่งมอบทรััพยากรเพิ่่�มเติิมที่่�สำำ�คััญเพื่่�อการนี้้�
สนธิิสััญญาฉบัับใหม่่ที่่�สนัับสนุุนโดยสหประชาชาติิ
ว่่าด้้วยการจััดเก็็บภาษีีระดัับโลกของวิิสาหกิิจข้า้ มชาติิ
ซึ่่�งนำำ�ไปสู่่�การลงมติิที่่�เป็็นเอกฉัันท์์ที่่�สมััชชาใหญ่่แห่่ง กลไกด้้านสิิทธิิมนุุษยชนระหว่่างประเทศ
สหประชาชาติิในเดืือนธัันวาคม ซึ่่�งสะท้้อนข้้อเท็็จจริิง
ปีี 2566 เป็็นปีีที่่�ครบรอบ 75 ปีีของปฏิิญญาสากล
ที่่ว่� า่ ข้้อตกลงภาษีีระดัับโลกในปััจจุบัุ นั จากองค์์การเพื่่�อ
ว่่าด้้วยสิิทธิิมนุุษยชน ครบรอบ 30 ปีีของปฏิิญญา
ความร่่วมมืือทางเศรษฐกิิจและการพััฒนา (OECD)
เวีียนนาและแผนปฏิิ บัั ติิ ก าร และครบรอบ 25 ปีี
ซึ่่�งตกลงกัันในปีี 2564 นั้้�นไม่่ได้้ประสบความสำำ�เร็็จ
ของปฏิิญญาสหประชาชาติิว่่าด้้วยนัักปกป้้องสิิทธิิ
พอที่่�จะแก้้ไขความไม่่สมดุุลในการจััดสรรสิิทธิิจััดเก็็บ
มนุุษยชน อย่่างไรก็็ตาม รููปแบบพฤติิกรรมบางอย่่าง
ภาษีีระหว่่างแหล่่งที่่�มาของกำำ�ไรของบริิษััท ซึ่่�งมัักจะ
ของรััฐได้้บ่อ่ นทำำ�ลายตราสารเหล่่านั้้�น เช่่น การปฏิิบัติ
ั ิ
เป็็ น ประเทศในซีีกโลกใต้้ และประเทศที่่� ตั้้� ง อยู่่�ตาม
ตามพัันธกรณีีด้้านสิิทธิิมนุุษยชนอย่่างไม่่สอดคล้้อง
กฎหมาย ซึ่่�งมัักจะเป็็นประเทศในซีีกโลกเหนืือ โดย
หรืือไม่่เพีียงพอ ความลัักลั่่�นของท่่าทีีของนานาชาติิ
จำำ�เป็็นต้้องมีีพัันธกิิจเพิ่่�มเติิมเพื่่�อประกัันว่่ามีีระบบ
ต่่อผลกระทบร้้ายแรงด้้านสิิทธิิมนุุษยชน และความ
ที่่�เป็็นธรรมซึ่่�งจะส่่งมอบทรััพยากรเพิ่่�มเติิมที่่�สำำ�คััญ
ล้้ ม เหลวในการสนัั บ สนุุ น ทรัั พ ยากรทางการเงิิ น ที่่�
โดยเฉพาะอย่่างยิ่่�งสำำ�หรัับประเทศที่่�มีีรายได้้ต่ำำ�� เพื่่�อ
เพีียงพอแก่่กลไกด้้านสิิทธิิมนุุษยชนระหว่่างประเทศ
ให้้รับป ั ระกัันสิิทธิท
ิ างเศรษฐกิิจ สัังคม และวััฒนธรรม
ของประชาชนได้้ดีียิ่่�งขึ้้�น
ในบริิ บทนี้้� รัั ฐ จะต้้ อ งให้้ พัั น ธสัั ญ ญาอีีกครั้้� ง และ
ดำำ�เนิินการอย่่างเป็็นรููปธรรมเพื่่�อเพิ่่�มความแข็็งแกร่่ง
รััฐบาลต้้องดำำ�เนิินการอย่่างเร่่งด่่วนเพื่่�อบรรเทาวิิกฤต
และความยืืดหยุ่่�นของสถาปััตยกรรมสิิทธิิมนุุษยชน
สภาพภููมิิอากาศและรัักษาภาวะโลกร้้อนให้้มีีอุุณหภููมิิ
ระหว่่างประเทศ ซึ่่�งรวมถึึงการจััดสรรงบประมาณ
เพิ่่�มขึ้้�นจากระดัับก่่อนยุุคอุุตสาหกรรมต่ำำ��กว่่า 1.5°C
ที่่� เ พิ่่� ม ขึ้้� น สำำ� หรัั บ เสาหลัั ก ด้้ า นสิิ ทธิิ ม นุุ ษ ยชนของ
รวมถึึงการให้้ ค วามสำำ�คัั ญ กัั บ การเลิิ ก ใช้้ เ ชื้้� อ เพลิิ ง
สหประชาชาติิ การให้้ความสำำ�คััญกัับการปฏิิบััติิตาม
ฟอสซิิลอย่่างรวดเร็็ว ในขณะเดีียวกัันก็็รัับประกััน
พัันธกรณีีด้้านสิิทธิิมนุุษยชนระหว่่างประเทศของรััฐ
การเปลี่่� ย นผ่่ า นไปสู่่�เศรษฐกิิ จ คาร์์ บ อนเป็็ น ศูู น ย์์ ที่่�
อย่่างครบถ้้วนให้้สอดคล้้องกััน และส่่งเสริิมความ
เป็็นธรรมและสอดคล้้องกัับสิทธิ ิ ม
ิ นุุษยชน โดยต้้องวาง
สอดคล้้องและประสิิทธิิภาพของความสามารถของ
มาตรการที่่�รัับประกัันสิิทธิิของทุุกคน รวมถึึงบุุคคล
กลไกระหว่่ า งประเทศในการจัั ด การกัั บ การละเมิิ ด
และกลุ่่�มคนชายขอบ ในด้้านมาตรฐานการครองชีีพ
สิิทธิิมนุุษยชนในทุุกที่่�
อาหาร สุุขภาพ ประกัันสัังคม ที่่�อยู่่�อาศััย และน้ำำ��
ที่่เ� พีียงพอ โดยต้้องได้้รับ ั ความยิินยอมที่ไ่� ด้้รับ
ั การบอก
แจ้้ง รัับรู้้�ล่ว่ งหน้้าและเป็็นอิิสระจากชนพื้้�นเมืืองสำำ�หรัับ
โครงการใดๆ ในดิินแดนของพวกเขา

รัั ฐ ที่่� มั่่� ง คั่่� ง และสถาบัั น ทางการเงิิ น ระหว่่ า งประเทศ


ต้้องมีีมาตรการเยีียวยาด้้านหนี้้�สิินอย่่างเร่่งด่่วนและ
บริิจาคเงิินทุุนให้้กัับความพยายามระหว่่างประเทศ
ในการสนัับสนุุนประเทศที่่�ต้้องการความช่่วยเหลืือ
ในการรัับรองสิิทธิท ิ างเศรษฐกิิจ สัังคม และวััฒนธรรม

รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL 12


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
ภาพรวมของภูมิภาคเอเชีย-แปซิฟิก
ความหวัังด้้านสิิทธิิมนุุษยชนในภููมิิภาคเอเชีีย-แปซิิฟิิกยัังพอมีีบ้้างเล็็กน้้อย จากประเด็็นของสิิทธิิของผู้้�หญิิง
และผู้้�ที่่�มีีความหลากหลายทางเพศที่่�เปิิดกว้้างขึ้้�นบ้้างในหลายประเทศ ในปากีีสถาน มีีกฎหมายใหม่่ที่่�เอาผิิด
ทางอาญากัับการทรมาน และในปาปััวนิิวกิินีี มีีการยกเลิิกโทษประหารชีีวิิต แต่่ภาพรวมด้้านสิิทธิิมนุุษยชน
ยัังคงมืืดมน ในเมีียนมา พลเรืือนยัังได้้รัับผลกระทบอย่่างรุุนแรงจากการขััดแย้้งกัันด้้วยอาวุุุ�ธมีีความรุุนแรงขึ้้�น
ในอััฟกานิิสถาน ผลกระทบจากการปกครองของกลุ่่�มตาลีีบัันต่่อสิิทธิิมนุุษยชนเริ่่�มชััดเจนมากขึ้้�น โดยเฉพาะ
ความถดถอยในประเด็็นสิิทธิิของผู้้�หญิิงและเด็็กผู้้�หญิิงที่่�ร้้ายแรงอย่่างยิ่่�งวิิกฤตการณ์์ทางเศรษฐกิิจที่่�เกิิดจาก
ภาวะถดถอยที่่�เกี่่�ยวข้้องกัับการระบาดใหญ่่ การบริิหารจััดการนโยบายทางเศรษฐกิิจที่่�ผิิดพลาด และการขััดแย้้ง
กัันด้้วยอาวุุธทั้้�งภายในและภายนอกภููมิิภาคส่่งผลกระทบอย่่างรุุนแรงต่่อสิิทธิิทางเศรษฐกิิจและสิิทธิิทาง
สัังคม อาทิิ ในอััฟกานิิสถาน ลาว และศรีีลัังกา ซึ่่�งไม่่สามารถเข้้าถึึงอาหาร การรัักษาพยาบาลและมาตรฐาน
การครองชีีพที่่�เพีียงพอได้้มากขึ้้�นเรื่่�อยๆ การไม่่ยอมรัับความเห็็นต่่างที่่�เพิ่่�มขึ้้�นเมื่่�อทางการในหลายประเทศมีีการ
จำำ�กััดสิิทธิิในเสรีีภาพการแสดงออกและการสมาคมที่่�เข้้มงวด ตลอดจนการจัับกุุมและคุุมขัังผู้้�วิิพากษ์์วิิจารณ์์
รััฐบาลโดยพลการ ผู้้�คนพากัันออกมาบนท้้องถนนทั่่�วภููมิิภาคเพื่่�อประท้้วงความอยุุติิธรรม การลิิดรอนสิิทธิิ
และการเลืือกปฏิิบััติิ แต่่ในหลายประเทศ เช่่น บัังกลาเทศ อิินเดีีย อิินโดนีีเซีีย เนปาล ปากีีสถาน ศรีีลัังกา และ
ไทย พวกเขาต้้องเผชิิญกัับการใช้้กำำ�ลัังเกิินกว่่าเหตุุ และบางครั้้�งถึึงชีีวิิต และมีีการลอยนวลพ้้นผิิด เนื่่�องจาก
คณะมนตรีีสิิทธิิมนุุษยชนแห่่งสหประชาชาติิไม่่สามารถจััดการกัับข้้อกัังวลที่่�ร้้ายแรงในจีีนและฟิิลิิปปิินส์์ได้้อย่่าง
มีีประสิิทธิิภาพ รููปแบบการเลืือกปฏิิบััติิที่่�เกิิดขึ้้�นอย่่างต่่อเนื่่�อง รวมทั้้�งต่่อชนกลุ่่�มน้้อย ผู้้�หญิิงและเด็็กผู้้�หญิิง
ผู้้�ที่่�มีีความหลากหลายทางเพศ และชนเผ่่าพื้้�นเมืืองยัังคงมีีอยู่่� มีีการนำำ�การประหารชีีวิิตกลัับมาใช้้อีีกครั้้�ง
ในอััฟกานิิสถานและเมีียนมา ซึ่่�งสะท้้อนให้้เห็็นถึึงการถดถอยครั้้�งใหญ่่อีีกด้้วย

สิิทธิิทางเศรษฐกิิจ สัังคม และ ฐานะยากจน โดยครััวเรืือนส่่วนใหญ่่ประสบกัับความ


วััฒนธรรม อดอยากและหัั น ไปใช้้ วิิ ธีี การเผชิิ ญ ปัั ญ หาเชิิ ง ลบ
มากขึ้้�นเพื่่�ออยู่่�รอด สถานการณ์์ยิ่่�งเลวร้้ายลงอีีก
วิิกฤตการณ์์ทางเศรษฐกิิจส่่งผลกระทบอย่่างรุุนแรง หลัั ง จากคำำ�สั่่�ง ในเดืื อ นธััน วาคมของกลุ่่�มตาลีีบัั น ที่่�
ต่่อสิิทธิม ิ นุุษยชน รวมถึึงสิิทธิด้ ิ า้ นมาตรฐานการครอง ห้้ามผู้้�หญิิงไม่่ให้้ทำำ�งานเพื่่�อมนุุษยธรรมและองค์์กร
ชีีพที่เ่� พีียงพอและสิิทธิด้ ิ า้ นสุุขภาพ ในศรีีลัังกา อััตรา ภาคประชาสัังคมหรืือองค์์กรไม่่แสวงหากำำ�ไรอื่่�นๆ
เงิินเฟ้้อปรัับตัวั สููงขึ้้�นกว่่า 73% ในเดืือนกัันยายน ทำำ�ให้้ คำำ�สั่่� ง ดัั ง กล่่ า วจำำ�กัั ด โอกาสในการหาเลี้้� ย งชีีพของ
ราคาอาหาร ค่่ารัักษาพยาบาล และความต้้องการ ผู้้�หญิิงและจำำ�กััดการเข้้าถึึงของผู้้�คนในการเข้้าถึึง
ขั้้�นพื้้�นฐานอื่่�นๆ เกิินกำำ�ลัังซื้้�อได้้ โดยเฉพาะอย่่างยิ่่�ง บริิการที่่�แรงงานหญิิงเคยให้้บริิการมาก่่อนไม่่ได้้
สำำ�หรัับแรงงานที่่�หาเช้้ากิินค่ำำ�� ซึ่่�งส่่วนใหญ่่เป็็นผู้้�หญิิง
และมาจากชนกลุ่่�มน้้อย Malaiyaha Tamil อััตรา ในที่่�อื่่�นๆ การคุ้้�มครองที่่�อยู่่�อาศััยที่่�ไม่่เพีียงพอและ
เงิินเฟ้้อที่่�สููงในลาวทำำ�ให้้คนจำำ�นวนมากไม่่สามารถ การรื้้�อถอนบ้้านทำำ�ให้้ผู้้�คนหลายพัันคนต้้องไร้้ที่่�อยู่่�
เข้้าถึึงสิินค้้าพื้้�นฐานได้้เช่่นกััน ในอััฟกานิิสถาน วิิกฤต อาศััยและสิ้้�นเนื้้�อประดาตััวหรืือตกอยู่่�ในความเสี่่�ยง
เศรษฐกิิจที่ทวีี ่� ความรุุนแรงทำำ�ให้้ประชากร 97% อยู่่�ใน ในเนปาล รัั ฐ บาลเพิิ ก เฉยต่่ อ ข้้ อ เรีียกร้้ อ งให้้ แ ก้้ ไ ข

13 รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
กฎหมายที่่�อยู่่�อาศััยปีี 2561 ซึ่่�งไม่่สามารถรัับประกััน ในจีีน การเซ็็ น เซอร์์ แ ละการสอดแนมข้้ อ มูู ลท าง
สิิทธิิในที่่�อยู่่�อาศััยได้้อย่่างเพีียงพอ ทำำ�ให้้หลายร้้อย ออนไลน์์เกิิดขึ้้น � อย่่างกว้้างขวางมากขึ้้�นภายในประเทศ
ครอบครััว ซึ่่�งส่่วนใหญ่่มาจากชุุมชนชายขอบหรืือ รัั ฐ บาลยัั ง พยายามขัั ด ขวางการพูู ดคุุ ย เกี่่� ย วกัั บ
ผู้้�ที่่�อาศััยอยู่่�ในชุุมชนชั่่�วคราวต้้องเสี่่�ยงที่่�จะถููกขัับไล่่ รายงานด้้านสิิทธิิมนุุษยชนของตนในระดัับระหว่่าง
ในอิินเดีีย ทางการได้้รื้้อ � ถอนบ้้านซึ่่ง� ส่่วนใหญ่่เป็็นของ ประเทศ รวมทั้้�งพยายามยัับยั้้ง� สำำ�นัก ั งานข้้าหลวงใหญ่่
ชาวมุุสลิิมและทรััพย์์สิน ิ ส่่วนตััวอื่่�นๆ ในเดลีีที่เ่� ป็็นเมืือง เพื่่�อสิิทธิม ิ นุุษยชนแห่่งสหประชาชาติิ (OHCHR) ไม่่ให้้
หลวงและในหลายรััฐ ทำำ�ให้้เกิิดความกัังวลว่่านี่่�เป็็น เผยแพร่่รายงานที่่�บัันทึึกข้้อมููลอาชญากรรมที่่�อาจ
รูู ป แบบหนึ่่� ง ของการลงโทษเป็็ น เหมารวมสำำ� หรัั บ เกิิดขึ้้น
� ภายใต้้กฎหมายระหว่่างประเทศและการละเมิิด
ข้้อกล่่าวหาว่่ามีีส่่วนเกี่่�ยวข้้องกัับการปะทะกัันระหว่่าง สิิ ทธิิ ม นุุ ษ ยชนที่่� ร้้ า ยแรงอื่่� น ๆ ต่่ อ ชาวอุุ ย กูู ร์์ แ ละ
ชุุมชน ในกััมพููชาและมองโกเลีีย หลายครััวเรืือนต้้อง ชนกลุ่่�มน้้อยทางชาติิพัน ั ธุ์์�ที่่เ� ป็็นมุุสลิิมอื่่�นๆ ในซิินเจีียง
กลายเป็็ น คนไร้้ บ้้ า นหรืื อ หมดหนทางทำำ� มาหากิิ น
อัันเป็็นผลมาจากโครงการพััฒนาเมืือง เช่่ น เดีียวกัั บรัั ฐ บาลอิิ น เดีียที่่� พ ยายามไม่่ ใ ห้้ นำำ�
สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนภายในประเทศไปพููดคุุยที่่�
รััฐบาลต้้ อ งรัับประกัันสิิ ท ธิิ ท างเศรษฐกิิ จ สัังคม ต่่างประเทศโดยจำำ�กััดไม่่ให้้นัักปกป้้องสิิทธิิมนุุษยชน
และวััฒนธรรม โดยปราศจากการเลืือกปฏิิบััติิ ไม่่ให้้เดิินทางไปต่่างประเทศ นอกจากนี้้�ยัังใช้้ขั้้�นตอน
ที่่พิ
� เิ ศษและไม่่ชอบด้้วยกฎหมายในการกำำ�หนดรายการ
คำำ�สามััญที่่�ห้้ามใช้้ในการอภิิปรายในรััฐสภาซึ่่�งเป็็น
สิิทธิิในเสรีีภาพการแสดงออก ความพยายามที่่� ชัั ด เจนในการจำำ�กัั ด การวิิ พ ากษ์์
วิิจารณ์์จากฝ่่ายค้้าน
สิิ ทธิิ ใ นเสรีีภาพในการแสดงออกยัั ง คงถูู ก คุุ ก คาม
ในภููมิิภาคนี้้� เนื่่�องจากรััฐบาลหลายประเทศได้้เพิ่่�ม
ในเมีียนมา กองทัั พ ได้้ เ พิ่่� ม การสอดแนมข้้ อ มูู ล
การปราบปรามผู้้� เ ห็็ น ต่่ า งและพยายามหลบเลี่่� ย ง
ทั้้�งทางออนไลน์์และออฟไลน์์ และจำำ�กััดสิิทธิิในข้้อมููล
การตรวจสอบ
ข่่าวสาร โดยมีีรายงานว่่ามีีการใช้้กล้้องวงจรปิิดที่่�
มีีความสามารถในการจดจำำ�ใบหน้้าในเมืืองใหญ่่ๆ และ
การโจมตีีเสรีีภาพสื่่� อ ยัั ง คงมีีอยู่่�ในหลายประเทศ
ปิิดอิินเทอร์์เน็็ตและโทรคมนาคมทั่่�วประเทศเป็็นระยะ
ในอััฟกานิิ ส ถาน นัั ก ข่่ า วต้้ อ งเผชิิ ญ กัั บ การจัั บกุุ ม
ในเกาหลีีเหนืือ การวิิพากษ์์วิิจารณ์์รััฐบาลทั้้�งหมด
และการคุุ ม ขัั ง โดยพลการ ตลอดจนการทรมาน
ยัังคงเป็็นเรื่่�องต้้องห้้าม
และการปฏิิ บัั ติิ ที่่� โ หดร้้ า ย จากการรายงานข่่ า วที่่�
วิิพากษ์์วิิจารณ์์กลุ่่�มตาลีีบััน ในบัังกลาเทศ นัักข่่าว
ในอิินโดนีีเซีีย สิิทธิิในเสรีีภาพการแสดงออกได้้รัับ
ถููกทำำ�ร้้ายร่่างกาย ถููกคุุกคามด้้วยกระบวนการทาง
ผลกระทบมากขึ้้�นจากการใช้้ประมวลกฎหมายอาญา
กฎหมาย และการตอบโต้้อื่่�นๆ จากการรายงานข่่าว
ฉบัับใหม่่ในเดืือนธัันวาคม ซึ่่�งเอาผิิดทางอาญาต่่อ
ร่่ า งกฎหมายคุ้้�มครองข้้ อ มูู ล ฉบัั บ หนึ่่� ง มีีข่่ ม ขู่่�ว่่ า จะ
การดููหมิ่่�นประธานาธิิบดีี เจ้้าหน้้าที่่�และสถาบัันอื่่�นๆ
ปิิ ดกั้้� น เสรีีภาพในการแสดงออก คนทำำ� งานในสื่่� อ
ของรััฐ รััฐสภามััลดีีฟส์์ผ่่านกฎหมายบัังคัับให้้นัักข่่าว
ในปากีีสถานยัั ง ถูู ก กดดัั น มากขึ้้� น เมื่่� อ นัั ก ข่่ า วและ
ต้้องเปิิดเผยแหล่่งข่่าว ทั้้�งนี้้�ระหว่่างที่่�รััฐบาลมััลดีีฟส์์
บุุคคลอื่่�นๆ ถููกจัับกุุมในข้้อหาที่่�ปราศจากข้้อเท็็จจริิง
กำำ�ลัังพิิจารณาแก้้ไขกฎหมายดัังกล่่าว รััฐบาลต้้อง
รััฐบาลชุุดใหม่่ในฟิิลิป ิ ปิินส์์ไม่่ได้้ให้้การผ่่อนปรนกัับสื่่อ �
เผชิิญเสีียงวิิพากษ์์วิิจารณ์์อย่่างหนััก
นัักข่่าวอย่่างน้้อยสองคนถููกสัังหารในช่่วงหลัังของปีี
ในขณะที่่�การคุุกคามบุุคคลอื่่�นๆ ด้้วยกระบวนการ ทางการในเวีียดนามยัังคงใช้้ประมวลกฎหมายอาญา
ทางกฎหมายยัังคงดำำ�เนิินต่่อไป และเว็็บไซต์์ของกลุ่่�ม ที่่� มีี อยู่่�เพื่่� อ จัั บกุุ ม และดำำ� เนิิ น คดีีโดยพลการกัั บ
สื่่�ออิิสระยัังคงถููกปิิดกั้้�น ผู้้�วิิพากษ์์วิิจารณ์์ กฎหมายใหม่่ “Decree 53” ที่่�
กำำ�หนดให้้บริิษััทเทคโนโลยีีต้้องจััดเก็็บข้้อมููลผู้้�ใช้้และ

รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL 14


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
อาจแบ่่งปัันข้้อมููลให้้กับท
ั างการ อาจเป็็นเครื่่�องมืือใหม่่ ประท้้วง ด้้วยการใช้้กำำ�ลัังโดยไม่่จำำ�เป็็นและบางครั้้�ง
ในการปิิดปากผู้้�เห็็นต่่าง ถึึงชีีวิิต รวมทั้้�งในปาปััวและปาปััวตะวัันตกด้้วย

ทั้้�งในมาเลเซีียและเนปาล นัักแสดงตลกอยู่่�ในกลุ่่�ม ข้้อจำำ�กััดใหม่่ ถููกนำำ�มาใช้้เพื่่�อจำำ�กััดสิิทธิิในการชุุมนุุม


ที่่� ต้้ อ งเผชิิ ญ กัั บ โทษจำำ�คุุ ก เนื่่� อ งจากการแสดงของ ประท้้วงในหลายประเทศ ในรััฐกรณาฏกะของอิินเดีีย
พวกเขา มีีคำำ�สั่่ง� ซึ่่ง� จำำ�กัด
ั การชุุมนุุมประท้้วงไว้้ในพื้้�นที่ที่
่� กำ
่� ำ�หนด
ในเมืืองหลวงของรััฐ ประมวลกฎหมายอาญาฉบัับใหม่่
รััฐบาลต้้องเคารพเสรีีภาพสื่่�อ ยุุติก ิ ารสอบสวนหรืือ ในอิิ น โดนีีเซีียห้้ า มการชุุ ม นุุ ม โดยไม่่ ไ ด้้ รัั บ อนุุ ญ าต
การดำำ�เนิินคดีีทั้้�งหมดที่่�เกี่่�ยวข้้องกัับการใช้้สิิทธิิใน ขณะที่่�ในออสเตรเลีีย หลายรััฐได้้นำำ�กฎหมายใหม่่
เสรีีภาพการแสดงออกโดยไม่่มีีการเลืือกปฏิิบััติิ และ มาใช้้ซึ่่�งกำำ�หนดโทษปรัับและจำำ�คุุกสำำ�หรัับการเข้้าร่่วม
ยกเลิิกบทบััญญััติิทางกฎหมายที่่�เอาผิิดทางอาญา การชุุมนุุมประท้้วงที่่�ไม่่ได้้รัับอนุุญาต
หรืือที่่�สามารถใช้้จำ�กัั
ำ ดการแสดงออกที่่�ชอบธรรมได้้
สิิทธิิในเสรีีภาพการสมาคมยัังถููกปิิดกั้้�นมากขึ้้�นด้้วย
ในหลายๆ ประเทศ ในอััฟกานิิสถาน พื้้�นที่่�สำำ�หรัับ
สิิทธิิในเสรีีภาพในการชุุมนุุมโดยสงบ การติิดตามและรายงานด้้านสิิทธิิมนุุษยชนอิิสระได้้
และการสมาคม หายไปหมดแล้้ว ในอิินเดีีย มีีการใช้้กฎหมายฟอกเงิิน
และข้้ออ้้างอื่่�นๆ เพื่่�อคุุกคามองค์์กรไม่่แสวงหากำำ�ไร
แม้้ในขณะที่่�รััฐบาลพยายามปราบปรามผู้้�เห็็นต่่าง
มีีการกำำ� หนดข้้ อ จำำ�กัั ด ใหม่่ เ กี่่� ย วกัั บ งานที่่� ถูู ก ต้้ อ ง
แต่่ผู้ค้� นทั่่�วทั้้�งภููมิภ
ิ าคได้้อ้า้ งสิิทธิใิ นการชุุมนุุมประท้้วง
ตามกฎหมายขององค์์ ก รไม่่ แ สวงหากำำ� ไร ส่่ ว นใน
ต่่อต้้านความอยุุติิธรรมและการเลืือกปฏิิบััติิ ซึ่่�งมััก
เมีียนมา โดยหากไม่่ปฏิิบััติิตามมีีโทษถึึงจำำ�คุุก
เสี่่�ยงต่่อการถููกจัับกุม ุ และคุุมขัังโดยพลการ ตลอดจน
การบาดเจ็็บและแม้้กระทั่่�งการเสีียชีีวิิตเมื่่�อทางการ ในกััมพููชา พรรคสงเคราะห์์ชาติิซึ่ง่� เป็็นพรรคฝ่่ายค้้าน
ใช้้กำำ�ลัังโดยไม่่จำำ�เป็็นและเกิินกว่่าเหตุุซ้ำำ��แล้้วซ้ำำ��เล่่า หลัักยัังคงถููกห้้ามดำำ�เนิินกิิจกรรม และยัังคงมีีการ
ดำำ� เนิิ น คดีีกัั บ สมาชิิ ก พรรคและสมาชิิ ก ของพรรค
ในศรีีลัังกา ตำำ� รวจใช้้ ก ระสุุ น จริิ ง แก๊๊ ส น้ำำ��ต า และ
เพลิิ ง เทีียนซึ่่� ง เป็็ น พรรคที่่� สืื บท อดเจตนารมณ์์
เครื่่� อ งฉีีดน้ำำ�� แรงดัั น สูู ง กัั บฝูู ง ชนที่่� ส่่ ว นใหญ่่ ชุุ ม นุุ ม
ในฟิิลิิปปิินส์์ การกล่่าวหาในที่่�สาธารณะว่่ามีีความ
ประท้้วงโดยสงบเพื่่�อต่่อต้้านวิิกฤตเศรษฐกิิจ ทำำ�ให้้
เชื่่�อมโยงกัับกลุ่่�มคอมมิิวนิิสต์์ หรืือที่่�เรีียกว่่า “ติิด
มีีผู้้� เ สีียชีีวิิ ต และบาดเจ็็ บ ตำำ� รวจในบัั ง กลาเทศใช้้
ป้้ายสีีแดง” ยัังคงถููกนำำ�มาใช้้กัับองค์์กรและบุุคคล
กระสุุนจริิงและกระสุุนยาง ระเบิิดเสีียง และแก๊๊สน้ำำ��ตา
ต่่างๆ เป็็นวิิธีีการปราบปรามผู้้�เห็็นต่่างโดยการระบุุตัวั
เพื่่�อสลายการชุุมนุุมประท้้วงของนัักศึึกษาและกลุ่่�ม
เพื่่� อ คุุ ม ขัั ง โดยพลการและสัั ง หารโดยมิิ ช อบด้้ ว ย
ผู้้�ใช้้แรงงาน
กฎหมาย ในมองโกเลีีย นัักปกป้้องสิิทธิม ิ นุุษยชนต้้อง
เผชิิญกัับข้้อกล่่าวหาเรื่่�องการจารกรรมและการข่่มขู่่�
ในปากีีสถาน ทางการใช้้กำำ�ลังั สลายการชุุมนุุมประท้้วง
ในรููปแบบเดิิมๆ พื้้�นที่่ภ � าคประชาสัังคมในฮ่่องกงหดตััว
โดยสงบของนัั ก กิิ จ กรรมและสมาชิิ ก ในครอบครัั ว
มากยิ่่�งขึ้้�นในปีี 2565 เนื่่�องจากกิิจกรรมที่่�ถููกต้้อง
ของเหยื่่�อการบัังคัับบุุคคลให้้สููญหาย เหยื่่�อของเงิินกู้้�
ตามกฎหมายขององค์์กรไม่่แสวงหากำำ�ไร ถููกเอาผิิด
นอกระบบที่ชุ ่� ม
ุ นุุมประท้้วงในเนปาลเผชิิญกัับการทุุบตีี
ทางอาญา สร้้างสภาพแวดล้้อมแห่่งความกลััวและ
ด้้ ว ยกระบองตำำ� รวจและถูู ก คุุ ม ขัั ง โดยพลการ ใน
การเซ็็นเซอร์์ตััวเอง
อิิ น เดีีย เด็็ ก ชายอายุุ 15 ปีี และผู้้�ชุุ ม นุุ ม ประท้้ ว ง
อีีกคนหนึ่่�งถููกตำำ�รวจยิิงเสีียชีีวิิตระหว่่างการชุุมนุุมใน
รััฐบาลต้้องเคารพและอำำ�นวยความสะดวกในการ
รััฐฌารขััณฑ์์ ตำำ�รวจในอิินโดนีีเซีียตอบโต้้การชุุมนุุม
ใช้้สิท
ิ ธิิในเสรีีภาพการชุุมนุุมโดยสงบและการสมาคม
งานของนัักปกป้้ อ งสิิ ท ธิิ ม นุุ ษ ยชนต้้ อ งได้้ รัับ การ

15 รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
เคารพและปกป้้ อ ง ตลอดจนประกัันให้้ มีี สภาพ การลอยนวลพ้้นผิิด
แวดล้้อมที่่�ปลอดภััยและเอื้้�ออำำ�นวยต่่อการทำำ�งาน และสิิทธิิในความยุุติิธรรม

การยกเว้้นโทษเกิิดขึ้้�นได้้เพราะหน่่วยงานระดัับชาติิ
การจัับกุุมและการคุุมขัังโดยพลการ ในหลายประเทศล้้ ม เหลวในการปฏิิ บัั ติิ ต ามสิิ ทธิิ ใ น
ความยุุติิธรรม ความจริิง และการเยีียวยาของเหยื่่�อ
ในจีีน แม้้ ท างการจะยืื น ยัั น ในทางตรงกัั น ข้้ า ม แต่่
และองค์์กรระหว่่างประเทศมัักปฏิิเสธความรัับผิดชิ อบ
เชื่่� อ ว่่ า ชายหญิิ ง หลายพัั น คนยัั ง คงถูู ก คุุ ม ขัั ง โดย
ในการปกป้้องพวกเขา
พลการในซิินเจีียง นอกจากนี้้� นัักกิิจกรรมชาวทิิเบต
ในจีีนยัั ง ถูู ก ตัั ดสิิ น ให้้ รัั บ โทษจำำ�คุุ ก เป็็ น เวลานาน
แม้้จะมีีรายงานของ OHCHR ที่่�ช่่วยเสริิมหลัักฐาน
หลัังจากการพิิจารณาคดีีอย่่างไม่่เป็็นธรรมสำำ�หรัับ
หนัักแน่่นอยู่่�แล้้วเกี่่�ยวกัับความทารุุณโหดร้้ายของ
กิิจกรรมที่่�ถืือว่่า “ยุุยงให้้แบ่่งแยกประเทศ” หรืือ
จีีนในซิิ น เจีียง แต่่ ค ณะมนตรีีสิิ ทธิิ ม นุุ ษ ยชนแห่่ ง
“คุุกคามความมั่่�นคงของรััฐ”
สหประชาชาติิก็็ลงมติิคััดค้้าน แม้้กระทั่่�งการจััดการ
อภิิปรายเกี่่�ยวกัับสถานการณ์์ดัังกล่่าว ซึ่่�งไม่่ต่่างกัับ
ในที่่� อื่่� น ๆ ทั่่� ว ภูู มิิ ภ าค นัั ก ปกป้้ อ งสิิ ทธิิ ม นุุ ษ ยชน
การทรยศต่่อเหยื่่�อและผู้้�เสีียหายจำำ�นวนนัับไม่่ถ้ว้ นของ
นัักกิิจกรรมทางการเมืืองและสิ่่�งแวดล้้อม และบุุคคล
“สงครามปราบปรามยาเสพติิด” ในฟิิลิิปปิินส์์โดย
อื่่� น ๆ ถูู ก จัั บกุุ ม และคุุ ม ขัั ง โดยพลการเนื่่� อ งจากใช้้
การไม่่ต่่ออายุุอำำ�นาจหน้้าที่่�ในการติิดตามตรวจสอบ
สิิทธิิในการชุุมนุุมประท้้วงหรืือท้้าทายนโยบายและ
ของ OHCHR แม้้ว่า่ จะมีีการสัังหารโดยตำำ�รวจเพิ่่�มขึ้้�น
การปฏิิบััติิของรััฐบาล
อย่่ า งน่่ า ตกใจในระหว่่ า งปฏิิ บัั ติิ ก ารปราบปราม
ยาเสพติิดในช่่วงปีีที่่�ผ่่านมา ในทางตรงกัันข้้าม เมื่่�อ
ในไทย ผู้้�คนมากกว่่า 1,000 คน รวมถึึงเด็็กหลาย
ไม่่ มีี ความคืื บ หน้้ า ในการกำำ� หนดความรัั บผิิ ดช อบ
ร้้อยคนถููกตั้้�งข้้อหาอาญาจากการเข้้าร่่วมการชุุมนุุม
ต่่ออาชญากรรมภายใต้้กฎหมายระหว่่างประเทศที่่�
ประท้้วง ผู้้�ชุุมนุุมประท้้วงในศรีีลัังกาถููกจัับกุุม คุุมขััง
เกิิดขึ้้�นในระหว่่างและหลัังการขััดแย้้งกัันด้้วยอาวุุุ�ธ
โดยพลการ และถูู ก ตั้้� ง ข้้ อ หาที่่� เ กี่่� ย วข้้ อ งกัั บ การ
ในศรีีลัังกา คณะมนตรีีได้้ลงมติิขยายอำำ�นาจหน้้าที่่�
ก่่อการร้้ายและความผิิดอื่่�นๆ ในเมีียนมา การจัับกุุม
ของ OHCHR ในการรวบรวมหลัั ก ฐานสำำ� หรัั บ
และการคุุมขัังฝ่่ายตรงข้้ามจำำ�นวนมากโดยพลการ
กระบวนการรัับผิิดชอบในอนาคต
ของรััฐบาลทหารยัังคงดำำ�เนิินต่่อไป และผู้ค ้� นมากกว่่า
1,000 คน ถููกตััดสิน ิ ว่่ามีีความผิิดในการพิิจารณาคดีี
การลอยนวลพ้้ น ผิิ ดยัั ง เกิิ ดขึ้้� น อย่่ า งต่่ อ เนื่่� อ งใน
ที่่�ไม่่เป็็นธรรมอย่่างยิ่่�ง
อััฟกานิิ ส ถาน ซึ่่� ง ระบบยุุ ติิ ธ รรมในแบบของกลุ่่�ม
ตาลีีบัันขาดความน่่าเชื่่�อถืือ ในเนปาล ไม่่มีีความ
ในเวีียดนาม มีีการกำำ�หนดโทษจำำ�คุุกเป็็นเวลานานต่่อ
คืื บ หน้้ า ใดๆ ในการรัั บ รองสิิ ทธิิ ใ นความยุุ ติิ ธ รรม
นัักกิิจกรรมด้้านสิิทธิิมนุุษยชนและสิิทธิิในที่่�ดิิน และ
สำำ�หรัับเหยื่่�อที่่�ถููกละเมิิดสิิทธิิมนุุษยชนอย่่างร้้ายแรง
ในอิินเดีีย นัักปกป้้องสิิทธิิมนุุษยชนถููกคุุมขัังโดยไม่่มีี
หลายหมื่่� น รายที่่� เ กิิ ดขึ้้� น ในระหว่่ า งการขัั ด แย้้ ง กัั น
การพิิจารณาคดีี
ด้้วยอาวุุุ�ธในประเทศระหว่่างปีี 2539-2549

รััฐบาลต้้องยุุติิการจัับกุุมและการคุุมขัังโดยพลการ
เมื่่�อมีีการดำำ�เนิินคดีีกัับผู้้�ถููกกล่่าวหา การพิิจารณาคดีี
ต่่อผู้้�วิิพากษ์์วิิจารณ์์รััฐบาลและบุุคคลอื่่�นๆ และปล่่อย
มัักจะเกิิดความผิิดปกติิขึ้้�น ตััวอย่่างเช่่น มีีคำำ�ถามที่่�
ทุุกคนที่่�ถููกคุุมขัังเพีียงเพราะการใช้้สิิทธิิในเสรีีภาพ
จริิงจัังเกี่่�ยวกัับความน่่าเชื่่�อถืือของการพิิจารณาคดีี
การแสดงออก การชุุมนุุมโดยสงบ การสมาคมหรืือ
ในอิินโดนีีเซีีย ซึ่่�งอดีีตผู้้�บััญชาการทหารพ้้นผิิดจาก
สิิทธิิมนุุษยชนอื่่�นๆ
การสัังหารโดยมิิชอบด้้วยกฎหมายต่่อนัักเรีียนมััธยม
ปลายชาวปาปััว 4 คนในปีี 2557

รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL 16


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
รััฐบาลประเทศต่่างๆ ต้้องจััดการกัับการลอยนวล ทุุกฝ่่ายในการขััดแย้้งกัันด้้วยอาวุุุ�ธต้้องปฏิิบััติิตาม
พ้้นผิิดในอาชญากรรมและการละเมิิดสิิทธิิมนุุษยชน กฎหมายมนุุษยธรรมระหว่่างประเทศ โดยเฉพาะ
ที่่�ร้้ายแรงอื่่�นๆ โดยทำำ�การสอบสวนอย่่างรอบด้้าน อย่่ า งยิ่่� ง การยุุ ติิ ก ารโจมตีีพลเรืื อ นโดยตรงหรืื อ
เป็็นอิิสระ ไม่่ลำำ�เอีียง มีีประสิิทธิิภาพ และโปร่่งใส โครงสร้้างพื้้�นฐานของพลเรืือนและการโจมตีีอย่่าง
ตามกฎหมายระหว่่างประเทศ นำำ�ผู้้�ต้้องสงสััยเข้้าสู่่� ไม่่เลืือกเป้้าหมาย
กระบวนการยุุติธ ิ รรมในการพิิจารณาคดีีที่่�เป็็นธรรม
ควรมีีการขยายความร่่วมมืืออย่่างเต็็มที่่�ให้้ครอบคลุุม
การสอบสวนและกระบวนการยุุ ติิ ธ รรมระหว่่ า ง ความรัับผิิดชอบของบรรษััท
ประเทศ
หลัังจากการรายงานของแอมเนสตี้้� อิินเตอร์์เนชั่น ่� แนล
ที่่� บัั น ทึึกข้้ อ มูู ลบทบ าทของธุุ ร กิิ จ ในการนำำ� เข้้ า และ
การละเมิิดกฎหมายมนุุษยธรรม จััดจำำ�หน่่ายเชื้้�อเพลิิงอากาศยานซึ่่�งอาจถููกเมีียนมา
ระหว่่างประเทศ นำำ�มาใช้้ในการโจมตีีทางอากาศของทหารต่่อพลเรืือน
บริิษััทที่่�เกี่่�ยวข้้อง รวมถึึงพููมา เอ็็นเนอร์์ยี่่� (Puma
ก อ ง ทัั พ เ มีี ย น ม า มีีส่่ ว น รัั บผิิ ดช อ บต่่ อ ก า ร ก่่ อ Energy) และธุุรกิิจต่่างชาติิอื่่�นๆ ประกาศว่่าพวกเขา
อาชญากรรมสงครามจากการเพิ่่� ม การโจมตีีภาค กำำ�ลัังยกเลิิกหรืือระงัับการดำำ�เนิินธุุรกิิจในเมีียนมา
พื้้�นดิินและทางอากาศอย่่างมีีเป้้าหมายและไม่่เลืือก
เป้้าหมายต่่อพลเรืือนและทรััพย์์สิินของพลเรืือน ปล้้น การเน้้ น ย้ำำ��ถึึ งความจำำ� เป็็ น ของบทบาทภาคธุุ ร กิิ จ
สะดมและเผาหมู่่�บ้้าน สัังหารผู้้�คนหลายร้้อยคนและ จะต้้ อ งรัั บผิิ ดช อบอย่่ า งจริิ ง จัั ง ในการปกป้้ อ งและ
บัังคัับให้้ผู้ค ้� นหลายพัันคนต้้องพลััดถิ่่น � ฐาน นอกจากนี้้� ส่่งเสริิมสิิทธิิมนุุษยชน และจะต้้องรัับผิิดชอบเมื่่�อไม่่ได้้
ยัั ง มีีบัั น ทึึกข้้ อ มูู ลว่่ า มีีการใช้้ ร ะเบิิ ดลูู ก ปรายหรืื อ ทำำ� เช่่ น นั้้� น แอมเนสตี้้� อิิ น เตอร์์ เ นชั่่� น แนลยัั ง พบว่่ า
ระเบิิดพวง และทุ่่�นระเบิิดสัังหารบุุคคลซึ่่�งถููกห้้ามใช้้ อััลกอริิทึึมและการดำำ�เนิินธุุรกิิจของเมตา (Meta)
ภายใต้้กฎหมายระหว่่างประเทศ (เดิิมคืือเฟซบุ๊๊�ก) มีีส่่วนอย่่างมากในการละเมิิดสิิทธิิ
มนุุษยชนอย่่างร้้ายแรงต่่อชาวโรฮิิงญาในเมีียนมาในปีี
อาชญากรรมสงครามยัังเกิิดขึ้้�นในอััฟกานิิสถาน ซึ่่�ง 2560
กลุ่่�มตาลีีบัันยัังคงทำำ�การสัังหารเพื่่�อตอบโต้้ต่อ ่ สมาชิิก
ของอดีีตรััฐบาลและกองกำำ�ลัังความมั่่�นคง และจัับกุุม ผู้้�มีีบทบาทในบริิ ษัั ท ควรกำำ� หนดการตรวจสอบ
โดยพลการ สัังหารนอกกระบวนการยุุติิธรรม และ วิิเคราะห์์สถานะ เพื่่�อประกัันว่่าการดำำ�เนิินงานของตน
ทรมานบุุคคลที่่�ถููกกล่่าวหาว่่าเกี่่�ยวข้้องกัับแนวร่่วม และของบริิษัทพั
ั น ั ธมิิตรจะไม่่ก่อ ่ ให้้เกิิดหรืือมีีส่่วนในการ
ต่่อต้้านแห่่งชาติิและกลุ่่�มต่่อต้้านที่่�ติิดอาวุุธอื่่�นๆ ละเมิิดสิิทธิิมนุุษยชน นอกจากนั้้�นควรมีีมาตรการ
รัับมืือการละเมิิดที่่�อาจเกิิดขึ้้�น
กลุ่่�มติิดอาวุุธยัังมีีส่่วนรัับผิิดชอบต่่อการละเมิิดอย่่าง
ร้้ า ยแรงในอััฟกานิิ ส ถาน ซึ่่� ง กลุ่่�มไอเอสในจัั ง หวัั ด
โคราซาน (IS-KP) ยัังคงพุ่่�งเป้้าโจมตีีกลุ่่�มชาติิพัันธุ์์� สิิทธิิในเสรีีภาพการนัับถืือศาสนา
และศาสนาที่่�เป็็นชนกลุ่่�มน้้อย รวมถึึงการทิ้้�งระเบิิด และความเชื่่�อ
สถานที่่� ท างศาสนาและสถานศึึกษาที่่� ชุุ ม ชนชาว
เสรีีภาพในการนัั บถืื อ ศาสนาและความเชื่่� อ ยัั ง คง
ฮาซาราและซิิกข์์ใช้้ ในเมีียนมา มีีบางกลุ่่�มใช้้ทุ่่�นระเบิิด
ถูู ก คุุ ก คามในหลายประเทศ ในอิินเดีีย ชาวมุุ ส ลิิ ม
สัั ง หารบุุ ค คลที่่� ถูู ก ห้้ า มใช้้ ห รืื อ ระเบิิ ด แสวงเครื่่� อ ง
มัักถููกจัับกุุมและดำำ�เนิินคดีีเนื่่�องจากใช้้เสรีีภาพทาง
มีีรายงานว่่ากลุ่่�มติิดอาวุุธในแคว้้นจััมมููและแคชเมีียร์์
ศาสนา รััฐบาลของรััฐกรณาฏกะได้้ทำำ�ตามตััวอย่่าง
ของอิิ น เดีียได้้ สัั ง หารพลเรืื อ นอย่่ า งน้้ อ ย 19 คน
ของรััฐอื่่�นๆ โดยออกกฎหมายเอาผิิดกัับการแต่่งงาน
รวมทั้้�งสมาชิิกในชุุมชนของชนกลุ่่�มน้้อยชาวฮิินดูู

17 รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
ที่่�ญาติิหรืือบุุคคลอื่่�นๆ กล่่าวหาว่่าบัังคัับให้้คู่่�สมรส สาธารณะเนื่่�องจากคำำ�สั่่ง� ใหม่่ที่จำ ่� ำ�กัดสิ
ั ทธิ
ิ แ
ิ ละเสรีีภาพ
ฝ่่ายหนึ่่�งเปลี่่�ยนศาสนา ซึ่่�งมัักเป็็นผู้้�หญิิงชาวฮิินดูู มากขึ้้�น ซึ่่�งนอกจากจะห้้ามไม่่ให้้ทำำ�งานกัับองค์์กร
นอกจากนั้้�นเด็็กผู้้�หญิิงยัังถููกห้้ามไม่่ให้้สวมฮิิญาบ ไม่่แสวงหากำำ�ไรแล้้ว ยัังห้้ามไม่่ให้้เดิินทางโดยไม่่มีี
ในโรงเรีียนของรััฐในรััฐกรณาฏกะ ผู้้�ติิดตามที่่�เป็็นผู้้�ชาย ห้้ามเข้้าเรีียนในโรงเรีียนมััธยม
และมหาวิิทยาลััยหรืือห้้ามไปสวนสาธารณะ รวมทั้้�ง
ข้้อกล่่าวหาเรื่่�องการละเมิิดกฎหมายดููหมิ่่�นศาสนา ข้้อจำำ�กััดอื่่�นๆ
ยัังคงทำำ�ให้้เกิิดโทษประหารชีีวิิตและการรุุมประชาทััณฑ์์
ในปากีีสถาน ซึ่่�งยัังคงมีีการบัังคัับให้้เปลี่่�ยนศาสนา ในเนปาล ผู้้� ห ญิิ ง ยัั ง คงถูู ก ปฏิิ เ สธสิิ ทธิิ ค วามเป็็ น
มานัับถือื อิิสลามสำำ�หรัับผู้ห
้� ญิิงและเด็็กผู้ห
้� ญิิงชาวฮิินดูู พลเมืืองที่่�เท่่าเทีียมกััน แม้้ว่่าอายุุความสำำ�หรัับการ
คริิสต์์ และซิิกข์์ ข่่มขืืนจะได้้รัับการขยายออกไป แต่่ระยะเวลาในการ
ยื่่�นเรื่่�องร้้องเรีียนที่่�สั้้�นเกิินจำำ�กััดให้้เกิิดการเยีียวยา
ในจีีน ผู้้�นำำ�ศาสนาและสมาชิิกฟาหลุุนกงถููกคุุมขััง อย่่างมีีประสิิทธิิภาพสำำ�หรัับผู้้�เสีียหายที่่�รอดชีีวิิต
โดยพลการและจำำ�คุก ุ ขณะที่่ก � ารประหััตประหารอย่่าง
ต่่อเนื่่�องต่่อชาวอุุยกููร์์ คาซััค และผู้้�ที่่�มาจากชนกลุ่่�ม อุุปสรรคทางกฎหมายต่่อการมีีส่่วนร่่วมของผู้้�หญิิง
น้้ อ ยทางชาติิ พัั น ธุ์์�ซึ่่� ง ส่่ ว นใหญ่่ เ ป็็ น ชาวมุุ ส ลิิ ม อื่่� น ๆ ในการเลืือกตั้ง้� ในฟิิจิยั ิ งั คงมีีอยู่่�ในระหว่่างการเลืือกตั้้ง�
ในซิินเจีียงเป็็นการข่่มขู่่�ว่่าจะลบล้้างอััตลัักษณ์์ทั้้�งทาง สมาชิิกรััฐสภาในเดืือนธัันวาคม เนื่่�องจากปััญหาทาง
ศาสนาและวััฒนธรรมของพวกเขา กฎหมายที่่�ยัังไม่่ได้้รัับการแก้้ไขในกฎหมายที่่�เป็็นการ
เลืื อ กปฏิิ บัั ติิ ซึ่่� ง กำำ� หนดให้้ ผู้้� ห ญิิ ง ต้้ อ งเปลี่่� ย นชื่่� อ ใน
รััฐบาลต้้ อ งใช้้ ม าตรการที่่� มีี ประสิิ ท ธิิ ภ าพเพื่่� อ สูู ติิ บัั ต รหากต้้ อ งการลงคะแนนเสีียงภายใต้้ ชื่่� อ ที่่�
ดำำ�เนิินการปฏิิรููปกฎหมายและนโยบายเพื่่�อปกป้้อง แต่่งงานแล้้ว ตััวแทนของผู้้�หญิิงในชีีวิิตสาธารณะ
ส่่งเสริิม และรัับประกัันสิิทธิิในเสรีีภาพการนัับถืือ ยัังคงมีีจำำ�นวนต่ำำ�� รวมถึึงในปาปััวนิิวกิินีี ซึ่่�งมีีสมาชิิก
ศาสนาหรืือความเชื่่�ออย่่างเต็็มที่่�โดยไม่่มีีการเลืือก รััฐสภาที่่�เป็็นผู้้�หญิิงเพีียงสองคนเท่่านั้้�นจาก 118 คน
ปฏิิบััติิ ที่่�ได้้รัับการเลืือกตั้้�งในปีี 2565 และที่่�ญี่่�ปุ่่�น ผู้้�หญิิง
มีีสััดส่่วนเพีียง 10.6% ของสมาชิิกสภาจัังหวััด

สิิทธิิของผู้้�หญิิงและเด็็กผู้้�หญิิง ความรุุนแรงต่่อผู้้�หญิิงยัังคงเกิิดขึ้้�นอยู่่�ทั่่�วไป มีีการ


เรีียกร้้องต่่อทางการมััลดีีฟส์์โดยผู้้�เชี่่�ยวชาญของ
กฎหมายใหม่่ ที่่� มีี เป้้ า หมายเพื่่� อ เพิ่่� ม ความเข้้ ม แข็็ ง
สหประชาชาติิ ใ ห้้ จัั ด การกัั บ ความรุุ น แรงด้้ ว ยเหตุุ
ในการปกป้้องผู้้�หญิิงและเด็็กผู้้�หญิิง รวมถึึงกฎหมาย
แห่่งเพศที่กำ ่� ำ�ลังั เพิ่่�มขึ้้�น ในบัง
ั กลาเทศ การข่่มขืืนหรืือ
ที่่� ต่่ อ สู้้�กัั บ ความรุุ น แรงทางเพศและความรุุ น แรง
ฆาตกรรมผู้้�หญิิงโดยสามีีหรืือสมาชิิกในครอบครััว
ด้้วยเหตุุแห่่งเพศได้้ถูก ู นำำ�มาใช้้ในหลายประเทศ รวมทั้้�ง
ในหลายร้้ อ ยกรณีีได้้ รัั บ การบัั น ทึึกข้้ อ มูู ล ไว้้ โ ดย
จีีน อิินโดนีีเซีีย และปาปััวนิิวกิินีี ในอิินเดีีย ศาลฎีีกา
องค์์กรไม่่แสวงหากำำ�ไร แต่่เชื่่�อว่่ามีีอีีกจำำ�นวนมากที่่�
มีีคำำ�พิพ ิ ากษารัับรองสิิทธิใิ นการมีีศัักดิ์์�ศรีีของพนัักงาน
ไม่่ได้้รัับการรายงาน และการลอยนวลพ้้นผิิดสำำ�หรัับ
บริิการ สั่่�งให้้ตำำ�รวจหยุุดคุก ุ คาม และตีีความกฎหมาย
อาชญากรรมดัังกล่่าวยัังคงเกิิดขึ้้�นอย่่างกว้้างขวาง
ที่่�มีีอยู่่�เพื่่�อขยายการเข้้าถึึงการทำำ�แท้้งให้้กัับผู้้�หญิิง
แม้้จะเป็็นความผิิดอาญา แต่่การทำำ�ร้้ายผู้้�หญิิงและ
ทุุกคน โดยไม่่คำำ�นึึงถึึงสถานภาพการสมรส
เด็็กผู้้�หญิิงที่่�ถููกกล่่าวหาว่่าใช้้เวทมนตร์์ยัังคงดำำ�เนิิน
ต่่อไปในปาปััวนิิวกิินีี
อย่่างไรก็็ตาม ความเป็็นจริิงของผู้้�หญิิงและเด็็กผู้้�หญิิง
จำำ�นวนมากในภููมิภ ิ าคนี้้ยั
� งั คงถููกเลืือกปฏิิบัติ
ั อ
ิ ย่่างเป็็น
ในปากีีสถาน มีีรายงานการฆาตกรรมผู้้� ห ญิิ ง ที่่�
ระบบและถููกกระทำำ�ด้ว้ ยความรุุนแรง ในอััฟกานิิสถาน
มีีชื่่� อ เสีียงหลายคนโดยคู่่�ครองหรืื อ สมาชิิ ก ใน
ชีีวิิตของผู้้�หญิิงและเด็็กผู้้�หญิิงถููกกีีดกัันจากพื้้�นที่่�
ครอบครััว แต่่สมััชชาแห่่งชาติิกลัับล้้มเหลวในการนำำ�

รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL 18


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
กฎหมายเกี่่� ย วกัั บ ความรุุ น แรงในครอบครัั ว มาใช้้ รััฐบาลควรยกเลิิกกฎหมายและนโยบายที่่เ� ลืือกปฏิิบัติ ั ิ
ซึ่่�งค้้างอยู่่�ตั้้�งแต่่ปีี 2564 ต่่อผู้้�ที่่�มีีความหลากหลายทางเพศ รวมถึึงยกเลิิก
ความผิิดสำำ�หรัับความสััมพัันธ์์ทางเพศ ด้้วยความ
รััฐบาลทั่่�วทั้้�งภููมิิภาคต้้องเร่่งความพยายามในการ ยิินยอมระหว่่างเพศเดีียวกัันและขจััดอุุปสรรคทาง
ปกป้้องและยุุติิการเลืือกปฏิิบััติิต่่อผู้้�หญิิงและเด็็ก กฎหมายของการสมรสของเพศเดีียวกััน และกำำ�หนด
ผู้้�หญิิง และดำำ�เนิินการตามขั้้�นตอนที่่�เป็็นรููปธรรม มาตรการเพื่่�อปกป้้องสิิทธิขิ องผู้้�ที่มีี
่� ความหลากหลาย
เพื่่�อป้้องกัันและดำำ�เนิินคดีีกัับความรุุนแรงด้้วยเหตุุ ทางเพศและช่่วยให้้พวกเขามีีชีีวิิตอยู่่�อย่่างปลอดภััย
แห่่งเพศและความรุุนแรงทางเพศ และมีีศัักดิ์์�ศรีี

สิิทธิิของผู้้�ที่่�มีีความหลากหลายทางเพศ การเลืือกปฏิิบััติิเนื่่�องจากชาติิพัันธุ์์�และ
วรรณะและสิิทธิิของชนเผ่่าพื้้�นเมืือง
มีีการดำำ� เนิิ น การเพื่่� อ รัั บ รองสิิ ทธิิ ข องผู้้� ที่่� มีี ความ
หลากหลายทางเพศตามกฎหมายในประเทศต่่างๆ ทั้้�งในอิินเดีียและปากีีสถาน การเลืือกปฏิิบัติ
ั เิ นื่่�องจาก
รวมทั้้�งญี่่�ปุ่่�น สิิงคโปร์์ และไต้้หวััน ในสิิงคโปร์์ มีีการ วรรณะยัั ง คงไม่่ ลดล ง ในอิิ น เดีีย ชาวดาลิิ ต หรืื อ
ยกเลิิกความผิิดสำำ�หรัับความสััมพัันธ์์ทางเพศด้้วย จััณฑาลและอาทิิวาสีีตกเป็็นเหยื่่�อความรุุนแรงและ
ความยิินยอมระหว่่างผู้้�ชาย อย่่างไรก็็ตาม รััฐบาล การเลืื อ กปฏิิ บัั ติิ จ ากสมาชิิ ก ในวรรณะที่่� สูู ง กว่่ า ซึ่่� ง
สิิงคโปร์์ยัังได้้แก้้ไขรััฐธรรมนููญเพื่่�อปิิดกั้้�นการสมรส ั การยกเว้้นโทษ มีีร่่างกฎหมายในบัังกลาเทศที่จ
ได้้รับ ่� ะ
ของเพศเดีียวกััน และโดยรวมแล้้ว กลุ่่�มผู้้�ที่่�มีีความ เอาผิิดกัับการเลืือกปฏิิบััติิ ซึ่่�งรวมถึึงวรรณะ ศาสนา
หลากหลายทางเพศในภููมิภ ิ าคนี้้ยั
� งั คงเป็็นกลุ่่�มที่เ่� สี่่�ยง และอััตลักั ษณ์์อื่่น
� ๆ แต่่ฝูงู ชนยัังคงทำำ�ร้า้ ยชนกลุ่่�มน้้อย
มากที่่�สุุด โดยมีีความกัังวลเป็็นพิิเศษในเอเชีียใต้้ ชาวฮิินดูู

ในศรีีลัังกา แม้้ ว่่ า คณะกรรมการ CEDAW จะมีี ชนพื้้� น เมืื อ งรวมถึึงชนกลุ่่�มน้้ อ ยทางชาติิ พัั น ธุ์์�
คำำ�ตััดสิินที่่�สำำ�คััญว่่าบทบััญญััติิในประมวลกฎหมาย และศาสนายัั ง คงเผชิิ ญ กัั บ การเลืื อ กปฏิิ บัั ติิ อ ย่่ า ง
อาญาของศรีีลัังกาซึ่่� ง เอาผิิ ด พฤติิ ก รรมทางเพศ กว้้างขวางในกััมพููชา อิินโดนีีเซีีย ญี่่�ปุ่่�น ลาว มาเลเซีีย
ระหว่่างเพศเดีียวกัันด้้วยความยิินยอมถืือเป็็นการ เนปาล ฟิิลิิปปิินส์์ ศรีีลัังกา และไทย ในออสเตรเลีีย
ละเมิิ ดสิิ ทธิิ ใ นการไม่่ เ ลืื อ กปฏิิ บัั ติิ แต่่ รัั ฐ บาลกลัั บ ชาวอะบอริิจิินและชาวเกาะช่่องแคบทอร์์เรสมีีตััวแทน
ล้้มเหลวในการปฏิิบััติิ ในอััฟกานิิสถาน ผู้้�ที่่�มีีความ ในระบบกฎหมายอาญาที่่�ไม่่ได้้สััดส่่วน ในศรีีลัังกา
หลากหลายทางเพศถููกบัังคัับให้้ใช้้ชีีวิิตอย่่างหลบๆ ชนกลุ่่�มน้้ อ ยชาวมุุ ส ลิิ ม และชาวทมิิ ฬ ถูู ก จัั บกุุ ม และ
ซ่่อนๆ เพื่่�อป้้องกัันตนเองจากการถููกทำำ�ร้้ายร่่างกาย คุุ ม ขัั ง โดยพลการเป็็ น จำำ� นวนมากภายใต้้ ก ฎหมาย
และล่่วงละเมิิดทางเพศ การคุุมขัังโดยพลการ การ ต่่อต้้านการก่่อการร้้ายที่่�รุุนแรง การรณรงค์์ความ
ละเมิิดอื่่น
� ๆ โดยกลุ่่�มตาลีีบััน ทางการจีีนยัังคงรณรงค์์ เกลีียดชัังและข้้อมููลที่่�บิิดเบืือนทางออนไลน์์เกี่่�ยวกัับ
ต่่อต้้านผู้้�ที่่�มีีความหลากหลายทางเพศอย่่างต่่อเนื่่�อง ชนชาติิพัันธุ์์�เกาหลีีในญี่่�ปุ่่�นยัังคงดำำ�เนิินต่่อไป และ
โดยจำำ�กัดกิั จ ิ กรรมของผู้้�ที่มีี ่� ความหลากหลายทางเพศ พวกเขาได้้ตกเป็็นแพะรัับบาปสำำ�หรัับการลอบสัังหาร
ทั้้�งออฟไลน์์และออนไลน์์อย่่างเข้้มงวด และเซ็็นเซอร์์ อดีีตนายกรััฐมนตรีีชิินโซ อาเบะ
เนื้้� อ หาเกี่่� ย วกัั บ ผู้้� ที่่� มีี ความหลากหลายทางเพศ
ในปากีีสถาน การทำำ�ร้้ า ย คำำ�พูู ด ที่่� ส ร้้ า งความ ในเนปาล ชนพื้้�นเมืืองที่่�ถููกขัับไล่่ออกจากที่่�ดิินของ
เกลีียดชััง และการคุุกคามบุุคคลข้้ามเพศยัังคงมีีอยู่่� บรรพบุุรุุษในระหว่่างการจััดตั้้�งอุุทยานแห่่งชาติิและ
และมีีอัั ต ราการฆาตกรรมบุุ ค คลข้้ า มเพศสูู ง ที่่� สุุ ด พื้้� น ที่่� อ นุุ รัั ก ษ์์ ทำำ� ให้้ ไ ม่่ มีี ที่่� ดิิ น ทำำ�กิิ น และมีีความเสี่่� ย ง
ในภููมิิภาคนี้้� ที่จ
่� ะถููกขัับไล่่ออกจากชุุมชนชั่ว่� คราว ทางการมาเลเซีีย
บัั ง คัั บ ให้้ ส มาชิิ ก ของชุุ ม ชนพื้้� น เมืื อ งในรัั ฐ กลัั น ตัั น

19 รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
โยกย้้ายถิ่่�นฐานเพื่่�อเปิิดทางให้้กัับการก่่อสร้้างเขื่่�อน ในจัังหวััดอาเจะห์์ของอิินโดนีีเซีีย ผู้้�ชายและผู้้�หญิิง
ในขณะที่ก
่� ารตััดไม้้อย่่างผิิดกฎหมายในกััมพููชายัังคง หลายคนถููกเฆี่่�ยนตีี การเฆี่่�ยนตีีในที่่�สาธารณะที่่�ได้้รัับ
คุุกคามการดำำ�รงชีีวิิตและวััฒนธรรมของชนพื้้�นเมืือง อนุุ ญ าตจากรัั ฐ ถูู ก นำำ� กลัั บ มาใช้้ ใ นอััฟกานิิ ส ถาน
เช่่นกััน หลัังจากกลุ่่�มตาลีีบัันกลัับสู่่�อำำ�นาจ
รัั ฐ บ า ล ต้้ อ ง ใ ห้้ ก า ร เ ข้้ า ถึึ ง ค ว า ม ยุุ ติิ ธ ร ร ม ที่่� มีี
ประสิิทธิิภาพและทั่่�วถึึงแก่่ผู้�ต ้ กเป็็นเหยื่่�อของการ รััฐต้้องสั่่�งห้้ามและเอาผิิดกับ ั การทรมานและการปฏิิบัติ ั ิ
เลืือกปฏิิบััติิเนื่่�องจากชาติิพัันธุ์์� ศาสนา และวรรณะ ที่่� โ หดร้้ า ย และใช้้ ม าตรการที่่� มีีป ระสิิ ทธิิ ภ าพเพื่่� อ
และอาชญากรรมเนื่่� อ งจากความเกลีียดชััง และ ปกป้้ อ งประชาชนและป้้ อ งกัั น การละเมิิ ด ในรูู ป แบบ
ทำำ�งานร่่วมกัับชุุมชนที่่�ได้้รัับผลกระทบเพื่่�อพััฒนา เหล่่านี้้� ในกรณีีที่่�เกิิดขึ้้�น รััฐต้้องสอบสวนข้้อกล่่าวหา
โครงการที่่� ค รอบคลุุ ม เพื่่� อ ขจััดการเลืื อ กปฏิิ บััติิ นำำ�ตััวผู้้�มีีส่่วนร่่วมมารัับผิิดชอบและให้้การเยีียวยา
ในระบบยุุติิธรรมทางอาญาและการสนัับสนุุนความ ผู้้�เสีียหาย
เกลีียดชัังทั้้�งทางออนไลน์์และออฟไลน์์

ความล้้มเหลวในการรัับมืือกัับวิิกฤต
การทรมานและการปฏิิบััติิที่่�โหดร้้าย ด้้านสภาพภููมิิอากาศ

การทรมานและการปฏิิบัติ ั ที่
ิ โ่� หดร้้ายในรููปแบบอื่่�นๆ ต่่อ น้ำำ��ท่่วมที่่�สร้้างความเสีียหาย อุุณหภููมิิที่่�เพิ่่�มสููงขึ้้�น
ผู้้�ถููกควบคุุมตััวยัังคงเกิิดขึ้้น
� ทั่่�วไปในหลายประเทศ และ พายุุไต้้ฝุ่่�นที่่�รุุนแรง และการกััดเซาะชายฝั่่�งได้้เน้้นย้ำำ��
มีีรายงานการเสีียชีีวิิตระหว่่างถููกควบคุุมตััว รวมทั้้�ง ให้้เห็็นถึึงความเสี่่�ยงของภููมิิภาคต่่อการเปลี่่�ยนแปลง
ที่่�เป็็นผลจากการทรมานในอย่่างน้้อย 10 ประเทศ สภาพภููมิอ ิ ากาศ แต่่การเตรีียมพร้้อมและการปรัับตัวั
ส่่ ว นใหญ่่ ยัั ง ไม่่ เ พีียงพอ คนยากจนและคนที่่� อ ยู่่�
หลัั ง จากการต่่ อ สู้้�ที่่� ย าวนานกว่่ า ทศวรรษ ในที่่� สุุ ด ชายขอบที่่�สุุดต้้องทนทุุกข์์กัับผลที่่�ตามมามากที่่�สุุด
กฎหมายเพื่่�อเอาผิิดการทรมานก็็ได้้รัับการนำำ�มาใช้้ ในปากีีสถาน คลื่่�นความร้้อน ภััยแล้้ง และน้ำำ��ท่ว่ มใหญ่่
ในปากีีสถาน แต่่รายงานการทรมานและการปฏิิบััติิ ทำำ�ให้้ผู้้�คนเกืือบ 750,000 คน ไม่่สามารถเข้้าถึึงที่่�อยู่่�
ที่่�โหดร้้ายต่่อผู้้�ถููกควบคุุมตััวยัังคงมีีอยู่่� เช่่นเดีียวกัับ อาศััย การศึึกษา หรืือการดููแลสุุขภาพที่่�เพีียงพอได้้
เหตุุการณ์์การทรมานระหว่่างคุุมขัังในมองโกเลีีย ในอิินเดีีย เกษตรกร หาบเร่่แผงลอย คนที่่�หาเช้้า
แม้้ ว่่ า จะมีีการจัั ด ตั้้� ง กลไกระดัั บช าติิ เ พื่่� อ ป้้ อ งกัั น กิินค่ำำ�� และผู้้�ที่่�ทำำ�งานกลางแจ้้งอื่่�นๆ ได้้รัับผลกระทบ
การทรมานแล้้ว ในเนปาล ยัังคงมีีการรายงานถึึง โดยเฉพาะจากความร้้อนและมลพิิษทางอากาศอย่่าง
การทรมานระหว่่างคุุมขัังก่่อนการพิิจารณาคดีีเพื่่�อ ที่่�ไม่่เคยเป็็นมาก่่อน ในบัังกลาเทศ การเปลี่่�ยนแปลง
บัังคัับให้้ “รัับสารภาพ” และยัังไม่่มีีการตััดสิินว่่า สภาพภููมิิอากาศ รวมทั้้�งการเลืือกปฏิิบััติิ ทำำ�ให้้ชาว
มีีความผิิดภายใต้้กฎหมายปีี 2560 ที่่เ� อาผิิดทางอาญา ดาลิิตหรืือจััณฑาลและกลุ่่�มชายขอบอื่่�นๆ จากพื้้�นที่่�
กัับการทรมาน ชายฝั่ง่� ทางตะวัันตกเฉีียงใต้้ไม่่สามารถเข้้าถึึงแหล่่งน้ำำ��
และสุุขอนามััยได้้
ในบัังกลาเทศ มีีผู้้�ถููกกล่่าวหา 54 คน ที่่�เสีียชีีวิิต
ในระหว่่างถููกควบคุุมตััว ที่่�บัันทึึกข้้อมููลไว้้ได้้ในช่่วง แม้้จะมีีสััญญาณเตืือน แต่่เป้้าหมายการปล่่อยมลพิิษ
9 เดืือนแรกของปีี 2565 มีีรายงานความรุุนแรงทาง ที่่�กำำ�หนดโดยหลายรััฐในภููมิิภาคนี้้� รวมถึึงผู้้�ที่่�ปล่่อย
เพศระหว่่ า งถูู ก คุุ ม ขัั ง ในเมีียนมา โดยมีีผู้้� เ สีียชีีวิิ ต มลพิิษมากที่่�สุุด ก็็ยัังไม่่เพีียงพอที่่�จะทำำ�ให้้การเพิ่่�มขึ้้�น
หลายร้้อยคนระหว่่างถููกควบคุุมตััวในช่่วงปีีที่่�ผ่่านมา ของอุุณหภููมิิโลกเฉลี่่�ยต่ำำ��กว่่า 1.5˚C และนโยบาย
นอกจากนี้้�ยัังมีีรายงานการทรมานและการปฏิิบััติิ ของรััฐมัักไม่่สอดคล้้องกัับเป้้าหมายเหล่่านี้้�ด้้วยซ้ำำ��
ที่่� โ หดร้้ า ยในที่่� อื่่� น ๆ รวมถึึงจีีน เกาหลีีเหนืื อ และ สิ่่� ง ที่่� น่่ า กัั ง วลเป็็ น พิิ เ ศษคืื อ การจัั ด หาเงิิ น ทุุ น อย่่ า ง
เวีียดนาม ต่่อเนื่่�องของญี่่�ปุ่่�นสำำ�หรัับโครงการน้ำำ��มััน ก๊๊าซ และ

รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL 20


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
ถ่่านหิินทั่่�วโลก และแผนการก่่อสร้้างโรงไฟฟ้้าถ่่านหิิน มีีรายงานการปฏิิ บัั ติิ ที่่� โ หดร้้ า ยต่่ อ ชาวต่่ า งชาติิ ใ น
แห่่งใหม่่ การผลิิตถ่า่ นหิินที่่เ� พิ่่�มขึ้้�นของจีีนแม้้ว่า่ รััฐบาล ศููนย์์กัก ั กััน ในนิิวซีีแลนด์์ การสอบสวนอย่่างเป็็นอิิสระ
จะให้้พัันธสััญญาว่่าจะเปลี่่�ยนไปใช้้พลัังงานหมุุนเวีียน พบว่่าระบบการกัักกัันคนเข้้าเมืืองคืือ “สููตรสำำ�หรัับ
ก็็ตาม และความไม่่สอดคล้้องกัันของแผนการผลิิต การคุุมขัังโดยพลการ” และแนะนำำ�ให้้ยุุติิการกัักขััง
ไฟฟ้้ า ของเกาหลีีใต้้ กัั บ ความต้้ อ งการที่่� จ ะเลิิ ก ใช้้ ผู้้�ขอลี้้�ภััยในทััณฑสถาน
ถ่่านหิินภายในปีี 2573
ชาวอััฟกานิิสถานที่่�หลบหนีีการประหััตประหารใน
รััฐบาลทั่่� ว ทั้้� ง ภููมิิ ภ าคต้้ อ งทบทวนเป้้ า หมายและ บ้้ า นเกิิ ดต้้ อ งเผชิิ ญ กัั บ การผลัั ก ดัั น จากประเทศ
นโยบายการเปลี่่�ยนแปลงสภาพภููมิิอากาศอย่่าง เพื่่� อ นบ้้ า น ขณะที่่� ท างการมาเลเซีียขัั บ ไล่่ ผู้้� ค น
เร่่งด่่วนเพื่่�อประกัันว่่า เป้้าหมายและนโยบายนั้้�น หลายพัันคนกลัับไปยัังเมีียนมา แม้้ว่า่ จะมีีสถานการณ์์
จะสอดคล้้องกัับการทำำ�ให้้อุุณหภููมิิโลกลดลง การ สิิทธิิมนุุษยชนที่่�ร้้ายแรงก็็ตาม
ลงทุุ น ในการเตรีียมความพร้้ อ มและการปรัับตััว
รัับมืือภััยพิิบััติิต้้องเพิ่่�มขึ้้�น และให้้ความสำำ�คััญกัับ รััฐบาลต้้องยุุติิการควบคุุมตััวผู้้�ขอลี้้�ภััยตามสถานะ
การปกป้้องกลุ่่�มชายขอบและกลุ่่�มอื่่�นๆ โดยเฉพาะ การเข้้ า เมืื อ งและอนุุ ญ าตให้้ พ วกเขาแสวงหา
อย่่างยิ่่�งที่่�มีีความเสี่่�ยงจากการเปลี่่�ยนแปลงสภาพ ความคุ้้�มครองระหว่่ า งประเทศ เพื่่� อ ประกัันว่่ า
ภููมิิอากาศ ประเทศที่่�ร่ำำ��รวยกว่่าในภููมิิภาคต้้องขยาย พวกเขาจะไม่่ถููกบัังคัับส่่งกลัับไปยัังประเทศที่่�ต้้อง
การจััดเงิินทุุนสำำ�หรัับปััญหาสภาพภููมิิอากาศให้้แก่่ เผชิิญกัับการประหััตประหาร
ประเทศที่่�มีีรายได้้น้้อยอย่่างเร่่งด่่วน และมุ่่�งมั่่�นที่่�จะ
จััดหาเงิินทุุนโดยเฉพาะเพิ่่�มเติิมสำำ�หรัับการสููญเสีีย
และความเสีียหาย โทษประหารชีีวิิต

รััฐบาลปาปััวนิิวกิินีียกเลิิกโทษประหารชีีวิิตแล้้ว แต่่
สิิทธิิของผู้้�ลี้้�ภััย ผู้้�ขอลี้้�ภััย และผู้้�อพยพ การประหารชีีวิิตยัังถููกนำำ�กลัับมาใช้้ในอััฟกานิิสถาน
เมีียนมา และสิิงคโปร์์ ในสิิงคโปร์์ ทนายความที่่�เป็็น
ผู้้�ลี้้� ภัั ย และผู้้� ข อลี้้� ภัั ย ยัั ง คงถูู ก ผลัั ก ให้้ อ ยู่่�ชายขอบ ตััวแทนของนัักโทษประหารต้้องเผชิิญกัับการข่่มขู่่�และ
เปฺ็็�นจำำ�นวนมากและเสี่่�ยงที่่�จะถููกส่่งกลัับ ถููกคุุกคาม

ชะตากรรมของผู้้�ลี้้ภั � ย
ั ชาวโรฮิิงญาจากเมีียนมายัังคง รััฐบาลประเทศต่่างๆ ที่่�ยัังคงมีีโทษประหารชีีวิิตอยู่่�
ไม่่ ไ ด้้ รัั บ การแก้้ ไ ข ในบัั ง กลาเทศ มีีการปรัั บปรุุ ง จะต้้องดำำ�เนิินการอย่่างเร่่งด่่วนเพื่่�อยุุติิโทษประหาร
การเข้้าถึึงการศึึกษาสำำ�หรัับเด็็กชาวโรฮิิงญาบางส่่วน ชีีวิิต
แต่่ที่่�คาดการณ์์ประมาณ 100,000 คน ยัังคงไม่่ได้้
เรีียนหนัังสืือ ในมาเลเซีีย ชาวโรฮิิงญาและผู้้�ลี้้ภั � ย
ั อื่่�นๆ
จากเมีียนมายัังคงถููกควบคุุมตััวอย่่างไม่่มีีกำำ�หนด
และหลายคนเสีียชีีวิิ ต ระหว่่ า งพยายามหลบหนีี
นอกจากนี้้�ยัังมีีรายงานข้้อกล่่าวหาเรื่่�องการปฏิิบััติิ
ที่่�โหดร้้ายและสภาพที่่�ย่ำำ��แย่่ในศููนย์์กัักกัันคนเข้้าเมืือง
ที่ทำ
่� ำ�ให้้ชาวอิินโดนีีเซีียในมาเลเซีียเสีียชีีวิิตจำำ�นวนมาก

การควบคุุ ม ตัั ว ผู้้�ลี้้� ภัั ย และผู้้� ข อลี้้� ภัั ย เพีียงเพื่่� อ


วััตถุป
ุ ระสงค์์สำำ�หรัับการตรวจคนเข้้าเมืืองยัังคงดำำ�เนิิน
ต่่อไปในออสเตรเลีีย ญี่่�ปุ่่�น และฮ่่องกง ในเกาหลีีใต้้

21 รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
ประเทศเมีียนมา
ประมุุขของรััฐ: วิิน มยิินต์์ (ตามข้้อมููลขององค์์การสหประชาชาติิ); มยิินต์์ ฉ่่วย (แต่่งตั้้�งโดยกองทััพ)
ประมุุขฝ่่ายบริิหาร: มีีข้้อโต้้แย้้ง

รัั ฐ บาลทหารยัั ง คงเพิ่่� ม การปราบปรามฝ่่ า ยต่่ อ ต้้ า น ประชาชนหลายพัั น คนถูู ก ควบคุุ ม ตัั ว โดยพลการ
นัักการเมืืองฝ่่ายค้้าน นัักกิิจกรรมทางการเมืือง นัักปกป้้องสิิทธิิมนุุษยชน และบุุคคลอื่่�นกว่่า 1,000 คน ถููกศาล
ตััดสิินว่่ามีีความผิิดจากการพิิจารณาคดีีที่่�ไม่่เป็็นธรรมในข้้อหาที่่�มีีแรงจููงใจทางการเมืือง การทรมานผู้้�ถููกควบคุุม
ตััวยัังเกิิดขึ้้�นอย่่างกว้้างขวางต่่อไป มีีการประหารชีีวิิตชาย 4 คนหลัังการพิิจารณาคดีีที่่�ไม่่เป็็นธรรมในข้้อหาที่่�มีี
แรงจููงใจทางการเมืือง การโจมตีีของทหารอย่่างไม่่เลืือกเป้้าหมายต่่อพลเรืือนและทรััพย์์สิินของพลเรืือน ส่่งผล
ให้้มีีผู้้�เสีียชีีวิิตหลายร้้อยคน และการพลััดถิ่่�นอีีกจำำ�นวนมาก อีีกทั้้�งยัังพบว่่าบริิษััทต่่างชาติิมีีส่่วนจััดส่่งเชื้้�อเพลิิง
อากาศยานให้้กัับกองทััพเมีียนมา ซึ่่�งถููกนำำ�ไปใช้้เพื่่�อการโจมตีีทางอากาศส่่งผลให้้พลเรืือนเสีียชีีวิิตหลายร้้อยคน
ชาวโรฮิิงญาหลายหมื่่�นคนยัังคงถููกกัักตััวในที่่�พัักพิิงที่่�มีีสภาพเลวร้้าย และยัังมีีการจำำ�กััดสิิทธิิของพวกเขาอย่่าง
ร้้ายแรง หน่่วยงานของกองทััพยัังคงจำำ�กััดการช่่วยเหลืือด้้านมนุุษยธรรม

ข้้อมููลพื้้�นฐาน ข่่าวกรอง และการรัับคนเข้้าเป็็นสมาชิิก ซึ่่�งส่่งผล


กระทบร้้ า ยแรงต่่ อ พลเรืื อ น มีีการจัั ด ตั้้� ง รัั ฐ บาล
ในขณะที่่� อ งค์์ ก ารสหประชาชาติิ ยัั ง คงยอมรัั บ วิิ น เอกภาพแห่่งชาติิในปีี 2564 โดยตััวแทนของพรรค
มยิินต์์ ในฐานะประธานาธิิบดีีและประมุุขของรััฐ ระบอบ สัันนิิบาตแห่่งชาติิเพื่่�อประชาธิิปไตย (NLD) ที่่�ถููก
ทหารยัังคงดำำ�รงอยู่่�ต่่อไปภายใต้้การนำำ�ของมยิินต์์ โค่่นล้้มไป องค์์กรติิดอาวุุธกลุ่่�มชาติิพัันธุ์์�และภาค
ฉ่่วย ที่่�ได้้รัับการแต่่งตั้้�งจากกองทััพให้้เป็็นรัักษาการ ประชาสัังคมยัังคงต่่อต้้านระบอบทหารต่่อไป วัันที่่�
ประธานาธิิบดีี และสภาบริิหารแห่่งรััฐ (SAC) ยัังคง 22 ธัันวาคม มีีการลงมติิของคณะมนตรีีความมั่่�นคง
อยู่่�ใต้้ ก ารนำำ� ของมิิ น อ่่ อ ง หล่่ า ย ที่่� เ ป็็ น นายพล แห่่ ง สหประชาชาติิ เ ป็็ น ครั้้� ง แรกในรอบกว่่ า 70 ปีี
กองทััพบก การต่่อต้้านระบอบทหารทั้้�งแบบไม่่ใช้้ความ เกี่่�ยวกัับเมีียนมา คณะมนตรีี ฯ แสดงความกัังวล
รุุ น แ ร ง แ ล ะ แ บบติิ ด อ า วุุ ธยัั ง ค ง เ ดิิ น ห น้้ า ต่่ อ ไ ป อย่่ า งยิ่่� ง ถึึงผลกระทบอย่่ า งร้้ า ยแรงของการทำำ�
หลัังจากการทำำ�รััฐประหารเดืือนกุุมภาพัันธ์์ 2564 รัั ฐ ประหาร และเรีียกร้้ อ งให้้ ยุุ ติิ ค วามรุุ น แรง ให้้
และการคุุมขัังผู้้�นำำ�ฝ่า่ ยพลเรืือน มีีการสู้้�รบที่่เ� ข้้มข้้นขึ้้�น ปล่่อยตััวนัักโทษทางการเมืือง ไม่่จำำ�กััดการเข้้าถึึง
ระหว่่างกองกำำ�ลัังของทหารกัับองค์์กรติิดอาวุุธกลุ่่�ม ความช่่วยเหลืือด้้านมนุุษยธรรม และเคารพสิิทธิิของ
ชาติิ พัั น ธุ์์� รวมทั้้� ง กองกำำ�ลัั งปกป้้ อ งประชาชน ผู้้�หญิิงและเด็็ก
(People’s Defence Forces) และกลุ่่�มติิดอาวุุธอื่่�นๆ
ที่่� จัั ด ตั้้� ง ขึ้้� น มาเพื่่� อ ต่่ อ ต้้ า นรัั ฐ ประหาร การสู้้�รบได้้
แผ่่ขยายในตอนกลางของเมีียนมา รวมทั้้�งในพื้้�นที่่� การจัับกุุมและควบคุุมตััวโดยพลการ
ซึ่่ง� เดิิมไม่่ได้้รับผล ั กระทบจากการขััดแย้้งกัันด้้วยอาวุุธ
การจัับกุุมและควบคุุมตััวโดยพลการอย่่างกว้้างขวาง
กองทััพยัังคงใช้้ยุุทธศาสตร์์ “สี่่�ตััด” ต่่อไป เพื่่�อตััด
ต่่อสมาชิิกพรรค NLD และผู้้�สนัับสนุุนขบวนการ
องค์์กรชาติิพัันธุ์์�จากการเข้้าถึึงแหล่่งเงิินทุุน อาหาร

รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL 22


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
ต่่อต้้านรััฐประหารต่่อไปยัังคงเกิิดขึ้้�น ตามข้้อมููลของ กล้้องวงจรปิิดที่่�สามารถจดจำำ�ใบหน้้าตามเมืืองหลััก
Assistance Association for Political Prisoners ท า ง ก า ร ยัั ง ค ง สั่่� ง ปิิ ดบริิ ก า ร อิิ น เ ท อ ร์์ เ น็็ ต แ ล ะ
(Burma) (AAPP) ซึ่่�งเป็็นองค์์กรไม่่แสวงหากำำ�ไร โทรคมนาคมเป็็ น ระยะ โดยเฉพาะในพื้้� น ที่่� ซึ่่� ง ได้้ รัั บ
ระบุุว่า่ หน่่วยงานของกองทััพได้้จับกุ
ั ม ุ บุุคคลอย่่างน้้อย ผลกระทบจากการขััดแย้้งกัันด้้วยอาวุุธ
5,415 คนตลอดทั้้�งปีี
ในเดืือนตุุลาคม สภาบริิหารแห่่งรััฐประกาศใช้้กฎหมาย
ในเดืื อ นพฤศจิิ ก ายน นัั ก กิิ จ กรรมทางการเมืื อ ง กำำ�กัั บดูู แ ลองค์์ ก ร เพื่่� อ เพิ่่� ม การควบคุุ ม องค์์ ก ร
402 คน เป็็นส่่วนหนึ่่�งของนัักโทษกว่่า 5,000 คน ไม่่แสวงหากำำ�ไร ตามกฎหมายนี้้� องค์์กรไม่่แสวงหา
ที่่� ไ ด้้ รัั บ การปล่่ อ ยตัั ว เนื่่� อ งในโอกาสวัั น ชาติิ ตั้้� ง แต่่ กำำ�ไรที่ทำ ่� �ำ งานด้้านมนุุษยธรรมและ “กิิจการทางสัังคม”
เกิิดรััฐประหาร มีีประชาชนอย่่างน้้อย 13,272 คน อื่่�นๆ จะต้้องจดทะเบีียนกัับคณะกรรมการซึ่่�งประกอบ
ถูู ก จัั บกุุ ม ด้้ ว ยเหตุุ ผลท างการเมืื อ ง และยัั ง คงถูู ก ด้้วยตััวแทนของรััฐบาล และต้้องปฏิิบััติิตามข้้อบทที่่�
ควบคุุมตััวจนถึึงสิ้้�นปีี มีีเนื้้� อ หากว้้ า งขวางและคลุุ ม เครืื อ รวมทั้้� ง ข้้ อ ห้้ า ม
“การกล่่าวถึึงข้้อมููลเท็็จ” และ “การแทรกแซงกิิจการ
ทหารยัังคงปฏิิเสธการควบคุุมตััว และที่่�อยู่่�ของผู้้�ถููก ภายในของรััฐหรืือการเมืือง” หากไม่่ปฏิิบัติ ั ติ ามจะถููก
ควบคุุมตััวจำำ�นวนมากยัังคงไม่่ปรากฏให้้ทราบเป็็น ลงโทษจำำ�คุุกไม่่เกิิน 5 ปีี
เวลานาน ซึ่่� ง อาจถืื อ ได้้ ว่่ า เป็็ น การบัั ง คัั บบุุ ค คลให้้
สููญหาย ปััจจุุบัันสิิทธิิในการยื่่�นคำำ�ร้้องคััดค้้านการ ทหารพยายามจำำ�กัั ด การเข้้ า ถึึงแหล่่ ง เงิิ น ทุุ น ของ
ควบคุุ ม ตัั ว โดยมิิ ช อบด้้ ว ยกฎหมายยัั ง คงถูู ก ระงัั บ ฝ่่ายต่่อต้้าน โดยการยึึดทรััพย์์สิินและสมบััติิอย่่างอื่่�น
ยัังคงมีีเด็็กและบุุคคลอื่่�นในครอบครััวถููกควบคุุมตััว ของบุุคคล ที่่�ถููกกล่่าวหาว่่าเป็็นสมาชิิกหรืือให้้ความ
โดยพลการในฐานะเป็็นตััวแทนของพ่่อแม่่หรืือญาติิ ช่่วยเหลืือด้้านการเงิิน หรืือความช่่วยเหลืืออย่่างอื่่�น
จนถึึงสิ้้�นปีี มีีรายงานว่่า ทหารได้้ควบคุุมตััวบุุคคล กัับรัฐ ั บาลเอกภาพแห่่งชาติิ หรืือกลุ่่�มต่่อต้้านติิดอาวุุธ
อย่่างน้้อย 277 คน รวมทั้้�งเด็็ก 38 คน เนื่่�องจาก ทั้้�งมีีการจัับกุม
ุ บุุคคลที่่บริ
� จ ิ าคเงิินช่่วยเหลืือผู้้�พลััดถิ่่น

มีีความสััมพัันธ์์กัับบุุคคลที่่�ถููกออกหมายจัับ ในประเทศ หลัังทางการตรวจสอบเส้้นทางการเงิินจาก
ข้้อมููลการโอนเงิินผ่่านโทรศััพท์์มืือถืือ

สิิทธิิในเสรีีภาพการแสดงออก
การชุุมนุุมโดยสงบ และการสมาคม ผู้้�สื่่�อข่่าว

ทางการยัังคงสอดส่่องข้้อมููลทั้้�งในโลกออนไลน์์และ ผู้้�สื่่�อข่่าว 2 คนถููกสัังหารในปีีที่่�ผ่่านมา หนึ่่�งในนั้้�น


ออฟไลน์์อย่่างเข้้มข้้น ทำำ�ให้้พื้้�นที่่�ของเสรีีภาพในการ คืือ เอจอ ช่่างภาพอิิสระซึ่่�งบัันทึึกข้้อมููลการประท้้วง
แสดงออกลดลง และเป็็นการจำำ�กััดสิิทธิิอื่่�นๆ อย่่าง ต่่อต้้านรััฐประหารในภาคซะไกง์์ เขาถููกทหารจัับกุุม
รุุนแรงด้้วย ไม่่ว่่าจะเป็็นสิิทธิิในความเป็็นส่่วนตััว สิิทธิิ เมื่่� อ วัั น ที่่� 30 กรกฎาคม และเสีียชีีวิิ ต ระหว่่ า งการ
ในข้้อมููลข่่าวสาร สิิทธิิในการการสมาคม และสิิทธิิ ควบคุุมตััวในวัันเดีียวกััน คนทำำ�งานในสื่่�ออย่่างน้้อย
ในการเดิินทาง มีีการสุ่่�มเรีียกคนให้้หยุุดเพื่่�อตรวจค้้น 74 คน คืือส่่วนหนึ่่ง� ของจำำ�นวนผู้้�ถููกควบคุุมตััวทั้้�งหมด
ตามจุุ ดต รวจหลายแห่่ ง ในต่่ า งจัั ง หวัั ด และในเมืื อ ง ณ สิ้้�นปีี ทางการยัังคงมีีคำำ�สั่่ง� ห้้ามไม่่ให้้สำำ�นัก
ั ข่่าวอิิสระ
ทั่่�วประเทศ มีีการส่่งเจ้้าหน้้าที่่น
� อกเครื่่�องแบบไปทำำ�งาน ทำำ�หน้้าที่่� และทหารยัังคงคุุกคามและขู่่�ว่่าจะจัับกุุมและ
เป็็นสายสืืบตามหมู่่�บ้้านทุุกแห่่ง มีีรายงานการใช้้งาน ดำำ�เนิินคดีีกัับบุุคคลที่่�ยัังคงเผยแพร่่ข้้อมููลต่่อไป

23 รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
การพิิจารณาคดีีที่่�ไม่่เป็็นธรรม การควบคุุมตััว มีีข้้อมููลว่่า บุุคคลอย่่างน้้อย 356 คน
เสีียชีีวิิตระหว่่างการควบคุุมตััว โดยเป็็นผลมาจากการ
การพิิจารณาคดีีที่ไ่� ม่่เป็็นธรรมต่่อผู้้�ถููกจัับกุม ุ ภายหลััง ทรมานในปีีที่่�ผ่่านมา
การทำำ�รััฐประหาร เกิิดขึ้้�นอย่่างเป็็นความลัับในห้้อง
ของเรืือนจำำ�ที่่�ถููกดััดแปลงให้้เป็็นศาล ในพื้้�นที่่�ที่่�มีีการ
ประกาศกฎอััยการศึึก มีีการพิิจารณาคดีีในศาลทหาร โทษประหารชีีวิิต
ซึ่่�งจำำ�เลยไม่่สามารถเข้้าถึึงทนายความ และไม่่มีีสิิทธิิ
อุุทธรณ์์คดีีได้้ นัักกิิจกรรมผู้้�เรีียกร้้องประชาธิิปไตย มีีการประหารชีีวิิตเป็็นครั้้�งแรกตั้้�งแต่่ช่่วงทศวรรษ
นัักการเมืืองฝ่่ายค้้าน นัักปกป้้องสิิทธิิมนุุษยชน และ 1980 เมื่่�อเดืือนกรกฎาคม เพีียว เซยา ตอร์์ ส.ส.
ผู้้�สื่่อ
� ข่่าว เป็็นส่่วนหนึ่่ง� ของบุุคคลกว่่า 1,000 คน ที่่ถู� ก
ู และสมาชิิกพรรค NLD จ่่อ มิิน ยูู นัักกิิจกรรมทาง
ศาลตััดสิินว่่ามีีความผิิดในปีีที่่�ผ่่านมา และถููกกำำ�หนด การเมืืองคนสำำ�คััญ (หรืือมัักเรีียกในชื่่�อ โก จิิมมี่่�),
โทษ รวมทั้้�งถููกสั่่�งประหารชีีวิิต และจำำ�คุก ุ เป็็นเวลานาน ฮลา มโย อัั ง และอัั ง ตูู ร า ซอว ถูู ก ประหารชีีวิิ ต
ทั้้�งยัังต้้องทำำ�งานใช้้แรงงานหนัักด้้วย ทนายความที่่� ภายหลัังการพิิจารณาลัับในศาลทหาร ศาลยัังสั่่�ง
ว่่าความให้้กับ ั ผู้้�ต้้องหาทางการเมืืองยัังถููกจัับกุม
ุ ข่่มขู่่� ประหารชีีวิิตบุุคคลอีีกหลายสิิบคนในปีีที่่�ผ่่านมา
และถููกคุุกคาม

อองซาน ซููจีี อดีีตมุุขมนตรีีแห่่งรััฐ ถููกศาลตััดสิิน การโจมตีีและการสัังหารโดยมิิชอบด้้วย


จำำ�คุุก 31 ปีี จากการพิิจารณาคดีีหลายครั้้�งในข้้อหา กฎหมาย
ทุุจริติ และข้้อหาจอมปลอมอย่่างอื่่�น นอกเหนืือจากการ
ใช้้ชีีวิิตแบบผู้้�ต้้องขัังที่่�ผ่่านมาแล้้ว 2 ปีี มีีรายงานการสัั ง หารประชาชนหลายร้้ อ ยคน
ในระหว่่างการโจมตีีทางบกและทางอากาศของกองทััพ
ในเดืื อ นตุุ ล าคม ศาลชั้้� น ต้้ น ในเขตมะกเวสั่่� ง จำำ�คุุ ก ซึ่่�งเป็็นการโจมตีีที่่�ไม่่เลืือกเป้้าหมาย หรืือมีีเป้้าหมาย
วิิน มยิินต์์ เล็็ง อดีีต สส.พรรค NLD เป็็นเวลา 148 ปีี โดยตรงต่่ อ พลเรืื อ นหรืื อ ทรัั พ ย์์ สิิ น ของพลเรืื อ น
ในข้้อหาก่่อการร้้าย ในช่่วงเวลาเดีียวกััน ออง คานต์์ รวมทั้้�งการสัังหารนอกกระบวนการยุุติธ ิ รรม โดยทหาร
จอเต็็ต และหนิิน หม่่อง ก็็ถููกศาลตััดสิินว่่ามีีความผิิด ที่ก ่� ระทำำ�ต่อ
่ บุุคคลที่ต้่� อ
้ งสงสััยว่่า ให้้การสนัับสนุุนฝ่่าย
ฐานเกี่่� ย วข้้ อ งกัั บ ขบวนการต่่ อ ต้้ า นติิ ด อาวุุ ธ และ ต่่อต้้านรััฐประหาร หรืือด้้วยเหตุุผลด้า้ นชาติิพัน ั ธุ์์�ของ
ถููกสั่่�งจำำ�คุก
ุ ตั้้ง� แต่่ 95 ถึึง 225 ปีีตามกฎหมายต่่อต้้าน พวกเขา การปล้้นสะดมและเผาหมู่่�บ้้านยัังคงเกิิดขึ้้�น
การก่่อการร้้าย ต่่อไป ซึ่่�งยิ่่�งทำำ�ให้้เกิิดการพลััดถิ่่�นมากขึ้้�น และทำำ�ให้้
วิิกฤตด้้านมนุุษยธรรมเลวร้้ายลง

การทรมานและการปฏิิบััติิที่่�โหดร้้าย ปฏิิบััติิการทางทหารในรััฐกะเหรี่่�ยงและรััฐกะยา เพื่่�อ


ต่่ อ ต้้ า นองค์์ ก รติิ ด อาวุุ ธ กลุ่่�มชาติิ พัั น ธุ์์� และกลุ่่�ม
การทรมานและการปฏิิบััติิที่่�โหดร้้ายอื่่�นๆ ต่่อผู้้�ถููก ติิ ด อาวุุ ธอื่่� น ๆ ช่่ ว งต้้ น ปีี 2565 มีีการลงโทษแบบ
ควบคุุมตััวยัังคงเกิิดขึ้้�นอย่่างกว้้างขวาง ส่่วนใหญ่่มัก ั เหมารวมต่่อพลเรืือนชาวกะเหรี่่�ยงและคะเรนนีี ส่่งผล
เกิิดขึ้้น � หลัังการจัับกุม
ุ และระหว่่างอยู่่�ในศููนย์์สอบปากคำำ� ให้้มีีผู้เ้� สีียชีีวิิตหลายร้้อยคน และพลััดถิ่่น� กว่่า 150,000
และเรืื อ นจำำ� ของทหารและตำำ� รวจ ผู้้�ถูู ก ควบคุุ ม ตัั ว คนจนถึึงเดืือนมีีนาคม ระหว่่างเดืือนธัันวาคม 2564
บางคนรวมทั้้�งผู้้�ชาย ผู้ห ้� ญิิง และผู้้�มีีความหลากหลาย ถึึงมีีนาคม 2565 แอมเนสตี้้� อิินเตอร์์เนชั่่�นแนลบัันทึึก
ด้้านอััตลัักษณ์์ทางเพศหรืือรสนิิยมทางเพศ ตกเป็็น ข้้อมููลการโจมตีีด้้วยปืืนใหญ่่หรืือปืืนครก 24 ครั้้�ง
เหยื่่�อของความรุุนแรงทางเพศ การคุุกคาม และการ ในภาคตะวัันออกของเมีียนมา ทำำ�ให้้พลเรืือนเสีียชีีวิิต
ดููหมิ่่�น รวมทั้้�งการค้้นตััวแบบล่่วงล้ำำ��ความเป็็นส่่วนตััว อย่่างน้้อย 20 คน และได้้รัับบาดเจ็็บสาหััส 38 คน
ซึ่่ง� เป็็นวิิธีีทรมานแบบหนึ่่ง� ระหว่่างการสอบปากคำำ�และ รวมทั้้� ง ทำำ� ให้้ เ กิิ ด ความเสีียหายเป็็ น วงกว้้ า งต่่ อ

รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL 24


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
บ้้านเรืือนและอาคาร กองทััพยัังได้้โจมตีีทางอากาศ สหประชาชาติิหรืือยููนิิเซฟระบุุว่่า ประชาชนอย่่างน้้อย
โดยใช้้เครื่่�องบิินรบและเฮลิิคอปเตอร์์เพื่่�อโจมตีีอย่่าง 86 คน รวมทั้้�งเด็็ก 27 คน ต้้องเสีียชีีวิิตจากทุ่่�นระเบิิด
ไม่่ เ ลืื อ กเป้้ า หมาย และเลืื อ กเป้้ า หมายโดยตรงต่่ อ สัังหารบุุคคล หรืือเศษซากระเบิิดจากสงครามในช่่วง
พลเรืือนและทรััพย์์สิินของพลเรืือนในพื้้�นที่่�ดัังกล่่าว 10 เดืื อ นแรกของปีี 2565 และมีีผู้้� ไ ด้้ รัั บบ าดเจ็็ บ
รวมทั้้�งในรััฐชีีนและรััฐคะฉิ่่�น และในภาคซะไกง์์และ 247 คน
มะกเว
กองกำำ�ลัังความมั่่�นคงของรััฐจงใจสัังหารพลเรืือน
วัันที่่� 17 มกราคม เครื่่�องบิินรบของกองทััพทิ้้�งระเบิิด ในเดืื อ นมกราคม ทหารได้้ ยิิ ง และสัั ง หารพลเรืื อ น
2 ลููกใส่่ค่่ายผู้้�พลััดถิ่่�นภายในประเทศในเมืืองโฮรููโซ อย่่างน้้อย 6 คน ขณะที่่พ � ยายามหลบหนีีข้้ามแม่่น้ำำ��เมย
รัั ฐ กะยา ทำำ� ให้้ ช ายหนึ่่� ง คนและเด็็ ก ผู้้� ห ญิิ ง สองคน เข้้ า สู่่�ไทย วัั น ที่่� 3 มีีนาคม ทหารได้้ ยิิ ง และสัั ง หาร
เสีียชีีวิิ ต และทำำ�ล ายโรงครัั ว ของค่่ า ย ในวัั น ที่่� 23 เด็็กผู้้�ชายวััย 13 ปีี ระหว่่างที่่เ� ก็็บผลไม้้บริเิ วณริิมฝั่่ง� น้ำำ��
ตุุ ล าคม มีีการโจมตีีทางอากาศระหว่่ า งการจัั ด ในรััฐกะเหรี่่�ยง มีีผู้้�พบศพชาวนา 3 คนจากหมู่่�บ้้าน
คอนเสิิ ร์์ ต ใกล้้ กัั บ หมู่่�บ้้ า นอานานพา ในรัั ฐ คะฉิ่่� น San Pya 6 Mile ในรััฐกะยา ที่่�มีีลัักษณะถููกเชืือดที่่�
ทำำ�ให้้มีีผู้้�เสีียชีีวิิตและได้้รัับบาดเจ็็บหลายสิิบคน เช่่น ลำำ�คอ หลัังจากเดิินทางออกจากที่่�พัักพิิงผู้้�พลััดถิ่่�น
นัักดนตรีี เด็็ก และพลเรืือนคนอื่่�นๆ ที่อ ่� ยู่่�ในเหตุุการณ์์ ชั่่ว� คราวเพื่่�อไปเก็็บผัก ั ในหมู่่�บ้้านของตนเอง กองกำำ�ลังั
ตามข้้ อ มูู ลจ ากการรายงานของสื่่� อ กองกำำ�ลัั ง ความมั่่�นคง ยัังได้้ยิิงปืืนใส่่ญาติิของพวกเขาขณะที่่�
ความมั่่� น คงของรัั ฐ ได้้ ปิิ ดกั้้� น ไม่่ ใ ห้้ ผู้้�บาดเจ็็ บ ได้้ รัั บ พยายามเข้้ามานำำ�ศพพวกเขาออกไป
ความช่่วยเหลืือทางการแพทย์์
กลุ่่�มทหารกองหนุุ น สนัั บ สนุุ น โดนทหารของรัั ฐ ยัั ง
การโจมตีีทางอากาศต่่อโรงเรีียน โรงพยาบาล และ มีีส่่วนรัับผิิดชอบต่่อการละเมิิดสิิทธิิมนุุษยชนอย่่าง
ศาสนสถาน ยัังส่่งผลให้้เกิิดการเสีียชีีวิิต ความเสีียหาย ร้้ายแรง ตามข้้อมููลของรายงานสื่่�อ สมาชิิกกลุ่่�มทหาร
และพัังทลายของทรััพย์์สิินของพลเรืือนที่่�ควรได้้รัับ กองหนุุนเพีียว ซอ ทีี และทหาร ได้้จุุดไฟเผาบ้้าน
การคุ้้�มครอง เมื่่� อ วัั น ที่่� 16 กัั น ยายน ประชาชน ที่่�หมู่่�บ้้านงาตายอ ในภาคมะเกวเมื่่�อเดืือนสิิงหาคม
อย่่างน้้อย 13 คนเสีียชีีวิิต รวมทั้้�งเด็็กและครููอาสา ส่่ ง ผลให้้ ช าวบ้้ า น 4,000 คนต้้ อ งหนีีตาย ยัั ง มีี
ที่่� ถูู ก โจมตีีโดยเฮลิิ ค อปเตอร์์ ติิ ดปืื นกลและจาก รายงานว่่า กลุ่่�มทหารกองหนุุนกลุ่่�มอื่่�นที่่�เชื่่�อว่่าได้้รัับ
กองกำำ�ลังั ทหาร ระหว่่างที่โ่� รงเรีียนวััดในเมืืองทาบายิิน การสนัั บ สนุุ น จากทหารของรัั ฐ มีีส่่ ว นรัั บผิิ ดช อบ
ภาคซะไกง์์ถููกโจมตีี ในวัันที่่� 9 สิิงหาคม เครื่่�องบิินรบ ต่่อการจงใจสัังหารนัักกิิจกรรมของพรรค NLD และ
ของกองทัั พ ยิิ ง ใส่่ ส ถานีีอนามัั ย ที่่� ห มู่่�บ้้ า นดอปาปา นัักกิิจกรรมผู้้�เรีียกร้้องประชาธิิปไตย
รััฐกะยา ทำำ�ให้้พ่่อผู้้�ชราของผู้้�ป่่วยคนหนึ่่�งเสีียชีีวิิต
และเกิิดความเสีียหายต่่อสถานีีอนามััย โดยมีีลัักษณะ
เป็็นการโจมตีีด้้วยจรวด สิิทธิิของผู้้�พลััดถิ่่�นในประเทศ

จนถึึงวัันที่่� 26 ธัันวาคม คาดว่่ามีีประชาชน 1,505,700


มีีการเก็็ บข้้ อ มูู ลว่่ า มีีการใช้้ ร ะเบิิ ด พวงหรืื อ ระเบิิ ด
คน ต้้องเป็็นผู้พ ้� ลััดถิ่่น
� ในเมีียนมา ส่่วนใหญ่่ตั้ง้� แต่่มีีการ
ลููกปรายในการโจมตีีทางอากาศ ในรััฐชีีน รััฐกะยา
ทำำ�รัฐั ประหาร ทั้้�งยัังมีีผู้้�ลี้้ภั
� ยั และผู้ข
้� อลี้้ภั
� ยั กว่่าหนึ่่ง� ล้้าน
และรััฐกะเหรี่่�ยง ซึ่่�งชี้้�ให้้เห็็นว่่า เมีียนมาได้้พััฒนาและ
คนจากเมีียนมา ที่่�เข้้าไปอยู่่�ในประเทศเพื่่�อนบ้้าน
ใช้้ระบบอาวุุธใหม่่ ซึ่่�งเป็็นสิ่่�งต้้องห้้ามตามกฎหมาย
ระหว่่ า งประเทศ กองทัั พ ยัั ง เพิ่่� ม การใช้้ ทุ่่� นระเบิิ ด
ผู้้�พลััดถิ่่�นในประเทศต้้องอาศััยในที่่�พัักพิิงและสถานที่่�
สัังหารบุุคคลซึ่่�งเป็็นสิ่่�งต้้องห้้ามตามกฎหมายสากล
รองรัับในสภาพที่่�เลวร้้าย ไม่่สามารถเข้้าถึึงอาหาร
โดยนำำ�มาติิดตั้้�งไว้้ภายในหรืือรอบบ้้านเรืือน ห้้องน้ำำ��
และน้ำำ��อย่่างเพีียงพอ รวมทั้้�งไม่่สามารถเข้้าถึึงบริิการ
โบสถ์์ และเส้้นทางเดิินไปนาข้้าว และสถานที่่�อื่่�นๆ ที่่�
ด้้านสาธารณสุุขและบริิการขั้้�นพื้้�นฐานอื่่�นๆ กองทััพ
พลเรืือนมัักผ่่าน ตามข้้อมููลของกองทุุนเพื่่�อเด็็กแห่่ง

25 รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
ยัังคงขััดขวางผู้้�พลััดถิ่่�นในประเทศและกลุ่่�มชายขอบ เกิิดอัันตรายต่่อชีีวิิตของพลเรืือน ยัังมีีรายงานว่่า
อื่่�นๆ ไม่่ให้้เข้้าถึึงความช่่วยเหลืือด้้านมนุุษยธรรมที่่� กลุ่่�มต่่ อ ต้้ า นติิ ด อาวุุ ธยัั ง ได้้ สัั ง หารผู้้�นำำ� พลเรืื อ นที่่�
จำำ�เป็็น รวมทั้้�งการกำำ�หนดมาตรการที่่�เป็็นอุุปสรรค ทำำ�งานให้้กัับหน่่วยงานของกองทััพ
ในการจดทะเบีียนขององค์์กรไม่่แสวงหากำำ�ไร การทำำ�
ธุุรกรรมทางธนาคาร การขอวีีซ่่าและการเดิินทาง
มีีรายงานอย่่างต่่อเนื่่�องจากองค์์กรให้้ความช่่วยเหลืือ ความรัับผิิดชอบของบรรษััท
ด้้านมนุุษยธรรมว่่า ทหารเมีียนมาได้้สกััดขัด ั ขวางหรืือ
พููมา เอ็็นเนอร์์ยี่่� บริิษััทต่่างชาติิหลัักที่่�เกี่่�ยวข้้องกัับ
ปฏิิเสธอย่่างชััดเจนไม่่ให้้มีีการส่่งความช่่วยเหลืือ วัันที่่�
การจัั ด การและการขนส่่ ง เชื้้� อ เพลิิ ง อากาศยานใน
15 กัั น ยายน ภายหลัั ง การสู้้�รบรอบใหม่่ ร ะหว่่ า ง
เมีียนมาประกาศเมื่่�อเดืือนตุุลาคมว่่า จะถอนตััวและ
กองทััพเมีียนมากัับกองทััพอาระกััน ทหารได้้มีีคำำ�สั่่�ง
ขายธุุรกิิจของตนในเมีียนมา เชื้้�อเพลิิงอากาศยาน
ห้้ า มไม่่ ใ ห้้ ห น่่ ว ยงานระหว่่ า งประเทศเข้้ า ไปในเมืื อ ง
ที่่� นำำ� เข้้ า และขนส่่ ง โดยบริิ ษัั ทจ ากต่่ า งประเทศและ
6 แห่่งที่่�อยู่่�ทางตอนเหนืือและตอนกลางของรััฐยะไข่่
ในประเทศ เป็็นปััจจััยสำำ�คััญต่่อการโจมตีีทางอากาศ
ซึ่่�งทั้้�งหมดต่่างได้้รัับผลกระทบมากที่่�สุุดจากความ
ของกองทััพเมีียนมา มีีบริิษัทต่ ั า่ งประเทศอีีกอย่่างน้้อย
ขััดแย้้งดัังกล่่าว
3 แห่่งที่่�ประกาศว่่า จะยุุติิหรืือระงัับการมีีส่่วนร่่วม
ในการจััดส่่งเชื้้�อเพลิิงอากาศยานให้้กัับเมีียนมา ในปีี
คาดว่่ายัังมีีชาวโรฮิิงญาและชาวมุุสลิิมอื่่�นๆ 130,000
2565
คนที่่�ยัังถููกกัักตััวในที่่�พัักพิิงที่่�มีีสภาพเลวร้้ายในรััฐ
ยะไข่่ โดยพวกเขาอยู่่�ในค่่ายมาตั้้�งแต่่ปีี 2555 ชาว
อัั ล กอริิ ทึึ มและการดำำ� เนิิ น ธุุ ร กิิ จ ของบริิ ษัั ท เมตา
โรฮิิงญายัังคงถููกปฏิิเสธสิิทธิิขั้้�นพื้้�นฐาน อาทิิ การ
(Meta) (หรืือเดิิมคืือเฟซบุ๊๊�ก) ได้้ส่่งผลในเชิิงสนัับสนุุน
เข้้าถึึงอาหาร การศึึกษา และบริิการด้้านสาธารณสุุข
อย่่างมากต่่อการละเมิิดสิิทธิิมนุุษยชนที่่�เลวร้้าย ซึ่่�ง
อย่่างเพีียงพอ ทั้้�งยัังมีีการจำำ�กััดอย่่างเข้้มงวดต่่อ
เกิิดขึ้้�นกัับชาวโรฮิิงญาระหว่่างปีี 2560 โดยมีีการเพิ่่�ม
เสรีีภาพในการเดิินทาง ผู้ที่ ้� เ่� ดิินทางออกนอกเขตเมืือง
การเผยแพร่่เนื้้�อหาในเชิิงต่่อต้้านชาวโรฮิิงญา และ
ที่่� กำำ� หนดจะถูู ก จัั บกุุ ม และคุุ ม ขัั ง ด้้ ว ยเหตุุ ผลว่่ า เป็็ น
การช่่ ว ยเหลืื อ และสนัั บ สนุุ น ซึ่่� ง ทำำ� ให้้ มีีป ฏิิ บัั ติิ ก าร
“การเดิินทางที่่�ผิิดกฎหมาย”
ของกองทััพเมีียนมากัับพวกเขา

ในเดืือนกรกฎาคม ศาลยุุติธ ิ รรมระหว่่างประเทศยืืนยััน


ว่่า มีีเขตอำำ�นาจศาลในการพิิจารณาคดีีที่่�ฟ้้องโดย
แกมเบีีย ซึ่่�งกล่่าวหาว่่ามีีการละเมิิดต่่อประชากรชาว
โรฮิิงญาในรััฐยะไข่่ ระหว่่างการปฏิิบััติิการทางทหาร
ในปีี 2559 และ 2560

การปฏิิบััติิโดยมิิชอบของกลุ่่�มติิดอาวุุธ

กลุ่่�มติิดอาวุุธบางกลุ่่�มล้้มเหลวในการใช้้มาตรการ
ป้้องกัันที่่�อย่่างเหมาะสมเพื่่�อคุ้้�มครองพลเรืือนจาก
การถููกโจมตีีทางการทหาร ในบางกรณีี มีีการส่่ง
เจ้้าหน้้าที่่�ไปประจำำ�การในพื้้�นที่่�ใกล้้เคีียง หรืือมีีการ
เข้้าไปในหมู่่�บ้้าน หรืือค่่ายพัักพิิงชั่่�วคราว บางกลุ่่�ม
ยัังใช้้ทุ่่�นระเบิิดสัังหารบุุคคลถููกห้้ามตามกฎหมาย
ระหว่่ า งประเทศ หรืื อ ใช้้ ร ะเบิิ ด แสวงเครื่่� อ ง ทำำ� ให้้

รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL 26


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
สาธารณรััฐประชาธิิปไตยประชาชนลาว
ประมุุขของรััฐ: ทองลุุน สีีสุุลิิด
ประมุุขฝ่่ายบริิหาร: สอนไซ สีีพัันดอน (ดำำ�รงตำำ�แหน่่งแทนพัันคำำ� วิิพาวััน เมื่่�อเดืือนธัันวาคม)

นัักปกป้้องสิิทธิิมนุุษยชนระดัับแกนนำำ�ยัังคงถููกคุุมขััง ยัังไม่่มีีความคืืบหน้้าในการสอบสวนการบัังคัับบุุคคลให้้
สููญหายหลายกรณีีที่่�เกิิดขึ้้�นกัับนัักกิิจกรรมและสมาชิิกของชนกลุ่่�มน้้อยที่่�เป็็นชาติิพัันธุ์์� สมาชิิกของชนกลุ่่�มน้้อย
ชาวม้้งเจ้้าฟ้้ายัังคงถููกปิิดกั้้�นไม่่ให้้เข้้าถึึงอาหาร น้ำำ�� สุุขอนามััย และการรัักษาพยาบาลอย่่างเพีียงพอ โครงการ
ผลิิตไฟฟ้้าพลัังน้ำำ��ข้้ามพรมแดนและการดำำ�เนิินธุุรกิิจประเภทอื่่�นๆ ยัังมีีผลกระทบด้้านสิิทธิิมนุุษยชน รวมทั้้�ง
การบัังคัับไล่่รื้้�อออกจากที่่�ดิิน การปฏิิบััติิที่่�โหดร้้าย และการค้้ามนุุษย์์

ข้้อมููลพื้้�นฐาน การชุุมนุุมประท้้วงที่่�หน้้าสถานเอกอััครราชทููตแห่่ง
สาธารณรัั ฐ ประชาธิิ ป ไตยประชาชนลาว ประจำำ�
ในเดืือนสิิงหาคม คณะกรรมการสหประชาชาติิว่า่ ด้้วย ประเทศไทย ณ กรุุงเทพมหานคร เมื่่�อปีี 2559 ในการ
สิิทธิิคนพิิการ มีีข้้อเสนอแนะ 94 ประการต่่อประเทศ ชุุมนุุมประท้้วงครั้้�งนั้้�น พวกเขาได้้แสดงข้้อห่่วงกัังวล
ลาว ซึ่่� ง รวมถึึงการสนัั บ สนุุ น การมีีส่่ ว นร่่ ว มของ เกี่่�ยวกัับสิิทธิิมนุุษยชน ปััญหาทุุจริิต และการตััดไม้้
ผู้้�พิิการในหน่่วยงานต่่างๆ ซึ่่�งมีีอำำ�นาจหน้้าที่่�ในการ ทำำ�ลายป่่าในประเทศลาว ตั้้�งแต่่เดืือนเมษายน 2564
ดำำ�เนิินงานและติิดตามสถานการณ์์สิิทธิิของพวกเขา รัั ฐ บาลลาวไม่่ ไ ด้้ ดำำ� เนิิ น การตามข้้ อ เรีียกร้้ อ งของ
และการประกัันให้้นัก ั เรีียนนัักศึึกษาผู้้�พิิการมีีส่่วนร่่วม ผู้้�เชี่่�ยวชาญจากองค์์การสหประชาชาติิ ซึ่่�งเรีียกร้้อง
ด้้านการศึึกษา ให้้ปล่่อยตััวบุุคคลเหล่่านี้้�ทัันทีี

อััตราเงิินเฟ้้อพุ่่�งสููงถึึง 34% ในเดืือนกัันยายน ส่่งผล


ให้้ราคาอาหาร สิินค้้าอุุปโภคบริิโภค และเชื้้�อเพลิิง สิิทธิิเสรีีภาพการแสดงออก
ปรัับตััวสููงขึ้้�นอย่่างมาก ภาระหนี้้�ต่่างประเทศส่่งผล
กระทบในด้้านลบต่่อเศรษฐกิิจระดัับประเทศ ประเทศ องค์์กรภาคประชาสัังคมยัังคงเรีียกร้้องให้้ปล่่อยตััว
ลาวยัั ง คงต้้ อ งกู้้�ยืื ม เงิิ น จากแหล่่ ง ทุุ น ต่่ า งประเทศ ห้้วยเฮืือง ไซยะบููลีี นัั ก ปกป้้ อ งสิิ ทธิิ ม นุุ ษ ยชนจาก
โดยเฉพาะจากประเทศจีีน เพื่่� อ นำำ� เงิิ น มาเป็็ น ทุุ น เรืือนจำำ� ศาลตััดสิินว่่าเธอมีีความผิิดฐาน “โฆษณา
สนัับสนุุนโครงการพััฒนาและการก่่อสร้้างโครงสร้้าง ชวนเชื่่�อเพื่่�อต่่อต้้านรััฐ” อัันเป็็นความผิิดตามมาตรา
พื้้�นฐานข้้ามชาติิ 117 ของประมวลกฎหมายอาญา เนื่่�องจากเธอแสดง
ความเห็็นผ่่านเฟซบุ๊๊�กเกี่่�ยวกัับผลกระทบด้้านสัังคม
และสิ่่�งแวดล้้อมจากเหตุุเขื่่�อนแตกเมื่่�อเดืือนกรกฎาคม
สิิทธิิในเสรีีภาพการชุุมนุุม 2561 คณะทำำ�งานสหประชาชาติิว่า่ ด้้วยการควบคุุมตััว
โดยพลการยืืนยัันเมื่่�อปีี 2564 ว่่า เธอถููกควบคุุมตััว
หลอดคำำ� ทำำ� มะวง, สุุ ก าน ชััยทััด และสมพอน โดยพลการเนื่่� อ งจากการควบคุุ ม ตัั ว เป็็ น ผลเนื่่� อ ง
พิิมมะสอน นัักปกป้้องสิิทธิิมนุุษยชนชาวลาวสามคน มาจากการใช้้ สิิ ทธิิ ใ นเสรีีภาพการแสดงออกโดย
ถููกคุุมขัังเป็็นปีีที่่�หกแล้้ว พวกเขาถููกจัับกุุมและถููก สงบ มีีรายงานข่่าวว่่าเธอถููกคุุมขัังอยู่่�ที่่�เรืือนจำำ�แขวง
ไต่่สวนในศาล เมื่่�อเดิินทางกลัับลาว หลัังจากเข้้าร่่วม จำำ�ปาสััก ตั้้�งแต่่วัันที่่� 12 กัันยายน 2562

27 รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
การบัังคัับบุุคคลให้้สููญหาย แหล่่งอาหารของพวกเขา ซึ่่ง� ส่่งผลกระทบอย่่างรุุนแรง
ต่่อการเข้้าถึึงอาหารและที่่�อยู่่�อาศััยอย่่างเพีียงพอ
วัันที่่� 15 ธัันวาคมนัับว่า่ ครบรอบ 10 ปีีของการหายตััว สมาชิิกในชุุมชนถููกปิิดกั้้�นการเข้้าถึึงน้ำำ��ดื่่�มที่่�สะอาด
ไปของสมบััด สมพอน ผู้้�นำำ� ภาคประชาสัั ง คมลาว บริิการและสถานที่่อำ � ำ�นวยความสะดวกด้้านสุุขอนามััย
แอมเนสตี้้� อิินเตอร์์เนชั่่�นแนลร่่วมกัับ 65 องค์์กรภาค และการรัักษาพยาบาล รััฐบาลไม่่ตอบรัับจดหมาย
ประชาสัังคมและบุุคคลทั่่�วโลก เรีียกร้้องให้้ทางการ ที่แ ่� สดงความกัังวลในประเด็็นเหล่่านี้้� โดยเป็็นจดหมาย
ลาวเปิิดเผยชะตากรรมและที่่�อยู่่�ของเขา และดำำ�เนิิน ที่่�มาจากผู้้�ชำำ�นาญการแห่่งองค์์การสหประชาชาติิ
การต่่างๆ เพื่่�อให้้ได้้รัับความยุุติิธรรม ความจริิง และ ซึ่่�งยื่่�นต่่อรััฐบาลลาวเมื่่�อเดืือนสิิงหาคม 2563 และ
การเยีียวยาต่่อครอบครััวของเขา เมษายน 2564 ตามข้้อมููลของเลขาธิิการองค์์การ
สหประชาชาติิ จนถึึงปีี 2565 ทางการลาวยัังคงปฏิิเสธ
ในเดืือนสิิงหาคม คณะทำำ�งานสหประชาชาติิว่่าด้้วย ไม่่ให้้ผู้้�สัังเกตการณ์์อิิสระ ผู้้�ทำำ�งานด้้านมนุุษยธรรม
การหายสาบสููญโดยถููกบัังคัับหรืือไม่่สมััครใจ รายงาน และองค์์กรระหว่่างประเทศ เข้้าถึึงพื้้�นที่่�ดัังกล่่าว
ข้้อมููลว่่ามีีกรณีีการบัังคัับให้้สููญหายที่่�ยัังไม่่คลี่่�คลาย
เป็็นจำำ�นวน 6 กรณีีในประเทศลาว โดยรวมไปถึึงกรณีี
ที่่�เกิิดขึ้้�นกัับนัักกิิจกรรมชาวลาวและชาวไทย รวมทั้้�ง ความรัับผิิดชอบของบรรษััท
สมาชิิกสี่่�คนของชนกลุ่่�มน้้อยชาวม้้งเจ้้าฟ้้ารวมทั้้�ง
ผู้้� เ ชี่่� ย วชาญประจำำ� องค์์ ก ารสหประชาชาติิ ไ ด้้ ยื่่� น
เด็็กผู้้�หญิิงสองคน เลขาธิิการองค์์การสหประชาชาติิ
จดหมายต่่อรััฐบาลลาว รวมทั้้�งรััฐบาลประเทศอื่่�นๆ
รายงานในเดืื อ นกัั น ยายนว่่ า ญาติิ ข องผู้้�สูู ญ หาย
และบริิษััทที่่�เกี่่�ยวข้้องกัับการพัังทลายของเขื่่�อนเสริิม
จากชุุมชนชาวม้้งเจ้้าฟ้้า ถููกทหารลาวข่่มขู่่� หลัังจาก
แห่่งหนึ่่�ง ณ แขวงอััตตะปืือ ประเทศลาว เมื่่�อวัันที่่� 23
รายงานข้้อมููลการหายตััวไปต่่อองค์์การสหประชาชาติิ
กรกฎาคม 2561 จดหมายฉบัับนี้ไ้� ด้้กล่่าวถึึงผลกระทบ
เมื่่�อปีี 2563
ด้้านสิิทธิิมนุุษยชนที่่�ยืืดเยื้้�อจากเหตุุการณ์์ดัังกล่่าว
ในเดืือนกัันยายน เลขาธิิการองค์์การสหประชาชาติิ ซึ่่�งรวมถึึงการเสีียชีีวิิตหรืือการสููญหายของบุุคคล
รายงานข้้อมููลการหายตััวไปของออด ไซยะวง ผู้้�ลี้้�ภััย อย่่างน้้อย 71 คน และความเสีียหายต่่อปศุุสัตว์ ั ์ ที่ดิ
่� น

ชาวลาวที่่�อาศััยอยู่่�ในไทย ซึ่่�งถููกพบเห็็นครั้้�งสุุดท้้าย ทำำ�กิิน และสาธารณููปโภคขั้้�นพื้้�นฐาน ผู้้�เชี่่�ยวชาญ
เมื่่�อวัันที่่� 26 สิิงหาคม 2562 หลัังจากเขาได้้ติิดต่่อกัับ ประจำำ�องค์์การสหประชาชาติิเปิิดเผยว่่า ทางการไม่่ได้้
ผู้้�รายงานพิิเศษแห่่งสหประชาชาติิว่า่ ด้้วยความยากจน ดำำ�เนิินการโดยทัันทีีเพื่่�อจััดให้้มีีที่พั
่� ก
ั อาศััยในระยะยาว
ขั้้�นรุุนแรงและสิิทธิิมนุุษยชน ทางการไทยได้้ยุุติิการ และจััดให้้มีีการจ่่ายค่่าชดเชยอย่่างโปร่่งใสต่่อชุุมชน
สอบสวนการหายตััวไปของเขาแล้้ว โดยอ้้างว่่าไม่่มีี และบุุคคลที่่�ได้้รัับผลกระทบ และได้้แสดงความกัังวล
หลัักฐาน เกี่่�ยวกัับนัก ั ปกป้้องสิิทธิม
ิ นุุษยชนที่ถู ่� ก
ู ตอบโต้้จากการ
กดดัันเรีียกร้้องสิิทธิิของผู้้�ที่่�ได้้รัับผลกระทบ

สิิทธิิทางเศรษฐกิิจ สัังคม
และวััฒนธรรม การค้้ามนุุษย์์

ชุุมชนชาวม้้งเจ้้าฟ้้า ซึ่่�งเป็็นส่่วนหนึ่่�งของชนกลุ่่�มน้้อย ตลอดทั้้�งปีี ทางการพบว่่ามีีพลเมืืองต่่างชาติิหลาย


ด้้านชาติิพัันธุ์์�ชาวม้้งที่่�หลบหนีีจากความรุุนแรงและ ร้้อยคนที่่ต � กเป็็นเหยื่่�อการค้้ามนุุษย์์ และถููกกัักขัังไว้้ใน
การประหััตประหารของทางการลาวในช่่วงทศวรรษ พื้้�นที่่เ� ขตเศรษฐกิิจพิเิ ศษสามเหลี่่�ยมทองคำำ� (GTSEZ)
1980 ยัังคงต้้องหลบซ่่อนตััวในพื้้�นที่่�ภููเขาอัันห่่างไกล ทางตอนเหนืือของลาว ผู้เ้� สีียหายเหล่่านี้้ม � าจากหลาย
รวมทั้้�งบริิเวณป่่าภููเบี้้�ย แขวงเชีียงขวาง กองทััพลาว ประเทศ อาทิิ มาเลเซีีย อิินเดีีย เคนยา และปากีีสถาน
ยัังคงทำำ�ลายบ้้านเรืือน แผงโซลาเซลล์์ โรงครััว และ และถููกบัังคัับให้้ทำำ�งานกัับแก๊๊งค์์ล่่อลวงฉ้้อโกงทาง

รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL 28


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
ออนไลน์์ ใ นคาสิิ โ นและรีีสอร์์ ต ของกลุ่่�มทุุ น จีีน มีี
รายงานว่่า ผู้้�เสีียหายเหล่่านี้้�ถููกนายจ้้างปฏิิบััติิอย่่าง
โหดร้้าย

ที่่� ผ่่ า นมาไม่่ ไ ด้้ มีี การดำำ� เนิิ น งานตามขั้้� น ตอนอย่่ า ง


สม่ำำ��เสมอ เพื่่�อจำำ�แนกและส่่งต่่อผู้้�เป็็นเหยื่่�อการค้้า
มนุุ ษ ย์์ ส่่ ว นเจ้้ า หน้้ า ที่่� บริิ เ วณพรมแดนมีีศัั ก ยภาพ
และการรัับรู้้�ที่่�ต่ำำ�� ในแง่่การดำำ�เนิินงานเพื่่�อป้้องกััน
การค้้ามนุุษย์์ และการให้้บริิการคุ้้�มครองผู้้�เสีียหาย
สำำ�หรัับเหยื่่�อการค้้ามนุุษย์์ที่่�เป็็นผู้้�ชายและผู้้�ที่่�มีีความ
หลากหลายทางเพศ

ความล้้มเหลวในการแก้้ไขวิิกฤตสภาพ
ภููมิิอากาศ

กฎหมายและนโยบายที่่� สำำ�คัั ญ เพื่่� อ แก้้ ปัั ญ หาการ


เปลี่่� ย นแปลงสภาพภูู มิิ อ ากาศของประเทศลาวยัั ง
ไม่่ ป รากฏว่่ า มีีบทบัั ญ ญัั ติิ เ กี่่� ย วกัั บ ความเท่่ า เทีียม
ทางเพศ หรืือบทบััญญััติิที่่�คำำ�นึึงถึึงความเปราะบาง
ผลกระทบจากการเปลี่่� ย นแปลงสภาพภูู มิิ อ ากาศ
เนื่่� อ งด้้ ว ยเหตุุ แ ห่่ ง เพศสภาพ ไม่่ ว่่ า จะเป็็ น ข้้ อ เสนอ
การมีีส่่วนร่่วมของประเทศในการลดก๊๊าซเรืือนกระจก
(NDC) ปีี 2564 ของลาว พระราชกำำ�หนดว่่าด้้วย
การเปลี่่�ยนแปลงสภาพภููมิิอากาศ พ.ศ. 2562 และ
พระราชบััญญััติิคุ้้�มครองสิ่่�งแวดล้้อม พ.ศ. 2555
มีีเพีียงพระราชกำำ�หนดว่่าด้้วยการประเมิินผลกระทบ
ด้้านสิ่่�งแวดล้้อม พ.ศ. 2562 ที่่กำ � ำ�หนดให้้ต้อ
้ งคำำ�นึึงถึึง
การมีีส่่วนร่่วมด้้านเพศสภาพและชาติิพัันธุ์์� ในการจััด
กระบวนการปรึึกษาหารืือและการประเมิินผลกระทบ

29 รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
ประเทศไทย
ราชอาณาจัักรไทย
ประมุุขของประเทศ: สมเด็็จพระเจ้้าอยู่่�หััวมหาวชิิราลงกรณ บดิินทรเทพยวรางกููร
ประมุุขของฝ่่ายบริิหาร: พลเอกประยุุทธ์์ จัันทร์์โอชา

สิิ ทธิิ ใ นเสรีีภาพด้้ า นการแสดงออก การสมาคม และการชุุ ม นุุ ม โดยสงบถูู ก โจมตีีอีีกครั้้� ง กฎหมายใหม่่
เพื่่�อป้้องกัันการทรมานและการปฏิิบััติิที่่�โหดร้้าย และการบัังคัับบุุคคลให้้สููญหาย ยัังไม่่พอที่่�จะคุ้้�มครองบุุคคล
จากอาชญากรรมเหล่่านี้้�ได้้อย่่างมีีประสิิทธิิภาพ ผู้้�ลี้้�ภััยที่่�หลบหนีีมาจากเมีียนมายัังคงถููกจัับกุุม ควบคุุมตััว
และถููกรีีดไถโดยเจ้้าหน้้าที่่�ไทยบริิเวณพรมแดนประเทศไทย-เมีียนมา ชาวมุุสลิิมเชื้้�อสายมลายููในจัังหวััดชายแดน
ภาคใต้้ ยัังตกเป็็นเป้้าหมายของการเก็็บตััวอย่่างดีีเอ็็นเอในวงกว้้างและถููกเลืือกปฏิิบััติิ

ข้้อมููลพื้้�นฐาน สิิทธิิในเสรีีภาพการชุุมนุุม

ในเดืื อ นมกราคม รัั ฐ บาลเริ่่� ม การเจรจาอย่่ า งเป็็ น การชุุมนุุมประท้้วงโดยสงบยัังคงเกิิดขึ้้�นท่่ามกลาง


ทางการอีีกครั้้�ง กัับขบวนการแนวร่่วมปฏิิวัติ ั แ
ิ ห่่งชาติิ การจำำ�กัั ด โดยรัั ฐ บาล โดยอ้้ า งว่่ า เป็็ น มาตรการ
มลายููปััตตานีี (BRN) กลุ่่�มติิดอาวุุธแบ่่งแยกดิินแดน ควบคุุมโรคระบาด ตั้้�งแต่่เดืือนมกราคมถึึงสิิงหาคม
ที่่� มีีบทบ าทเข้้ ม แข็็ ง มากที่่� สุุ ด ในจัั ง หวัั ดช ายแดนใต้้ มีีการจัั ด การชุุ ม นุุ ม ประท้้ ว งขนาดเล็็ ก และกลาง
ที่่�มีีความขััดแย้้งในประเทศไทย ทั้้�งสองฝ่่ายบรรลุุ อย่่างน้้อย 585 ครั้้�งทั่่�วประเทศ ผู้้�ชุุมนุุมมีีข้้อเรีียกร้้อง
ข้้ อ ตกลงที่่� จ ะลดปฏิิ บัั ติิ ก ารด้้ า นอาวุุ ธ ในช่่ ว งเดืื อ น ในหลายประเด็็นด้้วยกััน อาทิิ การปล่่อยผู้้�ถููกควบคุุม
รอมฎอน ระหว่่างวัันที่่� 2 เมษายน ถึึง 1 พฤษภาคม ตัั ว เนื่่� อ งจากการแสดงออกทางการเมืื อ งโดยสงบ
ทั้้�งนี้้� บทบาทของภาคประชาสัังคม อาทิิ องค์์กรด้้าน ข้้อเรีียกร้้องเกี่่�ยวกัับผลกระทบด้้านเศรษฐกิิจจาก
สิิทธิิมนุุษยชน ในการเจรจาครั้้�งนี้้�ยัังมีีอย่่างจำำ�กััด โรคโควิิด-19 และให้้เคารพสิิทธิข ิ องคนงานและชนเผ่่า
พื้้�นเมืือง
ในวัันที่่� 1 ตุุลาคม รััฐบาลประกาศยกเลิิกสถานการณ์์
ฉุุกเฉิินในพื้้�นที่่�เกืือบทั้้�งประเทศ หลัังมีีการประกาศใช้้ นัับแต่่เดืือนพฤษภาคม 2563 ประชาชนอย่่างน้้อย
ตั้้ง� แต่่เดืือนมีีนาคม 2563 ในช่่วงที่มีี
่� การระบาดของโรค 1,468 คน รวมทั้้�งเด็็ก 241 คน ถููกดำำ�เนิินคดีีอาญา
โควิิด-19 และมีีการขยายเวลาอย่่างต่่อเนื่่�อง เจ้้าหน้้าที่่� จากการถููกกล่่าวหาว่่าละเมิิดกฎหมายในสถานการณ์์
ได้้ ใ ช้้ อำำ� นาจอย่่ า งกว้้ า งขวางตามพระราชกำำ� หนด ฉุุ ก เฉิิ น ในระหว่่ า งการชุุ ม นุุ ม ประท้้ ว ง สิิ ต านัันท์์
การบริิ ห ารราชการในสถานการณ์์ ฉุุ ก เฉิิ น เพื่่� อ สััตย์์ศัักดิ์์�สิิทธิ์์� นัักปกป้้องสิิทธิิมนุุษยชน ถููกดำำ�เนิิน
ปราบปรามการแสดงความคิิดเห็็นโดยสงบทั้้�งทาง คดีีหลัังจากเข้้าร่่วมการชุุมนุุมประท้้วงที่่�กรุุงเทพฯ
ออนไลน์์ แ ละออฟไลน์์ ทั้้� ง นี้้� ยัั ง คงมีีการประกาศ เมืืองหลวง เมื่่�อวัันที่่� 5 กัันยายน ก่่อนหน้้านี้้�เธอได้้ยื่่�น
สถานการณ์์ฉุก ุ เฉิินและกฎอััยการศึึกในพื้้�นที่ช
่� ายแดน หนัังสืือร้้องเรีียนต่่อองค์์การสหประชาชาติิ เกี่่�ยวกัับ
บางแห่่งจนถึึงสิ้้�นปีีที่่�ผ่่านมา การอุ้้�มหายน้้องชายของเธอในประเทศกััมพููชา แม้้ว่า่
รััฐบาลจะยกเลิิกการประกาศสถานการณ์์ฉุุกเฉิินแล้้ว
แต่่การดำำ�เนิินคดีีกัับผู้้�ชุุมนุุมประท้้วงกว่่า 1,000 คน
ยัังคงเดิินหน้้าต่่อไปในชั้้�นสอบสวนหรืือในชั้้�นศาล

รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL 30


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
ทว่่าการสอบสวนของรััฐบาลต่่อกรณีีการยิิงกระสุุน ตั้้�งแต่่เดืือนมกราคมถึึงกัันยายน ทางการได้้ปิิดกั้้�น
จริิ ง ระหว่่ า งการชุุ ม นุุ ม ประท้้ ว งในเดืื อ นสิิ ง หาคม การเข้้าถึึงหน้้าเว็็บไซต์์ 4,735 หน้้า รวมทั้้�ง 1,816
2564 ที่่�ส่่งผลให้้วาฤทธิ์์� สมน้้อย ผู้้�ชุุมนุุมประท้้วงวััย หน้้า ที่่�ถููกกล่่าวหาว่่าละเมิิดกฎหมายหมิ่่�นประมาท
15 ปีีเสีียชีีวิิต การสอบสวนมีีความล่่าช้้าอย่่างมาก กษััตริิย์์ ในเดืือนกุุมภาพัันธ์์ รััฐมนตรีีกระทรวงดิิจิิทััล
เนื่่�องจากตำำ�รวจไม่่สามารถนำำ�เสนอพยานหลัักฐาน เพื่่�อเศรษฐกิิจและสัังคมเปิิดเผยว่่า รััฐบาลอยู่่�ระหว่่าง
ต่่อพนัักงานอััยการได้้ พิิจารณาจััดทำำ�ระบบอิินเทอร์์เน็็ตแบบซิิงเกิิลเกตเวย์์
เพื่่�อเพิ่่�มการควบคุุมช่่องทางการใช้้งานอิินเทอร์์เน็็ต
ตำำ�รวจปราบจลาจลใช้้กระสุุนยางและทุุบตีีผู้้�ชุุมนุุม อย่่างเป็็นทางการ ในเดืือนเดีียวกััน คณะรััฐมนตรีี
เพื่่� อ สลายการชุุ ม นุุ ม ประท้้ ว งต่่ อ ต้้ า นการประชุุ ม เห็็ น ชอบให้้ จัั ด ตั้้� ง “ศููนย์์ ต่่ อ ต้้ า นข่่ า วปลอม” เพื่่� อ
สุุดยอดความร่่วมมืือทางเศรษฐกิิจในเอเชีียแปซิิฟิิก ปราบปราม “ข้้อมููลเท็็จในสื่่�อสัังคมออนไลน์์” ซึ่่�ง
(เอเปก) ในกรุุงเทพฯ เมื่่�อวัันที่่� 18 พฤศจิิกายน ส่่งผล อนุุญาตให้้หน่่วยงานในระดัับกระทรวงและจัังหวััด
ให้้ผู้้�ชุุมนุุมและสื่่�อมวลชนได้้รับบ
ั าดเจ็็บอย่่างน้้อย 9 คน มีีอำำ�นาจสอดส่่องและดำำ�เนิินคดีีกัับบุค ุ คลที่ถู
่� ก
ู กล่่าวหา
ในจำำ�นวนนั้้�นเป็็นสื่่�อมวลชน 4 คน มีีตำำ�รวจควบคุุม ว่่าเผยแพร่่ข่่าวปลอม
ฝููงชนได้้รัับบาดเจ็็บอย่่างน้้อย 5 นาย
ในเดืือนกรกฎาคม จากกระบวนการพิิสููจน์์หลัักฐาน
ทางด้้ า นดิิ จิิ ทัั ล ที่่� ไ ด้้ รัั บ การตรวจสอบยืื น ยัั น โดย
สิิทธิิในเสรีีภาพการแสดงออก แอมเนสตี้้� อิินเตอร์์เนชั่่�นแนลเผยให้้เห็็นว่่า อุุปกรณ์์
ของนัั ก ปกป้้ อ งสิิ ทธิิ ม นุุ ษ ยชน นัั ก กิิ จ กรรม และ
ทางการยัั ง คงดำำ� เนิิ น คดีีอาญากัั บบุุ ค คลที่่� แ สดง
นัักวิิชาการในไทย 35 คน ถููกโจมตีีด้้วยสปายแวร์์
ความเห็็นวิิพากษ์์วิจิ ารณ์์รัฐั บาล นัักกิิจกรรม ผู้้�สื่่อ
� ข่่าว
เพกาซัั ส แอมเนสตี้้� อิิ น เตอร์์ เ นชั่่� น แนลย้ำำ��ถึึ ง
และฝ่่ายตรงข้้ามทางการเมืือง ถููกดำำ�เนิินคดีีจากการ
ข้้อเรีียกร้้องให้้มีีข้้อตกลงระดัับโลกเพื่่�อห้้ามการขาย
ละเมิิดกฎหมายหมิ่่�นประมาทกษััตริิย์์ (หมิ่่�นประมาท
สปายแวร์์ในบริิบทของประเทศไทย
ดููหมิ่่�น หรืือแสดงความอาฆาตมาดร้้ายพระมหากษััตริย์ ิ )์
และกฎหมายหมิ่่�นประมาทอื่่�นๆ กฎหมายยุุยงปลุุกปั่่�น
และพระราชบััญญััติิว่่าด้้วยการกระทำำ�ความผิิดทาง สิิทธิิในเสรีีภาพการสมาคม
คอมพิิวเตอร์์ ศููนย์์ทนายความเพื่่�อสิิทธิิมนุุษยชน
องค์์กรไม่่แสวงหากำำ�ไรในประเทศไทย รายงานว่่า ในเดืือนมกราคม คณะรััฐมนตรีีเห็็นชอบร่่างพระราช-
ตั้ง้� แต่่กลางปีี 2563 จนถึึงเดืือนกัันยายน 2565 บุุคคล บััญญััติก
ิ ารดำำ�เนิินกิิจกรรมขององค์์กรไม่่แสวงหากำำ�ไร
อย่่างน้้อย 1,860 คน รวมทั้้�งเด็็ก 283 คน ถููกดำำ�เนิิน พ.ศ... ในเดืือนสิิงหาคม คณะรััฐมนตรีีเห็็นชอบร่่าง
คดีีอาญาเนื่่�องจากแสดงความเห็็นวิิพากษ์์วิิจารณ์์ ยุุ ทธ ศาสตร์์ ด้้ า นการป้้ อ งกัั น และปราบปรามการ
รััฐบาล ระหว่่างเดืือนมกราคมถึึงมิิถุน ุ ายน บุุคคลกว่่า ฟอกเงิิน และการต่่อต้้านการสนัับสนุุนทางการเงิิน
200 คน ถููกดำำ�เนิินคดีีในข้้อหาหมิ่่�นประมาทกษััตริิย์์ แก่่การก่่อการร้้าย พ.ศ.2565-2570 มาตรการทั้้�ง
ซึ่่ง� นัับเป็็นจำำ�นวนสููงสุุดเป็็นประวััติก
ิ ารณ์์ในประเทศไทย สองอย่่างเป็็นการจำำ�กัด ั ที่่ค
� ลุุมเครืือและกว้้างขวางต่่อ
การดำำ�เนิินงานของภาคประชาสัังคม ยกตััวอย่่างเช่่น
นัักกิิจกรรม 9 คนยัังคงถููกควบคุุมตััวระหว่่างการ การห้้ามการดำำ�เนิินงานที่่�ทำำ�ให้้เกิิด “ความแตกแยก
พิิจารณาจนถึึงสิ้้�นปีี โดย 3 คนถููกดำำ�เนิินคดีีในข้้อหา ในสัังคม” หรืื อ กระทบต่่ อ “ความมั่่� น คงของรััฐ”
หมิ่่�นประมาทกษััตริิย์์ ส่่วนคนอื่่�นได้้รัับการปล่่อยตััว “ความสงบเรีียบร้้อยหรืือศีีลธรรมอัันดีีของประชาชน”
อย่่างมีีเงื่่�อนไขจำำ�กััดการเดิินทาง หรืือจำำ�กััดสิิทธิิใน หรืือกระทบต่่อ “ประโยชน์์สาธารณะ” ซึ่่�งถืือเป็็นการ
เสรีีภาพการแสดงออกและการชุุมนุุม จำำ�กััดจนเกิินขอบเขตต่่อสิิทธิิในเสรีีภาพการสมาคม
ตามกฎหมายระหว่่างประเทศ

31 รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
การทรมานและการปฏิิบััติิที่่�โหดร้้าย สิิทธิิของชนเผ่่าพื้้�นเมืือง
และการบัังคัับบุุคคลให้้สููญหาย
ในเดืือนสิิงหาคม สำำ�นัักงานอััยการสููงสุุดได้้สั่่�งฟ้้อง
ในเดืือนพฤษภาคม ศาลจัังหวััดสงขลาตััดสิินว่่า ไม่่มีี อดีีตหััวหน้้าอุุทยานแห่่งชาติิแก่่งกระจาน และเจ้้าหน้้าที่่�
พยานหลัักฐานมากพอที่่�จะสรุุปได้้ว่่า การเสีียชีีวิิต อุุ ท ยานอีีก 3 นายในข้้ อ หาฆาตกรรมพอละจีี
ของอัับดุุลเลาะ อีีซอมููซอ ผู้้�ถููกควบคุุมตััวชาวมุุสลิิม รัักจงเจริิญ นัักปกป้้องสิิทธิิมนุุษยชนเผ่่าพื้้�นเมืือง
เชื้้�อสายมลายูู เกิิดจากการปฏิิบััติิหน้้าที่่�ของทหาร กะเหรี่่�ยง ซึ่่�งหายตััวไปหลัังถููกเจ้้าหน้้าที่่�ควบคุุมตััว
อัับดุลุ เลาะถููกพบขณะสิ้้�นสติิในระหว่่างการควบคุุมตััว เมื่่�อปีี 2557 เป็็นการสั่่�งฟ้้องในข้้อหาควบคุุมตััวโดย
ของทหาร และต่่อมาเสีียชีีวิิตที่่�โรงพยาบาลในเดืือน ผิิดกฎหมาย รีีดไถ ฆาตกรรม และปกปิิดซ่่อนเร้้นศพ
สิิงหาคม 2562
ในเดืื อ นเดีียวกัั น ตำำ� รวจได้้ มีี หมายเรีียกวราภรณ์์
ในเดืือนมิิถุุนายน ศาลพิิพากษาให้้ตำำ�รวจ 7 นาย อุุทััยรัังษีี ทนายความสิิทธิมิ นุุษยชน เพื่่�อให้้มารัับทราบ
มีีความผิิดฐานทำำ�ให้้จิิระพงศ์์ ธนะพััฒน์์ เสีียชีีวิิต ข้้อกล่่าวหาจากการให้้การเท็็จในคดีีอาญา อดีีตหััวหน้้า
โดยเขาถููกทรมานและเสีียชีีวิิตระหว่่างการสอบปากคำำ� อุุทยานแห่่งชาติิแก่่งกระจานได้้แจ้้งความร้้องทุุกข์์
ที่่� ส ถานีีตำำ� รวจภูู ธ ร เมืื อ งนครสวรรค์์ ในวัั น ที่่� 5 กล่่าวหาเธอเมื่่�อเดืือนกรกฎาคม 2564 หลัังจากเธอ
สิิงหาคม 2564 ตำำ�รวจ 6 นายถููกศาลสั่่�งจำำ�คุุกตลอด ได้้ฟ้อ ้ งคดีีเพื่่�อเอาผิิดกับ
ั เจ้้าหน้้าที่อุ
่� ท
ุ ยาน ซึ่่ง� ได้้บังั คัับ
ชีีวิิต และอีีกหนึ่่ง� นายได้้รับั โทษจำำ�คุก
ุ สั้้�นกว่่า เนื่่�องจาก ไล่่รื้้�อชาวกะเหรี่่�ยงที่่�อาศััยอยู่่�ในเขตอุุทยานแห่่งชาติิ
ศาลเห็็นว่่าไม่่ได้้มีีส่ว่ นร่่วมโดยตรงกัับการสัังหารครั้้�งนี้้� และเผาบ้้าน 98 หลัังของพวกเขา

ในเดืื อ นตุุ ล าคม ประเทศไทยผ่่ า นพระราชบัั ญ ญัั ติิ


ป้้องกัันและปราบปรามการทรมานและการกระทำำ�ให้้ สิิทธิิของผู้้�ลี้้�ภััย ผู้้�ขอลี้้�ภััยและผู้้�อพยพ
บุุ ค คลสูู ญ หาย พ.ศ... ซึ่่� ง นัั บ เป็็ น ก้้ า วสำำ�คัั ญ เพื่่� อ
ในเดืือนมิิถุน ุ ายนและกัันยายน ทางการพบว่่ามีีผู้้�ลี้้ภั � ยั
ป้้องกัันและทำำ�ให้้อาชญากรรมเหล่่านี้้�ได้้รัับการชดใช้้
ชาวโรฮิิงญาอย่่างน้้อย 110 คน จากเมีียนมาที่่�อยู่่�ใน
โดยกฎหมายนี้้�จะมีีผลบัังคัับใช้้ในเดืือนกุุมภาพัันธ์์
เรืื อ ด้้ า นนอกชายฝั่่� ง จัั ง หวัั ด สตูู ล ทางภาคใต้้ ข อง
2566 กลุ่่�มสิิ ทธิิ ม นุุ ษ ยชนซึ่่� ง ได้้ ร ณรงค์์ ม าอย่่ า ง
ประเทศไทย พวกเขาถููกผู้้�ลัักลอบปล่่อยทิ้้�งไว้้ ทั้้�งหมด
ต่่อเนื่่�องหลายปีีเพื่่�อให้้มีีกฎหมายนี้้�ให้้ข้้อสัังเกตว่่า
ถูู ก นำำ�ตัั ว มาควบคุุ ม ตัั ว ที่่� ส ถานกัั ก กัั น คนเข้้ า เมืื อ ง
ตััวกฎหมายยัังมีีข้้อบกพร่่องสำำ�คัญ ั หลายประการ เช่่น
ผิิดกฎหมาย ฮิิวแมนไรท์์วอทช์์ (Human Rights
การไม่่กำำ�หนด “เงื่่�อนไขที่เ่� ป็็นข้้อยกเว้้น” (เพื่่�อป้้องกััน
Watch) รายงานว่่า ทางการไทยยัังคงควบคุุมตััว
ไม่่ให้้นำำ�หลัักฐานที่่�ได้้มาจากการทรมาน การปฏิิบััติิ
ชาวโรฮิิงญาอย่่างน้้อย 470 คน โดยไม่่มีีเวลากำำ�หนด
ที่่� โ หดร้้ า ย หรืื อ การบัั ง คัั บบุุ ค คลให้้ สูู ญ หายมาใช้้
ในสถานกัั ก กัั น ในเดืื อ นกัั น ยายน ตำำ� รวจตรวจคน
ในการพิิจารณาของศาล) และข้้อห้้ามไม่่ให้้ใช้้กฎหมาย
เข้้าเมืืองปฏิิเสธไม่่ให้้ฮาน เลย์์ ชาวเมีียนมาเข้้าเมืือง
นิิ ร โทษกรรมเพื่่� อ งดเว้้ น ความผิิ ดต่่ อ ผู้้� ก ระทำำ� การ
โดยเธอได้้วิิจารณ์์อย่่างเปิิดเผยถึึงการละเมิิดสิิทธิิ
เหล่่ า นี้้� กลุ่่�มสิิ ทธิิ ม นุุ ษ ยชนยัั ง แสดงความกัั ง วล
มนุุษยชนของกองทััพในเมีียนมา ภายหลัังรััฐประหาร
เกี่่�ยวกัับองค์์ประกอบ โครงสร้้าง และอำำ�นาจหน้้าที่ข ่� อง
ปีี 2564 ต่่อมาเธอได้้รัับอนุุญาตให้้ลี้้�ภััยในแคนาดา
คณะกรรมการป้้องกัันและปราบปรามการทรมานและ
ผู้้�ลี้้�ภััยจากเมีียนมายัังคงถููกจัับกุุม ควบคุุมตััว และ
การกระทำำ�ให้้บุค ุ คลสููญหาย ซึ่่ง� จะมีีการจััดตั้้ง� ขึ้้�นตาม
ถููกรีีดไถโดยเจ้้าหน้้าที่่�ไทยบริิเวณพรมแดนประเทศ
กฎหมายใหม่่นี้้� เนื่่�องจากคณะกรรมการไม่่มีีอำำ�นาจ
ไทย-เมีียนมา
ในการตรวจสอบสถานที่่�ควบคุุมตััว

รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL 32


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
การเลืือกปฏิิบััติิ

ในเดืือนกุุมภาพัันธ์์ คณะกรรมการว่่าด้้วยการขจััด
การเลืือกปฏิิบััติิทางเชื้้�อชาติิ (CERD) มีีข้้อเสนอแนะ
ให้้ประเทศไทยยุุติิการเก็็บและการใช้้ตััวอย่่างดีีเอ็็นเอ
อย่่างกว้้างขวางและเลืือกปฏิิบัติ ั ิ และรููปแบบการปฏิิบัติ ั ิ
ที่่�มีีอคติิทางเชื้้�อชาติิอย่่างอื่่�น แต่่ทางการไม่่รัับฟััง
ข้้อเสนอแนะนี้้� และยัังคงเดิินหน้้าเก็็บตััวอย่่างดีีเอ็็นเอ
ต่่อไป โดยเฉพาะในพื้้�นที่่�จัังหวััดชายแดนภาคใต้้ ซึ่่�ง
ประชากรส่่ ว นใหญ่่ เ ป็็ น ชาวมุุ ส ลิิ ม เชื้้� อ สายมลายูู
รวมทั้้� ง การใช้้ เ พื่่� อ จำำ� แนกสัั ญ ชาติิ ข องผู้้� ไ ร้้ รัั ฐ และ
การต่่อสู้้�กัับกลุ่่�มก่่อความไม่่สงบในพื้้�นที่่�

33 รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
ข้อเรียกร้องแอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนล
ต่อรัฐบาลไทย

แอมเนสตี้้� อิินเตอร์์เนชั่่�นแนลติิดตามข้้อมููลสถานการณ์์ด้้านสิิทธิิมนุุษยชนในประเทศไทยตลอดทั้้�งปีี 2565


พบความก้้าวหน้้าในความพยายามพััฒนาด้้านสิิทธิิมนุุุ�ษยชนของรััฐบาล รวมทั้้�งการประกาศใช้้พระราชบััญญััติิ
ป้้องกัันและปราบปรามการทรมานและการกระทำำ�ให้้บุุคคลสููญหาย อย่่างไรก็็ดีี ยัังคงมีีอีีกหลายประเด็็นที่่�
รััฐบาลไทยต้้องดำำ�เนิินการ เพื่่�อปรัับปรุุงสถานการณ์์ด้้านสิิทธิิมนุุษยชน ให้้สอดคล้้องกัับกฎหมายและมาตรฐาน
สิิทธิิมนุุษยชนระหว่่างประเทศ ด้้วยเหตุุดัังกล่่าวเราจึึงมีีข้้อเสนอแนะดัังต่่อไปนี้้�

สิิทธิิในเสรีีภาพการชุุมนุุมโดยสงบ

• ยกเลิิกข้้อกล่่าวหา สั่่�งไม่่ฟ้้องคดีี และงดเว้้นจากการดำำ�เนิินคดีีเพิ่่�มเติิม ต่่อบุุคคลที่่�ถููกดำำ�เนิินคดีีเพีียงเพราะ


มีีส่่วนเกี่่�ยวข้้องกัับการชุุมนุุมประท้้วงโดยสงบ รวมทั้้�งบุุคคลที่่�ถููกดำำ�เนิินคดีีตามข้้อกำำ�หนดห้้ามการชุุมนุุม
สาธารณะ ที่่�ประกาศใช้้ตามพระราชกำำ�หนดการบริิหารราชการในสถานการณ์์ฉุุกเฉิิน (พ.ร.ก.ฉุุกเฉิิน)
• สอบสวนเจ้้าหน้้าที่ผู้ ่� บั
้� งั คัับใช้้กฎหมายที่ต้
่� อ
้ งสงสััยว่่า ใช้้กำำ�ลังั โดยมิิชอบด้้วยกฎหมาย เพื่่�อสลายหรืือควบคุุม
การชุุมนุุมประท้้วง ที่่�ขััดกัับกฎหมายและมาตรฐานระหว่่างประเทศ รวมทั้้�งหลัักการพื้้�นฐานขององค์์การ
สหประชาชาติิว่่าด้้วยการใช้้กำำ�ลัังและอาวุุธปืืนของเจ้้าหน้้าที่่�ผู้้�บัังคัับใช้้กฎหมาย หากเหมาะสม ควรมีีการ
ดำำ�เนิินคดีีตามขั้้�นตอนปฏิิบััติิที่่�สอดคล้้องกัับมาตรฐานการพิิจารณาที่่�เป็็นธรรมระหว่่างประเทศ
• จััดอบรมอย่่างเหมาะสมและเข้้มแข็็งให้้กัับเจ้้าหน้้าที่่�ผู้้�บัังคัับใช้้กฎหมาย ที่่�มีีส่่วนเกี่่�ยวข้้องกัับการจััดการ
การชุุมนุุมสาธารณะ โดยคำำ�นึึงถึึงหลัักการด้้านสิิทธิิมนุุษยชน รวมทั้้�งการคุ้้�มครองผู้้�ชุุมนุุมประท้้วงที่่�มีีอายุุ
ต่ำำ��กว่่า 18 ปีี การใช้้กำำ�ลัังและการใช้้อาวุุธใดๆ ต้้องสอดคล้้องตามข้้อกำำ�หนดระหว่่างประเทศว่่าด้้วย
ความถููกต้้องตามกฎหมาย เป้้าหมายที่่�ชอบธรรม ต้้องกระทำำ�เท่่าที่่�จำำ�เป็็น และเป็็นการกระทำำ�ที่่�ได้้สััดส่่วน
• กำำ�กับดู
ั แู ลการใช้้กระสุุนจลนศาสตร์์หรืือกระสุุนวิิธีีโค้้งที่มีี ่� แรงกระแทก (Kinetic Impact Projectiles - KIPs)
เช่่น กระสุุนยาง โดยห้้ามการใช้้แบบเหมารวมในการควบคุุมฝููงชน และประกัันว่่าให้้ใช้้เป็็นเครื่่�องมืือสุุดท้้าย
เท่่านั้้�น กรณีีที่่�แนวทางที่่�สุุดโต่่งน้้อยกว่่านี้้�ไม่่เพีียงพอต่่อการควบคุุมบุุคคลที่่�ใช้้ความรุุนแรง ซึ่่�งอาจเป็็น
ภััยคุุกคามโดยพลััน และทำำ�ให้้เกิิดอัันตรายร้้ายแรงต่่อบุุคคลอื่่�นได้้ ทั้้�งนี้้�ไม่่ควรมีีการเล็็งกระสุุนดัังกล่่าว
ไปที่่�ร่่างกายส่่วนบน หรืือบริิเวณขาหนีีบ
• จััดให้้มีีการเยีียวยาอย่่างเป็็นผลกัับผู้้�ชุุมนุุมประท้้วงโดยสงบ ซึ่่ง� ตกเป็็นผู้้�เสีียหายจากการใช้้กำำ�ลังั อย่่างมิิชอบ
ด้้วยกฎหมาย หรืือการคุุกคาม ข่่มขู่่� และการสอดแนมข้้อมููลของหน่่วยงานบัังคัับใช้้กฎหมาย
• จััดให้้มีีสภาพแวดล้้อมที่่�ปลอดภััยและเกื้้�อหนุุน เพื่่�อช่่วยให้้นัักปกป้้องสิิทธิิมนุุษยชน ผู้้�สื่่�อข่่าว และผู้้�ชุุมนุุม
ประท้้วงโดยสงบ รวมทั้้�งบุุคคลที่่�อายุุต่ำำ��กว่่า 18 ปีี ให้้สามารถใช้้สิิทธิิในเสรีีภาพการชุุมนุุมประท้้วงโดยสงบ
ได้้โดยไมถููกข่่มขู่่� คุุกคาม และถููกดำำ�เนิินคดีี

รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL 34


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
สิิทธิิในเสรีีภาพการแสดงออก

• แก้้ไขเพิ่่�มเติิมหรืือยกเลิิกข้้อบทที่่�มีีปััญหาในกฎหมาย ซึ่่�งถููกนำำ�มาใช้้เพื่่�อปราบปรามผู้้�ที่่�ใช้้สิิทธิิในเสรีีภาพ
การแสดงออก รวมทั้้�งกฎหมายหมิ่่�นประมาททกษััตริิย์์ (มาตรา 112 ของประมวลกฎหมายอาญา) กฎหมาย
ยุุยงปลุุกปั่่�น (มาตรา 116 ของประมวลกฎหมายอาญา) กฎหมายหมิ่่�นประมาททางอาญา (326 และ 328
ของประมวลกฎหมายอาญา) พระราชบััญญััติิว่่าด้้วยการกระทำำ�ความผิิดทางคอมพิิวเตอร์์ และกฎหมาย
ละเมิิดอำำ�นาจศาล
• ยกเลิิกการดำำ�เนิินคดีีอาญาใดๆ ต่่อบุุคคลที่่�ถููกตั้้�งข้้อหาตามกฎหมายความมั่่�นคง เพีียงเพราะการใช้้สิิทธิิ
ในเสรีีภาพการแสดงออก และให้้ปล่่อยตััวนัักโทษทางความคิิดทุุกคนโดยทัันทีีและอย่่างไม่่มีีเงื่่�อนไข
• งดเว้้นจากการกำำ�หนดโทษอาญาและการห้้ามแบบเหมารวมต่่อการเผยแพร่่ข้้อมููล รวมทั้้�งการใช้้หลัักเกณฑ์์
ที่่�กำำ�กวมและตีีความได้้กว้้างขวาง เช่่น “ข่่าวปลอม” หรืือ “เผยแพร่่ข้้อมููลเท็็จ” ซึ่่�งอาจถููกนำำ�มาใช้้เพื่่�อจำำ�กััด
สิิทธิิในเสรีีภาพการแสดงออก
• ดำำ�เนิินการสอบสวนโดยทัันทีี อย่่างรอบด้้าน เป็็นอิิสระ และมีีประสิิทธิิภาพต่่อกรณีีที่่�มีีการใช้้สปายแวร์์
เพกาซััส และเทคโนโลยีีสอดแนมข้้อมููลอื่่�นๆ และทำำ�ความตกลงชั่่�วคราวระงัับการขาย ส่่งต่่อ และการใช้้
สปายแวร์์ จนกว่่าจะมีีการกำำ�หนดหลัักประกัันเพื่่�อคุ้้�มครองสิิทธิิมนุุษยชนเพื่่�อควบคุุมการใช้้งานของ
สปายแวร์์เหล่่านี้้� ทั้้�งนี้้เ� พื่่�อคุ้้�มครองสิิทธิใิ นความเป็็นส่่วนตััว และสิิทธิใิ นเสรีีภาพในการแสดงออก การสมาคม
และการชุุมนุุมโดยสงบ

สิิทธิิในเสรีีภาพการสมาคม

• ประกัันว่่าสิิทธิิในการจััดตั้้�งและรวมตััวเป็็นสมาคมจะต้้องไม่่ถููกควบคุุมและจำำ�กััด โดยให้้เป็็นไปตามที่่�กำำ�หนด
ในข้้อ 22 ของกติิการะหว่่างประเทศว่่าด้้วยสิิทธิิพลเมืืองและสิิทธิิทางการเมืือง (ICCPR) เพื่่�อปฏิิบััติิตาม
พัันธกรณีีนี้้� รััฐบาลไทยต้้องถอนร่่างพระราชบััญญััติิการดำำ�เนิินกิิจกรรมขององค์์กรไม่่แสวงหากำำ�ไร และ
ร่่างพระราชบััญญััติิแก้้ไขเพิ่่�มเติิมพระราชบััญญััติิป้้องกัันและปราบปรามการฟอกเงิิน
• กำำ�หนดหลัักประกัันด้้านกฎหมายและการปกครอง เพื่่�อคุ้้�มครองสิิทธิิในเสรีีภาพการสมาคม ในระหว่่าง
การดำำ�เนิินงานเพื่่�อปราบปรามการฟอกเงิินและการให้้ทุุนสนัับสนุุนการก่่อการร้้าย หลัักประกัันเช่่นนี้้�ควร
ประกัันว่่า มาตรการที่่�ใช้้เพื่่�อต่่อต้้านการฟอกเงิิน และต่่อต้้านการให้้ทุุนสนัับสนุุนการก่่อการร้้าย จััดทำำ�ขึ้้�น
ตามพื้้�นฐานความเสี่่�ยง มีีเป้้าหมายเฉพาะ และเป็็นการกระทำำ�ที่่�ได้้สััดส่่วน และองค์์กรไม่่แสวงหากำำ�ไรยัังคง
สามารถดำำ�เนิินงานได้้อย่่างเสรีี โดยไม่่ถูก ู รบกวนการดำำ�เนิินงานที่ช
่� อบด้้วยกฎหมาย ซึ่่ง� เป็็นไปตามมาตรฐาน
ของคณะทำำ�งานเฉพาะกิิจเพื่่�อดำำ�เนิินมาตรการทางการเงิิน (FATF)

การทรมานและการปฏิิบััติิที่่�โหดร้้ายอื่่�น และการบัังคัับบุุคคลให้้สููญหาย

• ทบทวนมติิคณะรััฐมนตรีีที่่�เลื่่�อนการบัังคัับใช้้มาตรา 22 ถึึง 25 ของพระราชบััญญััติิป้้องกัันและปราบปราม


การทรมานและการกระทำำ�ให้้บุุคคลสููญหาย ซึ่่�งเป็็นข้้อบทสำำ�คััญที่่�ให้้หลัักประกัันเชิิงกฎหมายและขั้้�นตอน
ปฏิิบััติิ เพื่่�อป้้องกัันการทรมานและการปฏิิบััติิที่่�โหดร้้ายอื่่�นๆ และการบัังคัับให้้สููญหาย ตลอดทั้้�งกระบวนการ
จัับกุุมและควบคุุมตััว
• แก้้ไขเพิ่่�มเติิมพระราชบััญญััติป้
ิ อ
้ งกัันและปราบปรามการทรมานและการกระทำำ�ให้้บุค ุ คลสููญหาย เพื่่�อประกััน
ให้้มีีเนื้้�อหาสอดคล้้องี่่�ตามกฎหมายสิิทธิิมนุุษยชนระหว่่างประเทศอย่่างเต็็มที่่� รวมทั้้�งการกำำ�หนดข้้อบทที่่�

35 รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
(1) ห้้ามใช้้ข้อ้ มููลที่่ไ� ด้้มาจากการทรมาน การปฏิิบัติ ั ที่
ิ โ่� หดร้้ายอื่่�น ๆ และการบัังคัับให้้ญหาย เป็็นพยานหลัักฐาน
ในกระบวนการตามกฎหมาย และ (2) ห้้ามการนิิรโทษกรรมต่่ออาชญากรรมเหล่่านี้้� รวมทั้้�ง (3) ปรัับปรุุง
แก้้ไขโครงสร้้าง องค์์ประกอบ และอำำ�นาจหน้้าที่่�ของคณะกรรมการป้้องกัันและปราบปรามการทรมานและ
การกระทำำ�ให้้บุุคคลสููญหายเพื่่�อประกััน ให้้ทำำ�งานอย่่างมีีประสิิทธิิภาพและไม่่ลำำ�เอีียง
• ดำำ�เนิินการสอบสวนโดยทัันทีี อย่่างรอบด้้าน เป็็นอิิสระ และมีีประสิิทธิิภาพเมื่่�อมีีข้้อกล่่าวหาว่่ามีีการทรมาน
และการปฏิิบัติ ั ที่
ิ โ่� หดร้้าย และการบัังคัับบุค ุ คลให้้สูญู หาย หากเหมาะสมให้้มีีการดำำ�เนิินคดีีตามขั้้�นตอนปฏิิบัติ ั ิ
ที่่ส
� อดคล้้องกัับมาตรฐานการพิิจารณาคดีีที่เ่� ป็็นธรรมระหว่่างประเทศ กรณีีที่เ่� ป็็นการบัังคัับบุค ุ คลให้้สูญ
ู หาย
ให้้จำำ�แนกและเปิิดเผยข้้อมููลเกี่่�ยวกัับที่่�อยู่่�ของผู้้�เสีียหาย เพื่่�อให้้ครอบครััวและบุุคคลที่่�รัักได้้ทราบความจริิง
• ให้้สัต ั ยาบัันรัับรองทัันทีีต่่อพิิธีีสารเลืือกรัับของอนุุสัญ ั ญาว่่าด้้วยการต่่อต้้านการทรมาน และการกระทำำ�อื่่น � ๆ
ที่โ่� หดร้้าย ไร้้มนุุษยธรรม หรืือที่่ย่ำ
� ำ��ยีีศัก
ั ดิ์์�ศรีี และอนุุสัญ ั ญาระหว่่างประเทศว่่าด้้วยการคุ้้�มครองบุุคคลทุุกคน
จากการบัังคัับให้้หายสาบสููญ

สิิทธิิของผู้้�ลี้้�ภััย ผู้้�ขอลี้้�ภััยและผู้้�อพยพ

• ปฏิิบัติ
ั ติ ามพัันธกรณีีระหว่่างประเทศ และประกัันว่่าผู้้�ขอลี้้ภั � ย
ั สามารถเข้้าถึึงขั้้�นตอนการขอที่่ลี้ � ภั
้� ย
ั อย่่างเต็็มที่่�
เป็็นธรรม และมีีประสิิทธิิภาพ และสามารถเข้้าถึึงสำำ�นัักงานข้้าหลวงใหญ่่เพื่่�อผู้้�ลี้้�ภััยแห่่งสหประชาชาติิ
(UNHCR) โดยไม่่มีีการปิิดกั้้�นใดๆ
• ประกัันว่่าผู้้�ขอลี้้�ภััย ผู้้�ลี้้�ภััยและผู้้�อพยพ จะไม่่ถููกเนรเทศ ส่่งกลัับ หรืือบัังคัับให้้เดิินทางกลัับไปยัังประเทศ
อัันเป็็นภููมิิลำำ�เนาของตนที่่�อาจเผชิิญกัับการประหััตประหาร การทรมาน ความรุุนแรง หรืือการละเมิิดหรืือ
ปฏิิบััติิมิิชอบร้้ายแรงด้้านสิิทธิิมนุุษยชนอย่่างอื่่�น โดยคำำ�นึึงถึึงหลัักการไม่่ส่่งกลัับตามอนุุสััญญาว่่าด้้วย
การต่่อต้้านการทรมาน และการกระทำำ�อื่่�นๆ ที่่�โหดร้้าย ไร้้มนุุษยธรรม หรืือที่่�ย่ำำ��ยีีศัักดิ์์�ศรีี และหลัักประกััน
ตามกฎหมายในประเทศตามพระราชบััญญััติิป้้องกัันและปราบปรามการทรมานและการกระทำำ�ให้้บุุคคล
สููญหาย
• ภาคยานุุวััติิอนุุสััญญาว่่าด้้วยสถานภาพผู้้�ลี้้�ภััย พ.ศ. 2494 และพิิธีีสารเลืือกรัับ พ.ศ. 2510
• ปล่่อยตััวผู้้�ลี้้�ภััยและผู้้�ขอลี้้�ภััยที่่�ถููกควบคุุมตััวเนื่่�องจากสถานะของการเข้้าเมืืองไม่่ปกติิ แสวงหาแนวทางอื่่�น
นอกจากการควบคุุมตััว เพื่่�อบัังคัับใช้้กฎหมายคนเข้้าเมืือง และให้้ใช้้การควบคุุมตััวเป็็นมาตรการในกรณีีที่่�
เป็็นข้้อยกเว้้น โดยต้้องมีีการประเมิินเป็็นรายกรณีีเกี่่�ยวกัับความต้้องการด้้านมนุุษยธรรมและความเสี่่�ยง
หากพวกเขาได้้รับ ั การปล่่อยตััว ให้้มีีการพิิจารณาทบทวนเป็็นระยะ และให้้ควบคุุมตััวในเวลาสั้้�นสุุดเท่่าที่่จำ � ำ�เป็็น
• แก้้ไขร่่างประกาศคณะกรรมการคััดกรองบุุคคลภายใต้้ความคุ้้�มครองเพื่่�อประกัันว่่า กลไกคััดกรองระดัับ
ชาติิให้้ความคุ้้�มครองกัับบุค ุ คลทุุกคนที่ข่� อที่ลี้
่� ภั
้� ย
ั ในประเทศไทย แก้้ไขคำำ�นิย
ิ ามของ “ผู้้�ลี้้ภั
� ย
ั ” ในกลไกดัังกล่่าว
ให้้สอดคล้้องตามอนุุสััญญาของสหประชาชาติิว่่าด้้วยสถานภาพผู้้�ลี้้�ภััย และเปิิดโอกาสให้้ผู้้�ขอสถานะบุุคคล
ภายใต้้ความคุ้้�มครองสามารถอุุทธรณ์์คำำ�สั่่�งผ่่านศาลได้้ หรืือให้้ศาลสามารถตรวจสอบคำำ�สั่่�งที่่�เกิิดขึ้้�นจาก
กลไกนี้้�ได้้

สิิทธิิของชนเผ่่าพื้้�นเมืือง

• ให้้นำำ�ตััวผู้้�ที่่�เกี่่�ยวข้้องกัับการสัังหารพอละจีี รัักจงเจริิญ นัักปกป้้องสิิทธิิมนุุษยชนที่่�เป็็นชนเผ่่าพื้้�นเมืือง


และการละเมิิดสิิทธิิมนุุษยชนอื่่�นๆ ในชุุมชนของชนเผ่่าพื้้�นเมืืองและชนกลุ่่�มน้้อยด้้านชาติิพัันธุ์์�มาลงโทษ
โดยไม่่ชัักช้้า โดยกระบวนการทางอาญาต้้องสอดคล้้องกัับมาตรฐานการพิิจารณาที่่�เป็็นธรรม

รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL 36


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
• ประกัันให้้มีีสภาพแวดล้้อมที่่�ปลอดภััยและเกื้้�อหนุุน เพื่่�อช่่วยให้้นัักปกป้้องสิิทธิิมนุุษยชน สามารถทำำ�งาน
เกี่่�ยวกัับสิิทธิิของชนเผ่่าพื้้�นเมืืองได้้ รวมทั้้�งให้้ยกเลิิกข้้อหาให้้การเท็็จต่่อวราภรณ์์ อุุทััยรัังษีี ทนายความ
สิิทธิิมนุุษยชน ซึ่่�งว่่าความให้้กัับชาวบ้้านกะเหรี่่�ยงที่่�ถููกบัังคัับไล่่รื้้�อออกจากที่่�ดิินของบรรพชนของตน
• ประกัันว่่าโครงการพััฒนาและการอนุุรัก ั ษ์์ใดๆ เคารพต่่อสิิทธิข ิ องชนเผ่่าพื้้�นเมืืองซึ่่ง� อาศััยอยู่่�ในชุุมชนที่ไ่� ด้้รับ

ผลกระทบ สอดคล้้องตามกฎหมายและมาตรฐานสิิทธิม ิ นุุษยชนระหว่่างประเทศ รวมทั้้�งปฏิิญญาสหประชาชาติิ
ว่่าด้้วยสิิทธิิของชนพื้้�นเมืือง

การเลืือกปฏิิบััติิ

• ยุุติก ิ ารเก็็บและใช้้ตัวั อย่่างดีีเอ็็นเอในวงกว้้างและเลืือกปฏิิบัติ


ั ิ และการมุ่่�งตรวจค้้นบุุคคลบางกลุ่่�มด้้วยเหตุุผล
ด้้านเชื้้�อชาติิทุุกรููปแบบ รวมทั้้�งการใช้้เทคโนโลยีีจดจำำ�ใบหน้้าที่่�เลืือกปฏิิบััติิ และการบัังคัับให้้ลงทะเบีียน
ซิิมการ์์ดเพื่่�อการสอดแนมข้้อมููล โดยเฉพาะในพื้้�นที่่�ในจัังหวััดชายแดนใต้้ที่่�ประชากรส่่วนใหญ่่เป็็นชาวมุุสลิิม
เชื้้�อสายมลายูู และพื้้�นที่่�อื่่�นๆ ของชนเผ่่าพื้้�นเมืือง
• ประกัันให้้มีีการตรวจสอบการทำำ�งานของเจ้้าหน้้าที่่�ผู้้�บัังคัับใช้้กฎหมาย และเจ้้าหน้้าที่่�ทหารอย่่างเข้้มแข็็ง
เพื่่�อป้้องกัันการมุ่่�งตรวจค้้นบุุคคลบางกลุ่่�มด้้วยเหตุุผลด้า้ นเชื้้�อชาติิทุกุ รููปแบบ รวมทั้้�งในจัังหวััดชายแดนใต้้
และประกัันว่่าเหยื่่�อของมาตรการจำำ�กััดสิิทธิิด้้วยเหตุุผลด้้านเชื้้�อชาติิ สามารถเข้้าถึึงการเยีียวยาที่่�มีี
ประสิิทธิิภาพ
• กำำ�หนดกรอบกำำ�กัับดููแลเพื่่�อป้้องกัันการป้้อนข้้อมููลเข้้าไปในฐานข้้อมููลของหน่่วยงานบัังคัับใช้้กฎหมาย
โดยอาจเป็็นข้้อมููลที่่�มีีอคติิทางเชื้้�อชาติิ หรืือส่่งผลให้้เกิิดอคติิทางเชื้้�อชาติิ โดยกรอบการดำำ�เนิินงานนี้้�ต้้อง
สอดคล้้องตามบรรทััดฐานและมาตรฐานระหว่่างประเทศ และประกอบด้้วยหลัักประกัันด้้านกฎหมายและกลไก
กำำ�กัับดููแลที่่�เป็็นอิิสระ

37 รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
สนธิสัญญาหลักด้านสิทธิมนุษยชน
(Core international human rights treaties)

ตราสารระหว่่างประเทศด้้านสิิทธิิมนุุษยชนที่่�ถืือเป็็นสนธิิสััญญาหลัักด้้านสิิทธิิมนุุษยชนระหว่่างประเทศ ภายใต้้
สหประชาชาติิ มีีทั้้�งหมด 9 ฉบัับ ในปััจจุุบัันสามารถสรุุปสถานะของประเทศไทยในการเข้้าเป็็นภาคีีตราสารระหว่่าง
ประเทศหลัักเหล่่านี้้�ได้้ดัังตารางต่่อไปนี้้�

เข้าเป็น
สนธิิสััญญาหลัักด้้านสิิทธิิมนุุษยชน เนื้้�อหา/สาระสำำ�คััญ
ภาคี

1. กติิการะหว่่างประเทศว่่าด้้วยสิิทธิิพลเมืืองและสิิทธิิ √ หน้้ า ที่่� ข องบุุ ค คลที่่� จ ะส่่ ง เสริิ ม และ


ทางการเมืือง (International Covenant on Civil คุ้้�มครองสิิทธิิมนุุษยชน และ ได้้รัับสิิทธิิ
and Political Rights–ICCPR) ทั้้�งด้้านพลเมืือง การเมืือง เศรษฐกิิจ
1.1 พิิธีีสารเลืือกรัับของกติิการะหว่่างประเทศว่่าด้้วย X สัังคม และวััฒนธรรมอย่่างเท่่าเทีียม
สิิทธิิพลเมืืองและสิิทธิิทางการเมืือง (Optional กััน
Protocol to the ICCPR)
1.2 พิิธีีสารเลืือกรัับของกติิการะหว่่างประเทศว่่าด้้วย X
สิิทธิิพลเมืืองและสิิทธิิทางการเมืือง ฉบัับที่่� 2 เพื่่�อ
การกำำ�จััดการประหารชีีวิิต (Second Optional
Protocol to the ICCPR, aiming at the
abolition of death penalty )

2. กติิ ก าระหว่่ า งประเทศว่่ า ด้้ ว ยสิิ ทธิิ ท างเศรษฐกิิ จ √ สิิ ทธิิ ใ นการกำำ� หนดเจตจำำ� นงของ
สัังคม และวััฒนธรรม (International Covenant ตนเอง การทำำ�งาน ชีีวิิต ความเป็็น
on Economic, Social and Cultural Rights หรืือ อยู่่�ที่่� ดีี การศึึกษาสิิ ทธิิ ด้้ า นสุุ ข ภาพ
ICESCR) วััฒนธรรม และ การไม่่เลืือกปฏิิบััติิ
2.1 พิิ ธีี สารเลืื อ กรัั บ ของกติิ ก าระหว่่ า งประเทศ X
ว่่าด้้วยสิิทธิิทางเศรษฐกิิจ สัังคม และวััฒนธรรม

รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL 38


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
เข้าเป็น
สนธิิสััญญาหลัักด้้านสิิทธิิมนุุษยชน เนื้้�อหา/สาระสำำ�คััญ
ภาคี

3. อนุุ สัั ญ ญาว่่ า ด้้ ว ยการเลืื อ กปฏิิ บัั ติิ ต่่ อ สตรีีในทุุ ก √ ความเท่่ า เทีียมกัั น ระหว่่ า งบุุ รุุ ษ และ
รููปแบบ (Convention on the Elimination of All สตรีีในด้้านการเมืือง การดำำ�รงชีีวิิต
Forms of Discrimination Against Women หรืือ กฎหมาย และสิิทธิิของสตรีีที่่�จะต้้องได้้
CEDAW) รัับการดแูู ล ทางเศรษฐกิิจการป้้องกััน
3.1 พิิธีีสารเลืือกรัับของอนุุสััญญาว่่าด้้วยการขจััด √ ความรุุนแรงต่่อสตรีีในสถานที่่�ทำำ�งาน
การเลืือกปฏิิบััติิต่่อสตรีีในทุุกรููปแบบ Optional และการเข้้าถึึงบริิการสุุขภาพ ฯลฯ
Protocol to the CEDAW
ไทยเข้้าเป็็นภาคีีโดยการให้้สััตยาบััน
หมายเหตุุ ไทยยัังเข้้าเป็็นภาคีีของพิิธีีสารเลืือกรัับของ
เมื่่�อวัันที่่� 14 มิิถุุนายน 2543 และมีีผล
อนุุสััญญาว่่าด้้วยการขจััดการเลืือกปฏิิบััติิต่่อสตรีี
ใช้้บัังคัับกัับไทยเมื่่�อวัันที่่� 14 กัันยายน
ในทุุกรููปแบบ (Optional Protocol to the CEDAW)
2543

4. อนุุสััญญาว่่าด้้วยสิิทธิิเด็็ก (Convention on the √ สิิทธิิต่่างๆ ที่่�เด็็กพึึงได้้รัับ ประกอบ


Rights of the Child หรืือ CRC) ด้้วย สิิทธิิและเสรีีภาพของ เด็็กโดย
4.1 ไ ท ย เ ข้้ า เ ป็็ น ภ า ค ข อ ง พิิ ธีี ส า ร เ ลืื อ ก รัั บ ข อ ง √ ทั่่� ว ไป การคุ้้�มครองร่่ า งกาย ชีีวิิ ต
อนุุสััญญาว่่าด้้วยสิิทธิิเด็็ก เรื่่�อง การขายเด็็ก เสรีีภาพ และ สวัั ส ดิิ ภ าพของเด็็ ก
การค้้ า ประเวณีี และสื่่� อ ลามกเกี่่� ย วกัั บ เด็็ ก การให้้สวััสดิิการสัังคมแก่่เด็็ก การ
(Optional Protocol to the CRC on the sale คุ้้�มครอง สิิทธิิทางแพ่่ง การคุ้้�มครอง
of children, child prostitution and child เด็็ ก ที่่� มีีปัั ญ หาความประพฤติิ ห รืื อ
pornography) กระทำำ� ความผิิ ดท างอาญา การ
4.2 พิิธีีสารเลืือกรัับของอนุุสััญญาว่่าด้้วยสิิทธิิเด็็ก √ คุ้้�มครองเด็็กผู้้�ด้้อยโอกาส ทั้้�งนี้้�ไทยมีี
เรื่่�อง ความเกี่่�ยวพัันของเด็็กในความขััดแย้้งกััน ข้้อสงวนในข้้อ 22 เรื่่�องสถานะของเด็็ก
ด้้วยกำำ�ลัังอาวุุธ (Optional Protocol to the ผู้้�ลี้้�ภััย
CRC on the involvement of children in
armed conflicts)
4.3 พิิธีีสารเลืือกรัับของอนุุสััญญาว่่าด้้วยสิิทธิิเด็็ก √
เรื่่�องกระบวนการติิดต่่อร้้องเรีียน (Optional
Protocol to the CRC on a communications
procedure)

5. อนุุ สัั ญ ญาว่่ า ด้้ ว ยการขจัั ด การเลืื อ กปฏิิ บัั ติิ ท าง √ สิิทธิิมนุุษยชนและเสรีีภาพขั้้�นพื้้�นฐาน
เชื้้�อชาติิในทุุกรููปแบบ (Convention on the Elimi- ของมนุุษย์์ทั้้�งมวลโดยไม่่มีีการจำำ�แนก
nation of All Forms of Racial Discrimination ความแตกต่่างในเรื่่�องเชื้้�อชาติิ เพศ
หรืือ CERD) ภาษา หรืือศาสนา

39 รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
เข้าเป็น
สนธิิสััญญาหลัักด้้านสิิทธิิมนุุษยชน เนื้้�อหา/สาระสำำ�คััญ
ภาคี

6. อนุุสััญญาว่่าด้้วยการต่่อต้้านการทรมาน และการ √ กำำ� หนดให้้ ก ารทรมานเป็็ น ความผิิ ด


กระทำำ�อื่่�นๆ ที่่�โหดร้้าย ไร้้มนุุษยธรรม หรืือที่่�ย่ำำ��ยีี ที่่�ลงโทษได้้ตามกฎหมาย อาญา เขต
ศัักดิ์์�ศรีี (Convention Against Torture and other อำำ�นาจที่่�เป็็นสากลเกี่่�ยวกัับความผิิด
Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or X การทรมาน และ หลัักการส่่งผู้้�ร้้าย
Punishment หรอืื CAT) ข้้ามแดน
6.1 พิิ ธีี สารเลืื อ กรัั บ ของอนุุ สัั ญ ญาว่่ า ด้้ ว ยการ
ต่่อต้้านการทรมาน และการกระทำำ�อื่่�นๆ ที่่�โหด
ร้้าย ไร้้มนุุษยธรรม หรืือที่่�ย่ำำ��ยีีศัักดิ์์�ศรีี (Optional
Protocol to CAT)

7. อนุุสััญญาว่่าด้้วยสิิทธิิคนพิิการ (Convention on √ ความเท่่ า เทีียมกัั น และการไม่่ เ ลืื อ ก


the Rights of Persons with Disabilities หรืือ ปฏิิบััติิ สตรีีพิิการ เด็็กพิิการ และการ
CRPD) √ สร้้างความตระหนัักเกี่่�ยวกัับคนพิิการ
7.1 พิิธีีสารเลืือกรัับของอนุุสััญญาว่่าด้้วยสิิทธิิของ ในสัังคม
คนพิิการ (Optional Protocol to the CRPD)

8. อนุุ สัั ญ ญาระหว่่ า งประเทศว่่ า ด้้ ว ยการคุ้้�มครอง X กำำ� ห น ด ใ ห้้ ก า ร ทำำ� ใ ห้้ บุุ ค ค ล ห า ย
บุุ ค คลทุุ ก คนจากการหายสาบสูู ญ โดยถูู ก บัั ง คัั บ ส า บสูู ญ โ ด ย ถูู ก บัั ง คัั บ เ ป็็ น ฐ า น
(International Convention for the Protection of ความผิิดตามกฎหมายอาญา รวมทั้้�ง
All Persons from Enforced Disappearance หรืือ กำำ� หนดโทษของความผิิ ด ดัั ง กล่่ า ว
CED) ไทยลงนามแล้้ว เมื่่�อวัันที่่� 9 มกราคม
2555 และอยู่่�ระหว่่างการดำำ�เนิินการ
เพื่่�อให้้สััตยาบัันเข้้าเป็็นภาคีี

ข้้ อ มูู ลจ าก http://www.rlpd.go.th/


rlpdnew/images/rlpd_1/Interna-
tional_HR/2557/CED.pdf

9. อนุุ สัั ญ ญาว่่ า ด้้ ว ยการคุ้้�มครองสิิ ทธิิ ข องแรงงาน X การคุ้้�มครองสิิ ทธิิ ข องแรงงานและ
ก า ร โ ย ก ย้้ า ย ถิ่่� น ฐ า น แ ล ะ ส ม า ชิิ ก ใ น ค ร อ บ ค รัั ว สมาชิิ ก ในครอบครัั ว ในทางระหว่่ า ง
(Convention on the Protection of the Rights ประเทศที่่�เหมาะสม
of Migrants Workers and Member of their
Families หรืือ CMW)

ข้้อมููลจากเว็็บไซต์์กรมองค์์การระหว่่างประเทศ กระทรวงการต่่างประเทศ ดููสนธิิสััญญาหลัักด้้านสิิทธิิมนุุษยชนฉบัับเต็็มได้้ที่่�


https://humanrights.mfa.go.th/th/humanrights/obligation/international-human-rights-mechanism/

รายงานประจำำ�ปีี 2565/66 AMNESTY INTERNATIONAL 40


สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนทั่่�วโลก
แอมเนสตี้้� ประเทศไทยเปิิดระดมทุุนทางโทรศััพท์์
เพื่่� อเชิิญชวนร่่วมสนัับสนุุนงานสิิทธิิมนุุษยชน

ช่่ ว ง นี้้� ห ล า ย ค น อ า จ ไ ด้้ รัั บ โ ท ร ศัั พ ท์์ ห ม า ย เ ล ข ในส่่วนของงานระดมทุุนปััจจุุบััน แอมเนสตี้้� อิินเตอร์์


02-038-5045 หรืือ 02-038-5035 ซึ่่�งเป็็นหมายเลข เนชั่่�นแนล ประเทศไทย ดำำ�เนิินการอยู่่�ใน 2 ช่่องทาง
ระดมทุุนทางโทรศััพท์์ของแอมเนสตี้้� อิินเตอร์์เนชั่น ่� แนล หลััก
ประเทศไทย
• บริิจาคผ่่านระบบออนไลน์์
แอมเนสตี้้� อิินเตอร์์เนชั่่�นแนล ดำำ�เนิินงานได้้ด้้วยเงิินทุุน • เจ้้าหน้้าที่่�ระดมทุุนทางโทรศััพท์์
จากค่่ า สมาชิิ ก และเงิิ น บริิ จ าคจากปัั จ เจกบุุ ค คล
เราไม่่รัับเงิินสนัับสนุุนจากหน่่วยงานภาครััฐ องค์์กร อย่่างไรก็็ตาม ทางเราตระหนัักดีีว่่าในบางกรณีีอาจ
ทางการเมืือง หรืือบริิษััทเอกชนใดๆ ในการทำำ�งาน เกิิดความเข้้าใจผิิด หรืือถููกแอบอ้้างโดยผู้้�ไม่่หวัังดีี
รณรงค์์เพื่่�อปกป้้องสิิทธิิมนุุษยชน ความเป็็นอิิสระ นำำ�ไปใช้้หาผลประโยชน์์ ทั้้�งนี้้�หากคุุณไม่่สะดวกบริิจาค
ทางการเงิินนี้้� ทำำ�ให้้เราสามารถที่่�จะคััดค้้าน วิิพากษ์์ ผ่่านเจ้้าหน้้าที่่�ระดมทุุน สามารถบริิจาคด้้วยตนเอง
วิิ จ ารณ์์ หรืื อ คล้้ อ ยตาม ด้้ ว ยความเป็็ น กลางและ โดยสามารถศึึกษารายละเอีียดการบริิจาคได้้ที่่�ระบบ
ยุุติิธรรม ออนไลน์์ด้้านล่่างนี้้�

เราทำำ�งานรณรงค์์ได้้โดยอาศััยเงิินทุุนสนัับสนุุนจาก ขอบคุุ ณ สำำ� หรัั บ การบริิ จ าคเพื่่� อ


คนธรรมดาเช่่ น คุุ ณ ที่่� ส นใจและห่่ ว งใยต่่ อ ประเด็็ น สนัั บ สนุุ น การทำำ� งานด้้ า นสิิ ทธิิ
ปััญหาด้้านสิิทธิิมนุุษยชน สิ่่�งที่่�มีีค่่าอย่่างยิ่่�งในการ มนุุ ษ ยชนทั้้� ง ในประเทศไทยและ
สนัับสนุุนของคุุณคืือการรัับรองว่่า ‘คุุณคืืออีีกคน ทั่่�วโลก
บนโลกนี้้�ที่่�สนใจและห่่วงใยเรื่่�องสิิทธิิมนุุษยชน’
แอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนล
เราทำ�งานรณรงค์ได้โดยอาศัยเงินทุนสนับสนุนจากคนธรรมดาเช่นคุณ
การสนับสนุนของคุณ คือการรับรองว่า

“คุณคืออีกคนบนโลกนี้
ที่สนใจและห่วงใยเรื่องสิทธิมนุษยชน”
รายงานประจำ�ปี 2565/66
แอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนล
สถานการณ์สิทธิมนุษยชนทั่วโลก

จากมุุมมองด้้านสิิทธิิมนุุษยชน ปีี 2565 เป็็นเรื่่�องราวที่่�มีีทั้้�งความขััดแย้้งครั้้�งใหม่่


ความขััดแย้้งที่่�เกิิดขึ้้�นอีีกครั้้�ง และความขััดแย้้งที่่�ยืืดเยื้้�อ ซึ่่�งล้้วนนำำ�ไปสู่่�โศกนาฏกรรม
อัันน่่าสะพรึึงกลััว โดยส่่วนหนึ่่�งเป็็นอาชญากรรมสงครามและอาชญากรรมต่่อมนุุษยชาติิ
ทว่่าเมื่่�อประชาชนพยายามหลีีกหนีีจากความขััดแย้้งเหล่่านี้้�หรืือวิิกฤตอื่่�นๆ บางรััฐกลัับ
ล้้มเหลวในการปฏิิบััติิต่่อพวกเขาอย่่างมีีมนุุษยธรรม ทางการทั่่�วโลกยัังคงปราบปราม
สิิทธิิเสรีีภาพสากลอย่่างต่่อเนื่่�อง และในช่่วงหลายปีีที่่�ผ่่านมา ปฏิิกิิริิยาระหว่่างประเทศต่่อ
การล่่วงละเมิิดร้้ายแรงเหล่่านี้้�ก็็แตกต่่างกัันไป บางเหตุุการณ์์ถููกประณาม บางเหตุุการณ์์
ได้้รัับการสนัับสนุุน ขณะที่่�อีีกหลายเหตุุการณ์์ถููกเพิิกเฉย

วิิกฤตการณ์์ทางเศรษฐกิิจส่่งผลให้้ราคาอาหารและเชื้้�อเพลิิงปรัับตััวสููงขึ้้�นอย่่างรวดเร็็ว
และเพิ่่�มแรงกดดัันต่่อบริิการสุุขภาพและบริิการทางสัังคมอื่่�นๆ ซึ่่�งผู้้�ที่่�ได้้รัับผลกระทบ
หนัักที่่�สุุด คืือ บุุคคลชายขอบ ท่่ามกลางความเหลื่่�อมล้ำำ��ที่่�เพิ่่�มสููงขึ้้�น ผู้้�หญิิง เด็็กผู้้�หญิิง
และผู้้�ที่่�มีีความหลากหลายทางเพศต้้องเผชิิญกัับความรุุนแรงและการเลืือกปฏิิบััติิบนฐาน
เพศสภาวะ อย่่างไรก็็ตาม รััฐบาลล้้มเหลวในการสนัับสนุุนประชาชนเนื่่�องจากสถานะ
ของพวกเขาย่ำำ��แย่่ลง

รายงานแอมเนสตี้้� อิินเตอร์์เนชั่่�นแนล ประจำำ�ปีี 2565/66 เชื่่�อมโยงประเด็็นเหล่่านี้้�ใน


ระดัับโลกและระดัับภููมิิภาค วิิเคราะห์์สถานการณ์์สิิทธิิมนุุษยชนปีี 2565 ใน 156 ประเทศ
และเรีียกร้้องให้้มีีการดำำ�เนิินการ นำำ�เสนอขั้้�นตอนที่่�รััฐบาลและหน่่วยงานที่่�เกี่่�ยวข้้อง
สามารถดำำ�เนิินการเพื่่�อรัับมืือกัับความท้้าทายเหล่่านี้้�และพััฒนาชีีวิิตของผู้้�คนทั่่�วโลก
ซึ่่�งมีีข้้อมููลที่่�เป็็นประโยชน์์สำำ�หรัับผู้้�นำำ�รััฐบาล ผู้้�กำำ�หนดนโยบาย ผู้้�สนัับสนุุน นัักกิิจกรรม
และผู้้�ที่่�มีีความสนใจในประเด็็นสิิทธิิมนุุษยชน

ร่่วมมืือกัับเรา
www.amnesty.or.th

You might also like