Pula pytań:

1. Który/którzy z autorów nie jest twórcą koncepcji zakładającej hierarchiczną strukturę

inteligencji
a) Spearman
b) Vernon
c) Cattell i Horn
d) Guilford
e) Wszyscy wymienieni autorzy zakładali, że struktura inteligencji jest hierarchicznie
zorganizowana

2. Proszę podać ogólny wzór na iloraz inteligencji:

3. Eugenika to:

4. Czas inspekcji koreluje ze zdolnościami intelektualnymi:

a) Na niższym poziomie niż czas reakcji
b) Jest słabym wskaźnikiem zdolności intelektualnych, ale doskonale różnicuje osoby o
szczególnych zdolnościach pr
c) Siła związku między zmiennymi zwiększa się, gdy uwzględnimy błąd doboru próby, błąd
pomiaru i zakres zmienności, dla dorosłych -0,50, dla wszystkich badanych wzrokowy -0,48,
słuchowych -0,58
d) Siła związku między zmiennymi dla dorosłych -0,50, dla wszystkich badanych wzrokowy
-0,48, słuchowych -0,58 , co oznacza, że jest to silniejszy związek niż w przypadku miar pamięci
Roboczej.

5. Wymień siedem inteligencji wyodrębnionych przez Gardnera oraz oznacz te (dwie), które są
zbieżne z klasycznym podejściem psychometrycznym.
a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)

6. Wskaźnik odziedziczalności (h2):

a) Waha się granicach od 0 do 1 lub od 0 do 100%
b) Może być stosowany u konkretnej osoby
c) Obejmuje z reguły zarówno wariancję genetyczną addytywną i nieaddytywną
d) Tylko jedna odpowiedź spośród odpowiedzi od a do c jest nieprawidłowa
e) Wszystkie odpowiedzi (a-c) są prawidłowe

7. Kto jest twórcą Laboratorium Antropometrycznego przy Londyńskim Muzeum, w którym

wykonywano pomiary m.in. charakterystyk psychomotorycznych?
a) Galton
b) McKenn Cattell
c) Wundt
d) Binet
e) Żadnej z powyższych

8. Zjawisko parcjalności odnosi się do sytuacji, w której:

a) Diagnoza tej samej cechy różni się w zależności od tego, jaki rodzaj bodźca (wzrokowy czy
słuchowy) czy reakcji (werbalna czy słuchowa) stanowi przedmiot badania
b) Różnice indywidualne występują nie tylko w anatomii, fizjologii i zachowaniu, ale także na
poziomie mechanizmów (układów) biochemicznych.
c) Różnice indywidualne mają przełożenie na praktykę, np. dzieci pochodzące z tej samej
rodziny w zależności od skonfigurowania układów biochemicznych mają różne potrzeby
żywieniowe.
d) Żadna z powyższych.

9. Wymiary teorii PEN (trzech superczynników) są możliwe do badania z wykorzystaniem:

a) EPQ-R
b) Testem Matryc
c) FCZ-KT (Formalną Charakterystyką Zachowania – Kwestionariuszem Temperamentu)
d) Nie ma aktualnie trafnych i rzetelnych narzędzi do pomiaru PEN.
10. „Lilianna zrobiła coś dobrego, robi rzeczy dobre, była wczoraj miła, zwykle jest miła”
a) To deskryptywne podejście do cechy.
b) Podejście do cech nawiązujące do potencjału człowieka.
c) To podejście wyjaśniające, które pozwala na predykcję.
d) Żadne z powyższych.

11. „Potomstwo osobników szczególnie uzdolnionych jest przeciętnie mniej uzdolnione od

swoich rodziców.”
a) To zjawisko regresji do średniej.
b) Wg Galtona dowód „degeneracji geniuszu” w wyniku przekazywania go z pokolenia na
pokolenie.
c) To obserwacja niekompletna. Wymaga uzupełnienia o obserwację, że równocześnie wzrasta
przeciętny poziom uzdolnień potomstwa osób przeciętnie uzdolnionych.
d) Trzy z powyższych (a-c)
e) Nie ma potwierdzeń na rzecz występowania takiej reguły.

12. „Kluczową zdolnością intelektualną jest umiejętność dokonywania sądów, tzw. zdrowy
rozsądek. Myślenie u osób inteligentnych charakteryzuje się ukierunkowaniem,
przystosowaniem i kontrolą.”
Kto to mógł powiedzieć?
a) Binet
b) Spearman
c) Stern
d) Galton

13. Sternberg, Conway, Ketron, Bernstein w 1981 wykonali badanie sprawdzające, w jakim
stopniu różne zachowania wydają się ludziom inteligentne? Zapytali ekspertów oraz
napotkanych na ulicy ludzi. Proszę wypisać trzy najważniejsze aspekty, który okazały się istotne
zarówno dla ekspertów jak i nie-ekspertów.
a)
b)
c)

14. Carroll opisał jeden z modeli czynników równorzędnych jako „poniekąd ekscentryczne
odchylenie w historii modeli inteligencji”. Którą teorię miał na myśli?
………………………………………………………………………….

15. Proszę opisać (proszę odnieść się do 9 kategorii temperamentu) temperament łatwy wg
Thomasa i Chess.

16. Najczęściej przyjmowanym kryterium wybitnych zdolności był wysoki iloraz inteligencji. Od
jakiej jego wartości uznawano osobę za wybitnie uzdolnioną?
a) Powyżej 115
b) Powyżej 130
c) Powyżej 160
d) Iloraz inteligencji nigdy nie był kryterium branym pod uwagę w diagnozie szczególnych
uzdolnień.

17. Proszę wymienić wymiary temperamentu opisane przez Jana Strelaua w ramach
Regulacyjnej Teorii Temperamentu, mierzone najnowszą wersją Formalnej Charakterystyki
Zachowania Kwestionariuszem Temperamentu (FCZ-KT(R)):

18. Rozkład wartości Ilorazu Inteligencji, według założeń teoretycznych, jest zbliżony do
normalnego. Jakie umowne wartości mają: średnia (M) i odchylenie standardowe (SD) tego
rozkładu dla populacji generalnej?
M=
SD =

19. Zakładając, że wynik pewnej osoby z pomiaru testem inteligencji Wechslera znalazł się
powyżej +2q od średniej, oznacza to, że najpewniej iloraz inteligencji tej osoby:
a) przekroczył wartość 145,
b) znalazł się w grupie ok. 2% najwyższych wyników,
c) osoba ta ma wyższy wynik od ok. 99,9% osób w populacji,
d) żadna z powyższych.
20. Charles Spearman:
a) jest autorem koncepcji dwuczynnikowej teorii zdolności,
b) jest autorem koncepcji teorii podstawowych zdolności uniwersalnych,
c) jest autorem koncepcji jednoczynnikowej teorii zdolności, zakładającej istnienie jednej
nadrzędnej zdolności intelektualnej (czynnik g),
d) po raz pierwszy wykonał analizę czynnikową (a właściwie analizę, która doprowadziła do
rozwoju tej techniki statystycznej) i wprowadził współczynnik korelacji rho,
e) żadna z powyższych odpowiedzi.

21. Badania Marvina Zuckermana wykazały, że wymiar rozhamowania:

a) wykazuje ujemny związek z poziomem monoaminooksydazy MAO: dopamina wzmaga
tendencje eksploracyjne i aktywność behawioralną. Enzym MAO obniża poziom dopaminy i
redukuje tendencję do poszukiwania doznań,
b) jest po części funkcją poziomu katecholamin w obszarach nagrody układu limbicznego,
c) jest najsilniej spośród czterech podwymiarów poszukiwania doznań powiązany z czynnikiem
dziedzicznym,
d) dwie z powyższych,
e) Wszystkie z powyższych (a-c).

22. Osobowość makiaweliczna to przykład:

a) dyspozycji centralnej,
b) dyspozycji wtórnej,
c) dyspozycji dominującej,
d) żadna z powyższych,
e) dwie z powyższych.

23. Po raz pierwszy pojęcie testu umysłowego użył:

a) Alfred Binet w 1905 roku; był to pierwszy test inteligencji i znany jest dziś pod nazwą Skala
Inteligencji Bineta-Simona,
b) Francis Galton, a przykłady testów zaprezentował w Laboratorium Antropometrycznym przy
Muzeum Londyńskim,
c) James McKeen Cattell; w artykule z 1890 roku użył tego terminu w celu opisania 10 zadań
słuchowych do pomiaru zdolności umysłowych,
d) Wilhelm Wundt; użył go, aby opisać zadanie mierzące wrażliwość zmysłową,
e) żadna z powyższych.

24. Schemat winien przedstawiać typologię Hipokratesa-Galena w ujęciu wymiarowym. Proszę

uzupełnić schemat – wpisać nazwy typów temperamentu w miejscu, gdzie umieszczono znak
zapytania.

25. Hipoteza wydajności układu nerwowego implikuje (proszę wybrać odpowiedź najpełniej
opisującą hipotezę):
a) w przypadku osób o wyższym poziomie intelektualnym, mniejszą aktywność obszarów
zaangażowanych w przetwarzanie informacji w porównaniu do osób z grupy kontrolnej,
b) odpowiedź „a” jest poprawna z tym, że reguła ta dotyczy również sytuacji, w której badany nie
jest zaangażowany w żadną aktywność (np. proszony jest o relaksowanie się) lub zadanie nie
polega na rozwiązywaniu problemu poznawczego (np. osoba badana ogląda film),
c) w istocie zależność między poziomem metabolizmu sieci neuronalnej a poziomem zdolności
uwarunkowana jest subiektywnym poziomem trudności zadania,
d) żadna z powyższych.

26. Wskaźnik odziedziczalności (h2):

a) waha się granicach od 0 do 1 lub od 0 do 100%,
b) może być stosowany u konkretnej osoby,
c) obejmuje z reguły zarówno wariancję genetyczną addytywną jak i nieaddytywną,
d) tylko jedna odpowiedź spośród odpowiedzi od a do c jest nieprawidłowa.

27. Lewis Terman w swoich badaniach nad szczególnymi uzdolnieniami przyjął „surowe
kryterium” przynależności do grupy osób szczególnie uzdolnionych. Proszę wskazać wartość
ilorazu inteligencji lub procent populacji, jaki mieliby stanowić ludzie spełniający kryterium
Termana.
a) bardzo wysoki iloraz inteligencji, powyżej 130,
b) górne 3-5% populacji,
c) warunkiem koniecznym jest górne 1% populacji w badaniu testem Stanford-Bineta lub jego
równoważnikiem,
d) Terman nie przyjął za kryterium ilorazu inteligencji, ponieważ twierdził, że narzędzia do jego
pomiaru są nierzetelne, nadto testy inteligencji nie radzą sobie z dobrym różnicowaniem osób o
wysokim natężeniu inteligencji,
e) żadne z powyższych.

28. Wielkość mózgu (pojemność czaszki) koreluje z poziomem zdolności intelektualnych

(ilorazem inteligencji) niezależnie od rasy i płci na poziomie: ……………………………………

29. Czas inspekcji najsilniej koreluje z:

a) inteligencją płynną,
b) inteligencją skrystalizowaną,
c) sprawnością percepcyjną,
d) koreluje silnie ze wszystkimi powyższymi (a-c),
e) nie koreluje z żadną z powyższych (a-c).

30. Zjawisko nazywane efektem Flynna nie zostało jak dotąd wyjaśnione. Proszę opisać, na
czym polega efekt (A). Na poniższym rysunku przedstawiono fluktuacje poziomu pewnych
zdolności specjalnych. Proszę wskazać, jakie zdolności specjalne przedstawione są na
poszczególnych krzywych. (B)

31. Który z wymiarów PEN, w badaniu związków między kreatywnością, inteligencją i

osobowością, został wskazany jako współdeterminujący twórczość rozumianą jako wybitne
osiągnięcia?
32. Proszę podać przykład zadania, które mogłoby się znaleźć w Teście Odległych Zastosowań.

33. Test Odległych Zastosowań nawiązuje do pomiaru kreatywność w ujęciu …….

34. Proszę wyjaśnić pojęcie aktywacji w kontekście badań nad temperamentem.

35. Do jakich dwóch wymiarów pierwotnych w koncepcji Graya można sprowadzić

Eysenkowskie wymiary ekstrawersji i neurotyczności?

36. Proszę wymienić koncepcje temperamentu, w których akcentuje się aspekt emocjonalności.

37. Samokontrola to wymiar temperamentu rozważany w ramach modelu….., którego autorem

jest……

38. Wymień obszary mózgu wskazane przez Haiera jako kluczowe do opisania
neuroanatomicznych uwarunkowań inteligencji.

39. Zgodnie z wynikami metaanalizy wykonanej przez Boucharda i McGue’a oraz obliczeniach
wskaźnika odziedziczalności inteligencji oszacowano wkład czynnika genetycznego w
wyjaśnienie wariancji inteligencji na …. %

40. Prawo Hicka zakłada, że……

41. Podejście amodalne do wyodrębnienia typów polega na tym, że:

a) grupę dzieli się na trzy typy biorąc pod uwagę stopień nasilenia danej cechy,
b) uznaje się typy za jakościowo odrębne kategorie (charakteryzujące się odrębnymi
kategoriami właściwości),
c) dzieli się osoby na typy biorąc za podstawę wartości ekstremalne jakieś właściwości,
d) przyjmuje się, że za określonym typem stoi zespół charakterystyk jakościowo odrębnych,
a konfiguracja tych cech decyduje o przynależności do danego typu,
e) żadne z powyższych.

42. Proszę podkreślić te właściwości, które Chińczykom z Tajwanu wydają się kluczowe dla
bycia inteligentnym (według: Yang, Sternberg, 1997).
zdolności werbalne, zdolności ogólne, impulsywność, poszukiwanie przygód, reaktywność,
zdolności społeczne, intelektualna przyjemność, otwartość na doświadczenie, zdolności
matematyczne, zdolności arytmetyczne, umiejętność dbania o własne interesy, asertywność,
dobra pamięć, samotność, sumienność, pedanteria

43. Według Arthura Jensena iloraz inteligencji w porównaniu z czynnikiem g jest:

a) Destylatem,
b) Amalgamatem,
c) Epifenomenem,
d) Artefaktem,
e) żadna z powyższych.

44. Osoby inteligentne:

a) częściej stosują strategię analityczną polegającą na przetwarzaniu kolejnych
fragmentów zadania,
b) łatwiej zmieniają strategię (np. z werbalnej na wyobrażeniową), jeśli zadanie tego
wymaga,
c) w zależności od cech osobowości, np. natężenia otwartości, stosując strategię werbalną
lub wyobrażeniową mogą wypadać lepiej lub gorzej w teście inteligencji,
d) stosują strategie centralne; strategie centralne mają też determinować poziom
inteligencji,
e) tylko jedna jest niepoprawna (a-d),
f) dwie są poprawne (a-d).

45. Proszę przywołać cztery argumenty na rzecz przyjęcia podejścia egalitarnego („każdy
człowiek jest twórczy”) do rozumienia twórczości.
􀀀
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………..
􀀀
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………….
􀀀
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………
􀀀
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………….
46. Giętkość myślenia można zmierzyć posługując się:
a) Testem Matryc Ravena,
b) Testem Niezwykłych Zastosowań,
c) Testem Szkiców,
d) wszystkie powyższe (a-c),
e) dwie z powyższych (a-c),
f) żadna z powyższych (a-c).

47. Proszę scharakteryzować trzy super czynniki PEN.

P
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………..
E
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………..
N
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………..
48. Temperament trudny według Alexandra Thomasa i Stelli Chess:

a) wiąże się bezpośrednio z zaburzeniami zachowania,

b) reprezentuje około 10% populacji dzieci i składa się na niego brak regularności,
wycofywanie się, trudności w przystosowaniu, duża siły reakcji, przewaga emocji
negatywnych nad pozytywnymi,
c) odpowiedź „b” przy czym należy dodać, że temperament trudny nie jest bezpośrednio
związany z zaburzeniami zachowania, a jedynie naraża na nie dziecko,
d) żadna z powyższych.

49. Z ilu testów składa się WAIS-R(PL)?

50. Wymień testy ze skali słownej WAIS-R(PL).

51. Wymień testy ze skali bezsłownej WAIS-R(PL).

52. Wymień testy wchodzące w skład obliczania ilorazu inteligencji określającego pamięć i
odporność na dystraktory w WAIS-R(PL).

53. Analizę profilową umożliwia test inteligencji…..

54. Opisz budowę Testu Matryc Ravena.

55. Na ile słów opisujących dobrze osobowość człowieka wskazali ostatecznie Gordon Allport i
Henry Odbert (1936)?
a) 3
b) 16
c) 4000
d) 16000
e) Żadne z powyższych

56. Co to jest współczynnik osobowości w kontekście krytyki tradycyjnego rozumienia cech?

57. Co to jest spójność między sytuacyjna? Podaj przykład
58. Co to jest spójność czasowa? Podaj przykład
59. Wyjaśnij na czym polega interakcjonizm Magnussona w kontekście krytyki tradycyjnego rozumienia
cech?
60. Które ze stanowisk dotyczące tego czym jest cecha pasuje do przedstawiciela teorii atrybucji?
a) Zwolennicy teorii atrybucji akceptują stałość zachowania, ale stałość osobowości przypisują
własnej percepcji, percepcji obserwatora, czyli cechy nie istnieją.
b) Cechy są realne w tym sensie, że istnieją w organizmie mechanizmy, które determinują tendencję
do określonych zachowań lub możliwości, od których zależy poziom wykonania.
c) Cecha to dyspozycja do spójnego w czasie zachowania, w badaniach longitudinalnych
(podłużnych) wykazano, że współczynnik korelacji między dwoma pomiarami inteligencji w
różnych odcinkach czasu wynosi 0.46-0.94
d) Żadna z powyższych
61. Scharakteryzuj pojęcia “stanu” w opozycji do pojęcia “cechy”.
62. Do jakiego pojęcia pasuje następujący opis:
Stanowi kategorię klasyfikacyjną. reprezentuje określony wzór zachowania albo taką lub inną konfigurację
cech psychicznych, dla niego charakterystyczną. Pojęcie stosowane w celu uporządkowania różnic
indywidualnych. Stoi na pograniczu tego co ogólne i tego co indywidualne. Obejmuje względnie stałe
cechy psychiczne, fizjologiczne lub anatomiczne. Spośród czynników wspólnych jakiejś grupie osób
podstawę zaklasyfikowania stanowią względnie stałe charakterystyki.
Wpisz swoją propozycję: ………….
63. Kto to powiedział?

Istotnym przejawem inteligencji jest umiejętność

przystosowania się do nowych okoliczności i
zadań.

Kluczową zdolnością intelektualną jest

umiejętność dokonywania sądów, tzw. zdrowy
rozsądek.
Myślenie u osób inteligentnych charakteryzuje się
ukierunkowaniem, przystosowaniem i kontrolą.

Inteligencja to rodzaj energii mentalnej

przydzielanej poszczególnym czynnościom i
zadaniom umysłowym. Różnice indywidualne
wynikają z tego, jaką ilością potencjalnej energii
się dysponuje.

64. Co to jest regresja do średniej? Podaj przykład

65. Podaj dwa przykłady strategii jak uchronić się przed zagrożeniem regresją do średniej.
66. Galton sądził, że regresja do średniej, którą zaobserwował w wielu swoich badaniach, szczególnie
tych dotyczących dziedziczenia geniuszu, to dowód „degeneracji geniuszu” w wyniku przekazywania go
z pokolenia na pokolenie. Wyjaśnij na czym polegał jego błąd, na co nie zwrócił uwagi?
67. Narysuj schemat ukazujący źródła zmienności fenotypowej.
68. Wyjaśnij na czy polega bierny związek genotyp - środowisko.
69. Gdy rodzic lub inne osoby znacząco reagują na uwarunkowane genetycznie zachowanie dziecka w
sposób wzmacniający lub osłabiający to jest to manifestacja ….
70. Wymień nazwiska czterech badaczy, których badania były kluczowe dla rozwiazania zagadaki helisy
DNA.
71. Na czym polega strategia generowania hipotez w badaniach uwarunkowań genetycznych cech.
72. Opisz strategię poszukiwania genu kandydującego?
73. Co to jest polimorfizm pojedynczego nukleotydu (Single Nucleotide Polymorphism w skrócie SNP)?
Wyjaśnij jakie ma znaczenie w badaniach różnic indywidualnych.
74. Co to znaczy, ze geny mogą działać plejotropowo w odziedziczaniu cech?
75. W jakim stopniu korelują zadania Piageta z testami psychometrycznymi inteligencji?
76. Czy jest wiedza w ujęciu Piageta, a czym w ujęciu Wygotskiego?
Piaget -
Wygotski -
77. Co to są testy zredukowane kulturowo? Podaj przykład.