Professional Documents
Culture Documents
TS EN 1555-5 PL Stik Boru Sistemleri - Gaz Yakıtların Taşınmasında Kullanılan (9738)
TS EN 1555-5 PL Stik Boru Sistemleri - Gaz Yakıtların Taşınmasında Kullanılan (9738)
TS EN 1555-5
Temmuz 2012
TS EN 1555-5: 2004 yerine
Plastics piping systems for the supply of gaseous fuels -Polyethylene (PE) -
Part 5: Fitness for purpose of the system
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
ELTEMTEK A.S.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 23.040.01; 91.140.40 TÜRK STANDARDI TS EN 1555-5: 2012-07
EN 1555-5: 2010
Milli Önsöz
- Bu standard; CEN tarafından onaylanan ve Temmuz 2012’de TS EN 1555-5: 2012 numaralı Türk
standardı olarak kabul edilen EN 1555-5: 2010 standardı esas alınarak, Türk Standardları Enstitüsü
Petrokimya İhtisas Kurulu’na bağlı TK15 Petrokimya Teknik Komitesi marifetiyle Türkçeye tercüme
edilmiş TSE Teknik Kurulu’nun 25 Nisan 2013 tarihli toplantısında kabul edilerek yayımına karar
verilmiştir.
- CEN resmi dillerinde yayınlanan diğer standard metinleri ile aynı haklara sahiptir.
- Bu tasarıya görüş verilirken, tasarı metni içerisinde kullanılan kelime ve/veya ifadelerle ilgili olarak
bilinen patent hakları hususunda tarafımıza bilgi ve gerekli dokümanın sağlanması da göz önünde
bulundurulmalıdır.
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
ELTEMTEK A.S.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 23.040.01; 91.140.40 TÜRK STANDARDI TS EN 1555-5: 2012-07
EN 1555-5: 2010
TS EN 1555-5: 2012 standardı, EN 1555-5: 2010 standardı ile birebir aynı olup, Avrupa Standardizasyon Komitesi’nin (Avenue Marnix 17 B-
1000 Brussels) izniyle basılmıştır.
Avrupa Standardlarının herhangi bir şekilde ve herhangi bir yolla tüm kullanım hakları Avrupa Standardizasyon Komitesi (CEN) ve üye
ülkelerine aittir. TSE kanalıyla CEN’den yazılı izin alınmaksızın çoğaltılamaz.
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
ELTEMTEK A.S.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
AVRUPA STANDARDI
EUROPEAN STANDARD
NORME EUROPÉENNE
EUROPÄISCHE NORM
TS EN 1555-5: 2012-07
EN 1555-5: 2010
ICS 23.040.01; 91.140.40
Plastics piping systems for the supply of gaseous fuels - Polyethylene (PE) -
Part 5: Fitness for purpose of the system
CEN üyeleri, bu Avrupa Standardına hiçbir değişiklik yapmaksızın ulusal standard statüsü veren koşulları
öngören CEN/CENELEC İç Tüzüğü’ne uymak zorundadırlar. Bu tür ulusal standardlarla ilgili güncel listeler
ve bibliyografik atıflar, CEN Yönetim Merkezi’ne veya herhangi bir CEN üyesine başvurarak elde edilebilir.
Bu Avrupa Standardı, üç resmi dilde (İngilizce, Fransızca, Almanca) yayınlanmıştır. Başka herhangi bir dile
tercümesi, CEN üyesinin sorumluluğundadır ve resmi sürümleri ile aynı statüde olduğu CEN Yönetim
Merkezi’ne bildirilir.
CEN üyeleri sırasıyla, Almanya, Avusturya, Belçika, Birleşik Krallık, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti,
Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İrlanda, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya,
İzlanda, Kıbrıs (Güney Kıbrıs Rum Yönetimi), Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Malta, Norveç,
Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, Slovenya ve Yunanistan’ın milli standard kuruluşlarıdır.
© 2010 CEN Dünya genelinde herhangi bir şekilde ve herhangi bir yolla tüm kullanım
hakları CEN ulusal Üyelerine aittir.
Ref. No. EN 1555-5:2010: E
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
ELTEMTEK A.S.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
ELTEMTEK A.S.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 23.040.01; 91.140.40 TS EN 1555-5: 2012-07
EN 1555-5: 2010
İçindekiler
sayfa
Önsöz ................................................................................................................................................................ 3
Giriş ................................................................................................................................................................... 4
1 Kapsam ................................................................................................................................................. 5
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar........................................................................................ 5
3 Terimler ve tarifler ............................................................................................................................... 7
4 Sistemin amaca uygunluğu ................................................................................................................ 7
4.1 Deney sistemini hazırlama metodu .................................................................................................... 7
4.1.1 Genel .................................................................................................................................................... 7
4.1.2 Alın kaynaklı bağlantılar ..................................................................................................................... 7
4.1.3 Elektrik kaynaklı bağlantılar .............................................................................................................. 7
4.1.4 Mekanik bağlantılar............................................................................................................................. 7
4.2 Sistemin amacına uygunluk özellikleri .............................................................................................. 8
4.2.1 Genel .................................................................................................................................................... 8
4.2.2 Alın kaynaklı bağlantıların amaca uygunluğu .................................................................................. 8
4.2.3 Elektrik kaynaklı bağlantıların amaca uygunluğu ........................................................................... 9
4.2.4 Mekanik bağlantılar için amaca uygunluk ...................................................................................... 10
4.3 Şartlandırma ....................................................................................................................................... 10
4.4 Özellikler ............................................................................................................................................. 10
4.5 80ºC’daki hasar anında deneyin tekrarlanması .............................................................................. 10
5 Tasarım katsayısı ............................................................................................................................... 11
Ek A (Bilgi için) Çalışma sıcaklıkları için azaltma katsayıları .................................................................... 12
o
Ek B 0 C’tan daha düşük sıcaklıkta borunun hızlı çatlak büyümesine (RCP) mukavemet .................... 13
Kaynak ............................................................................................................................................................ 14
2
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
ELTEMTEK A.S.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 23.040.01; 91.140.40 TS EN 1555-5: 2012-07
EN 1555-5: 2010
Önsöz
Bu doküman (EN 1555-5: 2010) sekretaryası NEN tarafından yürütülen CEN/TC 155 "Plastic piping systems
and ducting systems - Plastik boru sistemleri ve bağlantı sistemleri" Teknik Komitesi tarafından hazırlanmıştır.
Bu Avrupa Standardına en geç Mart 2011 tarihine kadar aynı metni yayınlayarak ya da onay duyurusu
yayınlayarak ulusal standart status verilmeli ve çelişen ulusal standartlar en geç Mart 2011 tarihine kadar
yürürlükten kaldırılmalıdır.
Bu standardın bazı unsurları patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent hakkının belirlenmesi durumunda
CEN [ve/veya CENELEC] sorumlu tutulamaz.
EN 1555-2, Plastics piping systems for the supply of gaseous fuels Polyethylene (PE) Part 2: Pipes;
EN 1555-3, Plastics piping systems for the supply of gaseous fuels Polyethylene (PE) Part 3: Fittings;
prEN 1555-4, Plastics piping systems for the supply of gaseous fuels Polyethylene (PE) Part 4:
Valves;
EN 1555-5, Plastics piping systems for the supply of gaseous fuels Polyethylene (PE) Part 5: Fitness
for purpose of the system (bu standard);
CEN/TS 1555-7, Plastics piping systems for the supply of gaseous fuels Polyethylene (PE) Part 7:
Guidance for assessment of conformity.
Sistem standardları, Sistem Standardında atıf yapılan deney yöntemleriyle ilgili ayrı standartlarla desteklenir.
Sistem standardları, işlevsel gereklerle ve boru döşeme için tavsiye edilen uygulamalarla ilgili genel
standartlarla tutarlıdır.
Not - CEN/TC 234 “Gas infrastructure - Gaz altyapısı” teknik komitesi tarafından hazırlanan EN 12007-2:
2000 [1], EN 1555 (tüm bölümleri)’e uygun plastik boru sistemlerinin döşenmesi için tavsiye edilen
uygulamaları ele alır.
3
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
ELTEMTEK A.S.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 23.040.01; 91.140.40 TS EN 1555-5: 2012-07
EN 1555-5: 2010
Giriş
Sistem standardlarının 5. Bölümü olan bu standard, gaz yakıtların taşınmasında kullanılan ve polietilenden
(PE) mamül boru sistemleri ve boru sistem elemanları için gerekleri belirler.
Boru sistemi elemanları ve malzemeleri için gerekler ve deney metotları; EN 1555-1, EN 1555-2 EN 1555-3
ve EN 1555-4 standartlarında verilmiştir.
Uygunluk değerlendirme kuralları, CEN /TS 1555-7 [2] standardında verilmiştir. Tavsiye edilen pratik döşeme
kuralları ise CEN/TC 234 tarafından hazırlanan EN 12007-2: 2000 [1]’de verilmiştir.
4
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
ELTEMTEK A.S.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 23.040.01; 91.140.40 TS EN 1555-5: 2012-07
EN 1555-5: 2010
1 Kapsam
Bu standard, gaz yakıtların taşınmasında kullanılan polietilen (PE) boru sistemlerinin amacına uygunluk
özelliklerini kapsar.
Bu standard, deney parçası olarak kullanılacak bağlantıların hazırlanması metodunu ve normal ve aşırı
şartlar altında sistemin amacına uygunluğunun kontrolü için bağlantı yerlerine uygulanan deneyleri kapsar.
Bu standard, atıf yapılan deney metotları için gerekli olan deney parametrelerini de kapsar.
Bu standard, EN 1555’in diğer kısımlarıyla birlikte, aşağıda verilen şartlar altında kullanılabilecek polietilen
borulara, ekleme parçalarına ve vanalara, bunların bağlantıları ile diğer malzemelerden yapılan elemanlara
bağlantılarına uygulanır:
1)
a) Azamî çalışma basıncı, MOP, 10 bar’a (10 bar dahil) kadar,
o
b) Referans sıcaklık olarak, 20 C çalışma sıcaklığı.
Not 1 - Diğer çalışma sıcaklıkları için azaltma katsayısı kullanılmalıdır (Ek A’ya bakınız).
EN 1555 (bütün bölümleri) bir azamî çalışma basıncı aralığını kapsar ve katkı maddeleri ve renklerle ilgili
özellikleri verir.
Not 2 - Boru sistemiyle ilgili belirli özellikler, ilgili millî mevzuat ve döşeme kuralları ya da kodları dikkate
alınarak, bu standardda belirtilenlerden uygun hususların seçimi, imalâtçının veya siparişi verenin
sorumluluğundadır.
EN 1555-1: 2010, Plastics piping systems for the supply of gaseous fuels - Polyethylene (PE) - Part 1:
General (Plâstik boru sistemleri – Gaz yakıtların taşınmasında kullanılan - Polietilenden (PE) – Bölüm 1:
Genel)
EN 1555-2: 2010, Plastics piping systems for the supply of gaseous fuels - Polyethylene (PE) - Part 2: Pipes
(Plâstik boru sistemleri – Gaz yakıtların taşınmasında kullanılan - Polietilenden (PE) – Bölüm 2: Borular)
EN 1555-3, Plastics piping systems for the supply of gaseous fuels - Polyethylene (PE) - Part 3: Fittings
(Plâstik boru sistemleri – Gaz yakıtların taşınmasında kullanılan - Polietilenden (PE) – Bölüm 3: Ekleme
parçaları)
prEN 1555-4, Plastics piping systems for the supply of gaseous fuels - Polyethylene (PE) - Part 4: Valves
(Plâstik boru sistemleri – Gaz yakıtların taşınmasında kullanılan - Polietilenden (PE) – Bölüm 4: Vanalar)
EN ISO 1167-1: 2006, Thermoplastics pipes, fittings and assemblies for the conveyance of fluids -
Determination of the resistance to internal pressure - Part 1: General method (ISO 1167-1: 2006)
(Termoplastik borular, ekleme parçaları ve takımlar - Sıvıların taşınmasında kullanılan - İç basınca direncin
tayini-Bölüm 1:Genel yöntem)
EN ISO 1167-2, Thermoplastics pipes, fittings and assemblies for the conveyance of fluids – Determination
of the resistance to internal pressure - Part 2: Preparation of pipe test pieces (ISO 1167-2: 2006)
(Termoplastik borular, ekleme parçaları ve takımlar - Sıvıların taşınmasında kullanılan - İç basınca direncin
tayini-Boru deney parçalarının hazırlanması)
1)
1 bar = 0,1 MPa
5
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
ELTEMTEK A.S.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 23.040.01; 91.140.40 TS EN 1555-5: 2012-07
EN 1555-5: 2010
EN ISO 1167-4, Thermoplastics pipes, fittings and assemblies for the conveyance of fluids – Determination
of the resistance to internal pressure - Part 4: Preparation of assemblies (ISO 1167-4: 2007) (Termoplastik
borular, ekleme parçaları ve takımlar - Sıvıların taşınmasında kullanılan - İç basınca direncin tayini -
Takımların hazırlanması)
EN ISO 13477, Thermoplastics pipes for the conveyance of fluids - Determination of resistance to rapid
crack propagation (RCP) - Small-scale steady-state test (S4 test) (ISO 13477:2008) (Termoplastik borular -
Akışkanların taşınmasında kullanılan - Hızlı çatlak ilerlemesine mukavemetin tayini (RPC) - Küçük ölçekli
kararlı hal deneyi (S4 Deneyi))
EN ISO 13478, Thermoplastics pipes for the conveyance of fluids - Determination of resistance to rapid
crack propagation (RCP) - Full scale test (FST) (ISO 13478:2007) (Termoplastik borular - Akışkanların
taşınmasında kullanılan - Hızlı çatlak ilerlemesine direncin tayini)
ISO 10838-1 2), Mechanical fittings for polyethylene piping systems for the supply of gaseous fuels - Part 1:
Metal fittings for pipes of nominal outside diameter less than or equal to 63 mm (Polietilen boru sistemleri -
Gaz yakıtların temini için - Mekanik bağlantı parçaları Bölüm 1: Anma dış çapı 63 mm'ye eşit veya daha
küçük borular için metal bağlantı parçaları)
ISO 10838-2 2), Mechanical fittings for polyethylene piping systems for the supply of gaseous fuels - Part 2:
Metal fittings for pipes of nominal outside diameter greater than 63 mm (Boru sistemleri - Polietilen gaz
yakıtların temini için - Mekanik bağlantı parçaları Bölüm 2: Anma dış çapı 63 mm'den büyük borular için
metal bağlantı parçaları)
ISO 10838-3 2), Mechanical fittings for polyethylene piping systems for the supply of gaseous fuels - Part 3:
Thermoplastics fittings for pipes of nominal outside diameter less than or equal to 63 mm (Polietilen boru
sistemleri - Gaz yakıtların temini için - Mekanik bağlantı parçaları Bölüm 3: Anma dış çapı 63 mm'ye eşit
veya daha küçük borular için termoplastik bağlantı parçaları)
ISO 11413: 2008, Plastics pipes and fittings - Preparation of test piece assemblies between a polyethylene
(PE) pipe and an electrofusion fitting (Plastik boru ve ekleme parçaları - Elektrik eritme kaynaklı ekleme
parçasıyla polietilen bir borudan deney parçasının hazırlanması)
ISO 11414: 2009, Plastics pipes and fittings - Preparation of polyethylene (PE) pipe/pipe or pipe/fitting test
piece assemblies by butt fusion (Plastik boru ve ekleme parçaları - Polietilen (PE) boru/boru veya
boru/ekleme parçası deney sistemlerinin alın kaynağı ile hazırlanması)
ISO 13953, Polyethylene (PE) pipes and fittings - Determination of the tensile strength and failure mode of
test pieces from a butt-fused joint (Borular ve ekleme parçaları - Polietilen (PE) - Alın kaynaklı bir
bağlantıdan alınan deney parçalarının çekme mukavemetinin ve hasar tipinin belirlenmesi)
ISO 13954, Plastics pipes and fittings - Peel decohesion test for polyethylene (PE) electrofusion assemblies
of nominal outside diameter greater than or equal to 90 mm (Plastik borular ve ekleme parçaları - Anma dış
çapı 90 mm veya daha büyük olan elektrik eritmeli polietilen (PE) takımlar için sıyırarak ayırma deneyi)
ISO 13955, Plastics pipes and fittings - Crushing decohesion test for polyethylene (PE) electrofusion
Assemblies ISO/FDIS 13956, Plastics pipes and fittings - Determination of cohesive strength - Evaluation of
ductility of fusion joint interface by tear test (Plastik borular ve ekleme parçaları - Elektrik eritmeli polietilen
(PE) takımların sıkıştırılarak ayrılması deneyi)
2) Bu standardlar revizyondadır.
6
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
ELTEMTEK A.S.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 23.040.01; 91.140.40 TS EN 1555-5: 2012-07
EN 1555-5: 2010
3 Terimler ve tarifler
Bu standardın amacı bakımından EN 1555-1: 2010’da verilen terimler, tarifler, semboller ve kısaltmalarla
birlikte aşağıdaki tarifler uygulanır.
Not - Yarıçap yönünde sıkışma kuvvetlerinin olduğu durumlarda, boru cidarının sünmesini önlemek için,
boru içine bir destek bileziği yerleştirilerek polietilen boruya kalıcı bir destek sağlanmalıdır. Ekleme
parçasının metalik kısımları, metalik bir boruya, vida dişleriyle sıkıştırmalı bağlantılarla, kaynak ile
pirinç flânşlarla veya diğer vasıtalarla bağlanabilir.
4.1.1 Genel
Bağlantılar, EN 1555-2’ye uygun borular, EN 1555-3’e uygun ekleme parçaları veya prEN 1555-4’e uygun
vanalar kullanılarak yapılmalıdır.
Basınç deneylerine tâbi tutulacak deney parçaları, basıncı düşürmeyecek ve eksenel yüklere dayanıklı
kapaklarla, tapalarla veya hava ve su sızdırmayacak şekilde bağlantı sağlayabilecek flânşlarla kapatılmış
olmalıdır.
Soyulabilir katmana sahip borunun soyulabilir katmanı bağlantı yerinden bağlantı yapılmadan önce
uzaklaştırılır.
Kemerli ekleme parçalarının elektrik kaynaklı bağlantıları için kemerli ekleme parçaları boru ile müsaade
edilen en büyük çalışma basıncına pnömatik olarak basınçlandırılmış halde birleştirilmiş olmalıdır. Boru
imalâtçısı tarafından belirlenen soğutma süresi kadar beklendikten sonra çabucak kesilmelidir.
Not - Elektrik kaynaklı kemerli ekleme parçaları ile yapılan bağlantıların hazırlanmasında emniyetle ilgili millî
mevzuat dikkate alınmalıdır.
İmalât aralığının dışında seçilen çaplardaki, aynı doğrultuda eş değer boru başlarına sahip elektrik eritmeli
ekleme parçaları (kaplinler) için deney bağlantıları, boru ucu ile ekleme parçasının en büyük teorik geçme
derinliği arasındaki mesafe 0,05 dn olacak şekilde hazırlanmalıdır. Çapları 225 mm’den daha büyük olan
boruların kullanıldığı durumlarda, bağlantısı yapılacak borular arasındaki açısal sapma, ekleme parçaları için
°
öngörülen en büyük açısal sapma sınır değeri olan 1,5 ‘yi aşmamalıdır.
7
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
ELTEMTEK A.S.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 23.040.01; 91.140.40 TS EN 1555-5: 2012-07
EN 1555-5: 2010
4.2.1 Genel
Ekleme parçaları belirtilen parametreler kullanılarak Çizelge 5’te verilen deney metotlarına göre deneye tabi
tutulduğunda aşağıdaki bağlantı tiplerinden uygun olanına göre Çizelge 5’te verilenlere uygun mekanik
özelliklere sahip olmalıdır:
Not - Çizelgenin yorumlanması: Örnek; PE 80 hamurundan yapılan bir boru veya boru uçlu bir ekleme
parçası veya boru uçlu bir vana, PE 80 hamurundan yapılan bir boru ile deneye tâbi tutulmalıdır.
Müşteri tarafından bir talep olduğunda, hamur karışımlarından (PE 80 ve PE 100) elde edilen
parçalarla yapılan bağlantılar da deneye tâbi tutulur.
Boru imalâtçısı, kendi imalât aralığında EN 1555-2’ye uygun hangi boruların birbiriyle alın kaynağı
yapılabileceğini Madde 4.2.1.1’e göre beyan etmelidir.
Ekleme parçası veya vana imalâtçısı, bu standardda aranan özellikleri sağlamak için aynı işlemleri (örneğin,
süreler, sıcaklıklar ve erime basınçları) kullanarak EN 1555-3’e uygun olarak kendisinin imal ettiği ekleme
parçalarına ve/veya prEN 1555-4’e uygun olarak kendisinin imal ettiği vanalara, eritme ile kaynak
yapılabilecek boruların SDR aralığını ve MRS değerlerini Madde 4.2.1.1’e göre beyan etmelidir. Eritme
işlemlerinde herhangi bir değişiklik söz konusu ise, ekleme parçası veya vana imalâtçısı bu durumu açıkça
belirtmelidir.
Bağlantılar Çizelge 5’te verilen parametreler kullanılarak aynı çizelgede verilen deney metotlarına göre
deneye tâbi tutulduğunda, Çizelge 5’te verilen özelliklere uygun olmalıdır.
8
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
ELTEMTEK A.S.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 23.040.01; 91.140.40 TS EN 1555-5: 2012-07
EN 1555-5: 2010
Ekleme parçası veya vana imalâtçısı, imal ettiği ekleme parçaları veya vanalardan uygun olanının sınır
şartları altında amaca uygun olduğunu, Çizelge 2’ye göre beyan etmelidir.
Boru imalâtçısı, imal ettiği boruların (PE borular, katmanlarıyla birlikte ekstrüde edilmiş PE borular, soyulabilir
katmanlı PE borular) sınır şartları altında amaca uygun olduğunu, Çizelge 2’ye göre beyan etmelidir.
Not - Çizelgenin yorumlanması: Örnek; PE 80 hamurundan yapılan elektrik kaynaklı bir ekleme parçası
veya boru başlı elektrik kaynaklı bir vana ile PE 80 hamurundan yapılan, SDR değeri en büyük olan bir
borudan oluşan bir bağlantı yeri ve yukarıda verilen ekleme parçası ve vana ile PE 100 hamurundan
yapılan SDR değeri en küçük olan bir borudan oluşan diğer bir bağlantı yeri deneye tâbi tutulmalıdır.
Ekleme parçası veya vana imalâtçısı, bu standardda aranan özellikleri sağlamak için aynı işlemleri (örneğin,
süreler, sıcaklıklar ve erime basınçları) kullanarak; EN 1555-2:2010’a uygun olan kendisinin imal ettiği
borulara, EN 1555-3’e uygun olarak kendisinin imal ettiği ekleme parçalarına ve/veya prEN 1555-4’e uygun
olarak kendisinin imal ettiği vanalara, eritme ile kaynak yapılabilecek boruların SDR aralığını ve MRS
değerlerini Madde 4.2.3.1’e göre beyan etmelidir. Eritme işlemlerinde herhangi bir değişiklik söz konusu ise
ekleme parçası veya vana imalâtçısı bu durumu açıkça belirtmelidir.
Bağlantılar, Çizelge 5’te gösterilen deney metotları ile önceden verilen parametreler kullanılarak deneye tâbi
tutulduğunda, Çizelge 5’te verilen özelliklere uygun olmalıdır.
Ekleme parçası veya vana imalâtçısı, kendi imal ettiği ekleme parçası veya vananın sınır şartları altında
amaca uygun olduğunu, Çizelge 4’ün A veya B kolonuna (hangisi uygunsa) göre beyan etmelidir.
9
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
ELTEMTEK A.S.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 23.040.01; 91.140.40 TS EN 1555-5: 2012-07
EN 1555-5: 2010
4.3 Şartlandırma
Deney parçaları, Çizelge 5’te belirtilen uygulanabilir deney metodunda aksi belirtilmedikçe deneyden önce
(23±2)ºC’ta şartlandırılmalıdır.
4.4 Özellikler
Sistemin amaca uygunluğu için gerekli özellikler Çizelge 5’te verilmiştir.
10
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
ELTEMTEK A.S.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 23.040.01; 91.140.40 TS EN 1555-5: 2012-07
EN 1555-5: 2010
o
Çizelge 6 - 80 C’da çevre (halka) gerilmesi ve ilgili en kısa deney süresi
PE 80 PE 100
Gerilme En kısa deney süresi Gerilme En kısa deney süresi
MPa h MPa h
4,5 165 5,4 165
4,4 233 5,3 256
4,3 331 5,2 399
4,2 474 5,1 629
4,1 685 5,0 1000
4,0 1000 - -
5 Tasarım katsayısı
Gaz yakıtların taşınmasında kullanılan borular, ekleme parçaları ve vanalar için tasarım katsayısının en
küçük değeri, C, 2 olmalı veya ulusal düzenlemelere göre daha yüksek değerde olmalıdır.
Not 2 - Diğer çalışma sıcaklıklarıyla ilgili azaltma katsayısı hakkında bilgi için Ek A’ya bakınız.
11
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
ELTEMTEK A.S.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 23.040.01; 91.140.40 TS EN 1555-5: 2012-07
EN 1555-5: 2010
Ek A
(Bilgi için)
Çalışma sıcaklıkları için azaltma katsayıları
Azaltma faktörü (DF), çalışma sıcaklığının etkisini dikkate almak için, en büyük çalışma basıncının (MOP)
hesaplanmasında kullanılan bir katsayıdır.
Diğer sıcaklıklar için her bir sıcaklık kademesi arasında doğrusal interpolasyon yapılmasına müsaade edilir.
Verilen bir çalışma sıcaklığı için MOP’un hesaplanmasında aşağıda verilen eşitlik esas alınır:
20 MRS
MOP
(SDR 1) C DF
Tasarım katsayısının değeri “C”, Madde 5’e göre 2’den küçük olmamalıdır.
12
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
ELTEMTEK A.S.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 23.040.01; 91.140.40 TS EN 1555-5: 2012-07
EN 1555-5: 2010
Ek B
0oC’tan daha düşük sıcaklıkta borunun hızlı çatlak büyümesine (RCP)
mukavemet
Sıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) sistemleri ve basınç düşürme istasyonlarında aşağı yönlü kullanım gibi,
o
0 C’dan daha düşük sıcaklıklardaki gazın naklinde kullanılması amaçlanan boru sistemi, en düşük beklenen
çalışma sıcaklığındaki (EN 1555-1) kritik basıncı, pk, tayin etmek için ilâve olarak EN ISO 13477’ye veya EN
ISO 13478’e göre ilave bir hızlı çatlak büyümesi deneyi ile değerlendirilmelidir.
13
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
ELTEMTEK A.S.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 23.040.01; 91.140.40 TS EN 1555-5: 2012-07
EN 1555-5: 2010
Kaynak
[1] EN 12007-2: 2000, Gas supply systems - Pipelines for maximum operating pressure up to and including
16 bar - Part 2: Specific functional recommendations for polyethylene (MOP up to and including 10 bar).
[2] CEN/TS 1555-7, Plastics piping systems for the supply of gaseous fuels–Polyethylene (PE) - Part 7:
Guidance for the assessment of conformity.
14
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
ELTEMTEK A.S.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.