დღიური

ძველი ბერძნული სახელმწიფოების საერთო სახელწოდება. მოიცავდა ბალკანეთის

ნახევარკუნძულის სამხრეთს, ეგეოსის ზღვისკუნძულებს, თრაკიის სანაპიროს, მცირე
აზიის დასავლეთ სანაპირო ზოლს და ბერძნული კოლონიზაციის პერიოდში (ძვ. წ. VIII-V
სს.) დაარსებული კოლონიების სამხრეთ იტალიის, აღმოსავლეთ სიცილიის,
სამხრეთ საფრანგეთისტერიტორიებს, აფრიკის ჩრდილოეთ სანაპიროს (კირენაიკა), შავი
ზღვის და აზოვის ზღვისსრუტეებსა და სანაპიროებს.

ბერძნებმა დაიწყეს საზღვაო ვაჭრობა და ახალი ქალაქების კოლონიების დაარსება

საბერძნეთი არ იყო ერთიანი, ის იყო პოლისებად დაშლილი. პოლისები დამოუკიდებელი

ქალაქ-სახელმწიფოებია. კოლონიის დაარსება ძალიან საპასუხის მგებლო საქმე

იყო. ბერძნებს კოლონიის დაარსებისთვის რამდენიმე სასიცოცხლო პირობა ჰქონდათ

 ქალაქი ზღვასთან ახლოს უნდა ყოფილიყო

 ქალაქის დაცვა იოლი უნდა ყოფილიყო
 აუცილებლად უნდა ჰქონოდათ ნაყოფიერი მიწები
 ქალაქს მუდმივად უნდა ჰქონოდა სასმელი წყალი
  დიდი ბერძნული კოლონიზაცია და
კოლხეთი 
 ძვ.წ. VIII-VII სს-დან ბერძნებმა დიდი საკოლონიზაციო მოძრაობა წამოიწყეს. იმ
დროს ბერძნებს ერთიანი სახელმწიფო არ ჰქონდათ. ბალკანეთის
ნახევარკუნძული, ეგეოსის ზღვის კუნძულები და ხმელთაშუა ზღვის მცირე
აზიული სანაპირო (ტერიტორია, სადაც ბერძნები ცხოვრობდნენ) მოფენილი იყო
დამოუკიდებელი ქალაქ-სახელმწიფოებით -პოლისებით. ბერძნული პოლისი
აერთიანებდა მთავარ ქალაქსა და მის მიმდებარე ტერიტორიას, სადაც
თავისუფალი მოქალაქეები ცხოვრობდნენ. ამ პოლისებმა ხმელათაშუა და შავი
ზღვის სანაპიროზე დაიწყეს ახალი ქალაქების - კოლონიების დაარსება.
კოლონიების დამაარსებელ ასეთ პოლისებს - `მეტროპოლიები~ (დედაქალაქები)
ეწოდება. რა იყო კოლონიების დაარსების მიზეზები? პოლისებში მოსახლეობის
სიჭარბე, შესაბამისად ახალი მიწების ათვისების აუცილებლობა და
ეკონომიკური ფაქტორი: პოლისებს წარმოებული საკუთარი ჭარბი პროდუქცია
უნდა გაესაღებინათ და იმავდროულად შემოეტანათ ის ნედლეული, რომელიც
მათ ქალაქში არ მოიპოვებოდა.

კოლხეთიდან ბერძნებს გაჰქონდათ ხე-ტყე, ცვილი, ფისი,

სელი და სელის ნაწარმი (გემთსაშენი მასალა), თაფლი,
ოქრო, რომელიც მდინარეებს ჩამოჰქონდა და მოსახლეობა
ვარცლებითა და ტყავებით აგროვებდა (აქედან მოდის
კიდეც მითი ოქროს საწმისზე, არგონავტებზე).
კოლხეთიდან ასევე გაჰყავდათ მონებიც. საბერძნეთიდან
შემოდიოდა მაღალი ხარისხის ღვინო, ზეითუნის ზეთი,
მაღალი ხარისხის კერამიკული და მინის თავისი

2
ძველი საბერძნეთი იყო ცივილიზაცია, რომელიც ათასობით წლის წინ ბატონობდა
ხმელთაშუაზღვისპირეთის დიდ ნაწილზე. ალექსანდრე მაკედონელის დროს თავის მწვერვალზე ძველი
საბერძნეთი მართავდა ევროპის დიდ ნაწილს და დასავლეთ აზიას. ბერძნები ადრე
მოვიდნენ რომაელები და რომაული კულტურის დიდი ნაწილი ბერძნების გავლენის ქვეშ მოექცა. 

ძველი საბერძნეთი დღეს დასავლეთის კულტურის დიდი ნაწილის საფუძველს ქმნის. ძველი ბერძნების
გავლენა მოახდინა მთავრობამ, ფილოსოფიამ, მეცნიერებამ, მათემატიკამ, ხელოვნებამ, ლიტერატურამ და
სპორტმაც კი. ათენი და სპარტა ორი მთავარი ქალაქის სახელმწიფო იყო, რომლებიც ძველი საბერძნეთის
დიდ ნაწილს განაგებდნენ. ისინი ხშირად კონკურენტები იყვნენ და ერთმანეთს პელოპონესის ომებში
ებრძოდნენ. სხვა დროს ისინი გაერთიანდნენ, რათა დაეცვათ ბერძნული მიწები დამპყრობლებისგან. ორი
ქალაქის კულტურა ძალიან განსხვავებული იყო. სპარტა თითქმის მთლიანად იყო კონცენტრირებული
ომზე და როგორ უნდა იბრძოლონ, ათენი კი ხელოვნებასა და სწავლაზე. პოლისი ითარგმნება,
როგორც ქალაქ-სახელმწიფო, მაგრამ ეს მხოლოდ იმიტომ, რომ თანამედროვე

პოლიტიკურ ტერმინოლოგიაში მისი უფრო ზუსტი შესატყვისი იმით წააგავს, რომ მას
აქვს აკროპოლისი. პოლისთა უმრავლესობას სოფლის ტიპის დასახლება ჰქონდა, რაც
ქალაქს საერთ არ გააჩნია, ზოგი პოლისი კი რამდენიმე ქალაქს მოიცავდა. პოლისს
სახელმწიფოც მხოლოდ პირობითად შეგვიძლია ვუწოდოთ, რადგან მისი მიწა იყო არა
სახელმწიფოს ტერიტორია, არამედ მის წევრთა ე.ი. “მოქალაქეთა” საკუთრებაში მყოფი
ნაკვეთების კრებული. პოლისის წევრები კი ზოგი ინდივიდუალურად ფლობდა ასეთ
ნაკვეთებს, ზოგიც კოლექტიურად.
          პოლისი აერთიანებდა მთავარ ქალაქსა და მის მიმდებარე ტერიტორიას, რომელშიც
ცხოვრობდნენ თავისუფალი მოქალაქეები. ყველა ქალაქ-სახელმწიფოს თავისი მთავრობა
და ჯარი ჰყავდა; ჰქონდა ხაზინა; ჭრიდა საკუთარ ფულს; ქალაქ-სახელმწიფოებში
მოქალაქეები მხოლოდ მამაკაცები იყვნენ და არჩევნებშიც ისინი იღებდნენ
მონაწილეობას. ქალებს, მონებსა და ბავშვებს უფლებები არ ჰქონდათ. მიუხედავა
ყოველივე ამისა, ქალაქ-სახელმწიფოების მათი მმართველობის სისტემა