MEŞRULUK

Meşruluk siyasal iktidara ilişkin bir olgudur.

Siyasal İktidar :toplumun bütününü ilgilendiren kararların uygulamasında zor

kullanma hak ve yetkisini nereden almaktadır ?

( bu sorular meşruluğun temelini oluşturur )

Meşruluk: Meşru olma halidir

Meşru: Benimsenmiş genel kabul görmüş ilkelere kurallara ve ölçülere uyumlu

Hukuk ya da yerleşik yasal usul ve gereksinimlere uygun olma
Bir düşünce duygu ya da iddianın makul ve haklı gerekçelere dayandığını ifade eder.

Onaylanmış bir durumu ifade eder

Hukuk tarafından hak yetki ve imtiyaz verilmiş yasal uygun anlamlarına da gelir

ANAHTAR KAVRAMLAR

-MEŞRULUK
-YASALLIK
-SİYASAL İKTİDAR

Meşruluk siyasal iktidarın kaynağına hitap eder

ÖRN: İktidarın ilahi iradenin bir lütfu olarak değerlendirildiği dönemlerde meşruluk
yönetenlerin eylemlerinin ilahi iradeye uygunluğu şeklindedir ( GELENEKSEL
TOPLUM)

İktidarın kaynağı olarak halk iradesine işaret edilen dönemlerde meşruluk

yönetilenlerin rızasına uygun olarak elde edilen ve kullanılan iktidara itaati sağlayan
bir niteliktir ( MODERN TOPLUM)

GELENEKSEL TOPLUMLARDA

İlahi iradenin işlettiği evrensel düzen ve hukukilik açısından ele alınır

Monarşik yöntemler : Devletlerin kraların otoriteyi doğrudan tanrıdan aldığı
düşünülürdü .
 MODERN TOPLUMLARDA

Meşru iktidarın kaynağının ulusal irade olduğu anlayışıyla aşılmaya çalışılır

Demokratik katılım her bir yurttaş için aidiyet hissi uyandırır Ulusal ölçekte
milletin bir parçası olduğu duygusu yaratır ve bu duygu meşruluğun köklerini
oluşturur

MAX WEBER

İktidarın meşrulaştırarak otoriteye meşru tahaküme dönüştürdüğü 3 tip otorite

ilişkisi tanımlar .

-GELENEKSEL
-KARİZMATİK
-YASAL - USSAL GEREKÇELERDE DOĞAN MEŞRULUK

Meşruluk yurtaşların belli bir sisteme neden itaat ettiklerinin cevabı idi .

Weber de bu sınıflandırmada itaatin dayanağını gerekçesini ölçüt olarak alır.

Çünkü Weber e göre hayati nokta yönetenlere itaatin haklı olduğuna dair asgari bir
inançtır.

1-GELENEKSEL OTORİTE :
Eskiden kalma kural ve iktidar pratiklerinin kutsalllığını öne sürerek meşruluk
iddiasında bulunan ve kendisine inanılan otorite türüdür. Bu otorite çerçevisinde
oluşan hiyerarşide ast-üst ilişkisi değil efendi - köle ilişkisi vardır
Geleneksel iktidarda itaat bir ödevdir

GEREKÇE: İnancı zorunlu kılan bir gerekce ilişkisidir

-
-KUTSALLIK
-ÖRF ve ADET
-ALIŞKANLIKTAN kaynaklanır

2- KARİZMATİK OTORİTE

Peygamberler kahramanlık gibi olağanüstü kişilik özellikleri olan karizmatik bireyin

koyduğu kurallara adamaya dayalı otoritedir (HANİBALL GANDHİ)
WEBER in ifadesiyle: Bu kişiler tanrı vergisi olan kişisel sıradışı özelliklerin
otoritesidir .

PEYGAMBER
BÜYÜK SAVAŞ LİDERLERİ
DEMAGOG
PARTİ LİDERLERİ için kullanılır .

NOT : KARİZMATİK OTORİTE tüm otoriterlerin en istikrarsız olanıdır .

3- YASAL - USSAL OTORİTE :

Akıl temel alınarak yapılmış yasalara ve kurallara dayalı olan otoritedir

WEBER e göre : Yasallık hukuki usullere uygunluk modern dönemlerde meşruluğun

temel dayanağıdır
En saf örneği modern bürokrasilerdir kısaca bu tür otorite ilişkisinde itaatin kaynağı
yasalardır. Tüzükler kanunlar yönetmelikle yasallaşır yasallık meşruluk birbirine
yaklaşır

SİYASAL SİSTEMLERDE MEŞRULUĞUN ÇOK HASSAS MESELE OLDUĞU AŞAMALAR

-Birinci aşama siyasal sistem içinde iktidarın ele geçirilmesi

İkinci aşama ise iktidarın işleyişi ile ilgili meşruluk meselesi

Uygulama aşamasında devletler ekonomik idari işlemlerden dolayı bir takım

sorumluluk ile karşılaşabilirler bu da meşruluk kaybına yol açabilir

HABERMAS a göre meşruiyet krizi içine girebilir

Devletler sosyal harcamalar gibi bir takım görevler üstlendikçe gündelik yaşamlarına
daha fazla müdahil olmakta devlet müdahale ettikçe halkın talepleri artmakta bu
talepleri karşılamada güçlük yaşandığında meşruluk kaybı ortaya çıkmaktadır

Devletlerin performanslarıyla meşruluk ilişkilidir