Imię i Nazwisko:

Witold Sobolak
Patryk Szypuła Politechnika Rzeszowska
Piotr Rusin Data:
Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa
Nr Indeksu: 18.03.2023
Katedra Przeróbki Plastycznej
168027
171780
171773
Przedmiot: Ćwiczenie nr:
Kierunek, Rok, Grupa, Przetwórstwo tworzyw sztucznych 2
Forma studiów: Prowadzący
Mechanika i Budowa ćwiczenie:
Temat ćwiczenia:
Maszyn, 2023, Gr.3, dr inż.
Zaocznie Ocena właściwości przetwórczy tworzyw sztucznych
Grzegorz
Janowski

1. Cel ćwiczenia

Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z metodą wyznaczania wskaźników jakościowych

(MFR) i ilościowych (krzywe lepkości) charakteryzujących właściwości przetwórcze
termoplastów.

2. Wprowadzenie teoretyczne

Lepkość tworzyw sztucznych to ich zdolność do oporu przeciwko przepływowi lub deformacji
pod wpływem sił zewnętrznych, takich jak nacisk czy ścinanie. Lepkość tworzyw sztucznych
zależy od wielu czynników, takich jak temperatura, ciśnienie, szybkość odkształcenia oraz
skład i struktura chemiczna materiału.

Wiele tworzyw sztucznych charakteryzuje się stosunkowo niską lepkością, co oznacza, że są

one stosunkowo łatwe do przetwarzania, np. przez wtryskiwanie lub rozdmuchiwanie.
Jednakże, istnieją również tworzywa sztuczne o wysokiej lepkości, takie jak np. silikony, które
są stosowane w różnych aplikacjach przemysłowych, w tym w produkcji uszczelek, smarów,
klejów i innych produktów uszczelniających.

Ważne jest, aby przy projektowaniu i produkcji wyrobów z tworzyw sztucznych uwzględnić
właściwości lepkości, ponieważ może to wpłynąć na ich wytrzymałość, odporność na
uszkodzenia mechaniczne i trwałość.

3. Materiały i metody badawcze

Materiał badawczy:

1
Polipropylen jest węglowodorowym polimerem termoplastycznym, to znaczy daje się wprowadzić w
stan wysoko elastyczny pod wpływem zwiększenia temperatury oraz z powrotem zestalić po jej
obniżeniu, bez zmian własności chemicznych. Nazwa handlowa polipropylenu to GRYFLIEN

Metody badawcze:

Pomiar szybkości płynięcia poprzez wykonywanie próbek w plastometrze i pomiar ich wagi na
elektronicznej wadze z dużą dokładnością.

4. Przebieg ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie musieliśmy nagrzać plastometr do 190 stopni Celsjusza a następnie jego
cylinder zasypać polipropylenem. W wypełnionym cylindrze umieściliśmy tło z obciążeniem 2.16kg.
Następnie musieliśmy odczekać aż z dyszy plastometru zacznie być wyciskany polipropylen.
Odcinaliśmy próbki co określony czas a po wystygnięciu ważyliśmy je.

5. Zestawienie i opracowanie wyników

5.1. Wyznaczenie masowego wskaźnika szybkości płynięcia dla badanego tworzywa sztucznego

Tab. Zbadane masy kolejnych próbek oraz ich masa średnia

Nr próbki/wytłoczyny Masa próbki/wytłoczyny [g] Masa średnia [g]
1 0,1578
2 0,154
3 0,161
4 0,1542
5 0,1503
6 0,1503
7 0,1588
8 0,17
9 0,161
10 0,1709
11 0,1955 0,163675
12 0,1725
13 0,155
14 0,173
15 0,1592
16 0,16
17 0,1717
18 0,1609
19 0,1573
20 0,1801

Dane wejściowe:

2
Obciążenie tłoka: M=2,16 kg; temperatura pomiaru: T=190oC; średnica otworu
dyszy/kapilary: Dk=2,095mm; czas odniesienia: tref = 600s

Obliczenia:

MFR=

,gdzie: tref - czas odniesienia: 600s,

mśr - masa średnia: 0,1582g,
to – odstęp czasu odcinania: 6s.

MFR=

4.2 Wyznaczenie krzywej lepkości dla temperatury badania 190 oC

4.2.1 Wyznaczenie lepkości pozornej

Dane wejściowe:

τw – naprężenia styczne na ściance kapilary

,gdzie: F=Mg – siła działająca na tłok: F=2,16*9,81=21,1896N,

Rc – promień cylindra: Rc=4,775mm,
Rk – promień kapilary: Rk=1,0475mm=0,0010475m,
Lk – dłudość kapilary: Lk=8mm,
Δp – spadek ciśnienia wzdłuż kapilary.

ẏa – pozorna szybkość ścinania w cylindrze

,gdzie: Q – objętościowe natężenie przepływu tworzywa,

3
 ρ – gęstość polipropylenu: ρ=900kg/m3,
m – masa: m=0,1637g=0,0001637kg,
t – czas: t=6s.

Obliczenia:

ηa – lepkość pozorna

4.2.2 Wyznaczenie lepkości zerowej

Dane wejściowe:

η(γ,T) – lepkość odpowiadająca zerowej szybkości ścinania: η(33,487m/s*kg, 190oC)=

597,0517 Pa*s,
ẏ– szybkość ścinania: γ= 33,487 m/s*kg,
A1= 1,386*10-2, A2= 1,462*10-3, α= 0,355.

Obliczenia:

,a po przekształceniu na η0(T)

Rozwiązaniem tego równania jest wartość: η0(T)=6515,485 Pa*s

4.2.3 Wyznaczenie pozostałych wartości lepkości w zakresie szybkości ścinania od 10 s-1

do 106 s-1.

Dane wejściowe:
ẏ= {10, 10000, 20000, 30000,…, 980000, 990000, 106} 1/s

Obliczenia:

, gdzie: η0(T)= 6515,485 Pa*s

4
 = 1176,923 Pa*s

= 12,399 Pa*s

= 2,443 Pa*s

= 0,478 Pa*s

Reszta danych została policzona w programie Excel.

4.2.4. Krzywa lepkości dla tworzywa sztucznego w temperaturze 190°C.

4.3. Wyznaczenie dodatkowych dwóch krzywych lepkości tworzywa sztucznego dla

temperatur: 175°C oraz 215°C poprzez tzw. przesunięcie krzywej lepkości.

4.3.1. Wyznaczenie lepkości zerowej w temp. 175°C oraz 215°C.

Dane wejściowe: T1=175°C, T2=215°C, Tg= -10°C, η0(190°C)=6515,485 Pa*s.

Obliczenia:

=8174,19 Pa*s

5
 =4715,154 Pa*s

4.3.2. Wyznaczenie pozostałych wartości lepkości w zakresie szybkości ścinania od 10 s-1

do 106 s-1 w temp. 175oC oraz 215oC.

Dane wejściowe: η0(175oC)=8174,19 Pa*s, η0(215oC)= 4715,154 Pa*s, A1= 1,386*10-2,

A2=1,462*10-3, α= 0,355, ẏ={10, 10000, 20000,…, 1000000} 1/s.

Obliczenia:

= 1304,923 Pa*s

= 13,262 Pa*s

= 2,61 Pa*s

= 0,511 Pa*s

= 1008,807 Pa*s

= 11,262 Pa*s

= 2,222 Pa*s

= 0,435 Pa*s

Reszta danych została policzona w programie Excel.

6
4.3.3. Krzywe lepkości dla tworzywa sztucznego w temperaturze 175oC oraz 215oC.

5 Wnioski.

Wyznaczanie masowego wskaźnika szybkości płynięcia (MFR) przy użyciu plastomeru

było bardzo proste. Wyznaczenie pozostałych wartości, czyli lepkości pozornej, zerowej dla
temp. 190°C oraz lepkości zerowej dla temp. 175°C, 215°C, również nie sprawiało
problemów ze względu na użycie programów komputerowych.