Câu kể Ai làm gì?

1. Khái niệm:

- Trong câu kể “Ai làm gì?” chủ ngữ (CN) chỉ sự vật (người, con vật hay đồ vật,
cây cối được nhân hóa) có hoạt động được nói đến ở vị ngữ.

2. Chức năng:

- Dùng để kể về hành động, hoạt động của con người, sự vật, sự việc ở chủ ngữ.
 Dế Mèn // bênh vực chị Nhà Trò. ( CN là con vật được nhân hóa.)
 Mẹ em // đang nấu cơm. ( CN là người.)
 Chú mèo // đang rình chuột. ( CN là con vật được nhân hoá. )

- Chủ ngữ thường do danh từ (hoặc cụm danh từ) tạo thành.

 Học sinh // đang chăm chú nghe giảng. ( CN là danh từ.)

 Những học sinh ấy // đang chăm chú nghe giảng. ( CN là cụm danh từ.)

3. Phân biệt 3 loại câu kể theo chức năng:

a. Câu kể “Ai là gì?”

- Dùng để định nghĩa giới thiệu, nhận xét.

 Bạn Nam là lớp trưởng lớp 4A.
 Lan Hương là học sinh giỏi của lớp.
 Như Quỳnh là học sinh ngoan, chăm chỉ.

b. Câu kể Ai làm gì?

- Dùng để kể về hoạt động của người, vật khi được nhân hóa.
 Minh quét nhà giúp mẹ.
 Đàn dê ăn cỏ trên cánh đồng.
 Những cậu tre bá vai nhau thì thầm đứng học.

c. Câu kể Ai thế nào?

- Dùng để miêu tả đặc điểm, tính chất hoặc trạng thái của người, vật.
 Cánh đồng đẹp như một tấm thảm.
Bài 1: Đọc đoạn văn đã cho. Trả lời các câu hỏi.

Một đàn ngỗng vươn dài cổ, chúi mỏ về phía trước, định đớp bọn trẻ. Hùng đút vội
khẩu súng gỗ vào túi quần, chạy biến. Thắng mếu máo nấp vào sau lưng Tiến. Tiến
không có súng, cũng chẳng có kiếm. Em liền nhặt một cành xoan, xua đàn ngỗng ra
xa. Đàn ngỗng kêu quàng quạc, vươn cổ chạy miết.

Theo TIẾNG VIỆT 2, 1988

1. Tìm các câu kể Ai làm gì? Trong đoạn văn trên.

Gợi ý: Câu kể Ai là gì? thường gồm hai bộ phận:

- Bộ phận thứ nhất là chủ ngữ, trả lời cho câu hỏi: Ai (con gì, cái gì)?

- Bộ phận thứ hai là vị ngữ, trả lời cho câu hỏi: Làm gì?

2. Xác định chủ ngữ trong các câu trên.

Gợi ý: Trong câu kể Ai làm gì? chủ ngữ chỉ sự vật (người, con vật hay đồ vật, cây
cối được nhân hoá) có hoạt động được nói đến ở vị ngữ.

3. Nêu ý nghĩa của chủ ngữ:

Gợi ý: Quan sát các chủ ngữ vừa tìm được để trả lời.

4. Cho biết chủ ngữ của các câu trên do loại từ ngữ nào tạo thành?

Gợi ý: Quan sát các chủ ngữ vừa tìm được ở câu 2 để trả lời.

Bài 2: Đặt câu theo mẫu Ai làm gì? với các từ ngữ sau làm chủ ngữ:

- Các cô nông dân…

- Các bạn học sinh…
- Chú lái máy cày…
- Đàn chim…
- Anh trai tôi…