Isang Haraya NG Lambing: Ang Pagsikat NG Boys' Love Sa Pilipinas Sa Panahon NG Pandemyang COVID-19

Bengan / Isang Haraya ng Lambing
Isang Haraya ng Lambing:

Ang Pagsikat ng Boys’ Love sa Pilipinas
sa Panahon ng Pandemyang COVID-19
An Imagination of Tenderness: The Rise of Boys’ Love in the Philippines
During the COVID-19 Pandemic
John Bengan
Unibersidad ng Pilipinas Mindanaw
jbbengan@up.edu.ph
Abstrak
Pambihira ang biglang pag-usbong sa Pilipinas ng Boys’ Love, o mga palabas na kung
tawagin ay BL. Maituturing na pantasya tungkol sa murang pag-ibig, tampok sa mga
palabas ang kuwento ng mga binatang nag-iibigan. Pumatok ang BL sa maraming Pilipino
mula nang ipinalabas sa YouTube ang 2gether the Series ng Thailand noong Pebrero 2020.
Kasabay naman nito ang sapilitang pananatili sa kabahayan ng mga Pilipino matapos
ipinatupad ni Pangulong Rodrigo Duterte ang malawakang lockdown, na itinuturing na
isa sa pinakamatagal at pinakamahigpit na isinagawa sa buong mundo, bilang tugon sa
pagsiklab ng 2019 novel coronavirus o COVID-19. Kung ang mga pelikulang science fiction
ay talinghaga ng mga nakabaong pangamba (Sontag 220), pinupukaw naman ng mga BL
serye ang isang haraya ng lambing. Ano ang nakahuhumaling sa Thai BL, partikular na ang
isang palabas na niyakap ng napakaraming manonood sa iba’t ibang bahagi ng mundo?
Ano ang pangako ng harayang ito sa mga manonood? Anong ligalig ang nasa likod nito?
Susubukang mailahad ng sanaysay ang mga nabanggit na may diin sa ugnayan ng pagsikat
ng BL serye sa Pilipinas at ilang kaganapan sa bansa kamakailan lamang.
The sudden popularity of Boys’ Love—also known as BL—in the Philippines is phenomenal. Read
as a fantasy of young love, the TV series present stories of young men loving men. BL became a hit
among many Filipino viewers since Thailand’s 2gether the Series premiered on YouTube in February
2020. Around the same time, Filipinos were forced to stay at home after President Rodrigo Duterte
imposed a massive lockdown, which is considered as one of the longest and toughest in the world,
in response to the spread of the 2019 novel coronavirus or COVID-19. If science fiction films are
allegories of repressed horrors (Sontag 220), BL stirs an imagination of tenderness. What makes
Thai BL so appealing, particularly a series well received by viewers from different parts of the
world? What promise does it hold for audiences? What anxiety lurks behind this imagination? This
essay will attempt to address these queries with an emphasis on the convergence of the rise of BL in
the Philippines and recent events in the country.
Katipunan 6 (2020) © Ateneo de Manila University

<https://journals.ateneo.edu/ojs/index.php/katipunan/index>
Bengan / Isang Haraya ng Lambing 8
Mga Susing-salita
Boys’ Love (BL), yaoi, COVID-19 pandemic, kulturang popular na Thai, manonood na
Filipino
Boys’ Love (BL), yaoi, COVID-19 pandemic, Thai popular culture, Filipino spectatorship
Tungkol sa May-akda
Nagtuturo ng panitikan at malikhaing pagsulat si John Bengan sa Unibersidad ng Pilipinas
Mindanaw. Nalathala ang kaniyang mga akda at salin sa Likhaan, Kritika Kultura, Cha,
Words Without Borders, LIT, Shenandoah, at World Literature Today. Kasalukuyan
siyang pangulo ng Davao Writers Guild, kasapi ng Pambansang Komite sa mga Sining
Pampanitikan, at miyembro ng Film Desk ng Young Critics Circle.

1
Marahil hindi na misteryo kung bakit sa panahon na walang katiyakan bumabaling ang
karamihan sa atin sa pantasya. Pambihira ang biglang pag-usbong sa Pilipinas ng Boys’
Love, o mga palabas na kung tawagin ay BL, lalo na ang mga serye mula sa Thailand.
Maituturing na pantasya tungkol sa murang pag-ibig, tampok sa mga palabas ang kuwento
ng mga binatang nag-iibigan.
Matagal nang may mga mambabasa sa Thailand ng tinatawag nilang wai—mga
nobelang isinulat ng mga babae para sa kababaihan, at pawang hango sa yaoi ng mga
Hapon—ngunit unang naging tanyag ang BL bilang palabas sa Thailand noong 2014.1 Sa
ngayon, maliban sa mga Hapon, may BL serye nang gawa sa South Korea, China, Taiwan,
Vietnam, at maging sa Pilipinas. Patuloy na lumalago ang bilang ng mga tagahanga ng BL
sa iba’t ibang bansa, dahil na rin sa mga streaming platform gaya ng Netflix at YouTube.
Maaari na ring maakses kamakailan sa Pilipinas ang online app na Line TV ng Thailand na
siya mismong prodyuser at nagtatanghal ng ilang BL serye.
Sa Pilipinas, hindi na bago ang ganitong mga kuwento. Dati nang naisapelikula ang
relasyon ng dalawang lalaki sa nakaraang mga dekada at kasabay ng digital independent
film boom sa Pilipinas noong 2005, lumaganap ang tinatawag na “gay indie” (Baytan 74).
Nanguna naman ang GMA 7 sa pagpapalabas ng My Husband’s Lover (2013) na tungkol sa
lalaking may lihim na relasyon sa kaniyang kaibigang lalaki, at kauna-unahang teleseryeng
tumatalakay sa nasabing paksa sa pambansang telebisyon (Cantor 424).
Ngunit ngayon lamang ulit nagkaroon ng ganitong katanyagan sa mas nakararaming
tagapanood ang kuwento ng pag-big sa pagitan ng dalawang lalaki. Kasabay naman ng
pagsikat ng BL ang sapilitang pananatili sa kabahayan ng mga Pilipino matapos ipinatupad
ni Pangulong Rodrigo Duterte ang malawakang lockdown bilang tugon sa pagsiklab ng
2019 novel coronavirus o COVID-19, na siyang itinuturing na isa sa pinakamatagal at
pinakamahigpit na isinagawa sa buong mundo (Olanday).
Sa kaniyang sanaysay tungkol sa mga pelikulang science fiction ng dekada 1950,
nahinuha ni Susan Sontag na ang mga nasabing palabas ay hindi tungkol sa siyensiya
kundi hinggil sa tinatawag niyang imahinasyon ng sakuna (213). Ayon kay Sontag,
inilalantad ng pagtatanghal ng pagkagunaw ng mundo at mga imahen ng pagkawasak sa
mga pelikulang science fiction ang kinatatakutan ng mga manonood. Bukod dito, paraan
din upang pumurol ang takot na may kinalaman sa mga pandaigdigang suliranin gaya ng
mga kalamidad, sakunang nuklear, at digmaan ang pagkawili sa mga palabas hinggil sa
kapahamakan (220).
Kung ang mga pelikulang science fiction ay talinghaga ng mga nakabaong pangamba,
pinupukaw naman ng mga BL serye ang isang haraya ng lambing: ang pagsuyo o pag-alo sa
isang taong nagtatampo o nagmamaktol, mga ugaling palaging ipinapakita sa Thai BL, na
hahantong din sa “lambingan”—ang matamis na pagdadaiti ng dalawang tao. Hindi ang
kasariwaan ng kuwento ang hinahabol ng manonood kundi ang paano, sa pamamagitan
ng ilang mga panuntunan, nabubuyo ang danas ng kilig o ang pagkasabik sa harap ng pag-
iibigan. Bukod sa magagaan at hindi masyadong komplikado ang mga kuwento ng Thai BL,
palaging nakapaloob sa mga palabas ang lambingang kagyat, ang paghahangad sa diwa at
1 Hango sa nobelang Love Sick the Series ni INDRYTIMES, ang Love Sick the Series ay tungkol
kay Phun at Noh, mga estudyante sa hayskul na nahulog ang damdamin sa isa’t isa nang magpanggap
silang magkasintahan. Ayon kay James, sumibol mula sa nobela at palabas na ito na unang sumikat sa
Thailand at Asya ang BL fandom na saklaw ngayon ang iba’t ibang sulok ng mundo.

giliw ng kapwa. Nagkakatalo lamang sa kung paano ito naibabahagi sa mga manonood sa
iba’t ibang malikhain at mabisang paraan.
Ano ang nakahuhumaling sa Thai BL, partikular na ang isang palabas na niyakap ng
napakaraming manonood sa iba’t ibang bahagi ng mundo? Ano ang pangako ng harayang
ito sa mga manonood? Anong ligalig ang nasa likod nito? Susubukang mailahad ng
sanaysay ang mga nabanggit na may diin sa ugnayan ng pagsikat ng BL serye sa Pilipinas
at ilang kaganapan sa bansa kamakailan lamang.
2
Bilang panimula sa pag-aninag sa haraya ng lambing, babalikan ang ilang mga senaryo ng
Thai BL.
Makikisig na lalaki ang mga bida, ngunit kadalasang magkaiba ang kanilang mga
katangian: maaaring ang isa ay mas maamo, at ang isa mas mapusok. Nanggaling ang
isa sa kanila—o silang dalawa pareho—sa mariwasang pamilya, o hindi kaya’y gitnang-
uri. Dati na silang nagkagusto sa babae hanggang bigla silang magtatagpo sa eskuwela o
unibersidad. Minsan may kamalayan ang isa sa kanila sa kaniyang homoseksuwalidad.
Minsan pareho nilang matutuklasan ang kanilang kakayahang magmahal sa kaparehong
kasarian.
Sa kanilang pagtatagpo napukaw ang di-inaasahan: ang pagkabihag ng loob sa isa’t
isa. Susubukin sila ng karanasan sa magkakasunod na maliliit na krisis na halos lahat ay
personal. Pagkainis sa isa’t isa, paulit-ulit na pakikipagtalo, pagkabagabag sa kung ano ang
tingin ng iba at ng sarili sa sarili, at paninibugho.
Larawan 1. Nanggaling sa mayamang pamilya si Phun (Nawat Phumphotingnam; kanan),

samantalang si Noh (Chonlathorn Kongyingyong; kaliwa) ay sa gitnang-uri. Screenshot
mula sa unang episode ng Love Sick the Series 2 (2015) sa 9 MCOT Official YouTube
Channel. © MCOT Public Company Limited.
Selos ang maghahatid sa dalawa mula taltalan tungong landian. Hahantong ito sa
pagbubunyag ng totoong damdamin. Ngunit selos din ang biglang lalagot sa lambingan.
Selos ang isa sa pinakamabisang sangkap na nagpapatakbo ng kuwento dahil laging
nakasandal ang BL sa kawalan ng kapanatagan ng mga pangunahing tauhan nito.

Minsan may ikatlong tauhang magtatangkang wasakin ang pagsasamahan ng mga bida.
Madalas babae ang nasabing tauhan, ngunit maaaring lalaki rin na malapit o lumalapit sa
isa sa kanila. May matagal nang kasintahan na gagawin ang lahat kahit na humantong pa
sa karahasan maangkin lamang niya ang isa sa mga bida. May matalik na kaibigan na may
lihim palang pagtingin. May dating inibig na nagbabalik, at baka nga iniibig pa rin, o hindi
kaya’y may masamang balak sa isa sa kanila. May bago at mas batang mangingibig na sa
umpisa ay itinuturing na inosente. Minsan magsasanib puwersa ang babaeng kasintahan
at ang isang dating karelasyon. Hindi agad-agad mahahalata ng iniirog ang kasamaan at
banta ng ikatlong tauhan.
Minsan mga magulang mismo ang nagsisilbing balakid.2 Minsan naman, ang
hadlang ay mismong kamatayan. Dito papasok ang paniniwala sa pagmumulto o muling
pagkabuhay upang makaalpas ang magsing-irog. Nagpakamatay ang magkasintahan at
nabuhay muli matapos ang ilang dekada. Pinatay ang isang tauhan na lingid sa kaniyang
kaalaman ng isang kamag-anak. Sa parehong sitwasyon, naudlot ang pag-iibigan o
kakayahang umibig sa kapwa lalaki, na siyang bibigyang-lunas ng muling pagkabuhay o
ang palugit ng pagmumulto.
Larawan 2. Ang ikatlong tauhang kagaya nina Non (Chayapol Jutamat; kaliwa) at Lhong
(Kittipat Kaewcharoen; kanan) ang magtatangkang wasakin ang pagsasamahan ng mga
bida. Mga screenshot mula sa ikasampung episode ng Dark Blue Kiss (2019) sa GMMTV
YouTube Channel, © GMMTV; at sa ikalabing-isang episode ng TharnType the Series (2019)
mula sa LINE TV App, © One 31 at LINE TV.
Maaari naman na kasinsimple lamang ng maling akala o pagkalito ang katalista ng

kaguluhan. May gusto siyang iba. May gusto siyang babae. Mas gusto niya itong mas bata
sa akin. Hindi ko siya kayang harapin dahil maging ako’y hindi maunawaan ang aking
sarili. Kaibigan lamang ang turing niya sa akin. Walang “kami” sapagkat kami’y pawang
mga batang lalaki lamang.
Laging pinagdududahan ang mapangahas na mangingibig. May masama siyang balak.
Hindi siya sinsero. Nagpapanggap lamang siya—gaya ng aming napagkasunduan. Bago
ang pagkilala sa kaniyang busilak na kalooban, kailangan munang malampasan ng
kaniyang iniibig ang pagkamabuway nito. Sa likod ng kawalan ng kapanatagan, may isang
ipinagkakaloob na halos ay higit pa sa pag-ibig: ang pananalig.
2 Ngunit tanda ito ng kahinaan. Bukod sa gasgas na, karamihan sa mga BL serye kamakailan ay
nagtatampok ng mga magulang na may bukas na pag-unawa. Tunghayan ang Kiss Me Again the Series
(2018), Love by Chance the Series (2018), Dark Blue Kiss (2019), at Until We Meet Again (2019).
Nakababagot ang paggamit ng balangkas na ito sa What the Duck the Series (2018), kung saan pilit
na pinaghihiwalay ang magkasintahan dahil gusto ng ama ng isa na ipakasal ang anak sa babae. Kaya
naman nakadidismaya na magulang pa rin ang naging hadlang sa seryeng kagaya ng Why R U? the
Series (2020).

Larawan 3. Minsan magsasanib puwersa ang babaeng kasintahan at ang isang dating
karelasyon, gaya nina Plern Pleng (Satida Pinsinchai; kaliwa) at Mew (Suthaphong
Tripobhoom; kanan). Mga screenshot mula sa ikasampung episode ng Together With Me
the Series (2017) sa TV Thunder Official YouTube Channel. © TV Thunder at LINE TV.
Mabubunyag ang katotohanan sa pamamagitan ng isang bagay. Maiigpawan ang

krisis. Maaari na isa itong laruan na may kakayahang magrekord ng boses. O isang flash
drive na ipagkakaloob pa ng mismong tauhang muntik nang sumira sa pag-iibigan ng
dalawang lalaki. O hindi kaya’y mga pangitain o panaginip na bumabagabag, na siya
namang maghahatid sa mga tauhan sa nakatagong larawan, aklat, o mismong buong silid
na hindi binubuksan maraming taon na ang nakalipas. Kung hindi man bagay, isang tao,
o dating kasuyo, ang magsisilbing saksi na siyang huhugas sa kasalanan ng mangingibig
sa mata ng sinisinta. Kapag sangkot ang reinkarnasyon, mga nakatatandang tauhan ang
sasagot sa misteryo.
Binibigyan ng labis na pagtuon ang buhay-estudyante, kahit halos walang nangyayaring
pagtalakay sa mga aralin o suliranin sa pag-aaral o ng mag-aaral. Bagamat may ilang
Thai BL na tungkol sa mga naghahanap-buhay, halos lahat ng mga kuwento ay hinggil sa
pakikisalamuha ng mga estudyante. Kung mayroon mang ibang gawain na nabibigyang-
pansin, pawang esktrakurikular lamang ang mga ito, gaya ng pagsali sa mga culinary o
music club, student council, o hindi kaya’y mga ritwal o hazing sa loob ng kurso kung saan
madaling itinatanghal ang engkuwentro ng “seme” (dominante) at “uke” (pasibo) ng yaoi.
Mapapansin din na may mga piling kurso sa kolehiyo na madalas itinatampok: ang
pag-iinhinyero at ang arkitektura. Pinagmumulan ng kaluguran ang katangiang ito kapag
nagkatuluyan na ang dalawang mag-aaral ng mga larangang malimit nauugnay sa mga
kalalakihan. May aliw na nababatid sa pagbuo ng mga anyong lalaki na siya namang
bubuwagin ng homoerotisismo.
Dahil binabalik-balikan ng mga manonood ng BL ang pananabik na dala ng mga
lalaking nagkakamabutihan, pinapanatiling magaan at katawa-tawa ang mga eksena. Kung
mabigat man ang kuwento, gaya ng mga nabanggit kung saan sangkot ang isang marahas
na nakaraan, mahalagang kaakibat pa rin ang komedya. Ito marahil ang pagkakaiba ng
Thai BL sa iba pang mga kuwentong tungkol sa pag-iibigan ng dalawang lalaki: ang pag-
iwas sa o hindi kaya’y pagwawasto ng trahedya.

Larawan 4. Dahil nakababatang estudyante ng pag-iinhinyero, napapasailalim si Kongpob

(Prachaya Ruangroj; kaliwa) sa awtoridad ni Arthit (Perawat Sangpotirat; kanan). Mga
screenshot mula sa unang episode ng SOTUS the Series (2016) sa GMMTV YouTube
Channel. © GMMTV.
Kalimitang tumatakbo sa dalawampu hanggang apatnapung minuto ang bawat kabanata

o episode ng BL. Mayroon naman itong walo hanggang labinlimang episode. Binubuo
ang karamihan sa mga Thai BL ng labintatlong kabanata; minsan lamang nagkakaroon
ng dalawampu o tatlumpung episode ang isang serye. Kadalasan, pinakamasidhi ang
ikalabing-isang kabanata dahil dito nagaganap ang mga komprontasyon o muntikang
paghihiwalay ng mga pangunahing tauhan. Nalulutas ang salungatan sa susunod na
episode hanggang sa maibalik ang dating pag-iibigan sa huling kabanata.
Larawan 5. Sinasanay ni Fighter (Pruk Panich; kanan) ang nakababatang si Tutor

(Suppapong Udomkaewkanjana; kaliwa). Screenshot mula sa unang episode ng Why R U?
the Series (2020) sa LINE TV App. © One 31 at LINE TV.

Larawan 6. Nagkakilala sina Khai (Jumpol Adulkittiporn; kaliwa) at Third (Atthaphan

Phunsawat; kanan) sa isang pagsasanay ng mga bagong estudyante sa kanilang unibersidad.
Mga screenshot mula sa unang episode ng Theory of Love (2019) sa GMMTV YouTube
Channel. © GMMTV.
Mula sa mga balangkas na ito, iisang arko lamang ang tinatalunton ng karamihan sa mga
Thai BL: ang pagkatuklas ng pag-ibig tungong pagsisimula ng pagiging magkasintahan.3
Palaging salungatan ng kuwento ang pagtanggap o di-pagtanggap ng nakatagong pagsinta.
Ito marahil ang dahilan kung bakit nagaganap sa paaralan o unibersidad ang halos lahat
ng mga tagpo. Kalimitan sa mga pook na ito unang nababatid ang galak sa pagtuklas ng
ilang mga damdamin.
Larawan 7. Tutulongan ni Thun (Pawat Chittsawangdee; kaliwa) ang multo na si Mes

(Prachaya Ruangroj; kanan) na humayo sa kabilang buhay. Screencap mula sa unang
episode ng He’s Coming to Me (2019) sa GMMTV YouTube Channel. © GMMTV.
3 Natatangi muli ang Dark Blue Kiss at Until We Meet Again sa pag-alpas ng mga ito sa
karaniwang tema ng BL serye. Ipinagpatuloy sa Dark Blue Kiss ang kuwento nina Pete at Kao na unang
nasubaybayan bilang mga tauhan sa Kiss the Series (2016) at Kiss Me Again the Series (2018), kung
saan isinalaysay ang simula ng kanilang relasyon. Tungkol naman sa muling pagkabuhay ang Until We
Meet Again (2018): matapos ang tatlong dekada mula nang sila’y nagpatiwakal dahil sa pagtutol ng
kanilang mga ama, muling nagtagpo ang magkatipang sina Intouch at Korn sa katawan nina Pharm
at Dean. Bilang pangalawang yugto ng SOTUS the Series (2016), susundan ng SOTUS S the Series
(2017) ang bagong magkasintahang sina Kongpob at Arthit sa pagharap nila sa mga pagsubok gaya ng
pagpasok ng mas nakatatandang si Arthit sa unang trabaho nito.

Larawan 8. Sina Korn (Noppakao Dechaphatthanakun; itaas, kaliwa) at Intouch

(Katsamonnat Namwirote; itaas, kanan) na nabuhay na muli sa katauhan nina Dean
(Thitiwat Ritprasert; ibaba, kanan) at Pharm (Natouch Siripongthon; ibaba, kaliwa). Mga
screenshot mula sa ikalawang episode ng Until We Meet Again (2019) sa Studio Wabi Sabi
YouTube Channel. © Studio Wabi Sabi Col., Ltd.
3
Bagamat dati nang may mga tagatangkilik sa bansa, pumatok ang BL sa maraming Pilipino
mula nang ipinalabas sa YouTube ang 2gether the Series, sa direksiyon ni Weerachit
Thongjila, noong Pebrero 2020. Parati itong nababanggit, sa mga artikulo man o sa mga
podcast (“Free Shipping: All Aboard”), bilang palabas na nagpakilala sa mas nakararaming
manonood sa Pilipinas sa genre ng BL.
May tatlong pangunahing dahilan na ipinapanukala ang sanaynay na ito kung bakit
naging matagumpay ang 2gether the Series.
Una, nang ipinalabas ang serye noong Pebrero 2020, dalubhasa nang maituturing ang
GMMTV sa paggawa ng mga BL. Naperpekto na nila ang mga sangkap ng isang mabisang
palabas: tamang gusot sa kuwento, nagguguwapuhang mga aktor, at mga eksenang hitik sa
lambingan at kilig. Naitatag na ng kompanya ang tatlo sa pinakamakinang na tambalang
may masugid ding mga tagahanga: ang SingKrist ng SOTUS the Series (2016); OffGun ng
Theory of Love (2019); at TayNew ng Kiss the Series (2017), Kiss Me Again (2018) at Dark
Blue Kiss (2019). Bihasa na ang estasyon kung paano laruin ang mga tagahanga upang
mapalawig ang buhay ng mga tauhan sa mga aktor na gumaganap sa kanila.
Pangalawa, di-matatawaran ang pinagsamang karisma ng mga bidang aktor na
sina Vachirawit Chivaaree, na mas kilala sa kaniyang palayaw na Bright; at si Metawin
Opas-iamkajorn, na mas kilala naman bilang Win. Kahit na baguhan siya sa pag-arte,
naipamalas ni Metawin Opas-iamkajorn sa katauhan ni Tine Teepakorn ang kaniyang husay
bilang komedyante na hiyang din sa madamdaming eksena. Sa kaniya namang kaakit-

akit na pagganap sa suplado at misteryosong si Sarawat Guntithanon—ang “tsundere” o

bugnuting tauhan na magpapakita rin ng kaniyang pagiging malambing—nabigyang buhay
ni Vachirawit Chivaaree ang isa sa pinakahindi-malilimutang tauhan sa BL sa kasalukuyan.
Nakasalalay halos lahat sa bisa ng pangunahing tambalan ang paglalayag ng BL serye.
Kapag pinagsama, gaya ng anumang namumukod-tanging tambalan, nagniningning sila
na tila may liwanag na nagmumula sa loob.
Pangatlo, naging mapalad sa di-inaasahang dahilan ang paglunsad ng 2gether the
Series sa panahon ng pandemya. Sabik ang karamihan sa mga manonood sa mga palabas
na magaan sa damdamin at madaling panoorin habang nakakulong sa loob ng bahay. At
dahil itinatampok ang lambingan at pagsusuyuan sa halos lahat ng eksena, mas naging
kapana-panabik ang mga pangitaing ito sa panahon na ipinagbabawal ang pakikihalubilo
sa kapwa, kasama na ang pagniniig, paghawak, pagyakap, at paghalik.
Bukod sa mahusay ang pagkapili sa mga aktor, ibinunsod ng 2gether the Series sa
rurok nito ang pantasya ng Thai BL, at sa parehong aspekto ng pagtatanghal ng mga
pangyayari at inihahain nitong pananaw. Iibig ako sa taong di-inaasahan. Sa dami ng
humahanga sa kaniya, tanging ako lamang ang inibig niya. Tulad sa nobela ni JittiRain
kung saan hinango ang palabas, buhaghag ang ugnayan ng mga kaganapan at maluwag ang
ugnayan ng kuwento sa lohika at realidad. Parehong namamayani sa aklat at sa palabas
ang natatanging ningas sa takbo ng naratibo: magtatagpo at unti-unting magiging malapit
sa isa’t isa sina Tine at Sarawat.
Hinahabol si Tine ni Green (Korawit Boonsri), isang estudyante na hindi niya
gusto. Upang itaboy si Green, maghahanap si Tine ng paraan, na karamihan naman ay
baligho, kagaya ng paggamit ng gamot na pampatulog, pagpapabugbog, at pagkuha ng
pekeng kasintahang babae. Palpak ang mga ito, kaya ang susunod na hakbang ay tila ang
pinakakomplikado—ang pagkuha ng isa pang pekeng kasintahan na pinagkakaguluhan
naman ng mga kababaihan sa unibersidad.
Larawan 9. Metawin Opas-iamkajorn bilang Tine Teepakorn. Screenshot mula sa unang

episode ng 2gether the Series sa GMMTV YouTube Channel. © GMMTV.

Larawan 10. Vachirawit Chivaaree bilang Sarawat Guntithanon. Screenshot mula sa

unang episode ng 2gether the Series sa GMMTV YouTube Channel. © GMMTV.
Karaniwang kuwento na ang dalawang binatang nagpapanggap na magkasintahan.

Kailangan lamang balikan ang isa sa kauna-unahang naipalabas na BL sa Thailand noong
2014, ang Love Sick the Series, sa direksiyon ni Andy Rachyd Kusolkulsiri (Prasannam
69). Gaya ng inaasahan, sa pagpapanggap unti-unting nagkakatotoo ang pag-iibigan.
Sasali si Tine sa music club kahit na hindi ito marunong tumugtog ng kahit anong
instrumento. Wala rin siyang galing sa pagkanta, ngunit mahilig siya sa musika. Ang mga
katangiang ito ang nagbubukas sa kaniya sa katauhan ni Sarawat, na ang katotohanan ay
matagal nang nagkakagusto kay Tine nang aksidenteng makita niya ito sa isang konsiyerto
sa nakalipas na taon.
Tuturuan ni Sarawat si Tine kung paano tumugtog ng gitara, at matututuhan naman ni
Tine na magmahal sa kapwa lalaki. Sa una, inaakala na si Tine lamang ang may dahilang
lapitan si Sarawat. Ngunit sa kalaunan, makikita na ang lahat ng mga pangyayari ay
dumadaloy mula sa matagal nang pagnanais ni Sarawat na makilala si Tine. Isa itong
himig na minana sa yaoi: ang hinahabol ay siya rin palang humahabol.
4
Mayroon tayong angkop na lente sa panonood ng BL: ang “kilig.” Kilig ang pisyolohikal na
reaksiyon ng panginginig ng katawan kapag nakararanas ang isang tao ng lambing, lalo na
kung ito ay galing sa taong kaniyang gusto. Maaari ding kiligin kahit na hindi direktang
nakararanas ng paglalambing. Sapat nang masaksihan ang isang kagiliw-giliw na tagpo
sa pagitan ng dalawang tao upang makaramdam ng kilig. Masasabing namumuhunan sa
danas na ito ang BL. Pansinin ang pag-iwas ng kuwento sa pinakapraktikal na solusyon:
ang simpleng pagsabi ng katotohanan na walang nararamdaman si Tine para kay Green.
Labas ito sa pagpipilian dahil hindi sisibol ang kilig sa praktikal o makatwirang pag-iisip;
agad na guguho ang panaginip ng pag-ibig.

Kabilang sa mga tagpong sadyang nagpapakilig sa mga manonood ang unang pagkikita
nina Tine at Sarawat, kung saan binigkas ni Sarawat ang hamong ito: “Kapag titigan mo
pa ako nang ganyan, hahalikan kita hanggang sa himatayin ka.” Nakagugulat para kay
Tine ang pinaghalong kalupitan at panunukso ni Sarawat, ngunit sa unang pagkikitang ito
masasaksihan ang simula ng pagsasalitan ng lambing at sumbat. Higit pa dito, pahiwatig
ang mga binitiwang salita sa matagal nang pagnanais ni Sarawat na makitang muli si Tine.
Larawan 11. Ang hamon ni Sarawat. Screenshot mula sa unang episode ng 2gether the
Series sa GMMTV YouTube Channel. © GMMTV.
Ilan pa sa mga tagpong nagpapakilig ay ang paglalaro nina Tine at Sarawat ng Pocky
Game kung saan unti-unti nilang kinain ang isang maliit na tinapay sa magkabilang dulo
nito hanggang sa magdikit ang kanilang mga labi; ang panunuyo ni Tine nang masira
niya ang cellphone ni Sarawat; ang pagtatago nilang dalawa sa loob ng maliit na aparador
upang iwasan si Green; ang pagsusulat ng mensahe sa mga bote ng inuming bigay ng
mga tagahanga ni Sarawat; ang pagpayag ni Sarawat na sumakay sa pakulo ni Tine; ang
pagpapahayag ni Sarawat sa publiko ng kaniyang (kunwaring) panliligaw kay Tine; ang
paggawa ni Sarawat ng social media account kahit pa hindi niya ugali ito; ang paggapang
ni Sarawat sa ibabaw ni Tine habang inaayos ang kaniyang sapin sa higaan; ang pagkuha
nila ng retrato sa isang photobooth (at ang pagtago ni Sarawat ng nasabing retrato); ang
panonood ni Tine sa mga laro ni Sarawat, suot ang jersey nito; ang pagpapaselos ni Tine
kay Sarawat upang malaman kung may gusto ito sa kaniya (at kung saan sa huli, si Tine
din pala ang magseselos); ang pagbibigay ni Sarawat ng mga palayaw kay Tine: “kwai noi”
(maliit na kalabaw) at “tua woon wai” (taong nanggugulo).
Higit na mabisa rin ang mga tahimik na tagpo ng lambingan. Matapos silang lumabas
ng mga kaibigan, umupo si Sarawat at Tine sa balkonahe at nag-usap tungkol sa musika
hanggang sa muntik nang aminin ni Sarawat kung sino ang kaniyang napupusuan. Sa
paghahanda sa kanilang proyekto, tutugtog at kakanta si Sarawat habang nakikinig si Tine
sa tabi nito.
Subalit walang makapapantay sa tindi ng lambing na hatid ng isang simpleng galaw.
Habang sila’y nanonood dapat sa bandang tumutugtog sa entablado, ipahihiram ni
Sarawat ang isa niyang earphone kay Tine upang sabay na mapakinggan ang hiling na awit
nito. Maya-maya kakantahin na nilang dalawa ang “Thuk Yang” (Lahat) ng Scrubb, isang
paboritong banda na ayon kay Tine ay lalong nakapagpapasaya at nakapagpapaibig kapag
pinakikinggan. Nababalot ang tagpo hindi lamang ng lambing kundi ng pagpapatawad
(hindi napanood ni Tine ang pagtugtog nina Sarawat) at paggagatla ng teritoryo (tila
sinasabi ni Sarawat na siya lamang ang makikibahagi kay Tine).

Larawan 12. Nakikinig si Tine habang kumakanta at tumutugtog si Sarawat ng isang

awit ng bandang Scrubb. Screenshot mula sa ikatlong episode ng 2gether the Series sa
GMMTV YouTube Channel. © GMMTV.
Habang ang lahat ay nakikinig sa mga musikero sa entablado, ibang tugtugin ang
pinakikinggan nina Sarawat at Tine. Nasa loob sila ng bula ng kinagigiliwang himig. Walang
ibang ingay ang makagagambala. Gayundin, pinagtitibay ng tagpo ang pangunahing tema
ng nobela at palabas: ang pagkakatugma ng dalawang nilalang para sa isa’t isa. At dahil ito’y
magiging tanda ng kanilang pagkakamabutihan, mauulit ang pagbabahagi ng earphone,
ang pag-aalay ng himig. (May susunod na eksena ring makikita ni Tine na ipinahiram
ni Sarawat ang earphone nito sa iba, na siya namang pinagmumulan ng pagseselos.)
Sinasagisag ng pagsuot ng earphone sa tainga ang pagpasok ng isa sa katawan ng isa.
Larawan 13. Ipapahiram ni Sarawat ang isang earphone niya kay Tine upang sabay na
mapakinggan ang hiling na awit nito. Screenshot mula sa ikaapat na episode ng 2gether
the Series sa GMMTV YouTube Channel. © GMMTV.

Larawan 14. Sinasagisag ng pagpasok ng earphone sa tainga ang pagpasok ng isa sa

katawan ng isa. Screenshot mula sa ikaapat na episode ng 2gether the Series sa GMMTV
YouTube Channel. © GMMTV.
“Naiintindihan ko na,” sabi ni Sarawat habang nakikinig sila sa isang kanta ng Scrubb.
“Ano ang naiintindihan mo?” tanong ni Tine. “Di mo na kailangang malaman pa,” sagot ni
Sarawat. Ang pagtitimping ito, ang muntik-muntikang pag-amin, ang nakaw na lambing,
ang pinagmumulan ng matinding kilig. Sa tagpong ito, abot-kamay ang lakas ng loob na
magtapat sa sinisinta, at sa kalaunan nga, doon mauuwi ang lahat. Masusundan ito ng isa
pang tagpo kung saan manonood ulit sila ng banda. Sa pagkakataong ito, mismong ang
Scrubb na ang nasa entablado at hindi na lamang pinakikinggan sa maliliit na aparato. Sa
pagkakataong ito, makikitang mas malapit na sila sa isa’t isa. Sa isang sandali pa, itataas
ni Tine ang isang kamay ni Sarawat upang sabayan ang kaway ng ibang mga nanonood.
Nag-uumpisa na silang pumalaot sa dakong mas kalugod-lugod at mapanganib. Ngunit
iba ang panganib sa BL kung ihahambing sa totoong buhay. Tanging ang kabiguan sa pag-
ibig ang pinakamalubhang mangyayari. Kaya palaging umaakyat ang kuwento sa bingit ng
kabiguang ito.
Larawan 15. Nasa loob sila ng bula ng kinagigiliwang himig. Walang ibang ingay ang
makagagambala. Screenshot mula sa ikaapat na episode ng 2gether the Series sa GMMTV
YouTube Channel. © GMMTV.

5
Higit na kapansin-pansin sa 2gether the Series ang pagpapatong-patong ng dalumat ng
pagtatanghal. Sa harap ng isang entablado sa ibang panahon unang nakita nina Sarawat
at Tine ang isa’t isa. Kukunin ni Tine si Sarawat upang magpanggap bilang kasintahan
niya sa kaniyang munting palabas. Samantala, sa music club, kukunan ng video ng mga
miyembro ang kanilang sarili habang tumutugtog at kumakanta. May nirekord na isang
kanta si Sarawat para kay Tine matapos niya itong makita sa unang pagkakataon, ngunit
itinago ito at hindi ipinakita kahit noong sila’y magkakilala na. Aawit at tutugtog nang
ilang beses si Sarawat sa harap ni Tine sa pagkukunwaring ginagawa niya lamang ito para
sa kanilang palabas.
Sa isang hindi malilimutang eksena, pupunta si Sarawat na lasing sa silid ni Tine.
Tutugtugin niya ang “Khon Ni” (Ang Taong Ito) ng Scrubb na may halong kalasingan, selos,
at katapatan ng isang lihim na umiibig. Pagkatapos tumugtog ni Sarawat, magtatapat si
Tine na gusto niyang ligawan si Pear, isang kasama nila sa music club. “Dapat din ba akong
magpanggap na nasasaktan?” galit na sagot ni Sarawat. “Dapat din ba akong umiyak?”
Habang tinatanong ni Tine kung bakit siya nagagalit, sasagutin ito ni Sarawat ng
halik—ang kanilang kauna-unahan. Siya ba’y lasing lamang? Nakikipaglaro pa rin ba siya
kay Tine? O hindi naman kaya’y kaniyang inilalahad na ang tunay na nararamdaman?
Subalit patuloy na nakatalukbong ang paglalambing ni Sarawat. Bago pa man mabasag
ang pagpapanggap at magkaroon ng katiyakan ang lahat, mawawalan siya ng malay. Pilit
siyang gigisingin ni Tine ngunit si Sarawat ay nahihimbing na. Kinabukasan, wala siyang
maaalala. Isisisi na lamang ang kung anumang nangyari, pati ang pagkalimot nito, sa alak.
Larawan 16. Tutugtugin niya ang “Khon Ni” (Ang Taong Ito) ng Scrubb na may halong
kalasingan, selos, at katapatan ng isang lihim na umiibig. Screenshot mula sa ikalimang na
Dati nang nagpahiwatig si Sarawat sa totoong nararamdaman. Sa isang naunang tagpo,

inamin ni Tine na hiniling lamang niyang tugtugin ng grupo ni Sarawat ang isang kanta
upang pahangain si Pear, isang babaeng kasama nila sa music club. Sumbat ni Sarawat:
“Nililigawan kita. Bakit ka nanliligaw sa iba?” Nang sinabi ni Tine na hindi naman totoo
ang kanilang ligawan, padabog na aalis si Sarawat. Sa mga tagpong kagaya nito makikita
ang sapin-saping pagtatanghal ng lunggati ni Sarawat, ang pagpapahayag niya ng pagtingin
sa kabila ng pagpapanggap, at sa kalaunan ay sa pamamagitan din nito.
Isang anyo ng pagtatanghal ang makikita sa pagbigkas ni Sarawat kay Tine sa mga
linyang ito: “Gusto mo bang subukan? Subukan nating kilalanin ang isa’t isa? Hindi mo ako
kailangang magustuhan. Kailangan mo lang buksan ang iyong puso.” Hindi agad sasabihin

ni Sarawat na siya’y nagsasanay lamang para sa isang palabas. Makikita sa mukha ni Tine
na malapit na siyang maniwala, ngunit biglang bubulalas si Sarawat—“Cut!” Palabas
lamang pala.
“Kumusta ang pag-arte ko?” tanong niya kay Tine. Sa puntong ito malabo na ang kung
ano ang bumabakod sa pagtatanghal at sa katotohanan.
Maya-maya pa, maririnig ni Tine si Sarawat na sinasabi ang mga katagang iyon sa isang
babaeng kaibigan at siya’y magseselos. Hahantong ang pagseselos na ito sa pagtaboy niya
kay Sarawat—hindi na raw nila kailangang magpanggap bilang magkasintahan. Isasauli
niya ang hiniram na gitara, ngunit hindi ito babawiin ni Sarawat. “Sa’yo naman talaga ‘yan
sa umpisa pa lang,” sabi ng binata.
Upang makabawi, maghahanap ng mga dalaga sina Tine at mga kaibigan niya.
Dito pansamantalang maliligaw ang pantasya. Babalik si Tine sa nakagawiang
heteroseksuwalidad upang malimot si Sarawat. Kasama ang mga kaibigan, mag-aasta
siyang palikero.
Mahalagang tingnan kung paano inilalarawan sa palabas ang ganitong katauhan bilang
baligho. Ang ganitong mapaminsalang pagkalalaki ang tinatakasan sa pantasya. Taliwas
ang pag-uugaling ito sa malambing, mapagmahal, at mapagkalingang kalalakihan sa BL.
Kaya kahit saan man lumingon si Tine, at kahit sumilip pa siya sa largabista, mukha o
katawan ni Sarawat ang lagi niyang nakikita. Susundan siya ng pangitain hanggang maiisip
niyang muli ang kanilang unang halik. Sa tulong ulit ng mga kaibigan, maliliwanagan si
Tine tungkol sa kanilang pinakaunang pagtatagpo. Kagaya ng nabanggit na, selos din ang
dahilan kung bakit babalikan ni Sarawat si Tine nang makita niyang pinopormahan ito ng
ibang lalaki.
Larawan 17. Ipinahahayag ni Sarawat ng pagtingin sa kabila ng pagpapaganggap. Mga

screenshot mula sa ikaapat na episode ng 2gether the Series sa GMMTV YouTube
Channel. © GMMTV.

Larawan 18. Maghahanap ng mga babae sina Tine at kaniyang mga kaibigan. Subalit
si Sarawat ang nakikita niya sa kabilang dulo ng mga lente. Mga screenshot mula sa
ikapitong episode ng 2gether the Series sa GMMTV YouTube Channel. © GMMTV.
Kaharap na ang isa’t isa, aaminin ni Sarawat ang lahat—pati ang kaniyang pag-
aalangan sa kanilang ginagawa. Saan siya pupulutin kapag tapos na ang palabas at handa
nang maghanap ng babaeng karelasyon si Tine? Ngunit hindi niya pa rin magawang
tanggihan si Tine.
“Sa tingin mo ikaw lang ba ang nahihirapan?” sumbat naman ni Tine.
Dito na matutuklasan ni Sarawat ang kaniyang pag-asa. Uulitin niya ang mga binitiwang
kataga kani-kanina lamang, ngunit bibigyan niya ng kasiguruhan si Tine. Gusto mo bang
subukan? Subukang kilalanin ang isa’t isa? Mula sa patong-patong na pagtatanghal ng
damdamin, manliligaw na nang totohanan si Sarawat. Hindi na siya magnanakaw lamang
ng lambing.
Kinalaunan, nang siya na ang kailangang kumanta sa entablado, kabado at sintunado
si Tine. Dati na niyang inilahad ang kabiguan niyang makahanap ng kasintahan sa mga
babaeng nakasama niya. Nang magkaroon na siya ng lakas ng loob upang kumanta
at tumugtog sa harap ng madla, hindi niya natatamaan ang tamang himig. Dadating
si Sarawat kahit na nakatungkod ito. Sasabayan niya Tine sa pagkanta, hanggang sa
sumasabay na ang lahat sa pag-awit. Biglang mapuputol ang lahat nang sumigaw ang isa
sa mga kaibigan ni Sarawat na sagutin na ni Tine ang nanliligaw sa kaniya, hanggang sa si
Sarawat na mismo ang magtatanong nito, sa harap ng maraming tao, kung puwede na ba
siyang maging kasintahan ni Tine.
Larawan 19. Manliligaw na nang totohanan si Sarawat. Mga screenshot mula sa ikapitong
Bago ang tagpo kung saan sila’y magiging magkasintahan, haharapin ang kasukalan ng
iba’t ibang anyo ng pagtatanghal. Sa likod ng entablado, magtatanong si Tine kung palabas
lamang ang lahat. Magdadalawang-isip na sasagot si Sarawat. Maiiyak si Tine—hudyat ng
kaniyang pinagdadaanang pagbabago—dahil hindi nga niya naihandog nang maayos kay

Sarawat ang kaniyang awit. Nasa mga luha ni Tine ang kasagutang hinihiling ni Sarawat.
Kaniya nang nasaksihan ang pagkukusang-loob ni Tine, wala man ito sa tono at hindi
hiyang sa entablado. Sasabihin ni Sarawat na may pagkakataon pa si Tine na baguhin
ang kinahinatnan ng kaniyang pagganap—sa pagsagot kay Sarawat. Nagsasabi na siya ng
totoo. Hindi na ito palabas.
Sasagutin ni Tine si Sarawat bilang kasintahan, at naaayon sa nakasanayan nang
pagpapahiwatig, isusulat niya ang tugon sa isang bote, na tila angkop na talinghaga ng
mga damdaming ngayo’y binubuksan at pinapalaya.
Larawan 20. “Palabas lang lahat ‘yon?” tanong ni Tine kay Sarawat. Screenshot mula sa
ikasampung episode ng 2gether the Series sa GMMTV YouTube Channel. © GMMTV.
6
May mga eksena na tila atas na sa BL: ang mga eksena ng pagkalinga. Bibigyan ni Sarawat
ng pagkain si Tine. Tatanggalin niya ang labis na make-up ni Tine. Lalabhan ni Tine ang
kamiseta ni Sarawat. Tutulungan ni Sarawat ang lasing na si Tine upang makauwi sa bahay
nito. Gagamutin ni Tine ang sugat ni Sarawat. Babalutin ni Sarawat ang galos sa mga daliri
ni Tine mula sa paggigitara. Bibilhan ni Sarawat ng gamot ang di-mapakaling sikmura
ni Tine. Babantayan sa ospital ni Tine si Sarawat matapos itong masaktan sa maruming
paglalaro ng mga kalaban sa futbol.
Sa likod ng mga eksena ng pagkalinga ang hangaring maranasan ang isang relasyon
na mapag-alaga at puno ng malasakit. Anumang sugat na natamo, napapagaling ito sa
kamay ng nagmamahal. Ngunit kasunod sa mga tagpo ng pagkalinga ang pabalik-balik
na pagsasalarawan ng karahasan. Bubugbugin si Sarawat dahil lamang nagustuhan siya
ng kasintahan ng ibang lalaki. Sa utos ni Mil, ang karibal ni Sarawat, mapapaaway silang
dalawa ni Tine laban sa isang grupo ng mga estudyante.
Maaalalang sa Kiss Me Again, sinugod nina Rain at Mork si Pete at natigil lamang ang
pananakit nang dumating si Kao, na humantong naman sa di-sinasadyang halik. Nangyari
ito matapos ipinakita ang unang pagtatagpo nina Pete at Kao kung saan pinigil ni Kao ang

pambubugbog naman ni Pete kay Rain (Pluem Pongpisal). Sa mga susunod na eksena,
sina Pete at Kao na mismo ang magsusuntukan. Sa Dark Blue Kiss, sina Mork at Sun ang
mapapaaway.
Larawan 21. Hindi sinasadyang mahahalikan ni Pete (Tawan Vihokratana) si Kao

(Thitipoom Techaapaikuhn). Screenshot mula sa unang episode ng Kiss Me Again (2018)
sa GMMTV YouTube Channel. © GMMTV.
Larawan 22. Ginagamot ni Knock (Pakorn Thanasrivanitchai) si Korn (Nattapol

Diloknawarit). Screenshot mula sa ikapitong episode ng Together With Me the Series
(2017) sa TV Thunder Official YouTube Channel. © TV Thunder at LINE TV.

Larawan 23. Ginagamot ni Ae (Tanapon Sukumpantanasan) si Pete (Suppapong

Udomkaewkanjana). Screenshot mula sa ikaapat na episode ng Love by Chance the Series
sa Studio Wabi Sabi YouTube Channel. © Studio Wabi Sabi Col., Ltd.
Makikita sa iba pang mga Thai BL ang katulad na mga eksena ng pambubugbog. Sa
Together With Me the Series (2017), kinuyog sina Knock at Korn matapos itong iutos ng
malupit na kasintahan ni Knock na si Plern Pleng. Sa Love by Chance the Series (2018),
ilang beses na tinadyakan si Pete sa tiyan ng dating kasintahan nitong hinuhuthutan siya
ng pera. Pinagsusuntok naman si Type ng karibal nitong si Lhong sa TharnType (2019)
matapos maungkat ang masasamang gawain nito. Susundan ang lahat ng mga nabanggit
na tagpo ng pagpapagaling ng mga sugat sa tulong ng mangingibig.
Larawan 24. Ginagamot ni Tharn (Suppasit Jongcheveevat) si Type (Kanawut

Traipipattanapong). Screenshot mula sa ikalabindalawang episode ng TharnType the Series
(2019) mula sa LINE TV App. © One 31 at LINE TV.

Larawan 25. Ginagamot ni Sun (Supakorn Sriphotong) si Mork (Gawin Caskey).

Screenshot mula sa ikaanim na episode ng Dark Blue Kiss sa GMMTV YouTube Channel.
© GMMTV.
Sa halip na hustisya, laging nauuwi ang ganitong mga tagpo sa pagkalinga at

paglalambing. Tila sinasabi ng mga BL serye na napapawi ng pag-ibig at lambing ang
anumang karahasan. Gayundin, sa biglaang paglitaw ng dahas sa mga eksena, bihirang
ipakita mismo ang pananakit. Higit na binibigyang-pansin ang mga sugat at pasang
natamo. Madaling mapapagaling ang mga ito. Wala ring kinauukulang lalapitan upang
imbestigahan ang pangyayari. Hindi na sila kailangan pa, o hindi kaya’y wala nang silbi.
Inaasahang mapapawi ng sinisinta ang lahat. Dito nakikita ang pantasya ng pagtanggi sa
karahasan, isang bagay na sa totoong buhay ay laging hinaharap, pilit iniiwasan, at higit sa
lahat, kinatatakutan. Samakatwid, ginagamit ng BL ang dahas bilang lunsaran ng lambing.4
Larawan 26. Ginagamot ni Sarawat si Tine. Screenshot mula sa ikasiyam na episode ng

2gether the Series sa GMMTV YouTube Channel. © GMMTV.
4 Ayon nga sa Americanong manunulat na si Joyce Carol Oates, “Without tenderness there can
be no actual violence, without violence no possibility of tenderness” (51).

Larawan 27. Nilalambing ni Sarawat si Tine matapos siyang mabugbog. Screenshot mula
sa ikawalong episode ng ng 2gether the Series sa GMMTV YouTube Channel. © GMMTV.
7
Sa BL, ang lambingan ay nakahahawa. Hindi sapat na ang dalawang bida lamang ang
nagkakamabutihan. Dadapo ang lambing sa ibang mga tauhan, anuman ang kanilang
oryentasyong seksuwal, ngunit malamang sila’y parehong mga lalaki rin. May taglay ring
kakaibang epekto ang paglaganap ng giliw sa mga pangalawang tauhan. Sinusuhayan
nito ang isang espasyo kung saan posibleng magmahalan ang kahit sinumang lalaki sa
kuwento. Nagiging pangkaraniwan ang pagnanasang queer.
Bago man lubos na maglayag ang relasyon nina Sarawat at Tine, magkakaroon ng
maliliit na pagsubok. Nagsisilbing hamon sa relasyon nina Sarawat at Tine si Mil (Sattabut
Laedeke). Subalit hihigupin si Mil palayo ng isang alimpuyo ng lambing—si Phukong
(Thanatsaran Samthonglai), ang nakababatang kapatid ni Sarawat. Darating naman
sa eksena ang kuya ni Tine na si Type (Jirakit Kuariyakul) upang siyasatin at hamunin
si Sarawat bilang kasintahan ng kapatid. Subalit hihilain si Type ng pagsuyo ni Man
(Chinnarat Siriphongchawalit), isa sa matalik na kaibigan ni Sarawat. Maging si Green
ay mabubunyag din bilang kasintahan pala ni Dim (Sivakorn Lertchoochot) na kanilang
kasama rin sa music club.
Larawan 28. Magkakamabutihan din sina Tin (Phiravich Attachitsataporn; kanan) at Can
(Rathavit Kijworalak; kaliwa). Screenshot mula sa ikalabindalawang episode ng Love by
Chance the Series sa Studio Wabi Sabi YouTube Channel. © Studio Wabi Sabi Col., Ltd.

Larawan 29. Magkakamabutihan din sina Saifah (Karn Kritsanaphan; kaliwa) at Zon
(Sittichok Pueakpoolpool; kanan). Screenshot mula sa ikaapat na episode ng Why R U?
the Series (2020) sa LINE TV App. © One 31 at LINE TV.
Sa huling mga sandali sa pinakahuling kabanata ng serye, di-sinasadyang natisod

naman sina Pear (Pattranite Limpatiyakorn) at Boss (Chanagun Arpornsutinan) sa isa’t
isa, ang natatanging heteroseksuwal na pares na tila sipi ng unang pagkikita ni Sarawat at
Tine. Sa kisapmata na tagpong ito makikita ang pangingikli ng lambingang heteroseksuwal,
isang pagbabaligtad sa nakagawian, sa harap ng mga lalaking nagmamahalan.
Sa dalawang nalalabing kabanata, darating ang pinakamalaking hamon: ang babaeng
unang minahal ni Sarawat na si Pam (Sarocha Burin).5 Gaya ng inaasahan, babaling si
Sarawat sa musika upang mabawi ang loob ni Tine. Gagawa siya ng kantang hindi lamang
handog kundi ipinamagat sa kaniyang iniibig.
Larawan 30. Hihingiin muli ni Sarawat ang tiwala ni Tine. Screenshot mula sa ikawalong
episode ng ng 2gether the Series sa GMMTV YouTube Channel. © GMMTV.
5 Maituturing na kahinaan ang muling pagtalaga ng isang babae bilang tauhan na hahamon sa
relasyon nina Tine at Sarawat.

8
Dahil nga ito ay hango sa yaoi, nakatuon ang genre sa paghubog sa pantasya ng mga
kababaihan. Bago pa maging isang seryeng pantelebisyon na ang pinupuntiryang
manonood ay mga kababaihan din, isinulat ng mga kababaihan ang karamihan sa mga
nobelang wai para sa kapwa nila mga babae.6 Dahil mga lalaki ang bida, may nangyayaring
pagbubukod sa imahen ng babae mula sa mga nag-iibigang tauhan. Kapuna-puna naman
ang pagtalaga sa babae bilang kontrabida, o sa kabilang banda’y inaasahang katuwang
ng mga bida. Maaaring masilip sa pantasyang ito ang pagnanais sa pagmamahal na
nakaaalpas sa anumang obligasyon sa lipunan, ang pag-ibig ng dalawang magkapantay, na
siyang pinagkakait sa maraming kababaihan. Malamang, kaaya-aya ring pagmasdan ang
di-pangkaraniwang tagpo ng dalawang lalaking hinahamok ang kanilang mga damdamin.
Kinatha ang mga lalaking tauhan upang sumalok sa lawa ng pagnanasa ng mga
heteroseksuwal na kababaihan. Hindi sila basta-basta mga lalaki lamang. Laging makisig,
matipuno, makikinis, at mapupusyaw ang kutis—mga lalaking may taglay na mataas na
kapital ng kagandahan. Hindi rin sigurado sa kanilang kasarian ang karamihan sa mga
tauhan; alam lamang nila na sila’y may nararamdaman para sa isang lalaki—at sa isang
lalaki lamang. Ani nga ni Kongpob sa SOTUS the Series: “Hindi ako nagkakagusto sa mga
lalaki, si Arthit ang gusto ko.”
Larawan 31. Magsisilbing hadlang si Mint (Juthapich Indrajundra) kina Pete at Kao, lalo
na nang masaksihan nito ang kanilang paghahalikan. Screenshot mula sa ikalabindalawang
episode ng Kiss Me Again sa GMMTV YouTube Channel. © GMMTV.
6 Mapapansin ang malaking pagkakaiba ng BL sa Pilipinas kumpara sa BL sa Thailand: ang

Filipino BL ay hindi hango sa nobela, ang dahilan kung bakit hindi gaano mahigpit na nakatali ang
mga palabas sa ilang nakagawiang pagsasalaysay na makikita sa Thai BL. Mahalagang maitala sa
ibang pag-aaral ang mga namanang katangiang ito ng Filipino BL sa tradisyon ng pagsasalaysay ng
telebisyon at pelikula sa Pilipinas, lalo na’t lumilitaw ang BL mula sa isang industriya na nagpapalabas
ng napakaraming pelikula tungkol sa buhay at karanasan ng mga miyembro ng LGBTQIA+. Ayon sa
makata at kritikong si Louie Jon Sanchez (@ljsanchezph), ang pagbibigay-tuon ng kuwento halimbawa
ng Gameboys sa pamilya ang nag-uugnay dito sa tradisyon ng teleserye.

Dahil sa paglawak ng saklaw nito ng ginawang palabas ang mga nobelang wai,
naulinigan ng mga aktuwal na lalaking nagkakagusto sa kapwa lalaki ang awit ng BL.7
Dito na pumapasok ang mga manonood na queer o miyembro ng LGBTQIA+. Kung
may mga tauhan mang queer na agad na natutukoy sa BL, kadalasan sila’y karikatura,
katawa-tawa, o hindi lubhang mahalaga. Minsan lamang nangyayari na ang isa sa mga
pangunahing tauhan ay lantarang nagkakagusto sa kapwa lalaki, o hindi kaya’y angkinin
ang pagkakakilanlan bilang isang ke, na siyang salin sa Thai ng kanluraning salitang “gay.”8
Larawan 32. Si Yiwha (Pimnitchakun Bumrungkit) ang palaging inaasahang sasagip sa

mga bidang nagkakalabuan. Screenshot mula sa ikalabing-isang episode ng Together With
Me the Series (2017) sa TV Thunder Official YouTube Channel. © TV Thunder at LINE TV.
Makitid man ang ipinapakita nitong imahen ng hayagang kabaklaan, paraan din ito
ng pagbubukod sa kanila: hindi sila katulad ng mga bida. Pantasya ulit ito hinggil sa
kadalisayan ng pag-ibig na lampas sa kasarian. Hindi pangunahing layunin ng harayang ito
ang pagwasto ng mga paniniwala o ng politika. Mas binibigyang-pansin ang paglalarawan
ng pagkabusilak o ang idealisasyon ng homoerotikong tambalan. Lumilitaw rin ang
pagbubukod ng sarili sa pantasya nito. Hindi ako o ang kagaya ko ang nilalambing.
7 Dito nanggagaling ang ilang mga Pilipinong tagalikha ng BL. Bukod sa pagtataguyod ng genre,
binibigyang-pansin ang suliraning panlipunan ng mga lalaking magkarelasyon. Sa maikling panahon,
nasaksihan ng mga tagalikha ang pagtangkilik ng mga manonood sa Thai BL, kasali na dito ang
ilang mga hinaing na nakapaskil sa social media. Mabilis ang tugon ng mga prodyuser, direktor, at
manunulat. Tatlong programa agad ang inilunsad sa YouTube mula Mayo 22 hanggang Hunyo 24,
2020: ang Hello Stranger, sa direksiyon ni Petersen Vargas; Sakristan, sa direksiyon ni Darryl Yap; at
Gameboys, sa direksiyon ni Ivan Andrew Payawal.
8 Makikita ang mas sensitibong paglalarawan ng pagiging ke sa Dark Blue Kiss at sa ilang
tagpo sa TharnType the Series at Love by Chance the Series. Ngunit nasa labas ng BL o wai ang
pinakaprogresibong pagtalakay tungkol sa mga karanasan ng mga mga ke at iba pang LGBTQIA+
sa Thailand, tulad ng seryeng Gay OK Bangkok (2016) at ang karugtong nitong Gay OK Bangkok 2
(2017), na kapwa sa direksiyon ni Tidakorn Pookaothong. Makikita naman ang positibong imahen
ng mga kababaihan—parehong cis at trans—at mga tauhang bisexual sa 3 Will Be Free (2019), sa
direksiyon muli ni Tidakorn Pookaothong.

9
Marahil ay dahil sa mga nakitang pag-iingat ng mga naunang serye, may makikita
nang kaunting pagpapabuti sa 2gether the Series. Matutunghayan ito sa pagganap ni
Vachirawit Chivaaree. Magtatanong si Sarawat kung hindi ba maganda ang humahabol
kay Tine. “Lalaki ang bumubuntot sa akin,” sagot ni Tine. “Sa babae lang ako may gusto.”
Biglang mapapatigil si Sarawat. Sa isang iglap makikita sa mukha niya ang pagkabigo
at panghihinayang, ngunit agad naman niyang sasabihan si Tine, “Ano naman ang mali
doon?” Mahusay na ipinahiwatig ni Vachirawit Chivaaree ang kumukulong pagnanais
at pag-aalangan ni Sarawat bilang isang tauhang nag-iingat sa harap ng pagtanggi ng sa
tingin niya ay heteroseksuwal na lalaki.
Kung isasaalang-alang bilang manonood ang lalaking nagkakagusto sa lalaki, may
galimgim sa panonood ng ilang Thai BL. Tila nakikinig ang manonood sa isang awit
na handog para sa iba. Nakikita niya ang kagaya, ngunit hindi naman pinapangalanan
ang kanilang pagkakakilanlan upang maidaong ito sa progresibong pananaw ukol sa
karapatan. Dagdag pa, walang ibang karanasan o kaganapan sa gulang na isinasalarawan.
Ang pag-iibigan ay laging bata pa.
Larawan 33. Nag-iingat si Sarawat sa harap ng pagtanggi sa kaniya ni Tine. Mga screenshot
mula sa ikaapat na episode ng 2gether the Series sa GMMTV YouTube Channel. ©
GMMTV.

Gayumpaman, pinagkukunan pa rin ito ng galak at pag-asa sapagkat bihirang masilayan

ang ganitong relasyon sa totoong buhay na hitik sa diskursong heteroseksuwal kung saan
ang pagnanasa lagi ng mga tinatawag na tunay na lalaki ang siyang nakaaangat. Dahil mga
babae ang lumikha ng mga akda, mahalagang tingnan kung paano sa mga kuwentong ito
magkapantay ang dalawang lalaki sa mata ng lipunan.
Ayon sa isang masugid na tagahanga at mag-aaral ng BL, higit na kapana-panabik
sa mga babaeng manunulat at mambabasa ang pagbabago at pag-unlad ng mga lalaking
tauhan. Para sa kanila, nakatutuwang makita ang dalawang lalaking dumadaan sa kung
anong mga pagsubok upang matuklasan ang kanilang tunay na seksuwalidad. Tanda
ang pantasyang ito ng pagkayamot sa mga nakagawiang pananaw sa kasarian sa lipunan
(@BLLoversLink).
Kung titingnan naman ang mga unang reaksiyong nalimbag tungkol sa 2gether the
Series at iba pang Thai BL, laging binabanggit ng mga nakatatandang nakapanood ang
pagbabalik-tanaw sa kanilang pagkabata kung saan hindi itinuturing na normal ang
pagmamahalang matutunghayan sa BL (Poblador). Nakikilala ng mga lalaking queer ang
kanilang sarili kina Tine at Sarawat, lalo na sa pakikinig nila sa himig na sila lamang ang
nakaririnig (Smith). Dati nang may nakapag-aral kung paano malikhaing binabasa bilang
mapagpalayang teksto ang BL ng isang grupo ng mga tagahanga sa Pilipinas (Baudinette
113). Dito tila nagiging pagwawasto ang panonood ng BL sa kilig na ipinagkait.
10
Sa 2gether the Series, kung saan lumilitaw ang mga tauhan sa eksena na parang kanta,
tila nakikinig ang manonood sa musika gamit ang mga mata. Hindi nagkataon lamang na
tampok ang mga eksena ng pag-aalay ng awit sa dalawa sa pinakasikat na Thai BL—ang
TharnType the Series at 2gether the Series. Mas binibigyang-halaga ang mga tagpong may
lambingan higit pa sa kapani-paniwalang salaysay.
Kaugnay nito, maihahambing ang panonood ng BL sa panonood ng opera o musikal.
Mahalaga ang pag-awit at pagpalo sa nararapat na himig at kataimtiman ng emosyon.
Kaya hindi rin naging balakid para sa mga maraming manonood na nasa wikang Thai
ang mga palabas. Kailangan lamang nito ng mga subtitle upang masundan ang kuwento.
Sa kabilang banda, naging tanda naman ng katanyagan ng BL serye ang pagsasalin sa
Filipino ng 2gether the Series matapos bilhin ng ABS-CBN at Dreamscape Entertainment
ang broadcast rights nito mula sa GMMTV ng Thailand. Bilang publisidad para sa
paglunsad ng Tagalog dubbing ng 2gether the Series sa iWant TV na streaming platform
ng ABS-CBN, kinanta ni Chiva-aree ang “With a Smile” ng Eraserheads. Sumunod naman
ang paglabas ng limang karagdagang episode sa Still 2gether (2020), sa direksiyon ni
Noppharnach Chaiwimol.
Nang ipinalabas ang unang kabanata ng Still 2Gether noong ika-14 ng Agosto 2020,
nagulat ang maraming tagahanga dahil hindi nila ito mapanood sa YouTube Channel ng
GMTV. Mapipilitan silang manood sa iWant TV kung saan hindi ang mga boses nina Bright
at Win ang ginamit para kina Sarawat at Tine. Malungkot na idinulog sa isang post ng
Win Metawin Philippines Facebook Group ang kanilang hinaing sa mga kapwa tagahanga.
Kanilang sinisi ang kawalan ng pagpipilian sa tingin nila’y kasunduan ng GMMTV at ABS-
CBN na eksklusibong mapapanood ang mga bagong episode sa Pilipinas sa iWant TV.
Mayroong 1,878 reactions, 526 comments, at 1,794 shares ang post.

Naging maugong din sa Twitter ang isyu. Ang tweet na ito ni @sky_cajes ang
lumalagom sa maraming hinaing: “Maganda din naman ang dubbing Still2gether [sic][…]
kaso mas feel namin na marinig yung boses nila kasi iba talaga ang nabibigay sa series pag
voice talaga nila ang napakikinggan.” Sa susunod na mga oras matapos naglabasan ang iba
pang mga post, masusulyapan ang pangkolektibong potensiyal ng BL fandom.
Hawak man ng mga malalaking kompanya ang paggawa at pagpapalabas ng BL,
malaking bahagi pa rin ang tinig ng madla sa pagtaguyod ng mga palabas. Kahit na pinuna
ng ibang manonood ang pag-angal ng marami sa di-umano’y mababang pagtingin nila sa
wikang Filipino, idiniin ng maraming tagahanga na hindi tungkol sa wika ang isyu. Mas
gusto ng nakararami na marinig pa rin ang tinig nina Bright at Win bilang Sarawat at
Tine. Mahalagang masilayan ang mga aktor, na siya namang nagiging idolo sa tunay na
buhay, at marinig din ang kanilang totoong boses. Tinig ang lalong bumubuo sa pantasya.
Mas kapani-paniwala ang mga emosyon na ipinapahayag sa kanilang sariling wika, na siya
namang binibigyang-laman ng kanilang mga tinig.
Larawan 34. Pagkatapos ng lahat ng kanilang pinagdaanan, mag-aalay ng awit si Tharn.

Screenshot mula sa ikalabindawalang episode ng TharnType the Series (2019) mula sa
LINE TV App. © One 31 at LINE TV.
Dahil na rin sa banta ng pamimirita, pag-boycott, at paggamit ng virtual private

network (VPN) software, nagpasya ang ABS-CBN na magpalabas din ng bersiyong may
subtitles upang mapanatili ang tinig ng mga aktor (Lopez).
Una nang nasaksihan ng mundo kung paano ipagtanggol ng mga tagahanga ng BL ang
kanilang idolo. Matatandaang inulan ng batikos si Chivaaree sa kaniyang Instagram galing
sa mga taga-China matapos niyang i-retweet ang isang larawang tumutukoy sa Hong
Kong bilang isang bansa. Hindi pa nasiyahan, dinamay pa ng mga ito ang kasintahan ni
Chivaaree sa totoong buhay nang naungkat ang isang komento nitong nagsasabing siya
raw ay mukhang “Taiwanese girl” sa halip na “Chinese girl” (Bernal).

Larawan 35. Kakantang muli si Sarawat upang mabawi ang loob ni Tine. Screenshot
mula sa ikalabintatlong episode ng ng 2gether the Series sa GMMTV YouTube Channel.
© GMMTV.
Gamit ang hashtag na #MilkTeaAlliance, pinataob ng mga tagahanga mula sa iba’t

ibang bansa ang mga troll na pinakawalan umano ng gobyerno ng China. Hindi rin umubra
ang pandadaot ng mga trolls sa monarkiya ng Thailand dahil ang mga mamamayan nito
mismo ang nauna nang bumatikos sa sarili nilang pamahalaan. Binubuo ang Milk Tea
Alliance ng mga netizen mula Hong Kong, Taiwan, at Thailand dahil sa kanilang parehong
adhikaing labanan ang nakikita nilang pandudusta ng China, at sa kaso ng Taiwan at Hong
Kong, naging ekspresyon din ito ng kanilang pakikipaglaban para sa kanilang sariling
pagkakakilanlan. Magiging mahalagang hanguan ng pagkakaisa ng mga kabataan sa ibang
bansa ang alyansang ito sa harap ng iba’t iba ring kilos protesta sa buong mundo (Barron).
11
Sumiklab ang BL fandom sa Pilipinas dahil sa mga akdang galing Thailand, isang bansa
na may kasaysayan din ng politikal na karahasan (Anderson 185) at pagpaslang ng
mga aktibistang estudyante, pesanteng lider, unyonista, mamamahayag at maging mga
hinihinalang sangkot sa ipinagbabawal na gamot (Cumming-Bruce).
Nanlilisik sa Thai BL ang isang paglalaktaw, isang kawalan na nagmumulto. Malayo
man sa hangarin ng mga palabas, ngunit dahil na rin sa paulit-ulit na paggamit ng mga
pook na ito sa mga eksena, hindi maiiwasang may gunitain ang manonood na may
kaunting nalalaman tungkol sa kasaysayan ng Thailand. Nagpapaalala ang mga espasyo
ng unibersidad sa pagkilos ng mga estudyante laban sa diktadura, partikular na ang
nangyaring masaker sa Thammasat University noong 1976 (Handley 236).
Bukod sa usaping estetika, mahirap makahanap ng mapangahas na impresaryo na
maglalaan ng pondo para sa ganitong palabas na may paksang maselan at politikal, lalo na
kung isaalang-alang ang posisyon ng monarkiya sa bansa at ang malupit na batas laban sa
pagpuna sa hari.

Mas lalo itong naging kapuna-puna nang umusbong ang panibagong kilos protesta
na pinamumunuan muli ng mga mag-aaral sa taong 2020 (Strangio). Habang patuloy
na sumisikat ang Thai BL sa iba’t ibang bahagi ng mundo, nasasaksihan naman ang
pakikibaka ng mga kabataang Thai laban sa diktadura at mapaniil na pamahalaan. Higit
pa, nagaganap ang lahat ng ito habang patuloy na dinaranas ang pandaigdigang pandemya.
12
Kung titingnan ang kasalukuyang sitwasyon ng mga mamamayan sa Pilipinas, makikitang
may puwang na napupunan ang lambing na dala ng BL.
Minumulto ang haraya ng kung ano ang laganap sa paligid: ang iba’t ibang anyo
at hugis ng dahas. Kailangan lamang gunitain ang masalimuot na mga suliranin sa
Pilipinas sa nakaraang mga taon bago pa man sumikat ang BL serye. Patuloy ang
pandarahas ng estado at mga naghaharing-uri sa mamamayan mula pa noong panahon
ng mga mananakop. Subalit namumukod-tangi ang talamak na karahasan ng estado sa
kasalukuyang rehimen ni Rodrigo Duterte. Mula nang siya’y maluklok sa puwesto bilang
ikalabing-anim na pangulo ng bansa, nasa mahigit kumulang 8,000 na ang napaslang
na hinihinalang mga nagtutulak ng droga sa inilunsad na “war on drugs” ng kapulisan.
Ayon sa pinakahuling tala, dumadami pa ang bilang ng mga pinaslang kahit na sa gitna ng
pandemyang COVID-19 (Robertson). Maliban pa dito ang pamamaslang sa mga aktibista,
mga Lumad, at ibang pinaghihinalaang rebelde. Maituturing namang dahas ng sistema ang
pagpapatupad ng Anti-Terror Law (Batac). Napupuno rin ng karahasan ang pananalita ng
pangulo, mula pagmamalaking siya’y nakapatay na ng tao, hanggang sa pag-utos nito sa
mga sundalong barilin ang mga babaeng rebelde sa kanilang ari (Cepeda).
Dahil sa lockdown, mas lalong lumubha ang pakiramdam ng pagkakatali sa isang
pamahalaan na laging bukambibig ang pagpaslang. Sa militarisadong tugon ng gobyerno
sa pandemya, malinaw kung paano ginagamit ang dahas upang mapasunod ang mga
mamamayan sa kagustuhan ng mga naghahari. Ang mga manonood na tumatangkilik
sa BL ay siya ring mga manonood na labis nang nakasaksi sa mga imahen ng murang
katawang sinira ng drug war at iba pang karahasan ng estado.
Hindi mahirap isipin na ito ang pagkabatid na isinasantabi ng mga manonood habang
kinikilig sa mga eksena, katulad na lamang ng pag-aaruga ni Sarawat at Tine sa isa’t isa
matapos silang mapaaway. Sa halip na mga patay na katawang pinagpatong-patong sa
hapag ng morgue, pinapanood nila sina Sarawat at Tine na nagsusumiksik sa maliit na
sopa.
Nabanggit naman sa ibang pag-aaral ang bisa ng alaala sa pagpapayabong sa
katanyagan ng Thai BL (Prasannam 81). Makikita ang paggamit ng alaala sa iba’t ibang
aspekto sa 2gether the Series, mula balangkas hanggang pagpili nito ng mga tugtugin na
maiuugnay sa awtor ng nobela. Nakasalalay rin sa alaala ng kanilang unang pagtatagpo ang
pagganyak ni Sarawat upang mapaibig si Tine. Bilang karagdagan, binuo ni JittiRain ang
kuwento mula sa mga kanta ng Scrubb, isang indie pop band na mahigit isang dekada nang
tumutugtog. Galing sa mga nakaraang album ang mga kantang itinampok sa 2gether the
Series na bukod sa dala ang tunog ng nakalipas na dekada, nakapupukaw rin ng panglaw
(Poomsawai).
Bukod sa mga imaheng panandaliang pumapawi sa ligalig ng dahas, lalong sumidhi
ang bisa ng pagkasabik sa nakaraan nang ipinalabas ang 2gether the Series sa panahon ng

lockdown. Sa palabas, nakagagalaw nang malaya ang mga tauhan. Hindi nila kinakailangang
takpan ang kanilang mukha o dumistansiya mula sa ibang tao. Malaya silang nag-aasaran,
naglalambingan. Nagagawa nilang humagod, yumakap, humalik—mga gawaing ligtas na
nagagawa ng lahat bago kumalat ang COVID-19. Pinaaalala ng palabas kung paano tayo
bago pa man hinadlangan ng pandemya.
Sa Pilipinas, patuloy na tumataas ang bilang ng mga bagong kaso ng COVID-19. Mahigit
isang porsiyento lamang ang kabuoang kaso ng COVID-19 sa Thailand kung ikukumpara
sa Pilipinas, na sa pagsulat ng sanaysay na ito ay may lumampas na sa 400,000 naitalang
kaso (“COVID-19 pandemic: Latest situation in the Philippines – November 2020”).
Kinakaharap din ng bansa ang suliranin ng kalupitan ng estado sa pagsasabatas ng Anti-
Terror Law na ayon sa mga kritiko ay maaaring gamitin upang patahimikin ang mga hindi
sumasang-ayon sa mga namamalakad.
Gayunman, kaakibat ng pananabik para sa lambing ang paghahangad para sa kaligtasan
at kalayaan. Sa gitna ng mga malubhang kalagayang ito napupukaw ang mapagpalayang
ulirat ng mga manonood. Sa ganitong paraan, maaaring kahigin ang pananabik sa nakaraan
upang ilantad ang totoong mukha nito: ang paghahangad sa hinaharap. Nais ng lahat na
mabuhay pa rin sa kabila ng lalong lumalalang sitwasyon sa bansa. Tinutunghayan ng
mga manonood sa Thai BL ang isang pangitain na kailangang ipaglaban—ang umibig nang
malaya.
13
Pinaigting ng kasalukuyang kalagayan ng bansa ang biglang pagyakap ng maraming
manonood sa imahen ng dalawang lalaking nag-iibigan. Pumatok ang mga palabas na ito
sa panahon kung kailan nanghihilakbot ang mga tao sa banta ng sakit at kamatayan, hindi
lamang ng sarili ngunit lalo na ng mga mahal sa buhay.
Makikita sa mga pangyayaring nabanggit ang pangako ng fandom. Kung titingnan ang
ilang mga naisulat kamakailan tungkol sa mga BL serye, gaya ng mga rebyu at personal na
sanaysay, makikita ang pagtingin sa BL bilang bagay na pinag-iigiban ng pag-asa, isang
malugod na pangitain ng hinaharap.
Matutunghayan sa mga palabas ang kalinga at masayang paglutas sa suliranin ng mga
tauhang mahal ang isa’t isa. Sa kabila ng mga bagabag na pansamantalang napapawi ng
pagtatanghal ng lambing, may kakayahan ang fandom na mag-organisa at makabuo ng
pakikiisa sa mga kapwa tagahanga saan man sa mundo. Hindi malayong asahan ang mga
ito sa totoong buhay, lalo na sa makahulugang paninindigan sa kung ano ang nararapat
at makatarungan: ang paglaya mula sa sobenismo at maging sa pasismo, sa dahas na
palaging namamagitan sa matiwasay na pamumuhay ng mga nag-iibigan.
Pagkatapos ang paglutang-lutang sa mga tagpong may kilig, lalapag ang manonood sa
lupa. May agwat ang mga palabas sa realidad na kinakaharap. Dito nabubuo ang gamit ng
isang haraya ng lambing: ang masilayan kung ano ang maaari. Nasa manonood pa rin ang
pag-angkin ng mga pangitaing ito sa hinaharap.

Mga Sanggunian
Anderson, Benedict. “Murder and Progress in Modern Siam.” The Spectre of Comparisons:
Nationalism, Southeast Asia, and the World, Ateneo de Manila UP, 2004, pp. 174-191.
Batac, Marc. “The Philippines’ anti-terror bill is poised to cause more terror.” Aljazeera,
25 Hunyo 2020, https://www.aljazeera.com/opinions/2020/6/25/the-philippines-
anti-terror-bill-is-poised-to-cause-more-terror/. Binuksan 15 Nobyembre 2020.
Barron, Laignee. “‘We Share the Ideals of Democracy.’ How the Milk Tea Alliance Is
Brewing Solidarity Among Activists in Asia and Beyond.” Time, 22 Oktubre 2020,
https://time .com/5904114/milk-tea-alliance/. Binuksan 15 Nobyembre 2020.
Baudinette, Thomas. “Creative Misreadings of ‘Thai BL’ by a Filipino Fan Community:

Dislocating Knowledge Production in Transnational Queer Fandoms Through
Aspiration Consumption.” Mechademia: Second Arc, tomo 13, blg. 1, 101-118,
https://www.jstor .org/stable/10.5749/mech.13.1.0101. Binuksan 03 Nobyembre
2020.
Baytan, Roland. “Gay and Lesbian Cinema: 1954-2014.” Cultural Center of the Philippines
Encyclopedia of Philippine Art. Ikalawang ed., tomo 6: Film, pinatnugutan nina.
Nicanor G. Tiongson at Clodualdo del Mundo Jr. Cultural Center of the Philippines at
Office of the Chancellor, U of the Philippines Diliman, pp. 74-79.
Bernal, Gabriela. “The Milk Tea Alliance: How Thailand, Taiwan, and Hong Kong
are supporting each other’s fight for democracy.” FORSEA, 20 Agosto 2020,
https://forsea.co/the-milk-tea-alliance-how-thailand-taiwan-and-hong-kong-are-
supporting-each-others-fight-for-democracy/. Binuksan 24 Oktubre 2020.
@BLLoversLink. “BL series and movies may have different hallmark characteristics
depending on the Asian country they’re made in but whatever their origin [sic] they’ve
done what 100 years of feminist activism never quite managed to do—make gender
equality sexy.” Twitter, 22 Enero 2020, 2:12 n.u., https://twitter.com/BLLoversLink/
status /1219684222 635560960?s=20.
Cantor, Olivia. “My Husband’s Lover.” Cultural Center of the Philippines Encyclopedia of
Philippine Art. Ikalawang ed., tomo 10: Broadcast Arts, pinatnugutan nina Nicanor
G. Tiongson, Elizabeth I. Enriquez, at Eulalio R. Guieb III. Cultural Center of the
Philippines at Office of the Chancellor, U of the Philippines Diliman, pp. 424-426.
Cepeda, Cody. “President Duterte slammed by writers, activists for ‘shoot in the vagina’
statement.” Inquirer, 12 Pebrero 2018, https://newsinfo.inquirer.net/968081/
president-duterte-slammed-by-writers-activists-for-shoot-in-the-vagina-statement.
Binuksan 15 Nobyembre 2020.
“COVID-19 pandemic: Latest situation in the Philippines – November 2020.” Rappler, 15

Nobyembre 2020, https://www.rappler.com/nation/covid-19-updates-philippines-
november-2020. Binuksan 15 Nobyembre 2020.

Cumming-Bruce, Nick. “’Hit squad killings’ stain Thai drug war.” Guardian, 2 Marso
2003, https://www.theguardian.com/world/2003/mar/02/thailand. Binuksan 15
Nobyembre 2020.
“Free Shipping: All Aboard.” The Shippers, 28 Setyembre 2020, https://open.spotify.com

/episode/5EwFH9S5UY9WxZLBxojUIX?si=-o50DZg-RiuTrLfaJ_n3Pw
Handley, Paul M. “Royal Vigilantism and Massacre, 1974-76.” The King Never Smiles:
A Biography of Thailand’s Bhumibol Adulyadej. Yale UP, 2006, pp. 214-237.
James, Jamie. “Boys in Love.” The New Yorker, 8 Enero 2016, https://www.newyorker .com/
culture/culture-desk/boys-in-love. Binuksan 8 Hunyo 2020
JittiRain. 2gether vol. 1. Jamsai Publishing at JittiRain, 2017.
--- . 2gether vol. 2. Jamsai Publishing at JittiRain, 2017.
@ljsanchezph. “Lalo pang napaibig sa atin ang mga kabataang mangingibig sapagkat
mabubuting anak sa mga magulang, mga kapatid sa kanilang kapatid. Nagsateleserye
ang BL dahil itinanim ang kuwento sa konteksto ng pamilya.” Twitter, 6 Oktubre
2020, 9:08 p.m., https://twitter.com/ljsanchezph/status/1313466140065062913.
Lopez, Jacinda A. “Yup, We’ll Get To Watch Filipino Dubbed And English Subtitled
Versions Of ‘(Still) 2gether’ On iWant.” Cosmopolitan, 19 Agosto 2020,
https://www.cosmo.ph/entertainment/still-2gether-filipino-dubbed-english-
subtitled-versions-iwant-a483-20200819. Binuksan 15 Nobyembre 2020.
Oates, Joyce Carol. “December 12, 1974.” The Journal of Joyce Carol Oates: 1978-1982.
HarperCollins, 2007. p. 51.
Olanday, Dan. “Inside the world’s longest and strictest coronavirus lockdown in the
Philippines.” Telegraph, 11 Hulyo 2020, https://www.telegraph.co.uk/global-
health/science-and-disease/inside-worlds-longest-strictest-coronavirus-lockdown-
philippines/. Binuksan 24 Oktubre 2020.
Poblador, Miguel. “Why the Thai BL show ‘2gether: The Series’ works.” Rappler, 23
Abril 2020, https://r3.rappler.com/entertainment/tv/258771-reasons-thai-series-
2gether-works. Binuksan 24 Oktubre 2020.
Poomsawai, Chanun. “In for the overkill.” Bangkok Post, 30 Setyembre 2012,
https://www.bangkokpost.com/life/arts-and-entertainment/314741/in-for-the-
overkill. Binuksan 4 Nobyembre 2020.
Prasannam, Natthanai. “The Yaoi Phenomenon in Thailand and Fan/Industry Interaction.”

Plaridel: A Philippine Journal of Communication, Media, and Society, tomo 16,
blg. 2, Hulyo-Disyembre 2019, 63-89, http://www.plarideljournal.org/article/the-
yaoi-phenomenon-in-thailand-and-fan-industry-interaction/. Binuksan 19 Hulyo
2020.

Robertson, Phil. “Another Spike in Philippines’ ‘Drug War’ Deaths.” Human Rights
Watch, 28 Setyembre 2020, https://www.hrw.org/news/2020/09/28/another-
spike-philippines-drug-war-deaths. Binuksan 15 Nobyembre 2020.
Sontag, Susan. “Imagination of Disaster.” Against Interpretation and Other Essays.

Picador, 1966, pp. 209-225.
Smith, Chuck. “Why Philippine TV doesn’t have ‘Boys’ Love’ shows like ‘2gether:
The Series’.” CNN Philippines, 8 Abril 2020, https://cnnphilippines.com/life/
entertainment /television/2020/4/8/2gether-the-series-filipino-soaps.html?utm_
source=dlvr.it&utm_ medium=facebook. Binuksan 10 Oktubre 2020.
Strangio, Sebastian. “Defying State of Emergency, Thailand Student Protests Roll Onward,”
The Diplomat, 19 Oktubre 2020, https://thediplomat.com/2020/10/defying-state-
of-emergency-thailand-student-protests-roll-onward/. Binuksan 7 Nobyembre 2020.
@sky_cajes. “Maganda din naman yung dubbing ng h tagalized version ehh [sic]
kaso mas feel namin na marinig yung boses nila kasi iba talaga yung binibigay sa
series pag voice talaga nila ang napapakinggan [sic] salamat sa tulong ng VPN
hahaha [sic]” Twitter, 15 Agosto 2020, 3:17 n.h., https://twitter.com/sky_cajes /
status/1294533554022395905?s=20.
Win Metawin Philippines. “WHY STILL 2GETHER PREMIER IS UNAVAILABLE IN

[sic] YOUTUBE?” Facebook, 14 Agosto 2020, 11:43 n.g.,https://www.facebook.com
/permalink.php?story_fbid=324231835663351&id=111325760287294. Binuksan 15
Nobyembre 2020.


Isang Haraya NG Lambing: Ang Pagsikat NG Boys' Love Sa Pilipinas Sa Panahon NG Pandemyang COVID-19

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Isang Haraya NG Lambing: Ang Pagsikat NG Boys' Love Sa Pilipinas Sa Panahon NG Pandemyang COVID-19

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Bengan / Isang Haraya ng Lambing

Isang Haraya ng Lambing:

Katipunan 6 (2020) © Ateneo de Manila University

Katipunan 6 (2020) © Ateneo de Manila University

Katipunan 6 (2020) © Ateneo de Manila University

Larawan 1. Nanggaling sa mayamang pamilya si Phun (Nawat Phumphotingnam; kanan),

Katipunan 6 (2020) © Ateneo de Manila University

Maaari naman na kasinsimple lamang ng maling akala o pagkalito ang katalista ng

Katipunan 6 (2020) © Ateneo de Manila University

Mabubunyag ang katotohanan sa pamamagitan ng isang bagay. Maiigpawan ang

Katipunan 6 (2020) © Ateneo de Manila University

Larawan 4. Dahil nakababatang estudyante ng pag-iinhinyero, napapasailalim si Kongpob

Kalimitang tumatakbo sa dalawampu hanggang apatnapung minuto ang bawat kabanata

Larawan 5. Sinasanay ni Fighter (Pruk Panich; kanan) ang nakababatang si Tutor

Katipunan 6 (2020) © Ateneo de Manila University

Larawan 6. Nagkakilala sina Khai (Jumpol Adulkittiporn; kaliwa) at Third (Atthaphan

Larawan 7. Tutulongan ni Thun (Pawat Chittsawangdee; kaliwa) ang multo na si Mes

Katipunan 6 (2020) © Ateneo de Manila University

Larawan 8. Sina Korn (Noppakao Dechaphatthanakun; itaas, kaliwa) at Intouch

Katipunan 6 (2020) © Ateneo de Manila University

akit na pagganap sa suplado at misteryosong si Sarawat Guntithanon—ang “tsundere” o

Larawan 9. Metawin Opas-iamkajorn bilang Tine Teepakorn. Screenshot mula sa unang

Katipunan 6 (2020) © Ateneo de Manila University

Larawan 10. Vachirawit Chivaaree bilang Sarawat Guntithanon. Screenshot mula sa

Karaniwang kuwento na ang dalawang binatang nagpapanggap na magkasintahan.

Katipunan 6 (2020) © Ateneo de Manila University

Katipunan 6 (2020) © Ateneo de Manila University

Larawan 12. Nakikinig si Tine habang kumakanta at tumutugtog si Sarawat ng isang

Katipunan 6 (2020) © Ateneo de Manila University

Larawan 14. Sinasagisag ng pagpasok ng earphone sa tainga ang pagpasok ng isa sa

Katipunan 6 (2020) © Ateneo de Manila University

Dati nang nagpahiwatig si Sarawat sa totoong nararamdaman. Sa isang naunang tagpo,

Katipunan 6 (2020) © Ateneo de Manila University

Larawan 17. Ipinahahayag ni Sarawat ng pagtingin sa kabila ng pagpapaganggap. Mga

Katipunan 6 (2020) © Ateneo de Manila University

Katipunan 6 (2020) © Ateneo de Manila University

Katipunan 6 (2020) © Ateneo de Manila University

Larawan 21. Hindi sinasadyang mahahalikan ni Pete (Tawan Vihokratana) si Kao

Larawan 22. Ginagamot ni Knock (Pakorn Thanasrivanitchai) si Korn (Nattapol

Katipunan 6 (2020) © Ateneo de Manila University

Larawan 23. Ginagamot ni Ae (Tanapon Sukumpantanasan) si Pete (Suppapong

Larawan 24. Ginagamot ni Tharn (Suppasit Jongcheveevat) si Type (Kanawut

Katipunan 6 (2020) © Ateneo de Manila University

Larawan 25. Ginagamot ni Sun (Supakorn Sriphotong) si Mork (Gawin Caskey).

Sa halip na hustisya, laging nauuwi ang ganitong mga tagpo sa pagkalinga at

Larawan 26. Ginagamot ni Sarawat si Tine. Screenshot mula sa ikasiyam na episode ng

Katipunan 6 (2020) © Ateneo de Manila University

Katipunan 6 (2020) © Ateneo de Manila University

Sa huling mga sandali sa pinakahuling kabanata ng serye, di-sinasadyang natisod

Katipunan 6 (2020) © Ateneo de Manila University

6 Mapapansin ang malaking pagkakaiba ng BL sa Pilipinas kumpara sa BL sa Thailand: ang

Katipunan 6 (2020) © Ateneo de Manila University

Larawan 32. Si Yiwha (Pimnitchakun Bumrungkit) ang palaging inaasahang sasagip sa

Katipunan 6 (2020) © Ateneo de Manila University

Katipunan 6 (2020) © Ateneo de Manila University

Gayumpaman, pinagkukunan pa rin ito ng galak at pag-asa sapagkat bihirang masilayan

Katipunan 6 (2020) © Ateneo de Manila University

Larawan 34. Pagkatapos ng lahat ng kanilang pinagdaanan, mag-aalay ng awit si Tharn.

Dahil na rin sa banta ng pamimirita, pag-boycott, at paggamit ng virtual private

Katipunan 6 (2020) © Ateneo de Manila University

Gamit ang hashtag na #MilkTeaAlliance, pinataob ng mga tagahanga mula sa iba’t

Katipunan 6 (2020) © Ateneo de Manila University

Katipunan 6 (2020) © Ateneo de Manila University