ARALIN 1

SINO NGA BA ANG MGA BOURGEOISE?

Mga mamamayan ng mga bayan sa Medieval France ma binubuo ng mga: Artisan,Mangangalakal/ Negosyate,
Banker, Shipower, ARTISAN, NEGOSYANTE
ANO-ANO ANG MGA KATANGIAN NG MGA BOURGEOISIE
- Daigdig nila ang pamilihan
- Ang kanilang yaman ay hindi nanggaling sa lupa kundi sa industriya at kalakalan.
- Ang mga Artisan ay hindi nakadepende sa sistemang piyudal at binabayaran sila sa kanilang paggawa
- Ang kanilang kapangyarihan ay bunga ng kayamanan at pakikipag alyansa sa hari laban sa mga landlord.
DAHILAN NG KANILANG PAGLAKAS
1. Sila ay may impluwensiya sa :
- Pamahalaan
- Paggawa ng mga patakaran
- Kultura
Mga Nobelista at manunulat:
a. Jean Jacques Rousseau
b. Voltaire
c. Denis Diderot
2. Pinamunuan nila ang mga pagbabago sa mga bayan at lungsod
EPEKTO NG PAGLAKAS NG EUROPE
- Bunga ng kayamanan at pakikipag-alyansa sa hari laban sa mga landlord
- Maiuugat ang English Revolution, American Revolution, at French Revolution
- Nagkaroon ng politikal na kapangyarihan ang mga bourgeoise pagdating ng ika-19 siglo. Nagkamit sila ng
karapatang political, panrelihiyon, at sibil sa pamamagitan ng pagtataguyod ng liberalism
KONTRIBUSIYON NG MGA BOURGEOISIE SA MODERNONG PANAHON
1. Pagbabangko at pagpapahiram ng salapi na may katumbas na interest
2. Palengke of Super Market
3. Ibat ibang uri ng propersyonal
4. Pagbabarko ng mga iniluluwas at inaangkat na mga produkto
PAG IRAL
NG MERKANTILISMO
ANG MERKANTILISMO
- Nag mula sa salitang Latin na mercans na nangangahulugang “mamimili” o “buyer”
- Isang Sistema ng pang-ekonomiya na umusbong noon ika-16 na siglo sa Europa matapos manghina ang
sistemang Piyudal.
- Tumutukoy sa doktrinang Bullionism
BULLIONISM
- sentral na teorya ng merkantilismo
- Ang tagumpay ng isang bansa ay masusukat sa dami ng mahahalagang metal sa loob ng hangganan nito.
- Ang mga Europeo ay nagkaroon ng malalim na paniniwala na ang ginto at pilak ay ang mga bagay na
makakapagbigay ng kapangyarihan sa Europa.
- Ang prinispyong ito ay naglilimita sa pag-aangkat at nagpapalakas naman sa pagluwas ng produkto. Ang
isang bansang walang kakayahang makakuha ng ginto at pilak nang madalian ay dapat na mas paunlarin pa
ang kalakalan nito sa iba pang bansa.
NASYONALISMONG EKONOMIKO
- Isang elemento ng merkantilismo na nakatulong sa pagkabuo at paglakas ng mga nation-state
- Ibigsabihin na kayang tustusan ng isang bansa ang sarili nitong pangangailangan.
LAYUNIN NG MERKANTILISMO
1. Pangunahing layunin ay political
 2. Itaguyod ang kaunlarang pang-ekonomiya at kapangyarihang political ng isang bansa.
EPEKTO NG MERKANTILISMO
- Yumaman ang Spain dahil sa Central at South America.
- Umunlad ang komersyo sa France dahil ipinatupad ni Jean Baptiste Cplbert ang merkantilismo.
- Pinahintulutan ni Queen Elizabeth I ang East India Company na palaganapin ang komersyo sa Asya at kalapit-
bansa sa silangan
- Ang navigation Acts at iba pang batas ay pinairal upang madagdagan ang salapi at kapangyarihan ng bansa.

ARALIN 4
MGA BUNGA NG REPORMASYON AT KONTRA-REPORMASYON
Nagkawatak-watak ang mga dating nagkakaisang bayan sa Europa na may relihiyong Katoliko. Ang mga bayang ito ay
nahahati sa pagitan ng mga katoliko at mga protestante
Pagkakaroon ng maliit na sekta ng Kristyanismo gaya ng Presbyterians, Puritians at Protestante
Pagtatalaga ng mga pangunahing tuntunin sa simbahang Katoliko gaya ng:
 pananatiling matapat sa Diyos
 vow of celibacy
 vow of poverty
 at pag-alis ng simony
Pagkakaroon ng maraming digmaang panrelihiyon. Ito ay sa pagitan ng mga katoliko at mga Protestante sa Europe.
Digmaang Schmalkaldic
naganap sa pagitan ni Archduke Ferdinand ng Austria at Samahang Schmalkaldic o mga Prinsipeng Lutheran
Iba pang digmaan sa pagitan ng protestante at katoliko
Digmaang Huguenots (1562-1598)
Labanan sa pagitan ng mga Calvinistang Pranses (Huguenot) at ng mga Haring Katoliko gaya nina Charles IX, Henry III
at Cactherine de Medici.
- Ang mga Huguenot ay nagtagumpay sa labanang ito at pinahintulutan ni Henry IV na magpatuloy sa relihiyon
• Digmaan ng Kalayaan ng Olandes (1568)
Labanan sa pagitan ng mga Olandes at mga Espanyol na pinamunuan ni Philip II.
- Dahil sa ang Espanya ay isang Katolikong bansa, pinigilan ni Philip II ang paglaganap ng Protestantismo sa
Netherlands na noon ay teritoryo ng Espanya
- Ngunit sa pagpupumillit ng mga Olandes nakamit nila ang kanilang Kalayaan hindi lamang sa
pananampalataya kundi maging ang Kalayaan ng kanilang bansa.
• Digmaan ng Kalayaan ng Olandes (1568)
• Tatlumpung taong Digmaan (1618-1648)
Itinuturing na pinakamahalagang digmaang panrelihiyon sa kasaysayan
- Ang labanang ito na naganap sa pagitan ng mga Katoliko ng Espanya at Pransya, at ng mga Protestante ng Denmark
at Sweden ay winakasan sa Kasunsuan ng Westphalia na nagtalaga ng pagkakapantay ng dalawang relihiyon
• Kahalagahan ng Repormasyon
1. Dahil sa sinimulan ni Luther, nagising ang nasyonalismo sa maraming bansa sa Europe
2. Nagtulungan ang Protestantismo at Kapitalismo
3. Naglaho ang lubusang pananalig sa simbahan ay nagkaroon ng Kalayaan sa pananampalataya
4. Lumaganap at naging tatak ng tao sa makabagong panahon ang pag-aalinlangan sa mga doktrinan ng
simbahan

ARALIN 6
PANAHON NG ENLIGHTENMENT
Ano ang tawag sa mga taong lumahok sa enlightenment?
PHILOSOPHER
SINO SINO ANG TINUTURING NA PHILOSOPHER?
• Manunulat
Guro Mamamahayag Tagamasid Ng Lipunan
Ano nga ba ang Enlightenment?
ENLIGHTENMENT
Ito ay ang panahon na ang mga tao ay namumulat na sa katotohanan sa kanilang kapaligiran, tulad ng kaalaman sa
Siyensya, arkitektura, at maging sa politika.
• Ang Pransiya bilang Centro ng Enlightenment
• Kanilang tinuligsa ang paniniwalang superstisyon.
• Tinuligsa ang mga pinuno ng simbahan na di kumikilala sa bagong tuklas na agham
• Sila ay nagsulat upang ikalat ang kanilang paniniwala at ideya.
John Locke
 Tabularasa
 Kung mababago ang kapaligiran at mapapalitan ng mabubuting impluwensya ang nakapaligid sa lahat ng
tao, magiging mas mabuti ang ating lipunan
“Treatises of Government”
 Dito ipinaliwanag ang Maluwalhating Rebolusyon
 Binigyang-diin na ang Pamahalaan ay dapat batay sa likas na batas
 Karapatang mabuhay
 Karapatang maging malaya
 Karapatang magtaglay ng sariling ari-arian
BARON DE MONTESQUIEU
 Naniniwala sa separation of powers
 Ang pamahalaan ay kailangan may excecutive, legislative at judiciary- kinakailangan pantay pantay at
limitahan ang bawat kapangyarihan ng bawat isa
• Voltaire
 Isa sa pinaka dakila na enlightenment philosopher
 Para sa kanya lahat ng tao ay may karapatang magsalita (freedom of speech)
 “hindi man ako sang-ayon sa inyong sinasabi, handa akong ipaglaban ang iyong Karapatan na sabihin ito
Thomas Hobbes
 Nagsulat ng aklat na “Leviathan”.
 ang tao ay likhang madamot at bayolente. Hindi sila maaaring pagkatiwalaan na gumawa ng sariling
desisyon.
 Kapag pinabayaan sila ay magiging mahalay, malupit, at walang pakudangan
 Kaya ang nararapat na maging pinuno ayon kay Hobbes ay isang pinuno na may kapangyarihan ng isang
Leviathan
• Denis Diderot
 Kanyang nilathala ang 28 volume ng Encyclopedia.
 The Classified Dictionary of the Sciences, Arts and Occupations
Cesare Beccaria
Ang criminal justice system ay dapat magtuon sa rehabitasion ng mga lumabag sa batas at hindi para parusaan ang
mga ito
Jean Jacques Rousseau
Pinakilala ang social contract theory
 Ang pamahalaan at mamayan ay pumapasok sa isang kontrata
 Ang pamahalaan ay may obligasyon na pagsilbihan at alagaan ang mga mamayan
 Ang mga mamayan ay may obligasyon na magbigay serbisyo at buwis at sumunod sa mga batas na
ipinatupad
• Ang Enlightentment at ang mga Kababaihan
 • “kalayaan at pagkapantay-pantay ay hindi angkop sa kababaihan. Walang likas na karapatan ang
kababaihan”.
Mary Wollstonecraft
 Kanyang inanggap na ang unang obligasyon ng kababaihan ay ang kanyang pagiging ina.
 Ang kababaihan ay may karapatang magdesisyon, hindi sunod-sunuran lang sa kanyang asawa.
 May akda ng “A Vindication of the Right of the Woman”
Adam Smith
Ama ng modern economics
Ang pamahalaan ay hindi dapat makialam sa gawaing pang-ekonomiko ng bansa- laissez faire
• Bagong Pananaw sa Ekonomiya
Physiocrat – ay isang ekonomista na naniniwala na ang agrikultura ang pinagmulan ng kayamanan.
Laissez-faire – ang pagnenegosyo na maliit o walang pakikialam ang gobyerno.
“let-alone policy”

ARALIN 8
KAILAN NAGANAP ANG IKALAWANG YUGTO NG IMPERYALISMO?
Nabuo ang mga makabagong imperyo noong ika-19 na siglo at unang bahagi ng ika-20 siglo.
Ano ang mga salik ng Pagsisimula ng Ikalawang Yugto ng Imperyalismo?
Industriyalisasyon
Kapitalismo
Nasyonalismo
Social Darwinism

INDUSTRIYALISMO
samahan ng mga tao mula sa magsasakang lipunan patungo sa isang lipunang industriyal
Dahil sa mga makabagong imbensyon sa panahon ng industriyalismo lumaganap ang industriyal sa malaking bahagi
ng Europe
- Lumakas ang produksyon na naging dahilan ng kinapos ng mga raw materials ang mga pabrika
- Kung kaya mas kinailangan ng mga Europeo na maghanap ng mga lupain na maari nilang mapagkunan ng
mga likas yaman.
- Kinakailangan na nila sakupin ang buong bansa upang makuha ang likas na yaman nito
• Kapitalismo
SURPLUS
Mas maraming produkto ang nagagawa kaysa sa mga bilang ng produktong nais bilhin ng mga mamimili
- Binuksan ang pamilihang Asyano at Africano. Dito nila ibinenta ang mga surplus
- Nakipagsundo
- Sa pamamagitan ng pananakot
Nasyonalismo
- Ang kolonya ay simbolo ng kadakilaan
- Ang mga dakilang bansa ay nakatadhanang manakop ng bagong lupain
- Dahil dito ninais ng mga Europeo na manakop upang kainilang maipagmalaki ang kanilang bansa at madaig
ang kanilang karibal
Social Darwinism
- Isang uri ng Racism
- Ang mga Europeo ay naniniwala na sila ang mas nakakaangat na lahi. Samantala ang mga Asyano, Africano at
katutubong America ay mas mababa sa kanila
White Man’s Burden
• Nagbunsod ito ng paniniwalang responsibilidad ng mga Kanluranin ang ibang bansa
• Ang kanilang pananakop ay nakakabuti sa mga bansang kanilang sinakop
 • Bilang superyor o nakatataas na lahi, naging pananaw ng mga Knluranin na dapat lamang na sila ang
maghatid ng sibilisasyon sa mga mas mahihinang bansa. Dapat nilang bahaginan ng mga ito ng kanilang
kalinangan at teknolohiya.
IBA’T IBANG ANYO NG IMPERYALISMO NA ITINATAG NG MGA KANLURANIN
Sphere of Influence
KOLONYA
PROTECTORATE
CONCESSION

PAGBUO NG KOLONYA
- Isang patakaran kung saan ang isang bansa ay namamahala ng mga sinakop na lupain upang magamit ang kanilang
likas na yaman
- Tuwiran o di tuwirang pananakop
Tuwirang Pananakop
- Ang nanakop na bansa ay magpapadala ng kanilang kinatawan sa bansang kanilang sinakop upang direkta ito
pamunuan
Di-Tuwirang Pananakop
- Ang nanakop na bansa ay gumagamit ng pinunong local bilang kanilang ahente
Protectorate
Pagbibigay sa kolonya ng proteksyon laban sa paglusob ng ibang bansa
Concession
Nagaganap sa pagitan ng mas mahina at mas makapangyarihang bansa
Ang mahinang bansa ay nagbibigay ng espesyal na karapatang magnegosyo sa mas makapangyarihang bansa
- Paggamit ng daungan
- Paggamit ng kanilang likas na yaman
Sphere of Influence
Isang lugar kung saan hindi ganap na nasakop ng dayuhan
Isang lugar o maliit na bahagi ng bansa kung saan kontralado ang pamahalaan at pulitika ng makapangyarihang
bansa

ARALIN 9
IKALAWANG YUGTO NG IMPERYALISMO
AFRICA
PAGGALUGAD AT PAG-AAGAWAN SA GITNANG AFRICA
THE DARK CONTINENT
 Hindi gaanong kilila ng mga Europeo ang Africa sapagkat mahirap marating ang kaloob loob nito.
 Hindi maasahan ang mga ilog dahil marami sa mga ito ang malakas ang agos at lubhang mapanganip.
 Madilim ang gubat dito at maraming hayop na naglipanan
David Livingstone (1854)
 - Nagmula sa Great Britain
 - Ginalugad ang ilog Zambesi
 Unang dayuhan na nakamasid sa magandang talon ng Victoria na ipinangalan sa reyna ng England
 Nakita rin niya ang lawa ng Nyasa at Tanganyika. Dito siya namatay sa edad na 60 dahil sa sakit na Malaria
Richard Burto
 Nakatuklas sa great lake sa silangang africa
 Nagpatunay na ang pinaggagalingan ng tubig nile ay ang lake Nynanza
ANG PAG-AAGAWAN SA AFRICA NG MGA BANSA EUROPE
 Ang paglaganap ng relihiyon
 Pangkabuhayang pangangailangan
  Kalakalan ng alipin
THE BERLIN CONFERENCE
 Pagpupulong ng mga bansang nais umangkin sa Africa
 Pandaigdigan conference na ginanap sa Berlin
 Great Britain, Germany, France, Italy Belguim, Spain, at Portugal
 Hangganan ng kanilang sakop na lupain sa Africa
 Malayang paglalayag sa katubigan ng kontinente
 Pagbabawal sa pagkuha ng mga mamayang Africano para gawing alipin o ari-arian
Tatlong rehiyon ng kontinenteng Africa
 Hilagang bahagi na nakaharap sa Dagat Mediterranean
 Pinakagitnang bahagi ng tropiko o mainit na bahagi
 Timog na bahagi o ang malamig na bahagi
 Sagana sa likas na yaman ang mga pook na ito tulad ng mga taniman ng ubas, mga puno ng citrus, butyl at
pastulan ng hayop at magagandang panirahan ng mga europeo
 Pinaniniwalaang may mina ng bakal ang bundok ng Atlas sa Morocco.
IMPERYALISMONG INGLES SA TIMOG ASYA
 Sa mga mananakop hindi natinag ang imperyo ng Great Britain, sa halip lalo pa itong lumawak.
 Bagaman lumaya ang 13 kolonya sa America sa Rebolusyong Amerikano, nadagdagan naman ito sa ibang
dako
British Indian Company
- Naging lubhang makapangyarihan sa pamahalaan at ang mga kaisipan, kaugalian, edukasyon at teknolohiya sa
bansa dinala
Pinakamaningning Na Hiyas
- Tawag sa imperyong India ang paglipat ng control ng kompanya (british Indian company) sa pamahalaan ng
imperyo noong huling bahagi ng 1800
- Sa kasunduan sa Paris noong 1763 nagwakas sa pitong taong digmaan ng France at Britain, nawalan ng
teritoryo sa India ang France.
ANG UNITED STATES SA PALIGSAHAN NG MGA BANSANG MANANAKOP
 Hindi nagpahuli ang United States sa mga bansang Industriyalisado
 Hindi sang-ayon ang Africa sa pananakop ngunit napasali sa pakikidigma ng United State sa Spain noon 1898
 Nagtagumpay ang America na nagdulot ng pagsakop sa Guam, Puerto Rico at Pilipinas na dating hawak ng
Spain
Teritoryong nakuha ng United State
SAMAO
- Naging mahalagang himpilang-dagat
HAWAII
- Saan makikita ang Pearl Harbor na pinakapatok na baseng pandagat ng United State sa Pacific
William Mckinley
 Pangulo ng United State
 Pinag-isipan kung ano ang nararapat gawin sa Pilipinas.

ARALIN 10
Ang hugis tatsulok ay sumisimbolo sa estraktura ng lipunan kung saan ang mayayaman ay makikita sa tuktok, sa
panggitnang uri sa gitna at ang mahihirap ay sa ibaba. Hinahamon ng umawit na baliktarin ang ayos ng lipunan na
nang nakararaming mahihirap ay siyang ilagay sa tuktok.
- Orihinal na awitin ng bandang buklod
Ang awiting tatsulok ay nilikha bilang reaksiyon sa polisiyang militarisasyon ng dating pangulong Corazon Aquino.
Layon ng administrasyong ito ay nagdulot ng kapahamakan sa malaking bilang ng sibilyan. Muling binuhay ni
bamboo ang awiting ito bilang paalala sa di-pantay na istrukturang panlipunan ng bansa.
ARALIN 10
REBOLUSYONG PANGKAISIPAN
REBOLUSYON
- Ito ay tumutukoy sa mabilisang pagbabago ng isang intitusyon o lipunan.
- Nagdudulot ng pansamantalang kaguluhan lalo’t higit sa mga taong nasanay sa isang tahimik at
konserbatibong pamumuhay
Panahon ng Kaliwanagan (Enlightenment)
- Umunlad noong ika-18 na siglo (1700’s)
- Pagpapaunlad ng buhay ng tao sa laranganng pangkabuhayan, pampolitika, panrelihiyon at maging sa
edukasyon
- Nakasentro ang ideyang ito sa paggamit ng “reason o katuwiran” sa pagsagot sa suliraning panlipunan,
pampulituka at pang-ekonomiya
KAISIPANG POLITIKAL
Baron de Montesquieu
- Tahasang tinuligsa ang absolutong monarkiyang nararanasan sa France
- Naglagda ng aklat na “The Spirit of the Law (1748)
- Balance of power
The Spirit of the Law (1748)
- Tinalakay ang ibat ibang pamahalaang namayani sa Europa
PHILOSOPHES
5 MAHALAGANG KAISIPAN BUMUO SA KANILANG PILOSOPIYA
1. Naniniwala ang mga philosophes na ang katotohanan (truth) ay maaring malaman gamit ang katwiran.
2. May paggalang ang philosophes sa kalikasan (nature) ng isang bagay.
- Naniniwala din sila na may likas na batas (natural law) ang lahat ng bagay
3. Ang kaligayahan para sa mga philosophes ay matatagpuan ng mga taong sumusunod sa batas ng kalikasan.
- Naniniwala sila na ang maginhawang buhay ay maaring maranasan sa mundo.
- Ayon naman sa paniniwalang Medieval na kailangan tanggapin ang kahirapan habang nabubuhay upang
matamasa ang kaginhawaan sa kabilang buhay
4. Ang mga philosophes ang unang Europeong naniwala na maaring umunlad kung gagamitin ng “makaagham na
paraan”
5. Nagnanais ng Kalayaan ang mga philosophes
Sumasang-ayon ba kayo sa mga philosophes sa kanilang paniniwala na maaring maranasan ang kaginhawaan habang
ikaw ay nabubuhay?
Francois Marie Arouet (Voltaire)
- Itinuturing na maimpluwensyang philosophes
- Nagsulat ng higit 70 aklat na may temang kasaysayan, pilosopiya, politika at maging drama
- Gumagamit ng satiriko sa mga katunggali tulad ng mga pari, aristocrats, at maging ang pamahalaan.
- Pinatapon siya sa England ng dalawang taon kung saan nasaksihan at hinangaan ang pamahalaang Inglesh.
- Nagkaroon ng maraming kaaway dahil sa kanyang opinion. Hindi tumigil sa pakikipaglaban upang matamasa
ang katuwiran, Kalayaan sa pamamahayag at pagpili ng relihiyon tolerance.
Jean Jacques Rousseau
- Nakilala sa kahusayan sa pagsulat ng mga sanaysay na tumatalakay sa kahalagahan ng kalayaang pang-
indibidwal (individual freedom)
- Naniniwala na ang pag-unlad ng lipunan o sibilisasyon ang siyang nagnakaw sa kabutihan ng tao
- Ayon sa kaniya likas na Mabuti ang tao. Nagiging masama lamang ang tao dahil sa impluwensya ng lipunang
kaniyang kinabibilangan.
- Binigyang-diin niya na ang kasamaan ng lipunan (evils of the society) ay mauugat sa hindi pantay-pantay na
distribusyon ng yaman at labis na kagustuhan sa pagkamal nito
THE SOCIAL CONTRACT
- Paniniwala tungkol sa mabuting pamahalaan
- Magkakaroon lamang ng maayos na pamahalaan kung ito ay nilikha ayon sa pangkalahatang kagustuhan
(general will)
- Naging saligan ng mga batas ng rebolusyon sa France.
PAGPAPALAGANAP NG IDEYANG LIBERAL
Denis Diderot
- Sumulat ng 28 na volume na encyclopedia.
- Naglayong baguhin ang paraan ng pag-iisip ng mga tao sa pamamagitan ng pagbibigay ng mga bagong
kaisipan sa mga usaping pamamahala, pilosopiya at relihiyon
- Binatikos ang kaisipang Divine Right at ang tradisyunal na relihiyon.
MGA KABABAIHAN SA PANAHON NG ENLIGHTENMENT
A VINDICATION OF THE RIGHTS OF THE WOMEN IN WALLSTONECRAFT
- Hinihingi na bigyang pagkakataon ang kababaihang makapag-aral sapagkat ito ang paraan upang magkaroon
ng pagkakapantay ang kalalakihan at kababaihan
- Pinangunahan nina Catherine Macaulay at Mary Wallstonecraft
Catherine Macaulay
Mary Wallstonecraft