FILIPINO 3 – DALUMAT
gamit ang paa sa pamamagitan pag apak sa sahig
IFUGAO TERMS PROPOSED FOR INCORPORATION INTO
THE VOCABULARY OF THE NATIONAL LANGUAGE NI M.
DULAWAN
Kasaysayan
- Ifugao: Naging sentro ng digmaan sa WWII.
- 1905, ginawang isang probinsya ng “Mountain
Province”
- Hunyo 18, 1966, naging isang malayang probinsya at
ang capitolio ay ang munisipalidad ng Lagawe, may
11 bayan at apat na dayalekto
Kultura
Ang mga Ifugao ay sumasamba sa kapaligiran at sa
madaming mga diyos. Madaming ritwal at sakripisyo ang
sinusunod ng mga Ifugao upang mapasaya ang kanilang
mga diyos
Hagdan-Hagdang Palayan
- Itinayo ng tribo gamit ang mga kamay at
makalumang kagamitan
- Noong 1995, ipinahayag ng UNESCO ang lugar nito
bilang Pamanang Lugar sa Mundo (World Heritage
Site)
Ifugao
- Ifugao mula sa salitang Ipugo (nagmula sa burol)
- Ipugo (bigas na binigay ng diyos na si Matungulan)
- Ang Ifugao ay isang walang baybayin na lalawigan ng
Pilipinas sa Cordillera Administrative Region sa Luzon
- Ito rin ang tawag sa mga nakatira sa Ifugao
- Wika ng Ifugao: Bontoc, Tuwali, Kalanguya Amganad
Bagol
- nanga-ngahulugang dios o diosa.
- Ang mga Ifugao ay may pinani-niwalaang apat na
kaharian:
a) Kabunyan (Skyworld) - dios sa Kabunyan
b) Ampuwal at Liddum Dalom (Underworld) – dios
sa Dalom
c) Mayogyog Lagud (Eastern world) – dios sa Lagud
d) Timmalug Daya (Western world) - dios sa Daya
Dinipaan Bagol
- Ang isa pang kahulugan ng Bagol ay Kanin at
seremonya kung saan ang mga Mumbaki (Ritualist)
ay nakikipag usap sa mga dios o diosa.
Hudhud
- nanga-ngahulugang storya, ngunit ito ay kadalasang
iniintindi bilang isang uri ng epik o romantikong
pagkanta. Ang Hudhud ay palaging grupong
perpormans at ito ay hindi maaaring gawin ng mag-
isa lamang
Baltung
- nangangahulugang " foot stomp " na isang ritwal na
isinasagawa ng mga taga Ifugao.
1|FILIPINO 3 – DALUMAT SA FILIPINO
- Ang lider ng mga kumakanta ay gumagawa ng tunog
bago niya ipakilala ang kanilang kanta
Mumbaltung - Lider ng mga kumakanta at hango sa
salitang Baltung.
Mun-abbuy - Mga kabilang sa mga kumakanta
Bangibang
- Isang intrumento na galing sa lugar ng Ifugao.Ito ay
gawa sa piraso kahoy na ang hawakan ay gawa sa
rattan, ginagamitan ng stick o patpat upang
mapatunog ito.
- Tumutukoy dinn sa ritwal na pagganap karaniwang
tinatawag na bangibang intrumento ay pinatugtog
ng isang mahabang linya ng kalalakihan
Mumbangibang - mga gumagawa ng ritwal na pag sayaw
at pag tugtog ng bangibang
Dalawang klase ng ritwal ng Bangibang
a) Dog-al - nangunguhulugan na “paalisin” Ito ay ang
pagpapalayas sa mga isipiritu ng mga insektong
sumisira sa mga pananim
b) Him-ung- isinasagawa sa libing ng isang pinatay na
tao
Honga
- Ifugao term na walang anumang katumbas na salita
sa ibang mga wika.
- nangangahulugang ritwal ng pasasalamat o
kabutihan
Uri ng Honga Rites
a) Honga di Kitaguwan - Ritwal na isinagawa sa bahay
para sa ikabubuti ng mga kasapi ng pamilya
b) Hongan di Page - Ito ay isinasagawa sa palayan
upang magkaroon ng magandang ani ng bigas
Munhonga - magkaroon o sponsor ng pagganap ng a
honga sa bahay
Hong-on - pagganap ng isang honga sa tahanan sa
karangalan at ngalan ng isang nakatatanda, isang ama o
ina, o kung minsan isang lolo
Hingnga - nangangahulugang sanhi ng pagganap ng
kagalingan na ritwal para sa at sa ngalan ng nakatatanda
Hagoho
- Isang dalubhasang ritwal na ginanap sa bahay sa gabi
ng isa lamang mumbaki
Anyo ng Hagoho Rites
a) Halupe - to ay isinasagawa upang isumpa ang mga
kaaway o upang lituhin sila sa kanilang mga
ginagawa.
b) Dinongdong - Ito ay isinasagawa upang isumpa ang
mga kaaway, maghirap o di kaya’y hanggang sila ay
mamatay
Bagwa
- Ang ibig sabihin nito ay ilabas o alisan ng takip ang
isang bagay mula sa isang nakabaon na estado.
- Ito ay isang ritwal na pagsasanay ng paghukay ng
mga buto ng isang patay na tao, paglilinis at muling
pagbabalot sa mga ito bago muling ipasok ang mga
ito
- Pagkatapos ng dalawang gabing pagbabantay kung
saan maraming hayop ang kinakatay bilang
sakripisyo, ang mga buto ay ibinalik sa libingan sa
hapon ng ikatlong araw
Dangli
- Ito ay tumutukoy sa mga hayop na
isinakripisyo/kinatay sa isang ritwal.
- Isang baboy sa ikalawang gabi at isa pang malaking
baboy sa pangatlong araw. Kung ang pamilya ay
mayaman, isang kalabaw ay idinadagdag sa baboy sa
ikatlong araw
Bolwa
- Pagsasanay ng pagbabahagi ng karne sa mga
kamaganak ng dugo mula sa mga kinakatay na hayop
sa isang honga sa bahay.
- Ang pagbabahagi ay mahigpit na nakabatay sa antas
ng pagkakamag-anak - mas malapit ang isang kamag-
anak, mas malaki ang kanyang bahagi ng karne, at
ang laki ay nababawasan batay sa layo ng relasyon.
- Tumutukoy din sa piraso ng pagbabahagi ng karne.
Iba pang mga derivatives ay binolwa at nabolwa na
pareho ang kahulugan - tumutukoy ang mga ito sa
karne ng inalay na hayop na naibahagi sa mga
kamag-anak.
Mumbobolwa - nangangahulugang mga kamaganak na
may karapatan sa isang bolwa o bahagi ng karne mula sa
kinakatay na hayop sa isang honga na ginanap sa bahay.
Kongklusyon
Ang konstitusyon ng Pilipinas ay naglalaan para sa pag-
aampon ng isang karaniwang Pilipino Pambansang wika:
ARTIKULO XIV, SEK. 6. Ang wikang pambansa ng Pilipinas
ay Filipino. Samantalang nalilinang, ito ay dapat
payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na mga
wika ng Pilipinas at sa iba pang mga wika.
Ang proseso ng pagpapayaman sa pamamagitan ng
diskarte ng pagsasama ng mga termino o salita mula sa
ang iba pang mga wika sa Pilipinas ay magandang paraan
upang mapabuti ang pangrehiyong oposisyon sa
Tagalog-based na national lanugage at para maiseguro
2|FILIPINO 3 – DALUMAT SA FILIPINO
ang pagtanggap nito ng lahat ng mga pangkat etniko ng
Pilipinas
“FILIPINO NG KILUSANG PAMBANSA-DEMOKRATIKO
(KPD): PILOSOPIYA AT PULITIKA SA PAMBANSANG
WIKA” NI MONICO M. ATIENZA
Mga Artikulong Tinatalakay
1. Ang KPD sa Pilipinas bilang matagal nang pagkilos sa
ideyolohiya, pulitika, at organisasyon sa lipunang
Pilipino
2. Ang pulitika at pilosopiya ng kilusan kaugnay ang
wika at pambansang wikang itinataguyod at
ipinakikipaglaban nito sa nakalipas ng halos tatlong
dekada
3. Ang mga katangian ng mga Pilipino/Filipino ng
nasabing kilusan, laluna sa usapin ng pilosopiya at
pulitika nito kaugnay ng pagsasalin, ispeling,
bokabularyo, at ilang puntong gramatika
4. Ang pangkalahatang praktika nito sa wikang
pambansa bilang diskuro at praktika ng
rebolusyonaryong pakikibaka nito sa malapyudal at
malakolonyal na kaayusan ng lipunang Pilipino
Kilusang Pambansa-Demokratiko (KPD)
- Tumutukoy sa mga rebolusyonaryong puwersa–mga
uri, sektor, grupo at mga indibidwal–na nasa
pamumuno ng Partido Komunista ng Pilipinas na
muling itinatag noong Disyembre 26, 1968 at mas
kilala sa tawag na CPP-MLKMZ (Communist Party of
The PhilippinesMarxista-Leninista-Kaisipang Mao
Zedong)
Ideyolohiya
- Tumutukoy sa abanteng kaisipan at kamalayang
gumagabay at nagpapakilos sa sulong na
destakamento ng uring manggagawa-ng
proletaryang partido nito para wasakin ang
pagsasamantala at pangaapi at lahat ng tipo ng
reaksyon sa lipunang binabansot ng kapitalismo
Pulitika
- Tumutukoy sa lahat ng anyo ng pagkilos ng KPD na
may tuwiran o masustansyang layon nitong umagaw
at magpanatili ng kapangyarihang kumontrol at
mamahala sa gobyero, mula mababa hanggang
mataas na antas
Sa KPD, ang pambansang wika ay PILIPINO. Ito ay
nakabatay sa Tagalog at napayaman na ito ng iba't ibang
salita at termino mula sa iba't ibang wika sa Pilipinas,
kasama na ang mga dayuhang wika, pangunahin na ang
Kastila at Ingles
Mga Katangian
1. Siyentipiko - ito ay batay sa obhetibong
katotohanan. Isinasaad din nito ang obhetibong
 kalagayan, di tulad ng wikang ginagamit ng mga
burges at mga nagsasanggalang sa umiiral na
kalagayan na binabaluktot ang wika upang itago sa
nakararami ang mga katunayan
2. Pangmasa - ito’y wika ng malawak na masa ng
sambayanan at nagliligkod sa kanila
3. Pambansa - sa itong wikang katutubo at sa gayo'y
nagtataglay ng mga katangiang likas sa ating bansa,
ibig sabihi'y isa itong kasangkapan sa paglalahad ng
ating pambansang kamalayan
Mga Panuntunan at Paliwanag Hinggil sa Pagsasalin,
Ispeling, Bokabularyo at Balarila/Gramatikang
Pilipino/Filipino
Noong 1981, naglabas ng dalawang dokumento ang
Kawanihan sa Pagsasalin (Kawsa) na nasa ilalim ng
Departamento sa Edukasyon ng Pangkalahatang
Kalihiman ng CPP-MLKMZ. Ito ay ang “Gabay sa
Pagsasalin” at “Ilang Punto Tungkol sa Ispeling,
Bokabularyo at Balarilang Pilipino." Ang huli ay nirebisa
at muling inilabas nitong 1996; tinawag na itong "Gabay
Tungkol sa Ispeling, Bokabularyo at Balarilang Pilipino."
Tagubiling Dapat Sundin at Isaalang-alang ng mga
Tagasalin ng KPD
1. Ang tagasalin ay dapat maging matatas sa mahigit sa
isang wikang Pilipino. Higit na mainam kung siya ay
likas na mahilig sa wika o kultura.
2. Ang tagasalin ay dapat may sapat na pagkaunawa sa
akdang isinasalin.
3. Ang tagasalin ay dapat ding may sapat na
pagkaunawa sa pangkalahatang linya ng kilusan at
iba't ibang aspeto ng gawaing rebolusyonaryo, at
may sapat na pamilyaridad sa mga saligang prinsipyo
ng Marxismo Leninismo.
4. Dapat munang basahin, suriin at pag-aralan ang
orihinal bago aktwal na isalin ang akda.
5. Maging konsistent sa mga katumbas ng mga
terminong madalas ginagamit ng kilusan.
6. Laging magkonsulta sa mahuhusay na diksyunaryo.
7. Mahusay na paraan ang pagbasa nang malakas para
matukoy ang mga parteng asiwa o di-malinaw ang
pagkakasalin.
8. Ihambing ang haba ng salin sa orihinal.
9. Subukang ipabasa ang borador sa ilang tipikong
babasa ng akdang isasalin. Huwag pipiliin yaong
pamilyar na sa tekstong Ingles.
10. Bagamat karamihan sa mga isinasalin ngayon ay mga
dokumento't akdang pampulitika, hikayatin ang mga
kasamang magsalin ng akdang pampanitikan
Mga Ilang Alituntunin at mga Salitang Hiram sa Wikang
Dayuhan
1. Sa mga salitang hiram na mababaybay kapwa sa E/ES
at sa I/IS, maaaring gamitin ang kahit alin, maging
konsistent lang sa gamit sa isang dokumento o
3|FILIPINO 3 – DALUMAT SA FILIPINO
sulatin; gayundin sa mga salitang hiram na
mababaybay kapwa sa O at U
(esudyante/istudyante, komander/kumander)
2. Ang mga tunog long I at long A sa ingles ay AY at EY
sa Pilipino (obertaym=overtime, dedlayn=deadline)
3. Prinsipyong “kung ano ang bigkas , siyang baybay”
(ideya, hindi idea; empleyado, hindi empleado)
4. Hindi dapat mawala ang G sa katinig na NG (bangko,
kongklusyon)
5. Tinatanggap na ang maraming kambal-katinig
(kwento, dyaryo)
6. Tinatanggap ang mga baybay na traysikel, plakard,
istak, tortyur, impormer at isparo
7. Kung mga pangngalang pantangi ang pag uusapan,
ginagamit ang mga kaugaliang baybay sa mga
pangalan ng tao at mga lungsod, probinsiya o
partikular na lugar sa Pilipinas. (Karl Max, Metro
Manila)
8. Ginagamitan ng gitling ang mga salitang tambalan
(ningas-kugon, anti-imperyalista)
9. Di na ginagamitan ng kudlit o apostrophe ang mga
salitang gaya ng ngunit, subalit, bastat, bawat,
bagamat at kahit
Kongklusyon
Ang pagtataguyod at pagsusulong ng demokratikong
rebolusyong bayan sa pambansang antas ang materyal at
panlipunang konteksto ng wika ng KPD.
Ang wikang Pilipino/Filipino ang pangunahin at
masaklaw na wika ng KPD, wikang masasabi ngang
imbakan-tipunan, tagapagpahayag-tagapamansag at
daluyan ng pagkokonsepto, pagtiteyorya,
pamimilosopiya at pagkilos sa pulitika.
Ito rin ay diskursong di lamang nagsasalita/nagsasatitik/
nagsasateksto, bagkus nga'y umuusig at bumabago ng
kalakarang umiiral sa daigdig ng kabulaanan at
katotohanan at sa lipunan ng tunggalian
BIGWAS SA NEOLIBERALISMO, ALTERNATIBO SA
KAPITALISMO: ADBOKASIYANG PANGWIKA AT
SOSYALISTANG PROGRAMA SA NOBELANG MGA
IBONG MANDARAGIT NI AMADO V. HERNANDEZ
Mito ng Globalisasyon
- Utopya ng “daigdig na walang hanggan” o
“borderless world”
- Ang pangakong kaunlaran para sa lahat ay
napatunayang isa lamang mito
Teknikalisasyon at Dehumanisasyon sa Ilalim ng K-12
1. Bulag na pagkopya sa sistemang pang-edukasyon ng
nakararaming bansa. Batas Republika 10533 o
Kindergarten to 12 years of Basic education. Anim na
petisyon ang isinampa sa Korte Suprema ng mga
 grupong gaya ng Suspend K to 12 Coalition, Tanggol
Wika, Suspend K to 12 Alliance at iba
2. regional integration; globalization; global
competitiveness; benchmarking; job market;
technical-vocationalat iba pa. Bumaha ng ayudang
pinansiyal ang Pilipinas mula sa mga dayuhang
entidad para sa pagpapalaganap ng K to 12 sa bansa.
Sa kabila ng ayudang ito ang pagpapatupad ng K to
12 sa buong bansa ay hindi matagumpay dahil sa
kawalan ng sapat na kahandaan ng gobyerno
3. Ayon sa Deparamento ng Edukasyob, 500,000
estudyante ang mag eenroll sa pribadong senior
highschool na nagtapos sa pampublikong Junior
Highschool ay mabibigyan ng subsidyong 8,750
hanggang 22,500 piso kada taon
4. Ipinagpatuloy ang imposisyon ng mga kompetensi sa
bawat asignatura na nilikha ng mga “eksperto” na
wala namang sapat na koordinasyon at konsultasyin
sa mga guro at iba pang stakeholder sa buong bansa
Pakikibaka Laban sa Pagbura sa Filipino, Literatura,
Kasaysayan at Iba Pang Asignatura
Commission on Higher Education Memorandum Order
(CMO) no. 20, series of 2013 - binura ng ikalawang
administrasyong aquino ang asignaturang filipino,
literatura, at philippine government & constitution.
Binura pa ng Departamento ng Edukasyon ang
asignaturang Kasaysayan ng PIlipinas/Philippine History
sa Junior Highschool at hindi rin ito isinama sa kurikulum
ng senior highschool.
“Ang hindi lumingon sa pinanggalingan, di makararating
sa paroroonan”
Ayon sa Philippine Normal University (PNU), “Bukal ng
karunungan ang Filipino bilang larangan na humuhubog
ng kabuuan, kaakibat, ang pagpapahalaga sa ating
pagkamamamayang Filipino. Gamit ang Filipino bilang
isang larangan, itinatampok at binubuo nito ang
pagkatao at pagkakakilanlan ng ating lahi na pundasyon
ng ating kamalayan at kalinangan. Malinaw na ang
wikang Filipino ang pangunahing instrument upang
mapaunlad ang kaalaman at kasanayan ng mga magaaral
tungo sa pambansang kaunlaran.”
Wikang Pambansa Bilang Pangunahing Wika ng
Edukasyon, Komunikasyon, at Pambansang Diskurso
Bigo ang mga gobyerno ng mga kapitalistang bansa sa
Estados Unidos at sa Europa na resolbahan ang krisis ng
kapitalismo na sumambulat noong 2008.
Halimbawa:
- Hindi lumalawak na pamilihan o mercado
- Pananamlay ng kalakalang global
- Mabagal na paglago ng GDP ng daigdig
4|FILIPINO 3 – DALUMAT SA FILIPINO
Ang mga remedyong alok ng mga kapitalista ay lalo
lamang nagpalawak at nagpalala sa umiiral na krisis
sapagkat hindi nilulutas ng mga ito ang ugat ng
problema.
Sa kaso ng Pilipinas, humigit kumulang 20-40 milyong
Filipino ang maituturing na mahirap
Naratibo ng Kahirapan sa Panahon ng Kapitalismo:
Maligalig na Lipunang Walang Karapatan
Ayon kay Eagleton ang radikal na intelektwal nina
Chomsky, Bello (sa Capitalism's Last Stand)
Deglobalization in the Age of Austerity), Zabala, Zibek (sa
Living in The End Times), Eagleton, Sison at iba pa,
kapitalismo ang salarin sa umiiral na krisis, kaya't ang
pagwawakas lamang ng kapitalismo at pagsilang ng isang
bagong sisternang panlipunan ang lulutas sa krisis
Nakaranas ng kalunus-lunos na sitwasyon ng Gresya - na
lalong sumadsad ang ekonomiya mula noong 2008
pagkatapos na sundin nito ang mga preskripsiyon ng mga
kapitalistang tulad ng (European Union, International
Monetary Fund (IMF) at European Central Bank)
Pope Francis - Mula sa kanyang inilarawan sa nasabing
dokumento, Maging relihiyoso ay nagpapahayag na rin
ng mariing pagpuna sa mga kontemporaryong
inhustisyang dulot ng naghaharing sistemang kapitalista
Evangeli Gaudium- lider ng Simbahang Romano Katoliko
Sosyalismo
- ideolohiyang direktang kabaligtaran ng kapitalismo
kaya malaki ang pangangailangan na suriin ito bilang
alternatibo sa kapitalismo.
- Tubo sa negosyo ay kontrolado ng komunidad
- Ang mga negosyo at serbisyo ay pag-aari at
kontrolado ng komunidad/gobyerno
Hernandez (133) - Mga ibong Mandaragit: "Ang
sosyalismoý ang pagmamay-ari ng bayan o estado sa mga
kasangkapan sa produksiyon, at ng produksiyon din
naman, upang gamitin at iukol sa kapakanan ng
sambayanan”
Dalawang Klase ng Sosyedad na Magkasalungat ang
Interes
a) Nabubuhay at yumayaman sa pagmamay-ari ng mga
kasangkapan sa produksiyon
b) Klase obrera
Kapitalismo
- Tubo sa negosyo ay kinakamal at sinosolo ng mga
kapitalista
- Ang mga negosyo at serbisyo ay pag-aari at
kontrolado ng iilang mayamang indibidwal.
To be continued

BARANGAY: BANGKA AT LIPUNAN NI DR. EFREN B.
ISORENA, PhD.
Tatalakayin ang kahalagahan ng barangay bilang isang
institusyon sa ating lipunan. Ipinapakita rin sa libro kung
paano ito nagsisilbing bangka upang maipagtanggol at
maipaglaban ang mga karapatan ng mga mamamayan
noon at sa kasalukuyan.
Ang Kasalukuyang Barangay
- isang napakahalagang institusyon sa ating lipunan.
Ito ang unang pagkakataon ng mga mamamayan na
makapagpahayag ng kanilang mga pangangailangan
at kailangan sa kanilang komunidad.
- Pinamumunuan ito ng Pamahalaang Barangay na
pinangungunahan ng Punong Barangay at ng
kanyang Konseho
- naglalayon na maipagtanggol at maprotektahan ang
mga karapatan ng mga mamamayan. Sa
pamamagitan ng mga barangay, maaring mag-file ng
reklamo at magsumbong ang mga mamamayan
tungkol sa anumang paglabag sa kanilang mga
karapatan.
- Ito rin ang lugar kung saan maaring magtulungan ang
mga mamamayan upang maipaglaban ang kanilang
mga karapatan, tulad ng pagtulong sa mga biktima
ng karahasan sa tahanan, pagpapakain sa mga
mahihirap, at pagbibigay ng serbisyong
pangkalusugan sa mga mamamayan
- Isa sa mga mahahalagang papel na ginagampanan ng
mga barangay ay ang paglikha ng mga programa at
proyekto upang maipabuti ang kalagayan ng mga
mamamayan. Ito ay maaaring pagpapaunlad ng mga
paaralan, pagpapatayo ng mga kalsada at tulay,
pagpapagawa ng mga malinis na palikuran, at iba pa
Ang Sinaunang Barangay
- mula sa salitang Malay na “Balangay”. Ito ay
tumutukoy sa isang lumang bangka, na hindi lamang
ginagamit ng mga Malay kundi noon pang bago pa
ang kolonyalismo sa ating bansa.
- nabuo sa pampang dahil sa mga taong dumating
mula sa ibang lugar sa Timog-silangang Asya gamit
ang mga bangka. Ang katangian ng nasabing bangka
ay tumutukoy sa pagkakaisa ng isang pamayanan
sapagkat, upang umusad ang balangay kakailanganin
itong sama-samang magsagwan
Ayon kay William Henry Scott sa kanyang librong
Barangay: Philippine Society and Culture in the Sixteeth
Century, ang Barangay ay:
- tumutukoy sa malawak at lubos na paggamit ng
bangka sa samu ’tsaring aspeto ng pang-araw-araw
na kabuhayan, at ang lokal na katangian ng
pamamahala.
- Ang bangka ang sentro ng kulturang maritimo. Dahil
ang pamumuhay ng sinaunang lipunan na
5|FILIPINO 3 – DALUMAT SA FILIPINO
masasalamin sa konsentrasyon ng panirahanan sa
mga baybay-dagat, tabing ilog, at mga tubig ang
maaaring pamangkaan.
Ang pisikal na deskripsyon ng bangkang ito ay “… malaki
at malapad na bangka, limampung katao ang maaaring
sumakay at isang daan sa mas Malaki …” (Quirinoat
Garcia 408-409)
- Paglalakbay (paghahanap ng bagong lupang
mapaninirahanan.)
- Pangangayaw (Ang pagiging pandigmang bangka ng
barangay, ang pangangayaw ay isang uri ng paglusob
sa mga banua upang mangalap ng alipin, pamimirata
at palakasin pa ang ugnayan ng bawat barangay.)
- Pangkalakalan. (Hango din sa salitang “barang” na
katagang Indones at Malay na ang kahulugan ay mga
bagay-bagay/kagamitan/paninda, at/o mga gamit o
paninda.)
- Mga ritwal
Ang katagang barangay bilang bangka at lipunan ay isang
implisitong pagkilala sa ugnayang ito. Ang mahalagang
papel na ito ay masasalamin sa mga pagpapakahulugan
ng katagang barangay na pawangkumakatawan sa
esensiya ng bayan. Maging sa kasalukuyan ang barangay
ay tumutukoy sa iisang pamayanan na may pagkakaisa
tungo sa maayos at payapang komunidad
Ang Bangka ay sumisimbolo sa mga sumusunod
- Politikal/Antas ng kapangyarihan sa
lipunan/Kaayusan sa lipunang pulitikal/Sinaunang
sistemang sosyopolitikal.
- Sumasalamin sa kultura at tradisyon ng mga
katutubo/Lipunang nasa iba ’tibang antas ng
transisyon mula sa primitibong estadong komunal
tungo sa Asiatikong anyo ng piyudalismo.
- Pangrelihiyon
Kongklusyon
Sa kasalukuyang panahon, ang barangay ay isa sa mga
institusyon na nagpapakita ng kakayahan ng mga
mamamayan upang magtulungan at magkapit-bisig
upang maipagtanggol at maprotektahan ang kanilang
mga karapatan. Sa pamamagitan ng mga barangay,
maaring magkaroon ng pagkakaisa at pagtutulungan
upang maipabuti ang kalagayan ng mga mamamayan.
Sa librong "Barangay: Ang Bangka at Lipunan " ni Dr.
Efren B. Isorena, PhD., nabibigyan tayo ng mas malalim
na kaalaman at pag-unawa tungkol sa kahalagahan ng
mga barangay sa ating lipunan.