TT

Malay 28.
1 (2015): 26-37
Ciao! Ciao!: Pagsusuri sa mga Pananda ng Negosasyon

sa Pagbuo ng Transnasyonal na Identidad ng mga Pilipino
sa Venezia, Italya / Ciao! Ciao!: Analysis of Signs
of Negotiations in the Formation of Transnational Identity
of Filipinos in Venice, Italy
Rowell D. Madula, Ph.D.
Pamantasang De La Salle-Manila
rmadula@gmail.com
Ang pangingibang-bayan ang isa sa iilang natitirang pamamaraan na nakikita ng maraming

pamilyang Pilipino para sa panlipunang mobilidad sa kasalukuyang panahon. Sa loob ng ilang
dekada, ang polisiya sa pagpapaigting ng labor export ng pamahalaan ang nagtulak sa marami
nating kababayan na maghanap ng kabuhayan sa labas ng bansa. Nilalayon ng papel na ito na
dalumatin ang naging karanasan ng mananaliksik sa kanyang pakikipag-ugnayan sa komunidad ng
mga Pilipinong naninirahan sa Venezia, Italya at sa pagtuturo ng wika at kulturang Pilipino sa mga
bata at kabataang miyembro nito. Bibigyang-pansin ang mga pananda ng pakikipagnegosasyon
ng mga Pilipino sa kanilang pagbuo, pagpapanatili, at paghubog ng transnasyonal na Pilipinong
identidad sa isang dayuhang bansa. Gamit ang konsepto ng transnasyonalismong migrasyon,
natuklasan na ang mga Pilipino ay patuloy na nakikipagnegosasyon para panatilihin ang kanilang
pagka-Pilipino habang namumuhay at pumapaloob sa kultura at identidad ng mga Italyano.
Mga Susing Salita: transnasyonalismo, Italya, identidad, migrasyon, negosasyon
A number of Filipino families see migration to another country as one of a few means to
achieve social mobility. In the past decades, the government’s labor export policy to synthesize
the researcher’s experience during his integration with a Filipino community in Venice, Italy
while teaching Filipino language and culture to migrant children and youth. The focus has pushed
many Filipinos to find jobs overseas. This paper aimsis to identify signs that these Filipinos
negotiate their identity in a foreign land. Using the concept of transnational migration, this
paper finds out that Filipinos in Venice, Italy negotiate to maintain their Filipino identity while
living and integrating with Italian society.
Keywords: transnationalism, Italy, identity, migration, negotiations
Copyright © 2015 by De La Salle University

Ciao! Ciao! R.D. Madula 27
PANIMULA Filipino at muli nilang makilala ang kultura ng

bayang kanilang pinagmulan. Isinagawa ito sa
Sa nakalipas na mahabang panahon, naging pamamagitan ng pagpunta ng dalawang guro sa
tahanan na ang bansang Italya ng maraming Venezia, Italya na nagturo ng wika at kulturang
Pilipino. Tinatayang nasa mahigit isandaang Pilipino sa Venezia mula Hunyo hanggang Hulyo
libong Pilipino ang nagtratrabaho sa bansang 2015.
ito. Maraming Pilipinong migrante ang piniling Ang Venezia ay isang lungsod sa hilagang
manatili na sa bansang ito at dito na manirahan kanluran ng Italya na binubuo ng 118 maliliit
kasama ang kanilang pamilya. Dahil dito, may na islang pinaghihiwalay ng mga kanal at
mga kabataang Pilipino na dito na ipinanganak pinagdurugtong ng mga tulay. Kilala ito sa
o dito na lumaki’t nagkaisip. Ang penomenon kagandahan, arkitektura, at mga likhang sining.
ng diaspora ng mga Pilipino ay nagluluwal ng Ang buong lungsod ay nasa listahan ng World
mga kabataang Pilipino na hindi lamang malayo Heritage Site kasama na ang mga laguna nito.
sa pisikal na lebel sa Pilipinas, kundi maging sa Kilala rin ang Venezia sa mga bansag na “Queen
kanilang kamalayan bilang mga Pilipino. Marami of the Adriatic,” “City of Water,” “City of Masks,”
sa kanila ay unti-unti nang nakalilimot at tuluyang “City of Bridges,” “The Floating City,” at “City
napapalayo sa kanilang wika at kultura. of Canals.” (Wikipedia)
Batay sa tala noong 2009, may 270,098 tao ang
naninirahan sa Venezia. Sa nakalipas na dekada ay
PAGLALAYAG NG MANUNGGUL SA nakararanas ang lungsod ng unti-unting pagbaba
VENEZIA ng populasyon. Kapansin-pansin din na 25.7%
ng kanilang populasyon ay mga pensiyonado
Taong 2014 nang simulang pag-usapan ang samantalang 14.36% lamang ang mga menor de
isang proyekto sa pagitan ng Departamento edad o may gulang na 18 pababa. Samantala, 9.8%
ng Filipino ng Pamantasang De La Salle at ng populasyon o 26,852 sa kanila ay mga dayuhan
ng Filipino Community of Venice, Mestre- na ang nakararami ay nagmula sa ibang bansang
Terraferma, kasama ang Chiesa de la Fava, isang Europeo, at ilan pang bansa mula sa Asya, tulad
simbahang Katoliko sa Venezia, Italya. Ito ay ang ng Pilipinas. (Second Chance 7-8). Sa huling
proyektong Manunggul Jar, isang programang tala ng Filipino Community of Venice, Mestre-
pang-edukasyon sa wika at kulturang Pilipino Terraferma, may 2,638 Pilipinong naninirahan at
sa bansang Italya. Nabanggit ng mga Pilipino nagtratrabaho sa Venezia.
sa Venezia na ang isa sa mga problemang Ayon sa Venice Chamber of Commerce, noong
kinakaharap ng mga Pilipino, lalo na ng mga 2010, may 29,206 na negosyo sa Venezia. Ang
bata at kabataan sa Venezia, ay ang kanilang unti- 30.1% nito ay nasa komersiyal na mga gawain,
unting pagkalimot sa wika at kulturang Pilipino. 10% ay sa konstruksiyon, at 13.5% ay nasa
Mula rito, inilunsad ang Manunggul Jar industriya ng lodging at restawran. Napakahalaga
Project: Isang Programang Pang-edukasyon sa ng industriya ng turismo dahil ang kalagayan ng
Wika at Kulturang Pilipino sa Italya. Tulad ng ibang sektor sa lungsod ay nakadepende sa sigla
isang tapayang manunggul na may labas, loob ng turismo. Batay sa tala ng Province of Venice
at lalim, ang programang ito ay ang paglabas ng Tourism Department noong 2007, may 385 hotels
bansa ng mga Pilipinong iskolar at edukador, at mahigit sa 1,300 na iba pang uri ng akomodasyon
upang ilapit sa kalooban ng mga pamilyang tulad ng guesthouse, bed and breakfast, hostels,
OFWs ang wika at kulturang Pilipino para camping areas at iba pa. (Second Chance 9-10).
palalimin ang pag-unawa at pagmamahal sa Mahalaga rin ang industriyang ito dahil dito
sariling bansa. Layunin ng proyektong ito karaniwang nagtratrabaho ang maraming Pilipino
maturuan ang mga batang Pilipino ng wikang sa Venezia.
28 Malay Tomo XXVIII Blg. 1
CIAO? CIAO! CIAO! naman talaga tagalabas dahil ako rin tulad nila ay
isang Pilipino, na pumasok sa loob ng komunidad
Sa loob ng isang buwang pamamalagi ko ng mga Pilipino sa Venezia.
bilang guro at bahagi ng proyektong Manunggul
Jar sa Venezia, Italya, nakita ko ang paraan ng
pamumuhay ng mga Pilipinong naninirahan sa ITALYANO O PILIPINO O ITALYANONG
lungsod na ito. Mula sa aking pakikisalamuha PILIPINO?
at pakikipagkuwentuhan sa kanila hindi lamang
sa mga bata at kabataan, kundi maging sa mga Nag-iiba nga ba ang identidad ng isang taong
magulang at mga lider ng komunidad, inihahapag matagal nang naninirahan sa ibang bayan?
ko ang isang masid-suri sa kung papaano Paano kung ang isang kayumangging bata ay
nakikipagnegosasyon ang mga Pilipino sa bayang ipanganak at lumaki sa isang bansa ng mga puti?
iba sa pinagmulan ng kanilang mga ninuno’t Maaari bang kalimutan ang bayan at kulturang
pamilya, sa pagpapanatili o pagbuo ng isang pinagmulan niya? Masasabi mo bang ikaw ay
transnasyonalismong identidad. Pilipino kung ni hindi ka pa nakatutuntong sa
Ang salitang ciao ang isa sa mga Pilipinas? Ilan lamang ito sa mga tanong na
pinakaginagamit na salita sa Venezia. Ang ibig karaniwang dinadalumat sa usapin ng identidad
sabihin nito sa wikang Ingles ay maaaring “hi,” at migrasyon. Bilang tagamasid sa pang-araw-
“hello,” o “goodbye.” Ito ang salitang sinasambit araw na buhay-komunidad ng mga Pilipino sa
kapag may nakakasalubong kang kakilala o di Venezia, ito rin ang mga tanong na gumulo sa
kaya’y nagpapaalam sa kanya. Kung sa wikang aking isipan.
Filipino, maaaring katumbas nito sa esensiya ang Ang identidad ng isang tao ay hindi isang
mga salitang “kumusta,” “paalam,” o “sige.” Pero bagay na tapos na, na nariyan na. Ito ay patuloy
kapag Pilipino ang iyong nakasalubong, hindi lang na nirerekonstrak at dinedekonstrak ng ating
isang ciao ang iyong maririnig sa kanya, kung pang-araw-araw na pagdanas at pagmumuni-
hindi dalawa, ciao ciao. Bakit? Dahil sa ito ay muni. Ayon nga kay Stuart Hall, “identity is
isang uri ng pakikipagnegosasyon ng mga Pilipino the process that constitute and continuously re-
sa kanilang identidad. forming the subject who has to act and speak in
Mahilig ang mga Pilipino sa pag-uulit ng mga the social cultural world. Addressing both the
salita, mula sa pangalan tulad ng Jekjek, Jayjay, experience of racial identity and the nature of the
Johnjohn at maging sa mga pangkaraniwang salita political subject, by focusing on the process of
tulad ng major major. Ang pag-uulit ng salitang identification, a concept that allows the critic to
ciao ng mga Pilipinong nakatira sa Venezia destabilize the popular notion of fixed identities
ay isang uri ng negosasyon, hindi lamang sa that is often at the heart of ideologies associated
paggamit ng wikang Italyano, kundi ng kanilang with identity politics.” (Ewing 123)
pagiging Pilipino. Ang konsepto ng negosasyon Ang pagtingin sa identidad bilang politikal
ay nangangahulugan na hindi tuluyan at agarang at kultural na usapin ay pagkokonsidera sa
tinatanggap ang ibinibigay o inihahain sa iyo. indibidwal bilang sabjek ng negosasyon para
Gayundin, hindi rin naman nangangahulugan na sa identidad at bunga ng talaban ng iba’t iba
ikaw ang may hawak ng kapangyarihan, sa halip at maging magkakasalungat na mga identidad.
ay bahagi ito ng iyong paggigiit ng kapangyarihan, (Ewing 124). Ito ay malinaw na usapin din ng
pagkilala, at pagtanggap. Ipinapakita nito ang kapangyarihan, na maaaring ang magtakda ay
apropriasyon ng mga Pilipino sa bansang kanilang ang indibidwal o komunidad nito, o ang lipunang
tinitirhan lalo pa’t ito’y isang dayuhang bayan. kanya o kanilang ginagalawan. Ngunit sa mas
Ito ay pagsusuri ng iba pang mga panandang progresibong pananaw, sa proseso ng pagbuo ng
naobserbahan ko bilang tagalabas na hindi rin identidad, ang mga tao ay hindi lamang pasibong
tagatanggap ng mga konsepto ng identidad na Mayaman ang kasaysayan ng Venezia. Ito ay

inihaharap sa kanila, bagkus, sila ay aktibong isang bayan na nilikha ng mga tao sa gitna ng
nakikilahok kasama ng iba pang mga sosyal na tubig ilang siglo na ang nakararaan. Napupuno
aktor at estrukturang binubuo ng iba’t ibang antas ang mga isla nito ng dikit-dikit na matatandang
ng herarkiya at pagkakapantay-pantay. Ang mga estruktura at mga likhang sining na nagpapakita
sosyal na aktor na ito tulad ng pamilya, kamag- ng kanilang matibay na ugat sa kanilang identidad.
anak, kaibigan, kapitbahay, at maging simbahan Hindi maikakailang mataas ang pagtingin ng
ay mahalagang mga salik sa pagbuo ng identidad. mga Italyano sa pagiging Italyano bunga na rin
(Maedsen at Naerssen 62). ng malinaw na pagkilala sa mahabang panahon
Hindi maikakaila na ang mga Pilipino sa ng pagbuo at pagpapanatili ng kanilang matatag
Venezia, gaano man sila katagal nang nawalay na kultrura.
sa kanilang bayang pinanggalingan, ay patuloy Samantala, ang mga Pilipino ay mayroon
at aktibong nagsasagawa ng mga programa namang mahabang kasaysayan ng pagkasakop.
at proyekto para sa pagpapanatili ng kanilang Ayon nga sa Italyanong Monsignor ng Venezia
identidad, ng kanilang pagka-Pilipino. Sa gitna na si Fr. Luigi Ramazzotti, “I don’t know why,
ng pananatili sa isang bayang malayong-malayo perhaps the Philippines, as a country, which
ang kalagayan sa kanilang sariling bayan, mula was conquered, and (the Filipinos, they) never
sa panlipunan at pang-ekonomikong katangian ng conquered themselves, they are not facing
mga ito, patuloy ang pagkapit ng mga Pilipino sa themselves, they always submit themselves. I
Venezia sa kung anuman ang nalalabing bakas ng think this is very wrong.” Sa pagpunta ng mga
kanilang pagka-Pilipino. Pilipino sa Venezia, anong klaseng kultura at
Subalit malinaw ang sinasabi ng mga identidad ang kanilang bitbit at pag-iingatan?
pagpapakahulugan sa pagbuo ng identidad. Ang pundamental na tanong sa Pilosipiya na
Lagi’t lagi itong kaakibat ng pang-araw-araw “Sino ako?” ay patuloy pa rin nating sinasagot
nating karanasan bilang tao. Tulad ng identidad, magpahanggang ngayon. Patunay rito ang patuloy
ang kultura, ang pinagsasaluhang paraan ng na pagpapalakas ng mga kritiko’t iskolar sa larang
pamumuhay ng isang komunidad, ay hindi sarado ng Araling Pilipinas, Araling Pilipino, at Araling
sa iba pang kulturang nakapaligid dito. Ibig Filipino.
sabihin, ang pagsasama-sama ng mga Filipino sa Ang usapin ng migrasyon ng mga Pilipino
isang dayuhang bansa, ay tila hindi garantiya sa sa Venezia ay hindi lamang simpleng usapin ng
pagpapanatili ng kanilang pagkapit sa kulturang pagbuo ng identidad bilang Pilipino. Masasabing
Pilipino. ito ay usapin ng tinatawag na etnipikasyon. Paano
mapapanatili ang kultura at kaakuhang Pilipino,
“A culture is conceived to consist of established habang sa iyong sarili ay may pagnanais na
habits, values, attitudes, and practices that are maging bahagi, hindi lamang panandalian, kundi
widely shared, that have historical roots, and pangmatagalan, ng isang dayuhang bayan. May
that are differentiated in diverse ways from the dalawang modelo ng proseso ng etnipikasyon na
characteristics of other cultures. When people
binanggit ni Jonathan Friedman:
are born into or otherwise acquire a set of such
habits, values, attitudes, and practices, they
A. Integration/ Assimilation
have an identity that links them to the culture.
This refers to the movement of individual
Identities, in other words, are embedded in
subjects from the world of the migrant group
cultures, but they are nonetheless micro-
into the world of the host group. It takes
phenomena in the sense that it is individuals
numerous forms but it always consists in the
who internalize, maintain or abandon a culture’s
appropriation of a new reality by the subjects
characteristics. (Rosenau 39)
involved. Ordinary social life here is part of
the majority society but certain events and
occasions that mark specific identity are kept May posibilidad ba na maging enclavisasyon
separate. (85). ang modelo ng proseso ng etinipikasyon ng mga
Pilipino sa Venezia? Ang mga Tsinong migrante
B. Enclavization ang karaniwang nakagagawa ng ganitong klaseng
This refers to a number of processes within etnipikasyon kung saan sila ay nakabubuo ng
which alternative worlds are constructed and tinatawag na Chinatown sa mga bansang kanilang
maintained in practice. Diasporic formations
tinutuluyan. Bagamat may mga Tsinong migrante
are largely ethnifications of the migration
process itself where a series of cultural, rin sa Venezia, malayo pa ang kanilang tatahakin
economic and social relations are maintained para matupad ito. Samantala, dahil binubuo ang
transnationally. But such transnational Venezia ng maraming maliliit na isla, at ang mga
relations may be replaced by a practice of Pilipino ay hindi naman nakatira o nakakonsentra
reterritorialization and identification with sa iisang isla, malayo pa rin ang ganitong klaseng
place appropriated as minority territory. (85) etnipikasyon sa mga Pilipino.
Mula rito, nananatili ang tanong na ‘Anong
Sa unang tingin, maaaring sabihin na ang klaseng identidad ang maaaring buuin o panatilihin
migrasyon ng mga Pilipino sa Venezia ay ng mga Pilipino sa Venezia?’
nasa modelo ng integrasyon/asimilasyon. Tila
isang simpleng pagpapaloob lamang sa bayan The classical image of an immigrant
ng Venezia ang kanilang pagpasok dito. Tila is that he or she makes a home in a foreign
pagtanggap sa bagong realidad mula sa lumang place, adapts to another environment, and then
nakasanayan sa Pilipinas. Huli ang Italya nang assimilates the culture of the receiving country.
anim na oras kompara sa Pilipinas. Dalawang oras Linkages and ties with the home country
gradually fade away and what remains is
nga ang lagi kong tinitingnan sa aking relo. Lagi
perhaps the (unlikely) dream of returning upon
kong naiisip bago magsimula ang klase, alas-9 retirement…This transnationalism (belonging
ng umaga sa Venezia, samantalang sa Pilipinas both to the community of the receiving country
ay alas-3 na ng hapon. Patapos na sa trabaho ang and community in the country of origin) can
aking mga kaibigan sa Pilipinas, samantalang create many conflicts, both in everyday life and
magsisimula pa lamang ang buhay ko sa Italya. at higher levels. (Madsen at Naerssen 68)
Alas nuwebe na ng gabi kung magsimulang
dumilim sa Venezia. Sa tinatawag lamang Ang konsepto ng transnasyonalismo,
nilang tabacchi ka makabibili ng sigarilyo na migrasyon, at identidad ay pinag-uugnay ng
nagkakahalaga ng 5 euros o 250 piso. Maaari mo malawakang usapin ng mga hangganan ng mga
lamang kausapin ang mayorya ng mga Italyano estado. At dahil sa pag-usbong ng makabagong
sa kanilang sariling wika at hindi sa wikang teknolohiya, ang hangganan ay nagiging isang
Ingles, kaya’t kung ikaw ay nagplaplanong simpleng hangganang pisikal na lamang. Ang
magtrabaho rito ay kinakailangan mong aralin internet, halimbawa, at ang potensiyal nito na
ang wikang Italyano. Ang pangunahing moda lalong palabnawin at panipisin ang hangganan
ng transportasyon dito ay vaporetto, taxi boat, at distansiya ng mga tao sa buong mundo, ay
at tren. Walang mga jeep, traysikel, o padyak nagbubukas ng mas maraming posibilidad at
na maghahatid sa iyong patutunguhan. Kapag pagpapakahulugan sa transnasyonal na identidad.
nagkataong gabi ka na uuwi, tulad ng ilang beses Ang isang migrante na nasa malayong dayuhang
na nangyari sa amin, wala kang magagawa kundi bansa, ay hindi naman talaga tuluyang nalalayo
ang maglakad. Ilan lamang ito sa mga realidad sa sa bansang pinanggalingan. Nagpapatuloy ang
isang ordinaryong araw at realidad na kinakaharap kanyang pagiging bahagi sa maraming antas
ng mga Pilipino sa Venezia na naaayon sa sa bansang Pilipinas. Mula sa komunikasyon,
tinatawag na integrasyon/ asimilasyon. mass media, at maging sa kakayahang bumoto
at makibahagi sa mga politikal na isyu (tulad sa Venezia, mas naging malinaw sa amin ang
ng pagkakaroon ng makabayang grupo ng mga poblemang binabanggit ng komunidad. Malaking
migrante sa Hongkong at militanteng grupo ng porsiyento ng 35 batang dumalo sa aming sesyon
Anakbayan at Bayan Muna sa Amerika) hindi para sa may edad 6-13 ang hindi nakapagsasalita
siya tuluyang nagiging hiwalay sa ating bayan. at hindi rin nakaiintindi ng wikang Filipino.
Minsan ngang dumalaw sa Pilipinas ang isang
In time, migrants will develop their batang sa Venezia ipinanganak, kuwento ng
identities on the basis of dual attachments to kanyang ina, sinabi ng bata na ang mga pinsan
both the host country and the country of origin. niya sa Pilipinas ang dapat mag-aral ng wikang
Hence, the development of transnationalism Italyano kung nais nilang makipag-usap sa kanya.
that, in addition to the feeling of belonging to
two national identities also includes behaviour
Migrants and their children (and
and activities that connect two countries.
grandchildren) live their lives across borders and
(Madsen at Naerssen 68)
in ways which include a range of experiences
of people, beliefs, practices and participation
Mula rito, nais kong ilatag ang ilang pananda around the world. Those living in Italy, for
ng pagbuo ng transnasyonal na identidad ng example, have lives which are impacted on not
mga Pilipino sa Venezia na nagpapakita ng kung only by their own, or their parents’ countries,
paano sila nakikipagnegosasyon at paano nila but also by those of their friends and relations
nireresolba ang mga kontradiksiyon ng pagiging who have migrated to other countries, as well as
bahagi ng bayang pinanggalingan, ang Pilipinas, the global connections and images found within
sabay ng pagiging bahagi ng dayuhang bayan, ang their society of residence. People negotiate
Venezia sa Italya. different set of social relations – for example
and particularly – in terms of gendered norms
and practices and in terms of how they should
behave. These negotiations are linked to social
WIKA BILANG GUNITA class, gender and racialisation processes, which
in turn link with the resources they can marshal,
Ayon kay Monsignor Ramazzotti sa isang such as forms of human and social capital,
panayam, “Filipinos who are living in Venice language and so on. (Anthias 7)
should learn the language for their living in Italy.”
Tuwing hapon, tinuturuan niya ng wikang Italyano Paano nga ba makatarungang tingnan ang
ang mga bagong dating na Pilipino sa Venezia. ganitong kalagayan ng mga batang sa Venezia na
Ang mga bata at kabataan, bago makapag-enrol sa ipinanganak, lumaki’t nagkaisip. Dapat ba silang
isang pormal na eskuwelahan ay kinakailangang kondenahin o parusahan? Malinaw sa sinasabi
kumuha muna ng mga kurso sa wikang Italyano ni Anthias na dapat unawain ang mga migrante,
na inaabot nang halos isang taon. Kahingian din lalo na ang mga bata, sa kanilang paraan ng
sa mga manggagawa ang kaalaman sa wikang pag-iisip. Bahagi ng negosasyon sa pagbuo ng
ito. Ganito pinahahalagahan ng mga Italyano ang identidad sa isang dayuhang bansa ang pagkatuto
kanilang wika. Ang sinumang nais magtrabaho at pagpapahalaga sa wika ng naturang bansa. Ang
sa Italya ay kinakailangang mag-aral ng wikang wika sa paaralan sa Italya ay Italyano, ang wika
Italyano. ng kanyang mga kaibigan, kaklase’t kalaro ay
Dito umusbong ang pangangailangan sa Italyano. Normal sa isang batang ipinanganak,
Manunggul Jar. Nakita ng komunidad ng mga lumaki’t nagkaisip sa Venezia na gamitin ang wika
Pilipino na sa isang bayang may malakas na ng bansang Italya.
paninindigan para sa sariling wika, kinakailangan Marami sa matatandang aming nakasalamuha
ding kumilos ng mga Pilipino upang mapanatili ang nagsabing mas magaling pang mag-Italyano
ang kanilang sariling wika. Sa aming pagpunta ang kanilang mga batang anak kaysa sa kanila.
Itong mga unang henerasyon ng mga migrante Filipino, pero malaking bahagdan sa kanila ay
sa Venezia, karamihan sa kanila’y may edad na marunong magsalita ng wikang Ilokano. Sa 35
nang mangibang bansa. Bagamat natuto silang batang kalahok, 23 ay Ilokano, 9 ay Tagalog, at
gumamit ng wikang Italyano, hindi ito tulad ng 3 Bisaya. At kapansin-pansin na maging yaong
kasanayan ng mga sumunod na henerasyon sa mga Bisaya at Tagalog ay nakakapagsalita at
kanila, di hamak na mas mahusay ang kanilang nakakaintindi kahit papaano ng wikang Bisaya
mga anak at mga apong dito sa na Italya pumasok at Tagalog. At dito rin nakikita ang kahalagahan
ng paaralan. ng pagkakaroon ng isang wikang pambansa.
Reklamo ng isang Bisaya, kapag nagsama-
It is important to note that the so-called sama ang mga Ilokano, naiinis siya dahil
second generation is not a unitary category and nagsasalita silang lahat sa wikang Ilokano na hindi
is fractured by social differences of gender, naman niya naiintindihan. At ito ang isa sa mga
class and racialisation as well as different pinakamahalagang papel na ginagampanan ng
opportunities and exclusions which relate to
wikang Filipino, ang magsilbing tulay sa pagitan
international, national and local policies and
ng iba’t ibang etno-lingguwistikong grupo sa loob
institutions. They are themselves impacted on
in transnational and translocational contexts, at labas ng Pilipinas.
often in contradictory ways...Traditionally, the Ilan sa mga kuwento ng mga magulang tungkol
incorporation of migrants and their children sa kanilang mga anak na pumapasok sa mga
has been seen as linked to the countries of klase sa Filipino, pagdating ng bahay ay pinipilit
destination and their structures of exclusions magsalita sa wikang Filipino. Ang isa pa nga,
and inclusions, as well as to the cultural sa halip na “ciao,” ay “magandang umaga po”
tendencies of the migrants themselves. ang bati sa magulang. Ayon naman sa isa pang
(Anthias 7) magulang, pag-uwi ng anak niya ay wala na itong
ibang pinatutugtog kundi ang pambansang awit
Dapat nating unawain na iba ang karanasan ng Pilipinas. Sa maikling panahon, nakita ng
ng mga ikalawa at mga sumunod pang mga mga magulang ang posibilidad na hindi tuluyang
henerasyon sa karanasan ng mga naunang mawala sa kamalayan ng kanilang mga anak ang
henerasyon sa paninirahan sa Venezia. Dagdag pa: paggamit ng pambansang wika ng Pilipinas, ang
Filipino.
Another way in which the ‘second Sa pagtatasa ng proyekto, malinaw na angkop
generation’ has been analysed is in terms of the
ang mga batayang paksang tinalakay sa mga klase
so-called identity crisis, sometimes referred to
para sa mga bata. Mula sa alpabeto, abakada,
as the ‘between two cultures’ approach. The
second generation is seen to inhabit a cultural numero, hugis, kulay, bahagi ng katawan, mga
no man’s land leading to identity crisis. The araw at buwan, mga pambansang sagisag ng
assumption here is that young people require Pilipinas, mga bayaning Pilipino, lalo na ang
a given and unitary identity along ethnic or pambansang awit ng Pilipinas, ay nagbigay-daan
national lines and if they are translocated, para sa pagmumulat ng kaisipan at kamalayan ng
finding themselves in a world where the mga batang Pilipino sa Venezia na makatutulong
culture of their parents and that of the wider sa proseso ng negosasyon ng kanilang identidad
society are not identical, this leads to problems. sa dayuhang bansa.
(Anthias 9)
Sa kabila ng lahat ng ito, sa aking pagmamasid SIMBAHAN BILANG SANDATA

at pakikisamalamuha sa mga batang Pilipino sa
Venezia, hindi pa tuluyang nawawala sa kanilang I myself was born on a foreign state, so I
kamalayan ang wika ng kanilang mga magulang. know how to live and the difficulties of living in
Hindi nga sila marunong magsalita ng wikang
a foreign country… I wanted children who are niya ang simbahan para sa buong komunidad
born here to have that kind of characteristics, ng mga Pilipino. Ang Oratorio, kung saan kami
that they should know their own culture, their nagkaklase para sa Manunggul Jar, ay naging
own language, their beautiful way of behaving, kanlungan din ng komunidad para sa kanilang
caring of the family. These children must know mga aktibidad.
their own roots, know where they come from.
Hindi naman matatawaran ang pagsusumikap
Only if they know who they are, what their
identity is, they can integrate in Italy. This is ni Fr. Ramazzotti para sa kapakanan ng mga
because they might lose their own roots, and Pilipino sa Venezia. Siya talaga ay pumupunta sa
become not Italian, not Filipino, but somewhere tahanan ng mga mananapalataya. Mula binyag,
in the middle. And that is very bad. Here in kasal, kaarawan, patay, blessing ng bahay o
Venice, the church works closely with the anumang okasyon ay lagi siyang nandoon. Sa
civic organization. It is important that we do loob ng isang araw, napakarami niyang gawain,
something for the community. (Ramazzotti, at kasama rito ang pagbisita, pagkumusta at
panayam) pakikipag-usap sa mga Pilipino. Ayon nga kay
Darwin Gutierrez, presidente ng komunidad
Sentro ng Katolisismo, hindi lamang sa Europa, ng mga Pilipino sa Venezia, “Napakahalaga
kundi sa buong mundo, ang Italya, samantalang ni Fr. Ramazzotti dahil lahat ng Pilipino ay
ang Pilipinas ang natatanging Katolikong bansa natutulungan niya. Para siyang nanay at tatay
sa Asya. Dahil dito, hindi naging mahirap para sa namin dito. Lahat ng klase ng tulong ay hinihingi
mga Pilipino sa Venezia ang hanapan ng kanlungan namin sa kanya, sa eskuwelahan man o sa ospital,
ang kanilang Katolikong pananampalataya. Ang iyong iba nga pati pinansiyal ay tinutulungan
proyektong Manunggul Jar ay naisakatuparan niya.” Kapag may nangangailangan ng payo o
dahil sa pakikipag-ugnayan ng Departamento tulong tungkol sa kanilang mga anak, siya agad
ng Filipino, hindi lamang sa komunidad ng mga ang nilalapitan.
Pilipino, kundi maging sa simbahan. Naging At ang pagtulong niya ay hindi lamang
tahanan namin sa loob ng isang buwan ang Chiesa sa mga Pilipino sa Venezia, kundi maging sa
dela Fava na itinayo noong ika-17 siglo. mga Pilipinong tulad namin na panandaliang
Kapag binanggit ang simbahan at ang bumibisita at nangangailangan ng matutuluyan
komunidad ng mga Pilipino sa Venezia, hindi sa Venezia. Ibinubukas niya ang simbahan upang
maaaring makaligtaan si Monsignor Luigi pansamantalang matuluyan ng mga Pilipino.
Ramazzotti. Siya ang pinakamagaling mag-Ingles Noong naroroon kami, may isang grupo rin
sa lahat ng pari sa buong Venezia kaya’t siya ng mga Pilipinong artista mula sa Bulacan na
ang nagmimisa sa iba’t ibang simbahan na mga nakituloy sa simbahan, isang pari kasama ang
turista ang nagsisimba. Kapag pinag-uusapan ang kanyang mga kamag-anak, at makaraan ang
simbahan at ang komunidad ng mga Pilipino, ito isang buwan, ang koro naman ng DLS-CSB ang
ay sa pagitan ni Fr. Ramazzotti at ng komunidad. kanyang pinatuloy.
Mahalaga ang papel na ginagampanan ni Sinusuklian naman ito ng kabutihan ng
Fr. Ramazzotti sa pagpapatibay ng ugnayan ng mga Pilipino. Ang ugnayan ng simbahan at
mga Pilipino sa Venezia. Pitong taon na ang ng komunidad ay magkatalaban. Malaki ang
nakararaan nang siya’y madestino sa Fava. Noon, naituutulong ng simbahan sa pagpapatatag
sa iba’t ibang simbahan sa Venezia nagpupunta ng samahan ng mga Pilipino, samantala, ang
ang mga Pilipino. Kapansin-pansin sa Venezia mga Pilipino naman ang nagbibigay-buhay,
na kakaunti na lamang ang pumapasok sa mga kundi man bumubuhay, sa simbahan ng Fava.
simbahang Katoliko. Kaya’t naging misyon na Kaagapay ng simbahan ang mga Pilipino sa
rin ni Fr. Ramazzotti ang muling pasiglahin ang kanilang mga pangangailangan, maging sa mga
pagsisimba, lalo na ng mga Pilipino. Ibinukas pangangailangan ni Fr. Ramazzotti, mula sa mga
gamit tulad ng damit, sapatos, medyas, pantalon, At tulad ng isang kritiko, malinaw kay Fr.
bag at cellphone ay kanilang ibinibigay. Ramazzotti ang kinakaharap na hamon ng mga
Pilipinong naninirahan sa Italya. Naniniwala
Identity is a site of struggle, relating to siyang kinakailangang magbuklod ang mga
strategies of power, recognition, representation Pilipino, magkaroon ng boses nang sa gayon ay
and redistribution. Identities also have a maipaglaban nila ang kanilang mga karapatan
performative aspect related to social participation sa dayuhang bayan. Alam niyang malaki ang
and action, and to systematic repetitions of
ambag ng mga Pilipino sa pang-ekonomiya at
actions. In many cases, identity claims are
panlipunang kalagayan ng Venezia, pero maláy
linked to religious or political values and
practices. (Anthias 10) siyang kailanman ay hindi magiging purong
Italyano ang mga Pilipino, na sila ay mananatili
Ang paraan ng pagsasabuhay ng mga Pilipino pa ring nakaugat sa bansang Pilipinas.
ng kanilang pananampalataya sa isang dayuhang At dahil rito, hindi lamang sa espiritwal na
bayan tulad ng Venezia, ay isang uri rin ng pangangailangan tumutugon ang simbahan, kundi
negosasyon sa pagbuo ng kanilang identidad. maging sa usaping legal. “Here in Fava, we have
Nananatiling simbahang Katoliko ang kanilang the Service Infopoint, where youngsters who are
pinapasok, subalit isang paring Italyano ang born here, are doing free community service,
sa kanila’y nagmimisa’t gumagabay. Malinaw to help in documents, works, social security
rin ang impluwensiya ng mga Pilipino sa mga of the Filipinos here. To bring the Italian local
gawain ng simbahan. Nariyan ang pagkakaroon government closer to the community. It is a link.
nila ng Santakrusan noong buwan ng Mayo at And it is for free. And the youngsters are doing
maging noong Hulyo, na may hermano mayor, that so that they become more aware of the local
mga reyna at arkong pumarada sa mga kalsada ng government, local agencies, work, social security,
Venezia. Masigla rin ang El Shaddai sa Venezia. labor, rights, hospital. It is also important to learn,
Tuwing Sabado ay nagkakaroon sila ng Bible that paying taxes give you right. (Ramazzotti,
study at pagsamba sa mismong Oratorio ng panayam)
simbahan, at minsan sa isang buwan ay kanilang
iniimbitahan si Fr. Ramazzotti para magsalita sa
kanilang grupo. KOMUNIDAD BILANG BANSA
Filipinos still have very high regard, very Isa sa mga hamong pinaghandaan ko bago
respectful. But the children are changing, they pumunta ng Italya ay ang pagkain. Hindi ako
are born here and they take the bad habits of the nabubusog kung walang kanin. Alam kong
society. Therefore, the parents should also be manghihina at mahihilo ako kapag tinapay o pasta
more aware, and integrate more in the Italian o pizza lang ang aking kakainin. At nang umuwi
society, and even in the Philippine society. They nga ako’y isa sa mga laging itinatanong sa akin
should not just work here and send money to the ay kung na-miss ko ba ang kanin. Ang sagot ko’y
Philippines, life is not only working, it is also hindi. Dahil ang komunidad ang nagpapakain sa
realising something as a person. The community
amin, hindi nawawala ang kanin. At ang ulam ay
is too much close, too much for themselves.
adobo, sinigang, tinola, piniritong manok, laing,
They should be more open, more related to
other cultures because if you are more open, you Bicol express, lomi, at iba pang lutuing Pilipino.
become more sure who you are, you become Ang pagkain ang isa rin sa masasabing bahagi
more aware of who you are, you become much ng negosasyon ng mga Pilipinong naninirahan sa
stronger and more able to stand for yourself. Venezia na nagnanais na manatili ang kulturang
(Ramazzotti, panayam) Pilipino, sa pamamagitan ng pagkain. Bagamat
kilala ang mga Italyano sa kanilang masasarap
na pagkain, napapanatili ng mga Pilipino ang ethnicity, gender, association, assembly, as

kanilang panlasa. Sa mga handaan, asahan na well as cultural and political participation.
ang inihahain ay mga pagkaing kilala mo bilang (Tehranian 3)
Pilipino.
Ang komunidad ng mga Pilipino sa Venezia ay Ang pagbubuklod na ito ng mga Pilipino sa
isang maliit na komunidad. Bagamat maraming Venezia ay isang hakbang upang maprotektahan
isla ang bumubuo sa Venezia, karamihan ng mga ang kanilang interes bilang mga manggagawa sa
trabaho rito ay nasa iisang lugar, nasa sentro. Sa ibang bayan, lalo pa’t marami sa mga kanila’y mga
Venezia, kapag may nakasalubong kang Pilipino pangkaraniwang empleyado ng mga restawran at
o mukhang Pilipino, binabati mo ng ciao ciao, hotel. Mahalaga na may masasandalang grupo sa
samantalang sa ibang lugar na aming pinuntahan panahon ng kagipitan. Ito rin ay isang negosasyon
sa Italya, tulad ng Milan at Roma, magkakatabi sa pagpapanatili ng kanilang identidad bilang mga
na ang mga Pilipino ay hindi pa rin nagbabatian. Pilipino.
Masasabing malaki ang naitulong ng Filipino
Community of Venice, Mestre-Terraferma sa Transnational connections help us to
pagbubuklod ng mga Pilipino sa bayang ito. Hindi understand that at different times and in different
contexts people engage and organise differently
tulad sa ibang lugar na may iba’t ibang grupo ng
and their aims as well as related strategies will
mga Pilipino, sa Venezia, ang nakilala ko lamang differ…Variation in the experiences of different
na ibang grupo ay ang impormal na grupong generations should not be analysed only in
tinatawag na WASALAK o Walang Sawa sa Alak. terms of ‘where they were born.’ Instead, the
Marami sa mga Pilipino sa Venezia ay differences that exist socially within migrant
magkakamag-anak. Ang isa sa matatandang populations and their descendants may be
lider ng simbahan at komunidad ay nagsasabing linked to stages in the life cycle and age.
halos lahat ng tao rito ay kamag-anak niya. Ang (Anthias 8)
ilan sa mga kabataang tinuruan namin ay ilang
taon o buwan pa lamang na nainirahan sa Italya. Ang proyektong Manunggul Jar ay isang
Marami sa kanila ay kinuha na ng kanilang mga inisyatiba ng Filipino Community para muling
magulang. Ilan lamang sa mga Pilipinong nakilala ilapit sa kulturang Pilipino ang mga kabataang
ko ang walang kamag-anak na naninirahan na sa nasa Venezia. Ayon nga sa mga kabataang aming
Venezia kaya’t ang komunidad ay nagsisilbing nakausap, sa kanilang oryentasyon na dinaluhan
isang malaking pamilya na binubuo ng maliliit sa Pilipinas bago tumungo sa Italya, ang bansang
na pamilya. ito’y nagbubukas ng mga oportunidad para sa
Ayon kay Gutierrez, dahil malayo ang mga kanila, para sa mas maalwang buhay. Mula rito,
Pilipino sa kanilang mga pamilya sa Pilipinas, iba ang kanilang pagdanas sa paninirahan sa
ang Filipino Community ay nagsasagawa ng Venezia.
mga aktibidad at proyekto para maaliw at hindi Nitong buwan lamang ng Enero nabuo
makalimutan ng mga Pilipino ang kanilang ang tinatawag na Venice Youth Community
pagiging Pilipino. Tumutulong din ito sa mga Organization (VYCO) sa inisyatiba na rin ng
problemang kinakaharap ng mga Pilipinong matatandang lider ng komunidad. Nakita nila na
naninirahan o kaya’y bumibisita sa Venezia. patuloy na lumalaki ang bilang ng mga kabataang
Pilipinong nasa Venezia. At mula rito, iba’t iba
Cultural security is a dimension of human rin ang pagdanas at pagtanggap ng mga kabataan
security consists of the security of personal sa bagong lipunang kanilang ginagalawan. At
and collective identity negotiations that are so masasabing hindi lahat ay nagiging maayos ang
characteristic of our mobile postmodern world. pagtugon sa mga pagbabagong ito. Ayon nga kay
It includes but is not limited to freedom of Fr. Ramazzotti, “Those children who came here as
thought, conscience, language, speech, lifestyle,
youngster, they were different in kind of behaving, iyo bilang serbisyo publiko, bagamat laganap din
very respectful, kind and gentle. And then I saw ang korupsiyon sa kanilang pamahalaan.
them changing, they are becoming worse, they Ayon kay Erwin Nuguid, isa sa mga lider
are becoming bad. There are youngsters who are ng komunidad, “sa ngayon, mas bukas na ang
kinda rude. When I went to the Philippines, I saw isip ng mga Pilipino tungkol sa pagkuha ng
the Filipino culture of kindness, of gentleness, of Italian citizenship, mas nagugustuhan na nila
having the real sense of family and community, ang mag-aplay ng dual citizenship. Isa sa mga
something very important.” Bagamat nakilala pinakamalaking dahilan nito ay ang pasaporte,
namin ang ilan sa mga sinasabing pasaway, ang dahil “para ka lang bilanggo kapag sa Pilipinas
lagi kong paalala sa aking sarili ay hindi sila dapat ang pasaporte mo; hindi mo mararating ang
husgahan. ibang bansa kung hindi ka kukuha ng Visa tulad
Samantala, may iba naman, ayon pa rin kay ng sa US, UK at iba pang bansa.” Ayon nga sa
Fr. Ramazzotti, “There are children, some who Visa Restrictions Index, ang Italian passport
are in best Italian universities, because they are ang pangatlo sa mga pinakamakapangyarihang
intelligent, they are proving themselves, they pasaporte sa buong mundo. Gamit ang pasaporteng
become competent, they may become doctors, ito, makakapasok ka sa 172 bansa at teritoryo nang
lawyers. I think that must be the future, the hindi nangangailangan ng visa.
children must be the best, the children must be Ngunit malinaw sa maraming Pilipino na
allowed to improve themselves. And education hindi nila bibitiwan ang pagiging Pilipino.
is the key.” Marami sa mga kabataang aming Magpapatuloy ang kanilang negosasyon sa
nakasama at nakilala ay naging kaagapay namin pagpapanatili ng kultura at identidad bilang
sa pagtuturo sa maliliit na bata bagamat makikita Pilipino, hindi lamang sa hanay nila na sa Pilipinas
mong nangangapa rin sila sa ilang paksang aming lumaki, kundi maging sa mga bata at kabataang
tinatalakay at salitang aming sinasabi. Pilipino na sa Venezia na ipinanganak, lumaki’t
nagkaisip.
KONGKLUSYON
SANGGUNIAN
Sa isang buwang pananatili ko sa Italya,
higit kong naunawaan ang kalagayan ng mga Anthias, Floya. Finnish Journal of Ethinicity and
migranteng Pilipino. Sa ilang pelikula tungkol Migration. “Translocational Belonging, Identity
sa migrasyon, ipinapakita kung paanong hindi and Generation: Questions and Problems in
paraiso ang pangingibang bayan, di tulad ng Migration and Ethnic Studies. Volume 4, No. 1.
2009. Print.
inaakala ng marami sa atin dito sa Pilipinas. Pero
Ewing Katherine Pratt. Worlds on the Move:
sa sandaling panahon, naunawaan ko rin kung Globalization, Migration and Cultural Security
bakit marami sa mga nakilala kong Pilipino sa (eds. Jonathan Friedman at Shalini Randeria).
Venezia ay sampu, dalawampu, tatlumpung taon “Migration, Identity Negotiation and Self
nang naninirahan sa ibang bansa, at kung bakit Experience.” 2004. Print.
pinili nilang dalhin ang kanilang pamilya sa Friedman, Jonathan. Worlds on the Move: Globalization,
Venezia. Migration and Cultural Security (eds. Jonathan
Kung ikaw ay may trabaho sa ibang bansa, Friedman at Shalini Randeria). “Globalization,
maaari kang mabuhay nang marangal, ang sahod Transnationalization, and Migration: Ideologies
ay maaaring maging sapat para ikaw ay mabuhay, and Realities of Global Transformation.” I.B.
makabili ng mga gamit na gusto mo, habang Taurus: London. 2004. Print.
Madsen, Kenneth at Naerssen, Ton Vann. Journal
nakakapagpadala sa iyong pamilya sa Pilipinas.
of Borderlands Studies. “Migration, Identity and
Ang buwis na iyong binabayaran ay bumabalik sa Belonging.” Volume 18, No. 1. Spring 2003. Print.
Rosenau, James. Worlds on the Move: Globalization, Tehranian, Mahjid. Worlds on the Move: Globalization,
Migration and Cultural Security (eds. Jonathan Migration and Cultural Security (eds. Jonathan
Friedman at Shalini Randeria). “Emergent Spaces, Friedman at Shalini Randeria). “Cultural Security
New Places, nd Old Faces: Proliferating Identities and Global Governance: International Migration
in a Globalizing World.” I.B. Taurus: London. and negotiations of Identity.” 2004. Print.
2004. Print.
Second Chance: From Industrial use to Creative Panayam:
Impulse. SWOT Analysis for Arsenale of Venezia
Porta Nuova Tower. Central Europe Programme Gutierrez, Darwin. Personal na Panayam. Hulyo 12,
and European Regional Development Fund. 2015.
December 2010. Web. Nuguid, Erwin. Personal na Panayam. Hulyo 12, 2015.
Ramazzotti, Luigi. Personal na Panayam. Hulyo 12,
2015.

TT

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

TT

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Malay 28.

Ciao! Ciao!: Pagsusuri sa mga Pananda ng Negosasyon

Ang pangingibang-bayan ang isa sa iilang natitirang pamamaraan na nakikita ng maraming

Mga Susing Salita: transnasyonalismo, Italya, identidad, migrasyon, negosasyon

Keywords: transnationalism, Italy, identity, migration, negotiations

Copyright © 2015 by De La Salle University

PANIMULA Filipino at muli nilang makilala ang kultura ng

tagatanggap ng mga konsepto ng identidad na Mayaman ang kasaysayan ng Venezia. Ito ay

Sa kabila ng lahat ng ito, sa aking pagmamasid SIMBAHAN BILANG SANDATA

na pagkain, napapanatili ng mga Pilipino ang ethnicity, gender, association, assembly, as

You might also like