Quarter III - MELC 1
Ang Pag-usbong ng Bourgeoisie, Renaissance
Merkantilismo, National Monarchy,
Renaissance, Simbahang Katoliko,
Repormasyon at Kontra-Repormasyon
Bourgeoisie
 Ang terminong bourgeoisie ay iniuugnay sa
mga mamamayan ng mga bayan sa
Medieval France na binubuo ng mga artisan
at mangangalakal.
 Paggitnang uri ng mamamayan sa Europe
(middle class)
 Binubuo ng mga mangangalakal, banker,
ship owner, namumuhunan, negosyante.
Merkantilismo
 Sistemang ekonomiko na nakabatay sa
konseptong ang yaman ng bansa ay nasa
dami ng kanyang ginto at pilak.
 Ang merkantilismo ay nakatulong din sa
pabuo at paglakas ng mga nation-state sa
Europe.
 Ang tagumpay ng isang bansa ay
masusukat sa dami ng mahahalagang
metal sa loob ng hangganan nito. Ibig
sabihin, kung mas maraming ginto at pilak
ang makukuha ng isang bansa, maaring
maraming pera ang malilkom nito bilang
buwis.
 Nangangahulugan ito na mas magiging
mayaman at makapangyarihan ang
naturang bansa.
National Monarchy
 Sa pagtatatag nito, muling lumakas ang
kapangyarihan ng hari.
 Nabago ang katayuan ng monarkiya sa
tulong ng mga bourgeoisie.
 Ang hari na dating mahina ang
kapangyarihan ay unti- unting namayagpag
sa pamamagitan ng pagpapalawak ng
teritoryo at pagbuo ng ng matatag na
sentralisadong pamahalaan.
Nation-State
 Tumutukoy sa isang estado na
pinananahanan ng mamamayan na may
magkakatulad na wika, kultura, relihiyon,
at kasaysayan.
 Dahil sa kanilang pagkakahalintulad na
kultural, ang mga mamamayan ay isang
nagkakaisang lahi.
 Bukod sa pagiging nasyon, isa rin silang
estado sapagkat nananahanan sila sa isang
tiyak na teritoryo at may pamahalaan
silang may soberanidad o kasarinlan.
 Isa silang nagkakaisang lahi na may
katapatan sa kanilang bansa.
 Nangangahulugang “Muling Pagsilang o
Rebirth.”
 Maari itong ilarawan sa dalawang paraan.
Una, bilang kilusang kultural o
intelektuwal na nagtangkang ibalik ang
kagandahan ng sinaunang kulturang Greek
at Roman sa pamamagitan ng pag-aaral sa
panitikan at kultura ng mga nasabing
sibilisasyon. 
 Ikalawa, bilang panahon ng transisyon
mula sa Middle Ages tungo sa Modern
Period o Modernong Panahon.
Simbahan Katoliko
 Nangangahulugang “Universal”
 Ang pinakamakapangyarihang institusyon
sa panahon ng Middle Ages. 
 Ito ang nagtakda sa Europe ng pamantayan
ng pag-uugali at moralidad.
 Ito rin ang namamahala sa edukasyon.
 Maging ang mga hari ay kaya niyang utusan
o pasunirin. Dahil sa kapangyarihan ng
simbahan, mahalaga ang naging papel nito
sa paglakas ng Europe.
Ang Repormasyon
 Kilusang panrelihiyon na naglalayong
manghingi ng reporma sa Simbahang
Katoliko. 
 Ito ay katawagan din sa mga kaganapan sa
yumanig sa Kakristiyanuhan mula ika- 14
hanggang ika-17 dantaon na humantong sa
pagkakahati ng Simbahang Kristiyano.
Kontra- Reporma
 Kilusang pangrelihiyon ng Simbahang
Katoliko na naglalayong panumbalikin ang
tiwala ng mga mananampalataya sa
Kristiyanismo particular na sa Katolisismo.
 Papa Gregory VII (1037-1085)-nagpasimuno
na maiyuwid ang maling pamamaraan sa
Simbahan. Siya ang nagpasimuno ng tatlong
pagbabago sa Simbahan:
1. Pagbabawal sa mga pari na mag-asawa
upang malayo sa suliranin ng pamilya at nang
mailaan ang buong sarili sa paglilingkod sa
Diyos.
2. Pag-aalis ng simony (is the act of selling
church offices and roles or sacred things).
3. Pagbabawal sa mga tauhan na tumanggap
ng pagtatalaga sa anumang tungkulin sa
simbahan sa kamay ng isang hari o pinuno.
 Isang malakas na kilusan ang sinimulan ng
mga tapat na Katoliko upang paunlarin ang
Simbahang Katoliko.
 Tinawag ang kilusang ito na Catholic
Reformation o Counter Reformation.
 Quarter III - MELC 2
UNANG YUGTO NG KOLONYALISMO
Ang Paghahanap ng Spices
Mula noong ika-13 na siglo ay naging
depende na ang Europe sa spices na
matatagpuan sa Asya lalong-lalo na sa India.
Ang ilan sa mga spices na may malaking
demand para sa mga Europeo ay ang
paminta, cinnamon, at nutmeg.
Ang spices ay ginagamit nila bilang
pampalasa sa kanilang mga pagkain at
upang mapreserba ang mga karne.
Ginagamit din nila ito para sa kanilang mga
pabango, kosmetiks, at medisina.
Pinangunahan ng Portugal ang
Panggagalugad
Ang Portugal ang kauna-unahang
bansang Europeo na nagkaroon ng interes
sa panggagalugad sa Karagatan ng Atlantic
upang makahanap ng mga spices at ginto.
Sa pagitan ng mga taong 1420 hanggang
1528, ay nakapaglayag ang mga mandaragat
na Portuges hanggang sa Kanlurang bahagi
ng Aprika upang hanapin ang rutang
katubigan patungo sa Asya.
Si Prinsipe Henry, anak ni Haring
Juan ng Portugal, ang naging pangunahing
tagapagtaguyod ng mga nabigasyon sa
pamamagitan ng pag-aanyaya ng mga
mahuhusay na mandaragat, taga-gawa ng
mapa, matematisyan at astrologo na mag-
aaral ng siyensiya ng nabigasyon sa bansa.
Siya ang naging patron ng mga manlalakbay
kaya ikinabit sa kanyang pangalan ang
katawagang Ang Nabigador.
Sa kanyang mga itinaguyod na
paglalakbay ay nakarating ito sa Azores, isla
ng Madeira at sa mga isla ng Cape Verde.
Noong Agosto 1487 natagpuan ni
Bartholomeu Dias ang pinakatimugang
bahagi ng Aprika na naging kilala sa
katawagang Cape of Good Hope. Ang
paglalakbay ni Diaz ay nagpakilala na
maaring makarating sa Silangang Asya sa
pamamagitan ng pag-ikot sa Aprika.
Samantalang noong 1497 ay apat na
sasakyang pandagat ang naglakbay na
pinamumunuan ni Vasco da Gama mula
Portugal hanggang sa India. Ang nasabing
ekspedisyon ay umikot sa Cape of Good
Hope, tumigil sa ilang mga trade post sa
Aprika upang makipagkalakalan at
nakarating matapos ang 10 buwan sa
Calicut, India.
Dito natagpuan ni Vasco da Gama
ang mga Hindu at Muslim na
nakikipagkalakalan ng mga mahuhusay na
seda, porselana at panlasa na pangunahing
kailangan ng mga Portuges sa kanilang
bansa. Hinimok niya ang mga Asyanong
mangangalakal na magkaroon ng direktong
pakikipagkalakalan sa kanila nguni’t di siya
gaanong nagtagumpay dito. Sa bansang
Portugal ay kinilala siyang isang bayani at
dahil sa kanya ay nalaman ng mga Portuges
ang yaman na mayroon sa Silangan at
ganoon din ang maunlad na kalakalan.
Ang Paghahangad ng Espanya ng
kayamanan mula sa Silangan
Ang pagpapakasal nina Haring Ferdinand V
ng Aragon at Reyna Isabella I ng Castille
noong ika-1400 na siglo ay naging daan
upang ang Espanya ay maghangad din ng
mga kayamanan sa Silangan. Ang
pinagsanib na lakas ng kanilang kaharian ay
naging dahilan sa pagpapadala nila ng mga
ekspedisyon sa Silangan na ang una ay
pinamunuan ni Christopher Columbus,
isang Italyanong nabigador. 
Noong 1492 ay tinulungan ni Reyna Isabella
si Columbus na ilunsad ang kanyang unang
ekspedisyon na ang kanyang adhikain ay
makarating sa India na ang gagamiting
daanan ay ang pa-Kanluran ng Atlantiko.
Ang kanyang ekspedisyon ay nakaranas ng
maraming paghihirap gaya ng walang
kasiguraduhan na mararating nila ang
Silangan, ang pagod at gutom sa kanilang
paglalakbay, at ang haba ng panahon na
kanilang inilagi sa katubigan. Ngunit naabot
niya ang mga isla ng Bahamas na sa
kanyang pagkakaakala ay ang India dahil sa
ang kulay ng mga taong naninirahan ay
gaya ng mga taga-India kaya tinawag niya
ang mga tao dito na Indians.
Tatlong buwan pa ang inilagi nila sa
kanilang paglalakbay hanggang maabot nila
ang Hispaniola (sa kasalukuyan ay ang mga
bansa ng Haiti at Dominican Republic) at
ang Cuba. Marami siyang natagpuang ginto
dito na makasasapat na sa pangangailangan
ng Espanya nguni’t sa tingin niya ay di pa
rin niya tunay na narating ang mga kilalang
sibilisasyon sa Asya.
Pagbalik niya sa Espanya ay
pinagbunyi siya sa resulta ng kanyang
ekspedisyon at binigyan ng titulong Admiral
of the Ocean Sea, Viceroy at Gobernador ng
mga islang kanyang natagpuan sa Indies.
Tatlong ekspedisyon pa ang kanyang
pinamunuan bago siya mamatay noong
1506 at narating niya ang mga isla sa
Carribean at sa Timog Amerika nguni’t di pa
rin siya tagumpay sa paghahanap ng bagong
ruta patungo sa Silangan.
Masusuri natin sa pangyayari na ito
na ang kakulangan sa mga makabagong
gamit para sa gagawing paglalakbay gaya ng
mapa ay di pa maunlad. Noong 1507, isang
Italyanong nabigador, si Amerigo Vespucci
ang nagpaliwanag na si Columbus ay
nakatagpo ng Bagong Mundo. Ang lugar na
ito nang lumaon ay isinunod sa pangalan
niya kaya nakilala ito bilang Amerika at
naitala sa mapa ng Europa kasama ang iba
pang mga bagong diskubre na mga isla.
Ang Paglalakbay ni Ferdinand Magellan
Noong 1519 ay nagpasimula ang
ekspedisyon ni Ferdinand Magellan, isang
Portuges na kawal na ang nagpondo ng
kanyang paglalakbay ay ang Espanya. Sa
ilalim ng watawat ng Espanya ay nais niyang
ipagpatuloy ang paghahanap ng rutang pa-
Kanluran tungo sa Silangan. Natagpuan
niya ang silangang baybayin ng Timog
Amerika o ang bansang Brazil sa
kasalukuyan, isang makitid na daanan ng 
tubig na tinawag na Strait of Magellan,  Ang Rebolusyong Siyentipiko
pagpapangalan sa malaking karagatan na
Karagatang Pasipiko, at hanggang sa
marating nila ang sa kasalukuyang bansa ng
Pilipinas.
Sa haba ng kanilang paglalayag ay
nakaranas ang ekspedisyon ng mga maliliit
na pagaalsa sa mga miyembro ng
ekspedisyon, taggutom at pagkauhaw.
Nguni’t lahat nang ito’y nalagpasan nila sa
pamamagitan ng pagkatagpo sa malaking
kayamanang ginto, panlasa at pagkonberto
sa maraming mga katutubo sa Katolisismo.
Ang nasabi ring ekspedisyon ay
nagpakilala na maaring ikutin ang mundo at
muling bumalik sa dating pinanggalingang
lugar ng ang sasakyang Victoria ay
makabalik sa Espanya kahit napatay na si
Magellan ng isang katutubong Cebuano na
si Lapu-lapu. Ito ang unang
circumnavigation o pag-ikot sa mundo.
Itinama nito ang dating lumang kaalaman
ng mga taga-Europa na ang mundo ay
patag, naitala sa mapa ng Europa ang iba
pang mga kalupaan sa Silangan at lalong
nagpakilala ng yaman na mayroon sa
Silangan.
Epekto ng Unang Yugto ng Kolonisasyon
1. Ang mga eksplorasyon na pinangunahan
ng mga Español at Portuguese ay nagbigay
daan sa malawakang pagkakatuklas sa mga
lupaing hindi pa naggagalugad at mga
sibilisasyong hindi pa natutuklasan. Ito rin
ang nagpalakas sa ugnayang Silangan at
Kanluran.
2. Nakapukaw ito ng interes sa mga
makabagong pamamaraan at 
teknolohiya sa heograpiya at paglalayag.
3. Sumigla ang paglaganap ng sibilisasyong
Kanluranin sa Silangan.
4. Nagdulot din ito ng maraming suliranin sa
mga bansang nasakop tulad ng pagkawala
ng kasarinlan, paninikil, at pagsasamantala
sa kanilang likas na yaman.
5. Nagkaroon ng pagbabago sa ecosystem sa
daigdig na nagresulta sa pagpapalitan ng
mga hayop, halaman, pati na sa mga sakit
sa pagitan ng Old World at New World.
Quarter III - MELC 3
Nasusuri ang Dahilan, Kaganapan at
Epekto ng Rebolusyong Siyentipiko,
Enlightenment at Industriyal
 
 Naimbento ang agham hindi lamang sa
panahon ng Rebolusyong Siyentipiko. 
 Ito ay ginagamit ng mga Greek bilang
scientia na nangangahulugang “kaalaman”.
 Ito ang simula ng panahon ng
pagsisiyasat, eksperimento, pagmamasid sa
sansinukob, Panahon ng Katuwiran (Age of
Reason).
 Si Nicolaus Copernicus ay Polish, nagmula
sa bansang Poland.
 Nagpatunay na ang araw ang sentro ng
sansinukob.
 Ang teoryang ito ay nakilala bilang
Teoryang Heliocentric.
Mga Bagong Teorya Ukol sa Sansinukuban
(Universe)
 Johannes Kepler- isang Aleman na
astronomer, natural scientist, at mahusay
na matematisiyan. Nagbuo pormula sa
pamamagitan ng matematika na ang pag-
ikot sa parabilog ng mga planeta sa araw na
hindi gumagalaw sa gitna ng kalawakan. Ito
at tinatawag niyang ellipse.
 Galileo Galilei- ang nag imbentong
teleskopyo at naging dahilan ng Kaniyang
pagdiskubre sa kalawakan. Siya ay naniwala
sa teorya ni Copernicus.
Ang Panahon ng Enlightenment
 Panahon ng kaliwanagan (Enlightenment).
Nagsimula ito sa batayang kaisipang
iminungkahi ng mga pilosopo.
 Ang Enlightenment at tumutukoy sa isang
kilusang intelektuwal. 
 Ang mga intelektuwal na ito ay nakilala
bilang mga philosopher o pangkat 
ng mga intelektuwal na humikayat sa
paggamit ng katuwiran, kaalaman, at
edukasyon sa pagsugpo sa pamahiin at
kamangmangan.
Mga Bagong Ideyang Pampolitika
Naging daan ang pagbabago sa siyensiya
upang mapag-isipan ng mga pilosopo na ang
sistematikong batas ay maging kasagutan sa
paglikha ng sansinukob at kapaligiran,
maging gabay ito sa mga ugnayang politikal,
pangkabuhayan, at panlipunan.
Ang Pagpapaliwanag ni Hobbes Tungkol sa
Pamahalaan
Thomas Hobbes- ang ideya ng natural law
upang isulong ang paniniwala na ang
absolutong monarkiya ang pinakamahusay
na uri ng pamahalaan.
 Pinaniniwalaan niya na ang pagkakaroon
ng kaguluhan ay likas sa tao, dahil dito ay
kailangan ng isang absolutong pinuno
upang supilin ang ganitong mga
pangyayari.  upang kumita nang Malaki.
 Kinakailangang pumasok sa isang
kasunduan sa pamahalaan iwanan niya ang
lahat ng kanyang kalayaan at maging
masunurin sa puno ng pamahalaan.
John Locke- na may paniniwala kagaya ng
kay Thomas Hobbes na Kinakailangang
magkaroon ng kasunduan sa pagitan ng
mga tao at ng kanilang pinuno.
 Paniniwalaan na ang tao ay natural sa
kanyang kalikasan na may karapatang
mangatwiran, may mataas na moral, at
mayroong natural na karapatan ukol sa
buhay, kalayaan, at pag-aari.  ang Cotton Gin. Ito ay nakatulong para sa
 Binigyang diin din na kung ang tao ay
gumagamit ng pangangatuwiran sila ay
makararating sa pagbubuo ng isang
pamahalaang may mabisang pakikipag-
ugnayan na makatutulong sa kanilang
pinuno.
Thomas Jefferson- isinulat na ang
“Deklarasyon ng Kalayaan”, na Mahalagang
sulatin sa paglaya ng Amerika sa mga Ingles.
 Ito ay halaw sa mga ideya ni Locke ukol sa
kasunduan sa pagitan ng mga tao at ng
pamahalaan.
Baron de Montesquieu- naniniwala sa ideya
ang paghahati ng kapangyarihan sa isang
pamahalaan. Hinati nila a tatlong sangay
ang pamahalaan:
 Lehislatibo- ang pangunahing gawain ay
ang pagbuo ng batas. 
 Ehekutibo- na nagpapatupad ng batas.
 Hukuman- na tumatayong tagahatol.
Ang Rebolusyong Industriyal
 Taong 1700 at 1800 nang nagkaroon ng
malaking pagbabago sa aspektong
agrikultura at industriya sa mga bansa sa
Europe at sa United States. 
 Ang transpormasyon na ito ay nakilala sa
katawagang Rebolusyong Industriyal dahil
sa pinalitan nito ang gawaing manwal sa
mga kabukiran ng mga bagong imbentong
makinarya. 
 Maraming mga naninirahan sa mga
kabukiran ang lumipat ng tirahan sa mga
siyudad at namasukan sa mga industriya
ANG PASISIMULA NG REBOLUSYONG
INDUSTRIYAL
Great Britain- ang nagpasimula dahil sa
pagkakaroon nito ng maraming uling at iron
na naging pangunahing gamit sa
pagpapatakbo ng mga makinarya at pabrika.
 Sistemang domestiko (domestic system)
ang trabaho sa pagproprodyus ng tela ay
ginagawa sa mga tahan.
 Taong 1793 nang maimbento ng isang
Amerikanong nagngangalang Eli Whitney
maging madali ang paghihiwalay ng buto.
 Spinning Jenny, isang makinarya na
nagpabilis sa paglalagay ng mga sinulid sa
bukilya.
Ang Paglago at Paglaki ng Rebolusyong
Industriyal
 Steam Engine- ay naging daan para
maragdagan ang suplay ng enerhiya na
magpapatakbo sa mga pabrika.  - mabilis na lumaganap sa Europe at iba-ibang bahagi
 Alexander Graham Bell- bilang imbentor
ng unang telepono.
 Thomas Alva Edison- na nagpakilala ng
lakas ng elektrisidad upang nang lumaon ay
makatulong para ang isang buong
komunidad ay maliwanagan.
 Samuel B. Morse- naman ay pinakilala
ang telegrapo na nakatulong para
makapagpadala ng mga mensahe sa mga
kakilala, kaibigan at kamag-anakan sa ibang
lugar.
Ang Rebolusyong Industriyal ay nakatulong
din sa pagbibigay ng maraming oportunidad
sa paghahanapbuhay ng mga tao. Maraming
nagkaroon ng malaking puhunan na
nakapagpabago sa kanilang pamumuhay
hanggang sa mabuo ang middle class o
panggitnang uri ng mga tao sa lipunan.
Epekto ng Industriyalismo
 Nagpabago sa pamumuhay ng tao ang
industiyalismo.  natural ay mabuti. Naniniwal rin sila na may likas na
 Dumagsa sa lungsod ang mga taong taga-
probinsiya. 
 Nagdulot ito ng pagdami ng tao sa lungsod
at naging Informal Settlers.  4. Ang mga philosophes ang unang Europeong
 Sa kawalan ng hanapbuhay marami ang
naging palaboy. Maging ang mga bata ay
napilitang magtrabaho.  ng mga British, ninais nilang maranasan ang kalayaan
 Nagdulot din ito ng hidwaang pampolitika.
Gayundin ang pagkakaroon ng tunatawag
na gitnang uri ng lipunan o middle class
society.
 Nagbunga ito ng pagtatatag ng mga union
ng mga manggagawa hanggang noong
kalagitnaan ng ika-19 na siglo.
Sa pag-unlad ng Industriyalisasyon, higit
pang nagsikap ang mga Kanluranin sa
pananakop ng mga kolonya. Ito ay dahil sa
pangangailangan nila ng mga hilaw na
sangkap na maibibigay ng mga kolonya. Ito
rin ang mga nagsisilbing pamilihan ng
kanilang mga produkto.
Quarter III - MELC 4
Naipapaliwanag ang Kaugnayan ng
Rebolusyong Pangkaisipan Rebolusyong
Amerikano at Pranses
Rebolusyong Pangkaisipan (Enlightenment)
-Tumutukoy ang rebolusyon sa mabilisang pagbabago
ng isang institusyon o lipunan.
ng daigdig.
- nasentro ang ideyang ito sa paggamit ng reason o
katuwiran sa pagsagot sa suliraning panlipunan,
pampolitikal at pangekonomiya.
Salon-Lugar kung saan nag titipon tipon ang mga
philosophes
Philosophes- Pinaniniwalaan ng pangkat na ito na ang
reason o katuwiran ay magagamit sa lahat ng aspekto
ng buhay, tulad ni Isaac Newton na ginagamit ang
katuwiran sa agham
Kaisipang Politikal
Baron de Montesquieu
- aklat na pinamagatang “The Spirit Of The Laws”
(1748), tinalakay nya ang iba’t ibang pamahalaang
namayani sa Europe
-Balance of Power (Judicial, Executive, Legislative)
Limang mahahalagang kaisipan ang bumubuo sa
kanilang pilosopiya.
1. Naniniwala ang mga philosophes na ang
katotohanan (truth) ay maaaring malaman gamit ang
katuwiran.
2. May paggalang ang philosophes sa kalikasan
(nature) ng isang bagay. Ayon sa kanila, ang likas o
batas (natural law) ang lahat ng bagay.
3. Ang kaligayahan para sa mga philosophes ay
matatagpuan ng mga taong sumusunod sa batas ng
kalikasan.
naniwala na maaaring umunlad kung gagamit ng
makaagham na paraan”.
5. Nagnanais ng kalayaan ang mga philosophes. Tulad
sa pagpapahayag, pagpili ng relihiyon, at
pakikipagkalakalan, at maging paglalakbay.
Mangyayari lamang ito kung gagamitan ng reason.
Kaisipang Pang-Ekonomiya
-Pinalitan ang merkantilismo ng laissez faire.
Laissez Faire- malalayang daloy ng ekonomiya na
hindi nararapat na pakialaman ang pamahalaan
Physiocrats- Tinanggap ang ideyang ang lupa ang
tanging pinagmumulan ng yaman o nakatutulong sa
pagpapayaman.
Francois Quesnay at Adam Smith- naniniwala sa
doktrina ng malayang ekonomiya.
Mga Salik sa Pagsiklab ng Rebolusyong Pranses
-kawalan ng katarungan ng rehimen
- oposisyon ng mga intelektuwal sa namamayaning
kalagayan
-walang hangganang kapangyarihan ng hari
-personal na kahinaan nina Haring Louis XV at Haring
Louis XVI bilang mga pinuno
-krisis sa pananalapi na kinakaharap ng pamahalaan.
Pagtulong ng mga Pranses sa Labanan
-Ang mga bansang France ay tradisyunal na kalaban
ng British at ang mga French ay naging lihim na taga-
suporta ng mga rebeldeng Amerikano simula pa
lamang ng labanan.
Quarter III - MELC 5
Nasusuri ang mga Dahilan at Epekto ng
Ikalawang Yugto ng Imperyalismo at
Kolonisasyon
IKALAWANG YUGTO NG IMPERYALISMONG
KANLURANIN
Ang Pananakop sa Makabagong Panahon
Portugal, Spain, Netherlands, France at Britain-
nanakop at nagtayo ng kolonya sa Asia at Amerika
Nawalan ng kolonya sa North America ang
Netherlands at France. Matagumpay na nakapag-alsa
laban sa pamahalaan ang 13 kolonya ng Britain sa
America, ang Timog Canada, at ang pinakamagandang
kolonya ng Spain at Portugal.
Nabuo ang mga makabagong imperyo noong
ika-19 na siglo at unang bahagi ng ika-20 na siglo,
habang nagaganap ang ikalawang Rebolusyong
Industriyal. Ang panahon mula noong 1871 hanggang
sa nagsimula ang Unang Digmaang Pandaigdig noong
1914 ay panahon ng mabilis na paglawak ng pagka-
Kanluranin o Westernization ng ibang lupain.
DAHILAN, URI, AT LAWAK NG PANANAKOP
- Manifest Destiny may karapatang ibigay ng Diyos
ang United States na magpalawak at angkinin ang
buong kontinente ng Hilagang America.
-White Man’s Burden na tungkulin ng mga Europeo at
ng kanilang mga inapo na panaigin ang kanilang
maunlad na kabihasnan sa mga katutubo ng mga
kolonyang kanilang sinakop.
-Bunsod ng pangangailangan sa hilaw na mga
sangkap, pagsunod sa systemang kapitalismo at
paniniwalang karapatan at tungkulin ng mga
kanluranin na magpalawak ng teritoryo at ipalaganap
ang kanilang kabihasnang nagana pang ikalawang
yugto ng pananakop.
- Protectorate ay pagbibigay sa kolonya ng
proteksiyon laban sa paglusob ng ibang bansa.
-Concession ay ang pagbibigay ng espesyal na
karapatang pangnenegosyo.
-Sphere of Influence ay isang lugar o maliit na bahagi
ng bansa kung saan kontrolado ang pamahalaan at
politika ng makapangyarihang bansa.
-Ang dahilan ng iba ay upang sanayin ang sarili sa
pamamahala at marami pang pagbabalat-kayo. Iba-iba
rin ang uri ng kolonyang itinatag batay sa katayuan ng
mamamayan.
Imperyalismong Ingles sa Timog Asya
Sa mga mananakop, hindi natinag ang
Imperyong Great Britain. Sa halip, lalo pang lumawak
ito. Bagaman lumaya ang 13 kolonya sa America sa
Rebolusyong Amerikano, nadagdagan naman ito sa
ibang dako. Ang British East India Company sa India
naging lubhang makapangyarihan sa pamahalaan at
dinala ang mga kaisipan, kaugalian, edukasyon, at
teknolohiya sa bansa. Hindi naglaon, inilipat ang
kontrol ng kompanya sa pamahalaan ng Imperyo ng
Great Britain noong huling bahagi ng 1800. Tinawag
na “pinakamaningning na hiyas” ng imperyo ang India.
Sa Treaty of Paris noong 1763 na nagwakas sa pitong
taong digmaan ng France at Britain, nawalan ng
teritoryo sa India ang France
Ang United States sa Paligsahan ng mga
Bansang Mananakop
Hindi nagpahuli ang United States sa mga
bansang industriyalisado. Bagaman marami sa Africa
ang hindi sang-ayon sa pananakop ng mga teritoryo,
napasali ito nang nakipagdigmaan ang United States
laban sa Spain noong 1898. Ang tagumpay ng America
laban sa Spain ay nagdulot ng pagsakop sa Guam,
Puerto Rico, at Pilipinas. Ayon kay Pangulong William
Mckinley, pinag-isipan pa niya kung ano ang
nararapat gawin sa Pilipinas. Nakuha ng United States
ang Pilipinas at iba pang dating mga sakop ng Spain
tulad ng Guam na naging himpilang-dagat patungo sa
Silangan at Puerto Rico bilang himpilang dagat sa
Carribean. Matapos ang Unang Digmaang Pandaigdig,
nakuha rin nila ang dalawang teritoryo- ang Samoa na
naging mahalagang himpilang-dagat at Hawaii kung
saan makikita ang Pearl Harbor na siyang
pinakatampok na basing pandagat ng United States sa
Pacific. Maraming aspekto sa mga Bansang Nanakop.
Ang mga gawaing pampolitika, pang-ekonomiya,
panlipunan, espirituwal, at pangkultura ay ginamit ng
mga mananakop upang ganyakin ang mga bansang
nasakop na sumunod sa kanilang ipinagagawa tulad
ng pagtatrabaho at pagsisilbi sa pataniman, sa
pagawaan ng barko sa hukbong sandatahan
Epekto ng Ikalawang Yugto ng Imperyalismo
at Kolonisasyon
Maraming aspekto sa mga Bansang Nanakop.
Ang mga gawaing pampolitika, pang-ekonomiya,
panlipunan, espirituwal, at pangkultura ay ginamit ng
mga mananakop upang ganyakin ang mga bansang
nasakop na sumunod sa kanilang ipinagagawa tulad
ng pagtatrabaho at pagsisilbi sa pataniman, sa
pagawaan ng barko sa hukbong sandatahan
Epekto ng Imperyalismo
Ang imperyalismo sa Africa at Asya ay naging
daan upang makaranas ng pagsasamantala ang
katutubong populasyon mula sa mga mapaniil na
patakaran ng mga dayuhan, Pinagsamantalahan ng
mga Kanluranin ang kanilang likas na yaman at lakas
paggawa. Naging sanhi rin ito ng pagkasira ng
kulturang katutubo sa ilang bahagi ng kolonya dahil sa
pananaig ng impluwensiyang Kanluranin. Sa usapin ng
hangganang pambansa, ang pamana ng mga
Kanluranin ay ang hidwaan sa teritoryo na
namamayani pa rin hanggang sa ngayon sa ilang
bahagi ng Africa at Asya bunga nang hindi
makatuwiran pagtatakdang mga hangganan.
Quarter III - MELC 6
Naipapahayag ang Pagpapahalaga sa Pag-
usbong ng Nasyonalismo sa Europa at
Iba’t Ibang Bahagi ng Daigdig
Nasyonalismo- pagsasakripisyo ng
pagigingmatapat at mapagmahal sa bansa.
Sa iba, itoy pagsasakripisyo pati ng buhay.
Pag-unlad ng Nasyonalismo sa Soviet
Union
 Ang Soviet Union o Russia ang
pinakamalaking bansa sa daigdig. Isa
itong malawak na lupain na sumasakop
sa dalawang lupalop ng Asya at Europa.
Noong 988, ipinalaganap ni Vladimir I sa
Russia ang kristiyanismong griyego
(orthodox) (CE) kaya tinawag siyang
Vladimir the Saint.
 Ika-13 na siglo, dumating ang mga
Tartar o Mongol mula sa Asya at sinakop
ang mamamayan ng Russia nang higit
kumulang 200 taon. Nag-iwan ng bakas
sa pananalita, pananamit at kaugaliang
Russo ang nasabing panahon.
 Naging tagapagligtas ng Russia, tumalo,
at nakapag bagsak sa mga paghimok ni
Lenin sa mga kapwa-Russo na
pamunuan ng mamamayan ang bansa
matapos mapatalsik ang czar.
Tartar sa labanan ng Oka si Ivan the
Great. (Himagsikang Ruso)
 Bago nagkaroon ng himagsikan, ang
Russia ang pinakamalaking bukrasya sa
mundo, kontrolado ito ng mga
maharlika at pulisya. Ang mga
magsasaka ay walang karapatan at
laging nakabaon sa utang. Maging ang
industriya ay nasa ilalim ng
pamamahala ng czar.
 Pinasimulan ang October Revolution ng
mga komunistang Soviet. Nagkaisa ang
mga Ruso,nagapi ang mga czar at
nagwakas ang aristokrasya sa bansa.
Noong 1923, nagging Soviet Union ang
pangalan ng bansa. Namatay si Lenin at
naghari si Stalin.
 Nagkaroon ng alitan ang pinakamasugid
na tauhan na sina Josef Stalin at
Trotsky tungkol sa kahalili ni Lenin at
kung aling alituntunin ang dapat sundin
ng Russia. Si Trotsky ang may
paniniwalang dapat ikalat agad ang
komunismo sa pamamagitan ng
rebolusyong pandaigdig. Samantala,
ayon kay Stalin, hindi ito napapanahon
dahil mahina pa ang Russia.
Nagtagumpay si Stalin at napilitang
tumakas si Trotsky. Nanirahan siya sa
Mexico at doon namatay noong 1940.
 Pinasimulan ang OctoberRevolution ng
mga komunistang Soviet. Nagkaisa ang
mga Ruso, nagapi ang mga czar at
nagwakas ang aristokrasya sa bansa.
Noong 1923, nagging Soviet Union ang
pangalan ng bansa. Namatay si Lenis at
naghari si Stalin.
Nasyonalismo sa Latin America
Pagkatapos makamit ng United States
ang kanilang Kalayaan sa Great Britain,
nag-alsa ang mga lalawigan sa Latin America
laban sa Spain. Nagkaisa sila sa kanilang
pagkamuhi sa awtokrasyang Espanyol,
Katiwalian sa pamahalaan at walang
kalayaang magpahayag ng mga batas na
naghigpit sa pangangalakal.
Ang bawat isa sa 20 na bansa sa latin
america ay pinamayanihan ng makabansang
damdamin. May ilang mga tao ang
nagkakamaling tawaging ban ang latin
america. Hindi ito nakakapagtaka maraming
Latin Americans ang nakakapagsalita ng
espanyol at may pananampalataya sa
katoliko Romano.
Pagkakaiba ng lahi bilang salik ng
Nasyonalismo
Halos lahing Europeo ang populasyon
ng mga bansa sa Latin America tulad ng
Argentina, Uraguay, Costa Rica, at Chile. Sa
Dominican Republic tinuturing ang ibang
lahi na mababang uri. Ang Brazil ay lahing
Aprikano, Indian at nanggalin sa Portugal,
France at Spain. Sa Latin America gumamit
ang mga rebolusyonaryo ng dahas sa mga
katiwalian ng monarkiya laban sa republika.
Creole- ipinanganak sa Bagong Daigdig na
may lahing Europeo.
mestizo (espanyol at Indian)
Zambo (Indian at ibang lahi)
Mulatto (puti at ibang lahi).
Mga Sagabal sa Nasyonalismo
 Maraming naging sagabal sa pag-
unlad ng nasyonalismo sa Latin America.
Naging pansarili ito kaya maraming
mahihirap at mangmang ang hindi
nakikilahok sa mga makabayang pag-aalsa
noong nagsimula ang ika-19 na siglo.
Peones- nabaon sa utang kaya silay
nanatiling nakatali sa lupa at pagkaalipin.
ang mga taong ito. Ang bansang Latin
America, ay napabayaan ang Nasyonalismo
sapagkat napatagal bago sila nagkaroon ng
pang gitnang uri ng lipunan.
 Isang creole na nagngangalang Simon
Bolivar ang nagnais na palayain ang
South American laban sa mga
mananakop. Ang pagnanais na ito
ang pagpapatuloy lamang sa mga
nasimulan ni Francisco de Miranda,
isang Venezuelan. Ang huli ay nag-
alsa laban sa mga Espanyol noong
1811 ngunit hindi siya nagtagumpay
na matamo ang kalayaan ng
Venezuela mula sa Spain. Namatay si
Miranda na may sama ng loob sa
isang bartolina ng mga espanyol.
Matapos nito ay pinamunuan na ni
Bolivar ang kilusan para sa kalayaan
sa hilagang bahagi ng South America.
mahati ito sa tatlong republika- ang
Venezuela, Colombia at Ecuador.
Pag-unlad ng Nasyonalista sa Africa
Ang Sahara ang naghihiwalay sa
black at Caucasoid Africa. Ang mga
kayumangging Bushman ng Kalahari at ang
mga Pygmy ang sinasabing unang tao sa
Africa. Naitaboy sila ng mga higit na
maunlad na mga lahing itim sa kanluran at
mga Bantu sa silangan. Hindi naglaon,
nakipamuhay sila sa mga bushman at
Pygmy.
Lumaganap ang Nasyonalismo
pagkaraan ng Ikalawang Digmaang
Pandaigdig. Maraming mga bansa ang
nagging malaya nang walang karahasan.
May mga bansang dumanak ng dugo bago
nakamtan ang kalayaan tulad ng Congo
(Zaire) at Algeria. Ang Rhodesia at Nyasaland
ang nagging Zimbabwe at Malawi. Lumaya
ang Angola, Mozambique at Guinea Bissau
noong 1910.

 Noong 1819, pagkatapos na mapalaya

ang Venezuela, ginulat niya ang mga
Espanyol nang magdaan sa Andes
ang kanilang hukbo. Ang tagumpay
niya ay humantong sa pagtatag ng
Great Colombia. Tinawag siyang
tagapagpalaya o liberator at
pagkatapos, naging pangulo. Limang
taon tinalo ng kaniyang heneral , si
Antonio Jose de Sucre, ang mga
Espanyol sa labanan ng Ayacucho sa
Peruvian Andes.

 Si Jose de San Martin naman ang

sumunod sa pagtataboy sa mga
Espanyol sa Argentina. Katulad din ni
bolivar, namuno si San Martin sa
kaniyang grupo sa Andes. Mayroon
din siyang heneral tulad ni Bernard o’
Higgins, isang Chileno.

 Naging malungkot ang huling taon ng

buhay ni Bolivar. Maraming tao ang
naghinala na nais niyang maging
diktador. Binalak naman ng iba na
patayin siya. Nasira ang kaniyang
pangarap na magtayo ng isang
nagkakaisang South America nang