Ingin berlangganan materi khutbah Jumat

yang akan langsung dikirim

ke nomer WhatsApp?

Caranya mudah.

Sentuh nomor whatsApp berikut ini:

0895-8060-18090
Atau, bisa juga langsung chat WA ke nomor di atas.
 ‫‪www.dakwah.id‬‬

‫‪MATERI KHUTBAH JUMAT BAHASA JAWA‬‬

‫‪HAKEKAT LAN‬‬
‫‪FAEDAH QANAAH‬‬
‫‪Pemateri: Abdul Halim Tri Hantoro S.Pd.I‬‬

‫َ َ َ  َ َ َ ْ ­َ ْ َ َ َ َ َ  ُ َ َ  َ  ُ  
َ َ َ ُ َ  ْ َ ْ ُ َ‬ ‫َْ ْ ُ  ‬
‫ات والنور  ال ِذ  كفروا ِ  ِم يع ِدلون‪.‬‬ ‫ات وا€رض وجعل الظ ِ‬ ‫ˆ ال ِذي خلق السماو ِ‬ ‫ا‰مد ِ ِ‬
‫َ ْ َ ُ َ ْ َ َ َ  ُ َ ْ َ ُ َ َ ْ َ َ ُ َ ْ َ ُ  ُ َ  ً َ ْ ُ ُ َ َ ُ ْ ُ ُ َ  ُ  َ  َ َ  ْ َ َ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫œ يك ” وأšد أن ˜مدا عبده ورسو”‪ .‬اللهم صل وسŒ عŠ‬ ‫أšد أن € ِإلـه ِإ€ Ÿ وحده € ِ‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ ُ‬
‫‪ِ ²‬ب ِه َو َم ْن ت ِب َ ُ¯ ْم ِ ِ¬® ْح َس ٍان ِإ‪َ ª‬ي ْو ِم ال ِق َي َام ِة‪ .‬أ ما َب ْع ُد‬ ‫آ” َو َ ْ‬
‫ن ِب ي َنا َ˜ م ٍد َو َعŠ ِ ِ‬
‫ َ‬ ‫ُ َ َ َ َ َ َ َ ُ‬ ‫‬ ‫ُْ ْ ُْ ََْ ْ ْ‬
‫‪ِ Â‬ب َتق َوى Ÿِ َع ز َو َجل َح ْيث قال ت َب َارك َوت َعا‪ ،ª‬أ ُع ْوذ ِ®¸ِ ِم َن الش ْيط ِان‬ ‫ِع َباد Ÿِ ‪ ،‬أو ِصي‪ Ã‬ونف ِ‬
‫َ‬
‫‪:‬الر ِج ْ ِ‪Å‬‬
‫‬
‫َ َ َ ُ ْ ْ َ ْ َ َ َ َ َ َ
ْ َ َ ْ َ َ َ َ 
ْ ُ َ َ ً‬ ‫َ ََ  ُ ُ َ  ُ ُ ‬
‫احد ٍة وخلق ِم‪Ç‬ا زو ‪È‬ا وبث ِم‪Ç‬ما ِرجا€‬ ‫ ® أ ا الناس اتقوا ر ب‪ Ã‬ال ِذي خلق‪ِ Ã‬من نف ٍس و ِ‬
‫ْ ­َ‬ ‫َ ً َ َ ً َ ُ َ  ََ َُ َ‬
‫‪َ Ã‬ر ِقيباً‬ ‫اˆ َ‪َ Í‬ن َع َل ْي ُ ْ‬ ‫ا€ ْر َح َام إ ن  َ‬
‫ِ‬ ‫و‬‫ون ب ِه َ‬
‫ك ِث ‪Ñ‬ا و ِنساء واتقوا اˆ ال ِذي تساءل ِ‬
‫َ‬ ‫ َْ‬ ‫َ‬ ‫َُ‬
‫Ÿ َح ق تقا ِت ِه َو€ ‪ْ Ôُ َÓ‬و ‪ِ 
ُÓ‬إ€ َوأن ‪ Åْ ُÓ‬م ْس ِ ُ ْون‬ ‫َ ® َأ  َا ال ِذ ْ
َ َآم ُنوا ات ُقوا َ‬
‫ ‬
‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ َ  َ 
َ َ ُ  ُ  َ َ ُ ُ َ ْ ً َ ً ُ ْ ْ َ ُ ْ َ ْ َ َ ُ ْ َ َ ْ ْ َ ُ ْ ُ ُ َ ُ‬
‫ ® أ ا ال ِذ  آمنوا اتقوا اˆ وقولوا قو€ س ِديدا يص ِلح ل‪ Ã‬أ×ال‪ Ã‬ويغ ِفر ل‪ Ã‬ذنوب‪ Ã‬ومن ي ِط ِع‬
‫ َ َ َ ُ َُ ََ َ َ َ ً‬
‫و” فق ْد فاز ف ْوزا َع ِظ ى ًما‬ ‫اˆ ورس‬
‫ّ َ ُ‬ ‫َ ّ َ َْ َ ْ‬
‫œ ْا ­€ ُمورْ‬ ‫ّ‬ ‫اب Ÿِ ‪َ ،‬و َخ ْ َ‪َ ْ Ñ‬ا‪ْ Þ‬دى َه ْد ُى ُ َ˜ ّم ٍد َص ّŠ Ÿ َع َل ْي ِه َو َس َŒ‪َ ،‬و ‬
‫ِ‬
‫ا‰ ِد ْي ِث ِك َت ُ‬
‫َ‬ ‫فإن أصدق‬
‫ِ‬
‫َ‬ ‫ُ ْ˜ َد َ® ‪َ ُÓ‬ا‪َ ،‬و ُ ّ‪َ ˜ْ ُ å‬د َث ٍة ب ْد َع ٌة َو ُ ّ‪ å‬ب ْد َع ٍة َض َ‪َ ،”ًÓ َ ã‬و ُ ّ‪َ å‬ض َ‪ّ â
”ِÓ َ ã‬‬
‫الن ِار‪ .‬أ ما َب ْعد‬ ‫ِ ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬

‫‪1‬‬
 www.dakwah.id
Sampun sakmesthinipun kadados kawula kang alit lan ringkih kita sadaya
kedah mbudhidhaya lan ningkataken raos puji dalasan syukur dhumateng
ngarso dalem Allah subhanahu wata’ala kalawan samudayanipun nikmat,
peparing lan anugerahipun.
Shalawat lan salam mugi tansah kaparingaken Allah subhanahu wata’ala.
dhumateng junjungan kita Rasulullah Muhammad shallallahu ‘alaihi
wasallam, para kulawarga, sahabat, lan sadaya tiyang ingkang mituhu
ndherek dhawuhipun. Amin.
Mangga, kita ningkataken raos taqwa dhumateng Allah subhanahu
wata’ala kanthi netepi perintah-perintahipun lan nebihi sedaya awisan-
awisanipun.
Allah Ta’ala paring pangandikan,
َ َْ  َ َُ َ ‫َ ® َأ  َا ال ِذ ْ
َ َآم ُنوا ات ُقوا‬
‫ م ْس ِ ُ ْون‬Åْ ُÓ ‫ُ
 ِإ€ َوأن‬Ó ‫ ْو‬Ôُ َÓ €‫Ÿ َح ق تقا ِت ِه َو‬
“He para wong Mukmin kabeh, sira padha wedia ing Allah kalawan sajatining
wedi, Ian sira aja padha mati, kajaba mati Islam.” (QS. Ali Imran: 102)

Jamaah shalat Jumat rahimakumullah,

Qanaah menika sebutanipun tiyang jawi inggih punika “narimo ing
pandum,” tegese narimo ing panduming Allah subhanahu wata’ala tumrap
piyambakipun sepinteno kemawon wujud lan rupanipun. Sok sintena
kaparingan sifat meniko, estu piyambakipun piyantun kang begjo
kemayangan.
Rasulullah shallallahu ‘alaihi wasallam paring sabda saking riwayat
sahabat Fudhalah bin Ubaid Al-Anshari,
َ ً ََ ُ َ َ َ ْ َ ُ
‫ن َع ْيش ُه كفافا َوق َن َع‬Í‫ِم َو‬ã‫ ِ¬ا€ ْس‬ª‫ ْن ُه ِد َي ِإ‬èَ ِ é‫ط  َو‬
“Begjo kemayangan wong kang dituduhaken marang Islam, lan panguripane
sederhana lan deweke nrimo.” (HR. At-Tirmidzi No. 2349)
Punapa saget mekaten? amargi raos qanaah punika saged nuwuhaken

2
 www.dakwah.id
katentreman utawi karaharjaning gesang. Kanthi qanaah manungsa
lajeng tansah emut dhumateng Allah subhanahu wata’ala lan
piyambakipun badhe ngrumaosi bilih punapa perkawis engkang dipun
hasilaken menika peparing saking ngarsanipun Allah subhanahu wata’ala
lan dados jatahipun.

Jamaah shalat Jumat rahimakumullah,

Ing antawise faedah qanaah nggih punika saget ngiyati iman lan ngiyati
tsiqah (pracaya) dhumateng kuaosipun Allah Ta’ala. Sakbanjur manahipun
tiyang iman saya ridha dhumateng katemtuanipun lan panduming Allah.
Sok sintena qanaah marang jatah rezekine, mula tiyang niku naminipun
mukmin qani’ (mukmin kang qanaah). Dhewekipun yakin bilih Allah
sampun anjamin rezeki sadaya hamba lan Allah hambagi miturut
hikmahipun ngantos tiyang qani’ menika mboten gadhah punapa-punapa.
Imam Ahmad bin Hambal paring nasehat, “Dina kang paling mbungahake
awakku nalikane ana ing wektu esuk ora ndhuweni punapa-punapa.”
Imam Hasan ugi paring nasehat, “Sing diarani wong kayak ciyut yakine yaiku
wong kang luwih percaya marang apa wae sing ana ing manungsa liyan
tinimbang apa sing digadhahi Allah Ta’ala.”
Nalika kasebut firmanipun Allah,
ۚ
َ‫  َ® ْح َسن ما‬ëْ ُ ‫ ْم َا ْج َر‬Çُ 
‫ َو ُه َو ُم ْؤ ِم ٌن َف َل ُن ْحي َي ن ٗه َح ٰي ًوة َط ي َب ًة َوَل َن ْجز َي‬òٰ ‫ا م ْن َذ َكر َا ْو ُا ْن‬ó‫ا‬
ً ِ ‫َم ْن َ ِ× َل َص‬
ِ ِ ِ ِ ٍ
َ ُ َُ
‫ن ْوا َي ْع َمل ْون‬Í
“Sing sapa nindakake laku becik, padha uga priya utawa wanita, lan dheweke
iku iman, mesthi Ingsun bakal maringi panguripan kang kapenak ana ing
donya, sarta Ingsun bakal nyampurnakake ganjarane kalawan kang luwih
becik, tinimbang karo barang kang wus tau ditindakake.” (QS. An-Nahl: 97)
Para alim ahli tafsir, sahabat Ali bin Abi Thalib, Ibnu Abbas lan Imam
Hasan paring penjelasan bilih maksudipun panggesangan kang sae nggih

3
 www.dakwah.id
punika antawisipun Qanaah.
Kanthi menika Ibnu Jauzi paring nasehat, “Sapa kang ndhuweni qanaah
bakal sae panguripane lan sapa kang rakus bakal dawa cilakane.”

Jamaah shalat Jumat rahimakumullah,

Qanaah ugi hanggadhahi faedah nggih punika kagolong syukur
dhumateng Dzat kang paringi nikmat, Allah Ta’ala. Pramila Rasulullah
Muhammad shallallahu ‘alaihi wasallam paring dhawuh,

‫اس‬  ‫ َو ُك ْن َقن ًعا َت ُك ْن َأ ْش َك َر‬،‫الناس‬

‫الن‬  ‫ُك ْن َور ًعا َت ُك ْن َأ ْع َب َد‬
ِ ِ ِ ِ
“Dadio wong kang wara’ (ngati-ati) mula bakal dadi ahli ibadah, dadio wong
kang qanaah mula bakal dadi ahli syukur.” (HR. Ibnu Majah No. 4217)
Tiyang qanaah menika maringi faedah pikantuk kemenangan lan
kabingahan. Rasulullah shallallahu ‘alaihi wasallam paring dawuh,
ُ  ‫ َو َق ن َع ُه‬،‫ َو ُرز َق َك َف ًافا‬،Œَ َ ‫َق ْد َأ ْف َل َح َم ْن َأ ْس‬
ُ‫َآ®ه‬Ó ‫ا‬Ôَ  ˆ‫ا‬
ِ ِ
“Saktemene begja wong kang pasrah marang Allah (mlebu Islam), banjur
diparingi rezeki kang nyukupi lan narimo ing pandum marang panduming
Allah Ta’ala.” (HR. Muslim No. 1054)

Jamaah shalat Jumat rahimakumullah,

Mekaten materi khutbah Jumat ingkang saget kawula aturaken, mugi
saget dados pitutur kang manfaat lan nasehat kang minulya kagem
khatib pribadi lan jamaah samudayanipun.
َُْ  ْ َ َْ ُ
‫ ف ْاس َتغ ِف ُر ْو ُه ِإن ُه ُه َو الغف ْو ُر‬،‫ ذن ٍب‬å ‫ ْس ِ ِ ْ
َ÷ ِم ْن‬è‫ا‬ َ ‫ هذا َوَأ ْس َت ْغ ِف ُر‬ªْ ‫َأ ُق ْو ُل َق ْو‬
ْ ُ ‫ َوَل‬ªْ ِ Ÿ
ُ ْ ‫ َوِل َس ­ ِا‬Ã
ِ ِ
Åُ ْ ‫الر ِح‬.


4
 ‫‪www.dakwah.id‬‬
‫‪KHUTBAH KEDUA‬‬
‫š ُد َأ ن َنب ي َنا ُ َ˜ م ًدا َع ْب ُدهُ‬ ‫َ‬ ‫š ُد َأ ْن َ€ إ َ َ” إ € ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫Ÿ َو ْح َد ُه َ€ َœ ْي َك َ ُ”‪َ ،‬وأ ْ َ‬ ‫‪ُ ø‬د َر ‪َ é‬وأ ْش ُك ُر ُه‪َ ،‬وأ ْ َ‬ ‫أْ َ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ ‬
‫ُ‬
‫َو َر ُس ْو ُ”‬
‫الل ُه م َص ل َع َŠ َنب ي َنا ُ َ˜ مد َو َع َŠ آ” َو َم ْن َتب َ ُ¯ ْم ® ْح َسان إ َ‪َ ª‬ي ْوم ‬
‫الد ْ ِ
‬ ‫ِ‬ ‫ٍ ِ‬ ‫ِ ِ ِ ¬‬ ‫ِِ‬ ‫ٍ‬ ‫ِ‬
‫َ ْ َ‬ ‫َ‬
‫َ  َ َ  َ ْ ُ َ َ ََ َ َ َََ َ ُ ْ ُ‬ ‫ُْ ْ ُْ ََْ ْ َْ‬ ‫َ َ‬
‫‪ِ Â‬بتقوى Ÿِ عز وجل حيث قال تبارك وتعا‪ ،ª‬أعوذ ِ®¸ِ ِمن الشيط ِان‬ ‫َ‬
‫ِعباد Ÿِ ‪ ،‬أو ِصي‪ Ã‬ونف ِ ‬
‫‪:‬الر ِج ْ ِ‪Å‬‬
‫‬
‫َ‬ ‫ َْ‬
‫Ÿ َح ق تقا ِت ِه َو€ ‪ْ Ôُ َÓ‬و ‪ِ 
ُÓ‬إ€ َوأن ‪ Åْ ُÓ‬م ْس ِ ُ ْون‬
‫َ‬ ‫َُ‬ ‫َ ® َأ  َا ال ِذ ْ
َ َآم ُنوا ات ُقوا َ‬
‫ ‬
‫­َ‬ ‫­َ‬
‫ات إ ن َك َ ِ‪ْ ù‬ي ٌع َقر ْيبٌ‬ ‫ِ‬ ‫و‬‫َ‬ ‫م‬ ‫ْ‬ ‫ا€‬ ‫و‬ ‫َ‬ ‫م‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬
‫‪Ç‬‬ ‫ْ‬ ‫
‬ ‫م‬‫ِ‬ ‫اء‬
‫ِ‬ ‫ي‬‫َ‬ ‫ح‬ ‫ْ‬ ‫ا€‬ ‫ات‬‫ِ‬ ‫ن‬ ‫ا‪ú‬ؤم َ‬
‫ِ‬
‫ا‪ú‬ؤمن ْ
َ÷ َو ْ‬
‫ ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ا‪ú‬س َات َو ْ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫الله م ْاغ ِف ْر ِل ْ ُ ْس ِ ِ ْ
َ÷ َو ْ‬ ‫ُ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ُ˜ ْي ُب ‬
‫الد ْع َو ِة‬ ‫ِ‬
‫‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ ُ  َ  ْ َ ْ
َ ُ ُ َ َ َ ْ ْ َ َ َ ْ َ َ ْ
َ ُ ُ َ  َ َ
َ  َ َ  ُ‬
‫ات ِإ‪ ª‬الن ِور‪،‬‬ ‫اللهم ألف ب ÷ قل ِوبنا‪ ،‬وأص ِلح ذات بي ِننا‪ ،‬واه ِد® سبل الس‪ِã‬م‪ ،‬و ‪ü‬نا ِمن الظ ِ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ  ْ َ ْ َ َ َ َ
َ َ َ
ْ َ َ َ َ َ َ َ َ ْ َ َ
َ ْ َ َ َ َ ْ َ
َ َ ُ ُ َ َ ْ‬
‫َ‬
‫احش ما ‪ÿ‬ر ِم‪Ç‬ا وما بطن‪ ،‬و ® ِرك لنا ِ ‪ â‬أ‪ِ ù‬اعنا‪ ،‬وأبص ِار®‪ ،‬وقل ِوبنا‪ ،‬وأزو ِاجنا‪،‬‬ ‫وجنبنا الفو ِ‬
‫َ َ َ‬ ‫َ ْ‬ ‫َ ُ   َ َ ُ ْ َ َْ َ  َ ْ َ   ُ  ُ َ ْ ْ َ‬ ‫َ‬
‫اج َعل َنا ش ِاك ِر
َ ِل ِن َع ِمك ُمث ِن ْ
َ÷ ِ َا َعل ْيك‪ ،‬ق ِاب ِل
َ÷‬ ‫وذر ® ِتنا‪ ،‬وتب علينا ِإنك أنت التواب الر ِح ‪ ،Å‬و‬
‫َ َ‪Þ‬ا‪َ ،‬وَأ ‪ْ ÔÓ‬م َها َع َل ْيناَ‬
‫ِِ‬
‫َر ب َنا َه ْب َل َنا ِم ْن َأ ْز َو ِاج َنا َو ُذ ر  ® ِت َنا ُق ر َة َأ ْع ُ
÷ َو ْاج َع ْل َنا ِل ْ ُ ت ِق
َ÷ إ َماماً‬
‫ِ‬ ‫ٍ‬
‫والغ
‪َò‬‬ ‫ََ َ‬ ‫ ‪َÓ‬‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ ُ 
 َ ْ َ ُ َ‬
‫اللهم إ® نسألك ا‪Þ‬دى‪ ،‬والت[‪ ،‬والعفاف‪ِ ،‬‬
‫اب ‬
‫الن ِار‬ ‫ا€ ِخ َر ِة َح َس َن ًة َو ِق َنا َع َذ َ‬ ‫َ َ َ
 َْ َ َ َ ً َ
ْ ]‬
‫ر بنا آ ِتنا ِ ‪ â‬الدنيا حسنة و ِ ‪â‬‬
‫‪²‬به و ََم ْن َتب َ ُ¯ ْم ® ْح َسان إ َ‪َ ª‬ي ْوم ّ‬ ‫آ” َو َ ْ‬ ‫َ َ  ُ َ َ َ َ َُ  َ َ َ‬
‫الد ْ
‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ٍ‬ ‫¬‬ ‫‬
‫ِ ِِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫Š‬ ‫وصŠ Ÿ عŠ ن ِبينا ˜م ٍد وع‬
‫ْ َ‬
‫ا‰ ْم ُد ¸ َر ب ال َع ِا‪÷َ
ْ ú‬‬ ‫آخ ُر َد ْع َو
َا® َأ ِن ْ َ‬ ‫َو ِ‬

‫‪5‬‬