‫د اودس آسانه طریقه‬

‫المٌسر فً صفة الوضوء‬

‫د اودس آسانه طرٌقه‬

‫ترتٌب كونكى‪:‬‬
‫أ ‪.‬د‪ .‬أحمد بن محمد الخلٌل‬
‫(قصٌم پوهنتون ‪/‬د شرعٌاتو څانګه‪ /‬سعودي عربستان)‬
 ‫د اودس آسانه طریقه‬

‫بسم هللا الرحمن الرحيم‬

‫سريزه‬
‫الحمد هلل رب العالمين‪ ،‬وصلى هللا وسلم وبارك على نبينا محمد وعلى آله وصحبه أجمعين‪.‬‬
‫أما بعد‪:‬‬
‫ما چې کله د (لمونځ طريقهه) پهه نامهه کومهه مختصهره رسهاله وليکلهه‪ ،‬نهو ځينهو درنهو ملګهرو‬
‫راتهه وړانهديز وکهړ چهې د (اودس طريقهې) پهه اړه ههم يهوه لنههه ليکنهه وکهړم‪ ،‬د هؽهو دا‬
‫وړانديز راته مناسب ښکاره شو‪ ،‬د اوداسه په هکله کومه تفصيلي څېړنهه مهې چهې پهه النهد‬
‫درېوو کتابونو‪:‬‬
‫‪- ۱‬شرح زاد المستقنع‪،‬‬
‫‪- ۲‬شرح بلوغ المرام‪،‬‬
‫‪۳‬ـ التوضيح المقنع‪ ،‬شرح الروض المربع‪.‬‬
‫کې کړ وه‪ ،‬چې د اختالفاتو‪ ،‬دالئلهو او راجهح قهو پهه شهمو ټهو اړيهن معلومها پکهې پهه‬
‫تفصهيلي هو ذکهر شهو‪ ،،‬دؼهه څهو پهاېې چهې ستاسهې محترمهو لوسهتونکو مخهې تهه ايښهي پهه‬
‫حقيق کې د همدؼو پورتنيوو کتابونو خالصه او نچوړ د ‪ .‬په د مختصر کې به يهواز د‬
‫راجح قو په ذکر کولو سره د اودس طريقه په روانو اوعام فهمهه عبهارتونو کهې ستاسهې پهر‬
‫وړاند عرض کړم‪.‬‬
‫له هللا تعالى څخه ؼواړم چهې دؼهه کهار پهه خپه دربهار کهې قبهو کهړ‪ ،‬او د خپلهې رضها او‬
‫خوښۍ سبب يې وګرځو‪.،‬‬
‫ليکنه‪:‬‬
‫احمد الخلي‬
‫‪2/7/1440‬هجر‪،‬‬
 ‫د اودس آسانه طریقه‬

‫المٌسر فً صفة الوضوء‬

‫(د اوداسه آسانه طرٌقه)‬

‫‪1‬ـ د علماوو اجماع ده چې د اودس طريقه زده کو پر هرمسلمان فرض ده‪.‬‬

‫‪۲‬ـ اودس په اسالم کې له لوړو عباداتوڅخه د ‪.‬‬

‫‪۳‬ـ په شريع کې د اودس هېر فضائ راؼلي د‪ ،،‬زيا حديثونهه د د وضهاح کهو‪ ،‬چهې‬
‫اودس ګناهونه ختمو‪.،‬‬

‫لکه څنګه چې په مسلم شريؾ کې د ابوهريره رضي هللا عنه په رواي نق د‪ ،‬چهې‪ :‬رسهو‬
‫هللا صهل هللا عليهه وسهلم وفرمايه ‪( :‬أال أدلکمم علم مما ٌمحمو هللا بمه الخطاٌما و ٌرفم بمه‬
‫الدرجات؟) قالوا ‪:‬بل ٌا رسول هللا قال‪( :‬إسباغ الوضوء عل المکمار‪ ،‬و کثمر ال ُخطما إلمى‬
‫المساجد و انتظار الصال بعد الصال فذلکم الرباط فذلکم الرباط)‪.‬‬

‫ژبماه‪: ،‬آيها تاسهې تهه داسهې څهه ونهه ښهايم چهې هللا تعهالى پهر ګناهونهه ختمهو‪ ،‬او درجهې‬
‫اوچتو‪،‬؟ هؽو ‪-‬صحابه کراموــ ووي ‪ :‬ولې نه ا د هللا پيؽمبره! رسهو هللا صهل هللا عليهه‬
‫وسلم وفرماي له تکليفونو سهره سهره بشهپړ اودس کهو ‪ ،‬جومهاتونو طهرؾ تهه زيها قدمونهه‬
‫اخست او يوه لمانځه پسې د ب لمانځه انتظار‪ ،‬چې دا ستاسې رباط دهللا پهه طاعه کهې ځهان‬
‫مصروفو د [دا حديث امام مسلم په خپ صحيح کې رواي کړ د ‪ ،‬حهديث نمبهر‪.])۲۵۱(:‬‬
‫د (فذلکم الرباط) الفاظو تکرار د اهتمام او تعظيم الشأن په خاطر راؼل د ‪.‬‬

‫کلهه چهې يهو مسهلمان د اوداسهه اراده وکهړ‪ ،،‬نهو لهه هللا جه جاللهه نهه پهه مرسهتې او کومه‬
‫ؼوښتلو سره د د الند وضاح په رېا کې خپ اودس تر سره کړ‪:،‬‬

‫‪۱‬ـ بايد د اودس لپاره ني وکړ‪ ،،‬دلي يې‪ :‬د عمر بن الخطاب رضي هللا عنه حهديث د چهې‬
‫نبي عليه السالم فرمايلي د‪( :،‬إنما األعما بالنيا وإنما لک امرئ ما نو )‪.‬‬

‫سره د او د هر سړ‪ ،‬لپاره –اجر‪ -‬د هؽه عم د‬ ‫ژباه‪ :،‬بېشکه د عملونو دارمدار په ني‬
‫چې ني يې ورته کړ و‪.،‬‬

‫‪۲‬ـ در ځلې د دواړه السونو وينځ مستحب د‪.،‬‬

 ‫د اودس آسانه طریقه‬

‫‪۳‬ـ بيا د خولې او پوز‪ ،‬ته اوبه واچو‪ ،،‬يو ځ يې فرض او در ځلې مستحب د‪.،‬‬

‫‪۴‬ـ سن طريقه دا ده چې خولې او پوز دواړو ته يوه لپه اوبهه واچهو شهي او پهه جهال جهال‬
‫لپوهم جائز ده‪.‬‬

‫‪۵‬ـه د څلهور واړو امامهانو پهه د خبهره اتفها د چهې خهولې او پهوز تهه پهه ښهي الس اوبهه‬
‫اچو پکار د‪ ،‬او پوزه به په چپ الس سوڼ کو‪.،‬‬

‫‪۶‬ـ مخ وينځ يو ځلې واجب د‪ ،‬او در ځلهې مسهتحب‪ .‬دليه يهې‪( :‬يايہها الَّهذين ام ُنهوا اذا قُمه ُتم‬
‫ال الصَّلوۃ فاؼسلُوا وُ جُوہکُم)‪[ .‬المائدۃ ‪]6:‬‬

‫ژباړه‪ :‬ا هؽو کسانو چې ايمان مو راوړ «ا مومنهانو»! کلهه چهې لمانځهه تهه پهاځېئئ ـه د‬
‫لمانځه اراده وکړئ ــ نو خپ مخونه ووينځئ‪.‬‬

‫‪۷‬ـ د مخ وينځلهو واجهب انهدازه پهه اوئدوالهې «طهو » سهره‪ :‬د سهر د ويښهتانو د شهنه کيهدو لهه‬
‫ځا څخه د زنې تر الندينۍ برخې پور ‪ .‬دؼه تحديد د فقهاوو ترمنځ اتفاقي د ‪.‬‬

‫‪۸‬ـ د مخ وينځلو واجب اندازه په پلنوالي «عرض»‪ :‬له يوه ؼوئ نه تر ب ؼوئ پهور او دا د‬
‫څلور واړو امامانو ترمنځ اتفاقي اندازه ده‪.‬‬

‫‪۹‬ـ که چېر په مخ معمول ويښتان و‪ ،‬او اندام ورځنې ښکارېئ‪ ،،‬نو دؼه ويښتان او انهدام‬
‫دواړه وينځ واجب د‪ ،،‬ويښتان ځکه واجب د‪ ،‬چې د فرض په ځا کې راختلهي د‪ ،‬او دا‬
‫د څلور واړو مذاهبو اتفاقي خبره ده‪.‬‬

‫‪۱۱‬ـ که چېر پر مخ ويښتان ګڼ و‪ ،،‬نو کوم ويښتان چې د مخ داخ حدودو کې و‪ ،‬وينځ‬

‫يې واجب د‪ ،‬او کوم ويښتان چې له مخ نه را زوړند و‪ ،‬دهؽو وينځ واجب نه د‪.،‬‬

‫َ)‪.‬‬ ‫( َو اَ ۡی د َییَ ۡم ۡ اَیَددۡ ۡای َا َِا َ د‬ ‫‪۱۱‬ـه بي ها بههه تههر څنګلههو پههور دواړه السههونه ووينځهي‪ ،‬هللا تعههالى فرمههائ ‪:‬‬
‫[المائدۃ ‪]6:‬‬

‫ژباه‪ :‬او خپ دواړه السونه تر څنګلو پور پريمينځئ‪.‬‬

‫يو ځ وينځ واجب د‪ ،‬او در ځلې مستحب‪.‬‬

 ‫د اودس آسانه طریقه‬

‫‪ ۱۲‬ـ ه بي ها پههه اوبههو سههره د سههر اوؼوئونههو يههو ځل هې مسههحه واجههب ده‪ .‬هللا تعههالى فرمههايي‪( :‬و‬
‫امسحُوا ب ُرءُوسکُم)‪[ .‬المائدۃ ‪]6:‬‬

‫ژباه‪: ،‬او خپ سرونه مسحه کړئ‪ ،‬هر هو مسحه چې د وکړه جهائز ده‪ ،‬خهو شهرط يهې دا‬
‫د چې واجب اندازه به مسحه کوئ‪.‬‬

‫واجب انداز‪ ،‬د سر مخامخ برخې ويښتانو شنه کيدو له ځا نه تر څټ پور ‪.‬‬

‫‪۱۳‬ـ د سر او ؼوئونو بيا بيا مسحه کو د عامو علماوو په نظر مستحب نه د‪.،‬‬

‫‪۱۴‬ـ د مسحې سهن طريقهه دا ده‪ :‬چهې د سهر مخهامخ طهرؾ نهه تهر څهټ پهور دواړه السهونه‬
‫يوسي او بيا يې بيرته هماؼه ځا ته کش کړ‪ ،‬چهې شهروع يهې کهړ وه‪ .‬دليه ‪ :‬د عبهدهللا بهن‬
‫زيد رواي د چې‪ :‬أن رسو هللا صهل هللا عليهه وسهلم (بهدأ بمقهدم رأسهه‪ ،‬ثهم ذههب بهمها إلهى‬
‫قفاه‪ ،‬ثم ردهما إلى المکان الذ‪ ،‬بدأ منه)‪[ .‬متف عليه]‬

‫ژباړه‪ :‬رسو هللا صل هللا عليه وسلم ــ مسحه ــ د سر لهه مخهامخ برخهې نهه شهروع کهړه‪ ،‬بيها‬
‫يې دواړه السونه ترڅټ پور ورسو او بيا يې بيرته همؽهه ځها تهه ورکهش کهړ لهه کومهه‬
‫ځايه يې چې شروع کړ وه‪.‬‬

‫‪۱۵‬ـ بيا به خپلې دواړه (د شهاد ) ګوتې د ؼوئونو په سورېو کې ننباسي او په ؼټو ګوتهو بهه‬
‫د ؼوئونو بهرنۍ برخې مسحه کړ‪.،‬‬

‫‪ ۱۶‬ـ ه بي ها بههه خپل هې دواړه پښههې تههر ګيټ هو (ښههنګرو) پههور ووينځههي‪ .‬دلي ه ‪( :‬و أرجلکههم إلههى‬
‫الکعبين)‪ .‬ژباړه‪ :‬او خپل پښې له ښنګرو سره ووينځئ‪.‬‬

‫يو ځلې وينځ يې واجب او در ځلې مستحب د‪.،‬‬

‫هڅه به کو‪ ،‬چې واجب مقدار پوره ووينځ شي او کهوم ځها پهات نهه شهي‪ ،‬ځکهه پهه حهديث‬
‫کې ورباند سخ وعيد راؼل د ‪ ،‬رسو هللا صل هللا عليه وسهلم فرمهائي‪( :‬ويه لألعقهاب‬
‫من النار)‪[ .‬رواه البخار‪ ،‬رقم‪]60/‬‬

‫ژباه‪ : ،‬په اور د هالک شي هؽه کسان چې پوندو ته اوبه نه رسو‪.،‬‬

 ‫د اودس آسانه طریقه‬

‫او له عمر رضً هللا عنه نه رواٌت دی‪( :‬أن رجالا توضأ فترك موض ظفر من قدم فأبصر‪،‬‬
‫النبً صل هللا علٌه وسلم فقمال‪( :‬ارجم فأحسمن وضموءك فرجم فتوضمأ ثمم صمل )‪[ .‬روا‪،‬‬
‫مسلم]‬

‫ژباړه‪ :‬عمر رض هللا عنه وايې‪ :‬يو سړ‪ ،‬اودس وکړ خهو پهه پښهه کهې يهې د نهوک پهه انهدازه‬
‫ځا له وينځلو نه پرېښود‪ ،‬رسو هللا صل هللا عليهه وسهلم چهې وليهد‪ ،‬نهو ورتهه ويهې فرمايه ‪:‬‬
‫واپس شه‪ ،‬ښه پوره اودس وکړه‪ ،‬سړ واپس شو اودس يې وکړ او بيا يې لمونځ وکړ‪.‬‬

‫‪۱۷‬ـ په ترتيب سره اندامونه وينځ فرض د‪ ،،‬لکهه څنګهه چهې د اوداسهه پهه آيه کهې راؼلهي‬
‫صههلوۃ فاؼس هلُوا وُ ُجههوہکُم و اي هديکُم ال ه المراف ه و‬
‫د‪ ،‬چهې‪( :‬يايہهها الَّههذين ام ُنههوا اذا قُم ه ُتم ال ه ال َّ‬
‫امسحُوا ب ُرءُوسکُم و ارجُلکُم ال الکعبين) [المائدۃ ‪]6‬‬

‫په اوداسه کې ترتيب مراع کو ضرور‪ ،‬د ‪ ،‬يعنې داسې د نه کو‪ ،‬چې پهه وينځلهو کهې‬
‫يو اندام له ب نه مخکې کړ‪ ،،‬د مثها پهه توګهه د پښهو وينځه د د السهونو لهه وينځلهو نهه نهه‬
‫مخکې کو‪.،‬‬

‫‪۱۸‬ـه پههه پرلههه پسهې او متصههله توګهه د انههدامونو وينځه فههرض د‪ ،،‬مطلههب دا چ هې د ي هو انههدام‬
‫وينځلو کې د دومره ځنه نه کو‪ ،‬چې مخکن اندام يې وچ شي‪ ،‬که دومره تاخير پکې وشهي‬
‫نو اودس يې فاسدېئ‪.،‬‬

‫‪۱۹‬ـه لههه اودس نههه وروسههته دا دعههاء ويه سههن ده‪( :‬أشهههد أن ال إلههه إال هللا‪ ،‬وحههده الشههريك لههه‬
‫وأشهد أن محمدا عبده ورسوله)‪.‬‬

‫ژباړه‪ :‬ګواهي ورکوم چې له هللا نه پرته به هيڅهوک د بنهده ګهۍ وړ نهه د هؽهه واحهد د او‬
‫شري نه لر‪ ،‬او محمد صل هللا عليه وسلم د هللا تعالى بنده او پيؽمبر د ‪.‬‬

‫دلي ‪ :‬د عمر بن الخطاب رضي هللا عنه حديث د وايې‪ :‬قا رسو هللا صل هللا عليهه وسهلم‪:‬‬
‫مهها مههنکم مههن أحههد يتوضههأ فيبلههػ‪ -‬أو‪ :‬فيسههبػ‪ -‬الوضههوء‪ ،‬ثههم يقههو ‪ :‬أشهههد أن ال الههه إال هللا‪ ،‬وأن‬
‫محمدا رسو هللا‪ ،‬إال فتح له أبواب الجنة الثمانية يدخ من أيها شاء‪ .‬وف رواية فذکر مثلهه‪،‬‬
‫ؼير أنه قا ‪ :‬من توضأ فقا ‪ :‬أشهد أن ال إله إال هللا وحده ال شريك لهه‪ ،‬وأشههد أن محمهدا عبهده‬
‫ورسوله)‪[ .‬اخرجه مسلم والترمذ‪]،‬‬
 ‫د اودس آسانه طریقه‬

‫ژباړه‪ :‬په تاسو کې کهه څهوک پهوره اودس وکهړ‪ ،،‬ههر انهدام تهه اوبهه ورسهو‪ ،‬او بيها دا دعهاء‬
‫وواي چهې ‪(:‬أشههد أن ال إلهه إال هللا وأن محمهدا عبهده ورسهوله) د جنه اتهه درواز‪ ،‬بهه ورتهه‬
‫خالصي شي‪ ،‬خوښه يې چې په کومه يوه باند ننوځي‪.‬‬

‫په ب رواي کې په د الفاظو سره راؼل د چې‪( :‬مهن توضهأ فقها ‪ :‬أشههد أن ال إلهه إال هللا‬
‫وحده ال شريك له‪ ،‬وأشهد أن محمدا عبده ورسوله)‪(.‬رواه مسلم)‬

‫* د قيام په ورځ به د رسو هللا صهل هللا عليهه وسهلم پهر امتيهانو د اودس نښهې و‪ ،‬چهې پهه‬
‫هؽو سره به پېژند کېئ‪.،‬‬

‫فعن نعيم المجمر رض هللا عنه قا ‪( :‬رقي مع أبي هريرۃ عل ظهر المسجد‪ ،‬فتوضهأ‪ ،‬فقها ‪:‬‬
‫إني سمع النبي صلي هللا عليه وسلم يقو ‪ :‬إن أمتي يدعون يوم القيامة ؼهرا محجلهين مهن أثهر‬
‫الوضوء‪ ,‬فمن استطاع منكم أن يطي ؼرتهه فليفعه )‪( .‬رواه البخهار‪ )،‬ژبهاړه‪ :‬لهه نعهيم المجمهر‬
‫رضههي هللا عنههه نههه روايه د وايههي‪ :‬زه لههه ابههوهريرۃ رضهي هللا عنههه سههره د جومهها بههام تههه‬
‫ختل وم‪ ،‬ابوهريره رضي هللا عنه اودس وکړ او ويې ويه ‪ :‬مها لهه نبهي عليهه الصهالۃ والسهالم‬
‫نه اوريدلي د‪ ،‬چې ويې فرماي ‪ :‬د قيام په ورځ به زما امتيان پهه داسهې حها کهې را وبلله‬
‫شههي چ هې د اوداسههه د نښ هانو پههه وجههه بههه سههپين پړقې هئ‪ ،،‬څ هوک چ هې دا سههپينوالى او ښايس ه‬
‫زياتو ؼواړ‪ ،‬نو زيا د کړ‪.،‬‬

‫لههه حذيفههه رضههي هللا عنههه نههه رواي ه د ‪ ،‬واي هي‪ :‬قهها رسههو هللا صههل هللا علي هه وسههلم‪( :‬إن‬
‫حوضي ألبعد من أيلة من عدن‪ ،‬و الهذ‪ ،‬نفسهي بيهده ‪،‬إنهي ألذود عنهه الرجها کمها يهذود الرجه‬
‫اإلب الؽريبة عن حوضه‪ ،‬قالوا‪ :‬يا رسهو هللا‪ ،‬وتعرفنها؟ قها ‪:‬نعهم‪ ،‬تهردون علهي ؼهرا محجلهين‬
‫من آثار الوضوء ليس ألحد ؼيرکم)‪[ .‬رواه مسلم]‬

‫ژباړه‪ :‬له حذيفه رضي هللا عنه نه رواي د وايهې‪ :‬رسهو هللا صهل هللا عليهه وسهلم فرمهايلي‬
‫د‪ :،‬زما حوض له أيلة ــ د شام له ښارونو نه يو ښار د ــ او عدن ــ يمهن کهې د يهو ښهارنوم‬
‫د ــ نه زيا لير ــ پراخ ــ د ‪ ،‬زما د په هؽه ذا قسهم و‪ ،‬چهې زمها نفهس يهې پهه الس‬
‫کې د ‪ ،‬لکه څنګه چې يو سهړ لهه خپه حهوض نهه نها اشهنا اوښهان شهړ‪ ،،‬دؼسهې بهه زه ههم‬
‫ځينې خله لهه خپه حهوض نهه وشهړم‪ ،‬صهحابه کرامهو وويه ‪ :‬ا د هللا پيؽمبهره! تهه بهه مهونئ‬
‫پېژنې؟ رسو هللا وفرمايه ‪ :‬ههو‪ ،‬تاسهې بهه مها تهه پهه داسهې حاله کهې راشهئ‪ ،‬چهې د اودس د‬
‫نښانو په وجه به مو تند‪ ،‬او پښې سپينې ځلېئ‪ ،،‬چهې لهه تاسهې نهه پرتهه به هيڅهوک بهه دا ـهـ‬
‫نښې ــ نه لر‪.،‬‬
 ‫د اودس آسانه طریقه‬

‫له ابوهريرۃ رضي هللا عنه نه يو ب رواي هم په د الفاظو راؼلي د چې ‪ :‬قا ‪ :‬نعهم‪ ،‬لکهم‬
‫سيما ليس ألحد من األمم‪ ،‬تردون علي ؼرا محجلين من أثر الوضوء)‪[ .‬رواه مسلم]‬

‫ژباړه‪ :‬رسو هللا صل هللا عليه وسلم وفرماي ‪ :‬هو‪ ،‬ستاسې به داسهې نښهې و‪ ،‬چهې لهه تاسهې‬
‫نه پرته ب هيڅ ام به يې نه لر‪ ،،‬ما ته به په داسې حال کې راشئ‪ ،‬چهې د اودس د نښهانو‬
‫په وجه به مو تند‪ ،‬او پښې ت سپين ځلېئ‪.،‬‬

‫وصل هللا عل نبينا محمد و عل آله و صحبه و من تبعه ال يوم الدين‪.‬‬