Fil-17 Merged

COR 003: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
Student Activity Sheet

Modyul #17
Pangalan: ________________________________________________________ Numero sa Klase: ____

Seksyon: ____________ Iskedyul: ____________________________________ Petsa: ______________
Pagtalakay sa Kasaysayan ng Wika

Pamagat ng Aralin: Kagamitan:
Activity sheets
at Panitikan sa Panahon ng Amerikano
Layunin ng Aralin: Sanggunian:
1. Nalalaman ko ang mga katangian ng wika at panitikan sa Akademikong Filipino para sa
panahon ng Amerikano. Kompetetibong Pilipino nina
Bernales, et al. 2009. Malabon
2. Naibibigay ko ang aking interpretasyon sa isang piling tula City: Mutya Publishing House Inc.
noong panahon ng Amerikano.
1.
Makabuluhang Payo
Binabati kita sa masigasig at matalinong pagsagot mo sa mga aktibiti sa Araw 16.

Ngayon, handa ka na ba sa Araw 17 aralin? Kung kaya’t alam kong kakayanin mo
rin itong pag-aralan at matutunan. Ika nga “IF YOU WORK really HARD and Are
kind, Amazing Things will Happen ”.
A. Pahapyaw sa Aralin /Rebyu

1) Panimula (2 minuto)
Pansinin mo ang larawan. Nakikilala mo ba sila? Tama

ka! Sila ay mga nakilala sa larangan ng pagsulat sa
panahon ng Amerikano.
Sa araw na ito, pag-aaralan mo ang Kasaysayan ng

wika at panitikan sa Panahon ng Amerikano.
Bago mo tuluyang pag-aralan ito, sagutin mo muna ang

unang aktibiti nang may katapatan.
Page 1 of 7
Modyul #17

2) Aktibiti 1: Tsart para sa Aking Nalalaman Part 1 (3 minuto)
Panuto: Sa gawaing ito, sagutin mo muna ang unang kolum ng tsart. Sasagutin ang ikatlong kolum
kapag nakarating ka na sa Aktibiti 4.
Ano ang Aking Nalalaman Mga Tanong Ano ang Aking Natutunan
(Activity 4)
1. Ano ang katangian ng panitikan
sa panahon ng amaerikano?
2. Ano ang kasaysayan ng wika at
panitikan sa panahon ng
Amerikano?
3. Sinu-sino ang mga nakilalang
manunulat sa panahon ng
Amerikano?
B. PANGUNAHING ARALIN
1) Aktibiti 2: Araling Pangnilalaman (13 minuto)
Narito ang konseptong aralin na kailangan mong isulat sa iyong activity sheets.
Unawain at pag-aralan mo ito habang sinusulat. Ito ang magiging gabay mo sa
mga susunod pang aktibiti. Basahin mo rin ang kahulugan ng mga ito sa ibaba.
MAYO, 1898 – ito ang taon ng pagsisimula ng digmaang Kastila laban sa Amerikano.
Ang kasaysayan ng wika at panitikan sa panahon ng Amerikano ay malalagom sa mga
sumusunod:
 Ang paghihimagsik ng mga Pilipino noong 1896-1899 ay nakapagpamulat sa
pambansang kamalayan sa mga mamamayan.
 Ang pagkakaisa ng mga Pilipino’y nakatulong sa paggamit ng Tagalog bilang pambansang
wika ng Republika ng Pilipinas.
 Nabigyan din ng kalayaan ang mga manunulat na kumawala sa dating paraan ng
pagsulat.
MGA KATANGIAN NG PANITIKAN SA PANAHON NG AMERIKANO

a. Dumami ang mga limbag ng panitikan. Sa paglaya nila sa mga paraan ng pagsulat at sa mga paksa
ng relihiyon ang mga manunulat ay nagpasok ng mga bagong pananaw at paksa tulad ng sa
pamahalaan, kalikasan at mga sanaysay na personal na ginamitan ng kani-kanilang estilo.
b. Ang pagdami ng mga samahan sa wika ay nakatulong nang malaki sa paglinang sa panitikan. Ang
mga samahang ito ay may kani-kaniyang saligang batas at siyang nagsipamuno sa iba’t ibang
palatuntunan, paligsahang pampanitikan tungkol sa mga sanaysay, mga tula, nobela, dula at
Page 2 of 7
Modyul #17

balagtasan. Ito ang mga sumusunod na samahan:

 Mga Samahan ng mga Mananagalog
 Ilaw at Panitik
 Akademya ng Wikang Tagalog
 Kapulungan ng Batas
 Aklatang Florante
 Aklatang Bayan
c. Lumitaw rin ang makatotohanang panitikan. Ang panitikang nagpapakita ng tunay ng mga
pangyayari sa mga tao ay nagmulat sa siglong ito. Lumitaw ang mga nobela kahit na maromansa ay
di kaligtaang gawing makatotohanan. Naging kilala rin ang mga aklat tungkol sa pulitika’t lipunan at
pulitika’t relihiyon.
d. Paglitaw ng mga makatotohanang panitikan.
ILAN SA MGA MANUNULAT NOONG PANAHON NG AMERIKANO
KASTILA
1. Cecilio Apostol (1877-1936) – manananggol at makata sa wikang Kastila, manunulat ng El

Renacimiento.
a. “Kay Rizal” – isang akda na inialay niya kay Jose P. Rizal.
2. Fernando Maria Guerrero (1873-1899) – isang guro, manananggol, mamamahayag, at pintor.
a. Crisaldas (Mga Higad) – isang aklat kung saan tinipon ang lahat ng pinakamagagaling na tula ni
Guerrero.
3. Manuel Bernabe – mamamahayag, pulitiko, makata at mambibigkas sa Kastila at Latin.
a. Cantos del Tropico (Mga Awit ng Tropiko)– dito tinipon sa aklat na ito ang lahat ng kanyang tula.
Ito ay may 350 pahina at naglalaman ng iba’t ibang paksa tulad ng handog sa Espanya, mga
panrelihiyon, pampilosopiya, pambayan at pag-ibig.
4. Claro M. Recto (1890-1960) – matalinong mambabatas, makata, manunulat at politiko. Pangulo ng
lupon ng Saligang batas ng Pilipinas.
TAGALOG
1. Julian Cruz Balmaceda – sumulat ng Bunganga ng Pating.

2. Lope K. Santos - nobelista, makata, mangangatha at mambabalarila. Siya ang tinaguriang “Apo ng
mga Mananagalog”.
3. Jose Corazon De Jesus – Kilala sa sagisag na Huseng Batute. Tinagurian siyang “Makata ng
Pagibig”.
INGLES
1. Jose Garcia Villa – Pinakatanyag na Pilipinong manunulat sa Ingles. Kilala sa sagisag na

Doveglion.
2. N.V.M. Gonzales – may akda ng My Island at Children of the Ash Covered Loom
Page 3 of 7
Modyul #17

2) Aktibiti 3: Pagbubuo ng Kasanayang Aktibiti (18 minuto sa pagsagot+ 2 minuto sa pagwaswasto)
A. Panuto: Gamit ang story ladder ibigay ang mga katangian ng wika at panitikan sa panahon ng Amerikano.
B. Panuto: Hanapin sa Hanay B ang mga konsepto o akda ng mga manunulat na nasa Hanay A.
Pagtapattapatin ito.
HANAY A HANAY B
1. Cecilio Apostol a. Crisaldas
2. Claro M. Recto b. Cantos del Tropico
3. Manuel Bernabe c. Bunganga ng Pating
4. Jose Corazon De Jesus d. “Kay Rizal”
5. Lope K. Santos e. Children of the Ash Covered Loom.
6. N.V.M. Gonzales f. Huseng Batute
7. Fernando Maria Guerrero g. Makata ng Pag-ibig
8. Julian Cruz Balmaceda h. “Apo ng mga Mananagalog”.
9. Jose Garcia Villa i. Doveglion
10. Jose Corazon De Jesus j. Pangulo ng lupon ng Saligang batas ng Pilipinas
Page 4 of 7
Modyul #17

C. Panuto: Basahin nang mabuti at bigyan ng interpretasyon ang tula ni Cecilio Apostol.
“Kay Rizal”
Bayaning walang kamatayan, kadakilaang maalamat
Sumungaw ka mula sa bangin ng libingan na
kinahihimbingan mo sa maluwalhating pangarap!
Halika! Ang pag-ibig naming pinapagliyab ng inyong alaala,
mula sa madilim na walang wakas ay tumatawag sa iyo
upang putungan ng mga bulaklak ang iyong gunita.
Matulog kang payapa sa lilim ng kabilang-buhay
tagapagligtas ng isang bayang inalipin!
Huwag iluha, sa hiwaga ng libingan,
ang sandaling tagumpay ng Kastila,
pagka’t kung pinasabog man ang utak mo ng isang punglo,
ang diwa mo nama’y gumiba ng isang imperyo!
Luwalhati kay Rizal!
Ang ngalan niyang kabanalan na parang sunog sa
Tabor sa pag-iinapoy sa talino ng pantas ay ilaw ng
kaisipan,
sa marmol ay buhay, at sa kudyapi’y kundiman.
Interpretasyon:
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
3) Aktibiti 4:Tsart para sa Aking Nalalaman part 2 (2 minuto)
Sa bahaging ito, balikan mo ang “Tsart para sa Aking Nalalaman” na sinagutan mo sa Aktibiti 1. Pero sa
pagkakataong ito, punan mo ang hinihingi ng ikatlong kolum sa tsart.
4) Aktibiti 5: Pagwawasto ng Pang-unawa (5 minuto)

Panuto.: Isulat ang OO kung tama ang pahayag at YES naman kung mali. Isulat ang sagot pagkatapos ng
pahayag.
Page 5 of 7
Modyul #17

_____1. Si Jose Panganiban ang pinakatanyag na Pilipinong manunulat sa Ingles.

_____2. Si N.V.M. Gonzales ang may akda ng My Island at Children of the Ash Covered Loom.
_____3. Si Julian Cruz Balmaceda ang sumulat ng Bunganga ng Pating.
_____4. Si Emmanuel Bernabe – mamamahayag, pulitiko, makata at mambibigkas sa Kastila at Latin.
_____5. Ang Crisaldas (Mga Higad) ay isang aklat kung saan tinipon ang lahat ng pinakamagagaling na tula
ni Guerrero.
_____6. Si Claro M. Recto (1897-1960) – matalinong mambabatas, makata, manunulat at politiko. Pangulo ng
lupon ng Saligang batas ng Pilipina
_____7. Ang akdang “Kay Rizal” ay inialay ni Manuel kay Jose P. Rizal
_____8. Si Fernando Maria Guerrero ay isang isang guro, manananggol, mamamahayag, at pintor
_____9. Ang Cantos del Tropico (Mga Awit ng Tropiko) ay akda kung saan dito tinipon sa aklat na ito ang lahat
ng tula ni Emmanel Bernabe
_____10. Si Jose Corazon De Jesus ay kilala sa sagisag na Huseng Batute.
C. WRAP-UP SA ARALIN
1) Aktibiti 6: Pag-iisip tungkol sa Natutunan (5 minuto)

Ngayon, markahan mo iyong kinalalagyan ng iyong natutunan sa “word tracker” para mamonitor mo
ang iyong napagtagumpayan at natutunan sa bawat aralin at kung ano ang mga kailangan mong
gawin.
1. Anong nararamdaman mo sa pag-aaral ng paksang aralin ngayon? Naging madali ba sayo o nahirapan ka
sa paksang aralin?
__________________________________________________________________
2. Bakit ganito ang iyong naradaman?
__________________________________________________________________
3. Ano ang nais mong itanong sa guro tungkol sa paksang aralin?
__________________________________________________________________
Page 6 of 7
Modyul #17

Pagwawasto ng Sagot:
Aktibiti 3
B. Mga sagot:
1. d 2. j 3. b 4. f 5. h
6. e 7. a 8. c 9. i 10. g
C. posibleng sagot:
Sinasabi ng isang mamamayan na sila ay nagpapasalamat dahil sa pagtatanggol ni Rizal sa kanilang
bayan. Nais niyang iparating kay Rizal na ang kanilang mga damdaming makabayan ay nagliliyab dahil sa
alaala ni Rizal kung paano niya ipinaglaban ang mga Pilipino. Nais nilang ipagpatuloy kung ano man ang
nasimulan ni Rizal. Hindi sila titigil hangga’t hindi nila nababawi ang kalayaan at kapayapaan ng bawat
Pilipino. Sa tulong ni Rizal noong siya ay nabubuhay pa, ginising niya ang bawat diwa ng Pilipino upang
lumaban at ipaglaban ang kanilang buhay sa kamay ng mga mananakop.
Aktibiti 5
1.YES
2.OO
3. OO
4. YES
5. OO
6. YES
7. YES
8. OO
9. YES
10. OO
Page 7 of 7
Modyul #18


Activity sheets
at Panitikan sa Panahon ng Hapon
1. Nakakasulat ng sariling halimbawa ng iba’t ibang akda Panitikang Filipino (Pangatlong
noong panahon ng Hapon Edisyon) nina Lucila A. Salazar,
et.al
2. Naibibigay ko ang aking interpretasyon sa isang piling dulang
nabasa.
Makabuluhang Payo

rin itong pag-aralan at matutunan. Ika nga “Don’t Stop Until You’re Proud”.

Magandang araw sa iyo! Sa araw na ito, pag-aaralan mo ang Kasaysayan ng wika at panitikan sa
Panahon ng Hapon. Sa panahong ito sa kasaysayan ng bansa at ng panitikan tinagurian itong
“Gintong Panahon” dahil higit na Malaya ang mga Pilipino(kaysa noong Amerikano) sa pagsulat ng
panitikan at pagsanib ng kultura, kaugalian at paniniwalang Pilipino.
Bago mo tuluyang pag-aralan ito, sagutin mo muna ang unang aktibiti nang may katapatan.
(Activity 4)
Page 1 of 7
Modyul #18

sa panahon ng hapon?
Hapon?
3. Paano sinakop ng mga Hapon

ang Panitikang Pilipino sa kamay
ng mga Amerikano?
KASAYSAYAN NG WIKA AT PANITIKAN SA PANAHON NG HAPON
Nahinto ang pag-unlad ng panitikang Filipino nang sakupin ng Hapon ang Pilipinas noong 1941-1945.
Ang mga pahayagan at lingguhang magasing Ingles ay halos ipinatigil na lahat liban sa Tribune at
Philippine Review. Natigil ang panitikan sa Ingles.
Sa kabilang dako ay umunlad ang panitikang Pilipino. Ang mga dating sumusulat sa Ingles ay bumaling
sa pagsulat sa Tagalog. Isa si Juan C. Laya sa nakilala sa pagsulat sa wikang Ingles at Tagalog.
Mayroong dalawang uri ng tula na naging tanyag at namayani sa panahong ito- karaniwan at malaya.
 Karaniwan – may sukat at tugma.
 Malaya – malayang taludturan, walang sukat at walang tugma.
Nakilala rin ang halimbawa ng tula- haiku at tanaga.
Haiku
 Ito ay naging palasak noong panahon ng Hapon. Ito ay isang tula na binubuo ng labimpitong
pantig na nahahati sa tatlong taludtod. (5-7-5).
Mga halimbawa ng Haiku:
Mabuting gawa Diwa ko’t puso, Iyong alindog

Mayroong gantimpala Ay para lang sa iyo, Sa aki’y tumatagos
Galing sa AMA. Minamahal ko. O, aking irog.
Page 2 of 7
Modyul #18

Tanaga
 Ito ay may sukat at tugma. May apat na taludtod at bawat taludtod ay may pitong pantig.
(7-7-7-7)
Mga Halimbawa ng Tanaga:
(KAIBIGAN) (PALAY) (PAG-IBIG)

ni Emelita Perez Baes ni Ildefonso Santos ni Emelita Perez Baes
Ang katoto kapag tunay Palay siyang matino, Wala iyan sa pabalat
hindi ngiti ang pang-alay Nang humangi’y yumuko; at sa puso nakatatak,
kundi isang katapatan ng Nguni’t muling tumayo nadarama’t nalalasap,
mataus na pagdamay. Nagkabunga ng ginto ang pag-ibig na matapat.
Nakilala rin ang dula sa panahon ng Hapon. Ang dula ay tumutugon sa lahat ng paksa na
hinihingi ng isang makatotohanang drama sapagkat nangibabaw sa mga dulang sinulat noon ang init
ng damdamin at kataimtiman ng pagmamahal ng ina sa anak, ng anak sa ina, na kasuyo sa
kasintahan, at gayon din ang pagkilala sa tungkulin at ng pag-ibig sa Inang Bayan.
Ang mga malalaking sinehan ay ginawang tanghalan ng dula. Pinigil ang pagpasok ng
mga pelikulang Amerikano. Nangulimlim ang panitikang Ingles noong panahon ng Hapon. Ilan
lamang ang nakasulat sapagkat sila’y takot na mapagbintangang maka-Amerikano, kabilang sina
Federico Mangahas, Francisco B. Icasiano, Salvador Lopez at Manuel Anguilla.
A. Panuto: Tukuyin kung tama o mali ang mga pahayag tungkol sa katangian ng tula.
_________1. Ang tula ay maikli, lalong-lalo na ang mga nalathala sa Liwayway noong 1943.
_________2. Mas namayani ang tulang karaniwan kaysa malayang taludturan.
_________3. Marami ang gumagad sa haiku kaysa tanaga.
_________4. Mababaw lang ang interpretasyon ng lahat ng tula.
_________5. Nagtataglay ng talinghaga ang tula.
_________6. Nakilala ang dula sa panahon ng hapon.
_________7. Ginawang tanghalan ng dula ang mga malalaking sinehan.
_________8. Natigil ang panitikan sa Ingles.
_________9. Sa panahon ng Hapon natigil ang pagpasok ng mga pelikulang amerikano.
_________10.Ang tanaga ay binubuo ng 7-7-7-7 na pantig sa bawat taludtod.
Page 3 of 7
Modyul #18

B. Panuto: Gumawa ng halimbawa ng karaniwang tula at malayang tula.
Karaniwang Tula
Malayang Tula
Page 4 of 7
Modyul #18

C. Panuto: Basahin ang buod ng akda ni Francisco Soc Rodrigo na pinamagatang “Sa pula, Sa puti”
pagkatapos ay sagutin ang mga tanong sa ibaba.
Maaga pa lamang ay nagtatalo na mag-asawa dahil sa paghingi ni Kulas kay Ceiling ng pera
upang ipangtaya sa sabong. Ngunit kahit ganun ay nakataya pa din siya at pinangako sa asawa na
pagnatalo siya ay papatayin na ang mga manok niya. Si Teban naman na kaibigan niya ay tinuruan na
gawing pilay ang manok at tumaya ng doble sa kalaban. Samantalang si Ceiling din naman ay tumaya
din sa kalaban upang makasiguro na babalik din ang pera pinangtaya nila. Ngunit sa hindi
inaasahang pagkakataon ay nanalo ang manok ni Kulas at kahit ganoon ay wala siyan
naiuwing pera. Kaya pagkauwi niya sa bahay ay magiging tinola na ang manok niya.
1. Tungkol saan ang paksa ng dula?

Sagot:
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
2. Ano ang aral na mapupulot sa akda?

Sagot:
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________

Panuto.: Gumawa ng sariling halimbawa ng haiku at tanaga. Bigyan ng tagtatatlong halimbawa ang bawat isa.
Page 5 of 7
Modyul #18

 Haiku
 Tanaga

gawin.
Page 6 of 7
Modyul #18

sa paksang aralin?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
FAQs
Ang mga sumusunod mga karagdagang kaalaman sa paksang aralin ngayon na maaaring makatulong pa sa
iyong pang-unawa. Basahin mo ito nang may pang-unawa.
1.Sinu-sino ang mga kilalang manunulat sa panahon ng kastila?
Sagot: Sa panahon ito kinilala ang mga manunulat na babaeng Pilipino sa pangalan nina Liwayway A.
Arceo at Genoveva Edroza-Matute dahil sa mga makintal na maka-feministang maikling kwento.
2.Anu-ano ang natatanging kontribusyong ng mga hapon sa pilipinas
Sagot: Ipinagbabawal ang paggamit ng wikang Ingles;hinikayat ang mga manunulat na magsulat sa
Tagalog at iba pang wikang katutubo;pinayagan ang pag-aaral ng mga magasin na gaya ng Liwayway
na nagpapalaganap sa sariling panitikan ng Pilipinas.
Pagwawasto ng Sagot:
Aktibiti 3 C. 1.Tradisyunal nang pahayag na ang dula ay paglalarawan ng katotohanan sa tunay na buhay.
A. 1.Tama Namana nating kaugalian sa panahon ng Kastila ang pagsasabong na isang uri ng sugal na
2. Mali kinahuhumalingan ng mga nakararami. Masasabi man nating may nahubog itong magandang
3. Mali kauugalian tulad ng pagiging matapat sa akto ng pagtaya sa sabungan na pawang mga salita
lamang ang pinanghahawakan ng mga tagapamagitan na sumusubok sa paninindigan ng salita ng isang
4. Mali
indibidwal matalo man o manalo ay isang narkotiko pa rin kung matuturing ang sugal.
5.Tama 2.Kadalasan ang bisyo ay nagiging sanhi ng di pagkakaunawaan ng pamilya sapagkat
6.Tama maraming tao ang naghahangad ng biglang yaman sa pamamagitan ng sugal suubalit may mga
7.Tama taong kapag natatalo ay ayaw pa rin tumigil hanggang sa mabaon na sa utang at tuluyang
8.tama maghirap. May kasabihan nga na kung may galit ka sa isang tao ay turuan mong magsugal at para ka
9.Tama na ring makaganti. Sa mga kilalang Tao sa lipunan ay marami na ring nalulong at nasira
10.Mali angbuhay dahil sa sugal
Page 7 of 7
Modyul #19


Activity sheets
at Panitikan sa Panahon ng Pagsasarili
1. Nakagagawa ng buod tungkol sa kalagayan ng wika at panitikan Panitikang Filipino (Pangatlong
sa Panahon ng Pagsasaril. Edisyon) nina Lucila A. Salazar,
et.al
2. Naibibigay ko ang aking interpretasyon sa isang piling tulang
nabasa.
Makabuluhang Payo

rin itong pag-aralan at matutunan. Ika nga “It Doesn’t matter what others are
Doing.It matters what YOU are doing”.

Magandang araw sa iyo! Sa araw na ito, pag-aaralan mo ang Kasaysayan ng wika at panitikan
sa Panahon ng Pagsasarili. Sa panahong ito Naging makasaysayan sa mga Pilipino ang pagbabalik ng
kanilang kalayaan mula sa kamay ng mga Hapon. At dahil sa kalayaang natamo, higit ring sumigla ang
kalayaang pampanitikan ng bansa.g
Bilang patunay ng kasiglahan ng panitikang Filipino sa iba’t ibang uri sa panahong ito ay ang
pagkakalimbag ng mga sumusunod na katipunan ng mga aklat: Mga Piling Katha at Mga Piling
Sanaysay ni Alejandro Abadilla, Maiikling Kwentong Tagalog ni Teodoro Agoncillo, Ako’y Isang Tinig ni
Genoveva Edroza-Matute at marami pang iba. Kinilala rin buhat sa panahong ito ang mga panitikang
panlalawigan dahil sa mga inilunsad na mga pambansang pananaliksik at pagsasaling-wika ng panitikan ng
pilipinas.
Page 1 of 6
Modyul #19

(Activity 4)
sa panahon ng pagsasarili?

pagsasarili?
3. Paano nakamit ang unang

kalayaan ng mga Pilipino sa
panitikan at wika?
KASAYSAYAN NG WIKA AT PANITIKAN NOONG PANAHON NG PAGSASARILI
Sa panahon ng pagsasarili, Ingles ang wikang ginamit na midyum ng pagtuturo sa mga

paaralang-pampubliko. Bukod sa paggamit ng Ingles bilang wikang panturo, ang mga
paksangpinag-aralan sa loob ng klase ay tungkol sa mga Amerikano, ang kanilang kasaysayan,
literatura, kultura, ekonomiya at pulitika. Sa panahong ito, ipinagbawal ang pag-aaral sa ano mang
bagay na Pilipino kaya interesado ang mga estudyante sa mga bagay na may kaugnayan sa
Pilipino. Higit nilang tinangkilik ang mga bagay na Amerikano. Ito ang simula ng pagkakaroon ng
kolonyal na mentalidad ng mga katutubong mamamayan na naman at itinaguyod ng mga Pilipino
hanggang sa kasalukuyang henerasyon. Noong 1925, sa pamamagitan ng sarbey ng Komisyong
Monroe, napatunayang may kakulangan sa paggamit ng Ingles bilang wikang panturo sa mga
Noong panahong ito ay marami ang sabik na sabik sa pagsulat, maging sa Tagalog at
Ingles. Nagsilitaw na muli ang mga pahayagan at lingguhang babasahing pinaglathalaan ng mga
tula at kwento ng mga manunulat. Pagkaraan ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig at maitaboy na
ang mga Hapones ng mga Amerikano ay nabuhay na naman ang Panitikang Pilipino lalo na ang
panitikang Pilipino sa Ingles.
Page 2 of 6
Modyul #19

Wala na ang sensura o pagpigil sa pagsulat noong panahon ng Hapones at ngayon ay

malaya nang sumulat sa iba’t ibang paksa. Marami ang nagsisulat ng mga tula, kwento at dula sa
Pilipino at Ingles. Wala na ang sensura o pagpigil sa pagsulat noong panahon ng Hapones at
ngayon ay malaya nang sumulat sa iba’t ibang paksa. Marami ang nagsisulat ng mga tula, kwento at
dula sa Pilipino at Ingles. Malaki ang pinagbago ng panitikang Pilipino sa panahong ito lalung-lalo na sa
tula. Sa kasalukuyanang mga manunulat ay nangagsisulat sa mga paksang nadarama sa buhay gaya ng
paggawa,pakikisama, pagdadalamhati, kahirapan, kabuhayan kalakarang pampulitika at imperyalismo.
Ang mga tula naman ay romantiko ngunit rebolusyonaryo ang mga ito ay lantarang tumutuligsa sa
mga nagaganap sa ating pamahalaan sa wikang maapoy, marahas, makulay at mapagtungayaw.
Ngayong panahon ng Bagong Lipunan ay lalong sumigla ang panitikang Pilipino. Nagkatulongtulong ang
pamahalaan sa paaralan at mga samahan sa pagpapasigla sa pagsulat ng tula, dula at
maikling kwento.
Karagdagang Konseptong Aralin
 Imelda Romualdez Marcos – siya ay nanguna sa pagpapanibagong buhay ng panitikang Pilipino.

 Benigno Ramos – isang lider sosyalistang kilala sa panulat na Ben Ruben.
 Teodoro Gener – isang makata at guro.
 Anceto Silvestre – makatang makaluma
 “Literature and Society” – ito ay isang kalipunan ng mga sanaysay na nalathala noong 1940 at
nagkamit ng unang gantimpala sa timpalak-sanaysay ng “First Commonwealth Literary Contest”
noong 1941. Tinatalakay sa sanaysay na ito kung ano ang dapat maging paksain at kahalagahang
panlipunan ng mga akdang papanitikan.
A. Panuto: Gawan ng buod ang kalagayan ng wika at panitikan sa panahon ng pagsasarili sa loob ng
hindi lalagpas sa sampung (10) pangungusap.
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
Page 3 of 6
Modyul #19

B. Panuto: Basahin ang tula na pinamagatang “Supling” ni Ruth Elynia S. Mabanglo at bigyan ito ng sariling
repleksyon
Interpretasyon.
“Supling”
ni Ruth Elynia S. Mabanglo INTERPRETASYON:
Bawat supling ay isang buhay,
Isang buhay sa lipon ng buhay,
Lipon ng buhay sa iisang buhay,
Hindi kita naglalamay upang ilawan.
Ng titig ang magdamag,
Ang magdamag ay kapanangang
Lumalatag sa paglikha
Habang pinagbilingkis ng daliri
Ang angat ng mga bathala.
Tayo’y manlilikhang uhaw
Sa sining ng mga pintura
Kaya ang karimla’y pinagdudugo ka
Sa pagkakabuhulang hininga;
May nanunulay sa tangos ng glorya,
May dumudukal sa pakwang mamera
May mamamangka sa esterong alaala
Hindi ba’t ito ang wakas at simula
Sa kasaysayan ng bawat paglikha?
C. Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na tanong sa loob ng tatlo hanggang limang (3-5) pangungusap.
1. Bakit marami ang sabik na sabik sa pagsulat noong panahong ito?

Sagot:
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
2. Sa iyong palagay ay ano ang naging dahilan kung bakit naging maapoy, lantad, marahas at magaspang
ang mga pananalita ng mga bagong makata sa kanilang mga tula?
Sagot:
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
Page 4 of 6
Modyul #19

3. Paano nakatulong ang mga kolehiyo at pamantasan sa pagpapaunlad ng panitikang Pilipino?

Sagot:
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________

Panuto.: Gamit ang story ladder ibigay ang mga katangian ng wika at panitikan sa Panahon ng Pagsasarili.
Page 5 of 6
Modyul #19


gawin.
sa paksang aralin?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
FAQs
1.Sa panahon ng pagsasarili, ano ang pumukaw sa mga inters ng mga Pilipino?
Sagot: Naging mabunga ang panahong ito sa pagpukaw sa interes ng mga Pilipino sa mga bagay na
pangkalinangan na naipahayag sa uri ng mga dulang naitatanghal, awitin at musikang naisulat at mga
pelikulang naipalabas.
2.Ano ang kalagayan ng wika sa panahon ng pagsasarili.
Sagot: Bunga ng mga nagaganap na malawakang kilos protesta ng iba’t-ibang samahan at ang masigasig na
aktibismo ng mga kabataan noong Panahon ng Isinauling Kalayaan, idineklara ni Pangulong Ferdinand
Marcos ang Batas Militar noong Setyembre 21, 1972.Sa panahond din ito Inilunsad ang bagong palatuntunan
ng ministri ng Edukasyon at Kultura, ito ay ang bilinggwalismo. Ito ay ang pagtuturo ng dalawang wika: sa
Pilipino at Ingles.
Noong 1931, si Butte, ang bise gobernador-heneral na siya ring kalihim ng pambayangtpagtuturo ay
nagpanukalang gawing bernakular ang pagtuturo sa primarya. Sa mga panahong pinagtatalunan ang
problema tungkol sa wika, maraming sumulattungkol sa gramar ng Tagalog, kasama na nag paggawa ng
diksyunaryo. Nais nilang ipakitangang wikang Tagalog ay isang mayamang wika na maaaring gamitin bilang
wikang panturo, athigit na lahat, bilang wikang pambansa (Rubin at Silapan, 1989:6). Wala pa ring naging
kalutasan sa problema tungkol sa wika dahil ipinaglaban atpinangatawanan ng Kawanihan ng Pampublikong
Paaralan ang paggamit ng wikang Ingles.Matatag namang sinalungat ito nina Rafael Palma at Cecilio Lopez.
Page 6 of 6
Modyul #20


Activity sheets
at Panitikan sa Panahon ng Kasalukuyan
1. Nakagagawa ng isang sanaysay tungkol sa kasaysayan ng Panitikang Filipino (Pangatlong
panitikang Filipino sa dalawang magkaibang panahon. Edisyon) nina Lucila A. Salazar,
et.al
2. Nakasusulat ng isang paghahambing ng dalawang panahong
natalakay.
Makabuluhang Payo

rin itong pag-aralan at matutunan. Ika nga “Everything you Don’t Know is
something You Can Learn”.

Magandang araw sa iyo! Sa araw na ito, pag-aaralan mo ang Kasaysayan ng wika at panitikan sa
Panahon ng kasalukuyani. Sa panahong ito sinalin ang mga panitikan hindi lamang sa mga
pahayagan, magazine at aklat, hindi lamang sa anyo ng pelikula, palabas pantelebisyon o kaya’y
programang panradyo; kundi sa pamamagitan din ng hi-technology – ang Internet. Dahil sa internet
nagkaroon ng blogging, video clipping at audio airing na patuloy na bumubuhay sa panitikan hindi lang
ng Filipino kundi ng ibang lahi man din.
Patuloy na dumarami ang mga manunulat na Pilipino sa iba’t ibang anyo at uri ng panitikan gamit ang
iba’t ibang media dahil sa mga inumpisahang kurso sa mga universidad at kolehiyo at pangangasiwa
ng gobyerno ng mga pagsasanay sa mga kinakikitaang husay na mga mamamayan. Ngunit ang
kasiglahan ng panitikan ay hindi magiging buo kung aasahan lamang ang pagdami at pag-usbong ng
mga manunulat; kailangan din ang pagpapahalaga at pagmamalasakit ng mga mambabasa na
katuwang sa pagtaguyod ng panitikan ng lahi.
Page 1 of 7
Modyul #20

(Activity 4)
sa panahon ng kasalukuyan?
2. Paano nagagamit ang wika at

pagsasarili?
3.?
KASAYSAYAN NG WIKA AT PANITIKAN NOONG PANAHON NG PAGSASARILI
Wika sa Panahon ng Hanggang Kasalukuyan
Sa kasalukuyan, masasabing marami pa ring sagabal sa pagsulong ng wikang Filipino. Ngunit kung ang
pagbabatayan natin ang paglaganap at paggamit ng wikang Filipino, masasabi nating mabilis nga ang
pagsulong nito. Noong ika-5 Agosto 2013, sa pamamagitan ng Kapasiyahan Blg. 13-39 ay nagkasundo
ang Kaluponan ng KWF sa sumusunod na depinisyon ng Filipino: ito ay ang katutubong wika na
ginagamit sa buong Pilipinas bilang wika ng komunikasyon, sa pabigkas at sa pasulat na paraan.
Panitikan sa Panahon ng Hanggang Kasalukuyan

Bagamat iilang buwan pa lamang ang pagkakasilang ng tunay na RepublikangPilipinas ay may
mababakas nang pagbabago sa ating panitikan. At ang mga pagbabagong ito ay madarama na sa ilang
mga tula, awiting pilipino, sa mga pahayagan, sa mga sanaysay at talumpati, at maging sa mga programa
sa telebisyon.
Narito ang mga uri ng panitikang nakilala sa panahon ng kasalukuyan:
Page 2 of 7
Modyul #20

 MAIKLING KWENTO. Ito ay isang maigsing salaysay hinggil sa isang mahalagang

pangyayaring kinasasangkutan ng isa o ilang tauhan at may iisang kakintalan o impresyon
lamang. Isa itong masining na anyo ng panitikan.
Mayroong walong(8) elemento ng maikling kwento
1. Tauhan – Ito ay tumutukoy sa mga panauhin sa kwento.
2. Tagpuan – Ito ay tumutukoy kung saan naganap ang kwento.
3. Banghay – Ito ay tumutukoy sa pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari sa kwento. Mayroong
limang(5) bahagi ang banghay:
 Panimula – Kung saan at paano nagsimula ang kwento.
 Saglit na Kasiglahan – Ito ay ang panandaliang pagtatagpo ng mga tauhan sa kwento.
 Kasukdulan – Dito na nangyayari ang problema sa kwento.
 Kakalasan – Ito ay tumutukoy sa parte kung saan unti-unti nang naaayos ang problema.
 Wakas – Ito ay tumutukoy kung paano nagwakas o natapos ang kwento.
4. Kaisipan – Ito ay ang mensahe ng maikling kwento sa mambabasa.
5. Suliranin – Ito ay tumutukoy sa problemang ikinakaharap ng tauhan sa kwento.
7. Tunggalian – Ito ay maaaring tao laban sa tao, tao laban sa sarili, tao laban sa lipunan, o tao laban
sa kalikasan.
8. Paksang Diwa – Ito ay ang pinaka-kaluluwa ng kwento.
 SANAYSAY. Ito ay pagpapahayag ng kuru-kuro, opinyon, o obserbasyon ng may akda

tungkol sa isang paksa, suliranin, o pangyayari.
2 uri ng Sanaysay
1.PORMAL NA SANAYSAY
Ang pormal na sanaysay ay karaniwang nagpapahayag tungkol sa seryosong paksa at
karaniwang isinusulat na may taglay na maiging pag-aaral o pananaliksik ng may akda. Ito ay naglalaman
ng impormasyon tungkol sa ibat-ibang paksa maging: tao, hayop, bagay, okasyon o pangyayari. Ang tono
ng pagsulat ay seryoso at pormal din pormat nang pagkakasulat.
2. DI-PORMAL NA SANAYSAY
Ang di-pormal na sanaysay naman ay maaring tungkol sa karaninwang mga paksa, personal na
pananaw o mga sualt na naglalayong makapagbigay aliw sa mambabasa. Ang tema at pormat nang
pagsulat nang ganitong uri ng sanaysay ay kadalasan may bakas ng personalidad ng may akda at
parang nakikipag-usap lamang sa isang kaibigan at hindi gaanong pormal ang mga salitang gamit sa
pagsulat.
MGA BAHAGI NG SANAYSAY

SIMULA – Dito karaniwang naglalagay nang pang-akit atensyon ang nagsusulat ng sanaysay. Dito
makakapag-isip ang mambabasa kung magpapatuloy pa sa pagpabasa.
KATAWAN O GITNA – Dito naman naka lagay ang malaking bahagi ng sanaysay, dito maisasaad ang
mga mahahalagan impormasyon o ideya ng may akda tungkol sa paksa. Dito nagpapahayag ng
mensahe and tagapagsulat.
Page 3 of 7
Modyul #20

WAKAS – Ito ang pansarang bahagi ng sanaysay. Dito maaring magsulat ng konclusion, buod ng
sanaysay o mensaheng habilin ng manunulat sa mambabasa. Maari ding maglagay ng sulat na
makakapag-hamon sa pag-iisip ng mga nagbabasa ng akda.
 DULA. Ito ay ginagamit ng manunulat sa pagpapahayag ng kanilang kaisipan at damdamin.

Batid nilang madaling naipaaabot at nailalarawan ang alinmang mensahe sa pamamagitan ng
teatro. Higit na epektibo, sapagka’t bukod sa usapan, ang tagpo at kilos ng mga tauhan ay
malina na nagbabadya ng nais ipaabot sa manonood.
A. Panuto: ukuyin ang hinihingi ng pahayag tungkol sa element ng maikling kwento.
_____________1. Dito nakasalalay ang kawilihan ng mga mambabasa. Dito rin kadalasang
pinapakilala ang iba sa mga tauhan ng kuwento. Panimula
_____________2. Tulay sa wakas. Kakalasan
_____________3. Pangyayari sa kuwento. Banghay
_____________4. Ito ay panandaliang pagtatagpo ng mga tauhang masasangkot sa suliranin.
Saglit na Kasiglahan
_____________5. May apat na uri: tao laban sa tao, tao laban sa sarili, tao laban sa lipunan, tao laban
sa kapaligiran o kalikasan. Tunggalian
_____________6. Problemang haharapin ng tauhan. Suliranin
_____________7. Makakamtan ng pangunahing tauhan ang katuparan o kasawian ng kanyang
ipinaglalaban. Kasukdulan
_____________8. Dito nakasaad ang lugar na pinangyayarihan ng mga aksiyon o mga insidente,
gayundin ang panahon kung kailan naganap ang kuwento. . Tagpuan
_____________9. Pinakakaluluwa ng maikling kuwento. Paksang Diwa
_____________10. Ito ang resolusyon o ang kahihinatnan ng kuwento. Wakas
B. Panuto: Gamit ang tsart na nasa ibaba. Pagkumparahin ang kasaysayan ng wika at panitikang Pilipino
sa dalawang (2) magkaibang panahon. Malaya kayong mamili kung ano ang panahonna
pagkukumparahin ninyo.
Page 4 of 7
Modyul #20

Halimbawa: Panahon ng Kastila vs. Panahon ng Amerikano
Panahon ng _____________________ Panahon ng _____________________
C. Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na tanong gamit ang isa hanggang tatlong (1-3) pangungusap.
1. Sa iyong palagay bilang isang kabataan, ang Pilipinas ba ay may matatawag ng sariling wika?
Bakit? Bakit hindi?
Sagot:
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
2. Bilang isang estudyante, ano sa iyong palagay ang maiaambag mo sa panitikang Filipino ng Pilipinas?
Sagot:
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
Page 5 of 7
Modyul #20

________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________

Panuto.: Gamit ang tsart na nasa ibaba. Pagkumparahin ang kasaysayan ng wika at panitikang Pilipino sa
PANAHON NG PAGSASARILI SA PANAHON NG HANGGANG KASALUKUYAN.
PANAHON NG PAGSASARILI PANAHON NG KASALUKUYAN

gawin.
Page 6 of 7
Modyul #20

sa paksang aralin?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
FAQs
1.Sa panahon ng kasalukuyan ano ang mga maaring balakid sa pag-usbong ng panitikan at wika?
Sagot: Isa ang internet na maaring maging balakid sa pag-usbong ng wika at panitikan sa
kasalukuyang panahon. Ang internet ay isa sa mga dahilan ng kawalan ng interes ng mga tao lalong
lalo na ang mga kabataan sa mga panitikan dahil mas nahuhumaling sila sa mga banyagang akda at
iba pang anyo ng panitikan.
Pagwawasto ng Sagot
Aktibiti 3
A.
1. Panimula
2. Kakalasan
3.Banghay
4.Saglit na Kasiglahan
5. Tunggalian
6. Suliranin
7. Kasukdulan
8. Tagpuan
9. Paksang Diwa
10.Wakas
Page 7 of 7
Module#21

Maikling Pagsusulit
Panuto: Para sa inyong pagsusulit, bumuo ng replektibong sanaysay hinggil sa

mga natalakay na aralin mula Araw 11-20. Ang pangunahing layunin ng replektibong sanaysay ay hindi
lamang matalakay ang natutuhan o maisapapel bagkus iparating ang pansariling karanasan at natuklasang
resulta sa ispesipikong paksa
Naglalayon din na maipabatid ang mga nakalap na impormasyon at mailahad ang mga pilosopiya at
karanasan. Ikaw ay mamarkahan batay sa pamatayan ng pagmamarka sa ibaba:
 Pagkakaugnay ng sariling karanasan o sariling repleksyon 40%
sa aralin
 Pagkakagamit ng salita, bantas at tamang baybay 30%
 Organisasyon ng mga ideya 20 %
 Pagsunod sa pamantayan para sa kalidad ng pagsulat 10%
100%
Pamantayan Porsyento
Pagkakaugnay ng sariling karanasan o sariling 40%
repleksyon sa aralin
Pagkakagamit ng salita, bantas at tamang baybay 30%
Organisasyon ng mga ideya 20%
Pagsunod sa pamantayan para sa kalidad ng 10%

pagsulat
Kabuuan: 100%
Page 1 of 5
Module#21

_____________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
Page 2 of 5
Module#21

________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
Page 3 of 5
Module#21

________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
Page 4 of 5
Module#21

________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
Page 5 of 5
Modyul #22

IKALAWANG MARKAHANG PAGSUSULIT
I. MARAMIHANG PAGPIPILIAN (50 PUNTOS)

A. Panuto: Tukuyin ang gamit ng wika sa mga sumusunod na sitwasyon. Pumili ng sagot mula sa kahon at
isulat ang
titik/letra ng inyong sagot bago ang numero.
A. Instrumetal B. Inertaksyunal C. Regulatori D. Personal
E. Imahinatibo F. Impormatibo G. Heuristiko
_____1. Nagbabala ang DOH sa lumalaganap na sakit na Dengue sa bansa.

_____2. Bumati ng “Magandang Araw” ang mga mag-aaral nang makita ang kanilang guro.
_____3. May isang matandang babae ang lumapit sa iyo at nagtanong ng direksyon papunta sa Accounting
Office.
_____4. Nagtapat ka ng iyong nararamdaman sa iyong minamahal.
_____5. Naimbitahan kang magsalita hinggil sa Freshmen Orientation
_____6. Nagbigay babala ang paaralan hinggil sa maaaring mangyari sa mga mag-aaral na hindi nagsusuot
ng kanilang I.D.
_____7. Nagkukuwento si Michael ng mga bagay na kanyang gagawin kung siya ay magiging super hero.
_____8. Humingi ng tawad ang iyong kaibigan sa kaniyang nagawang kasalanan.

_____9. Pagsulat ng tula ang talentong ipinamalas niya sa klase.
_____10. Naghanap ng impormasyon si Billy ukol sa lumalaganap na AIDS.
B. Panuto : Basahin at unawaing mabuti ang mga sumusunod na tanong. Gumamit ng TEST BOOKLET para
sa iyong kasagutan. Gumamit ng itim na panulat/tinta sa pagmarka ng iyong sagot. Istriktong ipinagbabawal
ang anomang pambubura.
_____11. Ito ang wikang natutunan ng isang tao mula nang kanyang kapanganakan.
A. Pangalawang Wika B. Unang Wika C. Ikatlong Wika D. Wala sa nabanggit
_____12. Ang mga sumusunod ay naaayon sa antas ng varayti ng wika maliban sa isa:
A. Wikang Opisyal B. Wikang Balbal C. Wikang Lalawiganin D. Wikang Personal
_____13. Ito ay isang masistemang balangkas ng sinasalitang tunog na pinili at isinaayos sa paraang
arbitraryo.
Page 1 of 5
Modyul #22

A. Opisyal B. Wika C. Pambansa D. Kultura

_____14. Ito ay magagamit ng bawat indibidwal sa pakikipagkomunikasyon sa bawat isa.
A. Opisyal B. Wika C. Pambansa D. Kultura
_____15. Ito ang wikang ginagamit ng guro para sakanilang pagtuturo sa loob ng silid-aralan at paaralan.
A. Wikang Opisyal B. Wikang Pambansa C. Wikang Panturo D. WIkang Instrumental
_____16. Ito ang wikang kadalasang ginagamit ng pamahalaan.
A. Wikang Personal B. Wikang Pambansa C. Wikang Panturo D. WIkang Regulatori

_____17. Ang wikang ito ay karaniwang ginagamit sa mga aklat pangwika/pambalarila sa lahat ng paaralan.

_____18. Ito ay isang lenggwahe na binigyan ng bukod tanging istatus sa saligang batas ng mga bansa at iba
pang teritoryo.

_____19. Ito ang kadalasang ginagamit sa lehislatibong mga sangay ng bansa.

_____20. Ito ang pagpapakita ng kakayahan sa pakikipagtalastasan sa pamamagitan ng paggamit ng tatlo o
higit pang wika.
A. Monolinggwalismo B. Bilinggwalismo C. Multilinggwalismo D. Minilinggwalismo

_____21. Inilalarawan nito ang pagkakaroon ng isang estruktura o paraan ng pagbuo ng wika.
A. Heterogenous na wika B. Unang wika C. Pangalawang wika D. Homogenous na wika

_____22. Ito ay bunga ng nalilikhang ugnayan ng tao sa iba.

_____23. Dito nabubuo ang variety o pagkakaroon ng iba’t ibang wika.

_____24. Ito ay natutunang likas ng tao sa unang yugto ng buhay.

_____25. Ito ay paggamit ng iisang wika.
A. Monolinggwalismo B. Bilinggwalismo C. Multilinggwalismo D. Minilinggwalismo

_____26. Wikang nakapagpapahayag ng imahinasyon sa maikling paraan.
A. Heuristiko B. Imahinatibo C. Regulatori D. Interaksyunal

_____27. Wikang nakapagpapanatili at nakapagpapatatag ng relasyong sosyal.
Page 2 of 5
Modyul #22

_____28. Ito ay gamit ng wika sa lipunan na nagbibigay ng panuto.
A. Personal B. Regulatori C. Interaksyunal D. Heuristiko

_____29. Ito ay gamit ng wika sa lipunan na maarning gamitin sa pangangalap ng mga bagong balita o datos.

_____30. Siya ang ama ng wikang Pambansa.
A. Manuel L. Baltazar B. Francisco Balagtas C. Manuel Quezon D. Apolinario Mabini

_____31. Tawag sa mga sundalong amerikano at kinilalang unang guro ng mga Pilipino.
A. Thomasites B. American C. Leopides D. Deweysians

_____32. Sa panahong ito sumigla ang panitikang Pilipino gaya ng nobela at maikling kuwento.
A. Amerikano B. Hapon C. Kastila D. Pagsasarili

_____33. Ang blog na ito ay naglalayong magpatawa o makapagpaaliw ng mga mambabasa.
A. News Blog B. Vlog C. Humor Blog D. Food Blog

_____34. Layunin ng blog na ito na makapagbahagi ng mga bagong balita sa mga mambabasa.
A. Photo Blog B. News Blog C. Food Blog D. Vlog

_____35. Tawag sa tanong na gamit sa pakikipanayam na sumasagot lamang sa oo o hindi.
A. Saradong Tanong B. Bukas na tanong C. Primary question D. Secondary question

_____36. Uri ng sanaysay na may layuning manlibang o mang-aliw ng mga mambabasa.
A. Pormal na sanaysay B. Humor Blog C. Di-pormal na sanaysay D. Wala sa nabanggit

_____37. Tawag sa tanong na gamit sa pakikipanayam na walang restriksyon.
A. Saradong Tanong B. Bukas na tanong C. Primary question D. Secondary question

_____38. Uri ng pakikipanayam na nagaganap kapag ang tagapanayam ay nagtatanong sa isang panauhin
maging sa radio o telebisyon.
A. Magbigay payo B. Pagbebenta C. Media D. Tumataya

_____39. Tawag sa wikang Pambansa ng Pilipinas simula noong 1987.
A. Tagalog B. Filipino C. Pilipino D. Baybayin

_____40. Konstitusyong kumilala na mayroon na tayong wikang Pambansa at tatawagin itong Filipino.
A. Konstitusyon 1887 B. Konstitusyon 1967 C. Konstitusyon 1997 D. Konstitusyon 1987

_____41. Ano ang tawag sa sinaunang paraan ng pagsulat ng mga Pilipino bago dumating ang mga Kastila?
A. Alibata B. Baybayin C. Alifbata D. Abecedario

_____42. Sa panahong ito nagkaroon ng pormal na edukasyon ang Pilipinas.
Page 3 of 5
Modyul #22

A. Panahon ng Pagsasarili B. Panahon ng Hapon C. Panahon ng Kastila D. Panahon ng Amerikano

_____43. Sa panahong ito naipakilala ang edukasyong-teknikal sa Pilipinas.
A. Panahon ng Pagsasarili B. Panahon ng Hapon C. Panahon ng Kastila D. Panahon ng Amerikano

_____44. Sila ang nagsilbing guro noong panahon ng Kastila.
A. Prayle B. Thomasites C. Sundalo D. Doktor

_____45. Ang haiku ay mayroong ilang pantig?
A. 12 pantig B. 14 pantig C. 17 pantig D. 31 pantig

_____46. Isinasaad ng batas na ito na ang opisyal na wikang gagamitin noong panahon ng Hapon ay
Niponggo at Tagalog.
A. Proklamasyon Blg. 168 B. Batas Militar Blg. 13 C. Proklamasyon Blg. 58 D. Batas Militar Blg. 11
_____47. Ang karaniwang paksa na ginagamit sa pagsulat ng tanaga ay:
A. pag-ibig B. kalikasan C. A&B D. Wala sa nabanggit

_____48. Ito rin ay tinatawag na “follow-up questions.”
A. Secondary questions B. Primary Questions C. Saradong tanong D. Bukas na tanong

_____49. Taon na ang Wikang Pambansa ay tinawag na “Pilipino”.
A. 1937 B. 1951 C. 1959 D. 1939

_____50. Nangangahulugang sumubok o tangkain.
A. Essais B. Isais C. Issais D. Iseas
II. Tama o Mali (10 PUNTOS)
Panuto: Isulat ang letrang “A” kung ang pahayag ay tama at “B” naman kung ang pahayag ay mali.
Istriktong ipinagbabawal ang anomang pambubura.
_____1. Ayon kay Rankin, 70 % ng gising na oras ng tao ang inuukol niya sa mga kasanayang
pangkomunikatibo.
_____ 2. Sa pamamagitan ng wika ay naisasangkot niya ang kanyang sarili sa iba’tibang gawaing
pangkomunikatibo gaya ng pakikinig, pagsasalita, pagbasa at pagsulat.
Page 4 of 5
Modyul #22

_____3. Binibigyang diin ni Gleason sa kanyang kahulugan ng wika na ang tao ang pumipili at nagaayos ng
kanyang wika na magagamit niya sa kulturang kanyang kinabibilangan.
_____4. Ang wikang Ingles ay wikang panturo sa lahat ng asignatura sa paaralan ng Pilipinas.
_____5. Sinabi ni Rankin na ang wika ay masistemang balangkas..

_____6. Ang sosyolinggwistika ay naglalarawan sa aktwal na gamit at balangkas ng wika sa isang tiyak na
panahon.
_____7. Ang pagigng heterogenous ng wika ay gawa ng pakikipag-ugnayan ng tao sa iba.
_____8. Ang varayti ng wika ay tumutukoy sa uri o klase ng wikang ginagamit sa isang particular na teksto o
diskors.
_____9. Ang varayti ng wika ay maaaring uriin ayon sa propesyon o disiplina.
_____10. Maaaring makilala ang varayti ng wika ayon sa institusyong gumagamit nito.
*Isang pagbati sa matagumpay na pagsagot!*

Padayon para sa pangarap!
Page 5 of 5
Modyul #23

Pagbibigay Kahulugan ng
Activity sheets
Pananaliksik at sa mga Uri nito.
1. Natutukoy ko ang uri ng pananaliksik. Panitikang Filipino (Pangatlong
Edisyon) nina Lucila A. Salazar,
2. Nakagagawa ako ng halimbawa ng pamagat ng pananaliksik. et.al
Makabuluhang Payo
Binabati kita sa masigasig at matalinong pagsagot mo sa naganap na ikalawang

pagsusulit.
rin itong pag-aralan at matutunan. Ika nga “Do not Quit! Do not Give Up! God is
at work in your Life!”.

Magandang araw sa iyo! Sa araw na ito, pag-aaralan mo ang Pananaliksik. Ayon kay G. Webster, ang
pananaliksik ay isang sistematikong imbestigasyon sa larangan ng kaalaman, isang pagsisiyasat o
pagpapatunay sa katotohanan o prinsipyo.
(Activity 4)
1. Ano ang pananaliksik iyong
sariling pagpapakahulugan?
Page 1 of 6
Modyul #23

2. Paano ginagamit ang

pananaliksik sa buhay ng isang
indibidual?
3.anu-ano ang mga uri nito?
KAHULUGAN NG PANANALIKSIK AYON SA IBA’T IBANG EKSPERTO AT MANUNULAT
Aquino(1974).Ang pananaliksik ay isang maingat at sistematikong paghahanap ng kaukulang impormasyon o

datos sa tiyak na paksang pag-aaralan. Nangangahulugan na ang mananaliksik ay dapat nang maghanda sa
pagbabasa nang sa gayon ay makakalap ng mga datos ayon sa pangangailangan at masuri ito nang maingat
bilang paghahanda sa pagsulat ng papel sa pananaliksik.
Calderon at Gonzales (1993). Ayon sa kanila, ito naman ay isang sistematiko at siyentipikong pamamaraan
ng pag-iipon, pagsusuri, paglilinaw, pag-aayos, pagpaliwanag, at pagbigyang kahulugan nga isang datos o
impormasyon na nangangailangan ng solusyon sa problema. Ito rin ang palawakin sa mga limitadong
kaalaman at pagpakita ng pag-unlad sa buhay ng tao.
Manuel at Medel (1976). Ito ay isang proseso ng pangangalap ng impormasyon o datos para masolusyonan
ang isang karaniwang problema sa paraang siyentipiko.
Sevilla (1998). Ang pananaliksik ay paraan ng paghahanap ng teorya, pagsubok sa teorya o paglutas sa isang
suliranin tulad halimbawa, ayon sa kanila kung ang eksperto sa bigas ay naghahanap ng uri ng bigas ayon sa
dami ng ani bawat ektarya, ang mananaliksik daw naman ay patuloy na naghahanap ng teorya sa mga bagay
at sa iba pa sa pamamagitan ng pananaliksik. Ang pananaliksik samakatwid, ayon sa mga ibinigay na
pahayag at kahulugan, ay isang sistematiko at maka-agham na pamamaraan ng pangangalap, pag-aayos,
pagoorganisa at pagbibigay ng kahulugan o patunay sa isang pagpapatotoo ng mga datos sa haypotesis para
sa tumpak, tiyak at wastong katugunan sa suliranin o problema.
Kerlinger, 1973 – Ayon naman sa kanya, ito ay isang sistematiko, kontrolado, panigurado sa obsebasyon, at
panunuri ng mga panukalang hypotetikal ukol sa inaakalang relasyon sa mga natural na pangyayari.
Page 2 of 6
Modyul #23

Mga Uri ng Pananaliksik

Ayon sa aklat ni Tumangan (2006), narito ang ilang uri ng pananaliksik:
Sevilla (1998)
Ang pananaliksik ay paraan ng paghahanap ng teorya, pagsubok sa teorya o paglutas sa isang suliranin tulad
halimbawa, ayon sa kanila kung ang eksperto sa bigas ay naghahanap ng uri ng bigas ayon sa dami ng ani
bawat ektarya, ang mananaliksik daw naman ay patuloy na naghahanap ng teorya sa mga bagay at sa iba pa
sa pamamagitan ng pananaliksik. Ang pananaliksik samakatwid, ayon sa mga ibinigay na pahayag at
kahulugan, ay isang sistematiko at maka-agham na pamamaraan ng pangangalap, pag-aayos, pagoorganisa
at pagbibigay ng kahulugan o patunay sa isang pagpapatotoo ng mga datos sa haypotesis para sa tumpak,
tiyak at wastong katugunan sa suliranin o problema.
Eksperimental (Experimental). Ang uring ito ng pananaliksik ay maaaring tumuklas ng isang katotohanan sa
pamamagitan ng paggamit ng laboratoryo. Karamihan sa uring ito ay ginagawa sa mga asignaturang Agham.
Ang laboratory ang magiging basehan upang makuha ang resulta ng pagaaral. Ito ang pinakatanyag na
pamamaraan ng pananaliksik sa pagsusulong ng kaalaman sa agham.
Ayon kay Gay (1976), ito ang pamamaraang pananaliksik na tunay at tiyak na masusubok sa palagay
o haypotesis tungkol sa ugnayang sanhi at bunga.
Palarawan (Descriptive). Dito pinag-aaralan ang kasalukuyang ginagawa at mga isyu na

importante sa tao. Ang pangangalap ng mga datos sa pamamagitan ng sarbey at pagpapaliwanag sa
kahulugan nito at paglalarawan sa resulta nito ay matatawag na isang pananaliksik sa palarawan. Ang
layunin ng pag-aaral na ito ay mailarawan ang kalagayan ng pag-aaral habang isinasagawa ito.
Historikal (Historical). Ang pananaliksik na ito ay nakabatay sa mga isyu o mga pangyayari
tungkol sa nakaraan. May kahirapang gawin ang ganitong uri ng pananaliksik sapagkat kailangan
mong saliksiking mabuti ang mga bagay sa tunay na mga pangyayari. Nangangailangan ito ng
masusing paghahanap at pagbabasa.
Pag-aaral ng isang Kaso (Case Study). Ginagamit ang ganitong uri ng pananaliksik sa pag-alam sa mga
kaso gaya ng mga pangyayari sa usaping panghukuman, pag-alam sa kaso ng isang pasyente na nagkaroon
ng problema, sa mga dahilan kung bakit nawala sa sariling pag-iisip ang isang tao. Marami ang aaaring pag-
aralan sa ganitong uri ng pag-aaral ngunit kailangan itong subaybayang mabuti para alamin ang mga dahilan
at tunay na mga pangyayari. Ang pananaliksik ding ito ay nagbibigay-linaw at pag-unawa tungkol sa pagtuklas
sa pag-uugali ng tao at gumagawa ng detalyadong pag-aaral ukol sa isang tao o yunit na may sapat na
panahon.
Nababatay sa Pamantayang Pananaliksik (Normative Study). Ang pag-aaral na ito ay nakabatay sa resulta
ng pag-aaral sa pamamagitan ng mga paghahambing. Madalas na ginagamit ito sa paghahambing sa resulta
ng pagbibigay ng isang eksamin.
Page 3 of 6
Modyul #23

A. Panuto: Mula sa nakatala sa ibaba, alin sa palagay mo ang tiyak na paksa at malawak na paksa? Isulat
sa patlang ang A kung tiyak na paksa at B kung malawak na paksa.
1. Ang maidudulot ng kompyuter sa kabataan
2. Reporma sa eleksyon
3. Ang mga dahilan ng madalas na pagliban ng mga estudyante
4. Impluwensya ng midya sa kamalayan ng kabataan
5. Pagsasalin at pagsusuri sa Filipino ng mga tula sa Pangasinan
6. Ang krisis sa Pilipinas
7. Kaugnayan ng recession sa Amerika sa pagbagsak ng ekonomiya ng mga bansa sa buong mundo
8. Ang Climate Change
9. Performans ng mga mag-aaral sa pagsulat ng komposisyon
10. Ang paglitaw ng teknolohiya sa buhay ng tao
B. Panuto: Gumawa ng pamagat ng isang pananaliksik batay sa mga sumusunod na paksa.
Paksa Pamagat
1.
Ang Wika ng
2.
Pilipinas
3.
1.
Ang Kulturang
2.
Pilipino
3.

C. Panuto.: Tukuyin ang hinihingi ng bawat bilang.
Page 4 of 6
Modyul #23

_____________1. Ayon sa kanya ang pananaliksik ay isang sistematiko, kontrolado, panigurado sa

obsebasyon, at panunuri ng mga panukalang hypotetikal ukol sa inaakalang relasyon sa
mga natural na pangyayari.
________________2. Ayon sa kanya ang pananaliksik ay paraan ng paghahanap ng teorya, pagsubok sa teorya
o paglutas sa isang suliranin.
______________3. Ayon sa kanya ang ay isang proseso ng pangangalap ng impormasyon o datos para
masolusyonan ang isang karaniwang problema sa paraang siyentipiko.
______________4. Ayon sa kanila, ito naman ay isang sistematiko at siyentipikong pamamaraan ng pag-iipon,
pagsusuri, paglilinaw, pag-aayos, pagpaliwanag, at pagbigyang kahulugan nga isang
datos o impormasyon na nangangailangan ng solusyon sa problema.
______________5. Ayon sa kanya ang pananaliksik ay isang maingat at sistematikong paghahanap ng
kaukulang impormasyon o datos sa tiyak na paksang pag-aaralan.

gawin.
sa paksang aralin?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
FAQs
1.Ano ang kahalagahan ng pananaliksik sa buhay ng isang tao.
Sagot: Mahalaga ang pananaliksik sa buhay ng isang tao dahil sa pamamagitan ng pananaliksik,
lumalawak at lumalalim ang karanasan ng tao, hindi lang tungkol sa partikular na paksang pinag-
aaralan niya,kundi sa lipunang nagsisilbing konteksto ng kaniyang pananaliksik.
Page 5 of 6
Modyul #23

2. Ano ang dapat isa-alang alang sa pagsulat ng pananaliksik?

Sagot: Maraming dapat isa-alang alang sa pagsulat ng pananaliksik, ngunit ang pinaka mahalaga ay
ang pagpili ng paksa na iyong sasaliksikin. Dahil hindi ka makakapagsaliksik kung wala kang paksa.
Hindi ka makaka pag-umpisa kung wala kang paksa.
Paalala: Ibibigay ng guro ang mga pangalan ng magkakagrupo upang masimulan na ang paggawa ng
pananaliksik mula sa araw na ito.
Pagwawasto ng Sagot
Aktibiti 3 Aktibiti 5
A. 1. Kerlinger, 1973
1.B 2. Sevilla (1998).
2.B 3. Manuel at Medel (1976).
3.A 4. Calderon at Gonzales (1993).
4.A 5. Aquino(1974).
5.A
6.B
7.A
8.B
9.A
10.B
Page 6 of 6
Modyul #24

Pagtalakay sa Paraan ng Pagbuo ng

Activity sheets
Pananaliksik at Pagbibigay ng halimbawa ng Format
ng Pananaliksik
Sanggunian:
Pagbasa at Pagsulat Tungo sa
Pananaliksik nina Cristina Ang at
Layunin ng Aralin:
Nenita Fabrigas
1. Natutukoy ko ang mga paraan ng pagbuo ng pananaliksik. Heidi C. Atanacio at Lingat Yolanda
S.et al. Pagsulat at Pagbasa Tungo sa
2. Nalalaman ko ang mga format ng pananaliksik. Pananaliksik. C&E Publishing
House,Inc. 2009
Arnold R. Centino at Torres, Perlin
O.et.al. Pagbasa at Pagsulat Tungo sa
Panaliksik. Charizam Printing
Press,2012.
Makabuluhang Payo
Binabati kita sa masigasig at matalinong pagsagot mo sa Araw 23.

Ngayon, handa ka na ba sa Araw 24 aralin? Magaling! Alam kong kakayanin mo rin
itong pag-aralan at matutunan. Ika nga “Work Hard, Stay Humble!”.

Magandang araw sa iyo! Sa araw na ito, pag-aaralan mo ang Paraan ng pagbuo ng Pananaliksik.
Dahil hindi maari na ikaw ay magsasaliksik ng walang kahandaan sa pagsulat. Kinakailangan mo
muna na alamin paano nga ba ang tamang pagbuo ng isang pananaliksik.
Page 1 of 6
Modyul #24

(Activity 4)
1. Anu-ano ang mga paraan sa
oagbuo ng pananaliksik?
2. Ano ang pinakamahalagang

paraan sa pagbuo ng
pananaliksik?
3.Paano nakakatulong ang mga

paraang ito sa mananaliksik?
PAGTALAKAY SA PARAAN NG PAGBUO NG PANANALIKSIK
Sa pagpili ng paksa at sa huling pagsulat ay ganap kang matututo. Masasabing ito ang pinakamahalaga at
permanenteng akademikong pangangailangan sa ikaapat na taon sa kolehiyo. Dahil sa pananaliksik,
kailangan mong matuto kung paano maging masinop at mapalalim ang isang paksa, matutong humanap at
pumili ng datos, isiping mabuti, magmuni-muni at sumulat ng may kalinawan, kaisahan, at kaangkupan. Ang
kahuli-hulihan ay ang pagrebisa sa ginawang pagsulat. Isaisip na sa pagsulat ay nadedebelop ang ating
makrong kasanayan.
1. PAGPILI NG PAKSA.
Sa pagpili ng paksa dapat isaalang-alang ang sarili sapagkat ikaw ang magsasagawa ng pagaaral.
Gayundin isaisip na kapaki-pakinabang ito sa nakararami. Narito ang mga mungkahing batayan sa
pagpili ng paksa:
 PANAHON. Dapat ay may sapat na panahon sa pagaaral, hindi kaya ng isang lingo o isang
buwan lamang. Lalo na hindi lamang naman ito ang ginagawa ng isang estudyante.
 MAKABULUHAN. Isaisip na sa pagpili ng paksa isaalang-alang ang mga babasa nito. Ito ba‟y
magiging makabuluhan sa marami? Magagamit din ba ito ng iba pang mga estudyante na
nagsasagawa ng pananaliksik?
Page 2 of 6
Modyul #24

A. DATOS O MATERYAL. Masasabing makabuluhan ang isang pag-aaral kung maraming datos o
materyal na gagamitin. Sa kasalukuyan, marami nang mapagkukunan ng datos. Halimbawa sa
libro, magasin, dyornal, ensayklopidya, almanak, tesis, disertasyon, internet, compact disc at
marami pang iba.
B. PINANSYAL. Sa hirap ng panahon hindi madaling makagawa ng isang pananaliksik kung may
problema sa pinansyal. Sa paggawa ng pananaliksik, „di lamang oras at panahon ang gugugulin
kundi nangangailangan din ng pinansyal na aspeto.
C. KAILANGANG INTERESADO ANG ESTUDYANTE. Sabi sa pagpili ng paksa, kung sino ang mag-
aaral, siya ang pipili dahil mahirap na sabihin sa kanya ang paksang pag-aaralan kung wala naman
doon ang kanyang interes.
D. SAKLAW AT LIMITASYON. Hindi dapat maging malawak ang pipiliing paksa para maisakatuparan
sa ibinibigay na panahon. Gayundin, mahalaga na may hangganan ang pag-aaral para ito ay
masabing kapani-paniwala.
E. NAPAPANAHON. Kailangang ang paksa ay napapanahon upang marami ang magka-interes na
basahin ang ginawang pag-aaral. Hindi naman lubhang bago ang mapipiling paksa dahil baka
magkaroon ng problema sa materyal.
2. PAGHAHANDA NG MGA DATOS O MATERYAL.
Matatagpuan ang mga datos o materyal sa library. Iwasan na puro internet na lamang, higit na marami pa
rin tayong mababasa sa mga libro, ensayklopidya, magasin, dyornal at iba pang babasahin.
3. HUMANAP NG MGA SANGGUNIAN.

Ang karunungan, wika nga ay sinasabing kapangyarihan at kayamanan, hindi nananakaw at daladala kahit
saang panig ng mundo. Ang library ang pinakamahalagang pinagmumulan ng mga datos.
PAGBIBIGAY NG HALIMBAWA NG FORMAT NG PANANALIKSIK
FONT STYLE - Courier New

FONT SIZE - 12
MARGIN:
Top, Bottom, Right - 1
Left - 1.5
Katangian ng Mananaliksik
1. Ang mananaliksik ay masigasig. Ang makakalap na impormasyon ay sadyang napakarami sa

pananaliksik na kung saan nangangailangan ng pagtitiyaga at pagsisikap ng mananaliksik.
2. Ang mananaliksik ay masinop. Kailangan maging maayos o masinop mula sa pangangalap ng datos
hanggang pagsusuri ng mga datos. Hanggat maaari ay masinop din sa pagtatala sa mga ginamit na
talasanggunian upang mabigyang halaga ang mga manunulat na magkaroon ng ambag sa ginawang
pananaliksik.
3. Ang mananaliksik ay masistema. Ibig sabihin nakaprograma ang lahat ng mga hakbangin ng
mananaliksik. Kailangang may “time management” na tinatawag upang mabigyan nang lubusang panahon ang
pananaliksik at nang sa gayon maisasakatuparan ito nang maayos.
4. Ang mananaliksik ay magaling magsiyasat. Nararapat na maging matiyagang magsiyasat o
Page 3 of 6
Modyul #24

magsaliksik ng mga imporamsyong makatutulong upang lalong mabisa at matibay ang pananaliksik.
5. Ang mananaliksik ay may pananagutan. Ang mga awtoridad o eksperto at mga manunulat na
ginamit sa pananaliksik ay dapat kinikilala. Marunong manindigan sa lahat ng mga pagpapatunay na ginamit
sa pananaliksik at mga ebidensyang balido.
Katangian ng Pananaliksik
1. Empirikal. Ito ay walang kinlaman sa siyentipikong kaalaman o toerya. Ang pananaliksik ay base sa
tiyak na karanasan o pagmamasid ng isang mananaliksik. Nakabatay sa praktikal na karanasan ang mga
hinango o nakalap sa datos.
2. Obhetibo. Ang pananaliksik ay batay sa walang kinikilingang batas. Bata yang pagpapakahulugan sa
maingat na pagsusuri, paghahanay at pagtataya sa mga datos.
3. Lohikal. Ang pananaliksik ay batay sa angkop at sistematikong pamamaraan o prinsipyo.
Kinakailangan ang makatwirang pag-aaral ng mga proseso upang mahalaw ang katanggap-tanggap na
kongklusyon.
4. Kririkal. Ang pananaliksik ay nagpapakita nang maingat at tamang paghatol. Ang mga resulta na
maaaring makabuluhan o di-makabuluhan ay kinakailangan ng makumpiyansang pagpapakahulugan at
pagpapaliwanag na nagiging gabay sa pagtanggap ng haypotesis.
A. Panuto: Ayusin mo ang mga hakbang sa pagbubuo ng sulating pananaliksik ayon sa tamang
pagkakasunudsunod. Gamitin ang bilang 1-6.
a. Tukyuin ang mga dokumentaryong angkop gamitin.

b. Magplano ng gawin at itakda kung kilan ito dapat gawin.
c. Simulan ang pagtatala at pangangalap ng datos.
d. Bumuo ng tesis.
e. Tukuyin ang paksa.
f. Bumuo ng tentatibong balangkas.
B. Panuto: Isulat sa patlang ang OO kung ang pahayag ay tama at YES naman kung mali.
_____1. Maging matiyaga sa paghahanap ng mga datos mula sa iba‟t ibang mapagkukunan ng sandigan.
_____2. Maging mapamaraan sa pagkuha ng mga datos na mahirap kunin
_____3. Maging maingat sa pagpili ng mga datos batay sa katotohanan at sa kredibilidad ng
pinagkukunan, sa pagsisiguro sa lahat ng panig ng pagsisiyasat at sa pagbibigay ng mga konklusyon,
interpretasyon, komentaryo at rekomendasyon
_____4. Maaaring kopyahin ang isang pahayag mula sa isang teksto at angkinin nang buong-buo.
_____5. Maging kritikal sa pagbibigay ng interpretasyon, konklusyon at rekomendasyon sa paksa
Page 4 of 6
Modyul #24

_____6.Maging matapat sa pagsasabing may nagawa nang pag-aaral ukol sa paksang pinagaralan, sa
pagkuha ng mga datos nang walang itinatago, iniiwasan, ipinagkakaila, nang walang pagkilala at permiso
sa kaninuman; at sa pagtanggap sa limitasyon ng pananaliksik
_____7. Maging responsible sa paggamit ng mga nakuhang datos, sa mga tao o institusyong
pinagkunan ng mga ito at sa pagtiyak na maayos at mahusay ang mabubuong pananaliksik mula sa format
hanggang sa nilalaman at sa prosesong pagdadaanan
_____8. Maging analitikal sa mga datos at interpretasyon ng iba ukol sa paksa at mga kaugnay nito
_____9. Kailangang banggitin ang pinaghanguan ng pahayag o di kaya‟y bigyan ito ng hawig
(paraphrase) upang maparatangan ng plagiarism.
_____10. Gawing personal ang mga obserbasyon sa pananaliksik.

C. Panuto.: Tukuyin ang hinihingi ng bawat bilang.
__________1. Ito ay tumutukoy sa pagsasaisip na sa pagpili ng paksa isaalang-alang ang mga babasa nito
__________2. Katangian ng pananaliksik na tumutukoy sa siyentipikong kaalaman o toerya.
__________3. Katangian ng pananaliksik na tumutukoy sa angkop at sistematikong pamamaraan o prinsipyo.
__________4. Katangian ng mananaliksik na tumutukoy na kailangan maging maayos mula sa pangangalap
ng datos hanggang pagsusuri ng mga datos
__________5. Kailangang ang paksa ay napapanahon upang marami ang magka-interes na basahin ang
ginawang pag-aaral.

gawin.
sa paksang aralin?
__________________________________________________________________
Page 5 of 6
Modyul #24


__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
FAQs
1. Ano ang layunin ng Pananaliksik?
Sagot: layunin ng pananaliksik na……
 Nagbibigay ng pagkakataong makatuklas ng mga impormasyon o datos
 Naghahamon sa makatwirang pagpapalagay o pagtanggap ng katotohanan
 Nagdaragdag ng panibagong interpretasyon sa mga dating ideya o kaisipan
 Nagpapatunay sa valido o makatotohanang ideya, interpretasyon, palagay, paniniwala o pahayag
 Naglilinaw sa maladebate o pinagtatalunang isyu
 Nagpapakita ng makasaysayang paniniwala para sa isang senaryo
2. Ano ang tawag sa gumagawa ng pananaliksik?
Sagot: Mananaliksik, ang tawag sa gumagawa ng isang pananaliksik
Paalala: Ibibigay ng guro ang mga pangalan ng magkakagrupo upang masimulan na ang paggawa ng
pananaliksik mula sa araw na ito at pagpapatibay ng pamagat ng gagawing pananaliksik.
Pagwawasto ng Sagot
Aktibiti 3 Aktibiti 5
A.
a. 3 b. 2 c.4 d. 5 e. 1 d. 6 1.makabuluhan
2. Empirikal
B. 3. ,lohikal
1. A 2. A 3. A 4. B 5. A 6. A 7. A 4.masinop
8. A 9. A 10. B 5. napapanahon
Page 6 of 6

Fil-17 Merged

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Fil-17 Merged

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

COR 003: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

Student Activity Sheet

Pangalan: ________________________________________________________ Numero sa Klase: ____

Pagtalakay sa Kasaysayan ng Wika

Binabati kita sa masigasig at matalinong pagsagot mo sa mga aktibiti sa Araw 16.

A. Pahapyaw sa Aralin /Rebyu

Pansinin mo ang larawan. Nakikilala mo ba sila? Tama

Sa araw na ito, pag-aaralan mo ang Kasaysayan ng

Bago mo tuluyang pag-aralan ito, sagutin mo muna ang

Pangalan: ________________________________________________________ Numero sa Klase: ____

2) Aktibiti 1: Tsart para sa Aking Nalalaman Part 1 (3 minuto)

MGA KATANGIAN NG PANITIKAN SA PANAHON NG AMERIKANO

Pangalan: ________________________________________________________ Numero sa Klase: ____

balagtasan. Ito ang mga sumusunod na samahan:

ILAN SA MGA MANUNULAT NOONG PANAHON NG AMERIKANO

1. Cecilio Apostol (1877-1936) – manananggol at makata sa wikang Kastila, manunulat ng El

1. Julian Cruz Balmaceda – sumulat ng Bunganga ng Pating.

1. Jose Garcia Villa – Pinakatanyag na Pilipinong manunulat sa Ingles. Kilala sa sagisag na

Pangalan: ________________________________________________________ Numero sa Klase: ____

2) Aktibiti 3: Pagbubuo ng Kasanayang Aktibiti (18 minuto sa pagsagot+ 2 minuto sa pagwaswasto)

Pangalan: ________________________________________________________ Numero sa Klase: ____

3) Aktibiti 4:Tsart para sa Aking Nalalaman part 2 (2 minuto)

4) Aktibiti 5: Pagwawasto ng Pang-unawa (5 minuto)

Pangalan: ________________________________________________________ Numero sa Klase: ____

_____1. Si Jose Panganiban ang pinakatanyag na Pilipinong manunulat sa Ingles.

1) Aktibiti 6: Pag-iisip tungkol sa Natutunan (5 minuto)

Pangalan: ________________________________________________________ Numero sa Klase: ____

Pangalan: ________________________________________________________ Numero sa Klase: ____

Pagtalakay sa Kasaysayan ng Wika

Binabati kita sa masigasig at matalinong pagsagot mo sa mga aktibiti sa Araw 17.

A. Pahapyaw sa Aralin /Rebyu

2) Aktibiti 1: Tsart para sa Aking Nalalaman Part 1 (3 minuto)

Pangalan: ________________________________________________________ Numero sa Klase: ____

3. Paano sinakop ng mga Hapon

KASAYSAYAN NG WIKA AT PANITIKAN SA PANAHON NG HAPON

Nakilala rin ang halimbawa ng tula- haiku at tanaga.

Mga halimbawa ng Haiku:

Mabuting gawa Diwa ko’t puso, Iyong alindog

Pangalan: ________________________________________________________ Numero sa Klase: ____

Mga Halimbawa ng Tanaga:

(KAIBIGAN) (PALAY) (PAG-IBIG)

2) Aktibiti 3: Pagbubuo ng Kasanayang Aktibiti (18 minuto sa pagsagot+ 2 minuto sa pagwaswasto)

Pangalan: ________________________________________________________ Numero sa Klase: ____

B. Panuto: Gumawa ng halimbawa ng karaniwang tula at malayang tula.

Pangalan: ________________________________________________________ Numero sa Klase: ____

1. Tungkol saan ang paksa ng dula?

2. Ano ang aral na mapupulot sa akda?

3) Aktibiti 4:Tsart para sa Aking Nalalaman part 2 (2 minuto)

4) Aktibiti 5: Pagwawasto ng Pang-unawa (5 minuto)

Pangalan: ________________________________________________________ Numero sa Klase: ____

1) Aktibiti 6: Pag-iisip tungkol sa Natutunan (5 minuto)

Pangalan: ________________________________________________________ Numero sa Klase: ____

Pangalan: ________________________________________________________ Numero sa Klase: ____

Pagtalakay sa Kasaysayan ng Wika

Binabati kita sa masigasig at matalinong pagsagot mo sa mga aktibiti sa Araw 18.

A. Pahapyaw sa Aralin /Rebyu

Pangalan: ________________________________________________________ Numero sa Klase: ____

2) Aktibiti 1: Tsart para sa Aking Nalalaman Part 1 (3 minuto)

2. Ano ang kasaysayan ng wika at

3. Paano nakamit ang unang

KASAYSAYAN NG WIKA AT PANITIKAN NOONG PANAHON NG PAGSASARILI

Sa panahon ng pagsasarili, Ingles ang wikang ginamit na midyum ng pagtuturo sa mga

Pangalan: ________________________________________________________ Numero sa Klase: ____

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Panahon ng _ Panahon ng _

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase:

Pangalan: ____________________________________________________ Numero sa Klase: