WEEK 7
Inaabutan ang mga mamamayan sa pamamagitan
TALAKAYAN
 Ito ay gawain ng pagpapalitan ng pananaw sa isang isyu.
 Nagkakaroon dito ng diskusyon sa mga dapat at hindidapat gawin sa isang
talakayan.
 Ang mga paksang pinag-uusapan dito ay karaniwang napapanahong isyu.
 Nagkakaroon ng dayalogo ang bawat kasapi.
 Maaari itong gawin sa silid-aralan, sa tahanan, sa munisipalidad o sa iba pang
lugar.
 Karaniwan ang namumuno sa ganitong talakayan ay may malawak na kaalaman
sa napapanahong isyu.
Ilan sa mga layunin ng kanilang talakayan ay:
o Mapataas ang kabatiran ng mga kasapi ng lipunan (local stockholders) tungkol sa
kalagayan ng pag-unlad sa munisipalidad
o Mabigyang lugar na makapag-usap ng harapan at makapagbigyan ng suhestiyon
ang mga mamamayan.
o Makapagbigay-alam sa gamit ng impormasyon mula sa lokal na label upang mas
masuportahan ang pagplaplano at pagtatalakay ng mga inaasahang mithiin.
PAGBABAHAY-BAHAY
a. Layuning magpahatid ng abot-kamay na impormasyon sa pamamagitan ng
pagbabahay-bahay.
b. Mainam itong estratehiya kung ang impormasyong hatid ay nais na mabatid ng mga
tao sa parang personal na pakikipag-usap
c. Isang gawain na nagpupunta sa iba’t ibang lugar at tirahan upang magsiyasat ng
mga bagay-bagay na maaaring makakuha ng impormasyon.
Uri ng Pagbabahay-bahay
SENSUS. Kunin ang kabuaang populasyon ng isang lugar at bilang ng pamilya
maging ang miyembro ng pamilya.
OPLAN TOKHANG. Kausapin at anyayahan sa barangay ang mga
pinanghihinalaang gumagamit at nagbebenta ng droga,
MGA NASA RELIHIYON. Nagpapahayag ng mabuting balita, makapanghikayat at
mabigyang linaw ang anomang katanungan mula sa bibliya.
MISYONG PANGMEDIKAL.
ng pagbabahay- bahay upang maibigay ang tulong pangkalusugan.
PRODUKTO. Nagbebenta ng mga produkto. Inilalako sa bawat bahay.
MGA TAGA-BARANGAY AT IBA PA. Nagpapakalat ng mga balitang
panlipunan, nagbibigay impormasyon tungkol sa gawaing pambarangay
Mga Pangunahing Dahilan kung Bakit Nagbabahay-bahay
a. Naaabot ang mga taong nasa loob lang ng bahay o hindi palalabas
b. Nakakausap hindi lang isa kundi maging ang buong pamilya.       
c. Nasasabi ang tuwiran ang mga layunin ng pagbabahay-bahay.
d.  Kumportable ang kapaligiran para sa maliit na talakayan.
e. Personal na naihahatid sa mamamayan ang impormasyong nais mabatid
PULONG-BAYAN
 May karaniwang paksa na napag-uusapan na may namumunong may
kapangyarihan o awtoridad sa nasasakupan.
 Ito ay pagpupulong ng mga taong naninirahan sa isang bayan upang pag-
usapan ang mga suliranin, hakbang at maging ang mga inaasahang pagbabago
 Ito ay pamamaraan ng mga Pilipino upang mapag-usapan nang maayos ang
mga bagay- bagay. Dito maaaring sabihin ng mga kalahok ang kanilang
saloobin
                                              Mga Dapat Tandaan sa Punong Bayan
A.  Pinamumunuan ng isang may kapangyarihan o awtoridad sa lipunan.
B.  Dinadaluhan ng mga miyembro ng komunidad o tagapagsalita ng bawat
nasasakupan at mga may katungkulan
C.  Karaniwan ito ay may layuning dapat maabot pagkatapos ng isang pulong.
D.  Malayang magsalita ang bawat kasapi at magbigay ng suhestiyon  sa paksang
tinatalakay
WEEK 8
KOMUNIKASYONG DI-BERBAL
 Ito ay isang karaniwan at lahat ng uri ng kapamaraanan ay ginagamit upang
ipahaya ang mensahe, ng hindi ginagamit ang salita
 Gumagamit ng kilos o galaw ng Katawan
 Isa itong detalyado at lihim na kodigo na hindi nakasulat ngunit nauunawaan
ng lahat.
MGA URI NG KOMUNIKASYONG DI-BERBAL
1. KINESIKA (Kinesics) - Pag-aaral ng kilos at galaw ng katawan. May kahulugan
ang paggalaw na iba’t ibang bahagi ng ating katawan. Hindi man tayo nagsasalita,
ngunit sa pamamagita ng ating kilos ay naipapahiwatig naman natin ang mensaheng
gusto nating iparating sa iba.
Halimbawa:
            1. Anu-ano ang posibleng kahulugan ng pagpapapungay ng mga mata ng
isang
            binate sa dalagang kanyang tinititigan? Namumugtong mga mata? Papikit-
pikit
            na mga mata.        may malinaw na mensahe.
            2. Ano ang itinatanging damdamin ng mukhang mapanglaw ang tingin?
Kunot-noo
            ang mukha; at iba pa?
Galaw ng Katawan na Ginagamit sa Di-Berbal na Komunikasyon
A. Ekspresyon ng Mukha - Nagpapahayag ng pagiging masaya kung siya ay
nakangitii, malungkot kung umiiyak, nakasimangot kung galit o naiinis, tulala kung
naguguluhan o nabigla at ang ultimong paglabas ng dila ay may mga kahulugang
ipinapahayag.,
B. Galaw ng Mata - Nagpapakita ng katapatan ng isang tao, nag-iiba ang mensaheng
ipinahahayag batay sa tagal, direksyon at kalidad ng kilos ng mata.
C. Kumpas (Galaw ng Kamay) - Ang kamay at ang galaw ng katawan ay maraming
bagay at kapamaraanang magagawa katulad ng pagsenyas, pagsang-ayon o pagtutol.
D. Tindig o Postura - Tindig pa lamang ng isang tao ay nakapagbibigay na ng hinuha
kung anong klaseng ang iyong kaharap o kausap.
 2. PROKSEMIKA (Proxemics)- Maaaring ang mga kalahok sa komunikasyon ay
nasa pampublikong lugar tulad ng isang
nagtatalumpati sa harap ng kanyang mga estudyante o maaari ring isang karaniwang
pag-uusap sa pagitan ng dalawang magkaibigan.
            Halimbawa: Iba ang ating interaksyon sa taong hindi natin ganong kakilala,
may malayu-
                        Layong espasyo; subalit sa taong lagi naing kasama o sa ating matalik
na kaibigan,
                        Higit na malapit an gating distansya.
3. PANDAMA o PAGHAWAK (Haptics) - Ito ay isa pinaka-primitibong anyo ng
komunikasyon. Minsan, ito ay nagpapahiwatig ng positibong emosyon. Nangyayari ito
sa mga taong malapit sa isa’t isa gaya ng mga magkakaibigan o magkakapalagayang-
loob
            Halimbawa: Paraan ng paghawak sa ibang tao- tulad ng pagtatapik sa
balikat, pagpisil sa
                        palad, paghaplos at pagbatok. 
4. PARALANGUAGE- Tumutukoy sa tono ng tinig (pagtaas at pagbaba),
pagbigkas ng mga salita o bilis ng pagsasalita. Kasama rin sa bahaging ito ang
pagsutsot buntong-hininga, ungol at paghinto.
Halimbawa: Pagbigkas ng mabilis, mabagal, malakas, mahina at pagbibigay-diin
sa salita taginting ng tinig.
5. KATAHIMIKAN- Ang pagtahimik o hindi pag-imik ay nagbibigay ng oras o
pagkakataon sa tagapagsalita na makapag-isip at bumuo at mag-organisa ng
kanyang sasabihin.
6. SIMBOLO (Iconics)- Sa ating paligid ay maraming  makikitang simbolo  na
                        Halimbawa: Paglagay ng larawan sa pinto ng palikuran kung iyon
ay para sa babae o Lalaki.
7. KAPALIGIRAN - Ang pagdarausan o lugar na gagamitin sa anumang pulong,
kumperensya at iba pa ay tumutukoy sa uri ng kapaligiran.
8. KULAY (Colorics) - Maaari ding magpahiwatig ng damdamin o oryentasyon.
                        Halimbawa: Damit na itim, panyong puti; berdeng bandana
9. BAGAY (Objectics) - Tumutukoy sa paggamit ng mga bagay  sa
Pakikipagtalastasan. Kabilang rito ang mga elektronikong ekwipment.
EKSPRESYONG LOKAL
 Maraming wika ang ginagamit ngayon sa ating bansa. Ilan dito ay mga
diyalekto katulad ng Ilokano, Waray, Hiligaynaon, Cebuano, Kapampangan,
Tagalog, Pangasinense at Bikolano.
 Dahil ang wika ay dinamiko, Ito ay patuloy na nagbabago at lumalaganap
 Ang mga ekspresyong ito ay kalimitang nasa unahang bahagi ng
pangungusap, mga ekspresyong kapag nabibigla, nagugulat, natutuwa,
nagagalit at iba pa.
 Maririnig din ang mga lokal na ekspresyon kapag bumabati sa umaga,
tanghali, hapon at gabi.
WEEK 9
4.1 MGA NAPAPANAHONG ISYUNG LOKAL AT NASYONAL
KORAPSYON
Katiwalian o pangugurakot ay tumutukoy sa kawalan ng integridad at katapatan.Ito ay
karaniwang tumutukoy sa pampolitika na korapsyon na nangyayari kapag ang isang
indibidwal na nasa posisyon sa pamahalaan o isang empleyado ng pamahalaan ay
umaasal sa kanyang kapasidad bilang opisyal ng pamahalaan para sa hindi nararapat
na sariling kapakinabangan
ISA SA PINAKATANYAG NA PORMULA NG KORAPSYON
                              
Controlling Corruption (1988) Monopoly + Discretion – Accountability =
CORRUPTION ni ROBERT KLITGAARD
Inilahad sa konseptong ito ang pagkiling sa monopolyo laban sa mabuting serbisyo
kasama ng pansariling pagpapasya kung sino ang makatatanggap at kung magkano
ang matatanggap nito nang walang ganap na pananagutan ay malinaw na porma ng
korapsyon o illegal na gawain.
 Noong 2018, lumabas sa resulta ng Transparency International na nasa ika-111 ang
Pilipinas mula sa 180 na bansa sa Corruption Perceptions Index (CPI) 2017 na
mayroong CPI na 34, mas mataas kumpara sa naunang taon, ibig sabihin, mas
lumalala ang korapsyon sa bansa kabila ng pagkakaroonng mga batas kontra
korapsyon gaya ng R.A. No. 3019 (Anti-Graft and Corrupt Practices Act) at
ang Revised Penal Code (saligang batas  laban sa korapsyon at iba pang mga kasong
sibil).
 R.A. No. 6770. ahensya ng gobyerno na namamahala sa imbestigasyong sangkot
ang pampublikong opisyal.
 P.D. No. 1486. ispesyal na korteng inilaan kontra korapsyon.
IBA’T IBANG URI NG KORAPSYON
1. NEPOTISMO – Binibigyan ng pagkakataon ang kamag-anak na umupo sa pwesto
at manungkulan sa gobyerno kahit na hindi ito kwalipikado.
2. KRONYISMO - mga itinatalaga sa posisyon/opisina ng Pangulo o ng sino mang
mataas na posisyon ay ang kanyang malalapit na kaibigan
3. BRIBERY (PANUNUHOL) -  Ginagawa ito upang mapabilis o mapadali ang
transaksyon mula sa normal nitong takbo, Fixer ang tawag sa mga taong
nagpapasuhol kapalit ng serbisyong ito.
4. KICKBACK - Paggamit ng budget o share ng mga inihalal sa pamahalaan at
paggamit nito sa iba’t ibangproyekto lamang, saka nila uli kukunin ang pera o badyet
na inilaan dito.
5. FRAUD (PANDARAYA) - Kabilang sa anyo ng korapsyon ang manipulasyon,
pandaraya o anumang uri ng paglilinlang.
6. PLUNDER - Lahat ng yaman, ari-arian, negosyo na nakuha mula sa maling
paraan ay anyo ng korapsyon.
KONSEPTO NG MGA BAYANI
DR. JOSE RIZAL - Nasasalamin sa buhay ni Rizal kung bakit siya kinilalang
Pambansang bayani. Ang kanyang pagkamatay sa Bagumbayan ay bunga ng
paglaban sa mga mananakop na Espanyolgamit ang pagpapataas ng katuwiran,
kaalaman at pagsulat nito ng Noli Me Tangere
at El Filibusterismo na nagdulot ng lubusang pagkamulat ng mga Pilipino.
ESTABAN A. DE OCAMPO - Ayon sa kanya walang tiyak na tao o grupo ng
tao ang nagdeklara kay Rizal  bilang numero unong bayani ng Pilipinas. Si Rizal
mismo, ang mga Pilipino at maging ang mga banyaga ay naging  kaisa upang
kilalanin siya bilang  pangunahing bayani ng bansa.
MELCHORA AQUINO - Kilala sa tawag na Tandang Sora at binansagan din
“Ina ng Katipunan” at  isang babae ipinamalas niyang lubos na pagmamahal sa
bayan sa pamamagitan ng pagkalinga, pag-aaruga at pagmamalasakit sa mga
katipunero nang umusbong ang digmaan. 
WEEK 10
Mahal magkasakit sa panahon ngayon. Kapg dinapuan ka ng sakit apektado lahat
ng aspekto sa loob ng tahanan lalo na kung ikaw ay padre de pamilya. Kapag ikaw
ay nagkasakit, siguradong di ka makakapasok sa trabaho, kapag di ka nakapasok
walang sasahurin, walang pantustos sa pangangailangan sa bahay tulad ng pagkain
at edukasyon ng anak. Kaya marapat na ito’y pakaingatan. Katulad sa pabahay ay
mayroon ding ahensiya ng gobyerno na namamahala dito. Ito ang Department of
Health (DOH). Layunin ng DOH na magpatupad ng mga proyekto na
makatutulong at makabubuti para sa mamamayan ng PIlipinas hinggil sa usapin ng
kalusugan, Ngunit Paano kung ang inaasahan nating tagapangalaga ng kalusugan
ang siyang magdadala sa kamatayan.
1. DENGVAXIA - Naging dominante ang isyu ng Dengue sa administrasyon ni
dating Pangulong Benigno “Noynoy” Aquino III na nagkaroon
ng maraming biktima. Kaya ang naging solusyon ng Department of Health ay ang
Dengue Vaccine na mula sa Sanofi Pharmaceutical
Company sa Italy na makakaiwas sa paglaganap ng dengue. Ayon Kay Dave
Arthur Robredo, isang biologist, ang naging problema ay
kasalukuyan pang inaaral at huli na ng nadiskubre na kapag ang tinurukan ng
dengvaxia ay hindi pa nagkakaroon ng dengue ay mas
nagiging malala ang makukuhang dengue. Ang isa pang problema ay ang pamilya
ng mga namatay na bata na naturukan ng dengvaxia
ay isinisi ito sa DOH.
2. HIV/AIDS- Ang HIV (Immune Immunodeficiency Virus) at AIDS
(Acquired Immune Deficiency Syndrome) ay may malaking pagkakaiba. Ang HIV ay
ang mismong virus na unang nakukuha na nagdudulot sa sakit na kung tawagin ay
AIDS. Ang AIDS naman ay ang malalang HIV. Dahil
sa pag-atake ng HIV sa memory T-cells na responsible sa immune system kaya hihina
ang resistensya ng tao nang hindi namamalayan.
Ayon kay Robredo na totoo na wala pang gamot ang nadidiskubre para sa HIV ngunit
mali ang iniisip ng karamihan na ang HIV o AIDS
ang dahilan kung bakit namamatay ang tao. Dahil ang totoo niyan ang papatay ay ang
ibang sakit na dadapo dahil ang tanging epekto
ng AIDS ay papahinain ang immune system.
Saan nakukuha ang HIV
            Ang sanhi ng HIV ay virus na kung tawagin ay Retrovirus na makikita sa
dugo, semlilya, breastmilk at iba pang likido ng katawan o body fluids. Hindi kasama
ang laway dahil ang laway ay may enzymes na pumapatay ng mga bacteria ganon din
sa paghalik maliban na lamang kung may sugat sa labi ay may kasamang duo sa
paghalik.
1. Pakikipagtalik na may maraming kapareha o group sex. Ito ang pinakapangunahing
sanhi ng HIV.
2. Hindi ligtas na pakikipagtalik na hindi gumagamit ng mga condom.
3. “Blood Transfusion” kapag ang dugong positibo sa HIV ay naisalin sa isang taong
wala namang HIV.
4. Pagbubuntis din, halimbawa ang nanay ay positibo sa HIV pati ang magiging anak
ay positibo na rin dahil pareho lang silang dugo at sa breastmilk.
5. Doble-doble na ang pagdami ng mga Pilipinong may HIV at AIDS sa bansa dahil
hindi pa rin ganon ka-edukado ang mga Pilipino pagdating sa epekto at kung paano
makakaiwas dito, Ayon pa rin kay Robredo.
TRANSPORTASYON - Isa sa mga pampublikong sasakyan ang jeepney na madalas
at popular sa masa. Isa sa mga pampublikong sasakyan ang jeepney na madalas at
popular na ginagamit ng mga Pilipino sa kanilang pang-araw-araw na buhay.
Simula pagpasok sa trabaho, paaralan o kung saan mang-establisyimento ay jeepney
ang madalas na makikita sa mga kalsada. Ito rin ang naging isang tampok na
bagay sa Pilipinas na palaging sinusubukam ng mga turista dahil na rin sa makulay at
magarbo nitong disenyo na ngayon ay may tugtugan pa at telebisyon para sa mga
pasahero habang siksikan ng trapik.
JEEPNEY MODERNIZATION PROGRAM “Jeepney Phase-Out” - Isang
proyekto na naglalayong unti-unting palitan ang mga jeepney na tumagal ng 15 taon o
pataas ng makabagong electronic jeepney. Sa panukalang ito ay maraming operators
ang tutol sa proyekto. Iginigiit nila na ang naturingang phase-out ay magdudulot ng
kawalan ng trabaho ng mga operator at hindi lang mga operator ang maaapektuhan
maging ang mga franchisers din, dahil sa kakulangan ng kanilang kakayahan na
magprangkisang muli dahil milyon-milyong halaga upang magkaroon ng
mga bagong yunit
EDUKASYON - Isa sa pinakanatatanging yaman ang edukasyon na hindi
mananakaw ninoman, ito ang pinaniniwalaan ng karamihan na pamana ng mga
magulang sa kanilang mga anak. Kaya kahit anong hirap at pagkayod
kumita lamang ng pera pantustos sa mga gastusin sa eskwela ng anak.
K-12 CURRICULUM (R.A No. 10533) - Naglalayong dagdagan pa ng 2 taon
ang sekondarya. Nais na itong simulan noong taong 2013, mula sa 10 taon ay
magiging 12 taon ang pag-aaral. Isa ang Pilipinas sa tatlong bansa na hindi
gumagamit ng ganitong kurikulum kasama ang Angola at Dyibouti. Ang layunin
ng kurikulum ay maging handa tayo sa  pakikipagsapalaran saan mang panig ng
mundo.
WEEK 11
URBANISASYON -   Ang proseso kung paano nabubuo at lumalaki ang mga
bayan at lungsod dahil sa mga taong naninirahan at nagtratrabaho sa mga sentral
na lokasyon ay parami nang paramin.
KUMBERSYON SA LUPA - Ito ang pagbabago sa orihinal na anyo ng lupa
upang maging handang tayuan ng mga imprastraktura, bahay at gusali at gawing
komersyal. Bahagi ng urbanisasyon ang pagtaas ng populasyon. Sa pagtaas ng
populasyon ay tumataas din ang mga pangangailangan ng mamamayan.
 Pangangailangan ng tirahan at trabaho 
 Pagtatayo ng iba’t ibang industriya  ng mga Imprastraktura at mga gusali
POLUSYON 
 Tawag sa mga materyal, nasa ano mang anyo,na nagpaparumi, sumisira at
ginagawang hindi ligtas o hindi akmang gamitin ang lupa, tubig, hangin at iba
pa.
 Sa pagtaas ng populasyon sa mga sentral na lokasyon ay lumalaki ang bilang
ng mga naninirahan sa gilid ng mga ilog, lawa, dagat at iba pang anyong tubig
na walang maayos na pamamahala sa basura at duming inilalabas ng tao.
 Tinatayang nasa 80% ng polusyon sa lawa ay dahil sa domestikong basura
mula sa mga nainirahan sa paligid nito.
 Noong 2015, may mahigit 160 kompanya ang sinampahan ng kaso ng Laguna
Lake Development Authority (LLDA) dahil sa pag-aamabag ng polusyon ng
tubig.
 .Noong Ika-26 ng Abril taong 2018 ay isinara ang Boracay para sa malawakang
rehabilitasyon ng magtatagal hanggang anim na buwan o maaaring mas mahaba
sa anim na buwan.
 Ayon sa tala ng Department of Environment and Natural Resources (2016), 80 %
ng polusyon sa hangin ng Pilipinas ay mula sa mga sasakyan.
 Ayon kay Rene Pineda (2016), Presidente ng Partnership for Clean Air.
Nananatili ang polusyon sa hangin sapagkat tumataas ang bilang ng mga sasakyan
 Batay sa tala ng DENR (2016) na iniulat ng UNTV News, ay bumaba sa 20% ang
polusyon ng hangin. Taong 2013, mahigit tatlong milyon ang nagkaroon ng
respiratory diseases dahil sa polusyon sa hangin na bumaba sa 29% noong 2014-
2016
PAGKAWASAK NG/SA KALIKASAN
 Hindi nabibigyan nang maayos na tugon ang mga pangangailanganng
urbanisasyon kaya naman naisasaalang-alang ang kalikasan. Ang dating
mapupuno at mabundok na bahagi sa iba’t ibang panig ng bansa ay nagiging patag
upang tugunan ang kahingian ng lumalaking populasyon.
 Mainam na tugon ang turismo sa panganailangang local at Nasyonal ngunit ang
kawalan ng tamang pamamahala ay nagdudulot ng pagkawasak ng kalikasan.
 Ayon sa grupong Greenpeace (2017) , pangatlo ang Pilipinas sa nagpoprodus ng
malking porsyento ng plastic na sumisira sa karagatan ng daigdig sunod ang
China at Indonesia.
 Tinayang nasa 840 bilyong dolyar ang halaga ng hindi pa nagagalaw o nahuhukay
na mineral sa bansa noong 2012 ayon sa Mines ang Geosciences Bureau
CLIMATE CHANGE
     -   Bunga ng pagdami at pagkaipon ng mga greenhouse gas sa atmospera ng
mundo. Mula ang mga gas na ito sa likasna pinagkukunan o sa mga aktibidad na gawa
ng tao. Sa dalawang pinagmumulan na ito, pinakamarami ang mula sa mga aktibidad
na gawa ng tao gaya ng paggamit ng fossil fuel, pagkalbo sa mga kagubatan,
operasyon ng mga industriya at iba pa.
     -   Sa pagdami ng mga greenhouse gas sa atmospera ng mundo ay mas nagiging
mainit ang temperature ng mga katubiganna nagreresulta sa paglakas at pagdalas
ng pagkabuo ng mga bagyo.
     -   Itinuturing na pinakaunang apektado ng climate change ang Pilipinas dahil
sa heograpiya nito. Napalilbutan ang bansa ng mainit na tubig na inaaasahang mas
iinit pa at nasa kanlurang bahagi ng Karagatang Pasipiko.
MGA SANHI NG CLIMATE CHANGE
1.       Agrikultural
                 a. Ayon sa Worldbank, kalahati ng porsyento ng nitrous oxide at
methane, mga greenhouse Gas, ay mula sa pag-aagrikultura. Lumilikha ng direkta
at di-direktang emisyon ng mga Greenhouse gas ang pag-aagrikultura. Ang mga
pinatabang lupa at dumi ng hayop ay  nagdudulot ng direktang emisyon. Di-
direktang emisyon naman ay nagdudulot ng Pangangaingin, paggamit ng pataba
at paggamit ng fossil fuel sa mga mekanismo at transportasyon.
2.       Transportasyon
                 b.       Parami nang parami ang bilang ng mga sasakyan na ginagamitan
ng gasoline at petrolyo. Ang mga sasakyang ito ay naglalabas ng black carbon,
volatile organic compounds at carbon monoxide na nagpapainit din ng mundo.
 3 .       Paggamit at Paglikha ng Enerhiya.
                  c.       Ayon kay Executive Director Nadarev Saño ng Greenpeace
Southeast Asia sakaniyang pahayag sa Radyo Veritas (2016), pangunahing dahilan
ng climate change ang pagsunog ng fossil fuels mula sa mga coal-fired power
plants.
                  d.       Natukoy ng United States Environmental Protection Agency na
pangunahing dahilan ng emisyon ng carbon ang mga coal power plant.Nagdudulot
din ng paraan na ito ng paglikha ng enerhiya ng methane.
                  e.       Mas emisyon din ng mga greenhouse gas na nagaganap sa
pagmimina dahil sa paghahawan ng mga puno at pagkakontamina ng hangin dahil
sa mga prosesong isinasagawa.
                  f.         Maging ang pagsunog ng mga basura, mga tuyong halaman at
damo ay nagdudulot din ng mga greenhouse gas tulad ng methane at carbon
dioxide.
 
MGA EPEKTO NG CLIMATE CHANGE SA PILIPINAS
 Pagtaas ng lebel ng dagat
 Paginit ng temperature
 Malakas at madalas na bagyo at pagbaha
 Matinding tagtuyot na sasabayan ng El Niño
 Pagkakasakit ng mga tao lalo na ng mga matatanda
 Pagkasira ng mga sakahan
 Pagkasira ng mga bakawan

MGA SOLUSYON NA MAAARING ISAGAWA NG MGA MAMAMAYAN

 Paggamit ng mga napapalitang enerhiya

 Paggamit ng malinis na enerhiya
 Pagsakay sa mga transportasyong pangmasa
 Paglalakad o paggamit ng bisekleta kung malapit lamang ang patutunguhan
 Pagreresiklo ng basura

BAGYO AT BAHA - Natural na proseso ng kailkasan ang pagkabuo ng mga ulap,

ulan at hangin na kalaunan ay magiging bagyo sa atmospera ng mundo dahil sa pag-
akyat ng mainit na tubig na nagging anyong gas. Ngunit sa presensya ng climate
change ay mas nagiging malakas at madalas ang pagkakaroon ng bagyo. 

 Nobyembre 3,2013 nang mabuo ang super bagyong Yolanda na nanalasa sa

kabisayaan at mga bahagi ng Luzon at Mindanao Noong Nobyembre 7-8, 2013.
 Isang araw tinawid ng bagyong ito ang kabisayaan na nagdulot ng malawakan at
matinding pagbaha na ikinamatay ng tinatayang higit 6,000 katao at kabuoang
pinsalang tinaya ng gobyerno na umabot ng US 12.9 Bilyong Dolyar. Kung
patuloy ang climate change . malaki ang posibilidad na marami pang mas malakas
na bagyo kumpara sa Yolanda ang maaaaring mabuo na lubos na makapipinsala
sa bansang madaraanan nito.
 Paris Agreement ang kasunduang ginawa ng 179 bansa at European Union sa
Paris upang tugunan ang Climate Change sa pamamagitan ng pagbibigay
kontribusyon ng bawat bansa upang mapanatiling mababa sa 2 degree kung
maaari ay 1.5 degree ang global na temperatura.