DIVINE WORD COLLEGE OF CALAPAN

BASIC EDUCATION DEPARTMENT

JUNIOR HIGH SCHOOL

GRADE LEVEL:

8
THIRD QUARTER
VISION. A globally competitive institution, faithful to
the teachings and tradition of the Catholic Church
working together towards the total development of the
MODULE 5-6 person following the examples of St. Arnold Janssen
and St. Joseph Freinademetz.

ARALING MISSION. To develop and enhance the capabilities of

PANLIPUNAN
the person to become witness to the Word and
responsive to the demands of the society.

GOALS
Name of Student 1. Global Competence
2. Cultural Preservation
3. Academic Excellence
Grade & Section 4. SVD Spirituality
YUNIT III 1
Pag-aari ng DIVINE WORD COLLEGE OF
MODULE
GNG. 5-6 ARALING
Donna PANLIPUNAN 8
A. Familara CORE VALUES
CALAPAN. Ipinagbabawal na sipiin ang
Integrity, Social Responsibility,
BB. Jediah Hanna Grace A. Baquiran anumang bahagi ng modyul na ito nang
Excellence, Evangelization
Subject Teacher walang pahintulot muka sa may-akda.
 PAMANTAYANG PANGNILALAMAN
N
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa interaksiyon ng tao sa kanyang
kapaligiran na nagbigay-daan sa pag-usbong ng mga sinaunang kabihasnan na
nagkaloob ng mga pamanang humubog sa pamumuhay ng kasalukuyang henerasyon.

PAMANTAYAN SA PAGGANAP

Nakabubuo ang mag-aaral ng panukalang proyektong nagsusulong sa pangangalaga at

preserbasyon ng mga pamana ng mga sinaunang kabihasnan sa daigdig para sa
kasalukuyan at susunod na henerasyon.

MGA KOMPETENSI

Nasusuri ang dahilan, pangyayari at epekto ng Ikalawang Yugto ng Kolonyalismo

Naipapahayag ang pagpapahalaga sa pag-usbong ng Nasyonalismo sa Europa at iba’t-
ibang bahagi ng daigdig

YUNIT III 2
Pag-aari ng DIVINE WORD COLLEGE OF
MODULE 5-6 ARALING PANLIPUNAN 8 CALAPAN. Ipinagbabawal na sipiin ang
anumang bahagi ng modyul na ito nang
walang pahintulot muka sa may-akda.
 l

Sa pagtatapos ng aralin, ang mag-aaral ay inaasahang:

1. Masusuri ang mga dahilan at paraan ng pananakop sa Ikalawang Yugto ng
Imperyalismong Kanluranin;
2. Matatalakay ang mga pangyayaring may kaugnayan sa pananakop ng mga Kanluranin;
3. Matataya ang epekto ng imperyalismo sa Africa at Asya at reaksiyon dito.
4. Mabibigyang- halaga ang konsepto ng nasyonalismo sa pagbuo ng mga bansa sa
daigdig;
5. Matatalakay ang pag-usbong ng nasyonalismo sa Europa at sa iba pang bahagi ng
daigdig;
6. Masusuri ang mga pangyayari sa Europe at iba pang bahagi ng daigdig sapag-usbong
ng nasyonalismo; at
7. Maipahahayag ang pagpapahalaga sa pag-usbong ng nasyonalismo sa Europe at iba’t-
ibang bahagi ng daigdig.

Naipapakita ang pagpapahalaga sa kung ano ang

VALUES INTEGRATION mga dahilan kung bakit at paano sinakop ang
ikalawang yugto ng Imperyalismo, at ano ang
naitutulong nito sa kasalukuyang panahon. (Social
Responsibility)

Diyos na Banal, maraming salamat po sa pagkakataong ibinigay ninyo sa aming lahat

upang makapag-aral.Gabayan naman po ninyo kami upang makita ng aming mga
mata ang mga aral na ibinibigay ng aming tagapagturo. Bigyan ninyo po kami ng
talas ng isip upang matalos ang mga bagay na kailangan naming malaman. Gabayan
din naman ninyo ang aming guro upang maibigay niya ng lubusan ang mga paliwanag
na aming kakailanganin sa pagharap sa kinabukasan. Bigyan din naman ninyo siya
ng matiyagang kalooban upang mapatawad ang aming pagkukulang. Sa harap ninyo
at sa inyong bugtong na anak, inaalay namin ang araw na ito. Amen.

YUNIT III 3
Pag-aari ng DIVINE WORD COLLEGE OF
MODULE 5-6 ARALING PANLIPUNAN 8 CALAPAN. Ipinagbabawal na sipiin ang
anumang bahagi ng modyul na ito nang
walang pahintulot muka sa may-akda.
IKALAWANG YUGTO NG IMPERYALISMONG KANLURANIN

Uri ng Pananakop sa Ikalawang Yugto ng Imperyalismo

 Kolonya- Ganap na pamamahala sa bansa o teritoryo ng mga dayuhang

mananakop
 Protectorate- Ang bansa o teritoryo ay nasa ilalim ng pangangasiwa ng sarili
nitong pamahalaan ngunit nasa ilalim ng kapangyarihan ng dayuhang
mananakop
 Sphere of Influence- May eksklusibong pribilehiyo ang dayuhang mananakop
sa pamumuhunan, kalakalan, o sa aspektong pangkabuhayan ng isang teritoryo
 Mandate- Mga teritoryong hindi pa handang pangasiwaan ng kani-kanilang
katutubong pinuno kung kaya’t pansamantalang pinangasiwaan ng League of
Nations.
 Great Britain- unang bansa sa Europe na naging sentro ng industriyalisasyon.

Mga Dahilan ng Ikalawang Yugto ng Imperyalismong Kanluranin

 Missionary Spirit- pagpapalaganap ng mga aral ng Kristiyanismo

 Nasyonalismo- agawan ng kolonya at kalakalan para sa dagdag na
kapangyarihan at karangalan sa bansa
 Ekonomiya- pangangailangan para sa mga hilaw na sangkap at merkado

Imperyalismo sa Africa

 David Livingstone- misyonerong Scottish na naglakbay mag-isa sa mga liblib

na lugar ng Africa.
 Henry Stanley- isang mamamahayag na Amerikano na binayaran upang
hanapin si Livingstone.
 Leopold II- hari ng Belgium

YUNIT III 4
Pag-aari ng DIVINE WORD COLLEGE OF
MODULE 5-6 ARALING PANLIPUNAN 8 CALAPAN. Ipinagbabawal na sipiin ang
anumang bahagi ng modyul na ito nang
walang pahintulot muka sa may-akda.
Paghahati sa Africa

 Gitnang Africa- Ang Congo Free State na nasa personal na pangangasiwa ni

Leopold II hanggang 1908.
Mula noon ang pamahalaan na ng Belgium ang nangasiwa nito.
 Kanlurang Africa- Nanguna sa pananakop ang France, ngunit may kolonya rin
dito ang Spain at Portugal.
 Silangang Africa- Britain, Germany, at Italy
 Hilagang Africa- France, Italy, Britain
 Timog Africa- Britain, Germany, Italy

Paglaban sa Pananakop sa Africa

 Cecil Rhodes- politiko at entrepreneur na Briton, ang nanguna sa pagpapalawak

ng Britain sa Timog Africa.
 Menelik- nanguna sa pakikipaglaban sa Ethiopia.
 Boer- tawag sa mga mamamayang Dutch na nanirahan sa South Africa.

Imperyalismo sa Asya

 Nobyembre 17, 1869- binuksan ang Suez Canal

 Ismail Pasha- pinuno ng Egypt
 1839- sumiklab ang Unang Digmaang Opyo sa pagitan ng Britain at Dinastiyang
Qing sa China
 Nanjing- kasunduang nilagdaan ni Qing noong 1842
 Sepoy- sundalong Indian na kabilang sa hukbong kolonyal ng mga British
 Indochina- tawag ito sa mga teritoryong nasakop ng France na kinabibilangan
ng Vietnam, Cambodia, at Laos noong ika-19 na siglo
 Khanate- Sistema ng pamahalaang pinamumunuan ng isang Khan
 Entente- diplomatikong kasunduan o unawaan sa pagitan ng dalawang panig

YUNIT III 5
Pag-aari ng DIVINE WORD COLLEGE OF
MODULE 5-6 ARALING PANLIPUNAN 8 CALAPAN. Ipinagbabawal na sipiin ang
anumang bahagi ng modyul na ito nang
walang pahintulot muka sa may-akda.
Mga Epekto ng Ikalawang Yugto ng Imperyalismo

 Pananakop at panghihimasok sa mga bansa at teritoryo sa Asya at Africa

 Kawalan ng kalayaan ng mga bansang sinakop
 Paglaganap ng relihiyong Kristiyanismo sa Asya at Africa
 Pagkontrol sa kalakalan at pagkuha ng mga mineral at cash-crop mula sa mga
kolonya
 Pagkasira ng kulturang katutubo sa ilang bahagi ng kolonya dahil sa pananaig
ng impluwensiyang Kanluranin
 Pang-aapi at pang-aabuso sa mga katutubo
 Pagkasawi ng maraming tao dulot ng sakit at pakikipaglaban
 Kaguluhang pampolitika na ramdam hanggang sa kasalukuyang dulot ng
pakikialam ng mga mananakop sa kultura, sa ugnayan ng mga katutubo, at sa
mga teritoryong hangganan nito
 Pagtatayo ng mga riles ng tren at pagpapagawa ng mga tulay at kalsada at iba
pang impraestruktura.

NASYONALISMO SA EUROPE AT IBANG PANIG NG DAIGDIG

Ang nasyonalismo ay tumutukoy sa damdamin at paniniwala ng mamamayan na

bahagi sila ng isang nasyon o bayan. Ang pag-usbong ng nasyonalismo ay iniuugnay sa
paglaganap ng mga makabagong idea ng Enlightenment. Ang isang nasyon ay may iisang
identidad o pagkakakilanlan na may parehong kultura, wika, relihiyon, at kasaysayan.

Nasyonalismo sa Europe

 Congress of Vienna- ang naganap na pagpupulong matapos bumagsak ang

kapangyarihan ni Napoleon Bonaparte na may layuning pigilan ang paglaganap
ng ideang rebolusyonaryo.
 Prince Klemens von Metternich- diplomat ng Austria

YUNIT III 6
Pag-aari ng DIVINE WORD COLLEGE OF
MODULE 5-6 ARALING PANLIPUNAN 8 CALAPAN. Ipinagbabawal na sipiin ang
anumang bahagi ng modyul na ito nang
walang pahintulot muka sa may-akda.
Kabilang sa mga napagkasunduan sa Congress of Vienna ay ang mga
sumusunod:

 Hangganan sa palibot ng France. Nabuo ang Switzerland, Netherlands (pinagsama

rito ang Belgium at Dutch Netherlands), Kingdom of Sardinia kasama ang Piedmont,
isinama sa Austria ang Lombardy at Venetia (mga teritoryong Italian).
 Restorasyon ng mga monarka sa Spain, Portugal, at Sardinia, gayundin angpapa
sa Papal States. Ayon sa diwang konserbatibo, ang mga tradisyonal na institusyon ng
pamamahala, simbahan, at aristokratikong pag-aari ng lupa ay kailangan para sa
panlipunang kaayusan.
 German Confederation na binubuo ng 39 na estadong German. Ang Prussia at
Austria ang dalawa sa pinalakamalakas na estadong kabilang dito.
 Concert of Europe na binubuo ng Great Britain, Russia, Prussia, at Austria.
Nagkasundo ang mga ito na malimit na magpupulong upang panatilihin ang status quo.
Nagkasundo rin sila sa paggamit ng hukbo sa mga teritoryong nakararanas ng
rebolusyon sa Europe.

Nasyonalismo sa Italy, Germany, Latin-America, Timog Amerika

 Simula noong 1815, may mga kilusan na upang mabuo ang iisang kahariang Italian.
Ayon sa diwang nasyonalista, nabuo ang kilusang Risorgimento o Muling Pagkabuhay.
Itinatag ng mga nasyonalistang Italian ang mga lihim na grupo. Naging pinakatanyag
ang Young Italy na binuo ni Giuseppe Mazzini noong 1832.
 Victor Emmanue lI- naging hari ng Italy noong 1849
 Count Camillo di Cavour- itinalagang punong ministro ni Victor Immanuel II noong
1852.
 Samantala sa timog naman, pinangunahan ni Giuseppe Garibaldi ang Red Shirts,
grupo ng mga sundalong boluntaryo, upang palayain ang Sicily at Naples mula sa
kontrol ng Spain.
 Franco – Prussian War- ang digmaan na nagbigay-daan sa pagkabuo ng Germany.
 Haiti, Mexico, Venezuela- unang bansa sa Latin Amerika na lumaya sa kamay ng mga
Europeo.
 Creole- tawag sa Espanyol na ipinanganak sa kolonya.
 Simon Bolivar- tinaguriang “ Tagapagpalaya ng South Amerika” mula sa Venezuela.
 Abraham Lincoln- ang pangulo ng United States nang maganap ang digmaang sibil
noong 1861-1865.
 Jose Rizal- nagtatag ng La Liga Filipina noong1892

YUNIT III 7
Pag-aari ng DIVINE WORD COLLEGE OF
MODULE 5-6 ARALING PANLIPUNAN 8 CALAPAN. Ipinagbabawal na sipiin ang
anumang bahagi ng modyul na ito nang
walang pahintulot muka sa may-akda.
GAWAIN 1
PANUTO: Tukuyin ang inilalarawan sa bawat bilang. Isulat sa patlang ang tamang sagot.
Sepoy
________________1. Sundalong Indian na kabilang sa hukbong kolonyal ng mga British.
Great Britain
________________2. Unang bansa sa Europe na naging sentro ng industriyalisasyon.
________________3. Dating tawag sa rehiyon ng Laos, Vietnam, at Cambodia.
Indo-China
________________4.
Suez Canal Isang artipisyal na daluyan ng tubig na nagdurugtong sa
Mediterranean Sea at Red Sea na matatagpuan sa Egypt.
Boer
________________5. Tawag sa mga mamamayang Dutch na naninirahan sa South
Africa.

B. Kompletuhin ang mga sumusunod na pangungusap upang makabuo ang wastong

pahayag. Bilugan ang titik ng wastong sagot.
1. Si David Livingstone ay isang ___________.
a. siyentipiko na nakatuklas ng mahahalagang imbensiyon
b. misyonerong Scottish na naglakbay mag-isa sa mga liblib na lugar ng Africa
c. isang African na naglunsad ng pag-aalsa laban sa mga Dutch
2. Ang Suez Canal ay _________.
a. nagpabilis ng transportasyon at kalakalan sa pagitan ng Europe at Asya
b. matatagpuan sa pagitan ng Asya at Europe
c. matatagpuan sa pagitan ng America at Asya
3. Ang Kasunduang Nanjing noong 1842 ay ___________.
a. bunga ng Unang Digmaang Opyo
b. dulot ng hidwaan ng America at China
c. nilagdaan sa pagitan Africa at Dutch

4. Sa Ikalawang Yugto ng Imperyalismo, ang India ay __________.

a. umunlad sa kamay ng mga mananakop
b. pinakamalaking kolonyang British sa Asya
c. pinakamahirap na bansa sa Asya
5. Ang Thailand ay _________________.
a. isang makapangyarihang bansang maihahantulad sa mga bansang Kanluranin
b. naging protektorado ng Great Britain at France
c. nag-iisang bansa sa Timog-silangang Asya na hindi naging kolonya ng mga
Kanluranin

YUNIT III 8
Pag-aari ng DIVINE WORD COLLEGE OF
MODULE 5-6 ARALING PANLIPUNAN 8 CALAPAN. Ipinagbabawal na sipiin ang
anumang bahagi ng modyul na ito nang
walang pahintulot muka sa may-akda.
 GAWAIN 2
Panuto: Tukuyin ang konsepto, personalidad, o pangyayaring hinihingi sa bawat bilang.
Creole
________________1. Tawag sa Espanyol na ipinanganak sa kolonya.
Nasyonalismo
________________2. Masidhing damdamin na nagtutulak sa ibang taong ipaglaban
ang kalayaan at karangalan ng kaniyang bayan.
Simon Bolivar
________________3. Tinaguriang "Tagapagpalaya ng South America" mula sa
Venezuela.
Franco-Prussian war
________________4. Ang digmaan na nagbigay-daan sa pagkabuo ng Germany.
________________
Giuseppe Verdi 5. Pinuno ng Red Shirts na siyang nagpalaya sa Sicily at Naples
mula sa kamay ng mga Espanyol.
Young Italy
________________6. Isang lihim na samahang inorganisa ni Giuseppe Mazzini na
may layuning mapag-isa ang Italy.
Congress of Vienna Ang naganap na pagpupulong matapos bumagsak ang
________________7.
kapangyarihan ni Napoleon Bonaparte na may layuning pigilan
ang paglaganap ng ideyang rebolusyonaryo.
Haiti,________________8.
Mexico, Unang bansa sa Latin America na lumaya sa kamay ng mga
Venenzuela Europeo.
Jose Rizal
________________9. Nagtatag ng La Liga Filipina noong 1892.
Abraham Lincon
________________10. Ang pangulo ng United States nang maganap ang digmaang
sibil noong 1861—1865.

YUNIT III 9
Pag-aari ng DIVINE WORD COLLEGE OF
MODULE 5-6 ARALING PANLIPUNAN 8 CALAPAN. Ipinagbabawal na sipiin ang
anumang bahagi ng modyul na ito nang
walang pahintulot muka sa may-akda.
Kamalaysayan: Serye sa Araling Panlipunan 9, Kasaysayan ng Daigdig
Lucila Perez- De Guzman, Maria Lourdes B. Mercado ( Mga Awtor)
Shirlina D. Moreno (Editor)
Published and distributed by: FNB Educational, Inc.
https://www.deped.gov.ph

Inihanda ni:

GNG. DONNA A. FAMILARA BB. JEDIAH HANNA GRACE A. BAQUIRAN

Guro AP 8 Guro AP 8

Sinuri ni: Iniwasto ni:

BB. VANESA JOANNE R. NALUZ GNG. LENY E. CANTOS

Gurong tagapag-ugnay Tagapangasiwang Pang-akademiko

Sinang-ayunan ni: Pinagtibay ni:

DR. FEDELIZA A. NAMBATAC BR. HUBERTUS GURU, SVD

Punongguro Direktor/VPAA

YUNIT III 10
Pag-aari ng DIVINE WORD COLLEGE OF
MODULE 5-6 ARALING PANLIPUNAN 8 CALAPAN. Ipinagbabawal na sipiin ang
anumang bahagi ng modyul na ito nang
walang pahintulot muka sa may-akda.