ОSeptemvri 

2020 gr1.
2.CIJANOGENJIJ HETEROZIDI ,DEJSTVO I NESAKANI EFEKTI
Цијаногените хетерозиди покажуваат седативно и анестезирачко дејство.
Доколку, сепак дојде до обилна интоксикација, таа семанифестира со симптоми 
што резултираат од цитотоксичнааноксија, предизвикана од блокирањето на ци
тохромС,Oксидаза со цијанидни јони, прекинување на процесот нареоксидација
та и прекин во врзувањето на молекуларниоткислород што резултира со дефиц
ит на кислородот на ниво наклетките. Се јавуваат промени во респираторниот р
итам, главоболка, вртоглавица и опиеност,понатаму длабока кома и респиратор
на депрес
3.FIZICKO –HEMISKO KONSTANTI  NE ETERICNI MASLA
Najcesto se vrsi ispituvawe na slednite parametri:
Organolepticki svojstva, miris, vkus, boja i dr.,
fizicki konstanti аgol na svrtuvawe, relativna gustina, indeks na refrakcija, tocka
na zamrznuvawe, rastvorlivost vo etanol i dr.,
hemiski konstanti - kiselinski broj, esterski broj pred i po acetilirawe.
etericnoto maslo sto sodrzi alkohol pri me{awe so voda obrazuva mle~no bela
emulzija. Primesi od masno maslo se doka`uvaat preku masni tragi {to
zaostanuvaat po 24 ~asa od nakapuvawe na eteri~no maslo na filter hartija. Vo
nekoi masla se ispituva prisustvo na nekoi specifi~ni komponenti {to }e doka`at
prisustvo na eventualni falsifikati.
13.GRADBA I KLASIFIKACIJA NA TERPENSKI SOEDINENIJA
струк- турите на сите изопреноиди, од мономери до највисокиполимери, можат 
да бидат изведени според правилото „глава- опаш“ поврзување на изопренскит
е C5 единици или (1 - 4) поврзување. 
Со ваков начин на поврзување (асиметричнотоповрзување) настануваат моноте
рпени, сесквитерпени и дитерпени.
Посложените терпенски соединенија, тритерпени и тетратерпени, настануваат с
о димеризација на monoterpene, сесквитерпени и дитерпени,
а нивното меѓусебно поврзувањенастанува со (4 - 4) тип на поврзување или т.н.
„опаш-опаш” поврзување (симетричното поврзување).
4.IDENTIFIKACIJA NA TANINI OD RASTITELEN MATERIAL
Se iveduva so:
Organolepticno ispituvanje(preku trpakaviot vkus-adstrigencijavo usta pri kllumka
nje na voden ekstrakt  od taninska droga.
Hemiski reakci-so koristanje na opsti talozni I boeni reagensi zatanini
Tenkoslojna hromatografija-na sloj na silikagel
. ZNACENJE NA SLUZI I ZOSTO SE VAZNI
Слузите се нормалана појава во клетките од ткивата што имаат функција да
задржуваат вода. 
 и слузи се високомолекуларни полисахариди што во вода бабрат или со водадаваат
вискозни колоидни раствори.

6.GRADBA I KLASIFIKACIJA NA HINONI

Хиноните и хинонските хетерозиди се растителни пигменти, одговорни за
жолта, портокалова, црвена и пурпурна боја на растителните органи.
Во растенијата се јавуваат три групи хинонски соединенија: хинони
(бензохинони) C6, нафтохинони C10 и антрахинони C14
Gradba.Хиноните, пред сè атрахиноните, се создаваат преку поликетидниот
биосин- тетски пат. Нивната биосинтеза е објаснета преку создавањето на
антронот ендокроцин од кој понатаму настануваат други антрахинонски
соединенија, како што се 1,8-дихидрокси- антрахинони, значајни природни
лаксантиви .. Од друга страна, најголем број нафтохинони се создаваат од
изохоризмова киселина преку о-сукцинил бензоева киселина (патот на
шикими
киселината). Преку p-хидроксибензоева киселина се создаваат
нафтохиноните од растенијатаалкана (к’на) и литоспермум.

5.GRADBA NA FLAVONOIDI
Флавоноидите се најголемата и најшироко распространетагрупа растителни фен
олни соединенија. Општа карактеристиказа сите флавоноиди е
 јаглеродниот скелет С6-С3-С6.
 Молекулотна флавоноидите е изграден од две ароматични јадра (фенилнирадик
али А и В) 
што се поврзани со тријаглероден (пропанов) алифатичен низ. Кај поголемиот д
ел од флавоноидите, меѓуароматичните јадра се формира хетероцикличен пирон
скипрстен, кондензиран со прстенот А во формација: бензопирон(хромон) или б
ензопиран
6.FURANOKUMARINI,GRADBA I DEJSTVO
Фуранокумарини.Деривати на кумарин што дополнителновклучуваат фуранск
и прстен. Биосинтеза на овие соединенијавклучува молекул на DMAPP
(диметилалил пирофосфат) вопозициите 6 или 8 кај 7-хидроксикумарин, од каде 
потекнувадополнителниот прстен и кај фурано и кај пиранокумарините. Ако врз
увањето настане на позиција 6 се создаваат линеарни,
а со врзување во позиција 8 ангуларни фуранокумарини.
Поради изразено фото-сензибилизирачко дејство, 
наоѓаатпримена во лекување витилиго и леукодермии (псо-ријаза).
8.IZOHIN.ALKALOIDI,GRADBA,DEJSTVO ,PRESTAVNICI
Изолирани се од неколку вида ипекакуани. Се јавуваат и во други
претставници, но најголемо значење имаат токму оние од коренот на
ипекакуаната: психотрин, металпсихотрин, еметин и цефелин.
Ипекакуана алкалоидите особено еметинот дејствува експекторантно, а во
поголемидозиеметично. Механизмотнадејството е индиректна стимулација
на бронхијалната секреција преку стимулацијата на нервот вагус од горниот
дел на желудникот. Еметинот дејствува и амебицидно.

9. GRUPA NA MONOTERPENI NA ETERICNI MASLA

Mожат да бидат:
ациклични, моноциклични, бициклични.
монотерпени можат да бидат:
јаглеводороди (мирцен, оцимен, и др.),
алкохоли (цитронелол, линалол, гераниол, нерол и др.),
алдехиди (цитрал што се јавува во две изомерни форми како цитрал а
(гераниал) и цитрал б (нерал), цитронелал и др.).
Моноцикличните монотерпени се различни видови деривати од ментанска
класа, меѓу кои се најзначајни следните:
јаглеводородите: лимонен, терпинен и феландрен,
алкохолите: ментол, терпинеол и карвеол,
кетоните: ментон, пиперитон, пулегон, карвон и др.,
оксидите и пероксидите: цинеол (може да се разгледува и како етер) и
аскаридол, фенолите: тимол и карвакрол, главни состојки во етеричните
масла од тимјан, мајчина душичка, оригано и др. 
10.SESKVITERPENSKI LAKTONI
WaПосебна група сескитерпенски соединенија што се карактеризираат со
присуство на¥ - лактонски прстен во молекулот се сесквитерпенските
лактони.
11. OD KOJA GR E KOFEIN,GRADBA I DEJSTVO
Припаѓа на гр на пурински алкалоиди.
Кофеинот има дејство врз CNS и врз кардиоваскуларниот систем. Ја
подобрува респирацијата, ги подобрува когнитивнитеактивности (памтење,
процес на размислување и друга ментална работа), го намалува осетот за
замор, ја забрзува работата на срцето, дејствува слабо диуретично и сл.
Кофеинот влегува во состав на голем број аналгетски и антипиретски лекови.

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
ЕКСТРАКЦИЈА НА АЛКАЛОИДИ ВО РАСТИТЕЛЕН МАТЕРИАЛ
Екстракцијата протекува во следните фази:
растителниот материјал се уситнува и се обработува со неполарен органски
растворувач (деолеирање на дрогата).
Се обработува со алкалија (истиснување н
алкалоидите како послаби бази од нивни соли), а потоа се екстрахира со
органски растворувач.
органскиот растворувач со алкалоид-бази делумно се отстранува со
дестилација под намален притисок, а потоа растворот се меша со раствор од
слаба киселина. Алка- лоидите градат соли и преминуваат во водената фаза, а
неутрални попратни компоненти заостануваат во органската фаза. Оваа
операција се повторува неколку пати, со цел да се пречистат алкалоидите, а
се води се додека органската фаза не покаже негативна реакција на присуство
на алкалоиди.
Во втората фаза најчесто се користат хлороводородна, сулфурна, лимонска,
винска или друга киселина, но секогаш во многу разблажен раствор (1-5%).
водените фракции со алкалоид-соли се комбинираат и пречистуваат со
перење со органски растворувач. Водениот раствор потоа се алкализира во
присуство на органски растворувач кој не се меша со вода. Алкалоидите од
таква мешавина се издвојуваат и се раствораат како бази во органскиот дел.
Постапката се повторува сè до негативна реакција на алкалоиди во водената
фаза.
органската фаза со алкалоид-бази се суши со анхидрувани соли, се филтрира
и се упарува до суво. Добиениот остаток претставува мешавина од чисти
алкалоид бази (вкупни алкалоиди).

ТРОПАНСКИ АЛКАЛОИДИ
Тропанските алкалоиди имаат тропански скелет, бициклична структура аза-бицикло-
[3,2,1]октан.
Тропанските алкалоиди се естри на тропанските алкохоли тропаноли и алифатичните или
ароматичните киселини. Во зависност од ориентацијата на хидроксилната група на С-3 атомот
разликуваме две серии на тропански алкохоли.
Најзначајни алкалоди од групата на тропанските алкалоиди се апоатропин, хиосциамин и
скополамин, а од групата на екгонинските кокаин и цинамоликокаиН.
Идентификација на тропански алкалоиди во растителен материјал се изведува со биолошки и
со хемиски методи. Во биолошките тестови се користи ефектот на мидријаза што го
предизвикуваат хиосциамин и атропин врз окото на лабораториско животно.
Хемиски се докажуваат со општите реагенски за алкалоиди или со Виталиева реакција,
специфична за овие алкалоиди.
Атропинот и хиосциаминот дејствуваат врз парасимпатикусот така што ги блокираат
мускаринските рецептори. Со компетитивните механизми инхибираат врзување на
ацетилхолин за негови рецептори и предизвикуваат забразана работа на срцето.
зголемуваат интраокуларниот притисок.

Septemvri 2020 gr2.
1.Klasifikacija na flavonoidi
  
Во зависност од положбата на фенилниот радикал (прстенот В) флавоноидите се 
делат на: 
1. флавоноиди со фенил радикал на С2 (2-фенил хромон) 
2. изофлавоноиди со фенил радикал на С3 (3-фенил хромон) 
3. неофлавоноиди со фенил радикал на С4 (4-фенил хроман) 
 
 
Во зависност од степенот на киселоста на пропанскиотфрагмент (С3)
и од типот на хете-роцилкичниот прстен, флавоноидите се делат на: 
• правилни флавоноиди, производи на хромон (бензопирон) каде спаѓаат: флавони, 
флавоноли, флаванони и дихидрофлавоноли. 
• производи на хроман (бензопиран) во кои спаѓаат: флаван-3-оли, флаван-3,4-
диоли, антоцијанидини и дезоксиантоцијанидини, градбени единици на танини. 
• флавоноиди со отворен пропански низ или со фуранскипрстен, каде спаѓаат: халк
они, дихидрохалкони и аурони. 
 
2.GRADBA NA PROIZVODI NA HRIZACIN
Антрахинонски деривати производи на хризацин.
Антрахинонските агликони од оваа група се секогашхидроксилирани во положб
ите C1 и
C8. На C3 можат да имаатметилна, оксиметилна или карбоксилна група,
а на C6 некоиимаат хидроксилна или метоксилирана група.
Досега се идентификувани следни антрахинонски агликони: 
• хризофанол , алое-емодин, реин, емодин  ,фисцион
 
3.ТЕРПЕНОИДИТЕ СЕ ДЕЛАТ НА: 
1. Монотерпени, (C10H16), испарливи монотерпени, лактони и трополони. 
2. Сесквитерпени, (C15H24) испарливи деривати и лактони, 
3. Дитерпени, (C20H32) слабо испарливи. 
4. Тритерпени, (C30H48) неиспарливи сапогенини, стероли и стероиди, 
5. Тетратерпени, (C40H64) каротеноиди
6. Природен каучук, (C10H16)n. 
 
6. ЦИЈАНОГЕНИТЕ ХЕТЕРОЗИДИ ,GRADBA I DEJSTVO
Досега се познати околу 50 компоненти од оваа групасекундарни метаболити. К
ако нивни биолошки прекурсори сејавуваат протеинските амино киселини: фен
илаланин и тирозин(со ароматичен прстен =R1)
и леуцин, изолеуцин и валин (соалифатичен ланец =R1 и
R2). Во некои случаи R1 и
R2се деловиод прстен. Цијаногениот агликон вообичаено содржиасиметричен C
атом бидејќи најчесто R1╪R2, поради штохетерозидите се јавуваат во епимерни 
парови.
Цијаногените хетерозиди покажуваат седативно и анестезирачко дејство.
PROANTOCIJANDINI GRADBA I KLASIFIKACIJA
Кондензацијата настанува во позициите C4-C8 или C4-C6. Најчести прекурсори на
кондензирани танини се димери, познати како проантоцијанидини. Се јавуваат во два основни
типа:
проантоцијанидини од тип B, во кои спаѓаат наједноставните димери познати како
проантоцијанидини: B-1, B-2, B-3 и B-4. Кај нив доаѓа до поврзување на молекул од катехин со
молекул од епикатехин, или меѓусебно поврзување на две молекули катехин или на
епикатехин, со C4-C8 поврзување, со различна конфугурација на врската. Се јавуваат во
слободна форма и во растителниот свет се многу чести (Слика 73). Можни се други
комбинации на флаван-3-оли (кетехин и/или епикатехин и/или катехин).
проантоцијанидини од тип A, димери кај кои се јавува двојно внатрешно поврзување (C4-C8 и
C2-O-C7). Најпознати танини од оваа група се ескулотанини.

PAPAVERIN,od koe rastenie se izolira I medicinska znacenje

бензилизохинолин папаверин, кој се наоѓа во млечниот сок на растението Papaver somniferum,

(афион).
Папаверинот се користи во терапија на инсуфициенција на церебралната циркулација, во
сиптоматска терапија за подобрување на симптомите на сенилност и во терапија на исхемија
на око.Папаверинот се користи во терапија на капиларна фрагилност, во ком- бинација со
други средства. Како антиспазмодик влегува во состав на препарати наменети за третман на
стомачни тегоби (надуеност, дијареја и др.).

ALGINATI
Se homopolisaharidi dobieni od algi, Karakteristi~no svojstvo na alginatite e nivniot kapacitet za
vpiva- we voda, 200 do 300 pati pogolemo koli~estvo od nivnata masa, pri {to gradat mnogu viskozni
rastvori.
Alginatite se koristat vo farmacevtskata tehnologija (olesnuvaat ras- pa|awe na tableti, stabiliziraat
suspenzii i emulzii); vo kozmetologijata (vo kremi, pasti za zabi); vo stomatologijata (za zemawe
otpe~atoci na zabi); vo medicinata (kako sredstva za zapirawe na krvavewa, za posipuvawe na hi-
rur{ki rakavici, za izrabotka na hirur{ki konci {to se resorbiraat vo or- ganizmot