Professional Documents
Culture Documents
overeenkomst.
Hier moet je op letten
voor je je handtekening zet
Inhoudstafel
1: Wat is een arbeidsovereenkomst? p2
Hoe hoog dat loon is, of er bijkomende voordelen aan vasthangen, welke prestaties je precies
levert en in welke omstandigheden, dat moeten jullie onderling overeenkomen. De inhoud van een
arbeidsovereenkomst is dus bespreekbaar.
Doorgaans wordt een arbeidsovereenkomst ondertekend door beide partijen voor het begin van
de tewerkstelling. Zodra je je handtekening hebt gezet, is de overeenkomst bindend. Je kan er dus
niet meer onderuit zonder de wettelijke opzegtermijn te vervullen. Ook je werkgever kan zich niet
zomaar bedenken.
Een schriftelijk contract is niet verplicht als je voltijds aan de slag gaat voor onbepaalde duur. Dan is
een mondelinge overeenkomst in principe voldoende. Het is wel aangeraden om toch aan je baas
te vragen of er een schriftelijke overeenkomst kan worden opgesteld, zodat er later geen discussie
mogelijk is. In andere gevallen is een ondertekend contract wel verplicht.
DE ARBEIDSOVEREENKOMST 2
Een collectieve arbeidsovereenkomst
Naast de overeenkomst die jij sluit met je werkgever bestaan er ook collectieve arbeidsovereen-
komsten, de zogenaamde cao’s.
NAR cao’s of cao’s opgesteld door de Nationale Arbeidsraad (NAR) hebben betrekking op het
ganse land, een aantal sectoren of één specifieke sector indien daarvoor geen actief Paritair
Comité is;
De cao’s die voor jou van toepassing zijn, worden automatisch op jou vertaald zodra je aan de slag
gaat binnen een bedrijf. Het kan goed zijn dat je als werknemer onder alle drie de cao’s valt. De
werkgever is echter niet verplicht de cao’s aan de werknemers te overhandigen.
DE ARBEIDSOVEREENKOMST 3
2. Waaruit bestaat een arbeidsovereenkomst?
Basisinformatie
DE ARBEIDSOVEREENKOMST 4
Staat er in jouw contract niets over een medisch attest bij afwezigheid? Hou dan in je achter-
hoofd dat je baas het recht heeft om er toch een van je te vragen als je gedurende meer dan
één dag afwezig zou zijn wegens ziekte of ongeval.
Kan je geen bewijs voorleggen, dan kan je het gewaarborgd loon voor je ziektedagen
verliezen of kan er zelfs sprake zijn van een contractbreuk.
Thuiswerk: Het is mogelijk dat je met je werkgever overeenkomt dat je bepaalde dagen
van thuis zal werken. In principe moet die afspraak niet schriftelijk worden vastgelegd in je
arbeidsovereenkomst, maar dat kan wel. Wil je graag zekerheid dat je jouw thuiswerkdagen
niet verliest, laat ze dan opnemen in je contract.
Ook als jullie overeenkomen dat je een vergoeding ontvangt om thuis te werken (voor de
kosten van elektriciteit, internet, …) laat je dat best schriftelijk vastleggen.
Werken in het buitenland: Wil je werkgever dat je gedurende aanzienlijke tijd in het
buitenland gaat werken, dan moet dat vermeld worden in je arbeidscontract. Korte reizen
moeten daarentegen niet per se worden opgenomen. Dus stel dat je plots de vraag krijgt om
enkele dagen een internationale beurs te be-zoeken, dan kan je dat niet echt weigeren. Maar
eist je baas dat je voor een hele maand naar het buitenland trekt, dan is dat in strijd met je
arbeidsovereenkomst. Als je daarvoor openstaat, is dat uiteraard geen probleem.
Ken je rechten
Je werkgever mag je niet verbieden om aan de slag te gaan voor een bedrijf in een andere
sector, zelfs terwijl je nog in dienst bent. Dus werk je als bediende en klus je in het weekend bij
in de horeca, dan is dat geen enkel probleem. Het is wel je plicht om ervoor te zorgen dat de
ene job de andere niet in de weg staat.
DE ARBEIDSOVEREENKOMST 5
Ontbindend beding: Je werkgever heeft het recht om je te vragen je diploma voor te leggen
vooraleer jullie de arbeidsovereenkomst ondertekenen. Heb je je contract al op zak nog voor
je je diploma hebt behaald? Dan staat er waarschijnlijk een ontbindend beding in. Dat wil
zeggen dat de arbeidsovereenkomst automatisch ontbonden wordt als je toch niet afstudeert.
Scholingsbeding: Volg je een opleiding op kosten van je werkgever, dan kan hij een
scholingsbeding opnemen. Dat wil zeggen dat je gebonden blijft aan het bedrijf zo lang je de
opleiding volgt én mogelijk nog langer. Verlaat je de firma toch, dan zal je verplicht zijn om
(een deel van) de opleidingskosten terug te betalen. Hier lees je hoe dat precies in zijn werk
gaat.
Borgsom: Als je werkgever jou materiaal of geld toevertrouwt voor de uitvoering van je
werk, dan kan hij je een borgsom laten betalen voor de ter beschikking gestelde spullen. De
afspraken daarrond moeten worden vastgelegd als bijlage bij je arbeidsovereenkomst.
Je baas kan alleen een borgsom vragen als de omvang van de goederen of de som die aan
jou wordt toevertrouwd minstens gelijk is aan één maand loon. De clausule kan bovendien
alleen worden opgenomen in een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde duur, voor
werknemers met een functie als filiaalhouder,
handelsvertegenwoordiger, kassier verbonden
aan een boekhoudkundige dienst, depothouder
of handelsagent in het buitenland.
TIP:
Verwerf je (later) een ander
Car policy: Krijg je een bedrijfswagen, dan is
extralegaal voordeel, zoals
de kans groot dat je een car policy zal moeten
een smartphone, dan kan
ondertekenen als bijlage bij je contract. Daarin
je werkgever de afspraken
staan alle afspraken vermeld met betrekking
daarrond eveneens door middel
tot de wagen, bijvoorbeeld of je hem al dan
van een extra clausule op papier
niet mag gebruiken voor privédoeleinden, of
zetten. Dit is echter niet verplicht,
je ermee naar het buitenland mag, wat er met
maar wel aan te raden voor
je wagen zal gebeuren als je langdurig afwezig
bewijsredenen.
bent, …
DE ARBEIDSOVEREENKOMST 6
Geheimhouding: De Arbeidsovereenkomstenwet bepaalt dat de werknemer zowel tijdens,
als na het beëindigen van de arbeidsovereenkomst geen fabrieksgeheimen, zakengeheimen
en/of geheimen in verband met persoonlijke of vertrouwelijke aangelegenheden waarvan hij/
zij in de uitoefening van de beroepsarbeid kennis heeft, bekend mag maken. De werkgever
is niet verplicht dit nog eens expliciet in de arbeidsovereenkomst te vermelden. Als de
werknemer zijn of haar geheimhoudingsplicht schendt, dan kan die ontslaan worden om
dringende redenen.
DE ARBEIDSOVEREENKOMST 7
3. Welke soorten overeenkomsten bestaan er?
Vroeger waren er grote verschillen tussen de twee statuten, met name qua proefperiode en opzeg-
termijn. Op 1 januari 2014 is echter het eenheidsstatuut in werking getreden, dat het verschil tussen
arbeiders en bedienden minimaliseert. Sindsdien is het niet meer mogelijk om een proefperiode op
te nemen in een contract, ongeacht het statuut van de werknemer. Ook de opzegtermijnen werden
gelijkgesteld.
Loon: arbeiders krijgen hun loon uitbetaald volgens het aantal gepresteerde werkuren. De
verloning wordt op een arbeiderscontract dus per uur uitgedrukt.
Bedienden krijgen een maandelijkse wedde. Daarom staat het loon op een bediendecontract
vermeld als een maandelijks bedrag.
rechtstreeks van de werkgever. Daardoor wordt hun maar het is wel handig om
loon elke maand continu doorgestort, of ze nu verlof te weten. Met deze tool kan
nemen of niet. Een keer zal het bedrag vermeerderd je alvast je vakantiegeld
DE ARBEIDSOVEREENKOMST 8
Arbeidsongeschiktheid: als je arbeidsongeschikt bent door een ziekte of ongeval, heb je recht
op een gewaarborgd loon. De eerste zeven dagen krijgen zowel arbeiders als bedienden
100% van hun wedde, maar bij arbeiders gaat dat percentage sneller naar omlaag.
Een deeltijdse werknemer presteert minder uren dan zijn voltijdse collega’s. Hoeveel uur je dan pre-
cies werkt, kan variëren. Wettelijk gezien moet een deeltijdse werkkracht wel minimaal 33% werken.
Daarnaast mag één arbeidsmoment niet korter zijn dan drie uur.
Ga je aan de slag met een deeltijdse arbeidsovereenkomst, dan moet je werkrooster vermeld staan
op je contract.
Bij een contract voor bepaalde duur ligt zowel de begin- als de einddatum vast. Wanneer de afge-
sproken periode verstrijkt stopt de overeenkomst automatisch, je hoeft geen opzeg te geven en je
baas moet je ook niet nogmaals op de einddatum wijzen.
De arbeidsovereenkomst voor bepaalde duur moet aan enkele voorwaarden voldoen. Zo moet de
overeenkomst schriftelijk zijn en ondertekend worden door jou en je werkgever vóór je in dienst
treedt.
DE ARBEIDSOVEREENKOMST 9
Is er geen bewijs waaruit blijkt dat de arbeidsovereenkomst tijdelijk was, dan gelden dezelfde voor-
waarden als bij een contract voor onbepaalde duur. Hetzelfde geldt als je na het verstrijken van de
afgesproken einddatum blijft werken.
Als je werkgever je meerdere keren na elkaar wil tewerkstellen met een contract voor bepaalde
duur, moet hij rekening houden met enkele beperkingen:
Je kan maximaal twee jaar aan een stuk werken met tijdelijke contracten, als het gaat over
maximaal vier opeenvolgende overeenkomsten met een duur van drie maanden of langer.
Je kan maximaal drie jaar aan een stuk werken met tijdelijke contracten, als het gaat over
opeenvolgende overeenkomsten met een duur van zes maanden of langer én als je werkgever
hier de toestemming voor krijgt van de inspectie van de Sociale Wetten.
Daarnaast is het mogelijk dat je een contract krijgt voor duidelijk omschreven werk. Dat kan je ver-
gelijken met een contract voor bepaalde duur, alleen is er geen precieze einddatum vastgelegd. Dat
komt omdat die moeilijk te voorspellen valt. De overeenkomst stopt zodra het omschreven werk
gedaan is, zoals voor een acteur bij de opnames van een reeks.
Voor een arbeidsovereenkomst voor duidelijk omschreven werk gelden dezelfde voorwaarden als
voor een arbeidsovereenkomst voor bepaalde duur.
Vervangingsovereenkomst
Ga je ergens tijdelijk aan de slag om een afwezige werkkracht te vervangen, dan kan je tewerkge-
steld worden met een vervangingsovereenkomst.
Als bekend is wanneer de vaste werknemer terugkomt, kan daar een einddatum op staan. Is het nog
niet zeker wanneer de werknemer wiens contract geschorst is terugkomt, dan moet er geen precie-
ze periode vermeld worden en dan loopt de overeenkomst gewoon af wanneer de werkne-mer die
je vervangt weer aan de slag gaat.
DE ARBEIDSOVEREENKOMST 10
Je mag niet langer dan twee jaar werken met een vervangingsovereenkomst. Zelfs als het gaat over
verschillende opeenvolgende contracten.
Wil één van de partijen het contract verbreken voor de vaste werkkracht terug is, dan gelden de
normale ontslagregels.
Uitzendovereenkomst
Sommige bedrijven kiezen ervoor om geen vervangingsovereenkomst te geven aan een tijdelijke
werknemer die een andere werkkracht komt vervangen, maar een uitzendovereenkomst, ook wel
bekend als een interim contract.
Ook als je tijdelijk wordt aangeworven om een vermeerdering van werk op te vangen, om uit-zon-
derlijk werk te verrichten of om later bij het bedrijf in te stromen, kan je met zo’n contract aan de slag.
Het grootste verschil met de voorgaande contracten is dat er bij een uitzendovereenkomst een der-
de partij in het spel is. Je tewerkstelling verloopt namelijk niet via het bedrijf waar je de prestaties
verricht, maar via een uitzendbureau. Het uitzendkantoor is in feite je werkgever. Het kantoor regelt
je contract, betaalt je loon uit en volgt je afwezigheden op.
DE ARBEIDSOVEREENKOMST 11
4. Hoe kan een overeenkomst worden
verbroken
Schorsing van een arbeidsovereenkomst:
Als je ziek of arbeidsongeschikt bent, kan je geen prestaties verrichten. Het komt er dus op neer dat
je jouw verplichtingen die opgenomen zijn in de arbeidsovereenkomst niet kan uitvoeren. Ziekte of
ongeval mogen geen reden zijn om een arbeidsovereenkomst stop te zetten. Je contract blijft dus
gewoon bestaan. Wel wordt de overeenkomst tijdelijk geschorst, tot je het werk kan hervatten.
Tijdens de periode van ziekte of arbeidsongeschiktheid heb je recht op een gewaarborgd loon,
betaald door je werkgever of mutualiteit.
Ook als je tijdelijk niet kan werken door o.a. economische redenen, zwangerschap, klein verlet,
jaarlijkse vakantie, loopbaanonderbreking, verlof zonder wedde of ouderschapsverlof zal je arbeids-
overeenkomst even geschorst worden. In al die gevallen blijf je een loon ontvangen van je werkge-
ver in de vorm van vakantiegeld, of heb je recht op een uitkering.
Zwanger?
Bij moederschapsrust krijg je meteen een uitkering. De eerste 30 dagen bedraagt deze uit-
kering 82% van het werkelijke loon. Vanaf de 31ste dag wordt dit 75% van het begrensd loon
(€138,6297 per dag).
Daarnaast kunnen zowel jij als je werkgever op elk moment een einde maken aan de arbeidsover-
eenkomst. Heb je een overeenkomst van onbepaalde duur, dan moet er een opzegtermijn geres-
pecteerd worden. Wil je werkgever liever niet dat je die volbrengt, dan kan hij ervoor kiezen om je
een opzegvergoeding te betalen. Die komt overeen met wat je zou verdienen tijdens je opzegpe-
riode.
DE ARBEIDSOVEREENKOMST 12
TIP:
Wil je weten hoe lang jouw opzegtermijn zal zijn? Bereken ‘m meteen.
Andere wettelijke bepalingen rond ontslag vind je in onze gids ‘Ontslag volgens de letter van
de wet’.
Ook een tijdelijke arbeidsovereenkomst kan worden stopgezet. Werk je met een contract voor be-
paalde duur, een arbeidsovereenkomst voor duidelijk omschreven werk of een vervangingsover-
eenkomst, dan kan je tijdens de eerste helft van dat contract (max. 6 maanden) je opzeg geven.
Je werkgever kan het contract eveneens beëindigen, met dezelfde opzegvoorwaarden als bij een
contract van onbepaalde duur.
Tijdens de tweede helft van het contract, is een beëindiging zonder dringende reden niet zomaar
mogelijk. Als één van de partijen de overeenkomst toch wenst te verbreken, zal hij aan de andere
partij een verbrekingsvergoeding moeten betalen. Die vergoeding is in principe gelijk aan het loon
dat je zou ontvangen als je tot het einde van je contract zou blijven werken.
VOORBEELD
Als de arbeidsovereenkomst gesloten wordt voor een bepaalde tijd van twee maanden,
dan kan deze eenzijdig opgezegd worden tijdens de eerste maand van de arbeidsover-
eenkomst.
Als er een arbeidsovereenkomst voor een bepaalde tijd van twee jaar gesloten is, dan
moet rekening gehouden worden met het voorziene plafond van 6 maanden. Deze
arbeidsovereenkomst kan dus slechts tijdens de eerste 6 maanden eenzijdig beëindigd
worden.
DE ARBEIDSOVEREENKOMST 13
5. Wat als ...
Heb je een geschil met je werkgever met betrekking tot het einde van je contract, of wordt een
ander punt dat in jullie contract werd opgenomen niet nageleefd, dan is de arbeidsrechtbank be-
voegd om de twist op te lossen. Neem zo snel mogelijk contact op met je lokale afdeling als je een
procedure wil opstarten. Je kan zelf beslissen of je je laat vertegenwoordigen door een persoonlijke
advocaat of door je vakbond.
Dat is normaal, meestal worden afspraken over (collectief) verlof niet opgenomen in een arbeids-con-
tract, maar in het arbeidsreglement. Je kan het arbeidsreglement vergelijken met de huisregels van
het bedrijf. De bepalingen die erin staan gelden voor elke werknemer, ongeacht de functie of het
statuut. Over de inhoud van het arbeidsreglement valt dus niet te onderhandelen. Iedereen is ver-
plicht om een kopie van het arbeidsreglement te ontvangen en te ondertekenen. Heb je er geen
gekregen, dan ben je er in theorie niet aan gebonden.
Het arbeidsreglement bevat alle uurroosters die van toepassing zijn in het bedrijf, alle wettelijke
feestdagen en vervangingsdagen voor feestdagen, eventueel de periode van collectieve sluiting,
de duur van de jaarlijkse vakantie en alle bepalingen rond individueel verlof. Ook de manier waarop
het loon wordt uitbetaald, de wettelijke opzegtermijnen, mogelijke straffen rond inbreuken tegen
het arbeidsreglement en de geldende cao’s staan hierin opgenomen.
… ik pas ben afgestudeerd? Moet mijn recht op jeugdvakantie ook worden opge-
nomen in het arbeidscontract?
Als schoolverlater heb je in het jaar nadat je je diploma behaalt recht op jeugdvakantie, op voor-
waarde dat je jonger bent dan 25 en dat je minstens één maand gewerkt hebt als loontrekkende
in het jaar waarin je afstudeerde. Dat is bij wet bepaald en moet dus niet opnieuw vermeld worden
in je arbeidsovereenkomst. Eigenlijk ziet de arbeidsovereenkomst van een schoolverlater er exact
hetzelfde uit als die van een andere nieuwe werknemer.
DE ARBEIDSOVEREENKOMST 14
… ik als vrijwilliger werk, heb ik dan ook een contract nodig?
De organisatie waarvoor je werkt heeft wel een informatieplicht. Dat wil zeggen dat zij je op de
hoogte moeten brengen van het statuut van de organisatie, de verzekeringen die zij voor jou afslui-
ten, de eventuele onkostenvergoeding die je zal ontvangen en de geheimhoudingsplicht waar je
aan gebonden bent. Dat mag mondeling, maar soms kiezen organisaties ervoor om al die afspraken
in een schriftelijke vrijwilligersovereenkomst te gieten. Of je nu mondeling geïnformeerd bent of
schriftelijk, je wordt sowieso geacht om je aan de afspraken te houden.
DE ARBEIDSOVEREENKOMST 15