BANGHAY ARALIN SA FILIPINO 9

9- STE CARILLO 1:00-

PAMANTANTAYANG PANGNILALAMAN: Naipapamalas ng mga mag-aaral ang pag-unawa mga ibang

salita

PAMANTAYANG PAGGANAP: Ang mag-aaral ay magtatanghal gamit ang mga hiram na salita.

KOMPETENSI: Natutukoy ang pinagmulan ng salita (etimolohiya) F9PT-IIId-e-52

APPLIED KNOWLEDGE OF CONTENT WITHIN AND ACROSS THE CURRICULUM TEACHING AREAS:
ARALING PANLIPUNAN (Q2-Module 1) – Naipaliliwanag ang pangkasaysayan, pampulitikal, pang-
ekonomiya, at sosyokultural na pinagmulan ng globalisasyon AP10IPE-Ih18
Literacy: Pagsusuri sa isang napanonood na maikling bidyo.
Numeracy: Pagsusuri sa grap o datos ng mga banyagang nag-aaral ng wikang Filipino.
Layunin: Natutukoy ang pinagmulan ng salita (etimolohiya)
II. Paksang –Aralin:
A. Panitikan: Maikling Kuwento
B. Gramatika at Retorika: Pagsasalaysay
Sanggunian: Self-Learning Module Filipino 9: Kwarter 3- Modyul 3
Kagamitan: Laptop,TV, mga larawan, PowerPoint, Video
III. Pamamaraan:
A. Panimulang Gawain
 Panalangin
 Pagtala at Paalala sa mga mag-aaral
 House Rules
 Pagganyak

BIDYUSURI (CONSTRUCTIVISM)(BOARDWORK)

Panoorin at suriin ang bidyo tungkol sa pagbigkas ng salitang “Paalam” sa iba’t ibang diyalekto.

https://youtu.be/Iasfb-PZ2_s

B. Pagtuklas na Gawain (Activity)

Panuto: Mula sa mga salitang may salungguhit, ibigay ang kahulugan ayon sa pagkakaunawa.
1. Niligyan ni Inay ng langis ang algodon bago ito ipinahid sa sugat ni Inday.
2. Ayaw na ayaw ni Lola makakita ng mga lamyerda sa bahay.
3. Maraming batas na ang isinumite sa kongreso.
4. Kailangan munang beripikahin ang pagkakakilanlan ni Lorie bago makalabas ng bansa.
5. Ninakaw ang pulang kuwerdas na ginamit ni Gng. Torres sa kaniyang buhok kahapon.
 Panoorin ang bidyu tungkol sa kahulugan ng etimolohiya at mga halimbawa nito.

https://youtu.be/XlfXSqZgWh0

Pangkatang Gawain
Panuto: Pangkatin ang klase sa lima at gumawa ng maikling kwento gamit ang mga hiram na
salita
Pangalawang Pangkat:
Unang Pangkat: Pagsuri/pagtukoy
Pagsuri/pagtukoy sa mga hiram na
sa pinagmulan ng mga salitang
salita sa kanta. (MUSICAL)
ginamit sa bidyu. (VLOG)

Pangatlong Pangkat:
Pagsuri/pagtukoy sa mga salitang
ginamit upang mabuo ang maikling
kwento. (PAGSUSULAT)

Rubriks
Napakahusay-10
Mahusay -10
Hindi Gaanong mahusay-10
Pangakalahatan-30 puntos

C. Paglinang (Analysis)
Mga gabay na tanong:
1. Ano-ano ang mga uri ng etimolohiya?
2. Ano ang mga hiram na mga salita?
3. Anong mga salitang hiram ang kadalasan nating ginagamit?
4. Bakit mahalagang tukuyin ang pinagmulan ng mga salita?

A. INTEGRATION OF ACROSS CURRICULUM AND LITERACY NUMERACY.

Bilang ng mga banyaga na

na naninirahan sa Pilipinas.
 B. ARALING PANLIPUNAN (Q2-Module 1) – Naipaliliwanag ang pangkasaysayan, pampulitikal,
pang-ekonomiya, at sosyokultural na pinagmulan ng globalisasyon.

Pag-uugnay ng etimolohiya sa
kahalagahan ng pagkilala sa
kultura ng ibang bansa.

 Bakit mahalagang pag-aralan ang kasaysayan ng mga salita?

 Ano ang kadalasang dahilan ng paggamit ng mga hiram na salita?
 Sa iyong palagay tama bang hiramin ang mga salita sa ibang wika o mas mainam na bigyan ito
ng sariling bersiyon sa ating wika? Bakit?

Teaching Strategy: Constructivism

D. Pagpapalalim sa Paksa (Abstraction)

Etimolhiya
Ito ay ang pag-aaral ng kasaysayan ng mga salita at ang pagbabago nito. Hango sa salitang Griyego na
“etymon” na ang ibig sabihin ay tunay na kahulugan.
Uri ng pinagmulan na salita
1. Pagsasama ng mga salita- salita na nabuo sa pamamagitan ng pagsama ng dalawa o higit pang salita.
Halimbawa:
 Teleradyo- telebisyon at radio
 Talasangguian- tala at sanggunian
 Bahaghari- bahag at bahagri

2. Hiram na salita- ito ay mga banyagang salita o galing sa ibang wika at kultura. Ngunit inaangkop ang
salita para sa local at pangkaraniwang paraan ng pananalita.
Halimbawa:
 Drayber- Driver (ingles)
 Asul-Azul (kastila)
 Halaga- arghar (sanskrito)
 Agimat- Azimal (arabe)

3. Morpolohikal na pinagmulan- nagpapakita ito ng paglilinis mula sa ugat ng salita. Nag ugat ang salita
mula sa iba pang salita na nagbago ang anyo.
Halimbawa:
 Mawala-mawara(waray)
 Kumain-nakain(tagalog-batangas)
 Kumain-makaon(aklan)

4. Onomatopoeia- naglalarawan sa pinagmulan ng salita batay sa tunog nito.

 Halimbawa:
 Twit,twit-huni ng ibon
 Aw, aw- huni ng aso

E. Paglalapat (Application) Brainstorming/ Focus Group Discussion

SALITA WIKANG SALITANG KAHULUGAN
PINANGGALINGAN PINAGMULAN
Salamat
Dukha
Alak
Tsokolate
Haba

IV. Pagtataya:
Panuto: Hanapin ag katambal ng salitang nasa hanay A sa Hanay B. Isulat lamang ang titik ng iyong sagot
sa patlang na inihanda.

A B

SALITA ETIMOLOHIYA

1. ospital A. Latin, bokasyon na naitatag sa espesyalisadong pagsasanay

2. operasyon B. Latin, advocatus ibig sabihin ay manananggol.

3. propesyon C. Kastila, operacion o proseso ng pag-oopera sa katawan ng

pasyente
4. abogado
D. Ingles, hospital o gusaling pagamutan
5. abogasya
E. Espanyol, abogacia o prosesyon ng batas

V. Takdang Aralin/Kasunduaan
Panuto: Tukuyin kung anong uri ng Etimolohiya nabibilang ang mga salita.

1. Telebisyon

2. Bahaghari

3. Kalendaryo

4. Pamilya

5. Internet

6. Obrero

7. Bahing
8. Talasanggunian

9. Lapis

10. Dyipni