COLLEGES OF PANIQUI FOUNDATION, INC.

Burgos St. Pob. Norte, Paniqui, Tarlac

DALUMAT NG/SA FILIPINO

YUNIT 3

PAGSASALIN NG MGA PILING TEKSTONG

MAKABULUHAN SA DALUMAT NG/SA FILIPINO

Matapos ang yunit na ito, inaasahang;

Matapos ang yunit na ito, inaasahang:

1. Matukoy ang mga mapagkakatiwalaan, makabuluhan at kapaki-pakinabang na

sanggunian sa pagdadalumat at pananaliksik.
2. Mapahalagahan ang dinamikong ugnayan ng teorya at praktika sa pananaliksik

A. PANGKALAHATANG TUNTUNIN SA PANGHIHIRAM AT PAGSASALIN NG MGA

SALITANG BANYAGA

 Sikapin munang ihanap ng katumbas ang salitang banyaga sa wikang Filipino.

 Kapag walang makitang katumbas ang hinihiram na salitang banyaga sa Filipino, ihanap
ito ng katumbas sa alin mang wikang rehiyunal.
 Kapag hindi maihanap ng katumbas ang salitang banyaga ayon sa (1) at (2), ihanap ito
ng katumbas sa wikang Kastila.
 Kapag walang makitang katumbas ang hinihiram ng salita ayon sa (1), (2), at (3),
hiramin ang tunog sa Ingles at baybayin sa Filipino ang salita kung ito’y Ingles, o ihanap
ng katumbas ang salitang hinihiram sa Ingles kung ang salita ay galling sa iba pang
wikang banyaga.

A. Pagsasaling Siyentipiko at Teknikal: Kalikasan, Mga Teorya, at

Metodolohiya

Lilia F. Antonio at Florentino A. Iniego, Jr.

Hindi matatawaran ang kahalagahan ng pagsasaling siyentipiko at teknikal (ST) sa

pagpapalaganap ng impormasyon sa iba’t ibang sangay at institusyon ng bansa.
Paghahambing sa mga wika: daan sa pagsasalin
 1. Gramatikal
2. Morpolohikal (pag-aaral ng salita)
3. Sintaktikal (pagbuo, sugnay, pangungusap, ayos ng mga salita)
4. Leksikal(depende ang kahulugan sa tao, lugar atbp.)
5. Denotatibo
6. Konotatibo (brainwashing)
7. Kultural

B. ANG SIYENTIPIKO AT TEKNIKAL NA WIKA

Ayon kay Pinchuck, tinutukoy na teknikal na wika ang “isang varayti ng pangkalahatang
lengguwahe na nagtataglay ng tiyak at partikular na mga katangian ng bokubularyo at sa higit
na limitadong saklaw ng gramatika.”
URI NG WIKA SA SUB-VARIETIES

 Wikang pangsiyentipiko
 Wikang pangkasanayan
 Wikang pangnegosyo

C. MGA SULIRANIN SA PAGSASALING SIYENTIPIKO AT TEKNIKAL

Panuto: Magsaliksik ng mga halimbawa ng teksto na gumamit ng pagsasaling siyentipiko-

teknikal. Sumipi lamang ng isang bahagi nito. Pagkatapos ay magbigay ng sariling kaisipan
hinggil dito.

Maraming suliraning kaakibat ang mga pagsasaling ST sa kasalukuyan. Kabilang dito

ang paparaming bilang ng mga dayuhang publikasyon na kailangang maisalin sa lalong
medaling panahon.

Mga pamamaraan sa pagsasaling siyentipiko-teknikal

 Complete translation
 Selective Translation
 Condensed translation
 Summary Translation
 Composite Translation

E. MGA PARAAN SA PAGPAPAUNLAD NG TEKNIKAL NA WIKA

Panuto: Mula sa iba’t ibang paraan ng pagpapaunlad ng teknikal na wika, magbigay ng tatlong
halimbawa sa mga sumusunod:

 Saling-angkat (direct borrowing)ang salita at kahulugan ay hind nagbabago. Hal.

Perception, amnesia at moron
 Saling -paimbabaw (surface assimilation) hal. Reinforcement(reimporsement)
 Saling-panggramatika (gramamatical translation)
 Saling-hiram (loan translation) brainwashing o paghuhugas isipan
 Salitang likha (word invention)
  Salitang daglat (abbreviated words) (S-R, IQ, EQ)
 Salitang tapat (parallel translation) hal. Social interaction
 Salitang taal (indigenous-concept oriented translation)
 Salitang-sanib (amalgated translation)
 Salitang-tapat (parallel translation)
 Salitang-taal (indigenous-concept oriented translation)
 Salitang-sanib (amalgamated translation)

F. MGA SERBISYO SA PAGSASALING SIYENTIPIKO AT TEKNIKAL SA INTERNET

1. American Translators Association, (www.atanet.org)

2. Bioscience Writers/Survey Translation Bureau (www.biosciencewriters.com)
3. Integraldocs, (www.integraldocs.com)
4. PTI Global (www.ptiglobal.com)
5. Technical Translation Services (www.techtranslations.lu/services)
6. Translation Central (www.translationcentral.com)
7. Vox Translation, Corp (www.vortranslatio.com)
8. Web translation (www.web-translation.eu.com)

G. HINGGIL SA PAGSASALIN NI JOHN DRYDEN

“Lahat ng pagsasalin, sa tingin ko, ay maaaring ipaloob sa tatlong pangalang
sumusunod: metaphrase, paraphrase at imitasyon.”

 Dalubhasa sa Dalawang Wika

Walang sinumang may kakayahang magsalin ng tula, na, katulad sa isang henyo
sa naturang sining ay hindi dalubhasa kapuwa sa wika ng kaniyang awtor at sa
kaniyang sarili.

 Dagdag-bawas

Ngunit sa kabila ng lahat, dapat kong tanggapin na malimit akong lumalagpas sa

aking komisyon; sapagkat kapuwa ako gumawa ng pagdadagdag at paglikwad.

Mga posibleng kahinaan ng salin:

1. Maydadagnadiwaangsalita
2. Kulangangdiwangsalin
3. Mali/ibaangdiwangsalin
4. May mga bahaging Malabo ang kahulugan kaya’t nagkakaroon ng higit sa isang
kahulugan
5. Hindinauunawaanngpinag-uukulangmambabasaangsalin.

 Itanghal ang Autor

Dapat palitawin ng tagasalin ang kaniyang awtor na kaakit-akit hanggang makakaya niya,
hangga’t napapanatili niya ang kaniyang karakter at naitatanghal niya itong hindi katulad nito.

 Problema sa Modernong Wika

Ang naiibang kagandahan ay nasa kaniyang pagpili ng mga salita. Tayo, at ang modernong
wika, ay higit na maraming mga pantukoy at panghalip, bukod sa senyas para sa mga
pamanahon at mga kaso at iba pang barbaridad na pinagsandigan ng ating pangungusap
bunga ng mga kahinaan ng ating mga ninuno.

 Muling Pagbuhay sa Luma

May mga higit na dakilang talino kay Chaucer na ang kahinaan ay ang sobrang talinghaga.
Hindi kailangang isulat ng awtor ang lahat ng kaya niya; manapa, yaon lamang kailangan
niyang isulat.

 Ang Huwarang Tagasalin

Kailangang isang ganap na paggagap sa wika ng isinasalin niya at sa wikang pinagsasalinan

niya.

Mga Katangiang Dapat Taglayin ng Isang Tagapagsalin

Arellano,Ungab,Velasco

1. Sapat na kaalaman sa dalawang wikang kasangkot sa pagsasalin

2. Sapat na kakayahan sa pampanitikang paraan ng pagpapahayag.
3. Sapat na kaalaman sa paksang isasalin.
4. Sapat na kaalaaman sa kultura ng dalawang bansang kaugnay sa pagsasalin.
5. Sapat na kaalaman sa gramatika ng dalawang wikang kaugnay sa pagsasalin.
https://prezi.com/rklxtlpdiydl/mga-katangiang-dapat-taglayin-ng- isang-tagapagsalin/)