Pagsasaling Siyentipiko at Teknikal: Kalikasan, Mga Teorya, at Metodolohiya (Part 2)

MGA PAMAMARAAN SA PAGSASALING SIYENTIPIKO AT TEKNIKAL

 Ayon kay Fang Mengzhi sa artikulong Sci-tech Translation and Its Research in China may 5
pamamaraan ng pagsasaling ST
1. Complete Translation- isinasalin ang buong Teksto. Tapat sa orihinal at lubusang nagpapahayag
ng nilalaman nito. (salita sa salita)
2. Selective Translation- bahagi lamang ng orihinal na teksto ang pinipili at isinasalin. Hal posibleng
ang proseso at resulta lang ng eksperimento ang isinasalin o kaya ay buod at deskripsyyon
lamang isasalin.
3. Condensed translation- maayos na pagpapaikli ng isang orihinal nateksto sa pinagsalinang wika.
Dito inaalis ang mga datos na walangkabuluhan. Sa ganitong salin ang pangungusap o talata ay
magkaiba o magpanibago ng ayos.
4. Summary translation- salin ng lagom ng orihinal na teksto. Pinapanatiliang mga key words at
ilang pangungusap na lumalagom sa mgapangunahing ideya ng isinasaling teksto. Muling
inaayos ng tagasalin ang mga datos ng orihina na teksto.

m
er as
5. Composite translation- pag-uugnay sa dalawa o higit pang orihinal na teksto na magkamukha
ang paksa.

co
eH w
 Noong dekada 80 nagsarbey ang U.P Science Education Center upang alamin ang presensya at
teknolohiya.. Lumabas mas pinili ng mga guro ang salitang kastila kaysa Ingles.(hal. Likido- liquid,

o.
solid- solido)
 rs e
Ginawa ang srbey na ito noong panahong di pa nababago ang alpabeto.
ou urc
 Nagbalangkas ng pangkalahatang tuntunin sa panghihiram at pagsasalin ng mga salitang banyaga
ang De La salle University bilang sagot sa isyu ng pagsasalin.
1. Sikapin munang ihanap ng katumbas ang salitang banyaga sawikang Filipino.
o

2. Kapag walang makitang katumbas ang hinihiram na salitangbanyag sa Filipino, ihanap ito ng
aC s

katumbas sa alinmang wikangrehiyunal.

vi y re

3. Kapag hindi maihanap ng katumbas ang salitang banyaga ayonsa (1) at (2) ihanap ito ng
katumbas sa wikang kastila.
4. kapag walang nakitang katumbas sa (1, 2, at 3) hiramin ang tunog sa Ingles at baybayin sa
Filipino. O kahit galing sa ibangwika banyaga.
ed d
ar stu

Mga paraan sa Pagpapaunlad ng Teknikal na Wika

Mga halimbawa ng pagsasalin nina Enriquez at Marcelino

is

1. Direct borrowing- Saling-angkat

Th

Ang saling-angkat ay ang panghihiram ng mga ideya o salita mula sa ibang wika at ang paggamit
sa mga ideya at salitang ayon sa orihinal nitong kahulugan at ispeling.

Hal. Perception-persepsyon amnesia- amnesia Moron-moron

sh

2. Surface assimilation - Saling-paimbabaw- ginagamit ayon sa orihinal nitong teknikal na gamit

batay sa isang papanaw at ayon sa bago pa nitong kahulugan kapag nalagyan na ng mga

panlapi.

Hal. Its depand- it depends Suggestment- suggestion

This study source was downloaded by 100000794825770 from CourseHero.com on 10-25-2021 16:58:33 GMT -05:00

https://www.coursehero.com/file/92577830/Pagsasaling-Siyentipiko-at-Teknikal-P2pdf/
 3. Gramatical translation- Saling-panggramatika-

Hal. Social interaction- sosyal inter-aksyon o sosyal interaksyon

4. Loan translation- Salitang-hiram- gamitin ito sa sikolohiyang Filipino. Hindi iniisip ang
pinakamagandang pagsasalin, patuloy ang proseso ng paghahanap ng angkop na salin.

Hal.

Brainwashing- paghuhugas-utak, paghuhugas-isipanpaghuhugas-isip.

5. Word Invention- Salitang-Hlikha-

6. Abbreviated Words- Salitang Daglat- popular ang paggamit ng kontraksyon, pagpapaikli ng salita
at paggamit ng akronim dahil sa ekonomiya. Sa mga Sikolohista ginagamit ang S-R stimulus-
response, IQ Intellegence Quotients.
7. Parallel translation- salitang –tapat- ay ang kontekstwalays at katutubong paraan ng pag-iisip at
paggawa na nagpapayaman sa ating wika at kultura. Hal. Social interactionpakikisalamuha hindi

m
pakikipagkapwa. Or mas mainam interaksyong sosyal

er as
8. Indigenous-concept oriented translation- Salitang –Taal- Kailangan hanapin ang mga tamang

co
salita na tunay na nagpapahiwatig ng sentimyento at aspirasyon ng mga Filipino.

eH w
9. Amalgamated Translation- Salitang-sanib- bihirang ibahin ang anyo ng mga salitang galling sa
iba`t katutubong wika sa Pilipinas.

o.
rs e
Katangian ng tagasalin ng Siyentipiko at Teknikal ayon sa London Institute of Linguistics
ou urc
1. Malaeak na kaalaman sa paksa ng tekstong isasalin.
2. Mayamang imahinasyon upang mailarawan sa isipan ang mga prosesong tinatalakay.
o

3. kakintalan, upang mapunan ang mga nawawala o may mga malabong bahagi sa orihinal na
aC s

teksto.
vi y re

4. kakayahang makapamili at makapagpasya sa pinakaangkop na terminong katumbas mula sa

literature ng mismong diskurso.
5. kasanayang gamitin ang pinagsasalinang wika ng may kalinawan, katiyakan at bias.
6. Karanasan sa pagsasalin sa mga kaugnay na larangan o disiplina.
ed d

Mga Serbisyo sa Pagsasaling Siyentipiko at Teknikal sa Internet

ar stu

1. American Translators Association. (www.atanet.org)

2. BioScience Writers/ Survey Translation Bureau (www. Biosciencewriters.com)
is

3. Integraldocs. (www.interaldocs.com)
4. PTI Global (www.ptiglobal.com)
Th

5. Technical Translation Services (www.techtranslations.lu/sevices)

6. Translation Central (www.translationcentral.com)
7. Vox Translation, Corp. (www.vortranslations.com)
8. Web Translation (www.web-translations.eu.com)
sh

Kuwalipikasyon ng tagasalin

1. ispesyalista sa kani-kanilang larangan.

2. mahigit 5 taon ng nakapagsalin.
3. may mataas na digri sa bawat disiplina ( physics, medicine atiba pa.)
4. nakabase sa akademya o industriya.

This study source was downloaded by 100000794825770 from CourseHero.com on 10-25-2021 16:58:33 GMT -05:00

https://www.coursehero.com/file/92577830/Pagsasaling-Siyentipiko-at-Teknikal-P2pdf/
  Kailangan ding matutuhan at gamitin ng mga tagasalin ang teknolohiya ng multilingual, word
processing, desktop publishing, Internet codes, email, translation dictionaries at Internet discussion
group.

PAGBUBUOD

Ayon kay Fang Mengzhi, may 5 pamamaraan sa pagsasaling S-T at ito ay ang Complete
translation, Selective translation, Condensed translation, summary translation at composite translation.
Nag-ambag din ang De La Salle University sa tuntunin sa panghihiram at pagsasalin ng nga mga teknikal
na salita. Nagbigay rin ng mga halimbawa ng salin sina Enriquez at Marcelino. Tinalakay rin ang mga
katangian ng isang tagasalin ng siyentipiko at teknikal na salita. At mga website na makakatulong sa
pagsasalin ng salitang teknikal at siyentipiko.

Pagsasaling Siyentipiko at Teknikal: Kalikasan, Mga Teorya, at Metodolohiya (Part 2)

MGA PAMAMARAAN SA PAGSASALING SIYENTIPIKO AT TEKNIKAL

m
Ayon kay Fang Mengzhi sa artikulong Sci-tech Translation and Its Research in China may 5

er as
pamamaraan ng pagsasaling ST

co
6. Complete Translation- isinasalin ang buong Teksto. Tapat sa orihinal at lubusang nagpapahayag

eH w
ng nilalaman nito. (salita sa salita)
7. Selective Translation- bahagi lamang ng orihinal na teksto ang pinipili at isinasalin. Hal posibleng

o.
rs e
ang proseso at resulta lang ng eksperimento ang isinasalin o kaya ay buod at deskripsyyon
ou urc
lamang isasalin.
8. Condensed translation- maayos na pagpapaikli ng isang orihinal nateksto sa pinagsalinang wika.
Dito inaalis ang mga datos na walangkabuluhan. Sa ganitong salin ang pangungusap o talata ay
magkaiba o magpanibago ng ayos.
o

9. Summary translation- salin ng lagom ng orihinal na teksto. Pinapanatiliang mga key words at
aC s

ilang pangungusap na lumalagom sa mgapangunahing ideya ng isinasaling teksto. Muling

vi y re

inaayos ng tagasalin ang mga datos ng orihina na teksto.

10. Composite translation- pag-uugnay sa dalawa o higit pang orihinal na teksto na magkamukha
ang paksa.
 Noong dekada 80 nagsarbey ang U.P Science Education Center upang alamin ang presensya at
ed d

teknolohiya.. Lumabas mas pinili ng mga guro ang salitang kastila kaysa Ingles.(hal. Likido- liquid,
ar stu

solid- solido)
 Ginawa ang srbey na ito noong panahong di pa nababago ang alpabeto.
 Nagbalangkas ng pangkalahatang tuntunin sa panghihiram at pagsasalin ng mga salitang banyaga
is

ang De La salle University bilang sagot sa isyu ng pagsasalin.

5. Sikapin munang ihanap ng katumbas ang salitang banyaga sawikang Filipino.
Th

6. Kapag walang makitang katumbas ang hinihiram na salitangbanyag sa Filipino, ihanap ito ng
katumbas sa alinmang wikangrehiyunal.
7. Kapag hindi maihanap ng katumbas ang salitang banyaga ayonsa (1) at (2) ihanap ito ng
katumbas sa wikang kastila.
sh

8. kapag walang nakitang katumbas sa (1, 2, at 3) hiramin ang tunog sa Ingles at baybayin sa
Filipino. O kahit galing sa ibangwika banyaga.

Mga paraan sa Pagpapaunlad ng Teknikal na Wika

Mga halimbawa ng pagsasalin nina Enriquez at Marcelino

This study source was downloaded by 100000794825770 from CourseHero.com on 10-25-2021 16:58:33 GMT -05:00

https://www.coursehero.com/file/92577830/Pagsasaling-Siyentipiko-at-Teknikal-P2pdf/
 10. Direct borrowing- Saling-angkat

Ang saling-angkat ay ang panghihiram ng mga ideya o salita mula sa ibang wika at ang paggamit
sa mga ideya at salitang ayon sa orihinal nitong kahulugan at ispeling.

Hal. Perception-persepsyon amnesia- amnesia Moron-moron

11. Surface assimilation - Saling-paimbabaw- ginagamit ayon sa orihinal nitong teknikal na gamit
batay sa isang papanaw at ayon sa bago pa nitong kahulugan kapag nalagyan na ng mga

panlapi.

Hal. Its depand- it depends Suggestment- suggestion

12. Gramatical translation- Saling-panggramatika-

Hal. Social interaction- sosyal inter-aksyon o sosyal interaksyon

m
13. Loan translation- Salitang-hiram- gamitin ito sa sikolohiyang Filipino. Hindi iniisip ang

er as
pinakamagandang pagsasalin, patuloy ang proseso ng paghahanap ng angkop na salin.

co
eH w
Hal.

o.
Brainwashing- paghuhugas-utak, paghuhugas-isipanpaghuhugas-isip.
rs e
ou urc
14. Word Invention- Salitang-Hlikha-
15. Abbreviated Words- Salitang Daglat- popular ang paggamit ng kontraksyon, pagpapaikli ng salita
at paggamit ng akronim dahil sa ekonomiya. Sa mga Sikolohista ginagamit ang S-R stimulus-
o

response, IQ Intellegence Quotients.

16. Parallel translation- salitang –tapat- ay ang kontekstwalays at katutubong paraan ng pag-iisip at
aC s
vi y re

paggawa na nagpapayaman sa ating wika at kultura. Hal. Social interactionpakikisalamuha hindi

pakikipagkapwa. Or mas mainam interaksyong sosyal
17. Indigenous-concept oriented translation- Salitang –Taal- Kailangan hanapin ang mga tamang
salita na tunay na nagpapahiwatig ng sentimyento at aspirasyon ng mga Filipino.
ed d

18. Amalgamated Translation- Salitang-sanib- bihirang ibahin ang anyo ng mga salitang galling sa
ar stu

iba`t katutubong wika sa Pilipinas.

Katangian ng tagasalin ng Siyentipiko at Teknikal ayon sa London Institute of Linguistics

7. Malaeak na kaalaman sa paksa ng tekstong isasalin.

is

8. Mayamang imahinasyon upang mailarawan sa isipan ang mga prosesong tinatalakay.

Th

9. kakintalan, upang mapunan ang mga nawawala o may mga malabong bahagi sa orihinal na
teksto.
10. kakayahang makapamili at makapagpasya sa pinakaangkop na terminong katumbas mula sa
literature ng mismong diskurso.
sh

11. kasanayang gamitin ang pinagsasalinang wika ng may kalinawan, katiyakan at bias.
12. Karanasan sa pagsasalin sa mga kaugnay na larangan o disiplina.

Mga Serbisyo sa Pagsasaling Siyentipiko at Teknikal sa Internet

9. American Translators Association. (www.atanet.org)

10. BioScience Writers/ Survey Translation Bureau (www. Biosciencewriters.com)

This study source was downloaded by 100000794825770 from CourseHero.com on 10-25-2021 16:58:33 GMT -05:00

https://www.coursehero.com/file/92577830/Pagsasaling-Siyentipiko-at-Teknikal-P2pdf/
 11. Integraldocs. (www.interaldocs.com)
12. PTI Global (www.ptiglobal.com)
13. Technical Translation Services (www.techtranslations.lu/sevices)
14. Translation Central (www.translationcentral.com)
15. Vox Translation, Corp. (www.vortranslations.com)
16. Web Translation (www.web-translations.eu.com)

Kuwalipikasyon ng tagasalin

5. ispesyalista sa kani-kanilang larangan.

6. mahigit 5 taon ng nakapagsalin.
7. may mataas na digri sa bawat disiplina ( physics, medicine atiba pa.)
8. nakabase sa akademya o industriya.
 Kailangan ding matutuhan at gamitin ng mga tagasalin ang teknolohiya ng multilingual, word
processing, desktop publishing, Internet codes, email, translation dictionaries at Internet discussion
group.

m
er as
PAGBUBUOD

co
Ayon kay Fang Mengzhi, may 5 pamamaraan sa pagsasaling S-T at ito ay ang Complete

eH w
translation, Selective translation, Condensed translation, summary translation at composite translation.

o.
Nag-ambag din ang De La Salle University sa tuntunin sa panghihiram at pagsasalin ng nga mga teknikal

rs e
na salita. Nagbigay rin ng mga halimbawa ng salin sina Enriquez at Marcelino. Tinalakay rin ang mga
ou urc
katangian ng isang tagasalin ng siyentipiko at teknikal na salita. At mga website na makakatulong sa
pagsasalin ng salitang teknikal at siyentipiko.

REPERENSYA
o
aC s

Mayo, Direk William G. Industriya ng Pelikulang Pilipino at ang Indie Films. Quijano, Ma. Lourdes R. et.al.
vi y re

2018. Dalumatfil.
ed d
ar stu
is
Th
sh

This study source was downloaded by 100000794825770 from CourseHero.com on 10-25-2021 16:58:33 GMT -05:00

https://www.coursehero.com/file/92577830/Pagsasaling-Siyentipiko-at-Teknikal-P2pdf/
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)