Paghahanda sa Pagsasaling-Wika

“Ang pagsasalin ay inaayon sa mga salita kapag ito’y mauunawaan at ginagawang malaya
naman kapag iyon ay may kalabuan datapua’t hindi lumalayo kailanman sa kahulugan.”

-Paciano Mercado Rizal (1886)

I. Tatlong Yugto ng Pagsasaling-Wika

A. Paghahanda

Mga Hakbang sa Paghahanda ng Pagsasalin

Tandaan ang mahahalagang bagay sa pagsisimula ng pagsasaling-wika:

1. Hindi lamang basta pagpili ng piyesang isasalin at pagkuha ng isang mapagkakatiwalaang

diksyunaryo, kailangang metodiko at sistematiko ang gagawin.
2. Kailangang pag-upo ng tagasalin para harapin ang trabaho ay panatag ang kalooban niya,
nakatitiyak siya na sapat ang kaalaman tungkol sa tekstong isasalin at makakayang sagutin ang
anumang lumitaw na suliranin.
3. Tiyakin ang layunin sa pagsasalin.
4. Malayang salin ba ito o matapat na salin?
5. Alamin kung tekstong teknikal o pampanitikan ang isasalin.

B. Aktuwal na Pagsasalin

Tandaan ang mga ito: Ang mga hakbang na ito ay maaaring magamit ayon sa priyoridad o diskarte ng
magsasalin.

2.1 Pagtutumbas- may 2 yugto ito:

a. Ang paghahanap ng pantumbas na salita mula sa kasalukuyang gamit ng wikang Filipino.

b. Ang pagtuklas ng pantumbas mula sa ibang katutubong wika ng Pilipinas.

2.2 Panghihiram- wikang Espanyol ang unang hiram na sunod sa wikang Ingles. (Ortograpiyang
Pambansa ng KWF)

a. Mga pangngalang pantangi na hiram sa wikang banyaga.

b. Mga katawagang siyentipiko at teknikal

c. Mga salitang mahirap dagliang ireispel o nakakapagdulot ng kalituhan kapag binaybay.

2.2.1 Dalawang Uri ng Panghihiram

a. Panghihiram na Kultural – ang mga wikang ito ay hinihiram ng walang pagbabago.

 b. Panghihiram na Politikal- karaniwang nagaganap sa mga bansang nasakop o napasailalim sa
impluwensiya ng ibang bansa

2.3 Paglikha- may tatlong paraan ng paglikha

a. Bagong Pagbuo (neolohismo) Hal.: Baynubay- metamorphosis/ Takdang-aralin- assignment

b. Hiram- salin (loan translation) Hal.: Daambakal- railway/ Subukang-tubo – test tube

c. Bagong-Hulog (pagbuhay sa isang lumang salita at pagbibigay ng isang makabagong

kahulugang teknikal) Hal.: Agham- Science/ Kawani- employee

C. Ebalwasyon

II. Mga Uri ng Pagsasalin

1. Pagsasaling Pampanitikan- tinatawag na pagsasaling pampanitikan ang paghuhulog ng mga

malikhaing panulat o akdang pampanitikan gaya ng pagsulat ng tula, maikling kuwento, nobela,
dula, sanaysay, at sa kabuuan, nasasangjot sa pagsasaling pampanitikan ng pagsasalin ng
paksa,estilo, at epekto ng gamit ng salita.

2. Pagsasaling Teknikal- tuwiran itong may kaaalaman sa mga siyensiya, pangkalikasan man o
panlipunan at sa mga disiplinang akademiko na ngangailangan ng angkop na espesyalisadong
wika gaya ng matematika, siyensiyang pangkalikasan, teknolohiya, medisina, administrasyong
publiko, batas, komersiyo isports, pagtataya ng panahon, sining, at relihiyon.

III. Dalawang wikang kasangkot sa bawat pagsasaling wika

a. Simulaing Lengguwahe (SL- Source Language) na ginagamit sa teksto ng orihinal.

b. Tunguhing Lengguwahe (TL- Target Language) na ginagamit ng tagasalin.

Ang kaibahan ng sintaks na Ingles at Filipino ay higit na mainawan sa sumusunod na mga

tumbasang pangungusap:

Halimbawa:

It is raining.

Umuulan. (Sa halip na: May ulan)

The wind is blowing.

 Humahangin. (Sa halip na: Umiihip ang hangin.)

The child is crying.

Umiiyak ang bata. (Sa halip na: Ang bata ay umiiyak.)

IV. Tandaan na iba kapag idyomatikong pahayag ang nasasangkot

Ang utos o pakiusap na lend a hand sa Ingles ay hindi maaaring tumbasan ng pahiramin mo ng
kamay. Mas mainam na nasasapol ang “kaisipang nasa likod ng mga pahayag na berbal”, mas
tama ang “Tumulong ka.”

Ibang halimbawa:

1. You can count on him- Maisasama mo siya sa bilang/ Maibibilang mo siya.

2. Hand-to-mouth existence- Isang kahig, isang tuka
3. Dye-in-the-wool- Sagad sa buto.
4. Black sheep- Tupang itim
5. Like a whirlwind- Parang bagyo.
6. A dime a dozen- Sampu sampera.
WIKA, PAGSASALIN, TEORYA AT PRAKTIKA

Ang mahahalagang papel o gampanin sa pagsasalin na dapat isaalang-alang ng isang tagapagsalin.

1. Wika

“Sisidlan ang wika ng mga persepsyon ng ideya ukol sa realidad, makatuturan lamang ang wika
kapag ito ay ginagamit bilang isang buhay na proseso.” (Dizon,1998)

“Ang nagkokondisyon ng isipan at ng mga ito ay hindi maaaring ihiwalay sa indibidwal na kultura
ng komunidad na nagsasalita ng nasabing wika.” (Nolasco, 1998)

“Gumaganap na imbakan ng buong sosyo-kultural na kasaysayang ng mga nagsasalita nito, ang

pangunahing interes at pinagkakaabalahan ng mga tao ay masasalamin dito.” (Silapan,1998)

2. Pagsasalin
“ Instrumento ang pagsasalin sa pagpapakilala ng kultura. Tagahatid ito ng katotohanan at
kasangkapan sa pag-unlad.” (Silapan, 1998)

“Interpretasyon lamang ng orihinal na teksto. Isa itong katotohanan sapagkat kung ano ang
pagkakaunawa sa orihinal na wika ay siyang isasatitik.” (Biguenet)

3. Praktika sa Pagsasalin- Ang Aktwal na Pasasagawa sa Pagsasalin

Mga ilang maaaring gawin:
1. Tapat vesus Maganda
2. Malayang Pagsasalin versus Literal
3. Intralingual na Pagsasalin – iisang wika ang sangkot, pagsasalin ito mula sa isang
barayti tungo sa iba.
4. Interlingual na Pagsasalin- sangkot ang 2 o maraming wika
5. Katapatan sa Orihinal
6. Labis at Pagkukulang
7. Pagtatakang makalikha ng isang tekstong napakalinaw kaya’t parang hindi salin
8. Subhektibong Sining na kakaiba sa aghan na kung saan may tiyak na termino sa mga
tiyak na termino sa mga tiyak na konsepto.

4. Teorya- Paalala sa Pagsasaling-Wika, “Ang mahusap na teorya ay bunga ng mga kaalamang

danas sa pagsasagawa o praktika, gayon din naman ang mabungang praktika ay mula sa
masinop na pinagbatayang teorya.”

“Nagpapakita ng mga posibleng paraan ng iba’t ibang argumento para sa o laban sa paggamit ng
isang paraan sa isang partikular na konteksto”. (Nolasco, 1998)
“Hanay ng mga kontekstong naglalayong magsilbing gabay at magpabuti sa praktika. Gabay ng
tagasalin. Batayan sa pagpapasyang paiiralin na proseso ng isang partikular na teksto.”
(Batnag,2009)