2

MTB-MLE
Ikatulong Mantalaan- Modyul 7
Use expressions appropriate to the grade
level to relate/show one’s obligation,
hope, and wish
Mother Tongue-Based Multilingual Education (MTB-MLE)-– Ikalawang Baitang
Self-Learning Modules
Ikatulong Mantalaan – Module 7: Use expressions appropriate to the grade
level to relate/show one’s obligation, hope, and wish

Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring

magkaroon ng karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas.
Gayonpaman, kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng
pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga
maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang
bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto
o brand name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit
sa modyul na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang
matunton ang mga ito upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales.
Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon.
Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula
sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag
sa anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Bumuo sa Pagsusulat ng Module

Manunulat: Alfreda E. Bato
Editor: Gloria S. Pantonial / Shirley S. Dua
Tagasuri: Alma M. Belarmino, EdD/ Bernardo B. Daquio
Tagaguhit: Chinalyn E. Bato
Taga- anyo: Alfreda E. Bato
Taga- disenyo ng Pabalat: Jay Sheen A. Molina
Tagapamahala: Allan G. Farnazo, CESO IV – Regional Director
Fiel Y. Almendra, CESO V – Assistant Regional Director
Omar A. Obas, CESO V – Schools Division Superintendent
Natividad G. Ocon, CESO VI – Assist. Schools Division Supt.
Gilbert B. Barrera, EdD – Chief, CLMD
Arturo D. Tingson, Jr. – REPS, LRMS
Peter Van C. Ang-ug – REPS, ADM
Leonardo Mission – REPS Filipino
Meilrose B. Peralta – CID Chief
Hazel G. Aparece – EPS In- Charge of LRMS
Antonio R. Pasigado, Jr – ADM Coordinator
Alma Belarmino – EPS MTB-MLE
Inilimbag sa Pilipinas ng Kagawaran ng Edukasyon – SOCCSKSARGEN Region
Office Address: Regional Center, Brgy. Carpenter Hill, City of Koronadal
Telefax: (083) 2288825/ (083) 2281893
E-mail Address: region12@deped.gov.ph
 2

MTB-MLE
Ikatulong Mantalaan – Module 7:
Use expressions appropriate to the grade
level to relate/show one’s obligation,
hope, and wish
Pasiuna
Alang sa mga Facilitator:

Malipayon nga pag-abot sa MTB-MLE nga asignatura sa

Ikaduhang Ang-ang nga Self Learning Module (SLM) para sa
Pagtulon-an 4 Use expressions appropriate to the grade level to
relate/show one’s obligation, hope, and wish

Ang kini nga modyul nga gilaraw, naugmad ug gisusi sa mga

magtutudlo gikan sa publiko ug pribado nga mga institusyon, aron
mogiya kanimo, aron matabangan ang mga estudyante nga
makab-ot ang mga sumbanan nga gilatid sa K to 12 Kurikulum
samtang nakab-ot nila ang personal, sosyal ug mga hagit sa
ekonomiya sa edukasyon.

Kini nga module naglaom sa mga magtutungha nga moapil sa

giya ug independente nga mga kalihokan sa pagkat-on sumala sa
ilang katakus, tulin og panahon. Nagtinguha usab kini nga
matabangan ang mga estudyante nga makab-ot ang kahanas sa
ika-21 nga siglo samtang gikonsidera ang ilang mga
panginahanglan ug kahimtang.

Agig dugang sa panguna nga materyal sa teksto imong makit-an

kini nga kahon sa representasyon sa module:

Mga Tala alang sa Magtutudlo:

Naglangkob kini nga pahinumdom o pamaagi nga magamit sa
paggiya sa mga magtutungha.

1
Isip usa ka facilitator, gilauman nga hatagan nimo ang estudyante
sa mubo nga pasiuna kung giunsa nimo gamiton kini nga module.
Kinahanglan usab nila nga masundan ug irekord ang ilang pag-
uswag samtang gitugutan sila sa pagdumala sa ilang kaugalingon
nga pagkat-on. Dugang pa, lauman gikan kanimo nga dugang
magdasig ug maggiya sa magtutungha; samtang nagtrabaho ka
sa mga kalihokan nga naa sa module.

Alang sa mga Magtutungha:

Malipayon nga Pag-abut sa Ikaduhang Ang-ang sa Self Learning

Module (SLM) Use expressions appropriate to the grade level to
relate/show one’s obligation, hope, and wish.
Ang kini nga module gidisenyo agig tubag sa imong mga
panginahanglan. Tumong kini nga matabangan ka sa imong
pagtuon samtang wala ka sa klase. Nagtinguha usab kini sa
paghikaw kanimo sa mahinungdanon nga mga oportunidad sa
pagkat-on.
Ang kini nga module adunay mga sangkap ug mga imahen nga
kinahanglan nimong masabtan.

Niini nga seksyon, mahibal-an nimo

Tukia Kini
kung unsa ang kinahanglan nimo
nga makat-unan sa kini nga
module.

2
 Sa kini nga buluhaton, makita nato
Sulayi Kini
ang nahibal-an na nimo sa kini nga
leksyon sa modyul. Kung nakuha
nimo ang tanan nga husto nga
mga tubag (100%), mahimo
nimong laktawan kini nga bahin sa
module.
Kini usa ka mubo nga ehersisyo o
Balikan
pagribyu aron matabangan ka
nga iasoy ang karon nga leksyon
sa miaging leksyon.
Niini nga seksyon, ang bag-ong
Sutaa Kini
leksyon magpaila kanimo sa
daghang mga paagi sama sa usa
ka istorya, awit, balak, problema sa
pagbukas, buluhaton o kahimtang.

Hisguti Kini og Kat- Niini nga seksyon, hatagan ka usa

uni Kini ka mubo nga paghisgot sa leksyon.
Nagtinguha kini sa pagtabang
kanimo nga masabtan ang mga
bag-ong konsepto ug kahanas.

Palambua ang Naglangkob kini sa mga kalihokan

Kahibalo alang sa giya ug independente
nga pamatasan aron mapino ang
imong pagsabut ug kahanas sa
hilisgutan. Mahimo nimo nga itul-id
ang imong mga tubag sa mga
ehersisyo nga gigamit ang tama
nga yawi sa katapusang seksyon sa
module.
Naglangkob kini mga pangutana o
Hinumdumi Kini
pun-a ang natad sa tudling sa
parapo o parapo aron maproseso
ang imong nakat-unan gikan sa
leksyon.

3
 Naglangkob kini sa trabaho nga
Buhata Kini
makatabang kanimo sa paghubad
sa bag-ong kahibalo o kahanas sa
tinuud nga mga kahimtang o
katinuud sa kinabuhi.
Panapos na Kini usa ka buluhaton nga
Ebalwasyon gipunting sa pagtimbang-timbang
o pagsukod sa lebel sa pagkat-on
nga nakuha pinaagi sa kaarang sa
pagkat-on.
Niini nga seksyon, hatagan ka
Dugang Buluhaton
dugang nga trabaho aron
mapauswag ang imong kahibalo o
kahanas sa mga nakat-unan nga
nakat-unan.
Yawi sa pagtul-id Naglangkob kini og husto nga mga
tubag sa tanan nga mga
gimbuhaton sa module.
Sa katapusan sa kini nga modyul, makit-an usab nimo:

Sanggunian Usa ka lista sa tanan nga mga

kapanguhaan nga nalambigit
sa paghimo o pagpalambo sa
kini nga module.
Ang mosunud hinungdanon nga mga pahinumdom alang sa
paggamit niini nga module:
1. Gamita kini nga module nga mag-amping. Ayaw pagbutang
bisan unsang marka o letra sa bisan unsang bahin sa module.
Paggamit og lain nga papel sa pagtubag sa mga ehersisyo.
2. Ayaw kalimti ang pagtubag sa buluhaton sa wala pa mobalhin
sa ubang mga buluhaton nga gilakip sa module.
3. Basaha og maayo ang mga panudlo sa dili pa buhaton ang
matag ehersisyo.
4. Makita ang pagkamatinuoron ug integridad sa pagbuhat sa
mga buluhaton ug sa pagtul-id sa mga tubag.
4
5. Tapuson ang karon nga buluhaton sa wala pa moadto sa lain
nga praktis.
6. Ibalik kini nga modulel sa imong magtutudlo o facilitator kung
mahuman na ang tanan nga pagbansay.
Kung naglisud ka sa pagkompleto sa mga buluhaton sa kini nga
module, ayaw pagpanuko sa pagkonsulta sa imong magtutudlo o
facilitator. Mahimo ka usab mangayo alang sa tabang sa imong
inahan o amahan, o sa imong magulang nga igsoon o bisan kinsa
sa imong mga kauban sa balay nga mas tigulang kanimo.
Hinumdumi kanunay nga wala ka mag-inusara.
Naglaum kami, pinaagi sa kini nga module, masinati nimo ang
makahuluganon nga pagkat-on ug makaangkon og lawom nga
pagsabut sa mga may kalabutan nga katakus. Mahimo nimo kini!

Tukia Kini
Ang kini nga module gidisenyo ug gisulat sa imong
hunahuna. Kini nga module matabangan ka sa pagbansay
mahitungod sa Use expressions appropriate to the grade level to
relate/show one’s obligation, hope, and wish. Ang sukaranan sa
kini nga modyul nagtugot niini nga magamit sa daghang lainlaing
mga kahimtang sa pagkat-on. Ang gigamit nga sinultian nag-ila sa
lainlaing lebel sa bokabularyo sa mga estudyante. Ang mga
leksyon gihan-ay aron sundon ang sumbanan nga han-ay sa kurso.
Apan ang han-ay kung diin nimo basahon kini mahimong mausab
aron katumbas sa libro nga imong gigamit karon.

5
 Kini nga module naglangkob sa mosunod.

Pagtulon-an I- Use expressions appropriate to the grade level to

relate/show one’s obligation, hope, and wish.

Pagkahuman sa kini nga module, gipaabut nga ikaw:

1. Use expressions appropriate to the grade level to

relate/show one’s obligation, hope, and wish

Sulayi Kini

Direksiyon: Kumpletoha ang blangko pinaagi sa paggamit sa

naglaom ug nangandoy.
1. ______________________ ko nga mawala na ang pandemya sa
kalibutan.
2. ____________________ ko nga makaodto sa Encantadia.
3. ____________________ si Kaye nga makapuyo ilalom sa dagat.
4. ____________________ si Elmer ug Erwin nga makadawat ug regalo
karong Pasko.
5. ___________________ si Almira nga makabaton ug maanindot nga
Cellphone.

6
 Pagtulun-an Use expressions appropriate to the
grade level to relate/show one’s
7 obligation, hope, and wish

Maayong adlaw sa inyong tanan! Karon aduna napud kitay

bag-ong leksyon nga pagatun-an mahitungod sa paggamit sa
pulong nga naglaom og nangandoy. Para masabtan ninyo ang
tanan kinahanglan nga inyong basahon ug sabton kini nga
module. Manghinaot ako nga anaa usab kamo sa maayong
panglawas ug andam na sa pagtuon sa bag-ong leksyon.

Balikan

Direksiyon: Lingini ang punglihok sa matag pahayag.

1. Nagluto og kamote si Noy Kanor.
2. Si Karen nagsulat sa iyang modyul.
3. Nagkaon og gulay ug prutas si Marta aron layo siya sa sakit.
4. Nagdula og basketbol si Kevin.
5.Nikatkat sa kahoy si Rogelio.

Sutaa Kini

Unsa inyong gusto inig dako ninyo? ____________________________

Nganong gusto mana ninyo? ___________________________________
7
Basaha ang estorya.
“Sa Eskwelahan”
Alfreda E. Bato

Usa ka adlaw nag estoryahanay ang mga managhigala nga

sila Mark, Bibien, Cherry, Jose, ug Edgar sa eskwelahan.

Mark: Inig dako nako gusto nako mahimong pulis para makatabang
ko sa pagbantay sa kalinaw sa atong komunidad.
Vivien: Gusto nako mahimong magtutudlo para matudluan nako
ang mga bata sa pagbasa og pagsulat.
Cherilou: Gusto nako mahimong madre para mas mahatagan
nako og panahon ang pagserbisyo sa atong Ginoo.
Jose: Pangandoy nako mahimong superman aron daghan ko og
matabangan nga mga taong nagkinahanglan ug
tabang.
Edgar: Akong gusto mahimong doktor aron matambalan nako
ang mga taong adunay mga sakit.
Ug wala nila damha nga naminaw ilang magtutudlo ug
nangutana.
Magtutudlo: Unsaon ninyo pag kab-ot ang inyong mga
pangandoy?
Bibien: Makab-ot namu ang among mga pangandoy sa pag
eskwela ug tarong. Musunod sa mga pahimangno sa
among mga ginikanan. Maminaw pirme sa maestra ug
maestro aron makasabot sa mga leksyon.

8
Magtutudlo: Tama! Manghinaut ako nga kamong tanan
makalampos sa inyong pagtuon og mamahimong
propesyunal pag abot sa panahon.

Tubaga ang mga pangutana.

1. Kinsa ang bata nga gusto mahimong doktor?

2. Nganong gusto ni Mark mamahimong pulis?

3. Unsa ang gusto ni Bibien?

4. Unsaon nila pag kab-ot sa ilang mga pangandoy?

Hisguti ug Kat-uni Kini

Karon magbasa kita ug mga pahayag.

1. Nangandoy si Jose nga mamahimong superman.

2. Naglaom si Cherilou nga mamahimong madre.

9
Unsa ang mga pulong nga adunay badlis sa mga pahayag?

Ang naglaom ug nangandoy gamiton sa pagsulti mahitungod

sa imong damgo o sa mga butang nga gusto nimo nga mahitabo.

Gamiton ang naglaom sa pagsulti mahitungod sa gusto nimung

butang nga posibleng matinuod o mahitabo.
Panagliatan: Naglaom ko nga mag ulan ugma.

Gamiton ang nangandoy sa pagsulti sa imung gitinguha pero

naghunahuna ka nga dili kini tinuod o dili mahitabo. Ang
nangandoy gamiton usab sa pagsulti sa gitinguhang butang nga
lahi sa naandan o dili natural.

Pananglitan: Nangandoy ko nga makalupad.

Nangandoy ko nga wala ako dinhi.
Gamiton usab ang nangandoy sa pagpadayag og pakigdait.
Pananglitan: Nangandoy ko nga magmalipayon ang
imong Pasko.

10
 Palambua ang kahibalo

Direksiyon: Tan awa ang mga hulagway. Isulat ang nangandoy o

naglaom sa blangko.

1. _____________________

2. ____________________

3. _____________________

4.
_____________________

5.
_____________________

11
 Hinumdumi Kini

Ang naglaom ug nangandoy gamiton sa pagsulti

mahitungod sa imong damgo o sa mga butang nga gusto
nimo nga mahitabo.

Gamiton ang naglaom sa pagsulti mahitungod sa gusto

nimung butang nga posibleng matinuod o mahitabo.

Gamiton ang nangandoy sa pagsulti sa imung gitinguha

pero naghunahuna ka nga dili kini tinuod o dili mahitabo. Ang
nangandoy gamiton usab sa pagsulti sa imong gitinguhang
butang nga lahi sa naandan o dili natural. Gamiton usab ang
nangandoy sa pagpadayag og pakigdait.

12
 Buhata Kini

Direksiyon: . Isulat ang pulong nga nangandoy o naglaom sa

blangko.

1. Si Rona ____________________ nga mamahimong nars.

2. Si Cesar ______________________ nga mamahimong piloto.

3. Si Luis ______________________ nga makalupad.

4. Si Ruben ____________________ nga mamahimong sundalo.

5. Si Danilo ____________________ nga mamahimong presidente.

13
 Panapos na Ebalwasyon

Direksiyon: Gamita ang mga pulong nga “Naglaom o

Nangandoy” sa pahayag. Isulat kini sa blangko.

1. _______________________ si Anna nga mamahimong sirena.

2. _______________________ si Mae Ann nga mamahimong artista.

3. _______________________si Alan nga makaadto sa laing planeta.

4. _______________________ si Rico nga makapuyo sa siyudad.

5. _______________________si Shiela nga mamahimong doktor.

Dugang Buluhaton

Direksiyon: Magsulat og lima (5) ka pahayag gamit ang pulong

“naglaom o nangandoy.
1.
2.
3.
4.
5

14
 15
Palambua ang
Panapos na Ebalwasyon kahibalo
1. Nangandoy 1. naglaom
2. Naglaom
3. Nangandoy 2. nangandoy
4. Naglaom 3. naglaom
5. Naglaom
4. naglaom
5.nangandoy
BALIKAN
Buhata Kini Sulayi Kini
1. nagluto
1. naglaom 2. nagsulat 1. Naglaom
2. naglaom 3. nagkaon 2. Nangandoy.
3. nangandoy 3. Nangandoy
4. naglaom 4. nagdula 4. Naglaom
5. naglaom 5. nikatkat 5. Naglaom
Yawi sa Pagtul-id
Sanggunian:

Nelia D. Bamba, Florita R. Malic, Franlyn R. Corporal, Arabella May

Soniega,Lilibeth Magtang, Irene T. Pilapil, Gretel Laura M.
Cadiong. Grace U. Rabelas Mother Tongue-Based Multilingual
Teacher’s Guide, First Edition, Rex Book Store, Department of
Education- Instructional Materials Council Secretariat, (DepEd-
IMCS), Pasig City, Philippines. 2015.

K to 12 Curriculum Guide Mother Tongue May 2016

16
 Sulat Padala

Kining pagkaugalingong pagkatoong Modyul gimugna sa

Ahensiya sa Edukasyon, Rehiyong SOCCKSARGEN nga adunay
nakaunang katuyuan sa pag – andam og pagtagbo sa kinahanglanon
sa bag – ong normal. Ang unod niining Modyul gisunod sa Most
Essential Learning Competencies (MELCs) sa Ahensiya sa Edukasyon.
Kini pagtabang nga pagagamiton sa matag magtutuon sa
pangpublikong eskuylahan sa Rehiyon XII sugod niining pagklaseng
tuig 2020 – 2021. Ang proseso sa pag – ugmad gitutukan gayod sa
paghimo niining Modyul. Kini isip Bersiyon 1.0. Hugot namong
ginahangyo ang unsa mang komento ug sugyot among pagadawaton.

Para sa mga pangutana o komento, pwede musuwat o mutawag sa:

Department of Education - Bureau of Learning Resources (DepEd-BLR)

Ground Floor, Bonifacio Bldg., DepEd Complex

Meralco Avenue, Pasig City, Philippines 1600

Telefax: (632) 8634-1072; 8634-1054; 8631-4985

Email Address: blr.lrqad@deped.gov.ph * blr.lrpd@deped.gov.ph

17