‫دانشگاه رنا‬

‫دانشکده حقوق و علوم سیاسی‬

‫مضمون‪ :‬حقوق وجایب ‪1‬‬
‫سمستر‪ :‬سوم‬
‫جلسه‪ :‬پنجم‬
 ‫عيوب رضا در عقد‬

‫‪ ‬مفهوم عیب اراده‬

‫عبارت از اوضاع واحوالی است که سبب ایجاد خلل اراده شخص شده و از بین بردن رضایت او میگردد (ماده ‪ 505‬ق م)‪.‬‬
‫‪ ‬انواع عیب اراده‬
‫اکراه‬ ‫‪.1‬‬
‫غلطی‬ ‫‪.2‬‬
‫فریب وغبن‬ ‫‪.3‬‬
‫قرار دادی که در اثر اکراه منعقد شود معیوب است شخص اکراه شونده بعداز بر طرف شدن اکراه میتواند عقدرا فسخ نماید (‪ 559‬ق م)‬
 ‫عيوب رضا ىر عقد‬

‫‪ ‬چیستی اکراه‬
‫کراه در لغت معنای وادار کردن شخص به عملی است که به آن راضی نیست‪ .‬در اصطالح عبارت از فشار غیر قانونی که سبب خوف‬
‫وترس در مکره شده در نتیجه اقدام به انعقاد قرارداد میکند که دروضعیت عادی راضی به بستن چنین عقدی نیست‪(.‬ماده ‪ 551‬ق م)‬

‫‪ ‬شروط اکراه‬
‫اکراه در صورتی باعث معیوب شدن رضا وفساد عقد میشود که شرایط زیر رداشته باشد‪:‬‬
‫عدم مشروعیت اکراه (ماده ‪ 551‬ق م )‬ ‫‪.1‬‬
‫قدرت وتوانایی مکره بر انجام تهدید (ماده ‪ 557‬ق م )‬ ‫‪.2‬‬
‫ایجاد ترس وحشت در نفس مکره (ماده ‪556‬و‪ 557‬ق م)‬ ‫‪.3‬‬
‫‪ ‬حکم اکراه‬
‫عقد که دراثر اکراه منعقد شده قابل فسخ است ولی قابل اصال ح وتصحیح است (ماده ‪ 558‬و‪ 560‬ق م )‬
 ‫عيوب رضا ىر عقد‬

‫‪ ‬اشتباه یا غلطی‬
‫کسی که در اثر اشتباه قراردادی منعقد کند تحت شرایط خاص حق فسخ آن رادارد‪.‬‬
‫‪ ‬مفهوم اشتباه‬
‫عبارت از توهم ایجاد شده در ذهن شخص که با عث تصور خالف واقع شده واین تصورخالف واقع سبب انعقاد عقد شود‪ .‬طبق قانون‬
‫مدنی سه نوع اشتباه موجود است؛ غلطی مانع عقد‪ ،‬غلطی غیرموثر در عقد و اشتبا موثر یا معیوب کننده رضا ‪:‬‬
‫‪ ‬اشتباه مانع عقد‬
‫اشتباه درنوع عقد‬ ‫‪.1‬‬
‫اشتباه در ماهیت تعهد(بند‪ 1‬ماده ‪ 562‬ق م)‬ ‫‪.2‬‬
‫اشتباه در مصداق محل تعهد‬ ‫‪.3‬‬
‫عيوب رضا در عقد‬
 ‫عيوب رضا ىر عقد‬

‫‪ ‬چیستی فریب وغبن‬

‫غبن درلغت به معنی فریب نیرنگ ‪،‬تقلب ‪،‬زیان وخساره است دراصطالح عدم تعادل میان عوضین را غبن گویند‪ .‬فریب در اصططالح عبطارت‬
‫از بکار بردن وسایل حیله آمیز قولی یا فعلی است که طرف مقابل عقد را به راضی شدن انعقاد عقد بکشطاند نحطوی کطه اگطر ایطن وسطایل بطه‬
‫کاربرده نمی شد رضایت وی در در عقد به میان نمی آمد(ماده ‪ 570‬ق م )‬

‫‪ ‬انواع فریب‪ :‬بر اساس قانون مدنی افغانستان انواع حیله قرارذیل است‬
‫فریب ایجابی‬ ‫‪‬‬
‫فریب سلبی‬ ‫‪‬‬
‫این دونوع فریب در ذات به فریب قولی وفعلی تقسیم میگردد‪:‬‬ ‫‪‬‬
 ‫عيوب رضا ىر عقد‬

‫‪ ‬شرایط فریب‪ :‬طبق تعریف فوق شرایط فریب قرار ذیل است‪:‬‬
‫به کارگیری وسایل فریبکارانه‬ ‫‪.1‬‬
‫مؤثربودن فریب دربستن قرارداد( ماده ‪ 570‬ق م )‬ ‫‪.2‬‬
‫تحقق غبن (بنده ‪ 1‬ماده ‪)571‬‬ ‫‪.3‬‬

‫‪ ‬حکم فریب همرای غبن‬

‫هرگاه دراثر فریب وغبن میان طرفین قراردادی منعقد شده باشد عقد صحیح ولی طرف فریب خورده میتواند فسخ آنرا مطالبه نماید(ماده ‪ 571‬ق م)‬
‫پرسشها‬

‫‪ ‬پرسشها‬
‫عیوب اراده را تحلیل نموده‪ ،‬توضیح دهید؟‬ ‫‪.1‬‬
‫انواع عیب اراده نام برده یکی آنرا شرح کنید؟‬ ‫‪.2‬‬
‫اکراه و احکام آن را درقانون مدنی کشوربیان دارید؟‬ ‫‪.3‬‬
‫انواع اکراه را با شرایط آنها توضیح دهید؟‬ ‫‪.4‬‬
‫درباره غلطی‪ ،‬انواع‪ ،‬احکام وشرایط آن معلومات ارائه نمایید؟‬ ‫‪.5‬‬
‫فریب را با شرایط‪ ،‬انواع و اقسام آن درچارچوب قانون مدنی بیان دارید؟‬ ‫‪.6‬‬
‫غبن چه تفاوتی با فریب دارد آنرا تحلیل بدارید؟‬ ‫‪.7‬‬
‫اشتراکات وافتراقات غبن‪ ،‬اکراه‪ ،‬اشتباه وفریب تشریح نمایید؟‬ ‫‪.8‬‬