How Do Cigarettes Affect the Body?

Thuốc lá không tốt cho sức khoẻ của chúng ta. Đó là tin xấu--Chúng đều biết sự nguy hại của việc
hút thuốc hàng thập kỷ qua. Nhưng chính xác là thuốc lá gây hại lên chúng ta như thế nào? Hãy xem
những gì xảy ra khi thành phần thuốc lá thâm nhập trong cơ thể ra sao, và chúng ta có được lợi gì
khi từ bỏ việc hút thuốc.

Với mỗi hơi thuốc lá hít vào, khói thuốc chứa hơn 5,000 hoá chất thành phần tác động lên các mô
của cơ thể. Đầu tiên là, hắc ín, màu đen, chất có tính nhựa. bắt đầu bao phủ răng và nướu, phá huỷ
men răng, và cuối cùng là gây sâu răng. Theo thời gian, khói thuốc cũng phá huỷ những mút thần
kinh trong mũi, gây mất khướu giác.

Trong khí quản và phổi, khói thuốc gây gia tăng, khả năng nhiễm độc, như ở những bệnh kinh niên:
bệnh viêm cuống phổi và khí thũng. Nó gây ra điều này bởi sự phá huỷ của các mao, có cấu trúc
lông nhỏ với nhiệm vụ lọc sạch không khí. Tiếp đó, khói thuốc lấp đầy túi phổi, những túi khí nhỏ sẽ
không thể thực hiện trao đổi oxy và carbon dioxide giữa phổi và máu. Khí ga độc gọi là carbon
monoxide xuyên qua màng nhầy vào trong máu, trói các hemoglobin và chiếm chỗ của oxy mà nhẽ
ra nó phải được vận chuyển khắp cơ thể. Đó là một trong những lý do mà khói thuốc có thể lấy đi
oxy dẫn tới việc khó thở.

Trong vòng 10 giây, dòng máu mang chất kích thích gọi là nicotine lên não, tạo sự giải phóng chất
dẫn truyền dopamine và các chất dẫn truyền thần kinh khác bao gồm cả endorphins chất sinh ra cảm
giác hưng phấn làm chúng ta nghiện thuốc lá. Nicotine và các hoá chất khác từ thuốc lá gây ra sự co
thắt đồng thời của các mạch máu và phá huỷ lớp màng trong mỏng manh của chúng, hạn chế sự lưu
thông của máu. Những ảnh hưởng mạch máu này dẫn tới sự co hẹp thành mạch máu và gia tăng tính
kết dính của tiểu huyết cầu, làm tăng nguy cơ hình thành máu đóng cục, và gây ra đau tim, đột quỵ.

Nhiều hoá chất có trong thuốc lá có thể gây ra những đột biến nguy hiểm lên DNA của cơ thể, là
nguyên nhân hình thành ung thư. Thêm vào đó, những thành phần như asen và kền có thể phá vỡ
quá trình sửa chữa DNA, vì thế gây tổn hại đến khả năng chống chọi ung thư của cơ thể. Thực tế là,
cứ ba ca chết vì ung thư ở Mỹ thì có một ca là do nguyên nhân hút thuốc lá.

Và không chỉ có ung thư phổi. Hút thuốc có thể gây ung thư lên các mô và cơ quan trong cơ
thể, như phá huỷ thị giác và làm yếu xương. Nó còn khiến phụ nữ khó trong việc có thai. và ở nam
giới, nó gây rối loạn cương dương.
Nhưng với những ai từ bỏ hút thuốc, có một mặt tích cực lớn gần như ngay lập tức và những lợi ích
thể chất lâu dài.

Chỉ trong vòng 20 phút sau điếu thuốc cuối cùng, nhịp tim và áp lực máu trở lại bình thường. Sau 12
giờ, lượng carbon monoxide giữ mức bình ổn, tăng khả năng vận chuyển oxy trong máu. Sau đó 1
ngày, nguy cơ bị đau tim bắt đầu giảm xuống cũng như áp lực máu và nhịp tim ổn định. Hai ngày
sau, những mút thần kinh phản ứng với mùi và vị bắt đầu phục hồi.

Phổi trở nên khoẻ mạnh hơn sau khoảng một tháng, những cơn ho và chứng khó thở cũng giảm. Các
mao dạng lông mỏng manh trong phổi và khí quản bắt đầu phục hồi trong vài tuần, và khôi phục hẳn
sau chín tháng, gia tăng khả năng chống nhiễm độc.

Sau một năm từ bỏ thuốc lá, nguy cơ về bệnh tim mạch giảm một nửa vì chức năng của các mạch
máu gia tăng. Trong năm năm, nguy cơ máu đóng cục giảm mạnh, nguy cơ đột quỵ cũng tiếp tục
giảm theo. Sau 10 năm, cơ hội để bệnh ung thư phổi chết người phát triển giảm xuống 50%, vì khả
năng sửa chữa DNA của cơ thể đã phục hồi lại. Trong vòng 15 năm, khả năng phát triển của bệnh
tim mạch vành về cơ bản thấp tương đương người hoàn toàn không hút thuốc.

Không còn nghi ngờ gì nữa đây là điều có thể dễ dàng đạt được. Bỏ thuốc lá có thể dẫn tới lo âu và
phiền não, nguyên nhân là từ thiếu hụt nicotine. Nhưng may mắn thay, những tác động này thường
chỉ là tạm thời. Và việc bỏ thuốc trở nên dễ dàng hơn, nhờ sự phát triển của các công cụ trợ
giúp. Liệu pháp trị liệu thay thế nicotine với kẹo gum, miếng dán, kẹo ngậm, và thuốc xịt, có thể
giúp cai thuốc lá. Chúng hoạt động bằng cách kích thích cơ quan cảm thụ nicotine trong não và nhờ
thế ngăn cản những triệu chứng thiếu hụt, mà không cần sự thêm vào của các hoá chất gây hại
khác. Những nhóm tư vấn và hỗ trợ, liệu pháp nhận thức hành vi, và bài tập cường độ trung
bình cũng có thể giúp người hút thuốc cai thuốc.

Đó là một tin tốt, vì việc bỏ thuốc sẽ giúp bạn và cơ thể phục hồi, khoẻ mạnh.
The science of snowflakes

Nếu bạn đã từng ngắm tuyết rơi, Sao không thử chụp lấy vài bông tuyết bằng găng tay và xem thử
hình dạng của chúng? 

Bạn sẽ nhận thấy chúng trông thật cân xứng. Nhưng nếu nhìn kĩ hơn, bạn sẽ thấy chúng có 6
cạnh. Có thể nói một bông tuyết chỉ đơn giản là nước đóng băng, Nhưng so sánh nó với viên đá lấy
ra từ trong tủ lạnh, bạn sẽ nhận ra chúng thật khác biệt. Không giống như những viên đá được hình
thành khi nước chuyển sang thể rắn, những bông tuyết được tạo ra khi hơi nước chuyển trực tiếp
thành băng. Nhưng điều đó chưa thể giải thích tại sao bông tuyết có 6 cạnh. 

Để hiểu điều này, Chúng ta cần nghiên cứu sâu hơn về đặc tính vật lý của nước. Nước được tạo nên
từ 2 nguyên tử Hydro và 1 nguyên tử Oxy. Vì thế, một phân tử nước có 10 protons và 10
electrons, 8 hạt đến từ oxy và 1 hạt từ mỗi nguyên tử Hydro. 2 electron đến từ lớp ngoài của
oxy được dùng chung với 2 electron từ các nguyên tử Hydro khi chúng liên kết chung với nhau, và 4
electron lớp ngoài còn lại đến từ oxy hình thành nên 2 cặp. Chúng ta gọi liên kết giữa các nguyên tử
như trên là liên kết cộng hóa trị. 

Các cặp electron đều được tích điện âm. Điện tích cùng dấu thì đẩy nhau, Do đó chúng có xu hướng
cách xa nhau nhất có thể. Các cặp tạo nên 4 đám mây electron, 2 trong số đó là ở nơi mà Hydro và
Oxy dùng chung electron. Lực đẩy giữa 2 cặp không liên kết còn mạnh hơn lực đẩy giữa các cặp sử
dụng chung electron, bởi vậy 2 nguyên tử Hidro bị đẩy xa hơn đến góc 104,5 độ. Cả phân tử nước
thì trung hòa về điện tích nhưng oxy có được lượng electron chung lớn hơn, khiến nó mang điện tích
âm hơn một chút và Hydro thì dương hơn một chút. Cũng bởi điện tích âm đó, Oxy trong một phân
tử bị hút tới điện tích dương của Hidro trong một phân tử khác. Và vì thế liên kết yếu giữa 2 phân
tử, mà chúng ta thường gọi là liên kết Hidro được hình thành. 

Khi nước đóng băng, liên kết này được diễn ra lặp lại, cho đến cuối cùng hình thành nên cấu trúc lục
giác do góc tạo bởi Hydro và Oxy trong mỗi phân tử. Đây chính là dạng ban đầu của bông tuyết, và
nó có được hình dáng lục giác đó cho đến khi lớn lên. 

Khi bông tuyết di chuyển trong không khí, các phân tử hơi nước dính với 6 cạnh bên và mở rộng
bông tuyết ra ngoài, từng chút một. Hình thù của một bông tuyết phát triển dựa trên điều kiện không
khí, chẳng hạn như độ ẩm và nhiệt độ, Khi một bông tuyết rơi, sự thay đổi điều kiện thời tiết có thể
ảnh hưởng tới sự phát triển của nó, và ngay cả những sự khác biệt nhỏ trên đường đi của 2 bông
tuyết cũng sẽ thay đổi hình dáng chúng. Tuy nhiên, vì mọi bông tuyết ban đầu đều có 6 cạnh giống
nhau, bông tuyết được hình thành một cách đối xứng. Điều kiện thời tiết cũng ảnh hưởng tới bông
tuyết trên mặt đất. Vùng đất ấm thường có tuyết ẩm hơn, dễ dàng để nắm tuyết thành từng nắm bởi
vì phân tử nước lỏng giúp bông tuyết dính chặt với nhau. Tuyết tan cũng đóng một vai trò quan
trọng trong các hoạt động mùa đông, như trượt tuyết. Sẽ rất khó để có thể trượt tuyết khi tuyết quá
khô vì nó có quá nhiều ma sát giữa mặt băng lởm chởm và bề mặt ván trượt. 

Vì thế, khi ván trượt di chuyển nó cọ xát với bề mặt băng và làm nó ấm lên, tạo nên một lớp nước
mỏng, giúp ván trượt di chuyển trên nó. Vậy nên suy cho cùng thì, đây không hẳn là trượt tuyết, mà
là trượt nước. Nhưng sự thật rằng dù cho bạn tìm kiếm kĩ như thế nào, gần như chắc chắn bạn sẽ
không tìm thấy 2 bông tuyết giống nhau và đó là bí ẩn mà các nhà khoa học vẫn đang tìm lời
giải, mặc dù chúng ta đã biết rằng một bông tuyết được hình thành từ vô vàn yếu tố, và sự khác biệt
ở nhiệt độ và độ ẩm, Trong khi chờ đợi câu trả lời, ta có thể thưởng thức những màn mưa tuyết li ti
từ trên trời.