„Żona modna” Ignacego Krasickiego to jedna z najbardziej znanych satyr Ignacego Krasickiego.

Należy do
zbioru wydanego w 1779 roku. Głównym celem utworu było ośmieszenie bezkrytycznego naśladowania
zachodniej mody. Jest to motyw często poruszany w dziełach oświeceniowych, ze względu na fascynację
szlachty kulturą francuską.

Satyra to długi wierszowany utwór, łączący w sobie cechy epiki, liryki. Jej celem jest ośmieszenie lub
piętnowanie konkretnych osób, zjawisk, postaw, wzorców zachowania. Utwór "Żona modna" został napisany
trzynastozgłoskowcem, zastosowano rymy parzyste. Ma formę dialogu między panem Piotrem a jego kolegą,
który gratuluje głównemu bohaterowi ożenku. Okazuje się jednak, że szlachcic nie do końca jest szczęśliwy
w małżeństwie i żałuje ślubu z wychowaną w mieście, rozpieszczoną Filis.

Utwór powstał w XVIII wieku, dlatego pojawiają się liczne archaizmy („alboż”, „jeszczeć”, „jejmość”,
„tuszył”, „ekwipaż”). Narratorem w utworze jest pan Piotr, a jego opowieść ma charakter bardzo
emocjonalny, stąd zastosowanie wielu środków stylistycznych. Są to pytania retoryczne, przez które narrator
chce skłonić rozmówcę do przemyśleń i podkreślić, w jak trudnej sytuacji się znalazł („Alboż to miasto
psuje?”, „Cóż mam czynić?”). Zastosowano też zdania wykrzyknikowe („Bogdaj to żonka ze wsi!”, „Broń
Boże!”). Autor stosuje też wyliczenia, aby podkreślić jak wiele wymagań przedstawiła tytułowa „żona
modna”. Satyra zawiera wiele zdrobnień, które nie mają pieszczotliwego charakteru. Ich zadaniem jest
ukazanie infantylnego postępowania zachwyconej francuską kulturą szlachty.

Głównym przesłaniem satyry jest krytyka bezmyślnego naśladowania zachodniej mody. Uosobieniem tego
zachowania jest Filis, tytułowa „żona modna”. Nie ma szacunku dla staropolskich obyczajów, jest
zachwycona francuską kulturą.

Na światopogląd i ideały, wyznawane przez Filis, wpłynęło głównie wychowanie w mieście. Jest kobietą
oczytaną i wykształconą, miała okazję poznać obowiązującą modę. Żona nie szanuje nawet pana Piotra,
którego uznaje za prostaka, wyśmiewa jego sposób wysławiania się
i nieudolne zaloty. Marzyła o wielbicielu rodem z francuskich romansów i pogardliwie podchodziła do starań
wiejskiego szlachcica. Przyjęła jego oświadczyny wyłącznie z rozsądku. Gdy już doszło do ślubu, Filis nie
chciała prowadzić tradycyjnego polskiego domu, wymagała od męża całego szeregu ulepszeń.

Satyra przedstawia także upadek moralny, związany z naśladowaniem francuskiej mody. Pan Piotr uważa
małżeństwo za nierozerwalny związek, który powinien wiązać się ze wzajemnym szacunkiem, jednak jego
żona wyśmiewa te poglądy.

Opisywana w satyrze historia wzbudza w czytelniku niechęć wobec Filis. Pan Piotr jest natomiast
przedstawiony jako bezwolny, pokrzywdzony mąż, niemający odwagi przeciwstawić się małżonce. Nie
oznacza to jednak, że jest on w tej sytuacji bez winy. Utwór krytykuje również zawieranie małżeństw dla
zysku. Pan Piotr poślubił Filis głównie dlatego, że miała bardzo duży posag w postaci czterech wiosek.
Szlachcic był zachwycony wykształconą damą, która sprawiała wrażenie pięknej, grzecznej kobiety. Po ślubie
jednak te zalety okazały się przyczynami niedopasowania pary. Już po kilku miesiącach małżeństwa mąż
szczerze pożałował decyzji o ślubie. Jego plany powiększenia majątku skończyły się niepowodzeniem.
Kosztowny styl życia Filis doprowadził go do ruiny.

Z całej satyry płynie przestroga przed przyjmowaniem bez umiaru obcej mody oraz opieraniem systemu
wartości na dobrach materialnych.

źródło: poezja.org