Motywy

piątek, 17 marca 2023 21:23

Motyw literatury
Poeci epoki romantyzmu byli przekonani, że literatura jest w stanie przebudzić Polaków i zmotywo-
wać naród do walki. Wieszcze narodowi tworzyli dzieła, w których przedstawiali swoje koncepcje wy-
zwolenia narodu np. mesjanizm Mickiewicza czy winkelriedyzm Słowackiego. Wyspiański nawiązuje
w dramacie do motywu potęgi poezji, która powinna poruszać ludzkie dusze i dodawać odwagi do
walki na śmierć i życie. W utworze pojawia się dwóch bohaterów, którzy powinni wpływać na społe-
czeństwo za pomocą słów - Poeta i Dziennikarz. Jak się jednak okazuje, wzniosłe idee nie sprawdziły
się w praktyce. Poeta i Dziennikarz pogrążyli się w dekadentyzmie, woleli szukać prostych, przyziem-
nych przyjemności, niż zaangażować się w sprawy narodowe.

Motyw ojczyzny
Wyspiański ukazał również postawy Polaków wobec walki o niepodległość. Bohaterowie oczywiście
chcieli żyć w wolnej ojczyźnie, ale brakowało im energii i odwagi do działania. Weselnej nocy mieli
szansę stanąć do walki i rozpocząć powstanie. Niestety bierność Gospodarza i materializm Jaśka
sprawiły, że plany nie zostały zrealizowane. Jak wskazywały pojawiające się w chacie zjawy, Polacy
pogrążyli się w marazmie, nic nie było w stanie wyrwać ich ze snu. Gospodarz miał chwilowy zapał do
walki, kiedy ukazał mu się Wernyhora, ale wolał powierzyć ważną misję młodemu, nierozważnemu
chłopakowi, niż sprzeciwić się żonie. Słabość Polaków najlepiej ukazuje chocholi taniec kończący
utwór - bohaterowie pogrążyli się w transie, a marzenia o niepodległości ponownie nie zostały zreali-
zowane. Ojczyzna po raz kolejny zeszła na dalszy plan.

Motyw powstania
Między chłopami a inteligencją istniało wiele różnic, ale bez względu na warstwę społeczną, bohate-
rowie marzyli o odzyskaniu niepodległości. Byli też przekonani, że jedyną drogą, aby zrealizować te
plany było powstanie. Nikt nie był jednak na tyle silny, aby przejąć inicjatywę i poprowadzić naród do
walki. Inteligencja pogrążała się w dekadentyzmie, elity wolały uciekać w romanse i alkoholizm, aby
zagłuszyć poczucie niemocy i beznadziei. Chłopi wyrażali chęć do walki, byli przekonani, że są praw-
dziwą potęgą. Gdy jednak Gospodarz dostał od Wernyhory szansę, aby wywołać powstanie, nie wy-
korzystał jej i całkowicie zawiódł. Szybko zapomniał o rozmowie z Wernyhorą, wolał słuchać żony,
która uważała, że to wszystko były halucynacje pod wpływem alkoholu. Do powstania nie doszło,
mimo entuzjazmu Czepca. Polacy pogrążyli się w chocholim tańcu.

Motyw wsi

Wyspiański przedstawił w dramacie fascynację inteligencji wsią i jej mieszkańcami - chłopomanię.

Opisał to w krzywym zwierciadle, wyolbrzymiając obsesję Pana Młodego na punkcie chłopstwa. Po-
eta poślubił chłopkę, chociaż nie miał z nią wspólnych tematów do rozmowy, najważniejsze, że po-
chodziła ze wsi. Wyspiański obnażył prawdziwe oblicze inteligencji, która w rzeczywistości tylko po-
wierzchownie fascynowała się wsią. Mieszkańcy miasta nie mieli pojęcia o życiu chłopów, nie rozu-
mieli ich i traktowali z góry. Widać to chociażby w rozmowie Radczyni z Kliminą czy Czepca z
Dziennikarzem. Przedstawiciele inteligencji byli przekonani, że chłopi nie mają pojęcia, co dzieje się
w Polsce i na świecie. Pan Młody fascynował się swoją żoną, ale w rzeczywistości jej nie rozumiał,
trudno było mu pojąć kierujące nią wartości i konwenanse, które miały dla niej ogromne znaczenie.
Nie bez powodu, wielu gości wyrażało obawy o przyszłość tego małżeństwa. Symbolem konfliktów
między inteligencją a chłopstwem jest widmo rabacji galicyjskiej, podczas której chłopi zwrócili się
przeciwko swoim panom. W chacie pojawił się nawet duch jej przywódcy - Jakuba Szeli.

Motyw dekadentyzmu
Dramat jest przekonującym, choć przejaskrawionym obrazem polskiego społeczeństwa przełomu XIX
i XX wieku. Duża część bohaterów to przedstawiciele inteligencji, dlatego nie mogło zabraknąć tutaj
dekadentów. Kończący się wiek XIX sprawił, że wieku artystów było przekonanych o upadku daw-
nych wartości. Dręczyły ich pesymizm, przekonanie o własnej niemocy oraz brak celu w życiu. Deka-

Wesele Strona 1
nych wartości. Dręczyły ich pesymizm, przekonanie o własnej niemocy oraz brak celu w życiu. Deka-
denci uciekali więc w pijaństwo czy romanse, aby poradzić sobie z przekonaniem o beznadziei wła-
snej egzystencji. Podobnie było z Poetą i Dziennikarzem. Za pomocą swojej twórczości, powinni do-
dawać Polakom siły do walki, ale nie wywiązywali się z tego zadania. Woleli nadużywać alkoholu i
flirtować z kobietami, aby zabić czas. Wyspiański doskonale przedstawił środowisko artystów, którzy
powinni być elitą narodu, ale wybrali bierność. Nic dziwnego, że społeczeństwo prowadzone przez
taką inteligencję, nie miało siły do działania.

Motyw tańca
Utwór kończy słynny chocholi taniec, który jest z pewnością najbardziej znaną sceną dramatu. Walka
o niepodległość po raz kolejny została odłożona na później. Jasiek zgubił drogocenny złoty róg otrzy-
many od Wernyhory. Gospodarzowi zabrakło odwagi, aby osobiście stanąć na czele powstania, dlate-
go powierzył misję młodemu, nieodpowiedzialnemu chłopakowi, a ten zawiódł. Chochoł zaczął grać
hipnotyzującą pieśń, przez którą zgromadzeni pogrążyli się w sennym, obłąkańczym tańcu. Jest to
symbol bierności, do której Polacy szybko wrócili po chwilowym zapale do walki za ojczyznę.

Motyw miłości
Akcja dramatu rozgrywa się na weselu, dlatego nie sposób pominąć wątek miłości. Pan Młody chęt-
nie wyznawał uczucia swojej żonie i oczekiwał od niej zapewnień, że je odwzajemnia. Dziewczyna
była jednak skupiona na bardziej praktycznych sferach życia, nie potrafiła kwieciście mówić o miłości.
Można odnieść wrażenie, że uczucie pary młodej nie było zbyt głębokie. Pan Młody wybrał swoją
żonę, ponieważ pochodziła ze wsi, a ta po prostu marzyła o zamążpójściu. W dramacie pojawia się
również historia miłosna Marysi, która w przeszłości była zakochana w zamożnym chłopaku. Ten jed-
nak zmarł, a ona wyszła za innego. Widmo dawnego ukochanego ukazało się jej na weselu, wprawia-
jąc ją w przerażenie.

Wesele Strona 2