Cfare eshte komunikimi

Komunikimi nenkupton pjesemarrjen por, gradualisht termi u largua disi nga pjesemarrja ne dobi te
mjetit te transmetimit apo kalimit. Thene ndryshe sot nenkupton njekohesisht te besh pjese ne nje
komunitet ose ne nje gjuhe te arsyes plus te gjitha dimensionet e aktit funksional te shkembimit:
objektet qe shkembejme dhe teknikat e perdorura dhe organizatat ekonomike qe e zhvillojne keto
teknika ne formen e mediave.

Gordon jep nje nga perkufizimet me te mira “komunikimi eshte procesi i shkembimit te kuptimeve
(meaning) -informacione, ide, ndjenja, qellime-, ndermjet individeve nepermjet nje sistemi te
perbashket simbolesh.

Procesi komunikimit

Dergues- mesazh- kanal- marres

Zhurme

Dergues- kodimi- mesazh- çkodim- marres

Feedback

Terminologji:

Sinjale, shenja, simbole,

Kodi, çkodim- teresine e rregullave te transformimit ndermjet te cilave mesazhet transformohen nga nje
forme ne nje tjeter

Zhurme- ideja e cdo lloj pengese ne kete kanal te sistemit te komunikimit qe perkeqeson marrjen e
sinjalit

Teprica- informacioni i tepert i panevojshem per tu çkoduar.

Tipet e komunikimit

Komunikimi verbal- mund te jete dy llojesh i folur oral mund te jete drejtperdrejte mund te jete ne
bisede telefonike, nje fjalim, video, radio, tv etj

Avantazhet: mer nje reagim nga tjeret, lexon shenjat e folesit. Ben krahasim me mesazhin qe percillet.

Disanavantazh: nuk ke shume kohe per tu menduar

Tipi2, i shkruar - fjale, simbole te shkruara qe perdoren per komunikim. Ze vend sidomos ne biznese, ke
kohe ta rishkruash, jane rekorde (dokumente).

Komunikimi joverbal- realizohet nepermjet perdorimit te gjuhes se trupit, gjesteve shprehje faciale.

Tre elemente:

1. Dukja , veshja floket ndricimi

2. Gjuha trupit, gjestet mimika

3. Toni zerit, volumi frekuenca ne te folur.

Komunikimi vizual- shenjat tipografia, piktura, ilustrimet, grafike

Eshte me i fuqishem se te tjerat. Zhvillimet teknologjike jane ne favor te kesaj teorie pra komunikimit
vizual.

Stili i komunikimit

Komunikimi formal- ka rregulla, principe

Komunikimi joformal casual- biseda e perditshme me familjen, shoket

Brenda ketyre stileve kane nje ndarje.

Komunikimi verbal psh ka teori qe kete komunikim e ndajne brenda vetes interpersonal, privat, bisedat
qe bejme brenda vetes, analiza qe i bejme rrethanave.

ky lloj komunikimi nuk ka ndikim direkt mbi individet e tjere

Komunimi ndermjet dy personave

Komunikim brenda nje grupi te vogel

Komunikimi ne publik.

Teorite e komunikimit jep nje model te shpjegimit te perfundimit

Komunikimi aplikuar- studimi mediave

Cfare eshte media

Vjen nga latinishtja medius dicka ne mes. U perdor si fjale nga MCLuhan.

Eshte nje kanal komunikimi nje mjet nepermjet te cilit dergojme dhe marrim informacionin.

Multimedia- term pergjithesues per nje numer produktesh te reja ne fushen e telekomunkacionit

3 fusha:

1.Multimedian e kemi te dyanshem dhe jo linear

2. Integrimi i tipeve te ndryshme te mediave psh sekuenca vizive dhe tekste

3. Teknika digjitale qe perdoren regjistrimi perpunimi te dhenave etj

Multimedia offline si dvd etj

Multimedia online ne internet

Massmedia

Percakton teknika komunikimi ne nje shkalle te gjere te quajtura ndryshe dhe mjete te komunikimit
masiv plus edhe industrite qe i perpunojne apo i bejne te mundur.

Kanale komunikimi qe percjellin informacion ne numer shume te madh njerezish. Psh mediat qe
vendosin lidhjet midis individeve mund te quhen mikromedia

Telefoni - mikro media

“Massmedia eshte nje grup qe nderton mesazhet me nje vlere te caktuar dhe qe i shperndan keto ne nje
pjese te publikut per te arritur nje qellim te caktuar. “

Gazeta, radio, televizion, studio - nje grup

Nderton- construct- jo thjeshte i krijon keto mesazhe sepse jane te shumte ato qe i pergatitsin,

Vlere te caktuar- ka nje nivel te caktuar te subjektivitetit. Nuk ka mesazhe teresisht objektive.

I shperndan- ideja eshte qe keto produkte nuk behen per qef por duhet te konsumohen nga nje publik.

Ne nje pjese te publikut- pse? Sepse targeti eshte i paracaktuar, eshte nje pjese e publikut.

Per te arritur nje qellim te caktuar- pra per te shitur nje produkt ose ideologji.

Ne kete konceptim, media eshte nje biznes qe shet nje produkt tek nje konsumator i caktuar.

Mediat personale- nje lloj media i dizenjuar per tu perdorur nga nje person i vetem.

Tipet e massmediave: grupimi ne 7 massmedia

1. Printmedia- media e shtypur, libra gazeta revista

2. Regjistrimet, rekodred- gramafone, disqe,dvd

3. Kinemaja

4. Radiot

5. Televizioni

6. Interneti

7. Telefonat mobile celular.

Ka dhe nje grupim te 8 qe mendohet se eshte 8. Videogames.

Radio dhe televizioni quhen media elektronike apo broadcast media

Ndersa 6,7 digital media.

Media sociale :

1. Teknologjia- nuk ekzistojne dot pa teknologjine e duhur

2. Personalizmi- mesazhe personale qe mund t’i dergohen numer te madh njerezish por mbeten
personale

3. Kontrolli kolektiv- qe dmth cdo person ne nje rrjet te caktuar ku ben pjese mund tu bej share mund te
ndryshoje formen dhe permbajtjen e informacionit.

Social media mund te perkufizohet si nderveprim shoqeror i njerezve gjate te cilit krijojme, ndajme apo
shkembejme informacione, ide, ndjenja etj. ne rrjeten dhe komunitetet virtuale.

Tipet e social media:

1. Rrjetet sociale - sherbime qe lejohen e lidhin njerezit me njeri tjetrit me interesa te perbashketa

2. Bookmarking sides- organizon, menaxhon linqe te ndryshme,

3. Social news- sherbime qe te lejojne te bashkengjitesh artikujve gjera qe duan

4. Media sharing - lejon te vendosesh nje media si media tenden, foto video etj psh youtube

5. Microblogging- numer te kufizuar si tweeter

6. Forume apo blloqe-

Kendveshtrim sociologjik

Komunikimi i nje objekti me tri permasa

Objekti i komunikimit nuk mund te percaktohet sakte dhe ne menyre shkencore. Erich Magret shprehet
se komunikimi eshte nje hapesire me tre permasa me te cilin ne jetojme perhere vazhdimisht.

Max Weber- flet per ekzistencen e tri niveleve te legjitimitetit

1. Tradicional- si pasoje e traditave, zakoneve historike. Keshtu ka qene keshtu eshte dhe rrjedhimisht
eshte e pranueshme.

2. Karizmatik- lideri karizmatik udheheqesi dominon me te, fiton simpatine e njerezve. Karakterizohet
nga institucione te dobeta sepse fuqia vjen nga lideri .

3. Racional - qeveria zbaton ligje ne interes te publikut te gjere.

Keto tipe ndryshojne ne kohe kur njerezit jane te pakenaqur

Charles Sander Pierce qe flet per artikulim triadik te shenjave. Kemi shenjen kemi objektin dhe kemi nje
interpretant pra efektin e nje shqenje qe e lexon.
Mead, Blumer i ndajne objektet ne tre:

fizike - pema, tavoline

Sociale- shoku prindi

Abstrakte- ndjenja morale

Habermas dhe Johas zbulojne nje dallim te menyrave te veprimit

Shihet qe flitet per to per tre permasa por nuk ka nje konsesus mbi permbajtjen dhe formen e ketyre
permasave

Magret- komunikimi eshtennjendukuri natyrore, kulturore, krijues. Ky rend ka kriter rendesine.

Niveli 1- niveli natyror ose funksional eshte niveli i mekanizmave themelore te pranuara si hipoteza ne
shkencat ekzakte. Ketu nenkuptohen akte te shkembimit te informacionit, te vetive etj. Shpjegohet me
ligjet dhe marredhenia eshte shkak- pasoje.

Nivel i njeshit nga A tek A pra A=A, nga i njejti te i njejti. Mendimi njesohet me boten.

Niveli2- A vertet e barabarte me A por e ndryshme nga B. A=A shpreh identitetet qe e kishim e te e
para por kemi ketu edhe A ndryshe nga B qe shprehim diferencat.

Kjo do te thote se ne mund te percaktojme grupe, marredhenie sepse identiteti te con ne nje
kendveshtrim te caktuar te con te koncepti ndarjes. Diferenca te con te konceptet e konfliktit dhe
hierarkise.

Nepermjet njohjes se identiteteve vjen njohja e interesave, njohja e strategjive dhe shprehjes simbolike
te tyre.

Do te thote te njohesh veten, grupin qe i perket, dallimet me grupe te tjera. Kjo na sjell te dialogu. Aty
ku ka dialog ka nje tension por jo absolut jo i pazgjidhshem. Kjo qendron ne themel te marredhenies
pushtet- kulture.

Niveli3. Niveli krijueshmerise. Niveli i treshit. A ndryshe nga B dhe keto te ndryshme nga C.

Niveli i te pafundmes. Niveli i marredhenieve te pergjithesuara ndermjet individeve dhe grupeve. Eshte
niveli i numrit, perfaqesimit, i rregullimit ne nje kuader politik e juridik. Komunikimi shihet si nje aktivitet
normativ, etik, politik. Komunikimi shihet si nje marredhenie dinamike ndermjet pushtetit, kultures dhe
zgjedhjes demokratike.

Te komunikosh do te thote te besh me objekte, marredhenie sociale, sisteme politike. Cdo teori
komunikimi flet per nje perberie te ketyre tre elementeve. Flet per nje model shkembimi funksional me
njerezit. Flet per nje pikepmaje apo qendrim e opinion mbi marredheniet e tyre te pushtetit dhe
kultures. Flet dhe mbi nje vizion te nje rendi politik qe i bashkon dhe i ben te mundshme.

Kemi tre bote : natyre, kulture, politike. Eshte e veshtire ndarja ndermjet tyre. Ndarja shihet si nje
perceptim i sfindave te komunikimit ndermjet boteve.
Komunikimi eshte fakt kulturor e politik pastaj teknik.

Perdorimi teknologjive objekteve lendore eshte nje larmi nga fusha e natyres drejt asaj te kultures.
Eshte kjo arsyeja qe media shfaqet ne Funskionet e tyre si elemente sociale.

Veprimi, veprimi social, nderveprimi, komunikim.

Shoqeria shpesh perkufizohet e si nje sistem qe perbehet nga nga teresia e perjetimeve dhe veprimeve
komunikuese. Cdo veprim i perbashket ka nevoje per nje komunikim dhe ne kete kendveshtrim mund te
themi se komunikim dmth dhe organizim. Nje veprim i organizuar do ishte i pamundur pa komunikimin.

Ky proces i trasforminit te informaiconit nuk eshte nje loje fjalesh, eshte e rendesishme sepse nese ky
proces i transformimit te informacionit te marresit do te ishte i perkufizuar qe te sillte ndryshimin e
sjelljes se tij (duhet te kete efekt patjeter te marresi) atehere imagjinoni sa gjera nuk mund te
konsideroheshin komunikim.

 Max Weber në shkrimin e tij “Ekonomia dhe Shoqëria“ në vitin 1964, thotë:
Veprimi është një sjellje njerëzore ku vepruesi ose vepruesja lidhin me të një
përmbajtje subjektive.
Veprim social quhet ai veprim, i cili në paramendim, është i orientuar dhe
zhvillohet drejt sjelljes së të tjerëve.
Vini re:
a) jo çdo sjellje është veprim, sepse kërkohet një përmbajtje subjektive, p.sh.
sjellja në efektin e hipnozës nuk konsiderohet e tillë.
b) jo çdo veprim është veprim social, sepse duhet orientuar tek të tjerët.
Ndërveprimi dhe komunikimi janë lloje të sjelljes sociale.
Ndërveprimi është term më i gjerë, më përgjithësues, përdoret si sinonim për
sjelljen sociale dhe komunikimi si një ndërveprim me anë të simboleve.
Loja e transmetimit të përmbajtjeve ndërmjet partnerëve në komunikim quhet
proces i komunikimit. Në vijim të këtij arsyetimi të mësipërm, Kuznick & Zipfel
japin këtë përkufizim të komunikimit:
Komunikimi është një mënyrë sjelljeje, e cila nga këndvështrimi i komunikuesit ka
për qëllim transmetimin e mesazheve nëpërmjet simboleve për tek një ose shumë
persona.
Këtu kemi tre karakteristika:
1. Një individ përpiqet të komunikojë me një tjetër.
2. Komunikimi me vetveten (meditimi, bisedat me veten) nuk përfaqësojnë
komunikim, pasi s’ka veprim social (ka autorë që mendojnë ndryshe3).
3. Marrja ‘korrekte’ e mesazhit nga një ose më shumë individë nuk ka rëndësi
për ekzistencën e komunikimit.
Është e domosdoshme të bëhet një plotësim. Nga pikëpamja e një vëzhguesi të
dytë, edhe transmetimi i pavullnetshëm i informacionit duhet të konsiderohet
komunikim. Në çdo gjest do apo s’do ke dhënë informacion. Watzlawick thotë:
“nuk ka mundësi të mos komunikosh”. Pra pranohet se n.q.s. nga një vëzhgues i
jashtëm këto do të interpretohen si informacion atëherë do të konsiderohen si
komunikim.
V. Elementët e komunikimit ndërkulturor4
Komunikimi ndërkulturor ndodh kur ndërveprojnë njerëz të formimeve kulturore
të ndryshme. Por për një kuptim më të mirë, duhet të analizojmë elementet e
komunikimit ndërkulturor:
a) Kultura, - modele të mësuara të perceptimit, vlerave dhe sjelljeve të ndara
nga një grup njerëzish, që është gjithashtu dinamik dhe heterogjen. Kultura
përfshin edhe emocionet dhe ndjenjat.
b) Konteksti, - struktura fizike, sociale, politike dhe historike në të cilat ndodh
komunikimi.
c) Pushteti, - pushteti është gjithmonë i pranishëm kur komunikojmë me njëri
tjetrin, edhe pse nuk është gjithmonë i dukshëm ose evident. Në çdo
shoqëri ekziston një hierarki sociale. Grupet me pushtetin më të madh
përcaktojnë gjerësisht sistemin e komunikimit për të gjithë shoqërinë.
d) Komunikimi – i cili është kompleks dhe mund të përkufizohet në shumë
mënyra.
1) Komunikimi është simbolik. Kjo do të thotë që fjalët e gjestet, etj. nuk
kanë kuptim në vetvete por ato marrin kuptim nga fakti që njerëzit
bien dakord, deri në një farë pike, mbi kuptimin e tyre. Ne bazohemi
në supozimin se të tjerët ndajnë me ne sistemin tonë të simboleve.
2) Komunikimi është një proces që përfshin komponentë të ndryshëm:
njerëzit që komunikojnë, mesazhi që komunikohet (verbal ose jo),
kanali përmes të cilit ndodh komunikimi dhe një kontekst.
3) Komunikimi përfshin ndarjen dhe negocimin e kuptimit. Ç’do të thotë
kjo? Një mesazh mund të ketë disa kuptime dhe kjo i ndërlikon
gjërat, ndaj njerëzit duhet të bihen dakord mbi kuptimin e mesazhit.
Shpesh, në komunikimin ndërkulturor, ka keqkuptime pikërisht për
kuptimet e ndryshme të të njëjtit mesazh.
4) Komunikimi është dinamik. Ai nuk është një ngjarje e izoluar, por
është i vazhdueshëm, i tillë që komunikuesit janë njëkohësisht
marrës dhe dërgues.
5) Komunikimi nuk duhet të jetë (gjithmonë) i qëllimshëm. Ideja është
që një dërgues mund të japë (pa qëllim) mesazhe (me veshjen,
qëndrimin, sjelljen, etj.).
6) Komunikimi është i orientuar drejt marrësit, në kuptimin që është
personi që atribuon kuptimin, i cili vendos zgjidhjen e situatës së
komunikimit.
Duhet theksuar se kultura ndikon në komunikim. Të gjithë grupet kulturore
ndikojnë në mënyrat me të cilat anëtarët e tyre njohin dhe perceptojnë botën.
Anëtarët e një kulture krijojnë një botëkuptim, i cili ndikon në komunikim.
Komunikimi është thelbësor për krijimin e identiteteve. Pas diskutimeve të
 shumta, me njerëz të ndryshëm, në periudha kohore të ndryshme e në
vijueshmëri, dhe në procese intensive njohim e krijojmë identitetet tona. Shto
këtu faktin që identitetet janë dinamike dhe që zhvillohen në mënyra të
ndryshme në kultura të ndryshme


Digital natives
Brezi i pare i lindur dhe rritur ne teknologji.

Prensky thote qe brezi me i vjeter qe quhet digital immigrants sipas tij te lindurit ne SHBA pas 1980.

Nje studiues i njohur Wark ne 1983, ka thene “ brezat nuk identifikohen nga luftrat apo depresionet ato
percaktohen nga kultura e medias.”

Nuk ka nje date lindje per banoret digital apo digital natives, por pergjithesisht bie diku dakord qe mbas
1980 para 1991. Periudha digitale mberriti ne kohe te ndryshme ne vende te ndryshme. Ndaj nuk mund
te kete nje date universale. Emertimet e tilla kane vlere per vende konkrete.

Ka studiues qe japin percaktime te tjera qe dmth ka kritere te tjera per vleresimin psh aksesin ne
teknologji.

Te aksesi ne teknologji perfshihen e mund…

Faktoret qe inkurajojne opinionin publik

Grupet e interesit psh lobistet, ojq, organizatat e punonjesve etj se keto kultivojne e shperndajne
opinione te caktuar per nje ceshtje

Liderat e opinionit psh persona te njohur publik me njohuri e reputacion nga nje pjese e popullsise

Njerezit nuk kane kohe te njihen me te gjitha zhvillimet e ndryshme. Perdor rruge te shkurter e ndjek
keto lidera. Nuk jane vetem persona te njohur publike, brenda grupit shoqeror ka individe qe
respektohen ne base te dijeve ne fusha te faktuara

Faktore te tjere specifike:

1. Ngjarje te rendesishme historike, dramatike me pasoja te medha sociale ekonomike,

mund te rrisin ndergjegjesimin e individeve per nje ceshtje te caktuar.

2. Eskperianca te hershme personale te individeve per ngjarje konkrete te meparshme te

jetes se tyre. Vecanarisht karakteri dramatik. Keto ndikojne shume ne ngjarje e ceshtje qe jane identike
apo qe kane lidhje dhe afersi me to.

3. Perkatesia ne grupime me kritere te ndryshme. Studiuesit vene re diferencat e opinionet

politike ne grupe te ndryshme sociale. Mosha gjinia klasa rasa etj (variabla)
(Provim)

Shkollat e Frankurtit dhe teoria e kultures masive

-Shkolla e frankfurtit dhe teoria kritike

Teoria kritike ka nje kuptim te gjere e te ngushte.

Te gjere- ky term kritik lidhet me teorite kritike ndaj fenomeneve, dukurive, institucioneve shoqerore
mund te nenkuptoje gjithashtu kritiken ndaj shkollave te vecanta te mendimit. Po e pame ne kete
kuptim te gjere, cdo kritike qe mund bejme per teori te ndryshme ndaj njerezve insititucioneve teorive
etj hyne brenda kesaj teorie.

Me specifikisht ne term me te ngushte teorine kritike e lidhin me shkollen e Frankfurtit.

Instituti Frankfurtit per sociologji ne 1923 nga filozofe hebrenj gjerman Hork Heimer dhe Adolf. Me
ardhjen e nazizteve u larguan e shkuan ne ShBA ne universitetin e Kolumbias. Punuan deri ne 1949 dhe
shenoi kthimin e tyre ne gjermani. Tradita vijon sot me Habermass akoma gjalle. U perpoqen te krijonin
nje teori te shoqerise bauzar te Hegeli, Marksi dhe psikanaliza Frojdit. Por te bazuar ne arritjet e
deriatehershme te shkences. Kane pasur mendimin qe ne fillim qe kerkimi shkencor nuk ishte per qef,
ata donin qe ky kerkim shekncor te lidhej me shoqerine, ti sherbente dickaje, t’i afronte nje zgjidhje. Ky
eshte dallimi madh ke ato tradicionale sepse keto te fundit beheshin per hir te teorise.

TEORIA E KULTURES MASIVE

Keto drejtuesit, duke aplikuar teorine kritike ne fushen e mediave percaktuan linjat kryesore te nje
“vizioni kritik” ne fushen e industrise se kultures dhe me konkretisht ne ate qe quajme kulture masive ( e
njerezve te thjeshte). Ketu vizioni kritik nenkupton nje rryme kerkimi shkencor te shoqerise ndersa
kultura masive eshte kultura qe u percillet masave nepermjet mediave. Eshte nje bombardim i
perhershem zbavitjesh qe demton gjykimin dhe ve ne gjume arsyen. Ne studimet mbi modernitetin keta
studiues vune re dy karakteristika:

1. Nga njera ane pranine kudo dhe ne rritje te teknologjise.

2. Komercializimin te marredhenieve njerezore.

Ne raportin ndermjet sferes publike e asaj private ata konstatuan se publikja eshte shtrire kudo, madje
dhe brenda familjes. Keshtu thone ata, nga njera ane individi nuk ka ku te fshihet agresionit publik, nga
ana tjeter, si pasoje e atomizimit te shoqerise njerezit jane gjithnje e me te vetmuar.

Si te tille ata tjetersohen, humbasin gradualisht rrenjet e komunitetit te tyre. Me kete vetmine ata
behen me te ndjeshem, me te brishte psikologjikisht dhe jane me te predispozuar per tu manipuluar nga
mediat, jane pre e mesazhe te saj.

Ne sferen e kultures tekonologjia mundeson prodhimin e nje kulture masive qe ju prezantohet

individeve si modele mendimi, sjellje qe sipas tyre sherbejne si instrumente sociale te kontrollit dhe
dominimit.
Kultura e percjelle nga mediat nepermjet ketij potenciali teknik nuk eshte kultura reale e masave por nje
invazion, pushtim qe ka per qellim te krijoje nje gjendje kenaqesie. Per ta manipulimi mediatik realizohet
nepermjet dy rrugeve kryesore. 1. Lajkave

2. Joshjes. Mediat krijojne nje realitet te ri, clodhes, joshes. Intustria e masmedias eshte nje joshje e
pashtershme qe nuk mbaron, nje sistem qe te largon nga realiteti dhe te ben te enderrosh dhe
shpresosh. Nga njera ane nje realitet i ri nga ana tjeter nje glorifikim i rasteve individuale te suksesit.

Sipas teorise kritike mbi kulturen masive dhe rolin e mediave, njeriu i mases ( i thjeshte) duhet te
zgjedhe ndermjet entuziazmit dhe apatise. Ose pre e entuziastmit individual ose i lodhur i paintereduar i
vetedijshem qe fati yt nuk ndryshon. Dy pozicione qe e largojne individin nga ndergjegjesimi i raporteve
sociale ne shoqeri rrjedhimisht e largojme nga pjesmarrja aktive per ndryshimin e ketyre raporteve.

Mediat kane kontribuar ne pasivitetin dhe heshtjen e individit. Keto stereotipe mediatike jane
ngushellues. Nje individ i pafuqisjem ndaj ketiji realiteti mediatik

Kultura e masave e pagezuar me termin ….

Kemi dy momente: aspektin mekanik nga ana e tjeter konsumin

Synon heshtjen e mases, qellimi eshte arritur, eshte pranuar, zbukuruar dhe pse jo promovuar
shfrytezimi dhe sundimi.

Kemi ideologjine ne fushen e kerkimit mbi mediat. Dhe nje lidhje midis historise dhe komunikimit.

Kultura nuk eshte e shkeputur, jemi ne truallin e ideve marksiste qe kultura eshte nje shprehje perfaqesi
superstrukture e raporteve klasore ne shoqeri.

Disa kritika

1. Pesimizmi i saj ekstrem. Keto kritiket mendojne se po te jete keshtu ka marre fund.
Pesimizmi tyre shpjegohet.

2. Veshtrimi mbi mediat qe i trajtonin si nje mjet ne sherbimin e klases sunduese, i

pergjumjes.

3. Per karakterin elitist ne trajtimin e artit dhe te kultures. Keto thone qe kultura vjen nga
siper pra eshte prone e nje elite te caktuar qe nepermjet medias na e sjell ne.

4. Komunikimi ka dy ane por keto nuk e marin fare parasysh feedback-un. Teknokogjia
ndikoi qe te marin pjese dhe masat pervec elites.

TEORIA E EFEKTEVE TE KUFIZUARA

Lazar Sfelld- sociolog i njohur austriak trajtoi nje larmishmeri te madhe temash nepermjet kerkimeve qe
beri por eshte i njohur per perdorimin e mjeteve statistikore ne studime mbi shtypin, radion, filmin ne
shoqerine amerikane. Pra u perqendrua ne studimin empirik te mediave dhe publikut, pra audiences.
Njihet si themeluesi i sociologjise empirike moderne. Lazart spelld dhe Caltz jane themeluesit te shkolles
se Columbias e cila konsiderohet disi ne pozicion kundershtar me shkollen e Frankfurtit.

Shkolla Frankfurtit: media dhe propoganda ka nje fuqi te pathyeshme ne ndikimin dhe manipulimin ne
opinionin publik.

Shkolla qe po flasim: publiku reziston sepse cdo mesazh i ardhur nga mediat shkon drejt opinionit publik,
drejt individeve i perpunuar dhe i vleresuar nga liderat e opinionit.

Shpjegojme teorine: disa studiues Lazart etj ne nje studim te tyren konkluduan se vota ne vetvete nuk
eshte vetem nje zgjedhje individuale e influencuar nga mediat apo fushata elektorale por mund te
shihet e varur nga variablat te tjere si klasa, perkatesia gjeografike, feja. Pati rendesi pasi ata zbuluan
njeriun real pra shoqeror dhe thane se te gjithe jane te barabarte. Zbuluan raportet dhe perkateiste
sociale te tij.

Evidentuan si te rendesishme ate formen e grupeve sociale apo shoqerore ku hyjne mjedisi familjar
rrjete miqesore. Evidentuan rendesine e diskutimeve te fundit para votimit dhe evidentuan rolin dhe
rendesine e lidereve te opinionit ne raport me komunikimin mediatik. Autoret thone se keto lidera te
opinionit nuk vijne nga nje mjedis i vecante shoqeror por, dallohen per nje vemendje te vecante ndaj
mediave te informacionit dhe ndaj nje lloj aftesie te tyre per ti perkthyer keto sfida politike ne jeten e
perditshme. Ata rizbuluan se individi eshte pjese e grupeve primare te integrimit social dhe vendosem
nje rendesi te ndikimi i grupit te individi.

Mbizoteronte ideja e nje shoqerie atomistike njeriu i vetmuar e jo pjese e grupit i vetem para medias.

Keta thane jo ky njeriu i perket diku i perket nje grupi social te familja puna rrethi shoqeror etj.

Brenda nje grupi anetaret kane ndjenja solidariteti dhe miqesie me njeri tjetrin ka nje perafersi qe shkon
deri ne homogjenitet te pikepamjeve dhe opinioneve. Pra fillojne te jene njesoj. Si anetare te nje grupi,
individi e percepton realitetin ndryshe nga joanetaret e ketij grupi. Edhe mesazhet qe na vijne nga
mediat, çkodohen ndryshe. Nga anetaret e nje grupi dhe nga individe qe nuk jane anetare te nje grupi.
Studimi i dinamikes se grupit do te plotesohet me reagimin e individeve te grupit ndaj fluksit te
komunikimit.

-Autoret zbuluan se midis medias dhe publikut ka nje faktor tjeter nderlidhes : liderat nga opinionet. Ne
punimin e tyre per kete ceshtje ata vleresuan lidhjet nderpersonale mbi mediat. Psh. Efekti i ketyre
reklamave apo i medias ne pergjithesi eshte me i vogel se sa efekti i ndikimit nga anetaret e grupit.

Kemi dy nivele Teoria e Fluksit

Niveli pare - nga mediat te liderat e grupeve(opinionit)

Niveli dyte- nga lideri i grupit te anetaret e grupit

Kemi nje teori te komunikimit me dy flukse apo me dy kate.

Nuk behet fjale per individe te mbyllur ndaj medias. Nuk i fshihesh dot mediave. Individet jane te
ekspozuar personalisht ndaj informacionit por ndikimi i liderit eshte me i fuqishem.

Cilesite:
Lideret kane filtrat e tyre te informacionit

Informacionit qe keto i percjellin anetaret e grupit eshte jo vetem i filtruar por dhe i shoqeruar me
pikepamje dhe vleresimet e tyre.

Disa cilesi te liderave qe bien ne sy

1. I mireinformuar

2. I afte per te perkthyer mesazhe ne gjuhen e perditshme

3. Jane lider ne nje fushe dhe marres ne nje fushe.

4. Nuk kane pushtet absolut mbi ato qe i ndjekin por i realizon pritshmerite e anetareve te
grupit.

--

Autoret pranojne qe nje ndikim ka dhe provoja, statusi ekonomik dhe social.

Ky interpetim i mesazhit ne konceptin e grupit çon ne nje perfundim qe i njejti mesazh mund te
interpretohet ndryshe ne audienca te ndryshme.

Qe do te thote se manipulimi nga media nuk varet vetem nga strukturimi dhe permbajtja e mesazhit, pra
nuk eshte nje fatalitet i pashmangshem.

Efektet e mediave jane te kufizuara, te filtruara, nga aftesite racionale te individeve, te shperndara
horizontalisht dhe jo vertikalisht.

*Modeli i komunikimit te Laswell

Modeli i tij permban 5 pyetje;kush, cfare, ku, kujt, me cfare efekti. Modeli synon te analizon efektin qe
nje mesazh mund te kete tek nje grup i madh marresish ( njerezish).

•Derguesi- eshte i vetmi aktor aktiv ne skemen e tij te komunikimit me nje drejtim, prandaj dhe kjo
quhet analize e kontrollit,pershkak se gjerat qe harton ose thote ai behen te rendesishme.

•Mesazhi-analize e permbajtjes

•Kanali-vendi ku percohet analiza e permbajtjes

•Marresi- vendi ku shkon ky mesazh

•Efekti- fjala dhe ndikimet e pasojave ne audience

Studiuesit nga ky model kane vene re disa mangesi jane qe ne kete skeme mungon pyetja perse. Richard
Bradok e zgjeroi kete model nga 5 element me 7 te tille. Shtoi: ne cfare rrethanash( kjo e ve ne nje
kontekst te caktuar ngjarjen) dhe per cfare qellimi. Eshte e rendesishme te theksojme se ky model eshte
i njohur ne studimet e komunikimit.

•Determinizmi teknologjik;
Zhvillimi teknologjik ndjek nje rruge te vetme pertej cdo ndikimi kulturor dhe politik , dhe nga ana tjeter
i imponohet ne nje menyre shoqerise qe ajo te zhvillohet me tej.

•Mc Luhan; Mediumi eshte mesazhi; duke permbledhur keshtu influencen qe ai i jepte tv por dhe
mjeteve te tjera elektronike ne formimin dhe stilizimin e mendimit. Kjo nenkupton qe perbajtja e
mesazheve ne nje shoqeri percaktohet nga mediat qe ajo shoqeri zoteron dhe mediat varen nga
teknologjia qe ato perdorin.

•Karakteristikat e medium; influencojne shoqerine me teper se sa mesazhi i percjell ne kete medium.

Mediumi nuk eshte i rendesishem per shkak te mesazhit por sepse mund te ndryshoje sjelljen tone,
menyren e te menduarit, jetuarit. Pra ky medium eshte me ndikues per kulturen tone sesa mesazhi qe ai
transmeton.

"Mjetet e perhapjes dhe komunikimit ne vend qe te jene neutrale ato percaktojne menyren e veprimit,
dhe te ndjerit."

•Teknologjite jane zgjatime te shqisave te njeriut. Teknologjite e reja dhe mediat e reja krijojne nje
realitet te ri per njeriun. Mjetet e komunikimin sipas Luhan e strukturojne shoqerine jo per arsye
ekonomike por per arsye shqisore (ndjesore) . Menyrat e perceptimit te njohjes jane instrumente qe
zgjasin shqisat e njerezve por ne kembim ato prekin personalitetin e perdoruesve sepse jane te se
njejtes natyre me ta. Njeriu nuk ka rruge tjeter vecse duke perdorur nje zgjatim te vetvetes ti
nenshtrohet asaj.

Teknologjia ndryshon pak nga pak raportet e shqisave dhe modelet e perceptimit por pa ndeshur pas
rezistencen me te vogel.

Media te ''nxehta'' dhe te "ftohta":

Media te ndryshme e terheqin njeriun ne shkalle te ndryshme.  Nje media e nxehte sipas Mc Luhan
kerkon me pak pjesmarrjeje te perdoruesit sepse mesazhi eshte me i qarte per tu kuptuar pa kerkuar nje
bashkeveprim te madh.

Psh;Kinemaja, radio, libri, telegrafi, fotografia.

Ndersa media e ftohte kerkon me shume bashkeveprim nga shikuesi,ngaqe mesazhi nuk eshte i qarte.
Pshb: televizioni, figurat apo imazhet, filmat vizatimore.

•Teknilogjia dhe etapat e historise;

Menyra e transmetimit te kultures ndikon mbi vete kulturen dhe e shnderron ate. Do te thote qe
nepermjet mediave Mc Luhan ben ndarjen e historise.

1-Periudha tribale- komunikimi gojor dhe ne nje bote qe pjesmarrja eshte shume e forte.

2- Periudha e shtypshkrimit- Periudhe nga varesia qe kishte vendosur fjala e folur, dhe kemi nje
tendence drejt individualitetit.

3- Periudha elektronike- nje rikthim i pjesshem i tribalizmit i imponuar nga audio vizualja.
Tek periudha 3 njerezit jane me aktiv dhe keshtu do krijohet nje komunitet i perbashket ku te gjithe do
jene ne kontakt me te njejtin informacion, do te krijohet nje kulture e re qe do ndryshoje ndasite
kulturore.

Mc Luhan perdori emrin fshat global per te perkufizuar kete situate.

•Ai ka marr kritika mbi ndarjen e media ne keto kategori dhe mbi  konceptin e zgjatimit te shqisave,
kritiket shtuan se eshte jo vetem zgjatim shqisor por social.

Socio komunikimi mbi Habermass

Hapesira publike!

Hiqe talk show hirshman format e Provojes publike.

Habermasi

Habermas pjestar i shkolles se Frankfurtit dhe eshte perfaqesues i brezit te fundit qe i jep nder kesaj
shkolle, i cituar pafund dhe pak i veshtire.

1. “Publiciteti sjell fundin e nje arbitraritet dhe irracional. “Me publicitet nenkupton
publiken. Pse ndodh kjo? Sepse sipas tij vendoset nje dialog ne sferen publike TE ARSYESHEM qe eshte
natyrisht si cdo dialog nderveprues dhe universal. Ky lloj dialogu do te synoje nje mirekuptim nje
konsesus te vullnetshem nje zgjidhje te arsyeshme duke i larguar njerezit nga privatija drejt publikes.

2. Vazhdues i shkolles se Frankfurtit. Prandaj kante njejtin koncept si shkolla e Frankfurtit.

Ai thote qe media ka nje anesi drejt interesave ekonomike te saj, anon nga komercialiteti dhe njelloi si
pararendesit e tij te Frankfurtit mendon qe mediat propogandon individualizmin dhe interesat e
konsumit. E kritikon median per te njejten arsye.

3. Koncepti i sociologut qe e shikon hapesiren publike me te gjere se komunikimi politik.

opinioni publik eshte me teper se ceshtjet politike.

4. Vlereson parlamentin si model diskutimi, sallonet moderne, kafenete, grupe te

ndryshme diskutime si letrare te fese etj. Keto kane burimet e rendesishme te demokratizimit* te sferes
publike.

5. Per aq kohe sa nderveprimi synon marreveshjen dhe mirekuptimin ne vend te arritjes se

objektivave individuale, nderveprimi njerezor eshte me teper komunikativ se sa strategjik*. Kemi dy lloj
veprimesh:

1. Veprime te orientuara per “sukses”.

2. Veprime te orientuara drejt “mirekuptimit”. E para ka qellime objektive personale pra suksese
personal. E dyta ka si qellim akte te marreveshjeve, te konsensusit. Ai i diferencoi dhe veprimet sociale
nga te tjeret.

6. Kete teori te tijen “teori te veprimit te komunikimit” ai e sheh si element thelbesor

shume te rendesishem gjuhen.
4 tipet idelae te veprimit social sipae Weberit.

1. Tradicional

2. Emocional

3. Racional

4. Racional- instrumental veprime te drejtuara drejt nje objektivi.

Sipas Habermas mund te themi qe zhvillimi i largoi njerezit nga dy te parat. I coi drejt treshit qe pak a
shume pati nje periudhe te gjate me vone shkon drejt racionaliteti burokratik. Kete proces Weberi e
sheh me pesimizem ndersa Habermasi thote eshte optimist. Sepse ai thote se nisem nga suksesi
personal por synoj mirekuptimin ndermjet tyre. ( shih skemen te leksioni)

Kriteri ideal kritik rregullues- ideja eshte mirekuptimi eshte i mundshem per aq kohe sa ky proces
nderveprues reziston ndaj pengesave, shtrengesave joracionale. Kete kriter ai e sheh si utilitar si te
dobishem qe individet ne nje hapesire publike ta perdorin per te refezuar apo pranuar pikepamjet e
tjetrit. Ne aspektin e vertetesise, te sinqeritetit te drejtesise, te fakteve dhe mbi te gjitha te arsyes. Ketu
dalim tek termi komunitet komunikues ideal. I pagjetur ne histori por mund te meret si shembull. Ky lloj
argumentimi mund te sherbeje si nje debat i frytshem

Per ekzistencen e institucioneve politike liberale demokratike bazohen ne arsye ne dialog e logjike. Por
ai konstaton se kjo demokraci liberale nuk eshte garanci qe do te lulezoje apo mbreteroje nje
racionalitet komunikativ. Po shkohet ne shoqerine e sotme thote Haberamsi drejt nje racionaliteti
strategjik dhe jo ideal. Pse? Sepse keto institucionet psj parlamenti jane uzurpuar nga forca e grupe
shoqerore qe primar kane interesat e tyre dhe jo te shoqerise.

Etika. Vecojme idealin iluminist i arsyes normative. Vecanarisht ne aspektin qe komunikimi

udhehiqet nga arsyeja qe mund te pranohet ose refuzohet nga tjetri. Eshte nje etike jo vetem
ndervepruese por dhe praktike.

Sfera publike sipas Nancy Fraser

1. Per Habermas kur hyn ne sferen publike do te thote te lesh menjane statusin social pra
ska rendesi nga vini e ca jeni. Fraser thote jo, sepse ketu ekzistojne grupe te dallueshme sociale* qe i
kundervihen kesaj hapesire publike.

2. Habermasi thote se sfera publike synon nje konsesus homogjen. Fraser thote jo nuk
behet fjale per konsesus homogjen. Kjo demokraci nuk ka nevoje per konsesusit homogjen. Arrihet me
KOMPROMIS qe mendojne pra kunder njeri tjetrin por bejne kompromis.

3. Habermas thote diskutimi ne sferen publike le jasht sferen private. Fraser thote se te
gjitha ceshtjet mund te diskutohen. Nuk ka me privatee!

4. Habermas thote se duhet ndare shteti nha shoqeria civile. Fraser e njeh kete ndarje por
nuk eshte E QARTE kjo ndarje, kufijte jane te turbullut.

--

Modeli i komunikimit Umberto Eco

Filozof shkrimtar lingusit shum i njohur, Eco e zgjeroi modelin e komunikimit duke e pare mesazhin te
lidhur me influenca nga derguesi e nga marresi. Influenca te tilla si paragjykimet rrethanat, paqartesi ne
kodim, ne interpretimin e konotacioneve dhe nivelin e njohurive.

Duke thene se Xhon Fisket ka rendesi modei i zgjerimit te tij se ne nje kohe kur komunikimi masiv
shikohej si nje manifestim i nje dominimi te forcave qe kontrollojne mesazhet e dergimin e tyre ai i njeh
marresit lirine e interpretimit te mesazhit. Thene ndryshe, mund ti shpetosh qellimit te ktyre mesazheve
dhe mund t’i interpretosh ne menyra te tjera, pra kemi nje liri nga qellimi i nje ckodimi uniform. Dhe kjo
drejtohet kunder strategjise se bombardimit te masave te gjera te njerezve te komunikimit masiv.

Derguesi duke ju referuar kodeve te presupozuara dhe nenkodet qe ai perzgjedh si dhe rrethanave
perkatese percjell nje mesazh nepermjet nje kanali. Ky konsiderohet burim i informacionit. Marresi mer
mesazhin dhe duke ju referuar kodeve te tij dhe rrethanave qe mund te jene te ndryshme nga te
derguesit nenkodet interpreton kte mesazh.

Dhe duke iu referuar kodeve TE TIJ dhe rrethanave qe mund te jene te ndryshme nga te derguesit,
nenkodet interpeton kete mesazh. Eco thote qe teksti i mesazheve eshte nje bashkekzistence e kodeve
dhe nenkodeve. Kemi nje shkeputje te tekstit nga qellimi autorit cka jep mundesi interpretimi, sjell nje
liri ne interpretim. Madje ai shkon me tej ku thote mesazhi eshte si nje lloj forme e zbrazet te ciilit mund
t’i japim kuptime te ndryshme te mundshme. Pikerisht kjo pasuri e mesazhit ne vetvete eshte burim
informacioni. Ideja eshte qe marresit apo lexuesit apo degjuesit nese jemi mesazh zanor, mund te
pasurojme tekstin me kode nenkodet qe perdoren duke patur parasysh rrethanat, ose dhe thjeshte
mund te *devijoje ne interpretime. Keto devijime ai i sheh si “tradheti te qellimit te derguesit”. Por nuk i
percepton si nje gje negative. Ne keto raste ai e quan nje lexim te paparashikuar apo nje zhurme.
Mesazhi shnderrohet ne zhurme. Jane pikerisht niveli nenkodeve i rrethanave, i njohurive dhe logjikes se
marresit qe ndryshojne permbajtjen e mesazhit. Ai thote ka dy lloj lexuesish

1. Lexues naiv- qe jane te pershtatur me permbajtjen semantike te tekstit.

2. Lexuesi kritik- qe sipas Ecos pershkruan sqaron gezohet me te dhenat e tekstit. Natyrisht eshte nje
nivel me i larte lexuesi. Ai kap te dhena qe lexuesi i pare nuk i kap dot. Vijme gradualisht tek
interpretimi.

Kemi 3 ceshtje te interpretimit;

a) qellimi autorit

b) qellim te tekstit pra e ndan autorin nga teksti

c) lexuesit. Ky e hapi tekstin, ben pjesmarres lexuesin flet per limite dhe kufizime te interpretimet nga
marresit, te kuptimit dhe interpretimit nga lexuesit.

Ai thoshte qe nuk duhet te citojme nga libra te perkthyer vetem nese jane gjuhe te rralla.

Te Eco eshte shume e rendesishme liria e interpretimit.

Carls Sanders Pierces percaktoi dhe u mor me studimin e shenjes si nje gje qe tregon dicka per dike. Ai e
kategorizoi shenjen ne tre tipe kryesore:

1. Ikona - kjo ngjason me objektin.

2. Indeksi- shoqerohet me nje objekt referues. Psh tymi tregon se ka zjarr
3. Simboli- qe kw te beje me objektin vetem ne menyre konvencionale.

Pra ideja e tij eshte qe shenja nuk ka asnjehere nje kuptim perfundimtar pra te dhene njehere. E mire
për gjithmone. Kuptimi shenjave ndryshon dhe pasqyrohet pra nese te gjithe e ndryshojne nuk eshte
problem te ndryshoje emri objektit a dicka tjeter.

KOMUNIKIMI POLITIK ( te provimi perfundimtar)

Komunikim e nje term tjeter politik. Njeri me i veshtire se tjetri per tu perkufizuar. Mund te
perkufizohen me nje kendveshtrim, por eshte e veshtire qe nje perkufizim te na jape te plote konceptin.

Psh. Politika, ky term nenkupton pjesmarrjen. Me vone u largua nga pjesmarrja e shkoi te institucionet
tashme eshte e lidhur me shtetin per shkencat politike. Per ne sociologet jo sepse se shohim si objekt
por psh politika arsimit etj, pra me zgjedhjen e problemeve.

Chaffee thote se komunikimi politik ka te beje me rolin e komunikimit ne procesin politik. Nga ana tjeter
Brayan McNair ka nje perkufizim tjeter komunikim i qellimshem rreth politikes. Perkufizimi perfshin te
gjitha format e komunikimit te ndermara nga politikanet.

2.Komunikimi e adresuar te politikanet

3.komunikimi rreth aktoreve prw politikaneve dhe veprimtarise se tyre.

Ketu eshte i perfshire i gjithe diskursi politik.

Ajo qe mungon ketu eshte komunikimi nderpersonal (i qytetareve) sepse ne nje fushate zgjedhore eshte
e rendesishme transmetimi ideve mes njeri tjetri te populli.

Ne pranojme nje parim tjeter pra ne ndikohemi nga njeri tjetri.

Ne kuptimin e komunikimit politik kemi disa momente

1. Eshte proces si cdo komunikik qe kemi shpjeguar dhe si i tille ka elemnte, dergues marres etj

2. Mund jete i qellimshem ose jo

3. Efekti i tij shtrihet ne nivele te ndryshme

Nje tip komunikimi politik eshte dhe komukimi politik i drejtperdrejte me qytetaret. Ne formen e
takimeve individuale qofte dhe ne grupe por pa media eshte ideja.

Komunikimi politik eshte pjese e rendesishme e sistemeve mediatike dhe politike. Keto sisteme
mediatike ka shume forma zgjedhjeje dhe ka nje konkurrence te forte. Kjo sepse per te terhequr
vemendjen tone. Sistemi politik eshte i zhvilluar drejt nje sistemi te qeverisjes lokale apo vendore,
rajonale, kombetare dhe nderkombetare. Ndaj komunikimi politik i perfshin te treja nivelet e politikes.
Edhe qeverisjen vendore edhe kombetare edhe nderkombetare.

Elementet e komunikimit politik.

Tre elemente:
 1. Organizatat politike- aktoret politike

2. Audienca

3. Media

Pjesa me e rendesishme e ngjarjeve politike vjen te publiku gjere nepermjet mediave, dhe nga ana
tjeter, “vetem nje ekzagjerim i vogel te thuash qe nese nuk ekziston ne media nuk ekziston politikisht”

Po fokusohemi te komunikimi politik publik jo personal nga kto 3 elemente qe permendem dhe
nderveprimi tyre eshte jashtzakonisht i rendesishem.

Aktoret politike- do te vecojme partite politike. Sepse per keto parti eshte e rendesishsme angazhimi
qytetareve ne politike, thirrin qytetaret e i angazhojne. Aftesia per te komunikiar me to per ti marre
votat. E realizojme ne menyra te ndryshme po kryesore eshte media. Komunikimi intensifikohet me
fushata zgjedhore.

Organizata publike- nenkupton pra organizata jopartiake pra nuk jane parti por kane the objektiva
politike psh sindikata OJQ.

Tre kategori :1. Sindikata2. Gr e konsumatoreve. 3. Shoqata profesionale dhe te tjera.

Ne keto organizata e perbashket nuk eshte ideologjia. Ketu bashkohen nga disa tipare qe lidhen me
situaten e anetareve. Thene kjo qe qellimi ketyre organizatave

1. Te zgjedhin probeleme te praktike te anetareve,

2. Te influencojne opinionin publik per nje problem te vecante te tyre.

Grupet e presionit - jane jopartiak. Njihen si grupe te ceshtje specifike. Mbeshtetja e tyre eshte jashte
ndarjeve partiake. Grupet e presionit jane me pak te institucionalisuara pra me seli me zyra etj, me pak
edhe te hapura politikisht dhe meren me ceshtje specifike. Psh levizja ambientaliste. Ne varesi te statusit
marin me pak financime dhe si rrjedhim perdorin teknika me te lira te komunikimit. Psh protesta.

Te aktoret politike fusim dhe organizatat terroriste, kne aktore politike por jo partiak. Perfshin te gjitha
grupet qe per te arritur objektivat e tyre perdorin taktika terrori psh bombardime vrasje etj e vecanta
ketu eshte qe ato kerkojne me ngulm vemendjen e medias per te bere te njohur ekzistences e tyre si
dhe synimet qe duan. Ne kete aspekt do thonim qe terrori eshte krahas te tjerash nje forme e
komunikimit politik qe zhvillohet jashte sferes se procedurave kushtetuese. Si i tille ka kuptim vetem *
nese i transmetohet nepermjet medias nje audience masive. Nese nuk raportohet. Nuk ka asnje kuptim
social nese nuk kthehet ne media.

Teorite semiotike.
E quajtur dhe semiologji, ne thelb eshte studimi i shenjave. Fillimisht ka qene nje studiues De Sosyr e ka
percaktuar si studimi i jetes se shenjave brenda shoqerise. Umberto Eco thote se semiotika meret me
cdo gje qe e konsideron si shenje.
Semiotika perdor semantiken, sintaksen dhe pragmatiken.

Semantika- ka ne fokus marredhenien e shenjes per ate qe qendron kjo shenje pra per obejktin.

Sintaksa- studion keto marredhenie formale dhe strukturore ndemrjet shenjave.

Pragmatika- studion lidhjet e shenjave me interpretuesit.

Semiotika ndihmohet nga keto te treja. Meret me analizen e tekstit. Teksti mund te jete verbal ose jo
dhe ne cdo medium mjafton qe te jete konkret pra te jete i shkeputur nga derguesi dhe marresi te kete
ekzistence te veten objektive.

Eshte e rendesishme ne disa teza psh

Teza qe nuk ka nje ekzistence te pavarur objektive nga interpretimi njerezor. Thene ndryshe, realiteti
eshte nje sistem shenjash.

Teza qe thote se shenja nuk jane ato qe duken. Ne mund t’i denatyralizojme ato.

Konotacion - kur nenkupton dicka tjeter qe mund te ishte ne pamje te pare e fshehur.

Denotacion - kur nenkupton ekzaktesisht ate qe thua

Burri po pinte vere qetesisht- burri po pinte pa bere zhurme. Ky eshte kuptimi pare. Pra denotacioni

Fjala qetesisht lidhur me alkolin sikur nuk shkon. Perdorimi i keeaj fjale te krijon nenkuptimin qe burri
ishte i vetmuar. Pra mund jete konotacion qe burri po pinte i vetmuar.

Donotacioni eshte kuptimi i pare i fjales

Konotacioni i referohet lidhjeve te nje fjale dhe gjendjeve emocionale qe ka nje fjale e caktuar.

Modeli gjuhesor i Ferdinand Saussure

Linguisht shume i njohur.

Sosyr e trajtoi gjuhen si nje sistem te shenjave dhe ky interesi ne strukturen e perdorimit te shenjave e
lidh semiotiken me strukturalizmin. Prandaj e cilesojne jo vetem si nje nga eterit e gjuhesise por dhe nga
eterit e strukturalizmit. Modeli i tij mbeshtetet mbi konceptin e kodit gjuhesor. Sosyr, ka nje vizion te
gjuhes si te prodhuar nga shoqeria, rrjedhimisht ajo eshte e jashtme per individin. Eshte e pavarur dhe
autonome. Pra nga njera ane gjuha na lejon te shprehemi dhe nga ana tjeter duke reflektuar karakterin
shoqeror te saj ajo vendos shtrengesa mbi individin. Sosyr meret me gjuhen dhe jo me te folurin
individual sepse duke shkeputur gjuhen nga te folurit individual, ne te njejten kohe shkepusim

a) ate qe eshte shoqerore nga ajo qe eshte individuale.

b) ate qe eshte thelbesore nga ajo qe eshte e dores se dyte, aksidentale. Po e shkepute gjuhen nga te
folurit gjuha behet celesi i kuptimit *te fenomeve te komunikimit.

Sosyr e koncepton shenjen te ndare ne dy pjese te pavarur.

1- shenjuesi- qe eshte mbartesi i kuptimit pra fjala apo fjalia

2- i shenjuari- qe eshte kuptimi i fjales.

Ne kete konceptim i shenjuari pra kuptimi ka dy momente qe eshte denotacioni dhe konotacioni.

Konotacioni eshte kuptimi tjeter. Ky ky i fundit na con ne nje shenje tjeter ku ndahet ne i shenjuari dhe
shenjuesi.

Psh trendafil- shenjuesi fjala trendafil, i shenjuari lulja trendafil- denotacioni- nje lule,- konotacioni-
pasion , pasioni te con ne nje fjalentjeter i kuq dhe ajo do ndahej prap i kuq dhe ngjyre.

Projekti i Sosyrit synon te qartesoje rregullat e funksionimit te gjuhes qe eshte sintaksa. 2. Te krijoje nje
teori te shkembimit te kuptimeve.

Roman Jakobsov
Nje nga tezat qe u mbeshtet qe ne “raport me gjuhen te gjitha sistemet e tjera te simboleve, rrjedhin
prej saj ose jane te parendesishem.”

Gjuha si mbartes kryesor i informacionit per te eshte instrumenti kryesor i komunikimit. Rrjedhimisht
semiologjia bie te shkenca e gjuhes. E rendesishme per te eshte qe te gjitha gjuhet kane nje truall te
perbashket . Nga ky arsyetim, Jakobson jep nje model komunikimi ne mbeshtetje dhe ne terma gjuhesor
duke sjelle dhe elemenete te ri si emocioni pasioni.

Ne skemen dergues marres ai shto tre te tjera kontekst kontakt kod. Derguesi nis nje mesazh qe ka nje
permbajtje qe marresi duhet ta marre nepermjet nje kontakti qe eshte kanali, media ka nevoje per nje
kod te perbashket dhe vendoset nje lidhje psikologjike qe mban nderguesin dhe marresin ne
komunikim. Ai flet dhe per 6 funksionet e ketij procesi.

Funskioni referencial- ka te beje me kontekstin

Funksioni emotiv- ka te beje me derguesin.

Funksion konativ- lidhet me marresin.

Funksion fativ- menyra si lidhen aktoret si komunikojne midis tyre.

Funksion metalinguistik- lidhet me verfikimin e rregullave te gjuhes dhe

Funskion poetik- me figurat stilin qe perdoret.

Mesazhet qe orientohen nga konteksti, jane kryesisht te karakterit referues per te thene qe tregon drejt
objekteve jondrejt shenjave linguistike. Perdor termin njohes per te bere nje dallim nga termi
emocional.

Duhet thene qe asnje mesazh sipas skemes nuk kufizohet vetem ne nje prej tyre. Sipas tij ne nje mesazh
ne i kemi te gjashta funksionet por prania e tyre eshte ne shkalle te ndryshme. I ve rendesi permbajtjes
dhe funksionit poetik.

Zgjeron funksionet e komunikimit.

Eshte disi arbitrar sepse ka zgjedhur 6 mund te Zgjidhte me shume a me pak dha nje kuptim per anen
poetike por ate mund edhe ta perkufizosj ndryshe pra ne kte sens ka probleme.

Roland Barthes
Linguist francez. Analizat i investigon ne shoqerite borgjeze dhe percillte vlerat e kesaj shoqerie
nepeemjet reklamave, miteve e perdori kete semiotiken si nje teknike investiguese. Dhe arriti ne
perfundimin se mitet ne shoqerine borgjeze realizohen nepermjet konotacioneve. Psh nje foto nje imazh
i nje shisheje vere. Fillimisht i jep imazhin e nje pije alkolike si i tille dhe i demshem por konotacioni i saj
eshte nje eksperience clodhese e shendetshme. Ketu kemi nje percjelle te nje prej vlerave te borgjezise
qe e ka veren aq shume perzemer.

Motivet e manipulimit sipas Barthes varionin qe nga deshira per te shitur (shoqeri konsumi) tek qellimi
pee te ruajtur status quon, gjendjen ekzistues te sistemit qeverises. Ketu ne kete konceptim Barthes
afrohet me Marksizmin. Ka nje liber te njohur “vdekja autorit” ese e shkruajtur ne 1967 ku kundershton
ate kritiken letrare te deri atehereshme qe mendonte se ne analize te nje teksti, ka rendesi qellimi apo
biografia e autorit. Ai qendron mendimit se shkrimi dhe krijuesi nuk ka lidhje. Sepse po ta lidhesh tekstin
me nje autor e ke kufizuar interpretimin e tekstit.

Ai aplikoi rregulla lingustike ne kodet kulturore te pergjithshme. Ne analizat e tij semiologjike per
proddukte kulturore masive ai foli prr kater elemente qe krijojne procesin e analizave te tilla.

1. Kategorite e gjuhes dhe ligjerimit.

2. Shenjuesi dhe i shenjuari

3. Sintagma dhe sistemi

4. Dentacioni dhe konotacione

Miti- ai e koncepton mitin si sistem komunikimi. Keto konotacione qe bejne mitin lidhen me besimet, me
ideologji, me qendrimet te grupeve te formacioneve sociale. miti eshte kuptimi ne nivelin konotativ kur
konotacioni eshte bere i natyrshem kur eshte pranuar si normal si natyrale atehere kemi nje mit.

Pare ne kete kendveshtrim ky konotacioni qe behet i natyrshem miti eshte nje krijim kulturor. Miti ben
dicka te padiskutueshme, jo duke e maskuar ate por duke e natyralizuar ate.

Miti nuk eshte vetem nje mesazh,por nje mesazh qe eshte politik nepermjet depolitizimit te tiij.

Miti e kthen historine ne esence, kulturen ne natyre, erreson e fsheh rolin e njerezve ne prodhimin e
miteve, si dhe kapacitetin e tyre per ti ndryshuar kto mite. Miti e fshin historine.

Ka nje skeme. Ktu jane dy elemente kryeseore elementi i gjuhes e i mitit, roli qe ka gjuha ne krijimin e
mitit.

Ne politike ka nje proces qe quhet procesi i krijimit te agjendes politike.

Nje agjend eshte nje hierarki prioritetesh

Nje liste per ceshtjet qe qe trajtohet te klasifikuar sipas rendesise. Per te zbuluar agjendej e medias
shohim temat e trajtuara gjate nje periudhe. Per te zbuluar agjenden e njerezve sondazhe anketa.

Veme re nje lloj ngjashmerie qe na flet per nje marredhenie ndikimi. Sipas kesaj teorie, masmedia jane
ato qe percaktojne se cilat tema do te konsiderohen si te rendesishme ne nje kohe te caktuar.

Rrjedhimisht, ato percaktojne rendesine e ketyre temave per opinionin publik.

1. Nepermjet sasise se informacionit per nje teme.

2. Struktures se perdorur, vendit psh eshte ne krye te faqes a ne fund. Titujt, fotot, grafite.

3. Dimensioni qe i japim konfliktit te perfshire ne kete artikull.

4. Efekti i kohes. * per sa kohe e mbajne ngjarjen te pranishme ne publik.

Sipas Bernard Cohe * “mediat nuk na thone cfare duhet te mendojme, por per cfare duhet te
mendojme.” Luajne nje rol te madh mediat gjithmone, jo mbi menyren e te menduarit por mbi objektin
tone te te menduarit.

Mundesia e mediave per te futur nje teme ne rendin e dites ne opinionin publik varet nga disa faktore:
nga situara shoqerore (psh, kohe krize eshte kohe ekonomike e keqe kohe zgjedhjesh perplasjesh ndikon
ndryshe nga nje kohe e qete) 2, nga reputacioni dhe popullariteti organit te medias.

Nga predizpozicioni i individeve per te pranuar nje gje te tille, a pranojme cdo gje apo jo. Kjo ndodh
ne njensituate te caktuar e nje kohe te caktuar.

Nese ne nje shoqeri ne nje kohe te caktuar kemi vlera etike morale jo solide atehere rritet mundesia
e ndikimit te mediave. Mendimet e autoreve jane nga me te ndryshmet, psh ka autore qe e pranon
kete influencim por mund te vije vetem ne kushte te caktuara. Te tjere thone qe nje rendesi te
madhe ne kete raport luajne lideret dhe opinioni publik.
Ka kritika sepse thone qe ka agjenda te tjera te cilat duhet te meren parasysh psh ajo e politikaneve.
Ideja eshte qe te nderthuren keto elemente pra agjenda e politikaneve medias publikut. Ceshtje
duhet te jete kjo: a jane qytetetaret te afte qe te mos ndikohen nga agjenda e medias, sepse ato
kane edhe vlerat dhe informacionet e tyre pra kane sistem brenda vetes.
Nje element tjeter eshte se ne raste te caktuara agjenda e medias pra imponimi ka efekt te kundert.
Pika e fundit ka te beje me ceshtjen e besimit te shoqerise ne objektivitetin dhe profesoonalizmin e
medias.
Teoria e spirales se heshtjes.
Teoria thote qe mediat nderhyjne ne hapesiren sociale duke kufizuar larmine e opinioneve.
Pikenisja ketu eshte qe individet jane te izoluar dhe te frikesuar. Mungesa e kontakteve personale
do te thote ne nje kendveshtrim te caktuar mos njohje opinionesh qe do tr vinin nga keto kontakte.
Individet qe jane te izoluar nuk kane kontakte te shumta e kto do te kapen pas opinionit te
pergjithshem, apo prirjes ku shkon shumica qe te mos jene kunder rrymes qe mbizoteron. Ky
fenomen eshte i njohur me termin Band -wagon qe shqip eshte te kapesh trenin ne ecje.
Po mediat c’hyne ketu?
Mediat jane mekanizmi, mjeti qe na ben te njohur keto prirje te shumices. Ne media jane te
pranishem politikane, analiste, njerez te opinionit publik te cilet na ndihmojne ne perceptimin dhe
njohjen e opinioneve pergjithesuese. Atehere individet i largohen debatit dhe kapin trenin qe ka
nisur. Duke u futur keshtu ne spiralen e heshtjes.
Ne kete kuptim, mediat na thone ate qe duhet te mendojme*.
E gjitha kjo vjen nga mungesa e njohurive dhe nga konformizmi i njerezve. Sipas kesaj teorie njerezit
e kane me te lehte konformizmin ne shoqeri madje shperblehen per kete se sa te kundervihen per
te cilet paguajne nje cmim. Rrjedhimisht njerezit do te shkojne te opinioni i pergjithshem. Ne kete
menyre ato behen me te pranueshemm ne shoqeri, integrimi social eshte me i lehte.

Sipas Elisabeth Newman njerezit vrojtojne, shohin kush mendim eshte me ngritje dhe kush eshte ne
renie. Ata qe ngrihen dhe flasin me nje ze me te fuqishem seç jane realisht, kurse ato qe bien kane
tendence ta ulin zerin te shkojne drejt heshtjes. Ketu kemi nje iluzion, shumica genjen veten per
dimensionet e saj.

Procesi i spirales se heshtjes mund te filloje ne tre rrethana te caktuara

1. Kur behet fjale per mendime apo qendrime jo te qendrushme , pra shoqeria eshte ne
transofrmim.
2. Kur behet fjale per qendrime te karakterit moral.
3. Kur behet fjale per procese ku massmediat mbajne nje qendrim te identifikueshem. Qe dmth
massmedia per nje ceshtje te caktuar jane te prere qe kjo eshte e mire apo e keqe. Kur jane kaq te
fuqishme njerezit tentojne te shkojne te e mira.

Opinioni publik mund te afrohet ose te distancohet nga opinioni paraprak i mediave. Kur largohet,
flitet per ate qe e njohim si klime te dyfishte opinionesh.

Edhe per kete teori kemi kritika

1. E zbeh rolin e minoriteteve. Nje shoqeri te caktuara ka nje ze te fuqishem dhe kontribuon.
2. Ne individe te caktuar nuk aplikohet kjo teori pasi jane te ndryshem ngs njeri tjetri dhe ta
shtrijme pak me tej se situata tenjejte ne vende te ndryshme eshte e ndryshme.

Frame theory- teori kornize, kuader ose strukture.

Mbas nje deshtimi te teorise se agjendes, erdhi Goffman me frame theory, ka disa kuptime fjala
frame. Te nje strukture baze qe nenvizon ose mbeshtet nje sistem nje analize nje koncept ose dhe
nje tekst. Eshte nje qasje teorike por edhe nje metode kerkimi me nje perdorim shume tr gjere ne
studimet sociale pergjithesisht komunikimi. Eshte procesi nepermjet te cilit nje burimi i komunikimit
psh nje organizate mediatike percakton dhe nderton nje ceshtje te caktuar qe mund jete politike
polemike publike.

Kjo teori sipas nje autori vepron ne kater menyra:

1. Percakton problemet,
2. Nxjerr shkaqet
3. Mban nje pozicion moral (gjykim)
4. Sygjeron zgjedhjet (ligjore)
Kto ishin kto kornizat e gazetarit.
Kemi tezat kryesore ose kuadri apo skeleti, struktura e nje ngjarje keto kulme
Formojne nje sistem.
Nga kjo pikepamje keto teza formojne nje sistem procesi i komunikimit eshte nje sistem i tille. Pikat
themelore te nje procesi te komunikimit pra dergues mesazh marres e krijojne kulmet e procesit te
komunikimit.
Eshte nje art qe kerko nje perdorim te mire te gjuhes te retorikes. Eksperienca e gazetarit mbetet
ne subkoshiencen e tij mbeten te regjistruar dhe luajne nje rol te rendesishem ne seleksionimin dhe
pergatitjen e informacioneve me vone.
Termi frame mund te kete lidhje edhe me nje ngjarje te vetme, sepse nje ngjarje specifike mund te
kete nje kuader specifik te vetin te interpretimit. Ky kuader ekzistues, i ndihmon per seleksionim por
edhe per skemen e interpretimin te tyre.
Seleksionimi, si nderhy te lajmet
1. Cilat ngjarje do zgjidhen si te rendsishme nga nje gazetar
2. Cfare aspektesh te nje ngjarje do zgjifhet per te struktuar informaiconin
3. Ne cfare tematike vendoset ngjarja pasi ajo behet percaktuese.
4. Mbi ckritere meret vendimi qe nje ngjarje te kthehet ne lajm.

Per ngjarje te zakonshme keto frames jo vetem e lehtesojne punen e gazetarit por kane dhe nje
efekt stabilizues ne teresi per shoqerine. Sepse edhe ne ka gjasa te kemi te njejtat frames si nje
gazetar. Por ngjarjet e jashtezakonshme kerkojne frames te reja nuk mund ti raportosh me frames
te vjetra dhe jo vetem qe kerkojne te reja por edhe i ndryshojne perjetesisht te vjetrat.
Pra ndryshon rrjedhimisht dhe rendesia pasi ndryshon frames per nje ngjarje gjithashtu dhe
frekuenca e lajmit pra jepen me shpesh, ndryshon dhe menyra pasqyrimit dhe interpretimit.
Frames ne media e te publikut a jane njesoj ? Po
Ka ndikime te njera tjetra por ky i fundit ka dhe kornizat e veta te menduarit dhe ky lloj kuader apo
frame e publikut varet shume ngs niveli i informacionit qe nga vete e mediat e mer, nga
shumellojshmeria e informaciont, nga ndjeshmeria jone per nje çeshtje te caktuar.

Teoria hendekut te dijeve

Filip e formuloi kete teori. Eshte ne nivel hipoteze.

Ideja eshte qe rritja e ofertes te komunikimit masiv sjell thellimin e hendekut te
informacionit(dijeve) ndermjet segmenteve shoqerore te privilegjuara (pra kannjenstatus me te
larte ekonomik) dhe atyre jo te privilegjura. Pasi shtresat e para kane mundesi ta marrin dhe ta
perdorin me mire informacionin e ri.
Thene ndryshe perdorimi i mediave e thellon kete hendek midis dijeve e segmenteve sociale.
Ne kete teori kemi mediat lidhjet midis mediave dhe me nivelin e informimit te njerezve.
Nje studiues i njohur zviceran beri nje studim dhe konkludoi te kunderten e kesaj teorie. Ai thote se
shfrytezimini mediave e ngushton hendekun e dijeve.
I dituri pra i priviligjuari mer shume pak nga kjo teknologji e re sepse ai eshte pothuajse afer tavanit
dhe ska cte mari me.
Ai qe sdi ose di pak ai thellon e mbushtet me njohuri .
Nje autor tjeter thote se ka disa faktore influencues ne kuader te teorise
1. Permbajtja ne kuptimin qe:
a) temat qe prekin gjith shoqerine
b) Tema qe lidhet me konfliketet sociale
c) tema qe lidhen per interesa te perbashketa
d) luan dallimi teme kombetare apo lokale

2. Organi i medias
a)Zvogelohet hendeku i dijeve kur eshte nje organ i medias elektronike e jo e shkruar.
b) zvogeelohet hendekun kur kemi kanale informatike jomediatike.
c) thellohet kur futem ne perdorim mediat e reja.

3. Konteksti shoqeror
Ka mendime te ndryshme si ndikon nje tipar , sa homogjene eshte nje shoqeri ne lidhje me sasine e
burimebe te infos

4. Prezantimi, publiciteti
Sa para harxho si prezantohet.

5. Marresit
Ka shume rendesi antaresia ne organizada te ndryshme sociale
Nese jeminmente informuar a do jemi me kompetente per te gjykuar politiikisht?
Kjo forme apo menyre nuk nxit nivelin e dijeve mbi politiken madje mireinformimi ben efekt te
kundert sepse ndiqen ceshtje jo te rendesishme qe lidhen me interesante caktuar dhe po beheninte
informuar si duan ato.
Duhet pare filtri i informacionit.

Dhuna ne media
Ka apo ska dhune ne media?
Po, ka!
A eshte e lidhjes shkak-pasoje dhuna ne media me dhunen reale?
Jo nuk eshte, mungojne evidencat per te arritur ne nje konkluzion te tille.
Dhuna eshte komplekse qe do te thote qe dhuna nuk mund te shpjegohet dot me nje faktor te
vetem pra nuk mund te themi dot qe televizioni, mediat shkakton dhunen te njerezit. Dhuna nuk
eshte autonome, nuk eshte e pavarur. Ndodh ne individe te cilet jane te ndryshem pra pasojat, ne
mjedise te ndryshme.
Nuk eshte e pavarur, nderthuret me faktore tjere.
Kur dhuna ne media ka pasoja me te renda?
-Njera psh eshte kur nje shoqeri ecen me nje shpejtesi te madhe.
-kur ka nje ndarje te thelle midis botes reale dhe ideale. Kur keto jane gjera teper te ndryshme nuk
arrin dot individi ti bashkoje njeri me tjetrin.
-psh nese marim rastin e femijeve kur TV zevendeson institucione te tilla si familja apo shkolla.
-kur nje shoqerie i mungojne personalitetet, njerezit me peshe. Burrat dhe grate te urte dhe te
mencem.

Per sa i perket femijeve kujdesi nuk eshte kurre i tepert. Por thene kjo per disa femije ne kushte te
caktuara kjo dhuna ne ekrane eshte e demshme por, per femije te tjere ne te njejtat kushte mund
te mos jete e demshme. Per te paret qe permendem, ne kushte te tjera mund te mos jete e
demshme dhe per keto femije. Cka na tregon se jane faktore te tjere shume te rendesishem
Faktore sociale jane shume te rendesishme si familja, shkolla, ambienti ku kalojne kohe femijet,
Ana psikologjike- shendeti mendor.
Do ta konkludojme pjesen e dhunes me dy elemente
1.Asnje qendrim ekstrem nuk eshte i provuar. Qendrike ekstreme psh dhuna ne tv ska ndkim te
femijet
2.Dhuna ndikon aq shume aa sduhet shohi asgje.
Mungesa e provave gjithashtu sdmth se ska rrezikshmeri.
Dhuna ne ekrane televizive eshte nje faktor qe mund te ndikoje ne rritjen e shfaqjes se dhunes dhe
agresionit te individi.
Dhuna politika qe shikohet ne emisione eshte pozitive dhe negative.