AUDIO SCRIPT VIDEO

LOGOS
OBB

ANG PROGRAMANG ITO AY HATID SA

INYO NG DEPARTMENT OF
AGRICULTURE – AGRICULTURAL CREDIT
POLICY COUNCIL O ACPC NA
NAGLALAYONG MAGBIGAY NG
KARAGDAGANG KAALAMAN TUNGKOL SA
WASTONG PAGGAMIT O PAMAMAHALA
NG   PANANALAPI O PINAGKAKAKITAAN
NG MGA MALILIIT NA MAGSASAKA AT
MANGINGISDA UPANG MAITAAS ANG
ANTAS NG KANILANG PAMUMUHAY.

MAHALAGA ANG PAKSA NA ATING

TATALAKAYIN NGAYONG ARAW. ITO AY
ANG “LEADERSHIP IN FARMER AND
FISHER FOLK ORGANIZATIONS:
(GOVERNANCE AND MANAGEMENT)”

ANG LAYUNIN NG TALAKAYAN NATING

ITO AY MAUUNAWAAN NATIN ANG MGA
SUMUSUNOD: 1. UGALI AT KATANGIAN
NG MGA LEADERS AT MANAGERS O
TAGAPAMAHALA; 2. ANG GOOD
MANAGEMENT AT MGA PRINSIPYO NG
LEADERSHIP; 3. ANG IBA’T IBANG
LAYUNIN AT RESPONSIBILIDAD NG MGA
MANAGERS SA KANILANG
NASASAKUPAN; AT, ANG MGA AREAS
KUNG SAAN MAAARING GAMITIN ANG
MAHUSAY NA PAMAMAHALA AT MGA
KASANAYAN SA PAMUMUNO UPANG
MAPABUTI ANG MGA OPERASYON NG
ORGANISASYON.

PAGKATAPOS NATING MAUNAWAAN ANG

MGA NABANGGIT, LAYUNIN DIN NG PAG
AARAL NA ITO NA MATUTUTO TAYO NA
MAGHANDA NG ISANG PLANO SA MGA
ESTRATEHIYA O PAMAMARAAN UPANG
ANG LEADERSHIP AT GOOD
GOVERNANCE PRINCIPLES AY ATING
MAGAMIT AT MAISAGAWA SA TRABAHO
AT SA ORGANISASYON
MAGANDANG ARAW PO, AKO SI
__________________ AT ANG PAKSA NA
ATING TATALAKAYIN AY PATUNGKOL SA
“LEADERSHIP IN FARMER AND FISHER
FOLK ORGANIZATION: (GOVERNANCE
AND MANAGEMENT)”

SIMULAN NATIN ANG DISKUSYON SA

UNANG BAHAGI NG ATING PAKSA. ANG
LEADERSHIP AT ANG MGA KATANGIAN
NITO.

ALAMIN MUNA NATIN KUNG ANO ANG

KAHULUGAN NG LEADERSHIP

ANG LEADERSHIP AY KARANIWANG

TINUTUKOY BILANG PAG-IMPLUWENSYA
SA IBA NA KUNG SAAN KUSANG-LOOB
NA MAGTRABAHO ANG MGA KASAPI
TUNGO SA PAGKAMIT NG MGA LAYUNIN.

SAMAKATUWID, ANG LEADERSHIP AY

NANGANGAHULUGAN NG PAGBIBIGAY
NG MALINAW NA DIREKSYON PARA SA
MGA NASASAKUPAN, AT PAGKATAPOS
AY GAGAMITIN ANG LAHAT NG
AWTORIDAD, KARISMA, AT MGA
KATANGIAN UPANG HIKAYATIN ANG
MGA NASASAKUPAN NA SUMUNOD AT
SUMALI SA PAGKAMIT NG MGA LAYUNIN
NG NAMUMUNO.

ANG LEADERSHIP AY ANG PROSESO DIN

NG SOCIAL INFLUENCE KUNG SAAN ANG
ISANG TAO AY MAAARING HUMINGI NG
TULONG AT SUPORTA NG IBA SA
PAGSASAKATUPARAN NG ISANG
KARANIWANG GAWAIN.

AYON NAMAN KAY ALAN KEITH OF

GENENTECH, LEADERSHIP IS CREATING
A WAY FOR PEOPLE TO CONTRIBUTE TO
MAKING SOMETHING EXTRAORDINARY
HAPPEN.

PARA NAMAN KAY ANN MARIE F.

MCSWAIN NG LINCOLN UNIVERSITY, ANG
LEADERSHIP AY TUNGKOL SA
KAPASIDAD:
- PARA MAKINIG
- PARA GAMITIN ANG EXPERTISE SA PAG
GAWA NG DESISYON
- UPANG MAGTATAG NG MGA PROSESO
AT TRANSPARENCY SA PAG GAWA NG
DESISYON
- UPANG MAIPAHAYAG ANG SARILING
VALUES AT VISION

"ANG EPEKTIBONG LEADERSHIP AY ANG

KAKAYAHANG MAGTAGUMPAY NA ISAMA
AT I-MAXIMIZE ANG MGA MAGAGAMIT NA
MAPAGKUKUNAN SA LOOB AT LABAS NA
KAPALIGIRAN PARA SA PAGKAMIT NG
MGA LAYUNIN NG ORGANISASYON O
LIPUNAN." ITO NAMAN AY AYON KAY KEN
“SKC” OGBONNIA

DUMAKO NAMAN TAYO SA MGA

KATANGIAN NG LEADERSHIP

-ANG LIDER AY ISANG GOOD MOTIVATOR

O MAGALING
MAG-UDYOK/MANGUMBINSE
- MAHUSAY AT MALINAW NA
TAGAPAGSALITA
- MAY KAKAYAHANG BUMUO NG
MAGKAKAUGNAY NA MGA KOPONAN
- MAY KAKAYAHANG PAMAHALAAN ANG
ISANG ORGANISASYON AT CULTURAL
CHANGE
- NANGUNGUNA O GUMAGABAY
- NAMAMAHALA O NAMUMUNO SA IBA
- MAY IMPLUWENSYA, LALO NA SA
KALIKASANG POLITIKAL

AYON KAY NAPOLEAN BONAPARTE

“A LEADER IS A DEALER IN HOPE.” IBIG
SABIHIN NI BONAPARTE AY...MAAARING
PAMUNUAN NG ISANG PINUNO ANG
ISANG AKTIBIDAD O GRUPO SA
ORGANISASYON UPANG MAGBIGAY NG
PAG-ASA NA MAKAMIT ANG MISYON,
BISYON, AT LAYUNIN NITO SA KABILA NG
MGA HAMON AT KAHIRAPAN NA
MASASAGUPA SA HINAHARAP.

AT AYON NAMAN KAY THOMAS E.

CRONIN “LEADERS ARE PEOPLE WHO
PERCEIVE WHAT IS NEEDED AND WHAT
IS RIGHT AND KNOW HOW TO MOBILIZE
PEOPLE AND RESOURCES TO
ACCOMPLISH MUTUAL GOALS.”

TO EXPLAIN FURTHER, SUCCESSFUL

LEADERS INSPIRE HOPE. LEADERSHIP
IS ABOUT THE FUTURE – HOPE IS A WAY
OF SEEING THE FUTURE.

AYON NAMAN KAY JAMES M. KOUZES

AND BARRY Z. POSNER
“LEADERS ARE PIONEERS. THEY ARE
PEOPLE WHO VENTURE INTO
UNEXPLORED TERRITORY. THEY GUIDE
US TO NEW AND OFTEN UNFAMILIAR
DESTINATIONS. PEOPLE WHO TAKE THE
LEAD ARE THE FOOT SOLDIERS IN THE
CAMPAIGN FOR CHANGE…. THE UNIQUE
REASON FOR HAVING LEADERS- THEIR
DIFFERENTIATING FUNCTION- IS TO
MOVE US FORWARD. LEADERS GET US
GOING SOMEPLACE.”

TO ELABORATE, LEADERS ARE PEOPLE

WHO ARE WILLING TO STEP OUT INTO
THE UNKNOWN. HINDI LANG LAGING
NASA COMFORT ZONE. THEY SEARCH
FOR OPPORTUNITIES TO INNOVATE,
GROW, IMPROVE AND TAKE THE LEAD
TO DO SOMETHING OR SOMEWHERE. SA
MADALING SALITA, LEADERS ARE ALSO
RISK TAKERS.

UPANG MAS LALO NATING

MAINTINDIHAN ANG MGA KATANGIAN NG
ISANG LIDER, ALAMIN PO NATIN ITO ISA-
ISA. ANO-ANO BA ANG KATANGIAN NG
ISANG LIDER?

UNANG KATANGIAN: INTELLIGENCE O

KATALINUHAN
ITO AY ANG KAKAYAHANG MAKAKUHA
AT MAGAMIT ANG KAALAMAN.

NAAAPPLY ITO SA MGA MAHIHIRAP NA

DESISYON, SA PAGHAHANAP NG
IMPORMASYON AT SA PAG KALKULA AT
PAGBIGAY KAHULUGAN NG MGA DATOS.

PANGALAWANG KATANGIAN: SELF-

CONFIDENCE O KUMPIYANSA SA SARILI
ITO AY ANG TIWALA SA SARILI O
KAKAYAHAN NG ISANG TAO
ANG LIDER NA MAY SELF-CONFIDENCE
AY HANDANG HUMARAP SA MGA
MAHIHIRAP NA SITWASYON AT MAY
TIWALA SA SARILING KAKAYAHAN

PANGATLONG KATANGIAN:
DETERMINASYON
ITO AY ANG KALIDAD NG PAGIGING
DETERMINADO O MATATAG SA LAYUNIN;
KATATAGAN.

AND LIDER NA MAY DETERMINASYON AY

HANDANG MANINDIGAN PARA SA ISANG
LAYUNIN AT HANDANG SUPORTAHAN
ANG SARILING MGA DESISYON AT
AKSYON

PANG-APAT NA KATANGIAN: INTEGRITY

O INTEGRIDAD
ITO AY ANG MATIBAY NA PAGSUNOD SA
ISANG PAMANTAYAN O STANDARD OF
VALUES

ANG LIDER NA MAY INTEGRIDAD AY MAY

KAKAYAHANG GUMAWA NG TAMANG
DESISYON AT PAGMOMODELO NG
ETIKAL NA KAANGKUPAN

PANG LIMANG KATANGIAN: SOCIABILITY

O MAGALING MAKITUNGO SA KAPWA
ITO AY ANG DISPOSISYON O KALIDAD NG
PAGIGING PALAKAIBIGAN

ANG LIDER NA MAY SOCIABILITY AY MAY

KAKAYAHANG MAKIPAGTULUNGAN SA
IBA’T IBANG GRUPO TUNGO SA IISANG
LAYUNIN AT NAKIKITA BILANG ISANG
POSITIBONG LIDER MULA SA IBA’T IBANG
GRUPO

NARITO ANG IBA PANG KATANGIAN NG

ISANG LIDER

- MAY MAHUSAY NA KASANAYAN SA

KOMUNIKASYON
- DALUBHASA SA KANILANG LARANGAN,
NA IBINABAHAGI NG MAY KABABAANG-
LOOB
- MARUNONG RUMESPETO AT
GUMALANG SA IBA, KINIKILALA SILA
BILANG MGA INDIBIDWAL SA HALIP NA
MGA MAY HAWAK NG TRABAHO
- MARUNONG MAGPAHALAGA, MAY
SENSE OF PURPOSE AT ENTHUSIASM SA
LUGAR NG TRABAHO NA NAGPAPANATILI
NG MOTIBASYON SA KANYANG
NASASAKUPAN
- MAY POKUS SA KUNG ANO ANG GUSTO
NILANG MAKAMIT, PAGTATAKDA NG MGA
MATAAS NA PAMANTAYAN AT MALINAW
NA LAYUNIN

- ANG KAMALAYAN KUNG KAILAN

MAGTATALAGA, SINO ANG ITATALAGA AT
ANO ANG IPAGKAKATIWALA SA
ITINALAGA
- KAKAYAHANG KUMILOS NANG MAY
DETERMINASYON KAPAG
KINAKAILANGAN, PANANATILING
KALMADO KAPAG ANG KAPALIGIRAN AY
TENSYONADO
- KAKAYAHANG MAKAYANAN NANG
MAAYOS ANG PAGBABAGO AT BUMUO
NG MGA PLANO SA PALIGID NITO,
INAASAHAN AT PAGHARAP SA MGA
HADLANG SA DADAANAN
- PATULOY NA GAGAWA SA KANILANG
SARILING KAMALAYAN AT MAY PAG
UNLAD SA GINAGAWA, AT ISANG
HUWARAN PARA SA IBA

ITO NAMAN ANG MGA PANINIWALA

TUNGKOL SA LEADERSHIP

- ANG MGA MAGAGALING NA LIDER AY

NAHASA AT HINDI IPINANGANAK
- KUNG MAYROON KANG PAGNANAIS AT
LAKAS, MAAARI KANG MAGING ISANG
EPEKTIBONG LIDER
DAHIL ANG MGA MABUBUTING LIDER AY
NADEDEBELOP SA PAMAMAGITAN NG
WALANG KATAPUSANG PROSESO NG
PAGAARAL SA SARILI, EDUKASYON,
PAGSASANAY, AT KARANASAN
- ANG LEADERSHIP AY ISANG BIHIRANG
KASANAYAN
- ANG MGA LEADERS AY
IPINAPANGANAK, SILA AY HINDI
HINAHASA
- KUNG IKUKUMPARA SA MGA
KABABAIHAN, ANG MGA LALAKI AY MAS
MAHUSAY NA IPINANGANAK NA MGA
LIDER
- ANG LEADERSHIP AY MATATAGPUAN
LAMANG SA MATAAS NA ANTAS
- ANG ISANG LIDER AY NAGBIBIGAY NG
MGA UTOS SA MGA TAO, HINAHAYAAN
SILA SA FRONT-LINE AT MINAMANIPULA
UPANG MAKAMIT ANG MGA LAYUNIN NG
GRUPO.
- AT ANG PANGHULI SA MGA MYTHS SA
LEADERSHIP, ITO AY MAHIWAGA, NA
PARA BANG MAY MAGNETIC NA EPEKTO
NA UMAAKIT SA MGA TAO MISMO

IILAN LAMANG ANG MGA ITO SA

SINASABI MALING AKALA PATUNGKOL SA
LEADERSHIP

NGAYON NAMAN AY TALAKAYIN NATIN

ANG MGA STYLE O ESTILO NG
LEADERSHIP

ANG UNA AY “TRANSACTIONAL”

PINANGUNGUNAHAN NG ISANG
TRANSACTIONAL NA LIDER ANG
KANYANG MGA MIYEMBRO SA
PAMAMAGITAN NG PAGBIBIGAY NG
GANTIMPALA AT MGA KAUKULANG
PARUSA AYON SA STANDARD NG ISANG
ORGANISASYON. SI GENERAL NORMAN
SCHWARZKOPF, ISANG RETIRED U.S.
ARMY, AY ISANG MAGANDANG
HALIMBAWA NITO, AYON SAKANYA ANG
ISA SA MGA MAHALAGANG ASPETO NG
LEADERSHIP AY COMPETENCE O
KAKAYAHAN NG KANYANG MGA
NASASAKUPAN.

“THE CHALLENGE OF LEADERSHIP IS

GETTING PEOPLE TO WILLINGLY DO
WHAT WHICH THEY WOULD ORDINARILY
NOT DO.” GENERAL NORMAN
SCHWARZKOPF

ANG SUSUNOD NAMAN AY

“TRANSFORMATIONAL”

ANG MGA TRANSFORMATIONAL NA

LEADER AY BUKAS SA MGA BAGONG
IDEYA AT INOBASYON, HINIHIKAYAT NITO
ANG KANYANG MGA MIYEMBRO NA
UMALIS SA KANILANG NAKASANAYAN O
COMFORT ZONE.

SINA MARK ZUCKERBERG, FOUNDER NG

FACEBOOK, AT JEFF BEZOS, CEO NG
AMAZON ANG IILAN SA MGA LEADER NA
MAIITURING NA TRANSFORMATIONAL.

ANG SUSUNOD NAMAN NA STYLE AY

ANG “THE SERVANT”

NANINIWALA ANG ISANG SERVANT

LEADER NA ANG PAGLILINGKOD AY ANG
TUNAY NA HALIMBAWA NG
PANGUNGUNA. INUUNA NILA AT
BINIBIGYANG IMPORTANSYA ANG
KAPAKANAN NG KANILANG MGA
PINANGUNGUNAHAN. TINUTULUNGAN
DIN NILA ANG MGA ITO NA MAGING
MATAGUMPAY ANG KANILANG BUHAY
TRABAHO O/AT PERSONAL NA BUHAY.
SINA MOTHER TERESA AT NELSON
MANDELA ANG MGA HALIMBAWA NG
SERVANT LEADERSHIP.

SILA AY NAGSAKRIPISYO NG KANILANG

MGA BUHAY PARA SA KANILANG MGA
PINAGUNGUNAHAN.

DUMAKO NAMAN TAYO SA ISTILONG

“THE DEMOCRATIC”

ANG OPINION AND SUHESTIYON NG MGA

NASASAKUPAN NG ISANG DEMOCRATIC
LEADER AY BINIBIGYAN NG HALAGA SA
PAG-GAWA NG MGA DESISYON DAHIL
NANINIWALA ANG ISANG DEMOCRATIC
LEADER SA PAGKAPANTAY PANTAY O
EQUALITY. ISA SA MGA MAGAGANDANG
HALIMBAWA NITO AY SINA GEORGE
WASHINGTON AT JOHN F. KENNEDY NA
PAREHONG NAGING PRESIDENTE NG
UNITED STATES OF AMERICA.

ANG IKA- SIYAM NA ISTILO NG

LEADERSHIP AY ANG “THE
AUTOCRATIC”

ANG ISANG AUTOCRATIC NA LEADER AY

“PROS” CENTERED KUNG SAAN
MAYROON SILANG AUWTONOMIYA SA
MGA PANG ARAW ARAW NA GAWAIN,
DESISYON AT GOALS NG ISANG
ORGANISASYON. ANG TATLONG
KILALANG TAO NA MAITUTURING NA
ISANG AUTOCRATIC LEADER AY SINA
LATE QUEEN ELZABETH, ADOLF HITLER
AT VLADIMIR PUTIN.
ANG “LAISSEZ-FAIRE” NA ISTILO
NAMAN AY MAS PINAGTUTUNAN NG
PANSIN ANG BIGGER PICTURE O ANG
HINAHARAP NG ORGANISASYO KAYSA
SA MGA PANGARAW ARAW NA MGA
NAGAGAWA NG KANYANG MGA
NASASAKUPAN. SI STEVE JOBS,
KILALANG BUSINESSMAN O ANG
FOUNDER APPLE, ANG ISA SA MGA
MAGAGANDANG HALIMBAWA NG ISANG
LASSES-FAIRE LEADER.

ANG KASUNOD NA ISTILO AY ANG “THE

BUREAUCRATIC”

ANG ISANG BUREAUCRATIC LEADER AY

MALAKAS ANG POKUS SA MGA
REGULASYON NG ISANG
ORGANISASYON. MAGANDA AT MALAKAS
ANG MIDSET NG LEADERSHIP STYLE NA
ITO. ISANG HALIMBAWA NITO AY SI
STEVE EASTERBROOK, SIYA ANG CEO
NG MCDONALD’S.

ANG “THE CHARISMATIC” AY ISANG

ISTILO RIN NG LEADERSHIP NA ANG
LEADER AY TINITINGALAAN NG
KANYANG MGA NASASAKUPAN DAHIL SA
KANYANG KUMPYANSA SA SARILI. ANG
LEADER NA ITO AY ISANG MAGALING
MANGAAKIT, MAKINIG AT BUKAS SA MGA
BAGONG IDEYA AT INOBASYON. ANG
DALAWANG KILALANG TAO NA
MAITUTURING NA ISANG CHARISMATIC
LEADER AY SINA LATE PRINCESS DIANA
AT MAHATMA GANDHI.

AT ANG PANGHULI SA MGA ISTILO NG

LEADERSHIP AY ANG “COACHING”

NANINIWALA ANG ISANG COACH LEADER

SA PAGTUTURO NG KANILANG MGA
NASASAKUPAN UPANG MAS MAGING
MAHUSAY SILA SA TRABAHO. SI REED
HASTINGS, CEO NG NETFLIX AY
MAITUTURING NA MAYROONG
COACHING LEADERSHIP STYLE.
DUMAKO NAMAN TAYO SA MGA
PRINCIPLES OF LEADERSHIP

PANGUNAHIN SA PRINSIPYO NG
LEADERSHIP AY:
- KILALANIN ANG IYONG SARILI AT
MAGHANAP NG PAGSASANAY SA
LALONG IKABUBUTI NG SARILI BILANG
LEADER
- MAGING SANAY SA TEKNIKAL NA
ASPETO NG MGA GAWAIN
- HUMAHARAP SA RESPONSIBILIDAD
PARA SA GINAWA AT GINAGAWANG MGA
AKSYON
- GUMAWA NG TAMA AT
NAPAPANAHONG DESISYON
- MAGING ISANG MABUTING HALIMBAWA
- KILALANIN AND IYONG MGA TAO AT
BANTAYAN ANG KANILANG KAPAKANAN
- PANATILIHING MAY KAALAMAN ANG
IYONG MGA NASASAKUPAN
- ISAPUSO ANG PAGKAKAROON NG
SENSE OF RESPONSIBILITY SA IYONG
MGA TAO
- TIYAKIN NA ANG MGA GAWAIN AY
NAUUNAWAAN, NAPAPANGASIWAAN, AT
NAGAGAWA NG NASASAKUPAN
- SANAYIN ANG IYONG MGA TAO BILANG
ISANG PANGKAT
- GAMITIN ANG BUONG KAKAYAHAN NG
IYONG ORGANISASYON

PAANO NATIN MASUSUKAT ANG

KAKAYAHAN AT KATANGIAN NG ISANG
LIDER? O ANG TINATAWAG NATING
“MEASURING LEADERSHIP”
PAGDATING SA MGA SUMUSUNOD NA
ASPETO:

UNA SA “SOCIAL GOOD”

MINSAN ANG MGA SUKATAN NG

KABUTIHANG PANLIPUNAN O SOCIAL
GOOD AY SAPAT AT TAPAT. MAAARING
BILANGIN KUNG ILAN ANG MGA
BENEPISYARYO NGUNIT, MASUSUKAT
MO ANG SOCIAL GOOD SA
PAMAMAGITAN NG DIREKTANG EPEKTO
NITO SA BUHAY AT SA MGA AKTIBIDAD
NG KANILANG MGA KLIYENTE O SA
SIGLA NG MGA KOMUNIDAD NA
KANILANG PINAGLILINGKURAN.
PANGALAWA SA ORGANIZATIONAL
CAPITAL

ANG ANTAS NG SUPORTA AT MGA

DONASYON, ANG BILANG NG MGA
PROGRAMANG INAALOK, ANG BILANG
NG MGA BIHASANG MIYEMBRO NG
PANGKAT AT MGA PAGPAPABUTI SA
IMAHE NG ORGANISASYON SA
KOMUNIDAD AY PAWANG MGA SUKATAN
NG ORGANIZATION CAPITAL.

PANGATLO ANG SOCIAL ENERGY

ANG PAGTAAS NG SOCIAL ENERGY AY

MAHIRAP SUKATIN. KASAMA DITO ANG
MGA VARIABLES TULAD NG MGA ANTAS
NG PAGIGING KONTENTO O KASIYAHAN,
COMMITMENT, MORAL, AT PAGIGING
MASIGASIG.

PANG APAT ANG KALIDAD NG

RELASYON O QUALITY OF
RELATIONSHIPS

ANG TAGUMPAY SA ISANG NETWORK AY

LUBOS NA NAKASALALAY SA KALIDAD
NG MGA UGNAYANG NAITATAG SA IBA’T
IBANG STAKEHOLDER, KASAMA ANG
FOUNDING MEMBERS, TEAM MEMBERS
AT MGA MIYEMBRO NG KOMUNIDAD SA
PANGKALAHATAN.

PANG LIMA AY ANG PROFESSIONAL

COMPETENCE

ANG PROFESSIONAL COMPETENCE AY

MASUSUKAT LAMANG SA HUSAY, KUNG
SAAN ANG PAGGANAP NG MGA
LEADERS AY NIRARANGGO SA MGA
VARIABLE TULAD NG MGA SUMUSUNOD:

- ANG LEADER BA AY NAKAPAGDEBELOP

AT NAKAPAGPATUPAD NG ISANG
EPEKTIBONG STRATEGY PARA SA
HINAHARAP NA PAG UNLAD NG
NETWORK?

- NAPANATILI BA NG LEADER ANG

MATAAS NA ETHICAL STANDARDS SA
BUONG NETWORK?

- NAGSASAGAWA BA NG MABUTING
PAGPAPASYA ANG LEADER SA
PAGGAWA NG DESISYON?

DUMAKO NAMAN TAYO SA

PANGALAWANG BAHAGI NG ATING
ARALIN, ANG TRAINING ON LEADERSHIP
AND GOVERNANCE

ANG “GOVERNANCE”

ANO ANG DEPINISYON NG

GOVERNANCE

- ANG GOVERNANCE AY ANG PROSESO

NG PAGGAWA NG DESISYON
- ITO DIN ANG PROSESO KUNG SAAN
IPINAPATUPAD ANG MGA DESISYON
AYON SA DEPINISYON NG (UNESCAP).
- ITO RIN ANG PAGGAMIT NG
KAPANGYARIHAN O AWTORIDAD
PAMPULITIKA, PANG EKONOMIYA,
ADMINISTRATIBO O IBA PA AYON SA
DEPINISYON NG AUSTRALIAN
GOVERNMENT’S OVERSEAS AID
PROGRAM.

AYON NAMAN SA DEPINISYON NG

GOVERNANCE SA WIKIPEDIA

-ANG GOVERNANCE AY ANG PAGKILOS

NG PAMAHALAAN. NAUUGNAY ITO SA
MGA PAGPAPASYA NA TUMUTUKOY SA
MGA INAASAHAN. NAGBIBIGAY NG
KAPANGYARIHAN, O NAGPAPATUNAY SA
PAGGANAP. BINUBUO ITO NG ALINMAN
SA ISANG HIWALAY NA PROSESO O
BAHAGI NG MGA PROSESO NG
PAMAMAHALA O PAMUMUNO. ANG MGA
PROSESO AT SISTEMANG ITO AY
KARANIWANG PINANGANGASIWAAN NG
ISANG PAMAHALAAN.

- SA KASO NG ISANG BUSINESS O NON-

PROFIT ORGANIZATION, ANG
GOVERNANCE AY MAGKAKAUGNAY NA
MGA PATAKARAN, PATNUBAY, PROSESO
AT MGA KARAPATAN SA PAGPAPASYA
PARA SA ISANG PARTIKULAR NA LUGAR
NG RESPONSIBILIDAD.

- UPANG MAKILALA ANG TERMINONG

“GOVERNANCE” SA GOVERNMENT; ANG
GOVERNANCE AY ANG GINAGAWA NG
ISANG “GOBYERNO”. MAAARING ITO AY
ISANG GEO POLITIKAL NA PAMAHALAAN
O NATION STATE, ISANG CORPORATE
GOVERNMENT O BUSINESS ENTITY,
ISANG SOCIO POLITICAL GOVERNMENT
(TRIBO, PAMILYA, AT IBA PA.) O
ANUMANG BILANG NG IBA’T IBANG URI
NG GOBYERNO, NGUNIT ANG
GOVERNANCE AY ANG PHYSICAL
EXERCISE NG MANAGEMENT POWER AT
POLICY, HABANG ANG GOBYERNO ANG
INSTRUMENTO (KARANIWANG
KOLEKTIBO) NA GUMAGAWA NITO.

ANG PINAGMULAN NAMAN NG

SALITANG GOVERNANCE AY NAGMULA
SA GREEK WORD NA KUBERNÁO NA
NANGANGAHULUGANG STEER O
MAMATNUBAY AT GINAMIT SA UNANG
PAGKAKATAON SA METAPORIKAL NA
KAHULUGAN NI PLATO. PAGKATAPOS AY
IPINASA ITO SA LATIN AT PAGKATAPOS
AY SA MARAMING PANG WIKA.

NARITO PA ANG MGA IBANG

DEPINISYON NG GOVERNANCE

AYON NAMAN SA WORLD BANK, ANG

GOVERNANCE AY “ANG PAGGAMIT NG
AWTORIDAD SA PULITIKA AT ANG
PAGGAMIT NG MGA MAPAGKUKUNAN NG
INSTITUSYON UPANG PAMAHALAAN ANG
MGA PROBLEMA AT GAWAIN NG
LIPUNAN”.

SAMANTALA ANG PROYEKTO NG

WORLDWIDE GOVERNANCE INDICATORS
NG WORLD BANK AY TINUKOY ANG
SALITANG GOVERNANCE BILANG

“ANG MGA TRADISYON AT INSTITUSYON

KUNG SAAN GINAGAMIT ANG
AWTORIDAD SA ISANG BANSA.
ISINASAALANG ALANG NITO ANG
PROSESO KUNG SAAN PINIPILI,
SINUSUBAYBAYAN AT PINAPALITAN ANG
MGA PAMAHALAAN; ANG KAPASIDAD NG
PAMAHALAAN NA MABISANG
BUMABALANGKAS AT MAGPATUPAD NG
MAAYOS NA MGA PATAKARAN AT
PAGGALANG SA MGA MAMAMAYAN AT
ESTADO NG MGA INSTITUSYONG
NAMAMAHALA SA PANG EKONOMIYA AT
PANLIPUNANG PAKIKIPAG UGNAYAN
SAKANILA.

ALAMIN NAMAN NATIN ANG

KAHULUGAN NG CORPORATE
GOVERNANCE

ANG CORPORATE GOVERNANCE AY

BINUBUO NG HANAY NG MGA PROSESO,
KAUGALIAN, PATAKARAN, BATAS AT
INSTITUSYON NA NAKAKAAPEKTO SA
PARAAN NG PAMAMAHALA,
PANGANGASIWA, O PAGKONTROL NG
MGA TAO SA ISANG KORPORASYON.

KASAMA RIN SA CORPORATE

GOVERNANCE ANG MGA UGNAYAN NG
MARAMING MANLALARO NA KASANGKOT
(ANG MGA STAKEHOLDER) AT ANG MGA
LAYUNIN NG KORPORASYON. KASAMA
SA MGA PANGUNAHING MANLALARO
ANG MGA SHAREHOLDER, PAMAMAHALA
AT LUPON NG MGA DIREKTOR.
KABILANG SA IBA PANG STAKEHOLDER
ANG MGA EMPLEYADO, SUPPLIER,
CUSTOMER, BANGKO AT IBA PANG
NAGPAPAHIRAM, REGULATOR,
KAPALIGIRAN AT KOMUNIDAD SA
PANGKALAHATAN.

- ANG UNANG DOKUMENTADONG

GUMAMIT NG SALITANG “CORPORATE
GOVERNANCE” AY SI RICHARD EELLS,
ITO AY PARA TUKUYIN ANG “STRUCTURE
AND FUNCTIONING OF THE CORPORATE
POLICY”. ANG KONSEPTO NG
“CORPORATE GOVERNANCE” AY
GINAMIT NA SA MGA TEXTBOOK SA
PANANALAPI SA SIMULA PA LANG NG IKA
DALAWAMPUNG-SIGLO.

DUMAKO NAMAN TAYO SA KAHULUGAN

NG COOPERATIVE GOVERNANCE

- ANG COOPERATIVE GOVERNANCE AY

NAGPAPAHIWATIG NG MGA PATAKARAN,
MGA KASANGKAPAN AT MGA
KONGKRETONG PAMAMARAAN KUNG
SAAN PINAMAMAHALAAN ANG MGA
LIPUNANG KOOPERATIBA.

- TINUKOY DIN DITO NA ANG

PAMAMAHALA AY DAPAT NA NAAAYON
SA MGA VALUES, PRINCIPLES AT ANG
MISYON NG PAGTUTULUNGAN NG MGA
CONSUMER, UPANG BIGYANG DAAN ANG
KANILANG WASTONG PAGPAPATUPAD.

TALAKAYIN NAMAN NATIN ANG

REFERENCE OF GOVERNANCE TO
COOPERATIVES O
SANGGUNIAN NG PAMAMAHALA SA
MGA KOOPERATIBA

REFERS TO THE GENERAL MEMBERSHIP

- BILANG PINAKAMATAAS NA KATAWAN
SA PAGGAWA NG PATAKARAN NG
KOOPERATIBA.
- BILANG PAGHALAL O PAGHIRANG NG
KATAWAN NG LUPON NG MGA
DIREKTOR.
- BILANG KATAWAN NG PAG APRUBA
PARA SA MGA PLANO SA
PAGPAPAUNLAD NG KOOPERATIBA.

REFERS TO BOARD OF DIRECTORS

- BILANG MGA GUMAGAWA NG
PATAKARAN NG KOOPERATIBA.
- BILANG PAG APRUBA NG KATAWAN NG
MGA PATAKARAN NG KOOPERATIBA.
- BILANG AWTORIDAD SA PAGHIRANG
NG TAGAPAMAHALA.
- BILANG MGA ITINALAGANG KINATAWAN
NG PANGKALAHATANG PAGTITIPON.

REFERS TO THE MANAGER

- BILANG NAKATALAGA SA
PAGPAPATUPAD NG MGA PATAKARAN
AT PLANO NG KOOPERATIBA.

ANO ANG MGA KONSEPTO NG GOOD

GOVERNANCE

ANG MGA SUMUSUNOD AY TUMUTUKOY

SA GOOD GOVERNANCE

1. TUMUTUKOY SA PAGSUNOD SA MGA

PRINSIPYO NG ACCOUNTABILITY O
PANANAGUTAN.
2. TUMUTUKOY SA TRANSPARENCY O
WALANG TINATAGO SA MGA
TRANSAKSYONG MAY KINALAMAN SA
PAMAMAHALA.
3. TUMUTUKOY SA MGA APPROPRIATE
CONTROLS O NAAANGKOP NA KONTROL
(MGA PATAKARAN, ALITUNTUNIN,
PLANO) NA NAMAMAHALA SA MGA
OPERASYON NG KOOPERATIBA.
4. TUMUTUKOY SA PAGSUNOD SA
HIERARCHY NG KOOPERATIBA O
PAGSUNOD MULA SA NAKAKATAAS
PABABA.
5. TUMUTUKOY SA MONITORING O
PAGSUBAYBAY SA PAGGAWA NG
DESISYON AT PAMAMAHALA.
6. TUMUTUKOY SA PAGGAWA NG GOOD
AND RIGHT DECISIONS.

ILANG IDEYA NA GINAGAWA NAMIN SA

PAGKAKAROON NG GOOD
GOVERNANCE

*PAG UPDATE SA MGA CHARTER OF

VALUES
*PAGPAPATIBAY NG CODE OF ETHICS SA
BAWAT KOOPERATIBA
*PAGPAPABUTI NG RELASYON SA MGA
MIYEMBRO (IMPORMASYON AT
PAKIKILAHOK)
*PAGLIKHA NG WELL-DEFINED
MECHANISMS PARA SA DEMOKRASYA AT
REPRESENTASYON, MULA SA MGA
PULONG HANGGANG SA LUPON NG MGA
DIREKTOR.
*PAGPAPABOR SA MGA PAKIKIPAG
UGNAYAN SA PANLABAS: RELASYON SA
MGA STAKEHOLDER, MGA KOMITE SA
PAGKONTROL
*PINAHUSAY NA PAGHAHATI SA PAGITAN
NG MGA KINATAWAN NG MAY ARI NA
DAPAT IDIREKTA AT KONTROLIN PARA
SA INTERES NG MGA MIYEMBRO AT ANG
PAMAMAHALA NA DAPAT MAMAHALA AT
BUMUBUO. PABOR SA PARTISIPASYON
NG MGA EMPLEYADO
*PAG IMPROVE NG COOPERATIVE
TRAININGS PARA SA MGA BAGONG
TAGAPAMAHALA
*PAGPAPALAKAS NG MGA KONTROL SA
COOP SYSTEM, LALO NA SA
PAGKAKAPARE PAREHO SA MGA
HALAGA NG KOOPERATIBA
*PAGPAPABUTI NG PANLIPUNANG PAG
UULAT, KAPWA SA ANTAS NG
KOOPERATIBA AT SA ANTAS NG
SISTEMA
*PAGPAPALAWAK DIN NG MGA
ALITUNTUNIN SA KOOPERATIBA, GRUPO
MGA KUMPANYANG KINOKONTROL NG
ISANG KOOPERATIBA

NARITO NAMAN ANG MGA

PROBLEMANG MAAARING MAKAHARAP
SA GOVERNANCE

*PARA SA MGA MALALAKING

KOOPERATIBA, POSIBLENG
MAGKAROON NG MAHINANG
PARTISIPASYON NG MGA MIYEMBRO.
POSIBLE DIN NA MAGKAROON NG
MAKASARILING MANAGER AT ITO AY
MAPANGANIB PARA SA KOOPERATIBA O
ORGANISASYON.
*PANGANIB NA “ISARA” PATUNGO SA
PANLABAS NA MUNDO. SARADO SA MGA
OPORTUNIDAD AT MGA PAGBABAGO.
*POSIBILIDAD NA KULANG SA
INTERBENSYON NG ASSOCIATIVE
STRUCTURES, NA KABILANG SA SEKTOR
AT SA LEAGUE.
*MGA KAHIRAPAN SA PAGKONTROL SA
MGA PAG UUGALI NG SUBSIDIARY
COMPANIES NA KADALASANG
MAGKASANIB NA KUMPANYA NG STOCK

PAG USAPAN NAMAN NATIN ANG MGA

BOARD OF DIRECTORS

ANG BOARD AY ANG NAMAMAHALA SA

KATAWAN NG KOOPERATIBA AT
KARANIWANG APPOINTED NG
PANGKALAHATAN SA PAGTITIPON NG
MGA DELEGADO;

MAYROON DIN SILANG DALAWANG

TAONG TERMINO AT MAGLILINGKOD
HANGGANG SA MAGKAROON NG
BAGONG HALAL NA BOD O’ SILA AY
MATANGGAL SA WASTONG
KADAHILANAN

NAGBIBIGAY RIN SILA PARA SA

PAGHIRANG NG MGA DIREKTOR NG
SEKTOR AT NAGTATATAG NG KANILANG
SUWELDO.

ANG PRESIDENTE AY ANG NAKIKIPAG

UGNAYAN SA MGA AKTIBIDAD NG ISANG
NAMAMAHALA SA ISANG
ORGANISASYON.
ANG REFERENCE OF GOVERNANCE TO
COOPERATIVES NAMAN AY ANG
KARANIWANG TUMUTUKOY SA MGA
KONTROL TULAD NG MGA PATAKARAN,
PATNUBAY AT MEKANISMO NA
GUMAGABAY SA PANGKALAHATANG
PAMAMAHALA NG KOOPERATIBA.

Pwedeng maglagay ng org struc of a coop:

PARA NAMAN SA PANGUNAHING MGA
PRINSIPYO NG GOVERNANCE, NARITO
ANG DEMOCRACY, REPRESENTATION
AT TRANSPARENCY.

AT ANG MGA PANGUNAHING KASAPI

PARA DITO AY

*MGA MIYEMBRO
*MGA BOARD OF DIRECTORS
*AT KONTROL

DUMAKO NAMAN TAYO SA

PANGATLONG BAHAGI NG ARALIN
NATIN, ANG TRAINING ON LEADERSHIP
AND MANAGEMENT

SIMULAN NATIN SA KAHULUGAN NG

MANAGEMENT

PARA SA PANGKALAHATANG IDEYA NG

MANAGEMENT;

ANG PANDIWANG MANAGE AY NAGMULA

SA SALITANG ITALYANO NA
MANEGGIARE NA ANG IBIG SABIHIN AY
(UPANG HAWAKAN, LALO NA ANG ISANG
KABAYO) NA HANGO NAMAN SA LATIN
NA WORK MANUS (KAMAY). ANG
SALITANG PRANCES NA MESNAGEMENT
(NA KALAUNAY NAGING MANAGEMENT)
AY NAKAIMPLUWENSYA SA PAG UNLAD,
SA KAHULUGAN, NG INGLES NA SALITA
(MANAGEMENT) NOONG 17TH AND 18TH
CENTURIES.

UPANG MAS LALONG LUMAWAK ANG DAPAT LIVELY ANIMATION/VISUALS DITO PARA
KAALAMAN NATIN SA MANAGEMENT; HINDI BORING KASI PARANG MAHABA ANG
NARITO ANG ILANG PANIMULA NARRATION SA PART NA ITO

MARAMING NAHIRAPAN SA
PAGHAHANAP NG KASAYSAYAN NG
MANAGEMENT O PAMAMAHALA.
NAKIKITA ITO NG ILAN BILANG ISANG
MODERN CONCEPTUALIZATION. ANG
IBA, GAYUNPAMAN, AY NAKAKAKITA NG
MALA-PAMAMAHALA NA PAG-IISIP
PABALIK SA MGA TAGABUO NG MGA
PYRAMIDS NG SINAUNANG EGYPT.

ANG MGA MAY-ARI NG ALIPIN AY

NAHAHARAP SA MGA PROBLEMA NG
PAGSASAMANTALA O PAG-UUDYOK SA
ISANG UMAASA NGUNIT PAMINSAN-
MINSAN AY HINDI MASIGASIG O MATIGAS
ANG ULO NG MANGGAGAWA PARA SA
MGA HENERASYON, NGUNIT MARAMING
MGA PRE-INDUSTRIAL NA KUMPANYA,
DAHIL SA KANILANG MALIIT NA-SCALE
NA OPERASYON, AY HINDI
NAKARAMDAM NG OBLIGASYON NA
TUGUNAN ANG MGA ALALAHANIN SA
PAMAMAHALA SA SISTEMATIKONG
PARAAN. GAYUNPAMAN, ANG MGA
PAGSULONG TULAD NG PAGLAGANAP
NG ARABIC NUMERALS (5TH-15TH
CENTURY) AT ANG STANDARDIZATION
NG DOUBLE ENTRY ACCOUNTING (1494)
AY NAGBIGAY NG MGA TOOL PARA SA
ASSESSMENT NG PAMAMAHALA,
PAGPAPLANO, AT KONTROL.

DAHIL SA LAKI NG KARAMIHAN SA MGA

KOMERSYAL NA AKTIBIDAD AT ANG
KAKULANGAN NG MEKANISADONG PAG-
IINGAT AT PAGTATALA NG REKORD
BAGO ANG REBOLUSYON,
MAKATUWIRAN PARA SA MGA
NAGMAMAY-ARI NG MGA KUMPANYA NA
ISAKATUPARAN ANG KANILANG MGA
RESPONSIBILIDAD SA PAMAMAHALA.
GAYUNPAMAN, HABANG LUMALAKI ANG
MGA ORGANISASYON AT PAGIGING
KUMPLIKADO, ANG PAGHIHIWALAY NG
MGA MAY-ARI AT PANG-ARAW-ARAW NA
PAMAMAHALA AY NAGING MAS
KARANIWAN.

MAHIRAP ANG PAMAMAHALA NGAYON.

ANG MGA BAGAY AY MAS MAHIRAP
TAPUSIN. MAYROONG PATULOY NA MGA
PROBLEMA SA KOORDINASYON AT
KOMUNIKASYON, KAWALAN NG POKUS
AT PANGAKO SA BAHAGI NG MGA
NASASAKUPAN, MGA ISYU SA MGA
UNYON, PANGHIHIMASOK NG
GOBYERNO, PANTAY NA KARAPATAN,
KALIGTASAN, AT IBA PANG MGA
PAGSASAALANG-ALANG NA SADYANG
WALA SA NAKARAAN.

ANG ATING PARAAN NG PAMUMUHAY SA

BUHAY NA ITO AY LUBHANG NAGBAGO,
HINDI LAMANG SA MGA TUNTUNIN NG
MGA TEKNOLOHIYANG GINAGAMIT,
NATIN KUNDI PATI NA RIN SA MGA
TUNTUNIN NG KUNG PAANO KAMI
KUMIKITA AT ANG MGA PAGPAPALAGAY,
SALOOBIN, AT PANANAW NA DINADALA
NG MGA TAO SA KANILANG MGA
PROPESYON. ANG KASALUKUYANG
INDUSTRIYAL NA DAIGDIG AY LUBHANG
NAIIBA SA AGRIKULTURAL NG
NAKARAAN. GINUGUGOL NG MGA TAO
ANG KANILANG MGA BUHAY SA
PAGTATRABAHO SA MGA KONTEKSTO
NA NAILALARAWAN SA MASALIMUOT NA
PAGTUTULUNGAN, KUNG SAAN ANG
MGA TRABAHO AY MADALAS NA HINATI
SA MGA DISCRETE NA PROSESO NA
PAULIT-ULIT SA BUONG ARAW NG
TRABAHO. MADALAS HINDI NAKIKITA NG
MGA EMPLEYADO ANG SIMULA AT
PAGTATAPOS NG KANILANG TRABAHO.
ANG KANILANG MORAL AY
NAIIMPLUWENSYAHAN NG KANILANG
TRABAHO AT TEKNOLOHIYA, PATI NA RIN
ANG PARAAN KUNG PAANO ITINALAGA
AT NATAPOS ANG TRABAHO.

SA PAGTAAS NG PROPESYONALISMO NG
PAMAMAHALA, IBA'T IBANG
PUBLIKASYON, NEWSLETTER, AT ULAT
NG NEGOSYO ANG LUMITAW, PATI NA
RIN ANG MGA CONSULTANT AT SEMINAR
NA NAKATUON SA PAGGAWA SA INYO
NG MGA EDUKADONG TAGAPAMAHALA.

TALAKAYIN NAMAN NATIN ANG MGA

TUNGKULIN NG MANAGEMENT SA
PLANNING O PAGPAPLANO

ANG PLANNING AY PAGPAPASYA KUNG

ANO ANG KAILANGANG MANGYARI SA
HINAHARAP (NGAYON, SA SUSUNOD NA
LINGGO, SA SUSUNOD NA BUWAN, SA
SUSUNOD NA TAON, SA SUSUNOD NA 3
TAON, ATBP.) AT PAGBUO NG MGA
PLANO PARA SA PAGKILOS.

ITO NAMAN AY MGA AKTIBIDAD NA

ISINAGAWA SA PAGPAPLANO:

 FORECASTING O PREDICTION SA
HINAHARAP NA MANGYAYARI
 SETTING OBJECTIVES
 PROGRAMMING O PAGLALATAG
NG PLANO
 SCHEDULING O
PAGLALATAG/PAGLAGAY NG
PANAHON
 BUDGETING
 ADMINISTERING POLICIES
 ESTABLISHING PROCEDURES

ANO NAMAN ANG TUNGKULIN NG

MANAGEMENT SA ORGANIZING O PAG-
ORGANISA

ANG PARAAN KUNG SAAN ANG ISANG

MANAGER AY NAG-OORGANISA AT NAG-
UUGNAY SA GAWAING DAPAT GAWIN
UPANG ITO AY MAKUMPLETO NANG MAS
MAHUSAY AT EPEKTIBO NG MGA TAONG
MANANAGOT PARA DITO.

MGA AKTIBIDAD SA PAG-OORGANISA:

 ISTRAKTURA NG ORGANISASYON
 DELEGASYON NG
RESPONSIBILIDAD AT AWTORIDAD
 PAGTATATAG NG RELASYON

ANG PANGATLONG TUNGKULIN NG

MANAGEMENT AY LEADING O ANG
PAMUMUNO O PANGUNGUNA

ANG LEADING AY TUNGKULIN NG ISANG

MANAGER UPANG HIKAYATIN ANG MGA
INDIBIDWAL NA GUMAWA NG
EPEKTIBONG PAGKILOS UPANG
MAKAMIT ANG MGA LAYUNIN.

MGA AKTIBIDAD SA LEADING:

 DECISION MAKING
 COMMUNICATION
 MOTIVATING
 SELECTION OF PEOPLE
 DEVELOPMENT OF PEOPLE

ISA RIN ANG CONTROLLING SA

TUNGKULIN NG MANAGEMENT
ANG CONTROLLING AY ISANG PROSESO
NA GINAGAWA NG ISANG MANAGER
UPANG MASUBAYBAYAN, MAIHAMBING,
MAIWASTO ANG PAGGANAP AT
PAGGAWA NG AKSYON UPANG MATIYAK
ANG PAGKAMIT NG NAIS NA MGA
RESULTA. TINITIYAK NITO NA
MANGYAYARI ANG MGA TAMANG BAGAY,
SA TAMANG PARAAN, AT SA TAMANG
PANAHON

MGA AKTIBIDAD NA ISINAGAWA SA

CONTROLLING

• UNA AY ANG MEASUREMENT OF

PERFORMANCE
ITO AY ANG PAGSUKAT NG
PAGGANAP, ANG PROSESONG
GINAGAMIT UPANG MASURI ANG
KAHUSAYAN AT PAGIGING
EPEKTIBO NG MGA PROYEKTO,
PROGRAMA AT MGA INISYATIBA.
ITO AY ISANG SISTEMATIKONG
DISKARTE SA PAGKOLEKTA, AT
PAGSUSURI KUNG PAANO NASA
TRACK ANG ISANG
PROYEKTO/PROGRAMA UPANG
MAKAMIT ANG MGA NINANAIS NA
RESULTA AT LAYUNIN NITO.

• PANGALAWA, EVALUATION OF
PERFORMANCE
ITO AY TUMUTUKOY SA PROSESO
NG SISTEMATIKONG PAG ASSESS
SA PERFORMANCE NG ISANG
EMPLEYADO.

• CORRECTION OF PERFORMANCE
ITO AY INILAAN UPANG MAGING
MAAGAP AT NAPAPANAHON AT
UPANG TULUNGAN ANG
EMPLEYADO SA PAGTUKOY AT
PAGLAMPAS SA MGA PAGHIHIRAP
NA MAY KAUGNAYAN SA
TRABAHO, MGA KAKULANGAN SA
PAGGANAP O PAG-UUGALI NA
LUMALABAG SA MGA PATAKARAN,
PAMAMARAAN O GAWI.

ALAMIN NAMAN NATIN ANG MULTI-

DIVISIONAL MANAGEMENT HIERARCHY

TOP-LEVEL MANAGEMENT
ANG SENIOR MANAGEMENT, NA KILALA
RIN BILANG EXECUTIVE MANAGEMENT,
AY ISANG TEAM NG MGA INDIBIDUAL SA
PINAKAMATAAS NA ANTAS NG
PAMAMAHALA NG ORGANISASYON NA
NAMAMAHALA SA PAGPAPATAKBO NG
ISANG KUMPANYA O MGA
KORPORASYON ARAW-ARAW. MAYROON
SILANG MGA ESPESYAL NA
KAPANGYARIHANG TAGAPAGPAGANAP
NA IPINAGKATIWALA SA KANILA NG
LUPON NG MGA DIREKTOR AT/O NG MGA
SHAREHOLDER.

SA TOP-LEVEL MANAGEMENT AY
NANGANGAILANGAN NG MALAWAK NA
KAALAMAN SA MGA TUNGKULIN AT
KASANAYAN SA PAMAMAHALA.

DAPAT SILANG LUBOS NA MAGKAROON

NG KAMALAYAN SA MGA PANLABAS NA
IMPLUWENSYA TULAD NG MGA
MERKADO

ANG KANILANG MGA DESISYON AY

KADALASANG PANGMATAGALAN.

GINAGAWA ANG KANILANG MGA

DESISYON GAMIT ANG ANALYTIC,
DIREKTIBA, KONSEPTWAL, AT/O MGA
PROSESO NG
PAG-UUGALI/PARTISIPASYON.

SILA ANG NAMAMAHALA SA PAGGAWA

NG MGA MADISKARTENG PAGHATOL.

DAPAT SILANG BUMUO NG ISANG PLANO

AT TIYAKIN NA ITO AY MAGIGING
EPEKTIBO SA HINAHARAP.

AT LIKAS SILANG TAGAPAGPAGANAP

SA KABUOAN, ANG TUNGKULIN NG TOP

MANAGEMENT AY ANG MGA
SUMUSUNOD:

 ITINATAG NG TOP MANAGEMENT ANG

MGA LAYUNIN AT PANGKALAHATANG
PATAKARAN NG ENTERPRISE.
 NAGBIBIGAY ITO NG MGA DIREKSYON
PARA SA PAGGAWA NG MGA
BADYET, PAMAMARAAN, AT
 TIMETABLE NG DEPARTAMENTO,
BUKOD SA IBA PANG MGA BAGAY.
 BUMUBUO ITO NG MGA ESTRATEHIYA
AT PATAKARAN PARA SA
ORGANISASYON.
 NAGTATALAGA ITO NG MGA
EXECUTIVE PARA SA MGA POSISYON
SA GITNANG ANTAS, TULAD NG MGA
TAGAPAMAHALA NG
DEPARTAMENTO.
 ITO ANG NAMAMAHALA SA
PANGANGASIWA AT PAG-UUGNAY SA
GAWAIN NG LAHAT NG MGA
DEPARTAMENTO.
 ITO RIN ANG NAMAMAHALA SA
PAGPAPANATILI NG KOMUNIKASYON
SA LABAS NG ORGANISASYON.
 NAGBIBIGAY ITO NG PAYO AT
DIREKSYON.
 ANG NANGUNGUNANG
TAGAPAMAHALA AY MAY
PANANAGUTAN DIN SA MGA
SHAREHOLDER PARA SA PAGGANAP
NG NEGOSYO.

DUMAKO NAMAN TAYO SA MIDDLE

MANAGEMENT

 ANG MGA MIDDLE MANAGEMENT AY

BIHASA SA MGA PARTIKULAR NA
KAKAYAHAN SA PAMAMAHALA.
 SILA ANG MAY PANANAGUTAN SA
PAGSASAGAWA NG MGA DESISYON
SA PAMAMAHALA SA PINAKAMATAAS
NA ANTAS.
 ISINASAGAWA NILA ANG MGA PLANO
NG ORGANISASYON ALINSUNOD SA
MGA PATAKARAN AT UTOS NG
NAKATATAAS NA TAGAPAMAHALA.
 NAGPAPLANO SILA PARA SA MGA
SUB-UNIT NG ORGANISASYON.
 NAKIKIBAHAGI SILA SA PAGKUHA AT
PAGSASANAY NG MGA MAS
MABABANG ANTAS NA
TAGAPAMAHALA.
 NAIINTINDIHAN AT IPINAPALIWANAG
NILA ANG MGA PATAKARAN MULA SA
MATAAS NA PAMAMAHALA
HANGGANG SA MAS MABABANG
PAMAMAHALA.
 SILA ANG NAMAMAHALA SA PAG-
OORGANISA NG MGA AKTIBIDAD SA
LOOB NG DIBISYON O
 DEPARTAMENTO.
 NAGBIBIGAY DIN ITO NG
MAHAHALAGANG IMPORMASYON AT
DATA SA PAMAMAHALA SA
PINAKAMATAAS NA ANTAS.
 TINATASA NILA ANG PAGGANAP NG
MGA JUNIOR MANAGER.
 PANANAGUTAN DIN NILA ANG PAG-
UUDYOK SA MGA LOWER LEVEL
MANAGERS NA GUMANAP NANG MAS
MAHUSAY.

PARA NAMAN SA FIRST LINE

MANAGEMENT

 ANG ANTAS NG PAMAMAHALA NA ITO

AY GINAGARANTIYAHAN NA ANG MGA
DESISYON AT PLANO NG IBA PANG
DALAWANG ANTAS AY NATUPAD.
 ANG MGA DESISYONG GINAWA NG
MGA FIRST-LINE MANAGER AY
KARANIWANG PANANDALIAN.

ANG LOWER LEVEL AY KILALA RIN

BILANG SUPERVISORY O OPERATIONAL
MANAGEMENT. BINUBUO ITO NG MGA
SUPERVISOR, FOREMEN, SECTION
OFFICER, SUPERINTENDENT, AT IBA PA.
AYON KAY R.C. DAVIS, “SUPERVISORY
MANAGEMENT REFERS TO THOSE
EXECUTIVES WHOSE WORK HAS TO BE
LARGELY WITH PERSONAL OVERSIGHT
AND DIRECTION OF OPERATIVE
EMPLOYEES”

ANG MGA RESPONSIBILIDAD NG LOW

LEVEL MANAGER AY KINABIBILANGAN
NG:
 PAGTATALAGA NG MGA TRABAHO AT
GAWAIN SA IBA'T IBANG
MANGGAGAWA.
 SILA AY NAGAGUIDE AT NAGTUTURO
SA MGA EMPLEYADO SA MGA ARAW-
ARAW NA AKTIBIDAD.
 SILA ANG NAMAMAHALA SA
PAREHONG DAMI AT KALIDAD NG
OUTPUT.
 ANG MGA ITO AY INATASAN DIN SA
PAGPAPAUNLAD NG MGA
POSITIBONG RELASYON SA LOOB NG
ORGANISASYON.
 ANG MGA ISYUAT REKOMENDASYON
NG MGA MANGGAGAWA, BUKOD SA
IBA PANG MGA BAGAY, AY
IPINAPAALAM SA MAS MATAAS NA
ANTAS NG TAGAPAMAHALA AT ANG
MGA LAYUNIN AT MITHIIN NAMAN AY
IPANAAALAM SA MGA MANGGAGAWA.
 TUMUTULONG SILA SA PAGLUTAS NG
MGA HINANAKIT NG MGA
MANGGAGAWA.
 SILA ANG NAMAMAHALA AT
NAGTUTURO SA KANILANG MGA
NASASAKUPAN.
 SILA ANG NAMAMAHALA SA
PAGBIBIGAY NG PAGSASANAY SA
MGA MANGGAGAWA.
 INAAYOS NILA ANG MGA
KINAKAILANGANG MATERYALES,
MAKINA, AT KASANGKAPAN PARA
MAKUMPLETO ANG MGA GAWAIN.
 NAGHAHANDA SILA NG MGA PANA-
PANAHONG ULAT SA PAGGANAP NG
MGA MANGGAGAWA.
 PINAPANATILI NILA ANG DISIPLINA SA
NEGOSYO.
 NAGBIBIGAY SILA NG INSPIRASYON
SA MGA EMPLEYADO.

ITO NAMAN ANG PUMAPALOOB SA

CRITICAL MANAGEMENT SYTEMS

• GOAL SETTING AND EMPLOYEE

INVOLVEMENT
• DELEGATION
• PERFORMANCE DEVELOPMENT
PLANNING AND FEEDBACK
• TRAINING, EDUCATION, AND
DEVELOPMENT
• RECOGNITION AND REWARDS

TUKUYIN DIN NATIN ANG ILAN SA MGA

MANAGEMENT STYLES

UNA ANG AUTOCRATIC

ANG ISANG AUTOCRATIC O

AUTHORITARIAN MANAGER ANG
GUMAGAWA NG LAHAT NG MGA
DESISYON, NAGLALAAN NG KAALAMAN
AT PAGGAWA NG DESISYON SA MGA
SENIOR EXECUTIVE. ANG MGA LAYUNIN
AT GAWAIN AY ITINATATAG, AT ANG
PAGGAWA AY INAASAHANG
MAKUMPLETO AYON SA INAASAHAN.
ANG PAMAMARAANG ITO NG
KOMUNIKASYON AY PANGUNAHING
PABABA, MULA SA LEADER HANGGANG
SA NASASAKUPAN. ANG ILANG MGA
KRITIKO AY NAGSABI NA ANG METHOD
NA ITO AY MAAARING HUMANTONG SA
PAGBAWAS NG MOTIBASYON AYON SA
POINT OF VIEW NG EMPLEYADO.
GAYUNPAMAN, ANG PANGUNAHING
ADVANTAGE NG ISTILONG ITO AY
CONSTANT ANG LANDAS NG NEGOSYO,
AT LAHAT NG DESISYON AY PARA-
PAREHO. NGUNIT ITO AY MAAARING
MAGHATID NG IMAHE NG ISANG
KUMPIYANSA, MAHUSAY NA
PINAMAMAHALAANG KUMPANYA. ANG
MGA NASASAKUPAN, SA KABILANG
BANDA, AY MAAARING UMASA SA
KANILANG MGA PINUNO, NA
NANGANGAILANGAN NG PAGSUBAYBAY.

PANGALAWA AY ANG PATERNALISTIC

ANG ISANG PATERNALISTIC MANAGER

AY KARANIWANG ISANG DIKTADOR.
GAYUNPAMAN, ANG MGA CHOICES AY
KARANIWANG GINAGAWA PARA SA
PINAKAMAHUSAY NA INTERES NG MGA
EMPLEYADO KAYSA SA KUMPANYA.
KARAMIHAN SA MGA PAGPIPILIAN AY
IPINAPALIWANAG SA MGA EMPLEYADO,
AT ANG KANILANG MGA
PANGANGAILANGAN SA LIPUNAN AT
LIBANGAN AY PALAGING NATUTUGUNAN.
MAKAKATULONG ITO UPANG
BALANSEHIN ANG KAKULANGAN NG
PAGGANYAK O’ MOTIBASYON NG
EMPLEYADO/MANGGAGAWA NA DULOT
NG ISANG AWTOKRATIKONG ISTILO NG
PAMAMAHALA.

ANG FEEDBACK AY KARANIWANG

PABABA. GAYUNPAMAN, ANG FEEDBACK
SA MANAGEMENT AY MAGAGANAP
UPANG ANG MGA EMPLEYADO AY
MAPANATILING MASAYA. ANG ISTILONG
ITO AY MAAARING MAGING LUBHANG
KAPAKI-PAKINABANG, AT MAAARING
MAGDULOT NG KATAPATAN MULA SA
MGA EMPLEYADO, NA HUMAHANTONG
SA MAS MABABANG MGA TURNOVER SA
PAGGAWA.
NAGBABAHAGI ITO NG KATULAD NA MGA
PAKINABANG SA ISANG AWTORITARYAN
NA ISTILO; ANG MGA EMPLEYADO AY
NAGIGING PALA-ASA SA PINUNO, AT
KUNG ANG MGA MALING DESISYON AY
GINAWA, ANG LAHAT NG MGA
EMPLEYADO AY MAAARING HINDI
MASIYAHAN SA PINUNO.

ANG PANGATLONG ISTILO NAMAN NG

MANAGEMENT AY DEMOCRATIC

ANG ISANG DEMOKRATIKONG MANAGER

AY NAGPAPAHINTULOT SA MGA
EMPLEYADO NA MAKILAHOK SA
PAGGAWA NG DESISYON;
SAMAKATUWID, LAHAT AY SINASANG-
AYUNAN NG KARAMIHAN. ANG
KOMUNIKASYON AY MALAWAK SA
PAREHONG DIREKSYON (MULA SA MGA
NASASAKUPAN HANGGANG SA MGA
PINUNO AT VICE VERSA). MAAARING
MAGING PARTIKULAR NA KAPAKI-
PAKINABANG ANG ISTILONG ITO KAPAG
KAILANGANG GUMAWA NG MGA
KUMPLIKADONG DESISYON NA
NANGANGAILANGAN NG HANAY NG MGA
SPECIALIST SKILLS. MULA SA
PANGKALAHATANG PANANAW NG
NEGOSYO, BUBUTI ANG KALAGAYAN SA
TRABAHO AT KALIDAD NG TRABAHO.
GAYUNPAMAN, ANG PROSESO NG
PAGGAWA NG DESISYON AY MAHIGPIT
NA PINAHIHINTULUTAN, AT ANG
PANGANGAILANGAN NG ISANG
CONSENSUS AY MAAARING MAIWASAN
ANG PAGKUHA NG "PINAKAMAHUSAY"
PARA SA NEGOSYO O PLANO. MAAARI
ITONG SUMALUNGAT SA ISANG MAS
MAAYOS NA PAGPIPILIAN NG AKSYON.

ANG MGA DEMOKRATIKONG LEADER AY

MAARING PERMISSIVE O DIRECTIVE.

PANG APAT NAMAN NA ISTILO AY ANG

LAISSEZ-FAIRE

- ANG TUNGKULIN NG ISANG LAISSEZ-

FAIRE MANAGER AY PERIPHERAL AT
ANG MGA KAWANI AY NAMAMAHALA SA
KANILANG SARILING MGA LUGAR NG
TUNGKULIN. BILANG RESULTA,
INIIWASAN NG PINUNO ANG MGA
RESPONSIBILIDAD SA PAMAMAHALA AT
ANG UNCOORDINATED NA DELEGASYON
AY NAGAGANAP. ANG KOMUNIKASYON
SA ISTILONG ITO AY PAHALANG, NA
NANGANGAHULUGANG ITO AY PANTAY
SA MAGKABILANG DIREKSYON.
GAYUNPAMAN, MAYROONG
NAPAKAKAUNTING KOMUNIKASYON
DITO KUNG IKUKUMPARA SA IBANG
ISTILO. ANG ISTILONG ITO AY
NAKAKATULONG SA MGA LIKAS NA
PROPESYONAL AT MALIKHAING GRUPO
UPANG MAILABAS ANG KANILANG HIGIT
NA KAKAYANAN. NGUNIT SA MARAMING
PAGKAKATAON, ITO AY HINDI
SINASADYA AT PRODUKTO LAMANG NG
MAHINANG PAMAMAHALA.
NAGRERESULTA ITO SA KAWALAN NG
POKUS AT DIREKSYON NG
MANGGAGAWA, NA HUMAHANTONG SA
MALAWAKANG KALUNGKUTAN AT
NEGATIBONG IMAHE NG KUMPANYA.

DUMAKO NAMAN TAYO SA CORNER

STONE OF AN EFFECTIVE MANAGER

IKAW ANG KUMAKATAWAN SA

MANAGEMENT (YOU REPRESENT THE
MANAGEMENT)

IKAW AY PINAGKAKATIWALAAN NG
RESPONSIBILIDAD NA MAKAMIT ANG
MGA LAYUNIN SA LOOB NG POLICY
FRAMEWORK NG DEPARTAMENTO O
ORGANISASYON.

KINAKATAWAN MO ANG MGA

MANGGAGAWA (YOU REPRESENT THE
WORKERS)

MAYROON KANG OBLIGASYON NA

TIYAKIN ANG TUNAY NA MGA KAILANGAN
AT KAGUSTUHAN NG IYONG MGA
EMPLEYADO NA KINIKILALA NG
NAKATATAAS NA PAMAMAHALA AT
MAKIKITA SA MGA PATAKARAN AT
KONDISYON SA PAGTATRABAHO.

UPANG MAGING ISANG EFFECTIVE

MANAGER KAILANGAN MONG
MAGTAGUMPAY SA:
 PAGBUO NG RELASYON SA IBANG
MGA MANAGER O SUPERVISOR SA
TINATAYANG PAREHONG ANTAS.

 PAGBUO NG RELASYON SA MGA

EMPLEYADO NA NAGTATRABAHO SA
ILALIM NG IBANG MGA
TAGAPAMAHALA.

 AT SA PAGBUO NG RELASYON SA
MGA TAUHAN NG KAWANI.

NARITO NAMAN ANG MGA KATANGIAN

NG ISANG MATAGUMPAY NA MANAGER
NA NAIS SUNDIN NG IBA:

 ANG MANAGER NA TUMUTULONG SA

MGA TAO NA MADAGDAGAN ANG
KANILANG KAALAMAN AT BUMUO NG
KANILANG MGA KASANAYAN AT
KAKAYAHAN SA PAMAMAGITAN NG
PATULOY NA EDUKASYON AT
PAGSASANAY SA TRABAHO.

 MABISANG MAKIPAG-USAP NANG

PERSONAL.

 NANGUNGUNA SA BILANG ISANG

HALIMBAWA AT NAGBIBIGAY NG
PAGKILALA SA MGA TAONG
SUMUSUNOD SA KANYA.

 MARUNONG UMUNAWA NG MGA

ASPETO NG PANANALAPI NG
NEGOSYO, MAGTAKDA NG MGA
LAYUNIN AT HAKBANG, AT
IDOKUMENTO ANG PAG-UNLAD AT
TAGUMPAY NG KAWANI.

 BINUBUO ANG KOPONAN AT

BINIBIGYANG-DAAN ANG IBA PANG
KAWANI NA MAKIPAGTULUNGAN
NANG MAS MAGING EPEKTIBO SA
ISA'T ISA.

 BUMUBUO NG EPEKTIBO AT
TUMUTUGON SA INTERPERSONAL NA
RELASYON. IGINAGALANG NG MGA
MIYEMBRO NG STAFF, KASAMAHAN,
AT EXECUTIVE ANG KANYANG
KAKAYAHANG MAGPAKITA NG
PAGMAMALASAKIT,
PAKIKIPAGTULUNGAN, PAGGALANG,
PAGTITIWALA, AT PAGKAASIKASO.
 ALAM DIN NG ISANG SUCCESFUL
MANAGER KUNG PAANO LUMIKHA NG
ISANG KAPALIGIRAN KUNG SAAN
ANG MGA TAO AY NAKAKARANAS NG
POSITIBONG MORAL AT PAGKILALA
AT ANG MGA EMPLEYADO AY
NAUDYUKAN NA MAGTRABAHO NANG
HUSTO PARA SA TAGUMPAY NG
NEGOSYO.

ITO NAMAN ANG MGA SUCCESS TIPS SA

MANAGEMENT

MAYROONG APAT NA FACTORS NA

KAILANGANG MARAMDAMAN ANG
BAWAT EMPLEYADO MULA SA
TRABAHO UPANG MAGING
MATAGUMPAY ANG PAMUMUNO :

UNA, ANG PAGGALANG O RESPECT AY

ANG PANGUNAHING KARAPATAN NG
BAWAT EMPLEYADO SA BAWAT LUGAR
NG TRABAHO. KUNG NARARAMDAMAN
NG MGA TAO NA IGINAGALANG SILA,
KADALASAN AY TUMUTUGON SILA NANG
MAY PAGGALANG AT MARANGAL NA
MGA AKSYON. BAHAGI NG PAGGALANG
AY PAPURI AT PUNA UPANG MALAMAN
NG MGA TAO KUNG ANO ANG KANILANG
GINAGAWA SA TRABAHO.

PANGALAWA, ANG MARAMDAMAN NG

MGA EMPLEYADO NA SILA AY MIYEMBRO
NG "IN-CROWD". SILA AY KAPAMILYA,
KAPUSO, AT KAPATID SA HANAP-BUHAY
O ORGANISASYON.
NANGANGAHULUGAN ITO NA ALAM NILA
AT MAY ACCESS SILA SA IMPORMASYON
NANG KASING BILIS NG SINUMAN SA
IYONG LUGAR NG TRABAHO.

PANGATLO, MAGKAROON NG IMPACT SA

MGA DESISYONG GINAGAWA TUNGKOL
SA KANILANG MGA TRABAHO. ANG
PAKIKILAHOK AT PAGBIBIGAY
KAPANGYARIHAN SA EMPLEYADO AY
NAKAKATULONG UPANG LUMIKHA NG
MGA NAKATUONG MGA EMPLEYADO NA
HANDANG IBIGAY ANG KANILANG
SARILING LAKAS PARA SA NEGOSYO.

AT ANG PANG-APAT AY LEADERSHIP.

ANG PAKIRAMDAM NG PAGIGING NASA
TAMANG LANDAS, PAGKAKAROON NG
TAMANG LAYUNIN, TAMA ANG
PINATUTUNGUHAN KAHIT PUMUNTA SA
IBANG LUGAR. ANG PAKIRAMDAM NG
MAY PAG-ASA AY NA TINUTUKOY AT
MAHALAGA. ANG PAKIRAMDAM NG
MAGING BAHAGI NG ISANG BAGAY NA
MAS MALAKI AT MAKABULUHAN.

ITO ANG 4 NA NARARAMDAMAN NG MGA

EMPLEYADO O MGA MANGGAGAWA SA
LOOB NG ISANG MATAGUMPAY NA
NAMIMINUNO.

TEN TIPS FOR TAKING YOURSELF

SERIOUSLY SO YOUR EMPLOYEES DO
TOO:

1. MAGING NASA ORAS ARAW-ARAW.

ITO AY IYONG NEGOSYO O
ORGANISASYON, MAGING ISANG
HALIMBAWA.
2. HUWAG UGALIING UMALIS NG
MAAGA.
3. HUWAG MAKIPAG-INUMAN KASAMA
ANG IYONG ASSISTANT. KAILANGAN
MONG MAGING ISANG HALIMBAWA.
KUNG ANO MAN ANG GINAGAWA MO
AT NG IYONG MGA KAIBIGAN SA
PRIBADONG ORAS NA MALAYO SA
OPISINA AY HINDI DAPAT GAWIN SA
IYONG MGA NASASAKUPAN.
4. HUWAG HILINGIN SA KANILA NA
GUMAWA NG ANUMANG BAGAY NA
HINDI NAUUGNAY SA TRABAHO.
5. HUWAG HAYAANG MARINIG KA NILA
SA MGA PERSONAL NA TAWAG.

6. HINDI MO SILA KAIBIGAN. MAGING

ISANG KAAYA-AYANG BOSS; HUWAG
MONG HAYAANG BUKAS ANG PINTO
PARA PAG-USAPAN ANG MGA
PERSONAL NA BAGAY. GUSTO MONG
MAGING KOMPORTABLE ANG IYONG
MGA EMPLEYADO NA MAKIPAG-USAP
SA IYO TUNGKOL SA MGA
SERYOSONG PROBLEMA (LALO NA
KUNG MAKAKAAPEKTO SILA SA
KANYANG PAGGANAP SA TRABAHO).
7. TUMULONG SA ABOT NG MAKAKAYA.
8. HUWAG IBAHAGI ANG MGA ISYU O
 PROBLEMA SA PANANALAPI NG
KUMPANYA. KUNG PINAGHIHINALAAN
NG IYONG MGA EMPLEYADO NA
HINDI MAGANDA ANG TAKBO,
MAGHAHANAP SILA NG IBANG
TRABAHO BAGO MO ITO MALAMAN.
MAYROONG ISANG BUONG
PILOSOPIYA NG OPEN-BOOK
MANAGEMENT NA GUMAGANA SA
MALALAKING PAMPUBLIKONG
KUMPANYA, NGUNIT SA MALILIIT NA
KUMPANYA, HINDI MO KAILANGAN NG
IYONG MGA EMPLEYADO NA HULAAN
ANG IYONG MGA DESISYON.
9. KUNG MAY NANGYARING MALI SA
ISANG KLIYENTE O CUSTOMER,
KAILANGAN MONG TANGGAPIN ANG
PAGKAKAMALI. BILANG BOSS,
RESPONSABLE KA SA LAHAT NG
BAGAY NA TUMATAKBO SA IYONG
NEGOSYO O ORGANISASYON,
MAAYOS MAN ITO O HINDI MAAYOS.
KUNG MAYROON KANG
PROBLEMANG EMPLEYADO,
KAILANGAN MONG SUBAYBAYAN
SIYA NANG MABUTI, MAGBIGAY NG
KARAGDAGANG PAGSASANAY, O
HAYAAN SIYANG UMALIS. HINDI MO
MAAARING GAWING SCAPEGOATS
ANG MASASAMANG EMPLEYADO
PARA SA MGA PAGKAKAMALI.
10. PAMAHALAAN NGUNIT HUWAG
PILITIN. TOTOONG ITO ANG IYONG
NEGOSYO AT IKAW ANG
MAWAWALAN NG MALAKI. NGUNIT
KAILANGAN MONG HAYAAN ANG
IYONG MGA EMPLEYADO NA
MANAGOT PARA SA KANILANG MGA
WORKLOAD.

BAGO TAYO MAGTAPOS, KAMI PO AY

MAG-IIWAN NG MGA SIKAT NA QUOTES
NA MAAARI NIYONG BAUNIN NA MAY
KAUGNAYAN SA LEADERSHIP AND
GOVERNANCE:

"IN MATTERS OF STYLE, SWIM WITH THE

CURRENT; IN MATTER OF PRINCIPLE
STAND LIKE A ROCK" -THOMAS
JEFFERSON

“LEADERSHIP: THE ACT OF GETTING

SOMEONE ELSE TO DO SOMETHING YOU
WANT DONE BECAUSE HE WANTS TO DO
IT” DWIGHT D. EISENHOWER

“A GENERAL IS JUST AS GOOD OR JUST

AS BAD AS THE TROOPS UNDER HIS
COMMAND MAKE HIM” GENERAL
DOUGLAS MACARTHUR

“WHENEVER ANY FORM OF

GOVERNMENT BECOMES DESTRUCTIVE
OF THESE ENDS LIFE, LIBERTY, AND THE
PURSUIT OF HAPPINESS IT IS THE RIGHT
OF THE PEOPLE TO ALTER OR ABOLISH
IT, AND TO INSTITUTE NEW
GOVERNMENT...” – Thomas Jefferson-

“MANAGEMENT IS DOING THINGS RIGHT;

LEADERSHIP IS DOING THE RIGHT
THINGS.” – Peter F. Drucker-

AT DITO NAGTATAPOS ANG ATING

TALAKAYAN PATUNGKOL SA
“LEADERSHIP IN FARMER AND FISHER
FOLK ORGANIZATIONS: (GOVERNANCE
AND MANAGEMENT)”. SANA AY MARAMI
KAYONG NATUTUNAN SA ATING
TALAKAYAN NA MAAARI NATING I-APPLY
SA ATING PAMUMUHAY AT SA SARI-
SARILING ORGANISASYON.

KUNG KAYO MAN AY MAY KATANUNGAN

O MAY NAIS PANG MALAMAN
PATUNGKOL SA “LEADERSHIP IN
FARMER AND FISHER FOLK
ORGANIZATION: (GOVERNANCE AND
MANAGEMENT)” MAAARING MAG EMAIL
SA ADVOCACY.ONLINE@ACPC.GOV.PH

AT PARA NAMAN SA MGA PROGRAMA NG

ACPC MAAARING BUMISITA SA
WWW.ACPC.GOV.PH