4 Решениjата на задачите од тестот

Задача 1. Група од 25 ученици е тим ако секои два ученици во оваа група се приjатели. Познато
е дека во ова училиште секоj ученик припаѓа во барем еден тим, но ако произволни два приjатели
престанат да се дружат, барем еден ученик нема да припаѓа во ниту еден тим. За тим велиме
дека е специjален доколку барем еден од учениците во тимот нема приjатели надвор од овоj тим.
Докажи дека секои два приjатели заедно припаѓаат во еден специjален тим.

Решение. За произволен ученик v, нека со S(v) е означено множеството на сите тимови што го
содржат v. Дадено е дека S(v) никогаш не е празно множество.

Другиот услов може да се запише на овоj начин: за сите u, v што се приjатели, постои w така што
S(u) ∩ S(v) ⊇ S(w). За фиксен пар u, v, го избираме w така што |S(w)| е минимално (означено со
w′ ). Тогаш ако x е приjател на w′ , важи S(w′ ) ⊆ S(x) (во спротивно, S(w′ ) ⊃ S(w′ )∩S(x) ⊇ S(w′′ )
за некое w′′ , што е невозможно заради минималноста на |S(w′ )|). Ако избереме T ∈ S(w′ ), тогаш
следува дека x ∈ T , па T е "тимот што го содржи центарот"(каде што w′ е центарот). Исто така,
T ги содржи u и v, од каде што следува заклучокот

Задача 2. Нека P (x) е неконстантен полином со реални коефициенти таков што сите негови корени
се реални броеви. Ако постои некоj полином Q(x) со реални коефициенти таков што (P (x))2 =
P (Q(x)) за сите реални броеви x, докажи дека сите корени на полиномот P (x) се исти.

Решение. Нека Q(x) има водечки коефициент c, P (x) има водечки Q коефициент t,QP има степен
d, а корените од P се r1 ≥ r2 ≥ · · · ≥ rd . Да приметиме дека t · (Q(x) − ri ) = t2 (x − ri )2 .

Заклучуваме дека cd = t. Да приметиме сега дека за секоj од полиномите Q(x) − ri , сите негови
корени се некои од ri , што значи дека може да се запише Q(x)−ri = c(x−ri1 )(x−ri2 ), за ri1 ≥ ri2 .
Исто така, ri1 + ri2 е константно за секое i, па затоа корените на P можат да се поделат во парови
(ri1 , ri2 ) така што збирот на секоjа група е константен и Q(x) − ri = c(x − ri1 )(x − ri2 ).

Броjот на различни парови е еднаков на броjот на различни вредности меѓу броевите ri , бидеjќи
броjот на различни Q(x) − ri е ист како и броjот на различни ri . Лесно се гледа дека тоа значи
дека сите корени се еднакви.

Задача 3. Во триаголникот ABC важи AB > AC. Подножjето на висината од A на BC е D,

пресекот на симетралата на аголот ∠ABC и AD е K, подножjето на висината од B на CK е M ,
а BM и AK се сечат во точката N . Правата што минува низ N и е паралелна со DM jа сече
правата AC во T . Докажи дека BM е симетралата на аголот ∠T BC.

Решение. Ќе jа дефинираме точката T на друг начин како единствената точка што ги задоволува
условите T N ∥ DM и ∠N BC = ∠T BN. Jасно е дека вака се добива истата точка. Нека J е
рефлексиjата од C во однос на M и нека H е точка од страната AB таква што BKN HJ е
тетивен.

5
Лесно се докажува дека точките C, N, H се колинеарни, а исто така преку пресметки со агли
добиваме дека T N е тангента на опишаната кружница околу N KB. Ако jа примениме Паскаловата
теорема на N N KJBH, добиваме дека C, A, T се колинеарни, од каде што следува заклучокот.

Задача 4. Докажи дека постоjат бесконечно природни броеви n такви што (n!)n+2015 го дели
(n2 )!.

n−sp (n)
Решение. Ќе jа користиме формулата vp (n!) = p−1 , каде што sp (n) е збирот на цифрите на
броjот n во база p.

Лема 1. sp (x2 ) ≤ sp (x)2 .

Доказ: Нека x = a1 pe1 + a2 pe2 + . . . + ak pek , каде што ai = sp (x). Тогаш x2 = ai aj pei +ej .
P P
Можеме да ги поедноставиме броевите ai aj во системот со база p така што ќе го намалиме збирот
на цифрите во овоj систем. Тоа е еквивалентно на собирање на неколку броеви во системот со
база p, што секако може само дополнително да го намали збирот на цифрите. Почетниот збир на
цифрите пред квадрирањето беше sp (x)2 . Заклучуваме дека sp (xy) ≤ sp (x)sp (y).

Лема 2. Нека k е даден природен броj. Тогаш постоjат бесконечно броеви x такви што sp (x) ≥ k
за сите прости броеви p.

Доказот го оставаме за после.

Ќе избереме некоj броj како во Лема  2, за k = 2015. За  сите2 прости броеви p имаме дека
n+2015 n−sp (n) n−sp (n) n −sp (n)2 n2 −sp (n2 )
= vp ((n2 )!),


vp n! = (n + 2015) p−1 ≤ (n + sp (n)) p−1 = p−1 ≤ p−1
што значи дека n работи.

Доказ на Лема 2: Лемата jа докажуваме со аналитички аргумент. Ќе изброиме колку броеви што
се наjмногу n не се добри, за секоj фиксен прост броj p (доволно е да се претпостави дека p ≤ n,
бидеjќи ако p > n тогаш броjот на 1 ≤ x ≤ n е само xp , што функционира за x ≥ k, додека k − 1
што не функционираат се само дополнителна константа во однос на n).

Броевите што не се добри се наjмногу n ≤ py , кога logp n ≤ y < logp n + 1 е цел броj. Со комби-
наторен аргумент лесно докажуваме дека оваа сума е еквивалентна со решавање на неравенката
a1 + a2 + . . . + ay ≤ k за ненегативни цели a1 , . . . , ay . Не е тешко да се изброи дека немаме повеќе
од ck y k решениjа, за некоjа константа ck независна од n и p. Исто така y ≤ 2 logp n, па имаме
наjмногу dk (log n)k (log1p)k вредности за dk што се независни од n, p.

Сега ќе сумираме во однос на сите прости p ≤ n. Постои константа c таква што π(x) ≤ c logx x
за сите x ≥ 2, па бидеjќи f (x) = (log1x)k опаѓа, сумата очигледно е ограничена одозгоре со
 
k
Pc logn n 1
dk (log n) x=2 (log x)k .

Освен тоа, ax=2 (log1x)k е помало од ek (logaa)k за некоjа константа ek независна од x, a, што лесно
P
може да се провери.

6
 n
c log
 
Тоа значи дека вредноста што jа броиме е ограничена со dk (log n)k ek (log n−log n
log n)k << n2 , за
доволно големо n. Jасно е дека тоа е доволно, затоа што за n → ∞ имаме доволно броеви што
k−1
се добри, бидеjќи асимптотски важи (log n) k + log log n << log n.