XXXIX

Wakás ñg “Ang Filibusterismo”.

Si Padre Florentino ay malungkot na nakadungaw sa kanilang bintana.

Sya’y malungkot dahil umalis si Don Tiburcio de Espadana sa pag-
aakalang sya ang tinutukoy sa telegrama na darakpin daw sa gabing
iyon.

Padre Florentino: Hay, kay sakit ng mga nangyayari ngayon

Padre Florentino: Sana ay gabayan ng poong maykapal si Tiburcio sa

kanyang buhay

Padre Florentino: Naparaming nangyayari sa ating-

*kakatok ang gwardya sibil

Padre Florentino: Hay, siguro ay isa na naman itong teniente

Gwardya: Padre Florentino…

Padre Florentino: ¿Qué necesitas? (anong kailangan mo?)

Gwardya: May nagpadala sa iyo ng isang sulat

Padre Florentino: Ano iyon? *magtataka

Gwardya: Buksan nyo nalang upang inyong malaman, Padre

Padre Florentino: *bubuksan ang sulat at babasahin ng malakas

“Minamahal kong Capellan: Katatanggap ko pa lamang ng isang
telegrama ng komandante na ang sinasabi’y: espanol Escondido casa
Padre Florentino cojera remitira vivo muerto. Sa dahilang ang telegrama
ay lubhang maliwanag ay pagsabihan Ninyo ang kaibigan upang huwag
siyang matagpuan pagpariyan kong huhulihin siya sa ikaw walo ng gabi”
Ang inyong tagisuyong,

PEREZ”

Padre Florentino: Sunugin ninyo ang sulat!

*kakalabugin yung pinto at papasok na sugatan

Padre Florentino: Bakit ka mayroong sugat, Simoun?! *pasigaw na
tanong ni Padre Florentino Simoun: Wala lang ito, Padre
Padre Florentino: Sinaktan ka ba nila dahil patay na ang Kapitan
Heneral?
Simoun: Que dijiste padre? (ano ang sinasabi mo, Padre?) Padre

Florentino: Hindi ba ito totoo?

Simoun: Padre, nagkasugat lamang ako dahil sa aking kawalang pag-

iingat
Padre Florentino: Totoo ba ang iyong sinasabi?
Simoun: Totoo ito, Padre
Padre Florentino: Hindi ka ba tumakas sa mga kawal na tumutugis sa
inyo sa Maynila?
Simoun: Padre?! Saan mo iyan nalalaman

Padre Florentino: Totoo ba ito, Simoun?

Simoun: Hindi, Padre ako lamang ay lubos na nasugatan dahil sa aking

kawalang-pag iingat
Padre Florentino: Oh sya, halika na at dadalhin kita sa ospital upang
magamot ang iyong sugat
Simoun: Hindi ako papayag Padre! Mananatili lamang ako dito sa ating
lugar
Padre Florentino: Hindi maaari Simoun! Malubha ang sugat na iyong
dinanas at kailangan itong lapatan ng paunang lunas

Simoun: Nais ko lamang magpagamot kay Dr. Espadana.

Padre Florentino: Halika at tayo’y paroroon

*lalabas sa pintuan kasama si Simoun
*papasok sa pinto at pupunta sa gitna at magsisimulang magsalita

Padre Florentino:

Ano baga ang kahulugan ng mga ngiting iyon?

At ang isá pang ngitî, na lalò pang malungkót at pakutyâ nang mabatíd ̃
na sa ika waló pa ng̃ gabí magsisidatíng?

¿Anó ang ibig sabihin ng̃ hiwagàng iyon? ¿Bákit ayaw magtagò si
Simoun?
Padre Florentino: Isa lamang taong arogante itong si Simoun na dati’y
makapangyarihan ngunit ngayon ay kahabag habag
Padre Florentino: Bakit rin gustong mamalagi ni Simoun dito na gayong
dati’y napakababa ng aking tingin dito?
*Exit (close curtain)

*Open curtain

*Pumasok ang pari sa silid ni Simoun

Padre Florentino: Simoun, ¿estás ahí en tu habitación? (Simoun, nariyan

ka ba sa iyong silid?
*Nakita ni Padre Florentino na uminon ng lason si Simoun
Padre Florentino: ¿Nahihirapan bagá kayó, ginoóng Simoun?

Simoun: Kauntî, ngunì’t sa loób ng̃ iláng sandalî, ay matatapos na ang

paghihirap ko *mahinhin na boses
Padre Florentino: ¿Anó ang ginawâ ninyo, Dios ko? ¿Anó ang inyóng
ininóm *Nakita ang bote na may lamang lason

Simoun: Walâ nang magagawâ! walâ ng lunas!̃ — dagdag pa nito ay…

Simoun: Ano baga ang nais kong gawin?!

Padre Florentino: Dios Ko! Ano ang ginawa ninyo!

Simoun: Hindi dapat ako ay mahulog na buhay sa mga kamay ng
kaninuman, maaaring makuha ang aking lihim!

Padre Florentino: Ngunit…

Simoun: Huwag kayong magambala o magtaka, pakinggan nyo ako
Padre, pagsapit ng gabi ay kailangan kong sabihin ang aking lihim

Padre Florentino: B-bakit? Simoun?

Simoun: Kailangan kong ipagkatiwala sainyo, kayo ang may malaking

paniniwala sa Diyos, sabihin nyo sa akin kung totoo bang may diyos!

Padre Florentino: Ngunì’t isáng panglunas sa lason, ginoóng Simoun.... ̃

*maghahanap ng mga gamot at aalis sa tabi ni Simoun

Padre Florentino: mayroón akóng apomorfina.... mayroón akóng eter,

cloroformo....

Simoun: Walâ nang mangyayari.... walâ nang mangyayari! Huwag

kayóng magaksayá ng̃ panahón! Yayaon akón g dalá ang aking lihim.

*5 seconds interval

Simoun: Padre…
Simoun: Ako ay…
Padre Florentino: Ano baga Simoun?
Simoun: Ako ay si Crisostomo Ibarra

Simoun: Labintatlong taon akong tumigil sa Europa upang mag aral saka
bumalik sa Pilipinas na may dalang pangarap at pag-asa. Pinatawad ko
ang mga nagkasala sa aking ama at piniling mabuhay ng tahimik at
mapayapa.

Padre Florentino: Mayroon ka ring palang lubos na pag unawa, Simoun

Simoun: Ngunit padre, nagkaroon ng isang kaguluhan ang dumating sa
aking buhay, at isang iglap lang ay nawala ang aking pangalan, yaman,
pag ibig, kinabukasan at pati ang aking Kalayaan.
Padre Florentino: Pero ¿por qué simón? (Pero bakit, Simoun?)
Simoun: Padre, nailigtas lamang ako sa kamatayan sa tulong ng aking
isang kaibigan
Simoun: Tinangka kong maghiganti Padre, Nagpunta ako sa ibang bansa
dala ang kayamanan ng aking mga magulang at ako’y nangangalakal
Padre Florentino: Nakapanlulumo ang iyong naranasan, Iho
Simoun: Nakilala ko din ang Kapitan Heneral noong kumadante pa
lamang siya. Pinautang siya at nagging matalik na kaibigan dahil sa
walang hiyaan ng kapitan na sya lang ang nakakaalam.
Simoun: Sa tulong rin ng salapi ay naging magkaibigan kami ni Kapitan
Heneral at naging sunud-sunuran sa kanya
Padre Florentino: Simoun, nais ko lamang ihiling na lubos mong igalang
ang mag-aalahas ang kalooban ng diyos.
Simoun: Ngunit Padre? Bakit hindi ako tinulungan ng diyos sa aking
layunin?
Padre Florentino: Sapagkâ’t pinilì ninyó ang isáng paraan na hindî Niya
masasang-ayunan, ang kaluwalhatìang pagliligtás sa isáng bayan ay
hindî kakamtín ng̃ isáng nákatulong sa pagpapahirap sa kaniya!
Simoun: Sya! Tinatanggap ko na ako'y mali! Bakit hindî akó sinugatan
at pinagtagumpáy pagkatapos ang bayan? ¿Bakit binabayàang magtiís
ang gayóng karaming mga karapatdapat at ̃ mg̃a tapát na loob at
nasisiyaháng walâng katigátigatig sa kaniláng mg̃a paghihirap?

Padre Florentino: Mayroon ding pasiya ng kalang̃itán sa mga paguusig

ng̃ ̃ mg̃a maniniíl, ginoong Simoun!

Simoun: Alám ko! ngâ’t inudyukán ko ang kabang̃isan....

Padre Florentino: Tunay, kaibigan ko, ngunì’t ang lalòng maraming ̃

sumabog ay ang may tagláy na kabulukán! Pinalusog ninyó ang
kabulukán sa kapamayanan nang hindî naghasík ng̃ anomang adhikâín.

*lalayo si Padre Florentino kay Simoun

*5 seconds interval

Simoun: Kung gayó’y ¿anó ang nararapat gawín

Padre Florentino: ¡Magtiís at gumawâ! *sigaw nito kay Simoun

Simoun: ¡Magtiís.... gumawâ! ¡ah! madalîng sabihin iyan kapag hindî
nagtitiís.... kapag ang paggawâ ay pinapagkákamít ng gantíng̃ palà!
*galit na sagot nito
Padre Florentino: Isáng Dios na lubhâng matapát, ginoong Simoun,
isáng Dios na nagpaparusa sa kakulang̃án natin sa pananalig, sa ating
masasamâng hilig, sa muntîng pagpapahalagá natin sa karangalan, sa ̃
ating pagkamámamayán....
*hahawakan ang kamay ni Padre Florentino ng 5 segundo (5 seconds)
*mamamatay na si Simoun *babagsak ang kamay

Napabulong na lamang ang pari ng…

Padre Tolentino: Nasaan ang kabataang naglalaan ng magagandang

sandal, ng kanilang mga pangarap at kasiglahan alang-alang sa ikabubuti
ng kanilang bayan? ¿Násaan ang malingap na magbúbubô ng̃ ̃ kaniyáng
dugô upang hugasan ang ganiyáng maraming kahihiyán,

*bibitawan ang kamay ni Simoun at lalayo sa kanyang katawan at

magpapaka aliw aliw

*5 seconds interval, *kakatok

Taga-sindi: buenas noches padre, maaari bang sindihan ang inyong ilaw?

Padre Florentino: Kung gayon ang iyong ninanais, maaari naman

*iilawan ang lampara
Taga-sindi: Maraming Salamat Padre!
*aalis after ng 5 seconds
Luluhod si Padre Florentino at magdadasal

Padre Florentino: Dios mío, guía aeste Simoun a donde lo lleves (Oh
diyos ko, gabayan nyo itong si Simoun kung saan ninyo man siyang
dadalhin)

*bubulong si Padre Florentino

Padre Florentino: ¡Kaawâán nawâ ng̃ Dios ang mga naglikô sa kaniyá ng̃
daan!
*5 seconds interval
Padre Florentino: Gwardya, tayo ay magdasal para sa payapang pag
lalakbay ni Simoun
*papasok ang utusan
Utusan: Masusunod, Padre Florentino
*10 seconds interval
*Aalis na si Padre Florentino kasama ang kanyang gwardya
*Close curtain

Tumingín si P. Florentino sa dako ng̃ ̃ kaniyáng paanan. Sa ibabâ’y

nákikita ang paghampás sa mg̃a ukab ng bató ng̃ mg̃ ̃a maiitím na
alon ng̃ Pasípiko, na lumilikhâ ng̃ mauugong na kulóg, na sabáy sa
pagniningníng na warì’y apóy ng̃ mga alõ n at mg̃a bulá, dahil sa tamà
ng̃ sinag ng̃ buwan, na warì’y dakótdakót na brillante na inihahagis sa
hangin ng̃ isáng gawi ng̃ kailaliman. Tumanáw sa boô niyang paligid. ̃
Nag-íisá siya. Ang ulilang baybayin ay nagtátapós sa malayò na warì’y
isáng paguulap, na pinapawì untî-untî ng buwan hanggáng sa makiisà sa ̃
lalòng malayòng dako na abot ng tanáw. Ang kagubatan ay bumúbulóng ̃
ng mg̃ ̃a ting̃ig na walâng linaw. Sa gayó’y inihagis ng̃ matandâ na
itinapon sa dagat ang takba, sa tulong ng kaniyáng malalakás ñ a
bisig. Umikit na makáilan at matuling tumungo sa kailaliman na
gumuhit ng̃ ̃ pabalantók at naglarawan sa kaníyáng makinis na
ibabaw ng iláng ̃ malamlám na sinag ng buwán. Nakita ng̃ ̃ matandâ
ang pagtilampon ng̃ mg̃a paták, nakáding̃íg ng isáng buluwák at ̃
naghilom ang tubig matapos malamon ang kayamanan.
Nagantabáy ng iláng sandalî upang tingnán ̃ kung may isasaulî ang
kailaliman, ngunì’t mulîng naghilom ang mg̃ ̃a alon na mahiwagàng
gaya ng̃ dati, at hindî naragdagán ng̃ isá mang kutón ang kaniyáng kulót
na ibabaw, na warìng sa nilapadlapad ng̃ dagat ay walâng nahulog kundî
isáng muntîng bató lamang.

Padre Florentino: ¡Itagò ka ng̃ Kalikasán sa kailaliman na kasama ng̃

mg̃a korales at mga perlas ng̃ ̃ kaniyáng walâng pagkapawìng mg̃a
dagat! *isisigaw ng malakas *iuunat ang kamay na parang hahatiin ang
dagat Padre Florentino: Kapag sa isáng banal at mataás na layon ay
kakailang̃anin ka ng mg̃ a tao, ay mátututuhan kang kunin ng̃ ̃ Dios
sa sinapupunan ng̃ mg̃a alon.... Samantala, diyán ay hindî ka
makagagawâ ng kasamâán, hindî mo ililikô ang katwiran, hindî ka mag̃
-uudyók sa kasakimán!....

Maya-maya’y inihagis ni Padre Florentino ang mga takba ng brilyante at

alahas ni Simoun sa karagatan.
 Wakás ñg “Ang Filibusterismo”.

Aries Andrie S. Barcebal

10 Respect