CHAPTER 39 -EL FILIBUSTERISMO

By: La Liga de Sisa

Narration:
Isang araw, sa kanyang ulilang tahanan, nililibang ni Padre Florentino
ang kanyang sarili
sa pagtugtog ng armonium ng mga malulungkot at
di masasayang tugtugin. Ang kanyang
mga tugtog ay sinasaliwan ng
alingawngaw ng mga alon at ng bulong ng mga sanga ng
kagubatang
kalapit.
Napakalungkot ni Padre Florentino. Siya ay isang tunay na
musiko sa
tumutugtog ayon sa udyok ng kanyang damdamin.
Kaaalis pa lamang noon ng kanyang
kaibigang si Don Tiburcio de
Espadana na umiiwas sa pag uusig ng kanyang asawa.
Nung umaga ding iyon nakatangga sya ng sulat ng isang
teniente ng guardia sibil
na nagsasabing:
Minamahal kong Capellan, katatanggap ko pa lamang ng isang
telegram ng kumandante na nagsasabing: Espanol Escondido casa Padre
florentino cojera remimitira
civo muerto. Sa dahilang ang telegram ay
lubhang maliwanag na pagsabihan ninyo ang
kaibigan upang huwag
syang matagpuan pagpariyan kong huhulihin sya sa ikawalo ng gabi. Perez
(Heto ang mga kaganapan)
Don Tiburcio:
Sunugin nyo ang sulat! A. aa.. ang Victorinang ito, ang
Victorinang ito! (pautal-utal) ay
mangyayaring umabot hanggang sa
akoy ipabaril.
Padre Florentino: Tama na iyan Don Tiburcio. Hindi iyan makakatulong.
Don Tiburcio:

Hindi. Hindi talaga.

Padre Florentino: Don Tiburcio, makinig ka! Marahil ang ibig sabihin ng salitang
cojera ay cogera; na ang
kastilang nagtatago ay hindi maaaring ikaw
kundi si Simoun!
Don Tiburcio:

Hindi talaga ako talaga ang tinutukoy

Padre Florentino: Si Simoun nga Don Tiburcio, sya ang dalawang araw pa lamang,
sugatan at waring
pinag-uusig na huminging patuluyin.
Don Tiburcio:
Hindi eh. Ang cojera ay ang aking pagkapilay, ang tanda ng
aking katawan na syang
pakana
ni
Victorina
na
ibig
akong
matagpuang patay o buhay gaya ng isinulat ni Isagani
buhat
sa
Maynila.
Padre Florentino: Wala talaga akong pag-aalinlangan na ang kastilang hinahanap ay
ang manghihiyas na
si Simoun. Napakahiwaga ng kanyang

pagdating- dugu-duguan, mapanglaw at patangmay pasan sa kanyang takba.

pata, na sya ang

Narration:
Si Simoun nga ay malayat masuyong pinatuloy ng mga Pilipino.
Tinaggap sya ng klerigo
ng walang pagsisiyasat.
Padre Florentino: Saan nga ba nagbuhat ang kanyang mga sugat? Nagtangka kaya
syang
magpakamatay?
Anak
kaya
iyong
g
paghihiganti? Tinanggap kaya nya iyon sa pag-iwas
sa
mga
kawal na unuusig sa kanya? At syay nagmamatigas pa sa medikong nasa
pangulong bayan ng lalawigan?
Narration:
Tama nga si Padre Florentino. Ang tanging tinatanggap ni Simoun ay
ang syang pagaalaga ni Don Tiburcio.
Padre Florentino: Ngunit ano nga ba ang dapat kong gawin sa mga guardian a
huhuli kay Simoun? Sa
kanyang kalagay sya ay tunay na kawawa at
sinabi pa sa telegram na patay o buhay.
Narration:
Sa kabilang dako, sinalubong lamang ni Simoun ng ngiting malungkot
at pakutya ang
balitang syay huhulihin.
Padre Florentino: Ano nga ba talaga ang kahulugan ng makahulugang ngiting iyon?
Lalo na ang ngiti ng
malaman nyang syay huhulihin sa ika walo
ng gabi? Bakit ayaw magtago ni Simoun?
Narration:
Naalala ni Padre Florentino ang tinuran ni San Juan Eutopio: Oo- ang
Simoung yaon na
napakayaman,
makapangyarihan,
kinakatakutan ngunit anong nangyari? Wala pang
isang linggo
ang nakaraan at ngayon syay may sawing kapalaran, mas malala pa kay
Eutopio. Humahanap ng matutuluyan at hindi sa mga dambana ng
mga simbahan, kundi
sa dukhang bahay ng isang klerigong Indio, sa liblib
na kagubatan, sa ulilang baybay
dagat.
Padre Florentino: Ano nga ba ang kapangyarihan ng kanyang mga dukhang salita,
mga salita ng isang
klerigong indio, na ang kanyangt kaapihan
ay waring ikinagugulat at inuudyok pa ng
Simoung
iyon
nang
panahong siyay nagtatagumpay?
Narration:
Nilimot na ni Padre Florentino ang pawalang bahalang pagtanggap sa
kanya ng
manghihiyas. Ang kanyang tanging naaalala ay
ang kalagayan ng may sakit, ang kanyang
katungkulan
sa
pagka
maybahay at sinasaliksik ang kanyang pag-iisip.
Katulong:

Padre, nais po kayong makausap ng may sakit.

Narration:
Tumungo sya sa kanugnog na silid. Tumingin sa dako ng higaan at
namangha sya nang
makitang wala na sa mukha ng may sakit
ang anyong palagay at pakutya. Isang lihim na
sakit ang waring
nagpapakunot ng kanyang kilay. Sa kanyang paningin ay namamalas

ang di kapalagayang loob at ang kanyang bibig ay napapangiwi dahil sa isang

ngiting
lipos ng sakit.
Padre Florentino: Nahihirapan ba kayo Ginuong Simoun?
Simoun:
ko

Kaunti ngunit sa loob ng ilang sandali ay matatapos na ang paghihirap

Narration:
Sindak na sindak si Padre Florentino dahil sa nakitang ginawa ni
Simoun at sa nakita
nyang mga bote
Padre Florentino: Anong ginawa ninyo? Dios ko.. Ano ang iyong ininom?
Simoun:
Wala na akong magagawa! Wala nang lunas! Ano ang ibig
nyong gawin ko?
Bago tumugtog ang ika walo? Sa patay o sa buhay? Patay o
oo ngunit buhay ay hindi..
Padre Florentino: Dios ko, Dios ko! Ano ang ginawa ninyo?
Simoun:
Huminahon kayo- ang nagaway nagawa na.. Hindi dapat na
akoy makulong nang buhay sa kamay ng sino man.. maaaring
makuha ang aking lihim. Huwag kayong magambala, huwag kayong
malito, wala nang magagawa.. Pakinggan nyo ako! Sasapit na ang
gabi at kaylangang wag mag-aksaya ng panahon.. kailangan kong
sabihin sa inyo ang aking
lihim, kailangan kong ipagkatiwala sa
inyo ang huli kong nasa.. kailangan kong makilala ninyo ang aking
kabuhayan.. Sa mga sandali na ito na katangi-tangi ay ibig kong ialis
sa akin ang isang pasanin, ibig kong paliwanagan ninyo sa akin ang
isang pag-aalinlangan.. kayong may malaking pananalig sa Dios..
Ibig kong sabihin ninyo sa akin kung may isang Dios!
Padre Florentino: Akoy may panlunas
apomorfine, eter at
Narration:
sumigaw

sa lason Simoun.. Mayroon akong

chloroformo..

Humahanap ang pari ng isang bote nang si Simoun ay yamot na

Simoun:
Wala nang
kayong mag aksaya ng
aking lihim..

mangyayari..

wala nang mangyayari Huwag

panahon.. Yayaon akoy dala ang

Narration:
Ang klerigoy nagpatiluhod sa kanyang reclinatorio, at nanalangin sa
paanan ni Cristo..
Maraming sinasabi sa kanya si Simoun.. Sa mga
unang salitang sinabi ni Simoun, nang
sabihin nya ang kanyang tunay
na pangalan, ay nasindak ang pari. Ang may sakit ay
malungkot
na ngumiti..

Isinalaysay ni Simoun ang kanyang kasakit sakit na kabuhayan, ang

pangyayaring may
labing tatlong taon na, nang magbalik sya galing sa
Europa..
Simoun: Bumalik ako mulang Europa na puno ng pag-asa at magandang
pangarap. Umuwi ako upang magpakasal sa babaeng aking iniirog
at ang sarili koy laan na sa pagpapatawad sa mga taong gumawa sa
akin ng masama.. nais kong mabuhay nang mapayapa.. Ngunit hindi
nagkagayon..
Isang kamay ang nag udyok sa akin na gumawa ng mga ganito..
Kamay na gawa ng aking
mga kalaban.. Nawala sa akin ang pangalan,
yaman, pag-ibig, kinabukasan, kalayaan..
nakaligtas
ako
sa
kamatayan dahil sa isang kaibigan.. at doon, isinumpa kong
maghiganti..
Nagtanan ako dala ang kayamanan ng aking
mga kaanak na nakatago sa isang gubat,
nagtungo
ako
sa
isang
lupain, at inatupag ang pangangalakal.. Nakilahok ako sa
himagsikan
sa Cuba, na tinulungan ang magkabilang pangkat.. Doon ko nakilala ang
General na nooy kumandante na nagkautang sa akin at naging
kaibigan dahil sa
kataksilang ginawa nya na alam ko.. Sa tulong ng
salapi, nakuha kong maparito ang General at nang nandito na sya sa
Pilipinas ay ginawa ko syang isang bulag na kasangkapan at ginawa nya
ang lahat ng kasamaan. Ang kanyang ginawa ay walang habas na
katakawan ng salapi..
Narration:
Ang pangungumpisal ay nagging mahaba at mabigat, ngunit sa buong
hinaba haba ay
hindi nagpahalata ng anu mang pagkagulat ang
pari at bibihirang pinatlangan ang may
sakit..
Padre Florentino: Patawarin ka ng Diyos, anak. Alam niyang hindi mo ginusto ang lahat, na ikaw ay
nasilaw lamang ng galit at paghihiganti. Kagustuhan Niyang lahat nang nangyari. Hindi
nagtagumpay ang iyong plano nang dahil sa Kanya. Sapagkat alam Niyang hindi ito tama. Igalang
natin ang Kanyang kapasyahan.

Simoun: Palagay niyo po ba ay Diyos ang nagkaloob ng lahat ng ito?

Padre Florentino: Walang makakapagsabi ng iniisip ng Diyos, ngunit kailan man ay hindi Siya
naghangad ng masama para sa atin.

Simoun: Kung gayon, bakit hindi Niya ako tinulungan?

Padre Florentino: Sapagkat mali ang iyong pamamaraan. Pag-ibig lang ang nakakagawa ng dakila.

Simoun: Bakit ako ang pinarurusahan at hindi ang mga masasamang namamahala na walang dulot
kundi kasamaan?

Padre

Florentino:

kailangang

alugin

ang

lalagyan

para

humalimuyak

ang

bango.

(Nagpatuloy sa pagkukumpisal si Simoun kay Padre Florentino. Hanggang sa pinisil ni Simoun ang
kamay ng pari.)

Simoun: Maraming salamat Padre, ngayon ay payapa na ang aking kalooban.

(Muling pinisil ni Simoun ang kamay ni Padre Florentino at tuluyan itong nawala sa pagkakahawak.
Kinuha ni Padre Florentino ang kayamanan ni Simoun at nagtungno sa talampas. Inihagis ni padre
Florentino ang kaymanan ni Simoun sa karagatan.

Padre Florentino: Malibing ka nawa sa kailaliman ng dagat ngunit kung kakailanganin ka ng tao
para sa isang marangal na hangarin, ipahintulot ng Diyos na matuklasan ka sa sinapupunan ng alon.
Pansamantala, diyan ka muna, hindi makababaluktot ng katwiran, hindi mag-uudyok ng kasakiman.

**WAKAS***