T.C.

KAFKAS ÜNİVERSİTESİ

DEDE KORKUT EĞİTİM FAKÜLTESİ İLKÖĞRETİM

MATEMATİK ÖĞRETMENLİĞİ BÖLÜMÜ

DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU

DERSİ BÜTÜNLEME ÖDEVİ

ÖDEV KONUSU:Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ile ilgili

makale inceleme ve özet çıkarma
TEZ ADI: Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Olan Çocukların
Planlama Becerisi ve Ahlaki Olgunluklarına Popüler Oyunların Etkisi
MAKALE YAZARLARI: Fatih Hilmi ÇETİN-Yasemen IŞIK

Hazırlayan

Ad –Soyad: Havva Nur BERDİBEK

Numara: 200444047

Sınıfı : 2.Sınıf

Dersin Öğretim Üyesi: Dr.Arş.Gör. Serkan COŞTU

Şubat,2022

Kars
 GİRİŞ

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu dikkat eksiliği,hiperaktivite ve dürtüsellik gibi belirtilerle

kendini gösteren kalıtımsal olduğuna kanaat getirilen bir rahatsızlıktır.Dikkat eksikliği ve hiperaktivite
bozukluğu sadece kalıtsal değil aynı zamanda çevresel faktörlere de bağlı bir rahatsızlıktır.Bu konu
ile ilgili birçok tartışma meydana gelmiş ve bu rahatsızlığın hem kalıtsal hem de çevresel faktörler
sonucu oluştuğu kanısına varılmıştır.Bu rahatsızlığı olan çocuklarda planlama programlama yeteneği
toplumdaki diğer bireylere göre yok denecek kadar azdır.Çünkü bu bireyler çoğu zaman sonunu
düşünmeden hareket eden,ödevlerde ve derslerinde hep bir büyüğünün desteğine ihtiyacı olan,dikkat
eksikliği nedeniyle bir şeye tam olarak odaklanamayan bireylerdir.Yapılan zeka testlerinde zeka
seviyesi normal bir bireyle aynı performansı göstermesine rağmen plan yapma ile ilgili ciddi sorunlar
yaşamaktadırlar.

Ahlak bireylerin toplum içinde uymak zorunda olduğu kurallar bütünüdür.Ahlaki kurallar bir
toplumdan bir topluma değişen kurallardır.Yani evrensel değildir.Çünkü bir toplumda normal görülen
bir davranış başka bir toplumda ayıplanabilmekte,Bir topluma göre suç ilan edilen bir durum başka bir
toplumda cezasız kalabilmektedir.Bundan ötürü ahlaki değerler konusunda ortak bir yargıdan
bahsedilemez.Ahlaki olgunluk ise bireyin duygu düşünce ve tutumlar konusunda belli bir mertebeye
ulaşması olarak ifade edilebilir.Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda ahlaki
olgunluk seviyesi diğer çocuklara göre farklılık gösterebilir.Ahlaki olgunluk yaş ile orantılı olarak
değişim gösterebilir.Yaş ilerledikçe her konuda daha yapıcı,daha olumlu tutumlar geliştirilebilir.Yani
daha doğru kararlar alabilme,daha çok empati kurarak karşıdaki kişilerin duygu ve düşüncelerini
dikkate alarak kararlar verme,hayatını planlama ve programlama gibi beceriler elde ederler.Dikkat
eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda ise bu durum diğer çocuklara göre daha farklı
seyreder.Yani ahlaki yeterlilik ve olgunluk konusunda diğer çocuklardan birkaç seviye geride olmaları
muhtemeldir.

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda planlama becerisi ve ahlaki olgunluk
sürecin değerlendirilmesi adına yapılan bir deneyde bir ilkokulda bulunan dikkat eksikliği ve
hiperaktivite bozukluğu olan öğrencilere bilgisayar oyunları,hanoi kulesi,mikado oyunu ve akıl
oyunları kullanılmıştır.Bu öğrenciler gruplara ayrılmış ve her birinin ahlaki
yeterlilik,planlama,programlama,anlama ve algılama yetenekleri ölçülmüştür.
Yapılan deneylerde çocuğun aile bireyleriyle ve kendisiyle ilgili bazı ölçekler kullanılmış bunlar
sayesinde bireyin ahlaki olgunluk seviyelerine aile çevresinin ve kendi yaşantısının etkisi
araştırılmıştır.Hanoi kulesi testinde öğrencinin dikkat,planlama ve programlama ,,bir sonraki
hamlesini düşünme gibi durumlar değerlendirmeye diğer oyunlara göre daha müsait olduğu için bu
oyun deneyde kullanılmıştır.Ancak ilkokul seviyesindeki çocuklar üzerinde araştırma yapıldığı için
daha kolay düzeyde bir test yapılması açısından üç disk kullanılmış ve oyunun kuralları öğrencilere
aktarılmış,test süreci başlamıştır.

Yapılan araştırmalar sonucunda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda belli bir
zaman süren bu oyunların olumlu yönde etkilerinin olduğu net bir şekilde gözlemlenmiş.Bu
oyunlardan hanoi kulesi çocukların dikkatlerini bir iş üzerinde uzun süre
sürdürmelerini,odaklanmalarını,problem ve sorunlara karşı çözüm odaklı yaklaşabilmeyi
öğretmiştir.Akıl oyunları zeka ve mantık soruları ile karşılaşan çocuklarda da yine bu oyunlar olumlu
yönde etki etmiş çocukların mantıksal düşünme,bir sonraki adımını planlama,zihin
geliştirme,problemleri hafızasında canlandırma, bu problemleri günlük yaşamla ilişkilendirme ve
çözme becerileri gelişmiştir.

Daha önce yapılan nöropsikolojik testlerde dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocukların
zihinsel işlevlerinin,koordinasyon yeteneklerinin,anlama ve algılama yeteneklerinin normal çocuklara
oranla oldukça düşük olduğu tespit edilmiştir.Ancak bu araştırmada yapılan testlerde dikkat eksikliği
ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda bu konularda düzelmeler olmuş hatta normal bir bireyle
hemen hemen benzer performans göstermişlerdir.Ayrıca bu uygulama neticesinde dikkat eksikliği ve
hiperaktivite bozukluğu olan öğrencilerde motivasyon konusunda artış görülmüş,hafıza ve zihin
becerilerinin arttığı saptanmıştır.Bu nedenle dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklar
ile bol bol oyun oynamak hatta zihnini geliştirecek zeka oyunları veya dikkatini
toplayabilecek,odaklanma konusunda destek olabilecek,günlük hayatta planlama becerilerine destek
olabilecek oyunlar oynamak onlar için son derece önemli ve yaşamını sağlıklı bir şekilde devam
ettirebilmesi için gereklidir.Bu konuda erken dönemlerde yani çocuk yaş olarak daha küçükken bu
durumun farkındalığıyla hareket etmek hastalığın belirtilerinin azaltılması açısından son derece
önemlidir.Çünkü yaş arttıkça bu çocuklara planlama,programlama,herhangi bir işi organize etme gibi
durumlar çok zor gelecek hem asosyal bir kişiliğe bürünecek hem de kendini yetersiz
hissedecektir.Yani yaş arttıkça oldukça uzun süre içerisinde edineceği bu özellikler oyunlar sayesinde
kısa sürede bireyin hayatına olumlu yönde etki edecek ve kişi bu özellikler sayesinde hayatını daha
kolay organize etme ve sorunları çözme becerisine sahip olacaktır.
 SONUÇ VE TARTIŞMA

Yapılan araştırmalarda kullanılan oyunların dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan

çocuklarda planlama becerisini artırdığı,programlama becerisini geliştirdiği,mantıksal muhakeme
becerisi kazandırdığı,zihni geliştirdiği,günlük sorunlara ve problemlere çözümler üretme yeteneği
edindirdiği gözlemlenmiş fakat bu oyunların ve etkinliklerin ahlaki olgunluğa herhangi bir etkisinin
olduğu saptanmamıştır.Bu deney sonucunda ahlaki olgunluk ve yeterlilik konusunda değişim
gözlenmemiş,bunun bir nedeni olarak da ahlaki gelişimin ergenlik dönemine kadar tamamlanmaması
gösterilmiştir.Bunun yanında deney düresince uygulanan oyunlar dikkat eksikliği ve hiperaktivite
bozukluğu olan çocuklara olumlu yönde etki etmiştir.Örneğin bilgisayar oyunlarının çocuklarda
sorumluluk duygusunun gelişmesine yardımcı olduğu saptanmıştır.Bunun için öğrencilere bazı
derslerin eğitimi için bilgisayar oyunları kullanılmış ve öğrencinin dikkat seviyesinin normal
zamanlardaki durumuna göre arttığı,muhakeme yeteneğinin arttığı,zihinsel süreçlerinin olumlu yönde
değiştiği gözlenmiştir.Aynı şekilde hanoi kulesi oyununda da bireyler sorun çözme,problemlere karşı
çözüm üretme,motor becerileri edinme,bilişsel faaliyetleri yürütme gibi durumlarda olumlu yönde
gelişme göstermişlerdir.

Araştırmada yer alan dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda oyun esnasında
örnek alacağı bir modelin olmadığı ve çocukların ahlaki yeterlilik konusunda yeterli seviyede olmadığı
tespit edilmiştir.Bu oyunlar oynanırken çocuklar en doğal halleri ile davrandıklarından ötürü çocuklar
iyi gözlemlenmeli bu sayede ahlaki yeterlilik konusunda bir kanıya ulaşılmalıdır.Sonuç olarak dikkat
eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda oyun oynamak,özellikle zeka ve mantık oyunları
oynamak,klasik konuları dersleri oyunlaştırarak anlatmak son derece olumlu etkiler bırakmıştır.
 KAYNAKÇA

http://cije.cumhuriyet.edu.tr/tr/download/article-file/1194381