Thiết kế tổ

Chương 10

chức thích nghi

TS. Trần Đăng Khoa
Nội dung

Thiết lập cấu trúc tổ chức theo chiều dọc

Thiết kế các bộ phận trong cấu trúc tổ chức

Tổ chức phối hợp theo hàng ngang

Các yếu tố định hình cấu trúc

1. Thiết lập cấu trúc tổ chức theo chiều dọc

Quá trình tổ chức => hình thành cấu

trúc tổ chức:
 Phân chia công việc
 Huy động nguồn lực (nhân lực và các nguồn
lực khác)
1. Thiết lập cấu trúc tổ chức theo chiều dọc

Cấu trúc tổ chức

 Tập hợp các công việc chính thức được giao
cho các cá nhân và các bộ phận
 Thiết lập các quan hệ báo cáo chính thức
(tuyến quyền lực, trách nhiệm ra quyết định,
số lượng các cấp, phạm vi kiểm soát của nhà
quản trị)
 Thiết kết một hệ thống đảm bảo sự phối hợp
giữa các cá nhân và các bộ phận
Chuyên môn hóa công việc

Tổ chức thực hiện rất nhiều nhiệm vụ =>

chuyên môn hóa => hiệu suất cao hơn
Chuyên môn hóa => thể hiện mức độ
phân chia các nhiệm vụ của tổ chức thành
các bộ phận nhỏ hơn gọi là các công việc
=> nhân viên chỉ thực hiện một nhiệm vụ
Chuyên môn hóa quá sâu => nhân viên
biệt lập, buồn chán và gây trở ngại cho sự
phối hợp
Chuỗi mệnh lệnh

Chuỗi mệnh lệnh => chuỗi quyền lực liên

kết những người nhân viên trong tổ chức
và chỉ ra mối quan hệ báo cáo trực tiếp
trong cơ cấu tổ chức.
Hai nguyên tắc cơ bản
 tính duy nhất, và
 tính đa hướng
Chuỗi mệnh lệnh

Quyền lực
 Thẩm quyền chính thức và hợp pháp của nhà
lãnh đạo trong việc ra quyết định
 Ba đặc trưng:
• Quyền lực được gắn với vị trí chứ không phải con
người
• Quyền lực được phân cấp từ trên xuống theo
chiều dọc của hệ thống cấp bậc
• Quyền lực phải được sự chấp nhận của cấp dưới
Chuỗi mệnh lệnh

Trách nhiệm
 Thể hiện nghĩa vụ trong việc thực hiện một
công việc hay một hoạt động được phân công
 Quyền lực và trách nhiệm phải cân đối
 Trách nhiệm báo cáo => cơ chế được sử
dụng để tạo sự tương thích giữa quyền lực và
trách nhiệm
Ủy quyền
Nhà quản trị sử dụng việc giao quyền và trách
nhiệm cho những người giữ vị trí thấp hơn họ
trong cơ cấu cấp bậc của tổ chức
Quyền lực tuyến và quyền lực tham mưu

Các bộ phận theo tuyến thực hiện các

công việc liên quan trực tiếp đến mục đích
và nhiệm vụ của tổ chức đó
Các bộ phận tham mưu bao gồm tất cả
những bộ phận cung cấp các kỹ năng
chuyên môn để hỗ trợ bộ phận theo tuyến
=> tư vấn cho các bộ phận theo tuyến về
các lĩnh vực như marketing, quan hệ lao
động, nghiên cứu, kế toán, và quản trị
nguồn nhân lực
Phạm vi quản trị

Phạm vi quản trị thể hiện số lượng người

nhân viên trực tiếp báo cáo cho một nhà
quản trị cấp trên
Các yếu tố ảnh hưởng đến phạm vi quản
trị
 Bản thân nhà quản trị
 Cấp dưới
 Bối cảnh (công việc, tổ chức,…)
Tập trung và phân tán quyền lực

Tập trung và phân tán quyền lực liên quan

đến việc quyết định được đưa ra ở cấp nào
 Tập trung => các quyết định được ra bởi nhà
quản trị cấp cao
 Phân tán => nhiều quyết định và quyết định
quan trọng được ra bởi các nhà quản trị cấp
thấp
2. Thiết kế các bộ phận trong cấu trúc tổ chức
Cấu trúc ma trận
Cấu trúc ma trận toàn cầu
Cấu trúc theo đội

Giám đốc
nhà máy

GĐ sản GĐ bán GĐ kỹ GĐ
xuất hàng thuật nhân lực

Đội Đánh giá

phát triển cao lực
sản phẩm lượng đặc
Phân công nhiệm vụ cho các đội
mới nhiệm đa
dạng
Cấu trúc theo mạng lưới ảo

Công ty chế tạo Công ty

và đóng gói kho vận và
nước ngoài phân phối
Công nghệ thông tin

Ngành kinh doanh

cốt lõi

Vải gai &hàng hóa văn

phòng đặt hàng qua email

Công ty Công ty quản trị

thiết kế kế toán tài chính
trong nước
Hai công ty sản xuất hàng gia
dụng khác dùng chung Website
3. Tổ chức phối hợp theo chiều ngang

Nhu cầu phối hợp

Khi các tổ chức tăng trưởng và phát
triển =>
 Các vị trí và bộ phận mới sẽ được thêm vào
cơ cấu tổ chức
 Các nhà quản trị cấp cao cần tìm kiếm một
phương thức để liên kết tất cả các bộ phận lại
với nhau
Sự tiến triển trong cấu trúc tổ chức

Cấu trúc dọc Các đội đa chức năng Tái thiết kế thành các đội
truyền thống và giám đốc dự án theo chiều ngang
3. Tổ chức phối hợp theo chiều ngang

Lực lượng đặc nhiệm, đội, và quản trị

theo dự án
Lực lượng đặc nhiệm là một đội hay một ủy ban
tạm thời được hình thành để giải quyết một vấn
đề liên quan đến nhiều bộ phận
3. Tổ chức phối hợp theo chiều ngang

Phối hợp các mối quan hệ

Phối hợp mối quan hệ đề cập đến “Việc truyền
thông giải quyết vấn đề có tính chất đúng lúc và
thường xuyên được thực hiện thông qua mối
quan hệ của con người về các mục tiêu kiến
thức được chia sẻ và sự tôn trọng lẫn nhau.”
4. Các yếu tố định hình cấu trúc
Tác động của chiến lược đến cấu trúc
 Tác động của công nghệ đến cấu trúc

Công nghệ sản

Lô nhỏ xuất Hàng loạt Liên tục

1. Sự phức tạp kỹ thuật của công nghệ sản Thấp Trung bình Cao
xuất
2. Đặc trưng của tổ chức
Tập trung Thấp Cao Thấp

Tỷ lệ quản trị gia cấp cao Thấp Trung bình Cao

Nhân viên gián tiếp/trực tiếp 1/9 1/4 1/1

Phạm vi kiểm soát của nhà quản trị bậc 23 48 15

thấp
Truyền thông bằng văn bản (chiều dọc) Thấp Cao Thấp

Truyền thông bằng lời nói (chiều ngang) Cao Thấp Cao

3. Cấu trúc tổng quát Hữu cơ Cơ học Hữu cơ

Thiết kế tổ chức cơ học và hữu cơ

Các tổ chức quan liêu Các tổ chức thích nghi sử

sử dụng thiết kế cơ học dụng thiết kế hữu cơ

Dự báo được Mục tiêu Thích nghi

Tập trung Quyền lực Phân tán

Nhiều Quy tắc và quy trình Ít

tục
Hẹp Phạm vi kiểm soát Rộng

Chuyên môn hóa Nhiệm vụ Đa dạng hóa

Đội và các lực lượng

Ít Nhiều
đặc nhiệm

Hình thức và không Phi hình thứcvà chú

Điều phối
chú trọng con người trọng con người
TS. Trần Đăng Khoa