DOI: https://doi.org/10.

51403/0868-2836/2023/973

THỰC TRẠNG SỬ DỤNG DỊCH VỤ KHÁM CHỮA BỆNH

TẠI TRẠM Y TẾ XÃ CỦA NGƯỜI DÂN HUYỆN TỨ KỲ, TỈNH HẢI DƯƠNG
NĂM 2021

Nguyễn Minh Ngọc1*, Phạm Minh Khuê1, Nguyễn Bá Phước2, Nguyễn Thị Trung Chính3
1
Trường Đại học Y Dược Hải Phòng
2
Bệnh viện Kiến An, Hải Phòng
3
Sở Y tế Hải Dương

TÓM TẮT
Nghiên cứu mô tả cắt ngang trên 454 hộ gia đình thuộc huyện Tứ Kỳ, Hải Dương nhằm mô tả thực trạng
đến khám chữa bệnh tại trạm y tế xã của người dân trong năm 2021. Kết quả cho thấy số người ốm đến
trạm chiếm 78,5%. Độ tuổi của người đến khám chữa tại trạm đa phần ở nhóm người cao tuổi (41,2%).
62,2% số bệnh nhân là nông dân, chiếm đa số. Tỷ lệ có thẻ bảo hiểm y tế tương đối cao (98,3%). Đa phần
người bệnh đến thăm khám ở tình trạng bệnh nhẹ (90,6%), và mới có biểu hiện của bệnh (72,6%). Trong
năm 2021, do ảnh hưởng từ dịch COVID-19, đa số người chọn trạm y tế là nơi khám chữa bệnh (77,3%).
Lý do cũng chiếm tỷ lệ cao trong việc lựa chọn trạm y tế là do khoảng cách từ trạm tới nhà họ gần (70,8%).
Về chi phí khám chữa bệnh, đa phần người dân trả mức dưới 100.000 đồng cho một lần khám chữa bệnh,
61,8% cho rằng mức chi phí này là phù hợp với họ. Từ đây, các trạm y tế của huyện có thể tiến hành các
nghiên cứu khác để làm rõ hơn vấn đề còn tồn tại, và đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng phục
vụ người bệnh, thu hút người dân địa phương khám chữa bệnh tại trạm y tế.

Từ khóa: Dịch vụ khám chữa bệnh; trạm y tế xã; huyện Tứ Kỳ; Hải Dương

I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Hệ thống y tế của Việt Nam đang ngày
càng được đổi mới và hoàn thiện theo định
hướng công bằng - hiệu quả - phát triển; đảm
bảo mọi người dân được tiếp cận với dịch vụ
chăm sóc sức khoẻ cơ bản có chất lượng [1].
Để làm được điều đó, việc đồng bộ các hoạt
động y tế ở các tuyến, nâng cao năng lực khám
chữa bệnh, phòng bệnh, và đẩy mạnh quản lý
là rất cần thiết. Tuy nhiên, mô hình tổ chức hệ
thống y tế còn chưa ổn định, nhiều đầu mối
chưa thống nhất, dặc biệt là hệ thống y tế cơ
sở. Một tỷ lệ không nhỏ người dân không sử
dụng dịch vụ khám chữa bệnh do trạm y tế xã
cung cấp mà chọn đến các cơ sở tuyến trên
mặc dù chỉ mắc các bệnh nhẹ, đơn giản, có thể
điều trị được tại trạm y tế, làm tốn kém không
ít thời gian và tiền bạc của người dân cũng như
gây nên sự quá tải đối với các cơ sở khám chữa
bệnh tuyến trên [2].
Huyện Tứ Kỳ là một huyện thuần nông,
thuộc tỉnh Hải Dương, toàn huyện có 23 trạm y
tế xã, thị trấn, với 154 cán bộ y tế, bao gồm 21
bác sĩ và 52 y sĩ. Các trạm y tế này đều được
trang bị cơ sở vật chất cơ bản và thuốc thiết yếu
để phục vụ nhu cầu của người dân địa phương.
Tuy nhiên, theo báo cáo của Sở Y tế và Trung
tâm Y tế huyện Tứ Kỳ thì tỷ lệ người dân sử
dụng dịch vụ y tế tại các trạm y tế còn thấp so
với tiêu chí đề ra [3, 4]. Vì vậy, nghiên cứu này
được thực hiện với mục tiêu mô tả thực trạng sử
dụng dịch vụ khám chữa bệnh tại trạm y tế xã
huyện Tứ Kỳ tỉnh Hải Dương năm 2021.

*Tác giả: Nguyễn Minh Ngọc Ngày nhận bài: 10/01/2023

Địa chỉ: Trường Đại học Y Dược Hải Phòng Ngày phản biện: 21/02/2023
Điện thoại: 0822 293 799 Ngày đăng bài: 18/04/2023
Email: nmngoc@hpmu.edu.vn

Tạp chí Y học dự phòng, Tập 33, số 1 Phụ bản - 2023 63

II. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1 Đối tượng nghiên cứu
Hộ gia đình trên địa bàn huyện Tứ Kỳ, tỉnh
Hải Dương từ tháng 1 đến tháng 10 năm 2021.
2.2 Địa điểm và thời gian nghiên cứu
Nghiên cứu được tiến hành tại huyện Tứ Kỳ,
tỉnh Hải Dương từ thán 1 đến tháng 10 năm 2021.
2.3 Thiết kế nghiên cứu
Nghiên cứu mô tả cắt ngang.
2.4 Cỡ mẫu nghiên cứu
Cỡ mẫu điều tra được tính theo công thức:
p (1 - p)
n = Z2(1 - /2)
d2
Trong đó: n là cỡ mẫu tối thiểu cần nghiên
cứu; Z(1- α/2): Là hệ số giới hạn tin cậy được chọn
bằng 1,96 ứng với hệ số tin cậy của ước lượng
là 95%; chọn theo kích cỡ quần thể; p: Tỷ lệ hộ
gia đình sử dụng dịch vụ khám chữa bệnh tại
trạm y tế. Sử dụng số liệu của Lê Anh Tuấn và
cộng sự nghiên cứu năm 2020 tại Sơn La với
tỷ lệ hộ gia đình có người đến khám tại trạm y
tế là 56,2%, nên p có giá trị tương ứng là 0,56
[5]. d: Sai số ước lượng được chọn bằng 0,05.
Thay vào công thức, tính được n = 379 hộ. Đây
là cỡ mẫu tối thiểu. Để dự phòng các hộ từ chối
tham gia nghiên cứu, chúng tôi triển khai điều
tra thêm 20% số hộ. Vì vậy, tổng số hộ đã điều
tra là 379 + 75 = 454 hộ.
2.5 Phương pháp chọn mẫu
Chọn đánh giá trên 25% số xã của huyện,
tương ứng với 6 xã/thị trấn. Phương pháp lựa
chọn các xã vào nghiên cứu thông qua bốc
thăm ngẫu nhiên, sau đó chọn 30 thôn, mỗi
thôn cần chọn 15 hộ gia đình trở lên. Sử dụng
phương pháp “cổng gần cổng” để lựa chọn hộ
gia đình. Tổng cộng chọn được 454 hộ gia đình
theo phương pháp cổng gần cổng.
2.6 Biến số nghiên cứu
Những thông tin chung của các hộ gia đình
như số người ốm trong hộ, tình trạng kinh tế;
64 Tạp chí Y học dự phòng, Tập 33, số 1 Phụ bản - 2023
Đặc điểm về người sử dụng dịch vụ khám chữa
bệnh như tuổi, giới, học vấn, ...; Các chỉ số/
biến số về tình hình sử dụng dịch vụ tại trạm
y tế (TYT) như tỷ lệ người ốm đến khám chữa
bệnh tại TYT và một số đặc điểm như mức độ
mắc bệnh, lý do chọn sử dụng dịch vụ tại TYT,
sự phù hợp của mức độ chi phí, v.v.
Mức độ ốm: Được chia thành 3 mức độ theo
đánh giá chủ quan của người bệnh:
Mức độ bệnh nhẹ: Là người bệnh có ốm
(cấp tính), nhưng vẫn làm việc và sinh hoạt
bình thường.
Mức độ bệnh vừa: Là người bệnh bị ốm,
nhưng vẫn phải nghỉ học, nghỉ làm việc, người
bệnh vẫn tự chăm sóc và sinh hoạt cá nhân.
Mức độ bệnh nặng và rất nặng: Người bệnh
phải nằm tại giường và có người chăm sóc.
2.7 Phương pháp thu thập thông tin
Trước khi tiến hành, giấy mời thông báo
thời gian địa điểm phỏng vấn được gửi đến
các đối tượng nghiên cứu và liên lạc để khẳng
định khả năng tham dự của từng người. Trong
trường hợp đối tượng nghiên cứu không thể
tham dự được sẽ bốc thăm ngẫu nhiên trong số
mẫu còn lại để mời đối tượng tham gia nghiên
cứu đủ theo số lượng mẫu phỏng vấn đã chọn.
Tổ chức phỏng vấn tại các Trạm Y tế xã được
chọn. Liên hệ thông báo kế hoạch phỏng vấn
từ 30 - 45 phút. Xin phép được ghi âm và ghi
chép nội dung mỗi cuộc phỏng vấn. Tiến hành
phỏng vấn theo bộ câu hỏi bán cấu trúc đã được
chuẩn bị từ trước.
2.8 Xử lý và phân tích số liệu
Số liệu thu thập được mã hóa, nhập trên
phần mềm Epidata3.1. Sau đó kiểm tra, làm
sạch lỗi xử lý bằng phần mềm thống kê SPSS
20.0. Sử dụng các thuật toán thống kê mô tả
tính tần số và tỷ lệ %.
2.9 Đạo đức nghiên cứu
Nghiên cứu tuân thủ đề cương được Hội
đồng đánh giá luận văn của Trường Đại học Y
Dược Hải Phòng phê duyệt, quyết định thông
qua số 1380/QĐ-YDHP và được sự đồng ý của đều được giữ bí mật và chỉ sử dụng cho mục
Sở Y tế tỉnh Hải Dương. Tất cả các đối tượng đích nghiên cứu.
nghiên cứu đều được giải thích cụ thể về mục
đích, nội dung của nghiên cứu và tự nguyện
đồng ý tham gia. Mọi thông tin của đối tượng III. KẾT QUẢ

Bảng 1. Thông tin chung về hộ gia đình (n = 454)

Thông tin Số lượng (n) Tỷ lệ (%)

Nghèo 14 3,1
Tình trạng kinh tế Cận nghèo 20 4,4
Khác 420 92,5

Hộ gia đình có người ốm trong năm Có 235 51,8

(297 người) Không 219 48,2

Kết quả bảng 1 cho thấy trong số 454 hộ nghèo và cận nghèo lần lượt là 3,1% và 4,4%.
nghiên cứu, đa phần các hộ (92,5%) không Tổng số hộ gia đình có người ốm trong năm
thuộc vào nhóm nghèo hay cận nghèo, tỷ lệ hộ chiếm hơn một nửa (51,8%).

21,5%

Người ốm không đến TYT

Người ốm đến TYT

78,5%

Hình 1. Tỷ lệ sử dụng dịch vụ khám chữa bệnh tại trạm y tế xã

trong số những người ốm (n = 297)

Trong tổng số 297 người bệnh ở 454 hộ gia trạm y tế địa phương (78,5%), còn lại 21,5%
đình thì chỉ có 233 người đến thăm khám tại không sử dụng dịch vụ y tế tại trạm y tế.

Tạp chí Y học dự phòng, Tập 33, số 1 Phụ bản - 2023 65

 Bảng 2. Mức độ mắc bệnh, tình trạng bảo hiểm y tế và mức độ sử dụng dịch vụ
tại trạm y tế xã (n = 233)

Công tác điều trị Số lượng (n) Tỷ lệ (%)

Nhẹ 211 90,6
Mức độ mắc bệnh
Vừa và nặng 22 9,4
Có 229 98,3
Bảo hiểm y tế
Không 4 1,7
Mức độ sử dụng Khám ngay khi có dấu hiệu ốm 169 72,6
dịch vụ
Khám nơi khác trước khi đến trạm y tế 64 27,4

Có 90,6% người sử dụng dịch vụ y tế tại trạm vừa và nặng. Trong số những người sử dụng
y tế mắc bệnh nhẹ, 9,4% số còn lại mắc bệnh dịch vụ y tế này có 98,3% có thẻ bảo hiểm y tế.

Bảng 3. Một số đặc điểm của người sử dụng dịch vụ khám chữa bệnh tại trạm y tế xã (n = 233)

Đặc điểm Số lượng (n) Tỷ lệ (%)

≤ 6 tuổi 10 4,3
7 - 18 tuổi 14 6
Nhóm tuổi 19 – 60 tuổi 113 48,5
> 60 tuổi 96 41,2
Tuổi trung bình 52,8 ± 18,7 tuổi
Nam 124 53,2
Giới tính
Nữ 109 46,8
Trẻ em, học sinh, sinh viên 24 10,3
Nông dân 145 62,2
Công nhân 16 6,9
Nghề nghiệp
Cán bộ, công chức 12 5,2
Hưu trí 21 9
Khác 15 6,4

Nhóm tuổi chiếm tỷ lệ cao nhất trong số những tuổi 7 - 18 tuổi chiếm 6% và dưới 6 tuổi chiếm
người sử dụng dịch vụ tại trạm y tế là 19 - 60 tuổi, 4,3%. Nam giới chiếm đa số với 53,2%. Về nghề
tiếp theo sau là nhóm trên 60 tuổi (41,2%), lứa nghiệp, phần lớn làm nghề nông (62,2%).

66 Tạp chí Y học dự phòng, Tập 33, số 1 Phụ bản - 2023

 202 31
Nhân viên y tế có chuyên môn
162 71
Trang thiết bị y tế đảm bảo
210 23
Thuốc điều trị khỏi bệnh
212 21
Được cấp thuốc khi đến khám chữa bệnh
Nhận xét của
0 50 100 150 200 250 bệnh nhân

Có Không

Hình 2. Chất lượng phục vụ của trạm y tế xã (n = 233)

Trong 233 người sử dụng dịch vụ y tế xã,
số người được kê phát thuốc là 212 người
(chiếm 91%). Có 210 (90,1%) người bệnh trả
lời thuốc được cấp đã chữa khỏi bệnh. 162
người bệnh (69,5%) cho rằng trang thiết bị
của trạm y tế đảm bảo, và 71 người (30,5%)
cho ý kiến đối lập. Về trình độ chuyên môn
của nhân viên y tế trạm, 202 người tức 86,7%
số người bệnh cho rằng nhân viên y tế có
chuyên môn đảm bảo cho việc khám chữa
bệnh, và 31 người (13,3%) còn lại không
đồng ý với ý kiến trên.

Bảng 4. Số lần đến khám và lý do sử dụng dịch vụ tại trạm y tế xã (n = 233)

Đặc điểm Số lượng (n) Tỷ lệ (%)

1 lần 41 17,6
Số lần đến khám tại TYT
2 – 3 lần 99 42,5
trong năm
> 3 lần 93 39,9
Gần nhà 165 70,8
Giá cả hợp lý 15 6,4
Thái độ, chất lượng phục vụ 27 11,6
Lý do chọn TYT Do ảnh hưởng bởi COVID-19 180 77,3
Nhanh chóng 126 54,1
Do có BHYT 103 44,2
Bệnh nhẹ 95 40,8

TYT: Trạm y tế; BHYT: Bảo hiểm y tế

Số lần sử dụng dịch vụ tại trạm y tế của người ảnh hưởng của COVID-19” là lý do được lựa
dân trong năm đa phần nhiều hơn 2 lần, từ 2 - 3 chọn nhiều nhất với 77,3%, tiếp theo là lý do về
lần chiếm 42,5% và trên 3 lần là 39,9%. Về lý do địa lý (gần nhà) chiếm 70,8%; lý do ít được chọn
lựa chọn trạm y tế là nơi khám chữa bệnh, “do nhất là về chi phí được cho là hợp lý (6,4%).

Tạp chí Y học dự phòng, Tập 33, số 1 Phụ bản - 2023 67

 Bảng 5. Chi phí và mức độ phù hợp sử dụng dịch vụ tại trạm y tế xã (n = 233)
Nội dung
< 100.000
100.000 – 500.000
500.000 – 1.000.000
Chi phí điều trị (đồng/lần)
> 1.000.000
Không nhớ
Trung bình 204.400; thấp nhất 25.000; cao nhất 1.560.000
Có
Mức độ phù hợp Không
Không rõ
Đa phần chi phí sử dụng dịch vụ tại trạm y tế
của người dân là dưới 100.000 đồng/lần chiếm
64,8%, số người trả chi phí trên 1 triệu đồng là
7 người, chiếm 3%. Phần lớn người bệnh cho
rằng mức chi phí như vậy là phù hợp (68,1%).
IV. BÀN LUẬN
Kết quả nghiên cứu của chúng tôi về 454
hộ gia đình tại huyện Tứ Kỳ, Hải Dương năm
2021 cho thấy có 297 người ốm trong năm tại
235 hộ gia đình, trong đó chỉ có 233 người sử
dụng dịch vụ y tế tại trạm y tế, chiếm 78,5%,
21,5% số người ốm của huyện không sử dụng
dịch vụ y tế tại trạm y tế. Độ tuổi trung bình
của những người sử dụng dịch vụ y tế là 52,8 ±
18,7 tuổi, đa số là người trưởng thành, ở nhóm
19 - 60 tuổi chiếm 48,5%, và nhóm trên 60
tuổi chiếm tỷ lệ ít hơn với 41,2%. Kết quả này
tương đồng với kết quả trong nghiên cứu của
Lê Trần Thu Thuỷ và cộng sự tại Tiền Giang
năm 2020, với lý do người cao tuổi cho rằng
y tế cơ sở thiếu trạng thiết bị y tế và không có
bác sĩ giỏi [6]. Về nghề nghiệp, đa phần các đối
tượng này làm nông nghiệp, chiếm tới 62,2%,
còn lại là công nhân 6,9%, cán bộ công chức
và học sinh sinh viên chiếm lần lượt 5,2% và
10,3%, số các cụ hưu trí và nghề nghiệp khác
chiếm 9% và 6,4%. Kết quả này tương đồng
với nghiên cứu của Phạm Hồng Hải và cộng sự
dự báo mối liên quan theo chiều thuận giữa tỷ
lệ khám chữa bệnh và thời gian trong tương lai.
68 Tạp chí Y học dự phòng, Tập 33, số 1 Phụ bản - 2023
Số lượng (n) Tỷ lệ (%)
151 64,8
31 13,3
19 8,2
7 3
25 10,7
144 61,8
45 19,3
44 18,9
Tỷ lệ người dân thành thị khám chữa bệnh tại
bệnh viện nhà nước cao hơn ở nông thôn. Tỷ lệ
người dân nông thôn khám chữa bệnh tại trạm y
tế xã cao hơn thành thị [7]. Hay nói cách khác,
xu hướng trong thời gian tới, những người nghề
nghiệp chủ yếu là nông dân sẽ sử dụng dịch
vụ khám chữa bệnh tại trạm y tế nhiều hơn.
Người sử dụng dịch vụ tại trạm y tế chủ yếu
là người có mức độ mắc bệnh ở mức độ nhẹ,
9,4% mắc bệnh ở mức độ vừa và nặng. Trong
số 233 người này, có 72,6% người đến trạm y
tế ngay khi có dấu hiệu ốm, 27,4% đi khám nơi
khác trước khi quay trở lại trạm y tế. Theo báo
cáo của Tổng cục thống kê năm 2018, tại khu
vực nông thôn tỷ lệ lượt người khám chữa bệnh
ngoại trú trong 12 tháng qua tại các trạm y tế có
xu hướng giảm dần từ 8,4% năm 2008 xuống
8,1% năm 2014 và 6,6% năm 2018. Trong khi
đó, xu hướng tăng lượt khám chữa bệnh ngoại
trú tại bệnh viện tăng từ 25,3% năm 2008 lên
35,9% năm 2014 và 44% năm 2018. Tỷ lệ lượt
khám chữa bệnh nội trú tại trạm y tế dao động
từ 1,7 - 2,7% từ 2008 đến 2018, riêng 2018 là
2,2%. Tại Hải Dương, tỷ lệ khám chữa bệnh
ngoại trú ở trạm y tế cũng có xu hướng giảm
từ 35,8% năm 2008 xuống 19,3% năm 2018;
93,1% người bệnh khám chữa bệnh nội trú tại
bệnh viện nhà nước và chỉ có 1,9% người bệnh
khám chữa bệnh tại trạm y tế xã [8, 9]. Nghiên
cứu của Lê Trần Thu Thuỷ và cộng sự tại thành
phố Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang năm 2020 cho
thấy chỉ có 29,1% người cao tuổi lựa chọn trạm
y tế là nơi khám sức khoẻ [6]. Một nghiên cứu
khác của Đỗ Xuân Thụ tại Sơn La năm 2019
cho thấy bệnh nhân mắc đái tháo đường, tăng
huyết áp có 45% muốn điều trị tại bệnh viện
tỉnh, 21% tại bệnh viện huyện và 30% tại trạm
y tế [10]. Như vậy, có thể thấy đang có tình
trạng sử dụng dịch vụ khám chữa bệnh không
đồng đều ở các trạm y tế trong cả nước. Trong
nghiên cứu của chúng tôi, tỷ lệ khám chữa bệnh
tại trạm y tế khá cao so với nhiều địa phương
khác. Do đó tuỳ từng tình trạng từng vùng, địa
phương cần có các giải pháp phù hợp về nâng
cấp cơ sở vật chất, nâng cao trình độ chuyên
môn nghiệp vụ nhân viên y tế, bổ sung trang
thiết bị y tế, thuốc để trạm y tế có thể đáp ứng
được nhu cầu chăm sóc sức khoẻ tại địa phương
của người dân.
Về chất lượng phục vụ của trạm y tế, có
91% người bệnh đến được cấp thuốc, còn 9%
người bệnh chưa được cấp thuốc. Điều này
có thể được giải thích như trong tổng điều tra
năm 2018 của tổng cục thống kê, một số lượng
nhất định người đến trạm y tế khám chữa bệnh
nhưng không xác định được bệnh hoặc không
đủ cơ sở để cấp phát thuốc theo quy định [8].
Trong số được cấp phát thuốc, 90,1% cho
rằng thuốc có hiệu quả chữa khỏi bệnh, còn
lại 9,9% cho rằng thuốc được cấp không chữa
khỏi bệnh. Một nghiên cứu khác có kết quả đối
lập với nghiên cứu của chúng tôi, nghiên cứu
của Lê Thanh Sang và cộng sự cho thấy người
dân cho rằng hài lòng về thái độ của nhân viên
y tế chứ không hẳn thuốc tại trạm tốt và đầy
đủ, họ cho rằng thuốc tại trạm uống lâu hết
bệnh và nhẹ [11]. Tương tự, một nghiên cứu
của Nguyễn Duy Luật và cộng sự, cho thấy có
nhiều người (68,5%) cho rằng hiệu quả điều trị
của trạm y tế không đỡ bệnh [12]. Như vậy cần
tiến hành các nghiên cứu đánh giá chuyện sâu
hơn nữa về chất lượng khám bệnh, chữa bệnh,
đặc biệt là việc chỉ định các thuốc ở trạm y tế
để có kết luận chính xác về hiệu quả của việc
điều trị cho người bệnh tại các trạm y tế trong
tỉnh. Về trạng thiết bị y tế và trình độ chuyên
môn của cán bộ y tế, có 69,5% người bệnh cho
rằng trang thiết bị đảm bảo, và 86,7% người
bệnh cho rằng trình độ chuyên môn của cán bộ
y tế đảm bảo cho công tác khám chữa bệnh; số
còn lại không đồng ý với các ý kiến trên. Như
Tạp chí Y học dự phòng, Tập 33, số 1 Phụ bản - 2023
vậy, vẫn còn nhiều người dân cho rằng cơ sở
vật chất và chuyên môn của trạm y tế vẫn chưa
đáp ứng được nhu cầu chăm sóc sức khoẻ ngày
càng tăng cao. Theo Lê Thanh Sang và cộng
sự thì lợi thế nguồn nhân lực, đặc biệt là bác sĩ
gia đình, tay nghề của nhân viên y tế; thu hút
toàn bộ nhân viên làm dịch vụ tư tại trạm y tế,
không làm việc ngoài; nâng cao thái độ phục
vụ của nhân viên y tế là các yếu tố cần thiết để
đảm bảo người dân tin tưởng sử dụng dịch vụ
tại trạm y tế [11].
Đa phần người bệnh khám từ 2 lần trở lên
trong năm (42,5% đối với 2 - 3 lần và 39,9%
đối với trên 3 lần). Lý do chọn trạm y tế để
khám chữa bệnh nhiều nhất là do ảnh hưởng
của dịch COVID-19 (77,3%) và gần nhà
(70,8%), các lý do khác đồng chiếm tỷ lệ khá là
“nhanh chóng, thuận tiện” (54,1%), do có bảo
hiểm y tế (44,2%) và bệnh nhẹ 40,8%. Kết quả
này tương đồng với nghiên cứu của Vương Mai
Lan và cộng sự, cho thấy các lý do chọn trạm
y tế là nơi khám chữa bệnh phần lớn do điều
kiện địa lý ảnh hưởng tới tiếp cận dịch vụ y tế
[13]. Về ảnh hưởng của dịch COVID-19, Hải
Dương là tỉnh chịu ảnh hưởng nặng nề, trực
tiếp từ các đợt dịch, đặc biệt trong năm 2021,
người dân bị hạn chế đi lại, tỉnh bị phong toả
trong thời gian dịch diễn biến phức tạp tại tỉnh,
người dân không thể di chuyển tự do đến các
bệnh viện trong và ngoài tỉnh [14]. Điều đó giải
thích được lý do vì sao lại ảnh hưởng đến quyết
định khám chữa bệnh tại trạm y tế của người
dân cao như vậy.
Về chi phí và mức độ đánh giá chi phí phù
hợp, phần lớn chi phí của người dân đã được
BHYT chi trả, mặt khác những bệnh thăm
khám tại trạm y tế thường là các bệnh lý nhẹ,
vì vậy mức chi phí bình quân 1 lần khám chữa
bệnh là 204.400 đồng. Tỷ lệ người dân trả chi
phí dưới 100.000 đồng chiếm tỷ lệ cao nhất
với 64,8%, tiếp đến là mức 100.000 - 500.000
chiếm 13,3%, còn lại mức từ 500.000 đến dưới
1 triệu và trên 1 triệu chiếm tỷ lệ rất ít. Phần
lớn người dân cho rằng mức chi phí cho khám
chữa bệnh tại trạm y tế của người dân như vậy
là hợp lý với 61,8%. Kết quả này tương đồng
với kết quả nghiên cứu của Lê Trần Thu Thuỷ
69
năm 2020 với 33,5% người dân cho rằng mức
chi phí ở trạm là bình thường, chỉ có 2% cho
rằng quá cao [6].
V. KẾT LUẬN
Nghiên cứu trên 454 hộ gia đình tại huyện
Tứ Kỳ, Hải Dương năm 2021 cho thấy số người
cần khám chữa bệnh trong năm chọn đến trạm
y tế xã còn thấp (78,5%). Đa phần những người
đến trạm là người cao tuổi và có bảo hiểm y
tế. Phần lớn người bệnh đến thăm khám ở tình
trạng bệnh nhẹ, và mới có biểu hiện của bệnh.
Trong năm 2021, vì lý do ảnh hưởng từ dịch
COVID-19, đa số người chọn trạm y tế là nơi
khám chữa bệnh (77,3%). Lý do cũng chiếm
tỷ lệ cao trong việc lựa chọn trạm y tế là do
khoảng cách từ trạm tới nhà họ gần (70,8%).
Về chi phí khám chữa bệnh, đa phần người dân
trả mức dưới 100.000 đồng cho một lần khám
chữa bệnh, và 61,8% số người cho rằng mức
chi phí này là phù hợp với họ. Từ các kết quả
trên, trạm y tế huyện, cũng như Sở Y tế tỉnh
Hải Dương cần có các biện pháp nâng cao chất
lượng phục vụ khám chữa bệnh tại các trạm để
đáp ứng nhu cầu của người dân, đặc biệt là đối
tượng người cao tuổi.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Ban chấp hành TW Đảng. Nghị quyết của Ban
chấp hành TW Đảng về tăng cường công tác bảo
vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân trong
tình hình mới. Số 20-N/TW, ngày 25/10/2017.
2. Sở Y tế Hà Nội. Giải pháp khắc phục tình trạng
quá tải khám, chữa bệnh tại các bệnh viện. 2019.
Truy cập ngày 1/11/2022. https://soyte.hanoi.
gov.vn/tin-tuc-su-kien/-/asset_publisher/4IVkx-
5Jltnbg/content/tung-buoc-giam-qua-tai-benh-
vien?_101_INSTANCE_4IVkx5Jltnbg_view-
Mode=view.
3. Sở Y tế Hải Dương. Báo cáo về thực trạng trang
thiết bị, cơ sở vật chất, trang thiết bị của các cơ sở
khám bệnh, chữa bệnh công lập trên địa bàn tỉnh.
70 Tạp chí Y học dự phòng, Tập 33, số 1 Phụ bản - 2023
Số 172/BC-SYT, ngày 27/9/2021.
4. Trung tâm Y tế huyện Tứ Kỳ. Báo cáo về Kết
quả thực hiện nhiệm vụ chuyên môn năm 2019 và
phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm năm 2020. Số
05/BC-TTYT, ngày 06 tháng 01 năm 2019.
5. Lê Anh Tuấn, Hoàng Thị Thuý Hà, Vũ Văn
Phương. Đánh giá thực trạng và giải pháp nâng
cao chất lượng khám chữa bệnh tại Trạm y tế xã
của tỉnh Sơn La. Tạp chí Y học Việt Nam. 2020;
2 (493): 9 – 14.
6. Lê Trần Thu Thuỷ, Hứa Thanh Thuỷ, Tạ Văn
Trầm. Hành vi sử dụng dịch vụ khám sức khoẻ
định kỳ và một số yếu tố liên quan của người cao
tuổi tại thành phố Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang năm
2020. Tạp chí Y học Việt Nam. 2020; 493 (2):
63 – 68.
7. Phạm Hồng Hải, Trần Thị Giáng Hương. Dự báo
tỷ lệ người có khám chữa bệnh tại thành thị và
nông thôn bằng phương pháp chuỗi thời gian. Tạp
chí Y học dự phòng. 2016; 6 (26): 156 - 159.
8. Tổng cục Thống kê. Kết quả khảo sát mức sống
dân cư Việt Nam năm 2018. Nhà xuất bản Thống
kê. 2019.
9. Tổng cục Thống kê. Kết quả khảo sát mức sống
dân cư Việt Nam năm 2020. Nhà xuất bản Thống
kê. 2021.
10. Đỗ Xuân Thụ. Thực trạng một số bệnh không lây
nhiễm và giải pháp nâng cao năng lực cho y tế cơ
sở trong khám chữa bệnh một số bệnh không lây
nhiễm tỉnh Sơn La. Đề tài nghiên cứu cấp tỉnh Sở
y tế tỉnh Sơn La. 2019.
11. Lê Thanh Sang, Nguyễn Thị Nhung. Tác động
của các chương trình Atlantic Philanthropies can
thiệp đối với trạm y tế nông thôn Việt Nam: tầm
nhìn so sánh. Tạp chí Y học dự phòng. 2017; 27
(11): 374 – 378.
12. Nguyễn Duy Luật, Hoàng Trung Kiên. Nghiên
cứu thực trạng công tác khám chữa bệnh tại trạm
y tế xã Ngũ Hiệp, huyện Thanh Trì, Hà Nội. Tạp
chí Nghiên cứu Y học, Phụ trương. 2010; 70 (5):
124 – 129.
13. Vương Mai Lan, Trần Thị Mai Oanh, Nguyễn
Hoàng Long. Thực trạng sử dụng dịch vụ y tế của
một số nhóm dân cư và rào cản trong tiếp cận dịch
vụ y tế. Tạp chí Y học Thực hành. 2013; 7 (13):
876 – 880.
14. UBND tỉnh Hải Dương. Quyết định về một số
biện pháp cấp bách trong phòng, chống dịch
COVID-19-19 trên địa bàn tỉnh Hải Dương. Số
570/QĐ-UBND, ngày 15/02/2021.
HEALTH SERVICES UTILIZATION AT COMMUNE HEALTH CENTERS
OF PEOPLE IN TU KY DISTRICT, HAI DUONG PROVINCE IN 2021

Nguyen Minh Ngoc1, Pham Minh Khue1, Nguyen Ba Phuoc2, Nguyen Thi Trung Chinh3
1
Haiphong University of Medicine and Pharmacy
2
Kien An General Hospital, Hai Phong
3
Hai Duong Health Department

A cross sectional study was conducted on
454 households in Tu Ky district, Hai Duong
to describe the health services utilization at
commune health center of the residents in
2021. The results showed that the number of
sick people in town who used health services
accounted for only 78.5% of total unwell
residents. The age of the health services user
was mostly in the elderly group (the group over
60 years old accounted for 41.2%). Majority of
the users were farmers, accounted for 62.2%.
The rate of having insurance was abundant
with 98.3%. Most of the patients came to the
clinic were in mild condition (90.6%), and at
early point of symptoms of the disease (72.6%).
In 2021, due to the impact of COVID-19
pandemic, majority of people chose commune
health center as their primary care (77.3%).
The other reason to choose the center that
accounted for relatively high percentage was
because of the close distance to their home
(70.8%). Regarding to health services costs,
most people paid less than 100,000 VND, and
61.8% of the residents said that the cost was
sufficient. Based on these results, the district
health centers’ leaders can conduct further
studies to determine existing problems and
find solutions to improve the quality of health
services, that attract more people to choose the
commune health center over other places.
Keyword: Health services utilization;
commune health center; Tu Ky district; Hai
Duong

Tạp chí Y học dự phòng, Tập 33, số 1 Phụ bản - 2023 71