Gabriela Rupik

„Założenia teoretyczne psychoterapii poznawczo-behawioralnej”

 Cecha wspólna terapii poznawczych i behawioralnych – kluczowa rola procesów

uczenia się (zachowań, reakcji emocjonalnych, sposobów myślenia);
 Konieczność ciągłego monitorowania i weryfikacji skuteczności poznawczo-
behawioaralnych technik i protokołów terapeutycznych tak, aby tworzone koncepcje
psychopatologii opierały się na najbardziej aktualnej wiedzy o funkcjonowaniu
człowieka („manifest” behawiorystów);
 Jakie techniki i protokoły terapeutyczne stosowane są w modelu poznawczym, a jakie
w behawiorystycznym? W jaki sposób weryfikuje się ich skuteczność w obu
modelach? Jakie są punkty wspólne tych modeli? (Tabela 3.1.)
 Hipoteza specyficzności poznawczej (Clark, Beck, Brown) – każde zaburzenie ujęte w
klasyfikacji DSM-IV lub ICD-10 ma specyficzne czynniki wyzwalające negatywne
stany emocjonalne (np. myśli automatyczne dot. siebie, świata i przyszłości w
depresji), jak i czynniki podtrzymujące (np. ruminacje w depresji); występują też
specyficzne zniekształcenia poznawcze w odbiorze informacji z otoczenia mające
charakter tendencyjny (np. osoby lękowe skupiają się na informacjach dot. zagrożenia,
osoby depresyjne na utracie);
 Model funkcjonowania osobowości ABC Ellisa i model depresji Becka, jako
podstawowe poznawcze modele zaburzeń – umożliwiają graficzne przedstawienie
powiązań między przekonaniami, emocjami i zachowaniem człowieka aktywowanymi
przez konkretną sytuację;
 Racjonalno-emotywna terapia Ellisa - oparta na modelu ABC, kluczowa rola
funkcjonalności lub dysfunkcjonalności przekonań leżących u podłoża zaburzeń;
 Model depresji Becka – przekonania kluczowe i pośredniczące nabywane od
dzieciństwa aktywują się w obliczu wydarzenia krytycznego, pojawiają się negatywne
myśli automatyczne, u których podłoża leżą schematy poznawcze (przekonania
związane z emocjami i wspomnieniami dot. mnie, relacji ja-inni i rzeczywistości);
 Terapia zorientowana na schematy Younga - zakłada istnienie wczesnych schematów
dezadaptacyjnych (18) rozwijanych w relacji z otoczeniem, utrudniających
zaspokajanie potrzeb dziecka; istotne jest to, jak jednostka radzi sobie z własnymi
schematami (poddanie się/unikanie/kompensowanie schematu) i które schematy
aktywuje; schematy są modyfikowane w terapii