Giải tích lớp 12 |

CHƢƠNG
HÀM SỐ LUỸ THỪA, HÀM SỐ
2 MŨ VÀ HÀM SỐ LÔGARIT

BÀI 1. LŨY THỪA

1. Lũy thừa với số mũ nguyên

 Lũy thừa với số mũ nguyên dƣơng: Cho a  , n  *
. Khi đó

STRONG TEAM TOÁN VD – VDC

a n  a.a...a ( n thừa số a ).
 Lũy thừa với số mũ nguyên âm, lũy thừa với số mũ 0: Cho a  0 . Khi đó
1
an  n ; a0  1 .
a
 Lũy thừa với số mũ nguyên có các tính chất tương tự tính chất của lũy thừa với số mũ
nguyên dương.
 00 và 0 n không có nghĩa.
2. Căn bậc n .
- Cho số thực b và số nguyên dương n  2 .
- Số a được gọi là căn bậc n của số b nếu a n  b .
- Khi n lẻ, b  : Có duy nhất một căn bậc n của b , ký hiệu là n
b;
Khi n chẵn và:
+ b  0 : Không tồn tại căn bậc n của b .
+ b  0 : Có một căn bậc n của b là n
0  0.
+ b  0 : Có hai căn bậc n của b kí hiệu là n b và  n b .
3. Lũy thừa với số mũ hữu tỉ
m
Cho số thực a  0 và số hữu tỉ r  , trong đó m  , n  , n  2 . Khi đó
n
m
a  a  n am .
r n

4. Lũy thừa với số mũ vô tỉ

Cho số thực a  0 ,  là một số vô tỉ và  rn  là một dãy số hữu tỉ sao cho lim rn   . Khi
n 

đó a  lim a . rn
n 

5. Các tính chất

 Cho hai số dương a, b và các số  ,   . Khi đó:

1 | Strong Team Toán VD – VDC

 Giải tích lớp 12 |

a
a .a   a   ;  a   ;
a

a a
 ab 
  
 a .b ;     ;
b b
a   a 
   
 a .  .
 Nếu a  1 thì a  a  khi và chỉ khi    .
Nếu 0  a  1 thì a  a  khi và chỉ khi    .

II HỆ THỐNG BÀI TẬP TỰ LUẬN.

=
DẠNG 1: TÍNH TOÁN

STRONG TEAM TOÁN VD – VDC

Câu 1

[Mức độ 1] Tính giá trị biểu thức

Lời giải

Ta có: 6
4. 6 16  6 4.16  6 26  2 .

Câu 2

[Mức độ 2] Tính giá trị biểu thức .

Lời giải
3 5
 2   3

Ta có:  5 3     0, 2  5   52   0, 2   52  53  150 .
3

   

Câu 3

[Mức độ 2] Tính giá trị biểu thức .

Lời giải
1 3
 
 1   1 
3 1 3
 3   5   2 
0.75
4 5
4 4 4  4 5  5 80
Ta có: 81      33  5  23   .
 625   32  27

2 | Strong Team Toán VD–VDC

 Giải tích lớp 12 |

Câu 4

[Mức độ 2] Tính giá trị biểu thức

Lời giải

 
10 10
10
 18 101 
1
 401 
1 1 1 3 3
Ta có: 5. 4
5: 5
5  5 5 :5 
2
 5  5   5 .5  5  5 .
2 2 4 4 8

   

Câu 5

[Mức độ 2] Tính giá trị biểu thức .

STRONG TEAM TOÁN VD – VDC

Lời giải

1 4 4
2 7 2 3 2  2  3 2 7 2  2  3  2  3 2 7  2  3  2  3 2  2  21  2 
Ta có: 3 . . .   . .  .   .   .   .  . 
5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5
25 88
 2  63  2   2  63
   .     .
5 5 5

Câu 6

[Mức độ 2] Cho , là số thực khác . Biết . Tính tỉ số .

Lời giải

 5  
a 2  4 ab

 
4
 1  3a 2 10 ab 3 a 2  4 ab
3 a2 10 ab
4 a 4
 5  7a 2  ab  0   .
3
3
Ta có   625
 125  3 b 21

Câu 7

[Mức độ 3] Tích được viết dưới dạng , khi đó là

bộ số nào ?

Lời giải
Ta có:

3 | Strong Team Toán VD – VDC

 Giải tích lớp 12 |

1 2 2017 1 2 2016 2017

 2017 !1    1 
1 1   2   3   2017   2018 
1   ... 1     2017 !    ...    
 1  2   2017   1   2   2016   2017 
1 1 1 1 20182017
  2017 ! . . ... .  20182017  a  2018; b  2017 .
1 2 3 2016 2017
Vậy  a; b    2018; 2017  .

Câu 8

[Mức độ 3] Cho biểu thức . Tính tổng sau

STRONG TEAM TOÁN VD – VDC

Lời giải

1 2018x 2018x
Ta có f 1  x    
20181 x  2018 2018  2018x 2018 2018 2018x  2018  
1 2018x 1
 f  x   f 1  x     .
2018  2018
x

2018 2018  2018
x
2018 
1
Do 1  2018  2017 nên f  2017   f  2018   .
2018
1
f  2016   f  2017   ,
2018
………
1
f  0   f 1 
2018
 f  2017   f  2016   ...  f  0   f 1  ...  f  2018
1 1 1
   ...  , (2018 thừa số)
2018 2018 2018
1
 2018.  2018.
2018
Vậy S  2018 .

Câu 9

[Mức độ 3] Có tất cả bao nhiêu bộ ba số thực thỏa mãn đồng thời các điều kiện dưới

đây và .

Lời giải

4 | Strong Team Toán VD–VDC

 Giải tích lớp 12 |

3
y2 3 3
x2  2 3 y 2  4 3 z 2
x2 z2
 128  2  27  3 x 2  2 3 y 2  4 3 z 2  7 (1).
3
Ta có 2 .4 .16

 xy  z 4   4   xy 2  z 4   xy 2 z 4  1  3 x 3 y 2 3 z 4  1 và x  0 (2).
2 2 2

Đặt a  3 x  0 (theo (2)), b  3 y , c  3 z  ab 2c 4  1 .

Theo bất đẳng thức AM-GM ta có
7  a 2  2b 2  4c 2  a 2  b2  b 2  c 2  c 2  c 2  c 2  7 7 a 2b 4c8  7 .
Dấu "=" xảy ra khi và chỉ khi a 2  b2  c 2 , hay 3
x2  3
y2  3 z2 .

Thay vào (1) ta được 3 x 2  3 y 2  3 z 2  1 . Vì x  0 nên có 4 bộ số thỏa mãn là:

 x, y, z   1;1;1 ;  x, y, z   1; 1;1 ;  x, y, z   1;1; 1 ;  x, y, z   1; 1; 1 .

DẠNG 2: RÚT GỌN

Câu 1

STRONG TEAM TOÁN VD – VDC

[Mức độ 2] Cho số thực dương . Hãy rút gọn biểu thức .

Lời giải

Ta có : P  a
4
3 a 
1
3
a
2
3   aa 2

a  a  1
 a.
a4
1
a 3
4
a

1
4  a 1 a 1

Câu 2

[Mức độ 2] Cho số thực dương . Hãy rút gọn biểu thức:

Lời giải

   x  
    x    x  1  x 
2 2
T x 1 4 x x 1 4
x x 1  x 1  4


  x  2 x 1  x  x 1 x  x 1 x
       x  1  x    x  1   x 
2 2
 x2  x  1 .

Câu 3

[Mức độ 3] Cho các số thực dương và . Hãy rút gọn biểu thức: .

5 | Strong Team Toán VD – VDC

 Giải tích lớp 12 |

Lời giải
1
a3 b  b3 a 3
1 1
a 3b 2  b 3 a 2
1
1
1 1
a 3b 3 b 6  a 6 1
1 1
1 1  1
1
1

P 6  ab    ab  3    ab  3  a 3 b 3   ab  3  0 .
a6b
1 1 1 1
a6  b6 a6  b6

Câu 4

[Mức độ 4] Rút gọn biểu thức với dấu căn và là số thực dương.

Lời giải
1
 2 1 11 111 11 1 1 1 1 1 1 1 1
1 . . . . ...  2 ... n
Ta có P  x .  x x x... x   x 2 .x 2 2 .x 2 2 2 ...x 2 2 2  x 2 .x 2 .x 2 ...x 2  x 2 2
2 3 n
2
2 .
 

STRONG TEAM TOÁN VD – VDC

 

1 1 1 1
Ta thấy Sn   2  3  ...  n là tổng của n của số hạng đầu tiên của một cấp số nhân có số
2 2 2 2

  1 n 
  1
1 1 1   2    1 1 .
hạng đầu u1  , công bội q  . Khi đó Sn  .
2 2 2  1 1  2n
 2 
 
1
1
Vậy P  x 2n
.

Câu 5

[Mức độ 4] Rút gọn biểu thức sau với

Lời giải

 3 a 2b  3 ab 2 ab 
 
1
Ta có: P    . 6
a6b 6a
 3 a 2  2 3 ab  3 b 2 3 a 2  3 b 2 



 3 ab 3 a  3 b

  3
a3b 
a 2  3 ab  3 b 2 
3
.   6
a6b 
1
6a
 3
 a  
3
b
2
  3
a b
3 3
a b
3
 
 
 3 ab a  3 ab  3 b 2
3 2  1
3  . 6 6a
 a  b a3b  a  b
3 3 6

6 | Strong Team Toán VD–VDC

 Giải tích lớp 12 |

 
2
3
a3b 1 3
b3a 6
  6a   a  6b6a6a  6b.
3
a3b  6
a6b  6
a b
6

DẠNG 3: SO SÁNH CÁC LŨY THỪA

Câu 1

[Mức độ 1] So sánh các số:

a. và b. và .

Lời giải

   
2019 2020
a. Vì 0  2  1  1 và 2019  2020 nên 2 1  2 1 .

b. Vì 1015  0 và   3,14 nên  1015  3,141015 .

STRONG TEAM TOÁN VD – VDC

Câu 2

[Mức độ 2] So sánh các số:

a. và b. và .

Lời giải
a. Ta có 21200  24.300  16300 và 3900  33.300  27300 .
Vì 300  0 và 16  27 nên 21200  3900 .

      1
85 0 85
b. Vì 85  0 và 7  1 nên 7  7 1 7 1 .

Vì 3  1 và 150  0 nên 3150  30  3150  1  2  .

Từ 1 và  2  suy ra  7
85
 3150 .

Câu 3
[Mức độ 2] So sánh các số :

a. và b. và .

Lời giải

a. Vì 3 15  12 154  12 50625 và 4
20  12 203  12 8000
mà 50625  8000 , nên 3 15  4 20 .

b. Ta có 3
7  15  3 8  16  2  4  6 , 10  3 28  9  3 27  3  3  6 .

7 | Strong Team Toán VD – VDC

 Giải tích lớp 12 |

Vậy 3
7  15  10  3 28 .

Câu 4

[Mức độ 2] Có thể kết luận gì về số nếu:

a. b. .

Lời giải
3
a. Ta có  2 , mà  2  a 4   2  a nên 0  2  a  1  1  a  2 .
3 2
4

STRONG TEAM TOÁN VD – VDC

1 1
b. Ta có    , mà 1  a 3  1  a 2 nên 1  a  1  a  0 .
1 1  
3 2

Câu 5

[Mức độ 3] Cho , , ,
và . Trong các số sau đây, số nào bé nhất ; ; ; ?

Lời giải
Ta có X  Y  5.20192019  20192019  4.20192019 .
U  V  2.20192020  20192020  2019 2020  2019.2019 2019 .
V  W  2019.20192019  2018.2019 2019  2019 2019 .
W  X  2018.20192019  5.20192019  2013.2019 2019 .
Vậy trong các số trên số nhỏ nhất là : V  W .

Câu 6

[Mức độ 4] So sánh hai số và .

Lời giải
22 24
22
 22  22 mà 210  1024  1000, và 26  64 .
16
Ta thấy rằng 2
2
22
Suy ra 216  210.26  64000 nên 22  264000 .

Mặt khác 11  22  33  ...  10001000  1000.10001000  10001001  (210 )1001  210010  264000 .

8 | Strong Team Toán VD–VDC

 Giải tích lớp 12 |
2
22
Từ đó suy ra 11  22  33  ...  10001000  22 .

DẠNG 4: ĐIỀU KIỆN CHO CÁC BIỂU THỨC CHỨA LŨY THỪA

Câu 1

[Mức độ 1] Tìm để biểu thức có nghĩa.

Lời giải
5
5
là số mũ không nguyên nên điều kiện của x để biểu thức  2 x  1 3 có nghĩa là:

Nhận xét 
3

STRONG TEAM TOÁN VD – VDC

1
2x 1  0  x  .
2
1  5
Vậy x   ;   thì biểu thức  2 x  1 3 có nghĩa.


2 

Câu 2

[Mức độ 1] Tìm để biểu thức có nghĩa.

Lời giải

Nhận xét 2 là số mũ không nguyên nên điều kiện của x để biểu thức ( x 2  6 x  8) 2 có nghĩa là:
 x2  6x  8  0  2  x  4 .

Vậy x   2;4  thì biểu thức ( x 2  6 x  8) 2

có nghĩa.

Câu 3

[Mức độ 1] Tìm để biểu thức có nghĩa.

Lời giải
1
Nhận xét
1
5
 
là số mũ không nguyên nên điều kiện của x để biểu thức 9 x 2  1 5 có nghĩa là:

 1
 x
3
9x2 1  0   .
x  1
 3

9 | Strong Team Toán VD – VDC

 Giải tích lớp 12 |

 1 1 
1
Vậy x   ;     ;   thì biểu thức 9 x 2  1
 3  3 
  5 có nghĩa.

Câu 4

[Mức độ 2] Tìm để biểu thức có nghĩa.

Lời giải

Nhận xét 2019 là số mũ nguyên âm nên điều kiện để biểu thức  x 2  5 x  6 

2019
có nghĩa là:

x  2
x2  5x  6  0   .
x  3

STRONG TEAM TOÁN VD – VDC

\ 2;3 thì biểu thức  x 2  5 x  6 
2019
Vậy x  có nghĩa.

Câu 5

[Mức độ 1] Tìm để biểu thức có nghĩa.

Lời giải
1
Nhận xét
1
3
là số mũ không nguyên nên điều kiện để biểu thức x 2  3x  2   3 có nghĩa là:

x  1
x 2  3x  2  0   .
x  2
1


Vậy x   ;1   2;   thì biểu thức x  3x  2
2
 3 có nghĩa.

Câu 6

[Mức độ 2] Tìm điều kiện của để biểu thức có nghĩa.

Lời giải

2 là số mũ không nguyên nên điều kiện để biểu thức  x3  3x 2  2 x  có nghĩa là:

2
Nhận xét
x3  3x 2  2 x  0  x   0;1   2;   .

Vậy x   0;1  2;   thì biểu thức  x3  3x 2  2 x 

2
có nghĩa.

10 | Strong Team Toán VD–VDC

 Giải tích lớp 12 |

Câu 7

[Mức độ 2] Tìm điều kiện của để biểu thức có nghĩa.

Lời giải
3
Nhận xét là số mũ không nguyên nên điều kiện để biểu thức đã cho có nghĩa là:
2
x  3  0  x  3
   3  x  5 .
5  x  0 x  5
Vậy 3  x  5 thì biểu thức đã cho có nghĩa.
Câu 8

[Mức độ 2] Tìm để biểu thức có nghĩa.

STRONG TEAM TOÁN VD – VDC

Lời giải

 2x  3 
3

Nhận xét 3 là số mũ nguyên dương nên điều kiện để biểu thức  2  có nghĩa là:
 x  3x  2 

x  1
x 2  3x  2  0   .
x  2

2x  3 
3

Vậy x  \ 1;2 thì biểu thức  2  có nghĩa.

 x  3x  2 

Câu 9

[Mức độ 2] Tìm để biểu thức có nghĩa.

Lời giải
5
Nhận xét  là số mũ không nguyên nên điều kiện để biểu thức có nghĩa là:
2


 x  1  2018  0
  x  1  0  x  1.

 x  1  0

 
5

Vậy x  1 thì biểu thức x  1  2018 2
có nghĩa.

11 | Strong Team Toán VD – VDC

 Giải tích lớp 12 |

Câu 10

[Mức độ 2] Tìm điều kiện của để biểu thức có nghĩa.

Lời giải

Nhận xét 7  1 là số mũ không nguyên nên điều kiện để biểu thức đã cho có nghĩa là:

3  x  0  x  1
 2 
 x  3x  2 2  x  3 5
  0     x  3.
 3 x  5 2
2 x  5  0 x 
 2

STRONG TEAM TOÁN VD – VDC

5  x 2  3x  2 7 1
Vậy x   ;3  thì biểu thức   2 x  5  3 x  11 có nghĩa.
2  3 x
DẠNG 5: CHỨNG MINH ĐẲNG THỨC, BẤT ĐẲNG THỨC

Câu 1

[Mức độ 1] Chứng minh với .

Lời giải
1 1 1 1 1 1

Với x  0 , ta có x 3 . 6 x  x 3 .x 6  x 3 6
 x2  x .
Do đó đẳng thức cần chứng minh là đúng.

Câu 2

[Mức độ 1] Chứng minh rằng : với là số thực dương

Lời giải
 2  4 2
 2   2  2  4
Ta có  a 3  1 a 9  a 9  1 a 9  1   a 3  1 a 3  1  a 3  1 .
      
Câu 3

[Mức độ 2] Cho biểu thức . Chứng minh luôn tồn tại số tự nhiên sao

cho biểu thức .

Lời giải

12 | Strong Team Toán VD–VDC

 Giải tích lớp 12 |

3 2 k 3 5 k 3
3 2 1
Ta có: P  x x 2 k x 3  x x  x x
3 k 3k 6k
.
5k  3 23
Yêu cầu bài toán xảy ra khi :   k  4.
6k 24

Câu 4

[Mức độ 2] Chứng minh với .

Lời giải

a 3 1.a 2 3  a 3 1 2 3   a3

Ta có 
  2 2 2  2
2 2
 a 2 2 a  a 24  a 2


STRONG TEAM TOÁN VD – VDC

3 1
a .a 2 3
a3
 a5  a    a 5  a 5  a 5  0 , (đpcm).
3 2
nên  a5 
a 
2 2 2
2 2 a

Câu 5

[Mức độ 2] Chứng minh .

Lời giải

 1

  1 2

 1
3 17
 2. 3 2. 4 2   2.  2.2 4    2 24
     1
Ta có:    nên 2. 3 2. 4 2  24 25 . .
 5 1 17
21
 24 25 . 1  2 24.2 2  2 24
 21

Do đó đẳng thức cần chứng minh là đúng.

Câu 6

[Mức độ 2] Chứng minh rằng biểu thức sau không phụ thuộc vào

Lời giải
Ta có

13 | Strong Team Toán VD – VDC

 Giải tích lớp 12 |

2
b b  2
1 2
 1
 
b
 
2
B  1  2   :  a  b 2   1   : a b
a a     a 
  

 
2
a b 1 1
 .  , (không phụ thuộc vào b ) .
 a  
2 2
a b a

Câu 7

[Mức độ 2] Chứng minh rằng .

Lời giải

STRONG TEAM TOÁN VD – VDC

2 1
 1 
     a 2
2 1 2 1
2
2 2 2 2 2 1 2 2 2 3 2 2
Ta có: a   2 1  a . a a .a  a3 (đpcm).
a 
Câu 8

[Mức độ 3] Chứng minh , với .

Lời giải

b  a  a  b
2 2 2
a  ab 4
a
4
 4 ab 4 4

Ta có 4  
4
a b
4
a4b 4
a4b 4
a4b
4
 4
a4b  4
a4b  4
a4b 
 
a
 4
a 4
a  4 b  4 b .
4
a b 4 4
a b 4

Do đó đẳng thức cần chứng minh là đúng.

Câu 9

[Mức độ 3] Cho hàm số với .

Chứng minh rằng .

Lời giải

14 | Strong Team Toán VD–VDC

 Giải tích lớp 12 |

2
  23 1

 
2
a 3 3 2
a  a 3 a 3
 a  a 3

  1 a 1
Ta có : f  a    1 3  1  1  a 2 .
a   
1 1

a3  8 a 1 a8  a8  a 8  a 2 1
8 8

 
1
f  2019 2020
  1   2019  2020 2
 1  20191010
Do đó .

Câu 10

[Mức độ 3] Cho và , với , là các số

thực khác . Chứng minh rằng .

STRONG TEAM TOÁN VD – VDC

Lời giải

Ta có x 2 , y 2 , 3
x4 y2 , 3
x 2 y 4 là những số thực dương.

 
3
Q2 3
x2  3 y 2  2 x2  3 3 x4 y 2  3 3 x2 y 4  y 2

 x2  3 3 x4 y 2  3 3 x2 y 4  y 2  x2  3 3 x4 y 2  3 3 x2 y 4  y 2

 x2  3 3 x4 y 2  3 3 x2 y 4  y 2

 x2  3 x4 y 2  3
x2 y 4  y 2  P

Vậy P  Q .

Câu 11

[Mức độ 3] Chứng minh đẳng thức

với .

Lời giải
Ta có

15 | Strong Team Toán VD – VDC

 Giải tích lớp 12 |

 
 1 1 1 
1 3 1  1 1 1 1  1 1
 x2  y2  x2 
y2 x2 y22y  x 2  y2 x 2  y2  x. x 2 y2 2y
 1  1 
.      . 
x y x y
 xy 2  x 2 y xy 2  x 2 y  x  y x  y  x 2 y 2  x 2  y 2  x 2 y 2  x 2  y 2  
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

      
    

 1 1 2  1 1 2 
  x2  y2    x2  y2   1 1 1 1
     x.x 2 y 2   
    . 2 y 2 x y x. x 2 y2 2y 2x 2y
  .    2.
 1 1
 x y x y 1 1
x y x y x y x y
 x2 y2  x  y  x2 y2  x  y
 
 
(điều phải chứng minh).

STRONG TEAM TOÁN VD – VDC

Câu 12

[Mức độ 4] Chứng minh với .

Lời giải

 1 1 2

 
2
 x  y 2   x  y
2

 
Ta có:  2 1 2
 y y 
1
  y    y x  x 
2

1  2      1       

x x  x   x  y  x 
       
1 2
 x 
2
 12   y y
 
1 2
nên  x  y 2  1  2   x x y    x  x  x  0 .
   x x   y x
Do đó đẳng thức cần chứng minh là đúng.

Câu 13

[Mức độ 4] Cho biểu thức . Biết rằng: với là

các số nguyên dương và phân số tối giản. Chứng minh rằng .

Lời giải

16 | Strong Team Toán VD–VDC

 Giải tích lớp 12 |

 x  x 1
2 2

1 1 x 2 ( x 1)2  x 2  ( x 1)2 x 4  2 x3 3 x 2  2 x 1 x 2  x 1
1  1 1
x 2 ( x 1)2 x 2 ( x 1)2 x 2  x 1
2
 x x 12 1 
Ta có: f ( x)  5 5 5 5 5 x ( x 1)
5 x x 1
.
2020
 1 x  x 1 
1 1
 1 1  m
m m 2020
Do đó: f (1). f (2)... f (2020)  5  5 n x 1
 5 n   1   
x 1  x x 1 n
1 1 1 1 1 m
 1  1  1  ...  1  1     ...   
2020 2 2 3 2020 2021 n
1 m 20212  1 m
 2021      m  20212  1, n  2021.
2021 n 2021 n
Vậy: m  n 2   20212  1  20212  1 .

Câu 14

STRONG TEAM TOÁN VD – VDC

[Mức độ 4] Cho thỏa mãn . Chứng minh rằng:
a) nếu . b) nếu .

Lời giải

 
Xét biểu thức: a m  bm  c m  a m2 b2  c 2  bm  c m   a m  2b 2  b m    a m  2c 2  c m 

 b2 a m 2
 
 b m 2  c 2 a m 2  c m 2 . 
Theo điều kiện đề bài ra thì: a 2  b2  c 2  a  b; a  c.

a) Khi m  2  m  2  0  a m2  b m2 và a m2  c m2 .

Suy ra: a m  bm  c m  0  a m  bm  c m , (đpcm).

b) Khi m  2  m  2  0  a m2  b m2 và a m2  c m2 .

Suy ra: a m  bm  c m  0  a m  bm  c m , (đpcm).
------------------------ HẾT ------------------------

17 | Strong Team Toán VD – VDC