MGA ISYUNG MORAL TUNGKOL SA KAWALAN NG
PAGGALANG SA KATOTOHANAN
1. PLAGIARISM
 Ang Plagiarism ay isang paglabag sa
Intellectual Honesty (Artikulo, A.et al,
2003)
 Ito ay isyu na may kaugnayan sa
pananagutan sa pagpahayag ng
katotohanan at katapatan sa mga datos,
mga ideya, mga pangungusap, buod at
balangkas ng isang akda, programa, himig,
at iba pa ngunit hindi kinilala ang
pinagmulan bagkus, nabuo lamang dahil sa
ilegal na pangongopya.
 Ito ay maituturing na pagnanakaw at
pagsisinungaling dahil inaangkin ang hindi
iyo (Atienza, et,al, 1996).
 Sumasailalaim sa prinsipyo ng Intellectual
Honesty ang lahat ng mga orihinal na
ideya, mga salita, at mga datos na nakuha
at nahiram na dapat bigyan ng kredito o
pagkilala sa may-akda o sa pinag-mulan.
Ang pag-angkin sa gawa ng iba ay hindi
lamang indikasyon ng mababang uri ng
kaalaman at kakayahan kundi ilang
kahinaan sa kabuuan ng pagkatuto ng tao.
2. INTELLECTUAL PIRACY
 Ang paglabag sa karapatang-ari (copyright
infringement) ay naipakikita sa paggamit
nang walang pahintulot sa mga orihinal na
gawa ng isang taong pinoprotektahan ng
Law on Copyright mula sa Intellectual
Property Code of the Philippines 1987.
 Ang paglabag ay sa paraan ng
pagpaparami, pagpapakalat, pagbabahagi,
at panggagaya sa pagbuo ng bagong likha
 Copyright Holder ang tawag sa taong may
orihinal na gawa o ang may ambag sa
anumang bahagi at iba pang mga
komersiyo. Ang piracy ay isang uri ng
pagnanakaw o paglabag dahil may
intensiyon para sa pinansiyal na dahilan.
 Ang Theft ay hindi lamang literal na
pagnanakaw o pagkuha nang walang
pakundangan kundi lubusang pag-angkin
sa pag-aari nang iba na walang paggalang
sa karapatang nakapaloob ditto.
Ang mga gawaing piracy at theft ay
matatawag na isang krimen tulad ng pagpatay,
kidnapping, at iba pang uri ng kriminal na
gawain sa ating lipunan. Ngunit kahit pa na
ipinagbabawal ang mga ito at may mga
pinagtibay na mga batas, may mga tao na
nahihikayat na gawin o di kaya ay paulit-ulit na
isagawa ito. Basahin natin ang iba’t ibang
dahilan:
a. Presyo.
b. Kawalan ng mapagkukunan.
c. Kahusayan ng produkto
d. Sistema/Paraan ng pamimili
e. Anonymity
3. WHISTLEBLOWING
 Isyu ng lantarang pagbunyag ng isang
taong naging susi para malaman ang
katotohanan at ang seguridad na para sa
pagkamit ng kabutihang panlahat.
 Whistleblowing ay isang akto o hayagang
pkilos ng pagsisiwalat mula sa tao na
karaniwan ay empleyado ng gobyerno o
pribadong organisasyon/korporasyon.
 Whistleblower naman ang tawag sa taong
naging daan ng pagbubunyag o
pagsisiwalat ng mga maling asal, hayagang
pagsisinungaling, mga immoral o ilegal na
gawain na naganap sa loob ng isang
samahan o organisasyon.
Sa ating lipunan, nakikita natin ang
kawalan ng paggalang sa katotohanan dahil sa
mga isyu ng plagiarism, intellectual piracy,
whistleblowing at ang gampanin ng social
media sa usapin ng katotohanan. Tunay na
nilalabag ng plagiarism at intellectual piracy
ang mga karapatang pantao at kawlan ng
pagkilala at paggalang sa pagkatao ng tunay na
may- akda. Samantala, masasabing gawaing
mabuti naman ang whistleblowing dahil sa
naibubunyag ang katotothanan at naisisiwalat
ang gawing masama. Hindi rin maihihiwalay
ang impluwensiya ng social media na tila
nagpapahina o nagpapalakas sa kaisipan ng
mga 8 netizens na maging mapanagutan sa
mga kaakibat na obligasyon sa paggamit nito.
Ang obligasyong ito ay mula sa kampanyang
“Think before you click” ng isang media outlet