MGA ISYUNG MORAL

TUNGKOL SA
KAWALAN NG
PAGGALANG SA
KATOTOTHANAN
Katotohanan

kasinungalingan
Ang kasinungalingan ay may tatlong uri:

1. Jocose lies. Isang uri na kung saan sinasabi

o sinasambit para maghatid ng kasiyahan
lamang. Ipinapahayag ito upang magbigay-aliw
ngunit hindi sadya ang pagsisinungaling.
2. Officious lie. Ang tawag sa isang
nagpapahayag upang maipagtanggol
ang kaniyang sarili o di kaya ay paglikha
ng isang usaping kahiya-hiya upang dito
maibaling. Ito ay isang tunay na
kasinungalingan, kahit na gaano pa ang
ibinigay nitong mabigat na dahilan.
3. Pernicious lie – ay
nagaganap kapag ito ay
sumisira ng reputasyon ng
isang tao na pumapabor sa
interes o kapakanan ng
iba.
Natural secrets
Ito ay mga sikreto na nakaugat mula sa
Likas na Batas Moral. Ang mga
katotohanan na nakasulat dito ay
magdudulot sa tao ng matinding hinagpis
at sakit sa isa’t isa. Ang bigat ng ginawang
kamalian (guilt) ay nakasalalay
kung ano ang bigat ng kapabayaang
ginawa.
Promised secrets
Ito ay mga lihim na ipinangako ng
taong pinagkatiwalaan nito.
Nangyari ang pangako
pagkatapos na ang mga lihim ay
nabunyag na.
Committed or entrusted secrets
Ito ay naging lihim bago ang mga
impormasyon at kaalaman sa isang bagay
ay nabunyag. Ang mga kasunduan upang ito
ay mailihim ay maaaring:Di hayag. Ito ay
nangyayari kapag walang tiyak na
pangakong sinabi ngunit inililihim ng taong
may alam dahil sa kaniyang posisyon sa
isang kompanya o institusyon. Madalas ito
ay pang propesyonal at opisyal na usapin
Plagiarism
isang paglabag sa Intellectual Honesty Ito ay
isyu na maykaugnayan sa pananagutan sa
pagpahayag ng katotohanan at katapatan sa
mga datos, mga ideya, mga pangungusap, buod
at balangkas ng isang akda, programa, himig, at
iba pa ngunit hindi kinilala ang pinagmulan
bagkus, nabuo lamang dahil sa ilegal na
pangongopya. Ito ay maituturing na pagnanakaw
at pagsisinungaling dahil inaangkin ang hindi iyo.
Intellectual Privacy
ng paglabag sa karapatang-ari
(copyright infringement) ay naipakikita
sa paggamit nang walang pahintulot sa
mga orihinal na gawa ng isang taong
pinoprotektahan ng Law on Copyright
mula sa Intellectual Property Code of
the Philippines 1987.
piracy-isang uri ng pagnanakaw o ilegal na
pang-aabuso sa mga barko na naglalayag sa
karagatan. Malinaw na uri ito ng paglabag dahil may
intensiyon para sa pinansiyal na dahilan.

Ang theft ay hindi lamang literal na pagnanakaw o

pagkuha nang walang pakundangan kundi lubusang
pag-angkin sa pag-aari nang iba na walang
paggalang sa karapatang nakapaloob dito. Ito ay
matatawag na isang krimen tulad ng pagpatay,
kidnapping, at iba pang uri ng kriminal na gawain sa
ating lipunan
Whistleblowing- ay isang akto o hayagang
kilos ng pagsisiwalat mula sa tao na
karaniwan ay empleyado ng gobyerno o
pribadong organisasyon/korporasyon