Professional Documents
Culture Documents
انتشارات زرنوشت
آدرس انتشارات :میدان انقالب ،خیابان کارگر جنوبی،کوچه مهدیزاده ،پالک ، ۲۷واحد ۱۹
شماره تماس انتشارات۶۶۴۳۵۶۳۷ :
تمام حقوق چاپ و نشر اين اثر برای گروه کیفکو محفوظ است
«رهبران پیشین چگونه گفتن را میدانستند ،رهبران آینده چگونه پرسیدن را میدانند».
پیتر دراکر
پیش از این با انتشار کتاب «مدیر در نقش رهیار» خودآموزی برای یادگیری
مهارتهای پایه رهیاری (کوچینگ) را در اختیار مخاطبان عزیز قرار داده بودیم .به تدریج
و با گسترش روز به روز فرهنگ استفاده از کوچینگ در جامعه و در کسب و کارهای ایرانی
پرسشها و دغدغههایی درباره چگونگی استفاده از کوچینگدر تیمهای کاری از سوی
مدیران و صاحبان کسبو کارها مطرح میشود .کتاب حاضر در پاسخ به این دغدغه
انتخاب ،ترجمه و منتشر شده است .کتاب «کوچینگ تیمی» رویکردی منحصر به فرد
و همه جانبه برای کوچ کردن موثر یک تیم در کسب و کار را معرفی میکند .رویکردی
سیستماتیک که روی کارایی ،اثربخشی و نتیجهگیری تیم متمرکز است.
این کتاب برای مدیران عامل ،مدیران ارشد ،مدیران و کارشناسان ارشد منابع انسانی،
مدیران پروژهها و تیمهای کاری و تمام افرادی که به توانمندسازی خود و دیگران
عالقمند هستند ،مفید و مناسب است.
این کتاب همچنین منبع بخشی از محتویات ارائه شده در کارگاههای مهارتهای
«کوچینگ کار تیمی» و نیز کارگاههای دیگری مثل «مدیر در نقش کوچ» است که
توسط تیم کیفکو (کانون یادگیری فردا) برگزار میگردد.
کیفکو (کانون یادگیری فردا) به عنوان نخستین تیم تخصصی ارائه خدمات
کوچینگ حرفهای و آموزشهای مهارتهای نرم در ایران در راستای ماموریت خود برای
گسترش فرهنگ استفاده از رهیاری (کوچینگ حرفهای) در جامعه فارسیزبان ترجمه،
تالیف و انتشار کتابهایی را در حوزه توسعه فردی ،مهارتهای نرم و کوچینگ در برنامه
خود قرار داده است.
در کارگاههای تیم کیف کو ما تسهیلگر یادگیری هستیم و با تکیه بر سهگانه یادگیری
«خود ،دیگری ،استاد» و استفاده از بازیهای هدفمند مدیریتی و روش آموزشی
Team Teachingتالش میشود تا یادگیری ( به معنای تغییر نسبتا پایدار در رفتار و
عملکرد) به صورت اثربخش شکل بگیرد و افراد در مسیر توسعهی فردی و حرفهای خود
مهارتهای نرم مورد نیاز را به ابراز طبیعی خود تبدیل کنند و با عملی کردن دانستهها به
مرحل ه استادی در مهارتهای نرم مورد نیاز برسند.
سپاسگزاری ][13
بازخوردهاي مفيد و ارزشمندي به ما ارائه دادند .همچنين از دنيس استيل،
ريك دورانت ،جنت وانوپ ،بارب فرانسيس ،جودي آو ،دبي اوستر ،سايدا ووك،
آمبر و جويي پيترز تشكر ميكنيم .نظرات و دي ِد شما به بهتر شدن اين كتاب
كمك كرد .آندرهآ ليفتون به عنوان طراح گرافيك ،با صبر و زحمت زياد،
ويرايشها و تغييرات زيادي انجام داد و نقش مهمي در اين پروژه ايفا كرد.
باالتر از همه ،از افرادي كه در سراسر مسير تحقيقات و نوشتن از ما حمايت
كردند متشكريم؛ يعني از خانوادههايمان .كاترين از خانواده و همسرش ،هِرش،
به خاطر تمام پشتيبانيها و تشويقهاي عاشقانه و قوريهاي چاي نيمهشب
ممنون است .او همچنين از بچههايش ،ساوانا و سيرا ،به خاطر پشتيباني
صبورانه و تنها چند شكايت كوچكشان بابت خوردن غذاهاي مانده تشكر
ميكند! در نهايت ،او از پسرش ،آمبروز ،به خاطر چند دور مشاورهي تحقيقاتي
و از ساوانا به دليل ايدهي بازاريابي و ويرايشهاي آخر هفته بسيار ممنون است.
او همچنين قدردانياش را نسبت به والدين و مادرشوهرش به خاطر عشق
بدون چشمداشت و تشويقهايشان اعالم ميكند.
ژاكلين هم از دخترش ،ناتاشا ،به خاطر تشويقها و حمايتهايش و همچنين
شدن اين مسير تشكر ميكند .آمبر در خانه
ِ گفتوگوهاي الهامبخش در عميقتر
پايان اسكايپي با كاترين را ميشنيد و مادري را
بود و به اجبار گفتوگوهاي بي ِ
كه وقف نوشتن شده بود تحمل ميكرد! آمبر مراقب بود ژاكليناستراحتهايي
داشته باشد و در طول كار ناهارش را فراموش نكند و همچنين پيشنهادهاي
ويرايشي عالي را ارائه داد .سرانجام ،تشكري ويژه از همسرش ،جو ،كه مشوق و
حامي بود و گوشي شنوا براي شنيدن اهداف ژاكلين داشت .جو منبع بيپايان
صبر ،عشق و دوستي است.
در ضمن ،تشكر فراواني داريم از همكارانمان كه در تحقيقات و نوشتن به ما
كمك كردند .همكاري و مشاركتي كه بين ما وجود داشت بسيار پر معني،
ژاكلين و كاترين
سپاسگزاری ][15
پيشگفتار
زماني بود كه ميدانستم در مقابل كوچهايي كه دربارهي كوچينگ تيمي بحث
ميكنند ،من چيزي بيشتر از يك مخاطب عالقهمند نيستم .با توجه به اينكه
موضعم نسبت به تحقيقات و عمل در اين زمينه بسيار جدی اما محدود بود،
اين عدم تعادل به وضوح موجب نگرانيام ميشد.
بازتاب جدي اين مسئله ،ريشههاي نااميدي من را در فهم اينكه منظور ما از
كوچينگ تيم چيست مشخص كرد و متوجه شدم مشكل از كمبود مطالعات
در باب چگونگي استفاده و مشاركت كم در اثربخشي و كارايي در اين زمينه
است .هميشه انتظارات چشمگيري از نويسندگاني مانند پيتر هاوكينز وجود
دارد اما اغلب بعد از مطالعهي كارهاي آنها ،مانند كسي كه درون مه رها شده
باشد ،گيج و سرگردان بودم .با اين حال حس ميكردم از درك پديدهاي عاجزم
كه پتانسيل فراواني در كارايي و ايجاد تغييرات شگرف در افراد و تيمهاي
سازمانها خواهد داشت .هر بار چنين احساسي به من دست ميداد ،دوباره
تالش ميكردم تجربهي بيشتري كسب كنم اما فقط يك تمرين بيثمر ديگر
و تلف شدن وقت و انرژي حاصل كار من ميشد .با تعجب فكر ميكردم آيا
همهي كساني كه براي كوچينگ تيمي خودشان يا سازمانشان تالش ميكنند
با اين نتيجه روبهرو ميشوند؟
پیشگفتار ][17
اين اتفاقات در شرايطي نامناسب رخ ميداد اما سرانجام وقت تغيير رسيده بود
و ژاكلين پيترز و كاترين كار تصميم گرفتند تحقيقات حرفهايشان را انجام
دهند .من به عنوان مشاور علميشان شاهد بودم چطور به صورت كام ً
ال باز
اما به شدت منظم روي تمرينها و تحقيقاتشان و ديگري كنجكاوي به خرج
ميدادند و ديدم همين قضيه به آنها امكان داد باالخره فضا را هم براي كوچها و
هم براي كساني كه به كوچينگ تيمي عالقهمند هستند شفاف و روشن كنند.
آنها با تركيب تحقيقات ميداني نظاممند و بررسي موشكافانهي ادبي توانستند
سيستم كوچينگ تيم با عملکرد باال را توسعه دهند كه براي دستيابي به هدف
مناسب و براي متخصصان در دسترس بود ،همچنين همهي اينها بر پايهي
شواهدي شفاف و مناسب شكل گرفته بود .آنها چهارچوب و بنياني را فراهم
كردند كه بتوانيم به پتانسيل موجود در اين امر ضروري دست پيدا كنيم.
-دكتر آنت فيلري تراويس
پروفسور هماهنگي برنامههاي دكتراي پزشكي در دانشگاه ميدلسكس
عضو اتاق فرمان در مركز بينالمللي تحقيقات كوچينگ
مقدمه ] [ 19
ميكند طراحي شده است :ليدرهايي كه تيم را خودشان كوچ ميكنند ،مديران
حرفهاي منابع انساني كه ميخواهند پشتيباني بهتري نسبت به اعضاي تيم
خود داشته باشند ،يا كوچهاي تيمي حرفهاي كه ميخواهند رويكردي شفاف،
سيستماتيك و مبتني بر شواهد را در كوچينگ تيمشان پياده و اجرا كنند.
ما اين سيستم را فراهم كردهايم تا سازمانهاي مختلف در هر ابعادي بتوانند
اثربخشي تيمها و پروژههايشان را افزايش دهند.
تجربهي شخصي ما به عنوان ليدر و كوچ تيم نشان ميدهد مديريت و رهبري
تيمي ،كاري پيچيده است .ليدرها اگر آماده نباشند ،مجبور ميشوند به هر احساس
سطحي اعتماد كنند و كار را روي حدسيات پيش ببرند .بدون استفاده از مزاياي
تحقيقات و سيستمهاي آزمايششده ،ممكن است يك سازمان بسيار دير متوجه
شود كه نميتواند به اندازهي كافي به اعضايش كمك كند تا نتيجهاي رقابتي توليد
كنند .اينكه دستاورد يك تيم چگونه خواهد بود اغلب ناروشن ،مبهم و وابسته
به كشمكشهاي فردي است ،كه هيچكدام از اين موارد به باال بردن اعتماد و
اطمينان ليدر يا اعضاي گروه كمك نميكند .گاهي اوقات ليدرها از پويايي دروني
تيم آگاه نيستند زيرا به صورت مستقيم و روز به روز با اعضاي تيم مرتبط نيستند،
يا اينكه نميدانند چطور به صورت مؤثر بايد تيم را مديريت كنند.
در بيشتر موارد نتيجه به اين صورت است ،چراكه رهبران تيم آن چيزي را كه
مستقيماً بابت رهبري تيم ياد گرفتهاند اجرا ميكنند و به چيزي كه تحقيقات
آن را مؤثرتر نشان ميدهد بيتوجهند .با اينكه عقل سليم اغلب قضاوت درستي
دارد اما اگر بدانيد چه فعاليتهايي بيشترين منافع را توليد ميكنند متوجه
ميشويد راههاي سادهتر و سريعتري براي رسيدن به اهداف تيمي وجود دارد.
طي سالها تحقيق ،اثرگذاري كار تيمي را بررسي كرديم تا روشن كنيم دقيقاً
كدام فعاليتها ،ساختارها و فرآيندها تيم را به سمت موفقيت هدايت ميكند و
مقدمه ] [ 21
و باال بردن امنيت و اعتماد اعضاي تيم تمركز ميكنند .تمام اين كارها مهمند؛
با اين وجود ،عنصر كليدي و مؤثر كوچينگ تيمي گم شده است.
اگر كوچها و رهبران ميخواهند تيمهايشان نمايش بهتري داشته باشند،
چيزي فراتر از «بودن در لحظه» الزم است .رهبران تيمها اين را به صورت
ذاتي احساس ميكنند اما اغلب نميدانند چطور بايد از اين موضوع فراتر
رفت .كوچهاي جديد نيز ممكن است دربارهي اينكه چه كارهاي ديگري
براي همكاري با تيم بايد انجام دهند گيج شده و در نهايت به همان كوچينگ
غيرمستقيمي كه در كوچينگ فردي آموخته بودند بسنده كنند.
چه كوچ تيم يك رهبر باشد و چه يك كوچ حرفهاي ،مهارتهاي پايهاي
كوچينگ حياتي هستند .با اين وجود ،هدف بزرگتري مانند پشتيباني و
حمايت از اثربخشي كلي تيم ،نيازهاي بيشتري را براي رهبر يا كوچ در پي
دارد .براي داشتن كوچينگ تيم با عملکرد باال بايد مهارتهاي اضافهاي در
ارزيابي ،تسهيالت ،تغيير مديريت و مشاوره كسب كرد .براي دستيابي به اين
مهارتها ،كوچ بايد تمرينهاي بيشتري داشته باشد.
بدين صورت ،پيشنهاد ما اين است كه براي مؤثرترين كوچينگ تيمي مواردي
مانند «بودن در لحظه» ،رهبري تيم ،ارزيابي اضافه ،طراحي و بررسي مراحلي
كه براي موفقيت تيم ضروري است و ثابت شده عملكرد تيم را تقويت ميكند،
مراحل كليدي و تقويت عملكرد و توانايي پيوند
ِ الزم است .بنابراين ،درك اين
زدن آنها به چرخهي طبيعي تجاري تيم امري حياتي است.
با توجه به زمينهي گستردهي كوچينگ تيمي ،ما تعريف زير را براي كوچينگ
تيم با عملکرد باال تدارك ديدهايم:
كوچينگ تيم با عملکرد باال
يك رويكرد جامع و سيستماتيك است
كه با پشتيباني و به حداكثر رساندن استعدادهاي جمعي و منابع
مقدمه ][23
ايجاب ميكند فقط يك فاز مشخص اجرا شود يا براي شروع ابتدا چند فاز
پياده شوند و سپس فازهاي بعدي در مسير اجرا قرار بگيرند .همچنين ،امروزه
سريع چرخهيِ پايان
ِ بسياري از تيمها به سرعت با هم جمع ميشوند و بعد از
پروژه دوباره منحل ميشوند .سيستم HPTCيا كوچينگ تيم با عملکرد باال،
با رويكرد مرحله به مرحلهاي كه دارد ،انعطاف كافي براي پشتيباني از همهي
تيمها دارد .اگرچه پيادهسازي هر شش فاز HPTCبراي رساندن اثربخشي تيم
به باالترين حد ممكن گزينهي ايدهآل محسوب ميشود.
تعريف HPTCبه حداكثر رساندن استعدادها و منابع است.ِ قسمت بعدي در
كامل همهي
ِ در نهايت امر ،بهترين تيمها ميخواهند از حضور و مشاركت
اعضايشان اطمينان حاصل كنند .به طور ايدهآل ،استعدادها و تالشهاي
هر نفر ميتواند اهرمي باشد كه تيم با استفاده از تنوع و يگانگي آنها به
بيشترين سود ممكن دست پيدا كند .تمرك ِز سيستم HPTCروي ايجاد شرايط
و كوچينگ مداومي است كه در آن از موفقيتهاي فردي و جمعي پشتيباني
ميشود.
آخرين جزء از تعريف HPTCارتقاء و انجام اهداف مورد نظر سازمان است.
طبعاً ،تيمها وجود دارند تا به نتيجه برسند .تمركز سيستم HPTCروي
خروجي است كه تيم بايد توليد كند تا سازمان به موفقيت برسد .به اين
صورت كه ابتدا بايد اهداف و معيارها تعيين شوند و سپس پشتيباني ،راهنمايي
و كوچينگ فراهم شود تا تيم به نتيجهي دلخواه برسد .تيمهايي كه برترين
عملكرد را دارند ،قصدشان فقط رسيدن به اهداف نيست ،بلكه تالش ميكنند
اهداف را ارتقاء دهند .يك كوچ تيمي برجسته ،چه رهبر باشد و چه هر كس
ديگر ،اميال و آرزوهاي تيم را در ذهنش نگه ميدارد .چنين كوچي به تيم
كمك ميكند دستاوردهاي مورد نظر اكنون و آينده را بشناسد و چگونگي
دستيابي به آنها را بداند.
مقدمه ][25
خالصه
توضیح مترجم:
عنوان اصلی این کتاب HP TC: High Performance Team Coaching
است .بنابراین استفاده از سرواژه HPTCدر هر جای این کتاب به این سیستم
«کوچینگ تیم با عملکرد عالی» اشاره دارد.
يك تيم از تعداد اندكي از افراد با مهارتهاي مكمل تشکیل شده است كه
به يك رویکرد ،شاخصهای عملكرد و هدف مشترک متعهد هستند و هر
كدام متقاب ً
ال مسئوليتها را برعهده گرفتهاند.
(كاتزنباخ و اسميت)1993:45 ،
تيم گروه
مانند ديگر چيزهاي زندگي ،تفاوت بين تيم و گروه ،مطلق يا سياه و سفيد
نيست .روي يك پيوستار اجرايي ،تيمها از نظر رفتاري بيشتر تيم-مانند هستند
تا گروه-مانند .پيشنهاد ميكنيم تيمها خودشان را روي پيوستار گروه-تيم در
شكل 1از نظر عملكرد فعلي ارزيابي كنند تا ببينند آيا رفتارشان بيشتر گروه-
مانند است يا تيم-مانند .سپس ميتوانند با هم گفت و شنود كنند تا دريابند
براي رسيدن به اهدافشان به چه نوع عملكردي نياز دارند.
اغلب گروهها از بعضي لحاظ شبيه گروهها و از برخي ابعاد ديگر شبيه يك تيم
عمل ميكنند و غالباً روي پيوستار گروه-تيم ،خود را جايي بين 2تا 9قرار
داده و كام ً
ال خود را متعلق به يكي از دو انتهاي اين پيوستار نميدانند .اين نكته
بسيار مهم است كه اگر اعضاي يك گروه ،اهداف ،مسئوليتپذيري يا پاداش
در ورزش ،يك تيم با عملکرد عالی بهسادگي بهعنوان برنده جام جهاني يا
مسابقات كشوري شناخته ميشود .در علم ،تيم با عملکرد عالی ،اشاره به تيمي
دارد كه به يك كشف موفقيتآميز مانند يافتن درمان براي يك بيماري دست
مييابد .در كسب و كار هم اين اصطالح براي تيمي به كار ميرود كه با توسعه
يك محصول جديد ،يافتن روشي براي كاهش هزينهها يا رهبری موفقيتآميز
سازمان به اهداف ذينفعان دست مييابد .در نهايت اينكه ،يك تيم با عملکرد
عالی ،تيمي است كه سبب میشود تا كسب و كار عالوه بر دستیابی به اهداف
كلياش ،حتي از آنها فراتر رود .بهطور خالصه ،عملكرد تيم بيش از مجموع
مؤلفههايش است.
تيمهاي با عملکرد عالی ،اشكال و اندازههاي متفاوتي دارند .تيمي كه فضاپيماي
اين مرور كلي كوتاه بر مؤلفهها و دستاوردهاي تيمهاي با عملکرد عالی نشان
ميدهد روشهاي مداخلهاي كارآمد مانند كوچينگ تيم بايد آگاهانه و با
دقت برنامهريزي شوند و اين يعني تضمين تخصيص زمان كافي براي ارزيابي
انتظارات ،تعيين نقشه راه و تهيه برنامه براي ارزيابي نتايج مطلوب .زماني كه
چنين پايهاي ايجاد شد رهبران بايد اطمينان يابند كه تيمها داراي ساختار و
طراحي صحيح هستند .به عالوه ،بايد تيم را به درستي راهاندازي كرده و آنها را
كوچ كنند تا اعضاي تيم تمركز و انگيزهشان را حين اجراي نقشه راه از دست
نداده و در عين حال بتوانند خود را مطابق با اولويتهاي متغير تطبيق دهند.
در پايان اينكه ،كارايي كلي تيم به سه روش كلي ارزيابي ميشود .اول از همه
دستاورد و ایجاد نتایج باكيفيت است .دوم ،توسعه و ارتقاي توانمنديها و روابط
تيمي است .سوم ،سطح تعهد و اشتیاق تكتك اعضا به تيم است .سيستم
HPTCبراي دستيابي به تمامي اين معيارهاي كارايي از تيمها پشتيباني
ميكند.
كوچينگ تيم
«اما در نهايت وقتي محصول نهايياي به دستتان ميرسد كه خيلي بهتر از
ال ساخته شده ،ارزش دستمريزاد گفتن را دارد وتمام نمونههايي است كه قب ً
به نظرم مردم هم نتيجه را ميبينند .به نظر من كوچينگ تيم ضرورتاً بخشي
از اين فرآيند است».
— عضو تيم ،تيم رهبري ارشد در دولت
كوچينگ تيم در سازمانها يك حوزه نسبتاً جديد بوده و تحقيقات اندكي
تا به امروز درباره آن صورت گرفته است .بیشتر تحقيقات منتشرشده در اين
حوزه شامل توضيحاتی در اينباره است كه رهبران و/يا كوچهاي تيم چه
كارهايي انجام دادهاند ،يا فرآيندهايي كه در روشهاي مداخلهاي تيم به كار
بردهاند كدامند (كار و پيترز .)2012تا همين اواخر ،بخش بزرگي از كوچينگ
سازماني در وهله اول روي كوچينگ افراد متمركز بود ،نه كوچينگ تيمها .با
اينكه متخصصان توسعه سازماني در طول سالها انواع كوچينگ تيمي را انجام
دادهاند ،با اينحال به نظر ميرسد كه اين نوع كوچينگ با جديد بودن خدمات
حرفهاي و رشتهاي آن تنها در طول 10تا 15سال گذشته مطرح شده است.
بسياري از كوچهاي اروپايي درباره كوچينگ تيمي كتابهايي منتشر كردهاند،