KHOA HỌC QUẢN LÝ

VAI TRÒ CỦA QUẢN LÝ THEO HENRY MINTZBERG. LOẠI QUYẾT ĐỊNH
1. Giải quyết xáo trộn: rắc rối, vấn đề, tranh chấp, xung đột ( Người quản lý sẽ luôn
phản ứng ngay lập tức với các sự kiện bất ngờ và sự cố hoạt động. Tìm kiếm các giải
pháp có thể được sử dụng. Các vấn đề có thể là bên trong hoặc bên ngoài)
Khi tổ chức hoặc đội nhóm va chạm vào một sự việc hay tình huống bất ngờ, nhà
quản lý cần phải đứng ra chịu trách nhiệm và đối phó với những biến cố bất ngờ khi tổ
chức gặp phải những vấn đề quan trọng không mong đợi phát sinh. 1Cũng cần phải hòa
giải những tranh chấp, xung đột có thể xảy ra trong đó nhằm đưa tổ chức sớm trở lại sự
ổn định.
Các hoạt động có thể xác định: Tổ chức chiến lược và xem xét các phần chiến
lược liên quan đến các vấn đề phát sinh và khủng hoảng. 2
( Giải thích phòng hờ bị hỏi :
 Xác định các vấn đề phát sinh và khủng hoảng: Nhà quản lý cần phải có khả năng xác
định các vấn đề phát sinh và khủng hoảng có thể ảnh hưởng đến tổ chức. Điều này có
thể được thực hiện bằng cách theo dõi các xu hướng kinh tế, chính trị và xã hội, cũng
như các sự kiện tin tức.
 Phân tích tác động của các vấn đề phát sinh và khủng hoảng: Sau khi xác định các
vấn đề phát sinh và khủng hoảng, nhà quản lý cần phải phân tích tác động của chúng
đối với tổ chức. Điều này bao gồm việc xác định các rủi ro và cơ hội tiềm ẩn mà các
vấn đề này có thể gây ra.
 Phát triển các kế hoạch ứng phó: Nhà quản lý cần phải phát triển các kế hoạch ứng
phó để đối phó với các vấn đề phát sinh và khủng hoảng. Các kế hoạch này phải được
thiết kế để giảm thiểu tác động của các vấn đề và giúp tổ chức phục hồi nhanh chóng.
 Thực hiện các kế hoạch ứng phó: Sau khi phát triển các kế hoạch ứng phó, nhà quản
lý cần phải thực hiện các kế hoạch này. Điều này bao gồm việc đào tạo nhân viên về
các kế hoạch và đảm bảo rằng các kế hoạch có sẵn và được cập nhật.
Đánh giá các kế hoạch ứng phó: Nhà quản lý cần phải đánh giá các kế hoạch ứng phó sau
khi chúng được thực hiện. Điều này bao gồm việc xác định những điểm mạnh và điểm
yếu của các kế hoạch và thực hiện các điều chỉnh cần thiết. )
Ví dụ 1: Một nhà máy sản xuất hóa chất đã xảy ra rò rỉ hóa chất độc hại. Hóa chất đã tràn
ra ngoài và lan rộng ra khu vực xung quanh nhà máy. Nhà quản lý nhà máy phải nhanh
chóng thực hiện các biện pháp để giải quyết tình huống. Nhà quản lý yêu cầu nhân viên
sơ tán nhà máy và di chuyển đến nơi an toàn. Nhà quản lý gọi cho đội cứu hộ để xử lý và

1
1,2. Nguyễn Hữu Hải (2014), Quản lý học đại cương, Nxb. Chính trị Quốc gia – Sự thật, Hà Nội
2
loại bỏ hóa chất. Nhà quản lý làm việc với các cơ quan chức năng để đảm bảo rằng khu
vực xung quanh nhà máy được an toàn.
Trong tình huống này, nhà quản lý đã đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết xáo
trộn. Nhà quản lý đã nhanh chóng thực hiện các biện pháp để bảo vệ nhân viên và khu
vực xung quanh nhà máy. Nhà quản lý cũng đã làm việc với các cơ quan chức năng để
đảm bảo rằng khu vực xung quanh nhà máy được an toàn.
Một số vai trò cụ thể của nhà quản lý trong tình huống này:
• Xác định và báo cáo sự cố: Nhà quản lý đã nhanh chóng nhận ra sự cố và báo cáo
cho các cơ quan chức năng.
• Sơ tán và di dời nhân viên: Nhà quản lý đã yêu cầu nhân viên sơ tán nhà máy và di
chuyển đến nơi an toàn.
• Xử lý và loại bỏ hóa chất: Nhà quản lý đã làm việc với đội cứu hộ để xử lý và loại
bỏ hóa chất.
• Khôi phục hoạt động bình thường của tổ chức: Nhà quản lý đã làm việc với các cơ
quan chức năng để đảm bảo rằng khu vực xung quanh nhà máy được an toàn.
Vai trò của nhà quản lý trong giải quyết xáo trộn là rất quan trọng. Nhà quản lý phải có
khả năng nhanh chóng nhận ra sự cố và thực hiện các biện pháp để bảo vệ nhân viên và
khu vực xung quanh. Nhà quản lý cũng phải có khả năng làm việc với các cơ quan chức
năng để đảm bảo rằng khu vực xung quanh được an toàn.
Ví dụ 2: Nếu trong tổ chức xảy ra xung đột giữa 2 thành viên trong nhóm, nhà quản lý
cần phải xử lý tình huống khéo léo, khách quan, đồng thời đưa ra các giải pháp có lợi cho
2 bên. Cần lưu ý chúng ta phải nhanh chóng hành động để đảm bảo rằng công việc được
tiếp diễn trơn tru,ít bị gián đoạn nhất có thể.
Ví dụ 3: Về vai trò của nhà quản lý trong giải quyết xáo trộn trong quá trình chuyển đổi
số là trường hợp của công ty sản xuất ô tô Ford. Khi Ford bắt đầu quá trình chuyển đổi số
vào năm 2016, công ty đã phải đối mặt với một số thách thức, chẳng hạn như việc phải
thay đổi hệ thống công nghệ cũ và phải đào tạo lại nhân viên về cách sử dụng các công
nghệ mới.
Tuy nhiên, nhờ sự lãnh đạo của nhà quản lý, Ford đã có thể vượt qua những thách thức
này và hoàn thành quá trình chuyển đổi số thành công. Công ty đã tiết kiệm được hàng tỷ
đô la chi phí và đã cải thiện hiệu quả hoạt động của mình. Ford cũng đã có thể phát triển
các sản phẩm và dịch vụ mới, giúp công ty tăng trưởng doanh thu và thị phần.Ví dụ của
Ford cho thấy vai trò quan trọng của nhà quản lý trong giải quyết xáo trộn trong quá trình
chuyển đổi số. Khi các doanh nghiệp chuyển đổi số, các nhà quản lý cần phải có tầm nhìn
chiến lược, khả năng lãnh đạo và khả năng giải quyết vấn đề để có thể giúp doanh nghiệp
thành công.
Một số vai trò cụ thể của nhà quản lý trong giải quyết xáo trộn trong quá trình chuyển đổi
số:
- Xác định tầm nhìn chiến lược: Nhà quản lý cần phải xác định rõ tầm nhìn chiến lược
của doanh nghiệp trong quá trình chuyển đổi số. Điều này sẽ giúp các nhà quản lý đưa ra
các quyết định đúng đắn và tập trung nguồn lực vào các mục tiêu quan trọng.
- Lãnh đạo và truyền cảm hứng: Nhà quản lý cần phải có khả năng lãnh đạo và truyền
cảm hứng cho nhân viên trong quá trình chuyển đổi số. Điều này sẽ giúp các nhân viên có
động lực và cam kết thực hiện các thay đổi.
- Giải quyết vấn đề: Nhà quản lý cần phải có khả năng giải quyết vấn đề một cách hiệu
quả khi các doanh nghiệp gặp phải những thách thức trong quá trình chuyển đổi số. Điều
này sẽ giúp các doanh nghiệp duy trì hoạt động kinh doanh bình thường và đạt được các
mục tiêu đã đề ra.
Ví dụ 4: Vào năm 2017, một công ty bất động sản ( Công ty bất động sản có kế hoạch
xây dựng một khu đô thị mới ở một khu vực nông thôn vào năm 2017 là Công ty Cổ phần
Đầu tư và Phát triển Đô thị Việt Nam (Vingroup). Khu đô thị này có tên là Vinhomes
Ocean Park, được xây dựng tại huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội. Vinhomes Ocean Park
có quy mô 420 ha, với tổng mức đầu tư khoảng 30.000 tỷ đồng. Khu đô thị này có đầy đủ
các tiện ích cao cấp, bao gồm các khu nhà ở, trung tâm thương mại, trường học, bệnh
viện, khu vui chơi giải trí,... Vinhomes Ocean Park đã được bàn giao vào năm 2019 và đã
trở thành một trong những khu đô thị lớn và hiện đại nhất của Việt Nam.) đã có kế hoạch
xây dựng một khu đô thị mới ở một khu vực nông thôn . Tuy nhiên, kế hoạch này đã gặp
phải sự phản đối của người dân địa phương, vì họ cho rằng khu đô thị này sẽ phá hủy môi
trường sống của họ…..
Nhà quản lý của công ty bất động sản đã đóng một vai trò quan trọng trong việc giải
quyết mâu thuẫn này. Nhà quản lý đã gặp gỡ người dân địa phương để lắng nghe những
lo lắng của họ. Nhà quản lý cũng đã đưa ra một số giải pháp để giảm thiểu tác động của
khu đô thị đối với môi trường sống của người dân địa phương.
Một số vai trò cụ thể của nhà quản lý trong giải quyết mâu thuẫn về quyền lợi:
- Lắng nghe: Nhà quản lý cần phải lắng nghe những lo lắng của các bên liên quan.
- Đưa ra giải pháp: Nhà quản lý cần phải đưa ra các giải pháp có thể đáp ứng được nhu
cầu của tất cả các bên liên quan.
- Thương lượng: Nhà quản lý cần phải có khả năng thương lượng để đạt được thỏa thuận
giữa các bên liên quan.
- Xây dựng lòng tin: Nhà quản lý cần phải xây dựng lòng tin với các bên liên quan để họ
có thể hợp tác với nhau.
2. Phân phối nguồn lực ( Người phân bổ nguồn lực )
Chịu trách nhiệm phân bổ nguồn lực của tổ chức, ra hoặc thông qua những quyết
định quản lý quan trọng. Nhà quản lý cần đưa ra cách thức tốt nhất để sử dụng nguồn lực
chung cho toàn bộ tổ chức để đạt hiệu quả tối đa. Một số nguồn lực không còn phù hợp,
không cần thiết hoặc không hiệu quả sẽ được loại bỏ. Các nguồn lực này thường khác
nhau, có thể là máy móc, trang thiết bị, ngân sách, tài chính, nhân sự, … Điều này bao
gồm việc phân bổ ngân sách, cũng như chỉ định nhân viên ai có nguồn nhân lực, chuẩn bị
ngân sách, bố trí chương trình dự án và xác định ưu tiên.
( GIẢI THÍCH KHI LỠ BỊ HỎI THÊM:
Phân bố nguồn nhân lực là quá trình bố trí nhân viên vào các vị trí và bộ phận
khác nhau trong một tổ chức. Quá trình này bao gồm việc xác định nhu cầu nhân
lực của tổ chức, tìm kiếm và tuyển dụng nhân viên có trình độ phù hợp, và sắp xếp
nhân viên vào các vị trí phù hợp với kỹ năng và kinh nghiệm của họ.

Ra quyết định: Nhà quản lý cần phải có khả năng ra quyết định một cách nhanh
chóng và hiệu quả. Điều này bao gồm việc xem xét các thông tin có sẵn, đánh giá
các lựa chọn và đưa ra quyết định tốt nhất cho tổ chức.

Thông qua các quyết định quản lý quan trọng: Nhà quản lý cần phải có khả năng
thông qua các quyết định quản lý quan trọng. Điều này bao gồm việc thuyết phục
các nhân viên và các bên liên quan khác về tầm quan trọng của các quyết định và
đảm bảo rằng các quyết định được thực hiện.

Phân bổ ngân sách: Phân bổ ngân sách là quá trình phân chia tài chính của một tổ
chức cho các hoạt động khác nhau. Quá trình này bao gồm việc xác định nhu cầu
tài chính của các hoạt động, ước tính chi phí của các hoạt động, và phân bổ tài
chính cho các hoạt động.

Chỉ định nhân viên: Chỉ định nhân viên là quá trình phân chia nhân viên của một
tổ chức cho các hoạt động khác nhau. Quá trình này bao gồm việc xác định nhu
cầu nhân sự của các hoạt động, đánh giá kỹ năng và kinh nghiệm của nhân viên,
và phân bổ nhân viên cho các hoạt động.

Chuẩn bị ngân sách: Chuẩn bị ngân sách là quá trình lập kế hoạch tài chính của
một tổ chức cho một khoảng thời gian nhất định. Quá trình này bao gồm việc xác
định mục tiêu và chiến lược của tổ chức, ước tính thu nhập và chi phí của tổ chức,
và lập ngân sách cho các hoạt động của tổ chức.
 Bố trí chương trình dự án: Bố trí chương trình dự án là quá trình lập kế hoạch cho
một dự án, bao gồm các hoạt động, thời gian, nguồn lực và ngân sách cần thiết để
hoàn thành dự án. Quá trình này bao gồm việc xác định mục tiêu và phạm vi của
dự án, xác định các hoạt động cần thiết để hoàn thành dự án, ước tính thời gian và
nguồn lực cần thiết cho các hoạt động, và lập ngân sách cho dự án.

Xác định ưu tiên: Xác định ưu tiên là quá trình xếp hạng các hoạt động của một tổ
chức theo tầm quan trọng. Quá trình này bao gồm việc xác định mục tiêu và chiến
lược của tổ chức, đánh giá tác động của các hoạt động đối với mục tiêu và chiến
lược của tổ chức, và xếp hạng các hoạt động theo tầm quan trọng

 Nguồn lực trong quản lý bao gồm các yếu tố sau:

Con người: Nguồn lực con người là tài sản quý giá nhất của bất kỳ tổ chức nào.
Nhà quản lý cần có khả năng tuyển dụng, đào tạo và phát triển nhân viên của mình
để họ có thể đạt được mục tiêu của tổ chức.
Tài chính: Tài chính là nguồn lực cần thiết để hoạt động của tổ chức. Nhà quản lý
cần có khả năng quản lý tài chính một cách hiệu quả để đảm bảo rằng tổ chức có
đủ tiền để hoạt động.
Vật chất: Vật chất là các tài sản hữu hình của tổ chức, chẳng hạn như nhà máy,
thiết bị và máy móc. Nhà quản lý cần có khả năng quản lý vật chất một cách hiệu
quả để đảm bảo rằng chúng được sử dụng một cách hiệu quả và tiết kiệm.
Thông tin: Thông tin là một nguồn lực quan trọng đối với bất kỳ tổ chức nào. Nhà
quản lý cần có khả năng thu thập, phân tích và sử dụng thông tin một cách hiệu
quả để đưa ra quyết định tốt nhất cho tổ chức.
Thời gian: Thời gian là một nguồn lực quý giá mà chúng ta không thể mua lại.
Nhà quản lý cần có khả năng quản lý thời gian một cách hiệu quả để đảm bảo rằng
họ có thể hoàn thành tất cả các nhiệm vụ của mình đúng thời hạn.

Ví dụ 1: Nếu nhà quản trị kiểm soát ngân sách của tổ chức, chúng ta sẽ xác định cách
phân chia tài chính hợp lý giữa các bộ phận dựa trên nhu cầu và mục tiêu của từng phòng
ban
Ví dụ 2: Một công ty đang phát triển một sản phẩm mới. Công ty có một ngân sách hạn
chế và cần đảm bảo rằng các nguồn lực được sử dụng một cách hiệu quả. Nhà quản lý
Công ty cần nghiên cứu các vấn đềb để phân bổ nguồn lực:
Phân tích nhu cầu của khách hàng hoặc người dùng để xác định các tính năng và chức
năng quan trọng nhất của sản phẩm.
Phân tích khả năng của nhân viên để xác định những người có kỹ năng và kinh nghiệm
cần thiết để phát triển sản phẩm.
Phân tích các nguồn lực có sẵn để xác định các tài nguyên, chẳng hạn như tài chính, thời
gian và vật chất, có thể được sử dụng để phát triển sản phẩm.
Phân tích các ràng buộc về thời gian và ngân sách để đảm bảo rằng sản phẩm được phát
triển đúng thời hạn và trong ngân sách.
Ví dụ 3: Ví dụ, công ty có hai dự án cần triển khai, một dự án lớn và một dự án nhỏ. Nhà
quản lý cần xem xét các yếu tố như mức độ ưu tiên, khả năng tài chính, và nguồn nhân
lực có sẵn để quyết định phân bổ nguồn lực sao cho hợp lý và hiệu quả nhất. Đầu tiên,
nhà quản lý cần xem xét mức độ ưu tiên của hai dự án. Dự án nào mang lại giá trị lớn hơn
cho công ty hoặc có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của công ty sẽ được ưu tiên cao hơn.
Tiếp theo, nhà quản lý cần đánh giá khả năng tài chính của công ty. Nếu công ty có
nguồn lực tài chính dồi dào, nhà quản lý có thể phân bổ nhiều nguồn lực hơn cho dự án
lớn. Cuối cùng, nhà quản lý cần xem xét nguồn nhân lực có sẵn trong công ty. Nếu công
ty có đủ nhân lực để thực hiện cả hai dự án, nhà quản lý có thể phân bổ nguồn nhân lực
một cách cân đối. Tuy nhiên, nếu nguồn nhân lực có hạn, nhà quản lý cần xem xét khả
năng và kỹ năng của từng thành viên trong công ty để phân bổ nguồn nhân lực một cách
hợp lý.
Ví dụ 4: Trong việc thực hiện chuyển đổi số trong cơ quan, nhà quản lý cần làm những
công việc sau đây để phân bổ nguồn lực hợp lý:
1. Đánh giá tình hình hiện tại: Nhà quản lý cần xem xét tình hình công nghệ thông tin
hiện tại của cơ quan, bao gồm cơ sở hạ tầng, quy trình làm việc và khả năng sử dụng
công nghệ. Điều này giúp nhà quản lý hiểu rõ tình trạng hiện tại để đưa ra kế hoạch
chuyển đổi phù hợp.
2. Xác định mục tiêu: Nhà quản lý cần đề ra mục tiêu cụ thể cho việc chuyển đổi số, ví dụ
như tối ưu hóa quy trình làm việc, nâng cao khả năng tương tác với khách hàng hoặc cải
thiện việc quản lý dữ liệu. Mục tiêu này sẽ giúp tập trung nguồn lực và định hướng công
việc.
3. Xây dựng kế hoạch chuyển đổi: Nhà quản lý cần lập ra một kế hoạch chi tiết để thực
hiện chuyển đổi. Kế hoạch này nên bao gồm các bước tiến cụ thể, thời gian và nguồn lực
cần thiết.
4. Đào tạo nhân viên: Chuyển đổi số yêu cầu nhân viên nắm vững công nghệ mới và quy
trình làm việc. Nhà quản lý cần cung cấp đào tạo và hỗ trợ để nhân viên hiểu và sử dụng
công nghệ một cách hiệu quả.
5. Tạo môi trường khuyến khích: Nhà quản lý cần xây dựng một môi trường khuyến
khích sáng tạo và chấp nhận chuyển đổi. Điều này tạo động lực cho nhân viên tham gia
và đóng góp ý tưởng để cải thiện quy trình công việc.
6. Đánh giá và điều chỉnh: Sau khi thực hiện chuyển đổi, nhà quản lý cần đánh giá hiệu
quả của quá trình và điều chỉnh nếu cần thiết. Phản hồi từ nhân viên và khách hàng cũng
nên được lắng nghe và đưa vào xem xét.
Những nhà quản lý không lãnh đạo thì khá nản lòng, nhưng những nhà lãnh đạo không
quản lý thì không biết chuyện gì đang xảy ra. Đó là một sự tách biệt giả tạo mà mọi
người đang tạo ra giữa hai bên.” ( Câu nói của ông )
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nguyễn Hữu Hải (2014), Quản lý học đại cương, Nxb. Chính trị Quốc gia – Sự thật,
Hà Nội.
2. Daniel Dana, Ph.D (2004), Quản trị học Giải quyết tranh chấp, Nxb. Thống kê.
3. Phạm Xuân Lan (2000), Quản trị học, Nxb. Quốc gia Hà Nội.