PHAN CHÂU TRINH NIÊN BIỂU

(1872-1926)

I. THÂN THẾ VÀ THỜI KỲ CỬ NGHIỆP (1872-1901)

- Ngày sinh: 6/6/1872 sinh ra trong một gia đình vọng tộc tại làng Tây Lộc, huyện
Tiến phước, phú Tam Kỳ ( nay thuộc xã Tam Lộc, huyện Phú Ninh, tỉnh Quảng
Nam), hiệu là Tây Hồ, Hy Mã, tự là Tử Cán.

Cha: Phạm Văn Bình, làm quan võ.

Mẹ: Lê Thị Chung.

- Năm 1881: 10 tuổi đi học.

- Năm1885: Theo cha vào núi học võ, tham gia phong trào Cần Vương.

- Năm 1887: Cha từ trần, Phan Châu Trinh chở về nhà.

- Năm 1888: Đi học tại nhà ông Bù Giám.

- Năm 1892: Học trường của cử nhân An Trán, kết giao với Huỳnh Thúc Kháng.

- Năm 1892-1896: Được học với các thầy nổi tiếng trong tỉnh (ông Huấn Lộc Sơn,
ông nghè Xuân Đài...)

- Năm 1894: Tham gia dự khoa thi Hương lần đầu ở trường Nhì.

- Năm 1896: Kết hôn với bà Lê Thị Ty.

- Năm 1897: THma dự khoa thi Hương lần hai ở trường Ba.

- Năm 1898: Được bổ vào ngạch học sinh trường tỉnh. Học với Đốc học Trần
Đình Phong ( Trần Mã Sơn ). Kết giao với Trần Quý Cáp.

- Năm 1900: Đỗ Cử nhân.

- Năm 1901: Đô Phó bảng.

II. TỪ QUAN, CUỘC ĐỜI HOẠT ĐỘNG (1901-1906)

- Năm 1902: Ở nhà cử tang anh trai mất và dạy học.

- Năm 1903: DDuowjc bổ làm Thừa biện Bộ Lễ. Từ quan sau 1 năm. Giao thiệp
với Phan Bội Châu (Phan Sào Nam) cùng Nguyễn Thành (Tiểu La).

- Năm 1904: Phát động phong trào Duy Tân với tư tưởng "khai dân trí, chấn dân
khi, hậu dân sinh".

- Năm 1905: Nam du (cùng Trần Quý Cáp, Huỳnh Thúc Kháng) để khảo sát dân
tình và vận động duy tân. Làm bài phủ "Danh sơn hương ngọc" và bài thơ "Chí
thành thông thánh" để lên án chế độ bảo hộ và thực dân.

- Năm 1906: Bắc du. Đến đồn Hoàng Hoa Thám, sang Trung Hoa, Nhật bản. Trở
về nước.

III. HOẠT ĐỘNG TRONG NƯỚC VÀ BỊ ĐẦY ĐI CÔN ĐẢO (1906 - 1911)

- Năm 1907: Diễn thuyết ở trường Đông Kinh Nghĩa Thục tuyên truyền vận động
duy tân.

- Năm 1908: Diễn ra cuộc biểu tình lớn chống sưu thuế của phong trào Duy Tân
tại Trung Kỳ, Phan Châu Trinh bị bắt và bị đày ra Côn Đảo.

- Năm Năm 1910: Được trả về và chịu quản thúc tại Mỹ Tho.

IV: HOẠT ĐỘNG Ở PHÁP ( 1911-1925 )

- Năm 1911: Đi Pháp (cùng con trai Phan Châu Dật).

Phan Châu Trinh sớm liên hệ với những thành viên trong Liên minh Nhân quyền,
Đảng Xã hội Pháp và có những cuộc tiếp xúc với các nhóm Việt kiều, các đảng
phái tiến bộ nhầm vận động, tuyên truyền lòng yêu nước cũng như thảo luận các
yếu tố độc lập, tự do, dân chủ

- Năm 1914: Bị giam 10 tháng ở ngục Santé. Viết "Santé thi tập".

Bà Phan Châu Trinh mất ở quê nhà.

- Năm 1915: Ra tù, mất trợ cấp, hộc nghề rửa ảnh.

- Năm 1915-1925: Phan Châu Trinh tường đi lại giữa Paris, Marseille,
Bordeaux,... để mưu sinh và tiếp tục hoạt động chính trị.

- Năm 1921: Con trai Phan Châu Dật mất sau 2 năm về nước chữa bệnh.
- Năm 1922: Gửi thư "Thất điều" khi vua Khải Định sang Pháp.

Trong thời gianowr Pháp, Phan Châu Trinh có mối quan hệ chặt chẽ với nhà tri
thức cách mạng như Nguyễn Ái Quốc, Phan Văn Trường, Nguyễn Thế Truyền và
Nguyễn An Ninh, hoạt động mãnh mẽ trong phong trào yêu nước của con người
Việt Nam.

V. VỀ NƯỚC (1925-1926)

- Tháng 6 năm 1925: Về nước với Nguyễn An Ninh. Diễn thuyết tại Hội Thanh
niên Sài Gòn.

- Ngày mất: Ngày 24/3/1926: Từ trần tại Sài Gòn năm 54 tuổi.