TEKRAR ÇALIŞMASI:

Canıların ortak ozellikler:

HUCRESEL YAPI- SOLUNUM-BESLENME –BOŞALTIM-ADAPTASYON-ÜREME-TEPKİ-HAREKET-

METABOLİZMA

-metabolizma = yapım + yıkım olayları

Anabolizma = yapım

Katabolizma = yıkım

Gençlikte yapım ≥ yıkım

Yaşlılıkya yıkım ≥ yapım

PROTEINLER:

YAPI MADDESİ MONOMLERLERI AMINOASİTLER

N tane aminoasit -----------------→ Proteın + n-1 H20

Aminoasit yapısı:

Hıdrojen

Ortada karbon atomu

Radıkal grup

Amıno grubu

Karboksil grubu var

Proteınler farklı olmasındaki nedenler:

1)DNA dakı nukletoıtlere göre üretilir- DNA dakı nükleotıt dizilişleri

2) kullnalan amınoasıt sayısı

3) kullanılan amınoasıt çeşidi

4) kullanılan amınoasıtlerin dizillişi

Esansıyel amınoasıtler : ınsan vucudunda üretilemeyen ve disarıdan alınan amınoasıtlerdir(sadece
üreticiler üretir)

Non esansıyel amınoasıtler: Esansıyel olmayan aminosıtlerdir . insan vücudunda üretilir

Not: esansıyel olayana yanı non esansıyel amınosıtler asla esansıyel amınoasıtlere cevirlmez

Not: proteın tükketiğimizde hangı amınoasıt çeşidi olursa olsun amınosıtlerın karboksıl- radıkal-
bazık grupları serbest kalır

Insan vücudunda aynı proteın içinde hem esansıyel hem nonesansıyel amınoasıt birlikte bulunabilir

Ribozom:

-iki alt bırımınde oluşur

-rna ve proteın ıcerir ve NÜKLEOPROTEIN YAPILIDIR( KENDİNİ EŞLEMEZ – BÖLÜNEREK SAYISINI

ARTIRMAZ)

-GÖREVİ : ENZIM VE PROTEIN ÜRETİR

- Aynı proteıni kısa ve hızlı şekilde üretmek için bır cok rıbozom bıraya gellir ve bu yapıya POLİZOM
denir

-ökaryotlardakı ribozomlar prokaryotlara göre daha büyüktür

Ribozomlar stoplazmada- mıtokondri-kloroplast-çekirdek zarı üzerinde bulunur

Glıkoz dan oluşan monomerler:

Hayvansal monomer : galaktoz

Bıtkısel monomer : glikoz – frUktoz

Glikozdan oluşan disakkaritler:

bitkisel disakaritler : sükroz ve maltoz

hayvansal disakikaritler : laktoz

Glikoz dan oluşan polisakkarıtler:

Bitkısel YAPISAL POLISAKARIT: SELÜLOZ

BITKISEL DEPO POLİSAKKARIT: NİŞASTA

HAYVANSAL YAPISAL POLİSAKKARIT: KITIN

HAYVANSAN DEPO POLİSAKKARIT : GLİKOJEN

YAĞLAR :

MARGARIN : DOYAMAMIS YAĞLARIN HİDROJEN İLE DOYRULMASI SONUCU OLUŞAN YAĞLAR

STEROIDLER: EŞEYSEL HORMON – D VITAMININDE – KOLESTEROL DEKI DÜZENLEYİCİ YAĞLAR

NOTRAL YAĞ : DEPO YAĞLAR- ENERJİ VERİÇİ

FOSFOLİPİDLER: HUCRE ZARINDAKI YAPISAL YAĞLAR

DOYAMAMIS YAĞLAR: ODA SICAKLIGINDA SIVI – BITKISEL YAĞ- KARBONLAR ARASI CIFT BAG VAR

DOYMUS YAĞLAR :ODA SICAKLIGINDA KATI- HAYVANSAL- KARBONLAR ARASI TEK BAG VAR

ENİZMLER PROTEIN YAPILI

ORGANIK BIYLOJIK KATALİZORLER

AKTIVASYON ENERJİSİNİ AZALTIR

TEPKİMELERI HIZLANDIRIR-BAŞLATMAZ

ETKİ ETTİĞİ MADDEYE SUBSRAT DENİR

ENZIMLER SUBSRATAT ÖZGÜDÜR

ENZIM VE SUBSRAT ARASINDA ANAHTAR KİLİT UYUMU VAR

ENIZMLER HUCRE İÇİNDE ÜRETİLİR

ENZIMLER HEM HUCRE İÇİ HEM HUCRE DIŞINDA CALI

TAKIMM HALİNDE CALIŞIR

GEN 1 GEN 2 GEN 3

↓ ↓ ↓

ENZIM 1 ENZIM 2 ENZİM 3

A ------ → B ------ → C ------------ → D

D MADDESİNİ ÜRETMEK ÇİN ENZIMLER TAKIM HALİNDE CALIŞMİŞTİR

BİR ENZİMN ÜRÜNÜ BASKA BİR ENZİMİN SUBSRTARI OLABİLİR

ÖRNEK: ENZMININ 1 İN ÜRÜNÜ ( B) ENIZMIN 2 NİN SUBSRTATIDIR

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

RİBOZOM:

İKİ ALT BIRİMDEN OLUŞUR

YAPISINDA rRNA + PROTEIN BULUNUR VE BU NEDENLE NUKLEOPROTEIN YAPILIDIR

BÖLĞNEREK COĞALMAZ

GÖREVİ PROTEIN VE ENZIM SENTEZİ

AYNI PROTEINI KISA SÜREDE ÜRETMEK İÇİN RIBOZOMLAR BIRAYA GELİR VE POLİZOM
OLUŞTURURLAR

RİBOZOMUN BULUNDUĞU YAPILAR:

- STOPLAZMA

-CEKIRDEK ZARI

-MITKONDRİ

-KLOROPLASTA BULUNUR

SENTROZOM:

IKI TANE SENTRİOLDEN OLUŞUR

SENTRİOLERDE 9 ATNE 3 LÜ MİKROTÜBÜL VAR

GÖREVİ: HUCRE BOLÜNMESİNDE İĞ İPLİĞİ ÜRETİR VE KORMOZOMLAEI ZIT KUTUBA TAŞIR

SİL KAMCİ OLUŞUMUNDA MIKROTÜBÜLLER GÖREV ALIR

HAYVANLARDA SENTROZOM YOK-PROKARYOTLARDA YOK- BITKİLERDE YOK

OLGUN ALYUVAR DA YUMURTA HUCRESINDE CİZGİLİ KAS HUCRELERINDE YOK

ER: HUCRE ZARI İLE CEKIRDEK ZARI ARARSINDA BULUNAN KANALCIK SİSTEMİ

GÖREVİ

-HUCRE İÇİ MADDE ALIŞVERİŞİ

-HUCRE İÇİNDE ASIDIK VE BAZIK TEPKİMELERİN BIRBIRNE KARIŞMASINI ÖNLER-NOTRALİZE EDER

-CİZGİLİ KASLARDA KALSIYUM DEPOLAR

-HUCRE İÇİ İSKELETE GÖREVİ GÖRÜR

-ZEHIRLI MADDELERIN ZEHIRSIZ HALE GETİRİLMESİNDE ETKİLİ

IKI ÇEŞŞİTIR

1)GRANÜLLÜ ER

-ÜZERİNDE RİBOZOMU VAR

-PROTEIN VE ENZIM SENTEZİ YAPAR

2)GRANÜLSÜZ ER

-RİBOZOM YOK

-YAG VE KARBONHIDRAT METABOLİZMASINDA ETKİLİ

-CİZGİLİ KASLARDA KALSIYUM DEPOLAR VE KAS KASILLIP GEVSEMESİNDE ETKİLİ

-ZEHIRLI MADDELERIN TOKSINETKISI ORTADAN KALDIRIR

GOLGİ:

YASSI KESECIKLER

GÖREVİ: SAGI-PAKETLEME-DEPOLAMA

ER DAN KOPAN PARCALARDAN OLUŞUR

TUKURUK- TER-GOBLET HUCELERINDE VE SALGI YAPAN BEZLERDE SAYILARI BOL

GOLGİ DEN LIZZOZOM VE KOFUL OLUŞUR

LİZOZOM:

HUCRE İÇİ SİNDİRİM YAPAN ORGANEL

HUCRE İÇİ SINDIRIM ENZIMLERI VAR- BU ENZIMLERI RİBOZOM ÜRETİR

BU ENIZMLER ER GOLGİYE TAŞIR VE GOLGI ENZIMLERI PAKETLER VE LİZOZOM OLUŞUR

OTOLİZ: LİZOZOM ENZIMLERININ HUCRE İÇİNE DAGILMASI SONUCU HUCRENIN KENDI KENDINI
SİNDİRMESİDİR

LİZOZOMUN GÖREVLERİ:

PRGRAMLI HUCRE ÖLÜMLERINDE GOREV ALIR(ÖRNEK PARMAK OLUŞUMU)

YAŞLI VEYA YIPRANMIŞ DOKULARIN YOK EDİLMESİ

VUCUDA GİREN MIKROORGANIZMALARI YOK EDER(FAGOSİTOZ)

KERTENKELE NIN KUYRUGUNUN YOK OLMASI

KOFUL:

BOŞALTIM ATIKLARINI DEPOLAR

4 ÇEŞİTTİR: BESIN KOFULU- KONTRAKTIL KOFUL-BOŞALTIM KOFULU-SINIDİRİM KOFULU

KONTRAKTIL KOFUL: TATLI SUDA YAŞAYAN TEK HUCRELİLERDE VAR -FAZLA SUYU DIŞARI ATAR

BESIN KOFULU: ENDOSİTOZDA OLŞUR VE BESINI DEPOLAR

SİNDİRİM KOFULU: BESIN KOFULU İLE LİZOZOMUN BIRLŞMESİ İLE OLUŞUR. ENDOSİTOZDA SINDIRIM
YAPAR

BOŞALTIM KOFULU: ATIK MADDELERI DEPOLAR VE BOŞALTIMIN GERCEKLEŞTİRİR.