Rozwiązania zadań – Zbiór zadań maturalnych z matematyki „NOWA Teraz matura”, poziom podstawowy

12. Stereometria
Zestaw C. Zadania otwarte

27. 𝑉1 = 2 ∙ 5 ∙ 6 = 60 [cm3 ]
𝑉2
= 64, więc 𝑉2 = 64 ∙ 60 = 3840 [cm3 ]
𝑉1
𝑘 – skala podobieństwa 𝐾2 do 𝐾1
3
𝑘 3 = 64, więc 𝑘 = √64 = 4
Wymiary prostopadłościanu 𝐾2 :
4 ∙ 2 = 8 [cm], 4 ∙ 5 = 20 [cm], 4 ∙ 6 = 24 [cm]

28. ℎ = 8 – wysokość graniastosłupa

𝑎 – długość krawędzi podstawy
𝑎2 √3 𝑎2 √3
𝑉= ℎ, więc ∙ 8 = 32√3 | : 2√3
4 4
𝑎2 = 16, więc 𝑎 = √16 = 4
Odp. 𝑎 = 4

29. 𝑎, 2𝑎 – długości przekątnych podstawy, 𝑎 = |𝐵1 𝐷1 |

1
𝑎 ∙ 2𝑎 = 16 – pole rombu (podstawy)
2
𝑎2 = 16, więc 𝑎 = √16 = 4
|𝐵𝐷1 | = √|𝐵𝐵1 |2 + |𝐵1 𝐷1 |2 = √22 + 42 = √20 = 2√5
Odp. 2√5

30. 𝑎 – długość krawędzi

𝑑 = 20 cm
𝑎2 + (2𝑎)2 = 𝑑 2 , czyli
5𝑎2 = 202
𝑎2 = 80
𝑎 = √80 = 4√5 [cm]
Odp. 4√5 cm

31. 𝑎 = 3 cm
W trójkącie 𝐵𝐴𝐴1 (połówka trójkąta równobocznego) mamy:
|𝐴𝐵| 3
𝐻= = = √3 [cm]
√3 √3
𝑃𝑏 = 3𝑎ℎ = 3 ∙ 3 ∙ √3 = 9√3 [cm2 ]

32. 𝑎 – długość krawędzi podstawy ostrosłupa

ℎ = 2 cm – wysokość ściany bocznej
𝑃𝑐 = 21 cm2
1
𝑃𝑐 = 𝑎2 + 4 ∙ 𝑎ℎ = 𝑎2 + 2𝑎 ∙ 2 = 𝑎2 + 4𝑎
2
Zatem: 𝑎2 + 4𝑎 = 21
𝑎2 + 4𝑎 − 21 = 0, Δ = 16 + 84 = 100, √Δ = 10
−4−10 −4+10
𝑎1 = < 0, 𝑎2 = =3
2 2
Odp. 𝑎 = 3 cm

1
Rozwiązania zadań – Zbiór zadań maturalnych z matematyki „NOWA Teraz matura”, poziom podstawowy

33. W trójkącie 𝐴𝑂𝑆 (połówka trójkąta równobocznego) mamy:

|𝑂𝑆| 6
|𝑂𝑆| = |𝐴𝑂| ∙ √3, więc |𝐴𝑂| = = = 2√3
√3 √3
2 3 3
|𝐴𝑂| = |𝐴𝐷|, więc |𝐴𝐷| = |𝐴𝑂| = ∙ 2√3 = 3√3
3 2 2
Odp. 3√3

34. 𝐻 = 2 m – wysokość graniastosłupa

|𝐷𝐶| = 6 m
|𝐴𝐵| = 10 m
|𝐸𝐵| = |𝐴𝐵| − |𝐷𝐶| = 10 − 6 = 4 [m]
|𝐶𝐸| = |𝐸𝐵| = 4 [m], |𝐵𝐶| = |𝐸𝐵|√2 = 4√2 [m]
|𝐴𝐵|+|𝐷𝐶| 10+6
𝑃𝑝 = 𝑃𝐴𝐵𝐶𝐷 = ∙ |𝐶𝐸| = ∙ 4 = 32 [m2 ]
2 2
𝐿 – obwód podstawy
𝐿 = |𝐴𝐵| + |𝐵𝐶| + |𝐷𝐶| + |𝐴𝐷| = 10 + 4√2 + 6 + 4 = (20 + 4√2) [m]
𝑃𝑏 = 𝐿 ∙ 𝐻 = (20 + 4√2) ∙ 2 = (40 + 8√2) [m2 ]
Powierzchnia do wyłożenia płytkami:
𝑃𝑝 + 𝑃𝑏 = 32 + 40 + 8√2 = (72 + 8√2) [m2 ]

35. Film – rozwiązanie zadania, app.nowaterazmatura.pl, kod JJBBM1

W trójkącie 𝐵𝐴𝐴1 mamy:
1 𝑥√3
𝑎 = 𝑥, ℎ = (połówka trójkąta równobocznego)
2 2
1 𝑥√3
𝑃𝑏 = 4𝑎ℎ = 4 ∙ 𝑥 ∙ = 𝑥 2 √3
2 2
𝑃𝑏 = 48√3, więc 𝑥 2 √3 = 48√3
𝑥 2 = 48
𝑥 = √48 = 4√3
Odp. Długość przekątnej: 4√3

36. 𝑑 = 4√3
Niech 𝑥 oznacza długość krótszej przekątnej podstawy.
√3
𝑥 =2∙𝑎 = 𝑎√3
2
𝐻 = 3𝑎
Korzystamy z twierdzenia Pitagorasa:
𝑥 2 + 𝐻2 = 𝑑2
2 2
(𝑎√3) + (3𝑎)2 = (4√3)
12𝑎2 = 48
𝑎2 = 4, więc 𝑎 = 2
𝐻 =3∙2= 6
3 2 3 2
𝑉 = 𝑎 √3 ∙ 𝐻 = ∙ 2 √3 ∙ 6 = 36√3
2 2
Odp. Objętość wynosi 36√3.

2
Rozwiązania zadań – Zbiór zadań maturalnych z matematyki „NOWA Teraz matura”, poziom podstawowy

37. Film – rozwiązanie zadania, app.nowaterazmatura.pl, kod 9JAP92

2
|𝐴𝐶| = √|𝐴1 𝐶|2 − |𝐴𝐴1 |2 = √62 − (2√3) = √24 = 2√6 [cm]
1 1
|𝐴𝑂| = |𝐴𝐶| = ∙ 2√6 = √6 [cm]
2 2
Przekątne rombu są prostopadłe, więc |𝐵𝑂| = √|𝐴𝐵|2 − |𝐴𝑂|2 =
2
= √32 − (√6) = √3 [cm].
|𝐵𝐷| = 2|𝐵𝑂| = 2√3 [cm]
1 1
𝑃 = |𝐴𝐶| ∙ |𝐵𝐷| = ∙ 2√6 ∙ 2√3 = 2√18 = 2 ∙ 3√2 = 6√2 [cm2 ]
2 2

38. |𝐴𝐶| = |𝐵𝐶| i |𝐴𝐵| = 𝑎

Zatem |𝐴𝐹| = |𝐵𝐹|. Ponadto ∢𝐴𝐹𝐵 = 60°, więc trójkąt 𝐴𝐵𝐹 jest
równoboczny, czyli
|𝐵𝐹| = |𝐴𝐵| = 𝑎.
W trójkącie 𝐵𝐶𝐹 (połówka trójkąta równobocznego) mamy:
√3 √3
|𝐵𝐶| = |𝐵𝐹| ∙ =𝑎 ,
2 2
1 1
|𝐶𝐹| = |𝐵𝐹| = 𝑎
2 2
𝐺 – środek odcinka 𝐴𝐵, więc 𝐶𝐺 ⊥ 𝐴𝐵
2 2
√3 1 2 𝑎√2
|𝐶𝐺| = √|𝐵𝐶|2 − |𝐵𝐺|2 = √(𝑎 ) − ( 𝑎) = √ 𝑎2 =
2 2 4 2
1 1 𝑎√2 𝑎2 √2
𝑃𝑝 = |𝐴𝐵| ∙ |𝐶𝐺| = 𝑎 ∙ =
2 2 2 4
𝑎2 √2 1 𝑎3 √2
𝑉 = 𝑃𝑝 ∙ |𝐶𝐹| = ∙ 𝑎=
4 2 8

39. Film – rozwiązanie zadania, app.nowaterazmatura.pl, kod 1VRLPW

sin 𝛼 = 𝑝
𝑎 𝑥
= cos 𝛼, = sin 𝛼
𝑑 𝑑
Zatem: 𝑎 = 𝑑 cos 𝛼, 𝑥 = 𝑑 sin 𝛼
𝐻 = √𝑥 2 − 𝑎2 = √(𝑑 sin 𝛼)2 − (𝑑 cos 𝛼)2 = √𝑑 2 (sin2 𝛼 − cos 2 𝛼) =
= 𝑑√sin2 𝛼 − (1 − sin2 𝛼) = 𝑑√2 sin2 𝛼 − 1 = 𝑑√2𝑝2 − 1

1
40. tg 𝛼 = 2
|𝐵𝐵1 | |𝐵𝐵1 | 1
tg 𝛼 = |𝐴𝐵|
, więc |𝐴𝐵|
=
2
|𝐴𝐵| = 2|𝐵𝐵1 | = 2 ∙ 6 = 12
Trójkąt 𝐴𝐷𝐷1 jest równoramienny, więc
|𝐵𝐶| = |𝐴𝐷| = |𝐷𝐷1 | = 6.
|𝐵𝐶| 6 1
|𝐴𝐵|
= = , więc ∢𝐴𝐵𝐶 = 60°
12 2
Zatem w trójkącie 𝐵𝐸𝐶 (połówka trójkąta równobocznego)
mamy:
|𝐵𝐶|∙√3 6√3
|𝐶𝐸| = = = 3√3
2 2
1 1
|𝐵𝐸| = |𝐵𝐶| = ∙ 6 = 3
2 2
|𝐷𝐶| = |𝐴𝐵| − 2|𝐵𝐸| = 12 − 2 ∙ 3 = 6
|𝐴𝐵|+|𝐷𝐶| 12+6
𝑃𝑝 = ∙ |𝐶𝐸| = ∙ 3√3 = 27√3
2 2
𝑉 = 𝑃𝑝 ∙ |𝐵𝐵1 | = 27√3 ∙ 6 = 162√3

3
Rozwiązania zadań – Zbiór zadań maturalnych z matematyki „NOWA Teraz matura”, poziom podstawowy

41. 𝑃1 , 𝑃2 – pola podstaw graniastosłupów

𝐻 – wysokość graniastosłupa (długość wału), 𝐻 = 100 m
12+9 21
𝑃1 = ∙ 10 = ∙ 10 [m2 ]
2 2
12+9 21
𝑃2 = ∙ 14 = ∙ 14 [m2 ]
2 2
Różnica objętości wałów:
21 21 21
𝑃2 𝐻 − 𝑃1 𝐻 = (𝑃2 − 𝑃1 )𝐻 = ( ∙ 14 − ∙ 10) ∙ 100 = ∙ 4 ∙ 100 = 42 ∙ 100 = 4200 [m3 ]
2 2 2
Odp. 4200 m3

42. 𝑎 = 5 cm – długość krawędzi podstawy

𝐻 – wysokość graniastosłupa
𝑎2 √3
𝑃𝑏 = 2𝑃𝑝 , czyli 3𝑎𝐻 = 2 ∙ | : (3𝑎)
4
𝑎√3
𝐻=
6
𝑎2 √3 𝑎√3 𝑎3 53 125
𝑉 = 𝑃𝑝 ∙ 𝐻 = ∙ = = = = 15,625 [cm3 ]
4 6 8 8 8

√3
43. 𝐻 = |𝑂𝑆| = ℎ𝑝 = 𝑎 2
(𝑎 to bok podstawy)
𝑉 = 27
1
|𝑂𝑃| = ℎ𝑝
3
1 𝑎2 √3 √3
𝑉 = 27 = ∙𝑎 , stąd 𝑎3 = 27 ∙ 8, czyli 𝑎 = 6
3 4 2
Zatem 𝐻 = 3√3, |𝑂𝑃| = √3.
ℎ = √𝐻2 + |𝑂𝑃|2 = √27 + 3 = √30
1 3
𝑃𝑏 = 3 ∙ ∙ 𝑎 ∙ ℎ = ∙ 6 ∙ √30 = 9√30
2 2
|𝑂𝑃| √3 √10
cos 𝛼 = = =
ℎ √30 10

44. 𝛼 = 30°, |𝐶𝑆| = 8

Przyjmijmy oznaczenie: 𝑎 – długość krawędzi podstawy
𝑎√3 𝑎√3
Wtedy: |𝑂𝐶| = , |𝑂𝐷| =
3 6
W trójkącie 𝐷𝑂𝑆 (połówka trójkąta równobocznego) mamy:
|𝑂𝐷| 𝑎√3 𝑎
|𝑂𝐷| = |𝑂𝑆|√3, więc |𝑂𝑆| = = =
√3 6√3 6
Stosujemy twierdzenie Pitagorasa do trójkąta 𝐶𝑂𝑆:
|𝑂𝐶|2 + |𝑂𝑆|2 = |𝐶𝑆|2
2
𝑎√3 𝑎 2
( ) + ( ) = 82
3 6
3𝑎2 𝑎2
+ = 64
9 36
13
𝑎2 = 64
36
2 64∙36
𝑎 =
13
64∙36 8∙6 48√13
𝑎=√ = =
13 √13 13

4
Rozwiązania zadań – Zbiór zadań maturalnych z matematyki „NOWA Teraz matura”, poziom podstawowy

45. 𝑃𝑝 = 24√3, |𝐴𝑆| = 6, 𝑎 = |𝑂𝐴| = |𝐴𝐵|

𝛼 = ∢𝑂𝐺𝑆 – kąt między wysokością ściany bocznej
a podstawą
3
𝑃𝑝 = 𝑎2 √3, więc
2
3 2
𝑎 √3 = 24√3
2
𝑎2 = 16
𝑎 = √16 = 4
|𝑂𝑆| = √|𝐴𝑆|2 − |𝑂𝐴|2 = √62 − 42 = √20 = 2√5
√3 4∙√3
|𝑂𝐺| = 𝑎 = = 2√3
2 2
|𝑂𝑆| 2√5 √15
tg 𝛼 = |𝑂𝐺| = =
2√3 3

46.1. 𝑎 – długość każdej krawędzi ostrosłupa

𝛽 – kąt między wysokością ściany bocznej a podstawą
1 𝑎√3
|𝑂𝐸| = 𝑎, |𝐸𝑆| = , bo Δ𝐴𝐵𝑆 jest równoboczny
2 2
2
𝑎√3 𝑎 2 𝑎√2
|𝑂𝑆| = √|𝐸𝑆|2 − |𝑂𝐸|2 = √( ) −( ) =
2 2 2
𝑎√2
|𝑂𝑆| 2 √6
sin 𝛽 = |𝐸𝑆|
= 𝑎√3
=
3
2
𝑎√3
46.2. |𝐵𝑃| = |𝐷𝑃| = 2
(wysokości trójkątów równobocznych)
|𝐵𝐷| = 𝑎√2
Stosujemy twierdzenie cosinusów do trójkąta 𝐷𝑃𝐵:
|𝐵𝐷|2 = |𝐵𝑃|2 + |𝐷𝑃|2 − 2|𝐵𝑃| ∙ |𝐷𝑃| ∙ cos 𝛼
2
𝑎√3 2 3
|𝐵𝑃|2 +|𝐷𝑃|2 −|𝐵𝐷|2 2 ∙ ( 2 ) −(𝑎√2) −2 3−4 1
2
cos 𝛼 = = 2 = 3 = =−
2|𝐵𝑃| ∙ |𝐷𝑃| 𝑎√3 3 3
2∙( ) 2
2

47. Niech 𝐻 będzie wysokością graniastosłupa.

𝐻 1 𝐻
Z trójkąta 𝐴𝐶𝐶′ mamy: sin 300 = , czyli = .
|𝐴𝐶 ′| 2 8
Stąd 𝐻 = 4.
|𝐴𝐶| √3
Ponadto = (połówka trójkąta równobocznego),
|𝐴𝐶 ′ | 2
|𝐴𝐶| √3
= , czyli |𝐴𝐶| = 4√3.
8 2
Z trójkąta 𝐵𝐷𝐷′ (trójkąt równoramienny prostokątny) mamy:
|𝐵𝐷| = 𝐻 = 4
1 1
𝑃𝑃 = ∙ |𝐴𝐶| ∙ |𝐵𝐷| = ∙ 4√3 ∙ 4 = 8√3
2 2
Niech a oznacza bok rombu w podstawie.
1 2 1 2
Wówczas: 𝑎 = √( ∙ |𝐴𝐶|) + ( ∙ |𝐵𝐷|) = √12 + 4 = 4
2 2

𝑃𝑐 = 2 ∙ 𝑃𝑃 + 4 ∙ 𝑎 ∙ 𝐻 = 16√3 + 4 ∙ 4 ∙ 4 = 16√3 + 64

5
Rozwiązania zadań – Zbiór zadań maturalnych z matematyki „NOWA Teraz matura”, poziom podstawowy

48. Niech a oznacza bok podstawy, a H wysokość graniastosłupa.

𝑃𝑐 = 45√3
√3 𝑎√3
𝑎2 = 𝑎 ∙ 𝐻, stąd 𝐻 =
4 4
√3 𝑎√3 𝑎2
𝑃𝑐 = 45√3 = 2 ∙ 𝑎2 +3∙𝑎∙ , stąd 45 = 5 ,
4 4 4
czyli 𝑎 = 36,2
3
𝑎 = 6 oraz 𝐻 = √3
2
√3 3 81 1
𝑉 = 𝑎2 ∙ 𝐻 = 9√3 ∙ √3 = = 40 .
4 2 2 2

49. Przyjmijmy oznaczenia jak na rysunku obok.

𝑃𝑐 = 4 ∙ 𝑃𝑝
𝑃𝑝 = 𝑎2 = 36
1
𝑃𝑏 = 4 ∙ ∙ 6 ∙ ℎ𝑏 = 12ℎ𝑏 . Zatem 36 + 12ℎ𝑏 = 4 ∙ 36,
2
stąd ℎ𝑏 = 9.
Z trójkąta 𝑆𝑂𝐸 mamy: ℎ = √92 − 32 = √72 = 6√2
1
|𝐴𝑂| = ∙ 6 ∙ √2 = 3√2
2
Z twierdzenia Pitagorasa dla trójkąta 𝐴𝑂𝐸 mamy:
2 2
|𝐴𝑆| = √(3√2) + (6√2) = √18 + 72 = 3√10
|𝑂𝐴| 3√2 1 √5
cos 𝛼 = = = =
|𝐴𝑆| 3√10 √5 5

50. 𝑎 = 5
|𝐵𝑆| = |𝐷𝑆| = 𝑎√2 = 5√2
|𝐴𝐶| = 𝑎√2
2
|𝐶𝑆| = √|𝐴𝐶|2 + |𝐴𝑆|2 = √(𝑎√2) + 𝑎2 = 𝑎√3 = 5√3
𝑃𝑝 = 𝑎2 = 52 = 25
1 1 25
𝑃𝐵𝐴𝑆 = 𝑃𝐷𝐴𝑆 = 𝑎2 = ∙ 52 =
2 2 2
𝐵𝐶 ⊥ 𝐵𝑆 i 𝐶𝐷 ⊥ 𝐷𝑆, więc
1 𝑎2 √2 52 ∙√2 25√2
𝑃𝐶𝐷𝑆 = 𝑃𝐶𝐵𝑆 = 𝑎 ∙ 𝑎√2 = = =
2 2 2 2
25 25√2
𝑃𝑐 = 𝑃𝑝 + 2𝑃𝐵𝐴𝑆 + 2𝑃𝐶𝐷𝑆 = 25 + 2 ∙ +2∙ = 50 + 25√2
2 2
Odp. |𝐵𝑆| = |𝐷𝑆| = 5√2, |𝐶𝑆| = 5√3, 𝑃𝑐 = 50 + 25√2

51. |𝐵𝑆| = |𝐶𝑆| = 5√3 cm

W trójkącie 𝐵𝐴𝑆 (połówka trójkąta równobocznego) mamy:
√3 √3 15
|𝐴𝑆| = |𝐵𝑆| ∙ = 5√3 ∙ = [cm]
2 2 2
1 5√3
𝑎 = |𝐴𝐵| = |𝐵𝑆| = [cm]
2 2
2
5√3
𝑎2 √3 ( 2 ) √3 75√3
𝑃𝑝 = = = [cm2 ]
4 4 16
1 1 75√3 15 375
𝑉 = 𝑃𝑝 ∙ |𝐴𝑆| = ∙
3 3 16
∙
2
=
32
√3 [cm3 ]

6
Rozwiązania zadań – Zbiór zadań maturalnych z matematyki „NOWA Teraz matura”, poziom podstawowy

52.
52.1. Kąt pomiędzy przekątną BH a ścianą ADHE jest utworzony między tą przekątną a jej rzutem
prostokątnym na wskazaną ścianę. Zatem punkt H „przechodzi” na punkt H, a punkt B na
punkt A. Czyli szukany kąt jest pomiędzy HB a odcinkiem HA.
Odp. C

52.2. Przyjmijmy oznaczenia: |𝐴𝐵| = |𝐷𝐶| = 𝑎, |𝐵𝐶| = |𝐴𝐷| = 𝑏 oraz H – wysokość

prostopadłościanu.
9 𝐻 7𝐻
tg 𝛽 = = , stąd 𝑏 =
7 𝑏 9
7𝐻 2
|𝐵𝐺|2 = 𝑏 + 𝐻 = 520, stąd ( ) + 𝐻2 = 520
2 2
9
130 ∙ 𝐻 2 2
= 520, 𝐻 = 4 ∙ 81,
81
czyli 𝐻 = 18 oraz 𝑏 = 14
|𝐵𝐻|2 = 𝑎2 + 𝑏 2 + 𝐻 2 = 776, czyli 𝑎2 + 142 + 182 = 776
𝑎2 = 256, 𝑎 = 16
𝑃𝑐 = 2 ∙ (𝑎𝑏 + 𝑎𝐻 + 𝑏𝐻) = 2 ∙ (224 + 288 + 252) = 2 ∙ 764 = 1528