West Visayas State University

Lambunao Campus
College of Education
Lambunao, Iloilo

FIL-ED 206: BARAYTI AT BARYASYON NG WIKANG FILIPINO

JENNESES BANESIO ADONES F.OROFEO

Taga-Ulat Guro

YUNIT 1:WIKANG FILIPINO BILANG KONSEPTO

I. PARA SA VISUAL AID INSTRUCTIONAL MATERIAL:

Konseptuwal na Batayan ng Filipino:

 Ang konsepto ay isang idea o abstraktong

prinsipyo kaugnay sa isang partikular na paksa
o pananaw sa paksa.

 Ito ay nagpapahayag ng kahulugan o konsepto ng

isang bagay.
Lingua Franca at Karanasang Komon ng mga Filipino:
 Ang lingua franca ay isang wika na ginagamit
ng dalawang taong magkaiba ang unang wika.

 Sa konteksto ng Filipino, ito ang Filipino na

nagiging pangalawang wika ng mga taong may
iba't ibang unang wika.

 Ang konsepto ng "language of wider

communication" ay nauugma dito, kung saan ang
Filipino ay ginagamit bilang wika ng
komunikasyon sa buong bansa.

 Ang komon na mga katangian at karanasan ng mga

Filipino, pati na rin ang pagkakahawig ng mga
wika ng Pilipinas at mga pook sa bansa, ay
nagbibigay-daan sa pagkakaroon ng lingua
franca.
Horizontal vs. Vertical na Pagbabago:

 May dalawang pananaw ukol sa pagbabago ng

wikang pambansa: horizontal at vertical.

 Sa horizontal na pananaw, ang pagbabago ay

sosyo-sikolohikal at nauugma ito sa atityud ng
mga tao sa wika.
 West Visayas State University
Lambunao Campus
College of Education
Lambunao, Iloilo

 Sa vertical na pananaw, ang pag-unlad ng wika

ay nasusuri mula sa aspeto ng kasaysayan, kung
paano ito nag-iba at lumaganap sa paglipas ng
panahon.

 Ang horizontal na pananaw ay tumutukoy sa

epekto ng pagbabago sa kasalukuyang panahon,
samantalang ang vertical na pananaw ay
nagmumula sa mga yugto ng pag-unlad ng wika.
Mga Diyalekto ng Filipino at Pagkilala sa mga
Katutubong Wika ng Pilipinas:
 Ang Filipino ay pangalawang wika para sa
maraming Pilipino dahil may kani-kanilang
katutubong unang wika.

 Interference ang epekto ng unang wika sa

pangalawang wika, lalo na't pasalita ito.

 May codeswitching o pagsasalitan ng estruktura

ng katutubong wika at Filipino.

 Ang diyalekto ng Filipino ay nabubuo batay sa

kung paano nag-eevolve ang Filipino mula sa
paggamit nito ng mga taong may iba't ibang
unang wika.
Natural na Proseso at Papel ng mga Tagapagsalita ng
Katutubong Wika:
 Ang idea ng pagkakaroon ng isang wikang
"Pilipinhon" o artipisyal na wika ay
kinokontra, at itinuturing itong hindi
natural.

 Mahalaga ang papel ng mga tagapagsalita ng mga

katutubong wika sa pag-usbong ng Filipino
bilang isang wikang pangalawang wika.

 Ang paggamit ng Filipino sa komunikasyon ay

nagdadala ng mga elemento mula sa mga
katutubong wika, tulad ng mga salita,
ekspresyon, at panlapi.

 Ito ay isang pagkakataon para sa bawat

Filipino na makatulong sa pagpapayaman at pag-
unlad ng wikang pambansa.

II. PARA SA BUOD NG NILALAMAN NG ULAT:

 West Visayas State University
Lambunao Campus
College of Education
Lambunao, Iloilo

A. Wikang Filipino Bilang Konsepto:

 Madalas may mga tao na hindi nakakita ng

malalim na pagkakaiba sa pagitan ng Tagalog,
Pilipino, at Filipino, at maaaring sabihing
"Tagalog din naman 'yan."

 Ito ay may kinalaman sa pagbabago ng tawag at

konsepto ng wikang pambansa mula noong 1935
Konstitusyon hanggang sa Konstitusyon ng 1987.

 Ang pangunahing dahilan ng pagbabago ay ang

aspeto ng politika, na may kinalaman sa
pagtutol ng ibang wika at kultura sa
dominasyon ng Tagalog sa komunikasyon at
edukasyon sa bansa.
B. Konseptuwal na Batayan ng Filipino:
 Ang konsepto ay naglalarawan ng isang ideya o
abstraktong prinsipyo kaugnay ng isang
partikular na paksa o pananaw.

 Sa konteksto ng wikang Filipino, may dalawang

pangunahing ideya: ang lingua franca at ang
diyalekto.
C. Lingua Franca at Karanasang Komon ng mga
Filipino:
 Ang lingua franca ay isang wikang nagagamit ng
dalawang taong magkaiba ang unang wika.

 Sa konseptuwal na batayan ng Filipino, ang

Filipino ay naging lingua franca sa Pilipinas
dahil sa pagkakahawig ng mga wika, kolonyal na
karanasan, at pag-unlad ng gamit ng Pilipino
mula sa mass media at mga eskuwelahan.

 May codeswitching o pagsasalitan ng estruktura

ng mga wika ng Pilipinas at iba't ibang
banyagang wika.
D. Horizontal vs. Vertical:

 May mga linggwista at sosyolinggwistang

naniniwala na horizontal ang konseptuwal na
batayan ng Filipino, kung saan ang sosyo-
sikolohikal na aspeto ang nagiging resulta ng
pagbabago.
 West Visayas State University
Lambunao Campus
College of Education
Lambunao, Iloilo

 Sa kabilang banda, may naniniwala na vertical

ang batayan, kung saan nagmula ito mula sa
Tagalog at unti-unti itong lumaganap at
umunlad sa paglipas ng panahon.
E. Mga Diyalekto ng Filipino at Pagkilala sa mga
Katutubong Wika ng Pilipinas:
 Dahil sa interference ng mga katutubong wika,
nadedevelop ang mga diyalekto ng Filipino.

 Ang diyalekto ay may kani-kaniyang katangian

mula sa mga katutubong wika, tulad ng
pagkakaiba sa leksikal at morpolohikal na
aspeto.

 Halimbawa ng diyalekto: ang Sebwano Filipino.

F. Natural na Proseso at Papel ng mga Tagapagsalita
ng Katutubong Wika:
 Ang Filipino ay hindi dapat maging artipisyal
na wika gaya ng iba pang mga imbentong wika sa
Europa.

 Mahalaga ang papel ng mga tagapagsalita ng mga

katutubong wika sa pag-develop ng Filipino,
dahil sa pamamagitan nila, naipapasok nang
natural ang mga elemento ng kanilang wika sa
Filipino.

 Ito ay isang pagkakataon para sa bawat

Filipino na tumulong sa pagbuo ng wikang
pambansa.

III. PARA SA KARAGDAGANG IMPORMASYON MULA SA

ARALIN 1: WIKANG FILIPINO BILANG KONSEPTO
a. Dayagram ng Lingua Franca at Karanasang
Komon ng mga Filipino
Paliwanag: Ang diagrama na ito ay maaaring
nagpapakita ng relasyon ng wikang Pilipino
(batay sa Tagalog) sa iba't ibang aspeto nito:

1. Pilipino (batay sa Tagalog): Ito ang

pangunahing batayan ng wikang pambansa ng
Pilipinas. Nagmumula ito sa Tagalog, na may
malalim na kasaysayan sa kultura at wika ng
bansa.
 West Visayas State University
Lambunao Campus
College of Education
Lambunao, Iloilo

2. Mga Bokabularyong Komon: Ang bahaging ito ay

nagpapakita ng mga salita, ekspresyon, at
bokabularyo na karaniwang ginagamit sa wikang
Pilipino. Ito ay mula sa iba't ibang wika sa
Pilipinas.
3. Mga Wikang Banyaga (Ingles, Espanyol, Tsino,
Hapon): Ito ang mga dayuhang wika na may
impluwensya sa Filipino dahil sa mga pananakop
at kolonyalismo. Ang mga ito ay may bahagyang
impluwensya sa bokabularyo at gramatika ng
wikang Filipino.
4. Lingua Franca: Ipinapakita nito ang posisyon
ng wikang Pilipino bilang isang lingua franca,
o wikang pangkomunikasyon, sa pagitan ng mga
taong may iba't ibang unang wika. Ang Filipino
ay ginagamit bilang isang wika ng komunikasyon
sa buong Pilipinas, kahit na ang mga tao ay
may kani-kanilang katutubong wika.

- Ang dayagram ay nagpapakita ng proseso ng

pagbuo ng wikang Filipino na may mga
impluwensya mula sa mga katutubong wika,
mga banyagang wika, at ang pagiging
lingua franca nito para sa masusing
komunikasyon sa loob ng bansa. Ito ay
nagpapakita ng kung paano ang wikang
Filipino ay nagiging mas malawak at
makabago sa pamamagitan ng pag-angkin ng
mga katangian mula sa iba't ibang
pinagmulan.

b.1. Dayagram ng Horizontal vs. Vertical

Konseptwal (horizontal) na batayan ng wikang
pambansa
Ang konseptwal na batayan ng wikang pambansa na
ipinakita mo ay nagpapakita ng relasyon ng wikang
Filipino sa iba't ibang wika sa Pilipinas at sa mga
banyagang wika. Narito ang paliwanag:

1. Filipino wika: Ito ay ang pangunahing wikang

pambansa ng Pilipinas. Ito ay batay sa Tagalog
at naging instrumento ng pagsasama-sama ng
iba't ibang wika sa bansa. Ang Filipino ay
nagsisilbing representasyon ng buong bansa at
kultura nito sa larangan ng wika.
 West Visayas State University
Lambunao Campus
College of Education
Lambunao, Iloilo

2. Mga wika sa Pilipinas: Sa ilalim ng

kategoryang ito, ipinapakita ang pagkakaiba-
iba ng mga wika na ginagamit sa iba't ibang
rehiyon at mga katutubong komunidad sa
Pilipinas. Ito ay nagpapakita na ang wikang
Filipino ay nakikipag-ugnayan at nangunguhit
mula sa iba't ibang wika sa Pilipinas, at ito
ay nagbibigay daan sa pag-unlad ng mga
diyalekto ng Filipino.

3. Mga banyagang wika: Ipinapakita nito ang mga

dayuhang wika na may impluwensya sa Filipino
dahil sa mga pananakop at kolonyalismo, tulad
ng Ingles, Espanyol, Tsino, at Hapon. Ang mga
banyagang wika na ito ay nagdala ng mga salita
at kultura sa Filipino.

4. Lingua Franca: Ito ang gitnang bahagi ng

diagrama, at ito ang kinikilalang lingua
franca sa Pilipinas. Ang Filipino ay nagiging
wikang pangkomunikasyon sa pagitan ng mga
taong may iba't ibang wika sa Pilipinas. Ito
ay nagbibigay daan sa masusing komunikasyon at
pang-unawa sa pagitan ng mga mamamayan ng
bansa.

- Ang dayagram ay nagpapakita ng malalim na

koneksyon ng wikang Filipino sa mga wika
sa Pilipinas at sa mga banyagang wika.
Ipinapakita nito na ang wikang Filipino
ay nagiging sentro ng pagsasama-sama at
pag-usbong ng mga wika at kultura sa
bansa, habang patuloy na nagiging
instrumento ng pambansang pagkakakilanlan
at komunikasyon.

b.2. Dayagram ng Horizontal vs. Vertical

Historikal (vertical) na batayan ng wikang pambansa
Ang "Historikal (vertical) na batayan ng wikang
pambansa" na inilalabas mo ay nagpapakita ng pag-
usbong at pag-unlad ng wikang pambansa ng Pilipinas
mula sa orihinal na Tagalog patungo sa kasalukuyang
Filipino. Narito ang paliwanag:
 West Visayas State University
Lambunao Campus
College of Education
Lambunao, Iloilo

1. Kontitusyon: Ang batayan ng pag-unlad ng

wikang pambansa ay maaaring ituring ang
Konstitusyon ng bansa. Ang mga pagbabago at
reporma sa wikang pambansa ay maaaring
magsimula o maipahayag sa mga probisyon ng
Konstitusyon. Halimbawa, ang Konstitusyon ng
1987 ay nagpapahayag na ang wikang pambansa ng
Pilipinas ay ang "Filipino."
2. Tagalog: Ang Tagalog ay ang orihinal na wika
na nagdulot ng inspirasyon para sa pagbuo ng
wikang pambansa. Sa unang mga hakbang ng
pagbuo ng wikang pambansa, ang Tagalog ay
itinuring na pangunahing batayan.
3. Pilipino (Tagalog +): Nagkaruon ng pag-angkin
at pag-unlad ang Tagalog upang maging
"Pilipino." Sa pagdaragdag ng mga elementong
mula sa iba't ibang wika sa Pilipinas, tulad
ng mga salitang Bisaya, Ilokano, Kapampangan,
at iba pa, naging mas inklusibo ito bilang
wikang pambansa.
4. Filipino (Pilipino +): Ang Filipino ay
nagkaruon pa ng mas malawak na saklaw sa pag-
unlad nito. Nagkaruon ito ng mas maraming
salita mula sa iba't ibang wika sa Pilipinas,
kasabay ng mga pag-aaral at regulasyon mula sa
Komisyon sa Wikang Filipino. Ang layunin ay
mas mapabuti ang kakayahan ng Filipino na
magbigay-kahulugan at makipagkomunikasyon sa
lahat ng mga mamamayan ng Pilipinas, anuman
ang kanilang wika o rehiyon.

- Ang dayagram ng konseptwal na ito ay

nagpapakita kung paano nagbago at nag-
unlad ang wikang pambansa ng Pilipinas
mula sa orihinal na Tagalog patungo sa
mas malawak at kasalukuyang bersyon nito
na tinatawag na "Filipino." Ipinapakita
nito ang mga hakbang at reporma na ginawa
upang mapabuti ang kalidad at
pagkakakilanlan ng wikang pambansa sa
buong bansa.
c. Dayagram ng mga Diyalekto ng Filipino at
Pagkilala sa mga Katutubong Wika ng Pilipinas
Ang dayagram na ito ay nagpapakita ng konsepto ng
pag-unlad ng mga diyalekto ng wikang Filipino mula
 West Visayas State University
Lambunao Campus
College of Education
Lambunao, Iloilo

sa iba't ibang katutubong wika sa Pilipinas. Narito

ang paliwanag:
1. Bilang lingua franca, nadedevelop nang
pasalita ang Filipino: Ang Filipino ay
ginagamit bilang lingua franca o pangalawang
wika ng mga Filipino. Dahil sa kasaysayan ng
bansa, may iba't ibang katutubong wika ang mga
mamamayan, tulad ng Ilokano, Sebwano,
Hiligaynon, Pampango, Bikol, Tausog, Maranao,
at Tagalog. Ang Filipino ay nagiging
instrumento ng masusing komunikasyon sa
pagitan ng mga taong may iba't ibang unang
wika.
2. Interference: Sa sosyolingguwistika, tinutukoy
ang interference bilang epekto ng unang wika
(katutubong wika) sa pangalawang wika
(Filipino) lalo na kapag ito ay ginagamit nang
pasalita. Ito ay nagreresulta sa mga
pagkakaiba sa leksikal o mga salita, at
morpolohikal o estruktura ng mga salita,
kabilang ang paggamit ng panlapi.
3. Codeswitching: Ipinapakita ang codeswitching
bilang pagpapalitan ng estruktura ng wika sa
pagitan ng katutubong wika at Filipino. Sa
halimbawang itinuring mo na "diyalekto ng
Filipino" mula sa Sebwano, makikita ang mga
katangian ng Sebwano na hindi umuulit ng mga
pantig at ang paggamit ng "ma-" sa halip ng
"um-" sa mga salita.
4. Halimbawa: Ipinakita sa ilalim ang dalawang
halimbawa ng pagkakaiba sa paggamit ng
Filipino base sa katutubong wika:

 "Huwag kang magdali sa laro" (mula sa

katutubong wika) - Ito ay nagpapakita ng
mga katangian ng Sebwano na naging bahagi
ng Filipino.

 "Madali ang pagturo ng Filipino"

(Filipino) - Ito ay nagpapakita ng
Filipino na may impluwensya ng mga iba't
ibang katutubong wika.
5. Diyalekto at Barayti ng Wikang Filipino: Ang
huling bahagi ng dayagram ay nagpapakita na
ang mga pagkakaiba sa Filipino mula sa mga
 West Visayas State University
Lambunao Campus
College of Education
Lambunao, Iloilo

katutubong wika ay maaaring ituring bilang mga

diyalekto o mga variant ng Filipino.
Ipinapakita nito ang kakayahan ng wikang
Filipino na mag-angkin ng mga katangian mula
sa iba't ibang wika upang maging mas inklusibo
at epektibo sa pagpapahayag ng mga ideya at
kultura.

- Ang dayagram na ito ay nagpapakita kung

paano ang Filipino ay nagiging mas
malawak at makabago sa pamamagitan ng
pag-angkin ng mga elementong wika mula sa
iba't ibang katutubong wika, habang
patuloy na nagiging instrumento ng
masusing komunikasyon sa buong Pilipinas.