Chöông 8: Thanh chòu löïc phöùc taïp Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

Chöông 08
THANH CHÒU LÖÏC PHÖÙC TAÏP

I. TOÙM TAÉT LYÙ THUYEÁT

1. Thanh chòu uoán xieân

P1
Mx  0

z
P2 x
My  0
PN
y
C

D Mx

z
My
x B
Ñöôøng trung hoøa
A
y

 Moät thanh ñöôïc goïi laø uoán xieân khi treân maët caét ngang cuûa thanh toàn taïi ñoàng thôøi
moâmen uoán M x vaø M y (trong baøi toaùn chòu löïc phöùc taïp khi tính boû qua aûnh höôûng cuûa löïc
caét Qx , Qy ).

 Qui öôùc daáu cuûa noäi löïc:

 M x ñöôïc goïi laø döông khi laøm caêng phaàn döông cuûa truïc y .

 M y ñöôïc goïi laø döông khi laøm caêng phaàn döông cuûa truïc x .

 Öùng suaát taïi moät ñieåm treân maët caét ngang do moâmen uoán M x vaø M y sinh ra

Mx
 M x sinh ra öùng suaát phaùp doïc truïc:  z  y
Jx
My
 M y sinh ra öùng suaát phaùp doïc truïc:  z  x
Jy

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu trang 1 07/2013

Chöông 8: Thanh chòu löïc phöùc taïp Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

 Vaäy moâmen uoán M x vaø M y cuøng sinh ra öùng suaát phaùp doïc truïc:

Mx My
z  y x
Jx Jy

Trong ñoù:
+ M x vaø M y laø moâmen uoán taïi maët caét khaûo saùt.

+ J x , J y laø moâmen quaùn tính chính trung taâm cuûa maët caét ngang coù ñieåm tính öùng suaát.

+ x, y laø toïa ñoä cuûa ñieåm tính öùng suaát.

 Khi tính toaùn, ñeå traùnh nhaàm laãn veà daáu, öùng suaát taïi moät ñieåm treân maët caét ngang do
M My
moâmen uoán M x vaø M y cuøng sinh ra:  z   x y  x ; laáy daáu “+” hay daáu ‘-’ø tuøy
Jx Jy
thuoäc vaøo ñieåm tính öùng suaát thuoäc vuøng chòu keùo hay vuøng chòu neùn do töøng thaønh phaàn noäi
löïc gaây ra.

Mx My
  z( A)   y x   max
Jx Jy D C
My
( B) Mx My
  z  y x Mx
Jx Jy x

Mx My
  z( C )   y x   min
Jx Jy
A B
(D) Mx My y
  z  y x
Jx Jy

 Phöông trình ñöôøng trung hoøa: ñöôøng trung hoøa laø taäp hôïp caùc ñieåm coù öùng suaát phaùp
M My
baèng khoâng:  z  x y  x  0.
Jx Jy

 Thanh coù maët caét ngang hình troøn khoâng bò uoán xieân maø uoán phaúng trong moät maët phaúng
 uz  naøo ñoù. Vì vaäy öùng suaát taïi moät ñieåm treân maët caét ngang coù daïng:
M x2  M y2 Jx
z  ;Wx   0,1d 3 .
Wx d /2

 Kieåm tra beàn thanh chòu uoán xieân:

Mx My
 Vaät lieäu deûo:  z max
 y x   
Jx Jy
Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu trang 2 07/2013
Chöông 8: Thanh chòu löïc phöùc taïp Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

 max   k 
 Vaät lieäu doøn: 
  min   n 

2. Thanh chòu uoán vaø keùo_neùn ñoàng thôøi

C
P1
D Mx
Mx  0

Nz  0 Nz
z
P2 x
z
My
My  0
x B
PN Ñöôøng trung hoøa
y A
y

Moät thanh ñöôïc goïi laø uoán vaø keùo_neùn ñoàng thôøi khi treân maët caét ngang cuûa thanh toàn taïi moâmen
uoán M x , M y vaø löïc doïc N z ; hoaëc toàn taïi moâmen uoán M x , löïc doïc N z ; hoaëc toàn taïi moâmen uoán
M y , löïc doïc N z .

 Qui öôùc daáu cuûa noäi löïc:

 M x ñöôïc goïi laø döông khi laøm caêng phaàn döông cuûa truïc y .

 M y ñöôïc goïi laø döông khi laøm caêng phaàn döông cuûa truïc x .

 Löïc doïc N z döông khi keùo (höôùng ra maët caét).

 Öùng suaát taïi moät ñieåm treân maët caét ngang do moâmen uoán M x , M y vaø löïc doïc N z sinh ra

Mx
 M x sinh ra öùng suaát phaùp doïc truïc:  z  y
Jx
My
 M y sinh ra öùng suaát phaùp doïc truïc:  z  x
Jy

Nz
 Löïc doïc N z sinh ra öùng suaát phaùp doïc truïc:  z 
F
 Vaäy moâmen uoán M x , M y vaø löïc doïc N z cuøng sinh ra öùng suaát phaùp doïc truïc:

Nz M x My
z   y x.
F Jx Jy

Trong ñoù:
+ M x , M y vaø N z laø moâmen uoán vaø löïc doïc taïi maët caét khaûo saùt.

+ J x , J y laø moâmen quaùn tính chính trung taâm cuûa maët caét ngang coù ñieåm tính öùng suaát.
Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu trang 3 07/2013
Chöông 8: Thanh chòu löïc phöùc taïp Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

+ F laø dieän tích maët caét ngang coù ñieåm tính öùng suaát
+ x, y laø toïa ñoï ñieåm tính öùng suaát.

 Khi tính toaùn, ñeå traùnh nhaàm laãn veà daáu, öùng suaát taïi moät ñieåm treân maët caét ngang do
N M My
moâmen uoán M x , M y vaø löïc doïc N z cuøng sinh ra:  z   z  x y  x ; laáy daáu “+”
F Jx Jy
hay daáu “-” tuøy thuoäc vaøo ñieåm tính öùng suaát thuoäc vuøng chòu keùo hay vuøng chòu neùn do töøng
thaønh phaàn noäi löïc gaây ra.

Nz M x My
  z( A)    y x   max D C
F Jx Jy
My
Nz M x My
  z( B )    y x x Mx
F Jx Jy
Nz
Nz M x My
  z( C )    y x
F Jx Jy
A B
y
Nz M x My
  z( D )    y x
F Jx Jy

 Phöông trình ñöôøng trung hoøa: ñöôøng trung hoøa laø taäp hôïp caùc ñieåm coù öùng suaát phaùp
N M My
baèng khoâng:  z  z  x y  x0
F Jx Jy

 Kieåm tra beàn thanh chòu uoán vaø keùo_neùn ñoàng thôøi:

Nz Mx My
 Vaät lieäu deûo:  z max
  y x   
F Jx Jy

 max   k 
 Vaät lieäu doøn: 
  min   n 

3. Thanh chòu uoán vaø xoaén ñoàng thôøi

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu trang 4 07/2013

Chöông 8: Thanh chòu löïc phöùc taïp Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

C
P1
Mx
D
Mx
Mz
Mz Z
P2 My z
X My
x B
PN
Y A
y
 Moät thanh ñöôïc goïi laø uoán vaø xoaén ñoàng thôøi khi treân maët caét ngang cuûa thanh toàn taïi
moâmen uoán M x , M y vaø moâmen xoaén M z ; hoaëc toàn taïi moâmen uoán M x , moâmen xoaén M z ;
hoaëc toàn taïi moâmen uoán M y , moâmen xoaén M z .

 Qui öôùc daáu cuûa noäi löïc:

 M x ñöôïc goïi laø döông khi laøm caêng phaàn döông cuûa truïc y . duong khi no lam cang tho vat lieu duoc
phan chia boi truc x

 M y ñöôïc goïi laø döông khi laøm caêng phaàn döông cuûa truïc x .

 Moâmen xoaén M z döông khi nhìn vaøo maët caét thaáy M z quay cuøng chieàu kim ñoàng
hoà.
 Öùng suaát taïi moät ñieåm treân maët caét ngang do moâmen uoán M x , M y vaø moâmen xoaén M z
sinh ra
Mx
 M x sinh ra öùng suaát phaùp doïc truïc:  z  y
Jx
My
 M y sinh ra öùng suaát phaùp doïc truïc:  z  x
Jy

 Moâmen xoaén M z sinh ra öùng suaát tieáp: 

Mx My
 Vaäy moâmen uoán M x , M y cuøng sinh ra öùng suaát phaùp doïc truïc:  z  y x.
Jx Jy

Trong ñoù:
+ M x , M y moâmen uoán taïi maët caét khaûo saùt.

+ J x , J y laø moâmen quaùn tính chính trung taâm cuûa maët caét ngang coù ñieåm tính öùng suaát.

+ x, y laø toïa ñoï ñieåm tính öùng suaát.

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu trang 5 07/2013

Chöông 8: Thanh chòu löïc phöùc taïp Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

Mz
 Vôùi maët caét hình chöõ nhaät, öùng suaát tieáp do M z sinh ra ñöôïc tính:  max  ;
Wxo
Wxo   bh 2 - moâmen choáng xoaén tieát dieän chöõ nhaät. (vieäc tính toaùn nhö chöông 6).

 Vôùi maët caét ngang hình troøn ñöôøng kính d :

 Öùng suaát phaùp doïc truïc do moâmen uoán M x , M y gaây ra:

M td J
z  ;Wx  x  0,1d 3 ; M td  M x2  M y2
Wx d /2

 Öùng suaát tieáp do moâ men xoaén sinh ra:

MZ MZ J
    max  ; W    0, 2d 3
J W d
2
 Kieåm tra beàn thanh coù maët caét ngang hình troøn chòu uoán vaø xoaén ñoàng thôøi:
 Theo thuyeát beàn 3 (thuyeát beàn öùng suaát tieáp lôùn nhaát):
2
 M2 M2  2
M td2  M z2
 td   z2  4. max
2
 
x y
  4.  M z     
3
 0,1d   0, 2d 3  0,1d 3
 
 Theo thuyeát beàn 4 (thuyeát beàn theá naêng bieán daïng):
2 3
 M2 M2  2 M td2  M z2
x y
  3.  M z  4
 td   z2  3. max
2
  3 3 
   
 0,1d   0, 2d  0,1d 3
 
 Theo thuyeát beàn öùng suaát chính:
 1 M x2  M y2  M z2 M td2  M z2
 max  2 2
 z  4. max     
 2 0, 2d 3 0, 2d 3

 1 M  M td2  M z2

 max


2
z   2
z  
4. 2
max 

0, 2d 3
  

II. VÍ DUÏ
 Ví duï 1: Coät AB coù maët caét ngang hình chöõ nhaät kích thöôùc 2b  b lieân keát vaø chòu löïc nhö hình
V.8.1. Boû qua troïng löôïng baûn thaân coät, coät laøm baèng vaät lieäu coù öùng suaát cho pheùp    11kN / cm 2
a) Veõ bieåu ñoà noäi löïc phaùt sinh trong coät.
b) Vieát phöông trình ñöôøng trung hoøa treân maët caét nguy hieåm.
c) Veõ ñöôøng trung hoøa vaø söï phaân boá öùng suaát phaùp treân maët caét nguy hieåm.
d) Tính öùng suaát keùo lôùn nhaát, öùng suaát neùn lôùn nhaát treân maët caét taïi chaân coät.
e) Boû qua aûnh höôûng löïc caét, xaùc ñònh kích thöôùc maët caét ngang theo ñieàu kieän beàn.
Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu trang 6 07/2013
Chöông 8: Thanh chòu löïc phöùc taïp Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

a) Sô ñoà tính vaø caùc bieåu ñoà noäi löïc phaùt sinh trong coät nhö hình V.8.1b,c,d,e,f,g.
Mx My
b) Phöông trình ñöôøng trung hoøa cuûa maët caét taïi chaân coät: y x0
Jx Jy
3
b.  2b  2 2b.b3 1 4
Trong ñoù M x   P2 L  7,5kN .m; M y   P1 L  30kN .m; J x   b4 ; J y   b
12 3 12 6
 y  16 x

c) Ñöôøng trung hoøa vaø söï phaân boá öùng suaát phaùp treân maët caét chaân coät nhö hình V.8.1h.
d) Öùng suaát keùo lôùn nhaát vaø öùng suaát neùn lôùn nhaát treân maët caét taïi chaân coät
 M M y 101, 25
 max   x  
 Wx Wy b3

 min   max
a) b) c) d) e) f) g)
z P1  12kN
z z
P2  3kN P2  3kN y P2 x P1  12kN P1
y B B
B
x

2b b
L  2,5m 2,5m

A P2 L A
A PL
1
 Qy  Mx   Qx   M y 
Hình V.8.1

2b

 max Mx
My
b
y

x
 min Hình V.8.1h

e) Theo ñieàu kieän beàn öùng suaát phaùp:

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu trang 7 07/2013

Chöông 8: Thanh chòu löïc phöùc taïp Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

101, 25 101, 25 3 101, 25.102

z      b  3   9, 727cm , choïn b  10cm
max
b3   11
 Ví duï 2: Daàm AB maët caét ngang khoâng ñoåi hình chöõ T , lieân keát, chòu löïc vaø coù kích thöôùc nhö
hìnhV.8.2. Cho: l  0,8m;  k   5kN / cm2 ;  n   20kN / cm 2
a) Xaùc ñònh noäi löïc cuûa maët caét nguy hieåm.
b) Vieát phöông trình ñöôøng trung hoøa vaø veõ ñöôøng trung hoøa taïi maët caét nguy hieåm.
c) Veõ bieåu ñoà phaân boá öùng suaát phaùp treân maët caét nguy hieåm.
d) Tính öùng suaát keùo lôùn nhaát, öùng suaát neùn lôùn nhaát phaùt sinh trong daàm.
e) Xaùc ñònh taûi troïng cho pheùp, P , theo ñieàu kieän beàn öùng suaát phaùp.
150
y
A B 25
x x
P
l 600
150
25
P
HìnhV.8.2 y

Qy
600 P x
Mx
A Qx z
z My B
l
x
y HìnhV.8.2B y

a) Caét daàm taïi A vaø ñaët caùc thaønh phaàn noäi löïc töông öùng vaøo maët caét nhö hình V.8.2b
 0 3
Qx  P cos 30  P
 2
 0 1
Qy  P cos 60  2 P
Söû duïng caùc phöông trình caân baèng tónh hoïc ta coù: 
 M  P cos 600.l  1 Pl
 x 2

 M  P cos 300.l  3 Pl
 y 2
Mx My
b) Phöông trình ñöôøng trung hoøa cuûa maët caét taïi ngaøm A : y x0
Jx Jy

25  150 
150.25   25   .25.150
Troïng taâm maët caét: yc 
 yci Fi

2  2 
 56, 25mm
 Fi 150.25  150.25
Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu trang 8 07/2013
Chöông 8: Thanh chòu löïc phöùc taïp Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

Caùc moâmen quaùn tính chính trung taâm cuûa maët caét ngang:
2
 150.253  25  25.1503 2
Jx     56, 25  150.25   100  56, 25  150.25  2158,2cm 4
 12  2  12
 3 3
 25.150 150.25 4
 J y  12  12  722, 66cm

1 3
M x   Pl ; M y   PL
2 2
 y  5,17 x
150

Mx O1 x1
My 25

150

25

O2

HìnhV.8.2b
y
 max
 min

c) Öùng suaát keùo lôùn nhaát vaø öùng suaát neùn lôùn nhaát treân maët caét taïi ngaøm
 1 3
 Mx My P.80 P.80
2 2 15
 max   yO1  xO1  5, 625  .  0,823P
 Jx Jy 2158, 2 722, 66 2

 1 3
 Mx M P.80 P.80
y 2 2 2,5
 min   J yO2  J xO2   2158, 2 17,5  5, 625   722, 66 . 2  0,34 P
 x y

  k 5
 max   k 0,823P   k P    6, 07kN
 0,823 0,823
d) Theo ñieàu kieän beàn:   
  min   n 0,34 P   n  P   n  20  58,8kN
 0,34 0,34

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu trang 9 07/2013

Chöông 8: Thanh chòu löïc phöùc taïp Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

Choïn P  6kN
 Ví duï 3: Daàm AB maët caét ngang hình troøn, lieân keát, chòu löïc vaø coù kích thöôùc nhö hình V.8.3.
Daàm laøm baèng vaät lieäu coù öùng suaát cho pheùp    8kN / cm 2 .
a) Veõ bieåu ñoà noäi löïc phaùt sinh trong daàm.
b) Boû qua aûnh höôûng löïc caét, xaùc ñònh kích thöôùc maët caét ngang theo ñieàu kieän beàn.

q  650 N / m P  3kN
z
A x B
3m
d
Hình V.8.3 y

a) Sô ñoà tính vaø bieåu ñoà noäi löïc phaùt sinh trong daàm nhö hình V.8.3b

q  650 N / m P  3kN
z z
A B A B
3m 3m
x
1,95kN y 3kN
Q 
y  Qx 
2,925kN .m
9kN .m

Mx  M  y

Hình V.8.3b

M x2  M y2 M x2  M y2
Theo ñieàu kieän beàn:  z     
max
Wx 0,1d 3

M x2  M y2  2,925 2
 92  .104
d  3  3
 10,57cm , choïn d  11cm
0,1.  0,1.8
 Ví duï 4: Cho moùc cuûa caàn truïc mang taûi troïng 20kN nhö hình V.8.4a, maët caét ngang cuûa moùc taïi
maët caét AA laø hình chöõ nhaät kích thöôùc 20mm 100mm . Moùc laøm baèng vaät lieäu coù öùng suaát cho
pheùp    8kN / cm 2 .
a) Xaùc ñònh caùc thaønh phaàn noäi löïc (trò soá, phöông, chieàu) phaùt sinh treân maët caét AA .
b) Vieát phöông trình ñöôøng trung hoøa vaø veõ ñöôøng trung hoøa treân maët caét AA .
c) Veõ söï phaân boá öùng suaát phaùp treân maët caét AA .
d) Tính öùng suaát keùo lôùn nhaát vaø öùng suaát neùn lôùn nhaát phaùt sinh treân maët caét AA . (Caùc kích
thöôùc cho treân hình coù ñôn vò milimet).

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu trang 10 07/2013

Chöông 8: Thanh chòu löïc phöùc taïp Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

e) Kieåm tra beàn maët caét AA theo ñieàu kieän beàn öùng suaát phaùp.

a) b) c) 100
Truc z y
100 y
Nz
My
x
x A A 50 20
A A
50
150
y 20kN  min
20 x
20kN
100 Nz
20
My
100 Hình V.8.4  max

a) Töôûng töôïng duøng moät maët caét AA caét chi tieát laøm hai phaàn, xeùt phaàn beân döôùi, ñaët heä truïc toïa
ñoä taïi troïng taâm maët caét vaø ñaët caùc thaønh phaàn noäi löôïng töông öùng vaøo maët caét nhö hình V.8.4b. Söû
 Fz  0  N z  20  0  N z  20kN
duïng caùc phöông trình caân baèng tónh hoïc ta coù: 
 my  0  M y  20.100  0  M y  2000kN .mm

Nz M y
b) Phöông trình ñöôøng trung hoøa cuûa maët caét AA :  x  0.
F Jy

20.1003 500 4 2
Trong ñoù: N z  20kN ; M y  2000kN .mm  200kN .cm; F  20cm ; J y   cm
12 3
5
x  cm
6
c) ÖÙng suaát keùo lôùn nhaát vaø öùng suaát neùn lôùn nhaát phaùt sinh treân maët caét AA :
 Nz My 20 200
 max    x   5  7kN / cm 2
 F Jy 20 500
 3

 Nz My 20 200
 min    x   5  5kN / cm 2
 F Jy 20 500
 3
d) Ta coù:  z max
 7kN / cm 2     8kN / cm 2 neân maët caét AA ñaûm baûo beàn.
 Ví duï 5: Coät AB maët caét ngang hình chöõ nhaät kích thöôùc b  3b  b  25cm  lieân keát, chòu löïc vaø
coù kích thöôùc nhö hình V.8.5a. Coät coù chieàu cao L  2,5m , phaàn treân nhoâ ra so vôùi truïc coät moät ñoaïn
l  0, 3m . Coät laøm baèng vaät lieäu coù troïng löôïng rieâng   25kN / m3 , coù öùng suaát cho pheùp khi keùo
 k  3kN / cm2 vaø öùng suaát khi neùn  n  8kN / cm2 . Khi tính boû qua troïng löôïng phaàn nhoâ ra.

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu trang 11 07/2013

Chöông 8: Thanh chòu löïc phöùc taïp Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

a) Veõ sô ñoà tính vaø veõ caùc bieåu ñoà noäi löïc phaùt sinh trong coät.
b) Vieát phöông trình ñöôøng trung hoøa vaø veõ ñöôøng trung hoøa treân maët caét nguy hieåm.
c) Veõ söï phaân boá öùng suaát phaùp treân maët caét nguy hieåm.
d) Tính öùng suaát keùo lôùn nhaát vaø öùng suaát neùn lôùn nhaát phaùt sinh treân maët caét nguy hieåm.
e) Xaùc ñònh taûi troïng cho pheùp P theo ñieàu kieän beàn.
z
a) z b )
P c) d)
l P M  Pl

P Pl
y B y
B
x

q
3b b
L L

A
A P  qL  Nz  Mx 
Hình V.8.5

a) Sô ñoà tính cuûa coät nhö hình V.8.5b, bieåu ñoà noäi löïc phaùt sinh trong coät nhö hình V.5.8c,d.
Vôùi q   .F   .3b 2  25.3.0, 252  4, 6875kN / m
Nz M x
b) Phöông trình ñöôøng trung hoøa cuûa maët caét taïi chaân coät:  y0
F Jx
3
2 b.  3b 
Trong ñoù: N z    P  qL  ; M x   Pl; F  3b ; J x   2, 25b 4
12
P  qL 2
y  0, 75 b
Pl

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu trang 12 07/2013

Chöông 8: Thanh chòu löïc phöùc taïp Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

e) 3b

y
b

x
Nz  max

Mx

 min
c) Söï phaân boá öùng suaát phaùp treân maët caét taïi chaân coät nhö hình V.8.5e.
d) ÖÙng suaát keùo lôùn nhaát vaø öùng suaát neùn lôùn nhaát phaùt sinh treân maët caét taïi chaân coät:
 Nz Mx P  qL Pl P  11, 71875 P
 max     2
 3
 
 F Wx 3b 1,5b 1875 781, 25

   Nz Mx P  qL Pl P  11, 71875 P
    
 min F Wx 3b 2
1,5b 3
1875 781, 25

e) Theo ñieàu kieän beàn:
 P  11, 71875 P
 max      k  3
1875 781, 25  P  4026, 22kN
  , choïn P  4026kN
 P  11, 71875 P  P  4408,31kN
    n  8
 min 1875 781, 25
 Ví duï 6: Truïc AB maët caét ngang hình troøn ñöôøng kính d ngaøm taïi A , ñaàu B ñöôïc haøn vuoâng
goùc vôùi thanh cöùng BC vaø chòu löïc nhö hình V.8.6a. Truïc AB laøm baèng vaät lieäu coù öùng suaát cho
pheùp    11kN / cm 2 .
a) Veõ sô ñoà tính vaø veõ caùc bieåu ñoà noäi löïc phaùt sinh trong truïc AB .
b) Xaùc ñònh kích thöôùc maët caét ngang cuûa truïc AB theo thuyeát beàn boán.

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu trang 13 07/2013

Chöông 8: Thanh chòu löïc phöùc taïp Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

P  75kN
a)
C b)
P  75kN
A B M  22,5kN .m
A B z
0,3m 1m
1m x y
22,5kN .m
Mz 
75kN
Hình V.8.6 Q 
y

75kN .m
Mx 
a) Sô ñoà tính vaø caùc bieåu ñoà noäi löïc phaùt sinh trong truïc nhö hình V.8.6b.

b) Theo thuyeát beàn boán:  z2  3 2   

M x2  0, 75M z2 M x2  0,75M z2 75002  0, 75.22502

     d  3  3  19,17cm
0,1d 3 0,1.  0,1.11

Choïn d  20cm
III. BAØI TAÄP CHÖÔNG 8
8.1. Daàm AB maët caét ngang khoâng ñoåi hình chöõ I , lieân keát, chòu löïc vaø coù kích thöôùc nhö hình
B.8.1. Daàm laøm baèng theùp coù troïng löôïng rieâng   77kN / m3 vaø coù öùng suaát cho pheùp:
   25kN / cm2 .
a) Xaùc ñònh noäi löïc cuûa maët caét nguy hieåm.
b) Vieát phöông trình ñöôøng trung hoøa vaø veõ ñöôøng trung hoøa taïi maët caét nguy hieåm.
c) Veõ bieåu ñoà phaân boá öùng suaát phaùp treân maët caét nguy hieåm.
d) Tính öùng suaát keùo lôùn nhaát, öùng suaát neùn lôùn nhaát phaùt sinh trong daàm.
e) Xaùc ñònh taûi troïng cho pheùp, P , theo ñieàu kieän beàn öùng suaát phaùp.
150
y
P
25
220 x x
0 150
60
A B
3m
Hình B.8.1 y P

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu trang 14 07/2013

Chöông 8: Thanh chòu löïc phöùc taïp Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

8.2. Daàm AB maët caét ngang khoâng ñoåi hình chöõ T , lieân keát, chòu löïc vaø coù kích thöôùc nhö hình
B.8.2. Daàm laøm baèng vaät lieäu coù öùng suaát cho pheùp:  k   2,5kN / cm 2 ;  n   9kN / cm2 . Khi
tính boû qua troïng löôïng cuûa daàm.
a) Veõ bieåu ñoà noäi löïc phaùt sinh trong daàm.
b) Vieát phöông trình ñöôøng trung hoøa vaø veõ ñöôøng trung hoøa taïi maët caét nguy hieåm.
c) Veõ bieåu ñoà phaân boá öùng suaát phaùp treân maët caét nguy hieåm.
d) Tính öùng suaát keùo lôùn nhaát, öùng suaát neùn lôùn nhaát phaùt sinh trong daàm.
e) Xaùc ñònh taûi troïng cho pheùp, P , theo ñieàu kieän beàn öùng suaát phaùp.
P 150
25
x
0
A B 60 150
4m 25
P
Hình B.8.2 y
8.3. Daàm AB maët caét ngang khoâng ñoåi hình vaønh khaên, lieân keát, chòu löïc vaø coù kích thöôùc nhö hình
B.8.1. Trong ñoù q laø troïng löôïng baûn thaân daàm, daàm laøm baèng theùp coù öùng suaát cho pheùp:
   21kN / cm2 .
a) Veõ bieåu ñoà noäi löïc phaùt sinh trong daàm.
b) Choïn soá hieäu maët caét ngang cuûa daàm.
c) Kieåm tra beàn daàm vôùi soá hieäu maët caét ñaõ choïn, choïn laïi soá hieäu maët caét neáu caàn thieát.
P  15kN z P  5qa
q  300 N / m
y

x
A B 60 0
4m
q
Hình B.8.3 P b 2b
a
8.4. Coät AB coù maët caét ngang hình chöõ nhaät kích thöôùc 2b  b lieân
keát vaø chòu löïc nhö hình B.8.4. Boû qua troïng löôïng baûn thaân coät. b
a) Veõ bieåu ñoà noäi löïc xuaát hieän trong coät theo P , b .
b) Xaùc ñònh öùng suaát keùo lôùn nhaát vaø öùng suaát neùn lôùn nhaát trong O
coät theo q, b .
c) Tính öùng suaát phaùp taïi ñieåm O thuoäc chaân coät.
Hình B.8.4
8.5. Daàm AB maët caét ngang khoâng ñoåi hình chöõ nhaät kích thöôùc
b  2b , sô ñoà tính vaø coù kích thöôùc nhö hình B.8.5.
a) Veõ bieåu ñoà noäi löïc phaùt sinh trong daàm AB .
b) Xaùc ñònh taûi troïng cho pheùp,  q  , theo ñieàu kieän beàn öùng suaát phaùp.
Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu trang 15 07/2013
Chöông 8: Thanh chòu löïc phöùc taïp Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

Cho: b  10cm; l  4,5m;    18kN / cm 2

b q
B
q
A B 2b
l 300

Hình B.8.5 A

8.6. Thanh cong maët caét ngang khoâng ñoåi, hình troøn ñöôøng kính d , chòu neùn bôûi moät löïc P  15kN
nhö hình B.8.6. Thanh laøm baèng vaät lieäu coù öùng suaát cho pheùp    18kN / cm 2 .
a) Xaùc ñònh caùc thaønh phaàn noäi löïc (trò soá, phöông, chieàu) cuûa maët caét AA .
b) Vieát phöông trình ñöôøng trung hoøa vaø veõ ñöôøng trung hoøa taïi maët caét AA .
c) Veõ bieåu ñoà phaân boá öùng suaát phaùp treân maët caét AA .
d) Tính öùng suaát keùo lôùn nhaát, öùng suaát neùn lôùn nhaát phaùt sinh treân maët caét AA .
e) Xaùc ñònh ñöôøng kính d ñeå maët caét AA beàn theo ñieàu kieän beàn öùng suaát phaùp.

500

20kN
200 P

75 450
6kN
3b
A b
250
A A 130
Hình B.8.6
Hình B.8.7 200 Hình B.8.8

8.7. Moät giaù chòu löïc nhö hình B.8.7. Caùc kích thöôùc treân hình coù ñôn vò laø milimeùt.
a) Xaùc ñònh caùc thaønh phaàn noäi löïc cuûa maët caét taïi ngaøm A .
b) Vieát phöông trình ñöôøng trung hoøa vaø veõ ñöôøng trung hoøa cuûa maët caét taïi A .
c) Veõ bieåu ñoà phaân boá öùng suaát phaùp treân maët caét taïi A .
d) Tính öùng suaát keùo lôùn nhaát vaø öùng suaát neùn lôùn nhaát treân maët caét taïi A .

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu trang 16 07/2013

 Chöông 8: Thanh chòu löïc phöùc taïp Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

e) Xaùc ñònh kích thöôùc b ñeå maët caét ngang taïi A beàn. Bieát raèng giaù laøm baèng vaät lieäu coù:
   17,5kN / cm2 .
8.8. Coät hình truï roãng ñöôøng kính trong 200mm , ñöôøng kính ngoaøi 250mm ñöôïc gaén moät coângxon
chòu moät taûi tónh 20kN nhö hình B.8.10. Taâm cuûa taûi caùch taâm cuûa coät 500mm .
a) Xaùc ñònh caùc thaønh phaàn noäi löïc (trò soá, phöông, chieàu) phaùt sinh trong coät.
b) Kieåm tra beàn cho coät, d , theo ñieàu kieän beàn. Bieát raèng coät laøm baèng vaät lieäu coù:
   14kN / cm2 .
8.9. Coät AB maët caét ngang hình chöõ nhaät kích thöôùc b  2b  b  25cm  chòu neùn leäch taâm vaø coù
kích thöôùc nhö hình B.8.9. Coät coù chieàu cao L  3, 5m , phaàn treân nhoâ ra so vôùi truïc coät moät ñoaïn
l  0, 3m . Coät laøm baèng vaät lieäu coù troïng löôïng rieâng   25kN / m3 , coù öùng suaát cho pheùp khi
keùo  k  3,5kN / cm 2 vaø öùng suaát khi neùn  n  8kN / cm2 . Khi tính boû qua troïng löôïng phaàn
nhoâ ra.
a) Veõ sô ñoà tính vaø veõ caùc bieåu ñoà noäi löïc phaùt sinh trong coät.
b) Vieát phöông trình ñöôøng trung hoøa vaø veõ ñöôøng trung hoøa treân maët caét nguy hieåm.
c) Veõ söï phaân boá öùng suaát phaùp treân maët caét nguy hieåm.
d) Tính öùng suaát keùo lôùn nhaát vaø öùng suaát neùn lôùn nhaát phaùt sinh treân maët caét nguy hieåm.
e) Xaùc ñònh taûi troïng cho pheùp P theo ñieàu kieän beàn.
z P  5qa
z P
l y
B
y x
B
x q
b
a 3b
A A
L 2b b 50
150

AA
A
P
A 40 20 Hình B.8.11
Hình B.8.9 Hình B.8.10 100

8.10. Coät AB coù maët caét ngang hình chöõ nhaät kích thöôùc 3b  b  b  30cm  lieân keát vaø chòu löïc nhö
hình B.8.10. Coät laøm baèng vaät lieäu coù troïng löôïng rieâng   21kN / m3 vaø coù öùng suaát cho pheùp
 k  3,5kN / cm2 ;  n  8, 2kN / cm2 .
a) Xaùc ñònh noäi löïc cuûa maët caét nguy hieåm.
b) Tính öùng suaát keùo lôùn nhaát, öùng suaát neùn lôùn nhaát phaùt sinh treân maët caét nguy hieåm.
c) Xaùc ñònh taûi troïng cho pheùp q theo ñieàu kieän beàn.

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu trang 17 07/2013

 Chöông 8: Thanh chòu löïc phöùc taïp Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

8.11. Cho moùc caàn truïc mang taûi troïng P nhö hình B.8.11, maët caét ngang taïi maët caét AA laø hình
thang. Bieát raèng moùc laøm baèng vaät lieäu coù:    28kN / cm2 .
a) Xaùc ñònh caùc thaønh phaàn noäi löïc cuûa maët caét AA .
b) Tính öùng suaát keùo vaø öùng suaát neùn lôùn nhaát treân maët caét AA .
c) Xaùc ñònh taûi troïng cho pheùp,  P  , theo ñieàu kieän beàn.
8.12. Coät theùp AB nghieâng moät goùc 600 so vôùi phöông ngang vaø chòu taùc duïng cuûa löïc P theo
phöông thaúng ñöùng ñi qua troïng taâm maët caét ôû ñaàu B vaø chòu taùc duïng cuûa troïng löôïng baûn thaân
coät. Daàm coù maët caét ngang theùp hình chöõ I 500  91 nhö hình B.8.12. Vaät lieäu laøm coät coù öùng
suaát cho pheùp    21kN / cm2 .
a) Xaùc ñònh noäi löïc cuûa maët caét taïi chaân coät.
b) Tính öùng suaát keùo lôùn nhaát, öùng suaát neùn lôùn nhaát phaùt sinh treân maët caét taïi chaân coät.
c) Xaùc ñònh taûi troïng cho pheùp P theo ñieàu kieän beàn.
8.13. Coät theùp oáng AC coù maët caét coù kích thöôùc D  325mm, d  307mm lieân keát, chòu taùc duïng cuûa
caùc löïc P1 , P2 vaø chòu taùc duïng cuûa troïng löôïng baûn thaân coät nhö hình B.8.13. Bieát raèng khoái
löôïng cuûa coät treân moät meùt chieàu daøi baèng 70,1kg /1m .
a) Veõ bieåu ñoà noäi löïc phaùt sinh trong coät.
b) Tính öùng suaát keùo lôùn nhaát, öùng suaát neùn lôùn nhaát phaùt sinh trong coät.

325 307
y x

x z
P y
C
B

2m
P1  22kN
2,5m B

P2 15kN
2m

A A 450
y
600 600
Hình B.8.12 x Hình B.8.13

8.14. Coät theùp oáng AC coù hai ñoaïn, ñoaïn AB maët caét ngang theùp hình chöõ I coù
Wx  232cm3 ; Wy  28, 6cm3 ; F  30, 6cm 2 , ñoaïn BC maët caét ngang theùp oáng coù F  12, 2cm2 .
Coät lieân keát, chòu löïc vaø coù kích thöôùc nhö hình B.8.14.
a) Veõ bieåu ñoà noäi löïc phaùt sinh trong coät.

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu trang 18 07/2013

 Chöông 8: Thanh chòu löïc phöùc taïp Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

b) Tính öùng suaát keùo lôùn nhaát, öùng suaát neùn lôùn nhaát phaùt sinh trong caùc ñoaïn AB, BC .

P  35kN
C
2 2
22
0,3m
2m P  75kN
B 50
A A
P
25
q 1,5kN / m
4m
11
x
1 1
y y AA
A x
3 19
Hình B.8.15
Hình B.8.14
22 3
8.15. Cho giaù chòu löïc nhö hình B.8.15. Caùc kích thöôùc treân hình coù ñôn vò laø milimeùt.
a) Xaùc ñònh caùc thaønh phaàn noäi löïc cuûa maët caét AA .
b) Vieát phöông trình vaø veõ ñöôøng trung hoøa taïi maët caét AA .
c) Veõ bieåu ñoà phaân boá öùng suaát phaùp treân maët caét nguy hieåm.
d) Tính öùng suaát keùo vaø öùng suaát neùn lôùn nhaát treân maët caét AA .
e) Xaùc ñònh taûi troïng cho pheùp,  P  , theo ñieàu kieän beàn. Bieát raèng giaù laøm baèng vaät lieäu coù öùng
suaát cho pheùp    12kN / cm 2 .
8.16. Daàm theùp chöõ I soá hieäu I 50 ñöôïc caåu leân nhö hình B.8.16 (trong quaù trình caåu daàm luoân naèm
ngang).
a) Veõ bieåu ñoà noäi löïc phaùt sinh trong coät.
b) Tính öùng suaát keùo lôùn nhaát, öùng suaát neùn lôùn nhaát phaùt sinh trong coät.
c) Bieát raèng coät coù maët caét ngang hình troøn ñöôøng kính d  34cm , tính öùng suaát tieáp lôùn nhaát phaùt
sinh trong coät.
P

300 300

5m 8m 5m

Hình B.8.16

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu trang 19 07/2013

 Chöông 8: Thanh chòu löïc phöùc taïp Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

8.17. Coät beâtoâng maët caét ngang khoâng ñoåi ñöôïc naâng leân bôûi hai daây caùp BD, CD nhö hình B.8.17.
Bieát raèng coät ñoàng nhaát vaø coù troïng löôïng 21kN.
a) Veõ bieåu ñoà noäi löïc phaùt sinh trong coät.
b) Tính öùng suaát keùo lôùn nhaát, öùng suaát neùn lôùn nhaát phaùt sinh trong coät.
c) Bieát raèng coät coù maët caét ngang hình troøn ñöôøng kính d  34cm , tính öùng suaát tieáp lôùn nhaát
phaùt sinh trong coät.
P
A
D

B
3m

Hình B.8.17 7m
300
C

8.18. Moät baûng hieäu ñöôïc ñôû bôûi oáng theùp ñoàng chaát, troïng löôïng 750N vaø coù maët caét ngang hình
vaønh khaên ñöôøng kính ngoaøi 100mm , ñöôøng kính trong 80mm . Baûng hieäu coù kích thöôùc
0, 75m  2m coù troïng löôïng 1, 2kN , aùp löïc gioù taùc duïng leân baûng hieäu 1,5kN / m 2 .
a) Xaùc ñònh noäi löïc cuûa maët caét taïi A .
b) Kieåm tra beàn cho oáng theùp, neáu oáng theùp laøm baèng vaät lieäu coù öùng suaát cho pheùp
   12kN / cm2 .
1 11

A 80
1
2m
100

3m 0,75m Hình B.8.18

8.19. Moät baûng hieäu ñöôïc ñôû bôûi truï theùp ñoàng chaát, troïng löôïng 750N vaø coù maët caét ngang hình
vaønh khaên ñöôøng kính ngoaøi 100mm , ñöôøng kính trong 80mm . Baûng hieäu coù kích thöôùc
0, 75m  2m coù troïng löôïng 0,85kN , aùp löïc gioù taùc duïng leân baûng hieäu 1, 2kN / m 2 .
a) Xaùc ñònh noäi löïc cuûa maët caét taïi A .
b) Kieåm tra beàn cho oáng theùp, neáu oáng theùp laøm baèng vaät lieäu coù öùng suaát cho pheùp
   14kN / cm2 .

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu trang 20 07/2013

 Chöông 8: Thanh chòu löïc phöùc taïp Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

2m

0,75m 11

80

100
1 3m
1

A Hình B.8.19

8.20. Daàm AC maët caét ngang hình chöõ nhaät kích thöôùc b  h bò ngaøm taïi A vaø chòu taùc duïng cuûa
caùc löïc nhö hình B.8.20. Cho P  20kN ; a  0, 4m . Bieát raèng daàm laøm baèng vaät lieäu coù öùng suaát
cho pheùp    63MPa ;    42MPa .
a) Veõ bieåu ñoà noäi löïc phaùt sing trong daàm.
b) Xaùc ñònh kích thöôùc maët caét ngang cuûa daàm theo ñieàu kieän beàn
3P P

x z
h Hình B.8.20
y
A B C
a 3a b

8.21. Truïc AE maët caét ngang khoâng ñoåi hình troøn ñöôøng kính d , ñöôïc ñaët treân hai oå laên taïi A, D
(boû qua ma saùt taïi caùc oå laên). Truïc chòu löïc vaø coù kích thöôùc nhö hình B.8.21.
a) Veõ bieåu ñoà noäi löïc phaùt sinh trong truïc AE .
b) Xaùc ñònh kích thöôùc maët caét ngang, d , cuûa truïc theo ñieàu kieän beàn.
Cho: P  15kN ; a  0,35m;    21kN / cm 2
P P/2 2P

B C E Hình B.8.21
A 2P P D 3P
a a a a
8.22. Truïc AE maët caét ngang khoâng ñoåi hình troøn ñöôøng kính d , ñöôïc ñaët treân hai oå laên taïi A, D
(boû qua ma saùt taïi caùc oå laên). Truïc chòu löïc vaø coù kích thöôùc nhö hình B.8.18.
a) Veõ bieåu ñoà noäi löïc xuaát hieän trong truïc AE .
b) Xaùc ñònh kích thöôùc maët caét ngang, d , cuûa truïc theo thuyeát beàn boán.
Cho: M  10,5kN .m; P  35kN ; a  0, 45m;    6kN / cm 2

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu trang 21 07/2013

 Chöông 8: Thanh chòu löïc phöùc taïp Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

P P/2 2P
2M
B C E Hình B.8.22
M M
A D
2P P 3P
a a a a
8.23. Truïc AE maët caét ngang hình troøn, ñöôïc ñaët treân hai oå laên taïi A, E (boû qua ma saùt taïi caùc oå
laên). Treân truïc ngöôøi ta gaén ba baùnh raêng B, C , D . Hai baùnh raêng B, D gioáng nhau coù cuøng
ñöôøng kính d1  160mm , trọng lượng P1  100 N chòu taùc duïng cuûa löïc voøng Ft2  1250 N vaø löïc
höôùng taâm Fr2  455 N . Baùnh raêng C coù ñöôøng kính d 2  400mm , trọng lượng P2  150 N và
chòu taùc duïng cuûa löïc voøng Ft1  1000 N vaø löïc höôùng taâm Fr1  360 N nhö hình B.8.23.
a) Veõ bieåu ñoà noäi löïc xuaát hieän trong truïc AE .
b) Xaùc ñònh caùc ñöôøng kính cuûa caùc ñoaïn trong truïc theo ñieàu kieän beàn. Bieát raèng truïc laøm baèng
theùp coù öùng suaát cho pheùp    80MPa (1MPa  1N / mm2 ) . a  100mm
Ft1 Fr1

A B D E
C Hình B.8.23

Fr2 Ft2
Fr2 Ft2
a 3a 3a a
8.24. Truïc AB maët caét ngang hình troøn, naèm ngang ñöôïc vaän haønh nhôø moät moâ tô gaén vôùi truïc, truïc
ñaët treân oå laên taïi A , ñaàu B cuûa truïc gaén vaøo buly coù ñöôøng kính 1,5m . Khoaûng caùch töø taâm buly
ñeán taâm oå laên baèng 400mm . Löïc caêng trong caùc nhaùnh ñai chuû ñoäng vaø bò ñoäng cuûa buly laàn löôït
baèng T1  5, 4kN vaø T2  1,8kN . Giaû söû caùc löïc T1 , T2 ñeàu naèm theo phöông thaúng ñöùng nhö hình
B.8.24. Buly coù troïng löôïng P1  250 N . Xaùc ñònh ñöôøng kính cuûa truïc theo ñieàu kieän beàn. Bieát
raèng truïc laøm baèng theùp coù öùng suaát cho pheùp    75MPa (1MPa  1N / mm 2 ) .
B

1,5m Hình B.8.24

A
T1 T2
400mm

8.25. Truïc AD maët caét ngang khoâng ñoåi hình troøn ñöôøng kính d , ñöôïc ñaët treân hai oå laên taïi A, D
(boû qua ma saùt taïi caùc oå laên). Hai buly B, C ñöôïc gaén vaøo truïc taïi vò trí nhö hình B.8.25, löïc caêng
trong caùc daây ñai laàn löôït baèng T1  2250 N ; T2  1058 N ; T3  3376 N ; T4  1588 N . Xaùc ñònh
ñöôøng kính cuûa truïc theo ñieàu kieän beàn. Bieát raèng truïc laøm baèng theùp coù öùng suaát cho pheùp
   63MPa .

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu trang 22 07/2013

 Chöông 8: Thanh chòu löïc phöùc taïp Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

T3 B
C
0, 6m 0, 4m
A D

T4
Hình B.8.25
T1 T2 0,3m 0, 2m
1m

8.26. Thieát keá truïc truyeàn töø ñoäng cô ñieän ñeán ñaàu cuûa maùy tieän thoâng qua moät buly taïi B nhö hình
B.8.26. Bu ly coù troïng löôïng P  200 N , coù ñöôøng kính D  200mm vaø coâng suaát lôùn nhaát ñöôïc
truyeàn baèng 1kW vôùi toác ñoä 120 v / p . Xaùc ñònh ñöôøng kính cuûa truïc theo ñieàu kieän beàn. Bieát
raèng truïc laøm baèng theùp coù öùng suaát cho pheùp    45MPa ;    30MPa . Cho coâng thöùc tính
T 
löïc caêng trong caùc nhaùnh ñai: 2,3.log  1    . , vôùi   1800 laø goùc oâm cuûa ñai vaø   0, 3 laø
 T2 
heä soá ma saùt giöõa ñai vaø buly.
B
d
D Hình B.8.26
A
T1 T2
300mm

8.27. Truïc AD ñöôïc ñôõ treân hai oå laên taïi A vaø D , truïc mang moät baùnh raêng taïi B vaø moät buly taïi
C nhö hình B.8.27. Baùnh raêng coù ñöôøng kính baèng 500mm , chòu taùc duïng cuûa löïc voøng
Fr  849 N vaø löïc höôùng taâm Ft  2800 N ; buly coù ñöôøng kính 700mm vaø coù söùc caêng trong caùc
nhaùnh ñai laàn löôït T1  3000 N ; T2  1000 N . Baùnh raêng coù troïng löôïng P1  600 N , buly ñöôïc xem
nhö baùnh ñaø coù troïng löôïng P2  2000 N . Xaùc ñònh ñöôøng kính cuûa truïc ñeå truïc ñaûm baûo beàn.
Bieát raèng truïc laøm baèng theùp coù öùng suaát cho pheùp    40MPa .
Fr Ft Fr
T1
T1 Ft
A B C D

200 T2 250 T2
800 Hình B.8.27

8.28. Truïc theùp ñaëc ñöôøng kính d truyeàn coâng suaát 15kW vôùi toác ñoä 200 v / p ñöôïc ñôõ treân hai oå laên
nhö hình B.8.28. Truïc mang hai baùnh raêng taïi B vaø C , baùnh raêng B coù ñöôøng kính 100mm ,
baùnh raêng C coù ñöôøng kính 150mm . Xaùc ñònh ñöôøng kính cuûa truïc ñeå truïc ñaûm baûo beàn. Bieát
raèng truïc laøm baèng theùp coù öùng suaát cho pheùp    54MPa .

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu trang 23 07/2013

 Chöông 8: Thanh chòu löïc phöùc taïp Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

A B C D FtB

200 250
Hình B.8.28
FtC
750

8.29. Hình B.8.29 laø moâ hình cuûa truïc mang moät baùnh raêng taïi A , moät buly taïi D vaø ñöôïc ñôõ treân
hai oå laên taïi B vaø C . Truïc truyeàn coâng suaát 20kW vôùi toác ñoä 150 v / p . Löïc voøng taùc duïng leân
baùnh raêng A theo phöông thaúng ñöùng höôùng leân, löïc caêng trong caùc daây ñai theo phöông thaúng
ñöùng höôùng xuoáng. Tæ soá cuûa löïc caêng trong caùc nhaùnh ñai T1 / T2  2,5 . Baùnh raêng vaø buly coù
troïng löôïng laàn löôït baèng 900N vaø 2700N . Öùng suaát cho pheùp cuûa vaät lieäu laøm truïc
   63MPa ;    42MPa . Khi tính boû qua troïng löôïng cuûa truïc Xaùc ñònh ñöôøng kính cuûa truïc
ñeå truïc ñaûm baûo beàn.
D Ft
D
A
B C
A
750 1250

200 1000 300

T1 T2

Hình B.8.29

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu trang 24 07/2013