Professional Documents
Culture Documents
CHUYÊN ĐỀ 3:
ĐỌC, VIẾT, GIỚI THIỆU MỘT TẬP THƠ, MỘT
TẬP TRUYỆN NGẮN HOẶC MỘT TIỂU THUYẾT
Môn học: Ngữ Văn/ Lớp: 10
Thời gian thực hiện: 10 tiết
I. MỤC TIÊU
1. Về kiến thức
- Học sinh biết cách đọc một tập thơ,một tập truyện ngắn hoăc một tiểu
thuyết
- Thực hành đọc một tập thơ,một tập truyện ngắn hoăc một tiểu thuyết
2. Về năng lực
- Học sinh vận dụng năng lực ngôn ngữ để đọc hiểu một tập thơ,một tập
truyện ngắn hoăc một tiểu thuyết
- Học sinh phát triển: Tư duy phản biện, năng lực hợp tác, giải quyết vấn đề,
….
3. Về phẩm chất: Học sinh có thái độ trân trọng đối với những di sản nghệ thuật
quý báu mà ông cha ta truyền lại
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC, HỌC LIỆU
1. Học liệu: Sách giáo khoa, sách giáo viên, phiếu học tập
2. Thiết bị: Máy chiếu, bảng, dụng cụ khác nếu cần
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG – TẠO TÂM THẾ
a. Mục tiêu hoạt động: Tạo tâm thế thoải mái và gợi dẫn cho học sinh về nội dung
bài học
b. Nội dung thực hiện:
GV chuẩn bị câu hỏi dẫn dắt HS tìm hiểu về cách đọc một tập thơ, một tập truyện
ngắn hoăc một tiểu thuyết
Học sinh trả lời câu hỏi để tìm hiểu kiến thức về cách đọc một tập thơ,một tập
truyện ngắn hoăc một tiểu thuyết
HĐ của GV và HS Nội dung
Bước 1. Giao nhiệm vụ học tập Học sinh trình bày những suy nghĩ của mình về
Giáo viên nêu câu hỏi và yêu cầu một số điểm khác biệt khi đọc một tập thơ,một tập
học sinh suy nghĩ, trả lời: truyện ngắn,tiểu thuyết so với đọc từng bài thơ,
1/ Em hãy kể tên một số tập truyện ngắn hay một đoạn tiểu thuyết
thơ,truyện ngắn,tiểu thuyết mà em
đã đọc?
2/ Khi đọc một tập thơ,một tập
truyện ngắn,tiểu thuyết em nghĩ có
điểm gì khác biệt so với đọc từng
bài thơ,truyện ngắn hay một đoạn
tiểu thuyết?
Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ
Học sinh suy nghĩ và trả lời câu
hỏi.
Bước 3. Báo cáo, thảo luận
Học sinh chia sẻ câu trả lời của
mình trước lớp.
Bước 4. Kết luận, nhận định
Giáo viên dẫn dắt vào bài học,
Thao tác 2: Đọc từng tác phẩm 2. Đọc từng tác phẩm cụ thể
cụ thể a. Đọc từng bài trong tập thơ
Khi đọc từng tác phẩm cụ thể thì cần ghi nhanh
Bước 1. Giao nhiệm vụ học tập những thông tin sau:
HS hoàn thành phiếu học tập sau - Nội dung cảm xúc của bài thơ:đề tài,vấn đề,
(Phụ lục kèm theo) nhât vật trữ tình
Nhóm 1,3: Khi đọc một tác phẩm - Thể thơ, số câu thơ
thơ thì cần chú ý những gì về cách - Từ ngữ, hình ảnh tiêu biểu, biện pháp nghệ
đọc, ghi chép trong quá trình đọc? thuật,
Nếu ví dụ về 1 tác phẩm cụ thể? - Thông điệp bài thơ...
Nhóm 2,4: Khi đọc một tác phẩm VD: khi đọc bài thơ Đồng chí trong tập thơ Đầu
truyện/tiểu thuyết thì cần ghi súng trăng treo của Chính Hữu cần ghi chép những
nhanh những thông tin gì cách nội dung sau:
đọc,ghi chép trong quá trình đọc? Đồng chí
Nếu ví dụ về 1 tác phẩm cụ thể? (Chính Hữu)
Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ Quê hương anh nước mặn, đồng chua
Học sinh thảo luận và hoàn thành Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá
phiếu Anh với tôi đôi người xa lạ
Bước 3. Báo cáo, thảo luận Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau.
Học sinh chia sẻ bài làm và báo Súng bên súng, đầu sát bên đầu
cáo phần tìm hiểu Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỷ
Bước 4. Kết luận, nhận định Đồng chí!
Giáo viên nhận xét, chốt những Ruộng nương anh gửi bạn thân cày
kiến thức Gian nhà không mặc kệ gió lung lay
Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính
Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh,
Sốt run người, vừng trán ướt mồ hôi.
Áo anh rách vai
Quần tôi có vài mảnh vá
Miệng cười buốt giá
Chân không giày
Thương nhau tay nắm lấy bàn tay!
Đêm nay rừng hoang sương muối
Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới
Đầu súng trăng treo.
- Đề tài: ca ngợi tình đồng chí, đồng đội thắm thiết,
sâu nặng của những người lính cách mạng. Đồng
thời hiện lên hình ảnh chân thực, giản dị mà cao
đẹp của anh bộ đội cụ Hồ thời kì kháng chiến
chống Pháp.
- Thể thơ: tự do,số câu thơ:20 câu
-Bài thơ nói về tình đồng chí, đồng đội thắm thiết,
sâu nặng của những người lính cách mạng dựa trên
cơ sở cùng chung cảnh ngộ và lí tưởng chiến đấu.
Tình đồng chí góp phần quan trọng tạo nên sức
mạnh và phẩm chất của những người lính cách
mạng. Qua đó hiện lên hình tượng chân thực, giản
dị mà cao đẹp của anh bộ đội cụ Hồ thời kì đầu của
cuộc kháng chiến chống Pháp.
Phụ lục
(NHÓM 1, 3)
Câu hỏi: Khi đọc một tác phẩm thơ thì cần chú ý những gì về cách đọc,ghi chép
trong quá trình đọc? Nếu ví dụ về 1 tác phẩm cụ thể?
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
PHIẾU HỌC TẬP
(NHÓM 2, 4)
Câu hỏi: Khi đọc một tác phẩm truyện/tiểu thuyết thì cần ghi nhanh những thông
tin gì cách đọc,ghi chép trong quá trình đọc? Nếu ví dụ về 1 tác phẩm cụ thể?
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
I. MỤC TIÊU
1. Về kiến thức
- Học sinh biết cách viết một tập thơ, một tập truyện ngắn hoăc một tiểu
thuyết
- Thực hành viết một tập thơ, một tập truyện ngắn hoăc một tiểu thuyết
2. Về năng lực
- Học sinh vận dụng năng lực ngôn ngữ để đọc hiểu và viết một tập thơ, một
tập truyện ngắn hoăc một tiểu thuyết
- Học sinh phát triển: Tư duy phản biện, năng lực hợp tác, giải quyết vấn đề,
….
3. Về phẩm chất: Học sinh có thái độ trân trọng đối với những di sản nghệ thuật
quý báu mà ông cha ta truyền lại
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC, HỌC LIỆU
1. Học liệu: Sách giáo khoa, sách giáo viên, phiếu học tập
2. Thiết bị: Máy chiếu, bảng, dụng cụ khác nếu cần
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG – TẠO TÂM THẾ
a. Mục tiêu hoạt động: Tạo tâm thế thoải mái và gợi dẫn cho học sinh về nội dung
bài học
b. Nội dung thực hiện:
-GV chuẩn bị câu hỏi dẫn dắt HS tìm hiểu về cách viết một tập thơ, một tập
truyện ngắn hoăc một tiểu thuyết
-Học sinh trả lời câu hỏi để tìm hiểu kiến thức về cách viết một tập thơ,một
tập truyện ngắn hoăc một tiểu thuyết
-Cần quan tâm đến nhu cầu và đặc điểm 3. Viết theo hướng giới thiệu, quảng bá
của đối tượng tiếp nhận để chọn lối viết a. Tìm hiểu ngữ liệu
phù hợp. Câu 1: Bài viết đã đưa đến những thông tin gì về
-Có thể tập trung giới thiệu những nội cuốn sách?
dung nổi bật nhất của cuốn sách hoặc Đó là thông tin về tác giả Quang Dũng và nội dung
những đặc điểm nổi bật nhất về tác giả, của cuốn sách . những thông tin được giới thiệu khá
quá trình sáng tác để gây được ấn tượng chi tiết, giúp độc giả có thể cảm nhận được nội
đậm nét đối với người tiếp nhận. dung của cuốn sách và thời điểm xuất bản (kỉ niệm
-Sản phẩm của cách viết này có thể là 100 năm ngày sinh Quang Dũng).
văn bản thông tin đa phương thức. Câu 2:
-Về nội dung: bài viết tập trung giới thiệu những nét
nổi bật về cuộc đời và sáng tác của tác giả Quang
Dũng trên cả 2 phương diện: thơ và họa. Nhằm giúp
độc giả hiểu về những nét hấp dẫn của cuốn sách,
tác giả đã kết hợp giới thiệu về các chặng đường
trong cuộc đời của Quang Dũng; tính cách, đam mê
của nhà thơ; những lí do làm nên điểm đặc sắc và
giá trị của những bài thơ, bức họa của Quang Dũng.
-Việc giới thiệu kết hợp giữa những chi tiết về cuộc
đời và thơ ca, hội họa, đặc biệt là một số dẫn chứng
về thơ và họa có thể đem lại cho người đọc những
ấn tượng sâu đậm về cuốn sách. Đó chính là cách để
đưa cuốn sách đến gần với độc giả.
Câu hỏi 3: Cách trình bày, triển khai văn bản này có
điểm gì khác so với hai văn bản trên?
-Cung cấp những thông tin quan trọng về cuốn sách,
bài viết đi theo hướng: đầu tiên đặt trọng tâm vào
việc cung cấp thông tin về ấn phẩm của lần xuất bản
này và hình thức bên ngoài cuốn sách , qua đó tạo
nên ấn tượng tốt đẹp ban đầu cho người đọc; tiếp
theo bài viết giới thiệu khái quát về những điểm nổi
bật tạo nên sức hấp dẫn của cuốn sách về cả 2
phương diện thơ và họa; đoạn kết là những đánh giá
ngắn gọn nhằm tôn vinh giá trị của cuốn sách và tài
năng của Quang Dũng.
-Hình thức trình bày cũng theo hình thức của văn
bản thông tin , sắp xếp nội dung theo những tiêu
mục ngắn gọn , nhằm cung cấp những thông tin
quan trọng về cuốn sách. Đặc biệt, việc kết hợp
giữa kênh chữ và kênh hình .
b. Kết luận : Viết theo hướng giới thiệu, quảng bá
1.Mục tiêu hoạt động : Giúp HS hiểu về cách triển khai từ đó biết thực hành viết
bài về một tập thơ, một tập truyện ngắn hay một tiểu thuyết theo ba cách trên.
2. Nội dung thực hiện : Học sinh đọc phần “Tri thức ngữ văn” và các mục trong
SGK và kết hợp đọc tài liệu bổ trợ giáo viên đưa , sau đó có thể thảo luận nhóm và
thực hiện phiếu học tập để tìm hiểu
2. Nội dung thực hiện: HS sử dụng SGK, tài liệu và kiến thức liên quan để viết bài
về một tập thơ, tập truyện ngắn hay tiểu thuyết sau đó báo cáo sản phẩm trước
nhóm,lớp
2.Rubric đánh giá bài viết theo hướng thưởng thức trải nghiệm
STT Tiêu chí Mức 1 Mức 2 Mức 3
1 Bộc lộ được những Bộc lộ rõ ràng, đầy Bộc lộ được một Chưa bộc lộ được
cảm xúc suy nghĩ và đủ cảm xúc, suy phần cảm xúc, suy cảm xúc, suy nghĩ
trải nghiệm cá nhân nghĩ trải nghiệm cá nghĩ trải nghiệm cá trải nghiệm cá
về tác phẩm nhân về tác phẩm nhân về tác phẩm nhân về tác phẩm
2 Làm nổi bật được Nêu đầy đủ, làm Nêu được một vài Chưa nêu đầy đủ
những nét đặc sắc về nổi bật những nét nét đặc sắc về nội những nét đặc sắc
nội dung, nghệ thuật đặc sắc về nội dung dung và NT về nội dung và NT
của tác phẩm và NT
3 Tổ chức bài văn linh Bài viết có tính Bài viết có tổ chức Bài viết chưa có
hoạt , mở bài và kết sáng tạo , tổ chức linh hoạt, MB và tính sáng tạo , tổ
bài có tính khơi gợi bài văn linh hoạt, KB theo hưởng mở, chức bài văn chưa
MB và KB theo gợi suy ngẫm linh hoạt, MB và
hưởng mở, gợi suy KB còn đơn giản
ngẫm
4 Sử dụng các phương Bài viết được tổ Có sử dụng một số Bài viết chưa được
tiện liên kết để tạo chức hoàn chỉnh, phép liên kết câu tổ chức hoàn chỉnh
sự liền mạch, nhất cấu trúc chặt chẽ nhưng chưa được , các phần không
quán trong từng giúp củng cố mối mạch lạc. được trình bày rõ
đoạn và giữa các liên hệ giữa các câu ràng.
đoạn và đoạn văn.
5 Sử dụng kết hợp các Sử dụng linh hoạt Có sử dụng nhưng Chưa sử dụng linh
yếu tố biểu cảm với và hiệu quả các yếu chưa linh hoạt và hoạt và hiệu quả
thuyết minh, nghị tố biểu cảm với hiệu quả các yếu tố các yếu tố biểu
luận một cách có thuyết minh, nghị biểu cảm với thuyết cảm với thuyết
hiệu quả luận minh, nghị luận minh, nghị luận
6 Dùng từ, đặt câu Không mắc lỗi Mắc một vài lỗi Mắc khá nhiều lỗi
đúng;diễn đạt rõ dùng từ , đặt câu, dùng từ , đặt câu (3- dùng từ , đặt câu
ràng trong sáng hoặc chỉ mắc 1-2 5 lỗi) ; diễn đạt khá (từ 6 lỗi trở nên)
lỗi không đáng kể , rõ ràng rành mạch. hoặc diễn đạt
diễn đạt rõ ràng, nhiều ý chưa rõ
mạch lạc. ràng , mạch lạc.
7 Viết đúng chính tả, Chữ viết rõ ràng , Chữ viết có thể đọc Chữ viết khó đọc,
trình baỳ bài viết dễ đọc; không mắc được, mắc 2-3 lỗi cẩu thả, mắc nhiều
đúng quy cách lỗi chính tả; trình chính tả; trình bày lỗi chính tả ; trình
bày bài viết đúng bài viết đúng quy bày bài viết không
quy cách và chỉn cách nhưng chưa đúng quy cách.
chu. sạch đẹp.
3 .Rubric đánh giá bài viết theo hướng giới thiệu, quảng bá
stt Tiêu chí Mức 1 Mức 2 Mức 3
1 Xác định và Xác định đúng vấn Xác định đúng vấn Chưa xác định đúng vấn
trình bày, giới đề trọng tâm và đề trọng tâm đề trọng tâm và trình
thiệu được các trình bày vấn đề rõ nhưng trình bày bày vấn đề chưa rõ ràng
thông tin cơ ràng , thể hiện được vấn đề chưa rõ , chưa thể hiện được các
bản về đối các t hông tin cơ ràng , thể hiện thông tin cơ bản về đối
tượng bản về đối tượng được một phần tượng
thông tin cơ bản về
đối tượng
2 Thể hiện được Tùy theo đối tượng Thể hiện được nội Chưa thể hiện được nội
nội dung thông và mục đích mà thể dung thông tin dung thông tin một cách
tin một cách hiện được nội dung nhưng chưa linh linh hoạt
linh hoạt thông tin một cách hoạt
linh hoạt
3 Sử dụng các Sử dụng các Sử dụng được một Chưa sử dụng các
phương pháp phương pháp trình số phương pháp phương pháp trình bày
trình bày thông bày thông tin hợp lí trình bày thông tin thông tin hợp lí phù
tin hợp lí phù hợp; đạt hiệu hợp lí phù hợp; đạt hợp; đạt hiệu quả
quả hiệu quả
4 Tổ chức bài Bài viết được tổ Bài viết có đủ 3 Bài viết chưa được tổ
văn thành 3 chức hoàn chỉnh, phần : MB, TB, chức hoàn chỉnh , các
phần hợp lí : cấu trúc chặt chẽ KB nhưng chưa thể phần không được trình
MB, TB, KB hiện rõ yêu cầu của bày rõ ràng.
từng phần.
5 Sử dụng các Sử dụng chính xác Sử dụng các Có sử dụng một số phép
phương tiện và hiệu quả các phương thức liên liên kết câu nhưng chưa
liên kết để tạo phương thức liên kết câu và đoạn được mạch lạc.
sự liền mạch, kết câu đoạn văn, văn một cách phù
nhất quán trong giúp tăng cường khả hợp , giúp người
từng đoạn và năng đọc và củng cố đọc dễ hiểu.
giữa đoạn mối liên hệ giữa các
câu và đoạn văn.
6 Dùng từ, đặt Không mắc lỗi dùng Mắc một vài lỗi Mắc khá nhiều lỗi dùng
câu đúng, diễn từ , đặt câu, hoặc dùng từ , đặt câu từ , đặt câu (từ 6 lỗi trở
đạt rõ ràng chỉ mắc 1-2 lỗi (3-5 lỗi) ; diễn đạt nên) hoặc diễn đạt nhiều
trong sáng không đáng kể , khá rõ ràng rành ý chưa rõ ràng , mạch
diễn đạt rõ ràng, mạch. lạc.
mạch lạc.
7 Trình bày bài Chữ viết rõ ràng , Chữ viết có thể đọc Chữ viết khó đọc, cẩu
viết dễ đọc; không mắc được, mắc 2-3 lỗi thả, mắc nhiều lỗi chính
lỗi chính tả; trình chính tả; trình bày tả ; trình bày bài viết
bày bài viết đúng bài viết đúng quy không đúng quy cách.
quy cách và chỉn cách nhưng chưa
chu. sạch đẹp.
PHẦN 3: GIỚI THIỆU DƯỚI HÌNH THỨC NÓI VỀ MỘT TẬP
THƠ, MỘT TẬP TRUYỆN NGẮN HOẶC MỘT TIỂU THUYẾT
Thời gian thực hiện: 3 tiết
Hoạt động 2: Tìm hiểu II/ Tìm hiểu cách tổ chức hoạt động thuyết trình và thực
cách tổ chức hoạt hành thuyết trình
động thuyết trình và 1/ Chuẩn bị
thực hành thuyết trình 1.1/ Xác định tình huống
Bước 1. Giao nhiệm -Tình huống thứ nhất: Sử dụng kết quả của bài viết đã
vụ học tập thực hiện ở phần viêt
Để làm tốt công việc + Học sinh tóm tắt bài viết và xây dựng thành đề cương
giới thiệu 1 tập thơ, 1 + Học sinh dựa vào dàn ý đã lập trước khi viết để đối
tập truyện ngắn hoặc 1 chiếu từng ý trong bài viết với dàn ý ( trật tự các ý, ý kiến
tiểu thuyết ta cần làm được thể hiện, cách triển khai…)
những công việc gì? -Tình huống thứ hai: Chưa có bài viết của bản thân về
Bước 2. Thực hiện tập sách cần giới thiệu
nhiệm vụ + Học sinh lựa chọn được 1 tập thơ, 1 tập truyện ngắn, tiểu
Học sinh thảo luận và thuyết cần giới thiệu
hoàn thành phiếu học Có thể lựa chọn theo các hướng sau:
tập. Cuốn sách có văn bản được giới thiệu trong
Bước 3. Báo cáo, thảo CĐHT Ngữ văn lớp 10-SGK
luận Cuốn sách mới xuất bản
Học sinh chia sẻ bài Cuốn sách thu hút sự quan tâm của nhiều người
làm và báo cáo phần Cuốn sách đề cập đến nhiều vấn đề trong đời
tìm hiểu sống của giới trẻ hiện nay
Bước 4. Kết luận, + Học sinh đọc kĩ tác phẩm
nhận định + Học sinh lập dàn ý cho bài nói
Giáo viên chốt những *Lưu ý:
kiến thức cơ bản - Dàn ý phải đầy đủ các phàn theo bố cục của bài viết.
Nội dung mỗi phần cần tách ý rõ ràng, ý nọ tiếp ý kia theo
thứ tự hợp lí, mạch lạc. (thường gồm các phần: Mở đầu ->
Triển khai -> Kết thúc)
-Ở mỗi phần, mỗi ý, bên cạnh nội dung cơ bản, dẫn
chứng tiêu biểu cần ghi chú cách trình bày, thời gian cho
từng phần => tránh lan man hoặc thiên lệch, bất hợp lí giữa
các ý khi trình bày
MỨC ĐỘ
NỘI DUNG ĐÁNH GIÁ CHƯA
ĐẠT
ĐẠT
Hình thức trang trí (maket, poster…)
Phần thể hiện của người dẫn chương trình
Phần trình bày của người giới thiệu
Sự phối hợp của các bộ phận
Cụ thể: Đọc và giới thiệu về 1 trong các tập thơ sau: Gió và tình yêu thổi trên
đất nước tôi ( Lưu Quang Vũ) hoặc Sự mất ngủ của lửa ( Nguyễn Quang
Thiều)